Klase kaviteta po Black-u

I klasa : kaviteti u jamicama i fisurama na griznim

povrinama svih zuba, kao i bukalne odnosno
oralne jamice i foramen coeccum gornjih prednjih
zuba.
II klasa : kaviteti na aproksimalnim povrinama
premolara i molara ispod kontaktne take.
III klasa : kaviteti na aproksimalnim plohama
inciziva i kaninusa ispod kontaktne povrine, to
znai da nema destrukcije incizalnog ugla.
IV klasa- kavitet na aproksimalnoj strani inciziva i
onjaka sa destrukcijom incizalnog ugla .
V klasa- kavitet na glatkim povrinama gingivalnih
i cervikalnih treina svih zuba. ee se nae na
bukalnim nego na oralnim cervikalnim povrinama
zuba.
VI klasa- kaviteti na atipinim mjestima.

Osnovni principi preparacije kaviteta

1.Otvaranje kaviteta sa preventivnom ekstenzijom
2.Forma ili oblik kaviteta za otpor
3. Forma ili oblik kaviteta za retenciju
4. Forma olakanja
5. Potpuno uklanjanje kariozne cakline i dentina
6. Obrada rubova kaviteta
7. Zavrna obrada kaviteta (toaleta kaviteta)
Osnovni principi objasnjenje
Pod preventivnom ekstenzijom podrazumijevamo
da se obradom kaviteta obuhvate sva predilekciona
mjesta i kada nisu zahvaena karijesom (fisure kod
premolara i molara ).Oblik kaviteta za otpor znai
da kavitet mora biti isprepariran na nain da nakon
plombiranja zidovi kaviteta uspjeno podnose
vani pritisak.Oblik kaviteta za retenciju znai da
kavitet ima formu u kojoj vane sile ne mogu
istisnuti ili pomjeriti ispun iz kaviteta.Forma
olakanja omoguuje najbolji pristup karijesnoj
leziji. Napr. palatinalno i lingvalno otvaranje III
klase, ili okluzalno otvaranje II klase.
Potpuno
uklanjanje svih karioznih masa i podminirane
cakline. Dentin se uklanja sve do momenta kada se
ne moe ekskavirati bez obzira na boju.Obrada
rubova
kaviteta
podrazumijeva
zakoavanje
caklinskih prizmi na rubovima kaviteta kako ne bi
ostala podminirana caklina koja bi se odlamala.
Prizme moraju biti paralelne sa zidovima kaviteta.
Runi instrumenti koji se za to mogu koristiti su kosi
strugai i caklinska dlijeta. Za amalgamske ispune
dubina kaviteta mora biti 2mm da bi legura izdrala
vani pritisak, a zakoavanje prizmi pod uglom 30
dok je za inleje 45.

I Klasa
Preparacija kaviteta I klase na griznim povrinama
molara I premolaraSvrdla koja se koriste su :
dijamantska svrdla, elina i karborundna svrdla.
Runi instrumenti koji se mogu koristiti su dlijeta i
strugai za otvaranje i obradu caklinskog ruba.
Caklinu otvaramo okruglim dijamantskim svrdlom u
visoko turanoj builici sa obilnim hlaenjem,
odnosno velikim mlazom vode (100.000-300.000
obr./min). Karijes uklanjamo okruglim elinim
borerom u kolenjaku sa malim brojem obrtaja (300600 obr./min). Zavrno uklanjanje karijesa uiniti
ekskavatorom do tvrdog odnosno skleroziranog
dentina. Kavitet mora imati formu za preventivnu
ekstenziju, otpor, retenciju, treba obraditi rubove.
Zidovi kaviteta I klase su meusobno paralelni I pod
uglom od 80-90 stepeni u odnosu na dno
kaviteta.Zavisno o materijalu kojim se puni kavitet,
dubina ne moe biti manja od 2mm za amalgame I
potrebna je obrada rubova kaviteta. Za inleje,
onleje ili overleje zidovi kaviteta su divergentni u
odnosu na dno kaviteta I ine ugao od 95-100
stepeni. Obraditi rubove kaviteta koninim
dijamantnim svrdlom ili dlijetom za caklinu (30
stepeni za amalgam, 45 za inleje). Kavitet se mora
dobro isprati, izolovati vaterolnama, osuiti,
dezinficirati 2,5 % Na hipohloritom ili 3% H202.
Podlae se pulpalni zid glasjonomernim cementom.
Za kondenziranje amalgama se koriste nabijai sa
ravnim elom jer okrugli nabijai istiskuju amalgam
van kaviteta. Artikulacijskim papirom se
provjeravaju prijevremeni kontakti i runim
strugaima se sastrue i ukloni viak ispuna.
Preparacija kaviteta I klase podrazumjeva bioloku
formu dna kaviteta donjeg prvog premolara
(obezbjeuje integritet pulpe) i u sluaju da prvi
gornji stalni molar ima razvijen greben tzv. crista
transverza, onda se preventivna ekstenzija radi u
odvojenim fisurama pri emu se sauva cjelokupna
masa zuba, greben-crista transverza.
Preparacija kaviteta II klase na aproksimalnim
povrinama premolara i molara.Otvaranje kaviteta
se radi isto kao I kod prve klase na okluzalnoj
povrini dok se na aproksimalnoj strani odstrani
karijesno promjenjeni dentin I obrade zidovi
cilindrinim dijamantnim borerom za kolenjak ili
turbinu. Aproksimalna strana agoniste je zatiena
metalnom matricom. Retencija u vidu lastinog repa
na okluzalnoj povrini premolara i molara
obezbjeuje retenciju ispuna kaviteta II klase i
odupire se meziodistalnim silama koje bi mogle
istisnuti ispun u aproksimalni prostor. Uradi se
ekstenzija na aproksimalnoj strani na kojoj je
prethodno uklonjen karijes okruglim elinim ili
okruglim dijamantnim borerom za kolenjak. Ukoliko
se karijes nalazi sa obje aproksimalne strane zuba
preventivna ekstenzija se uradi du cijelog fisurnog
sistema i kavitet se proiruje na obje aproksimalne

strane. To je tzv preparacija za MOD kavitet II klase.

Prelaz okluzalnog kaviteta u dva aproksimalna
predstavlja bioloku formu kaviteta koja uva
integritet pulpe. Rub gingivalnog zida koji
predstavlja dno aproksimalnog kaviteta treba da se
nalazi 0,5 mm ispod gingive jer povrine zuba koje
prekriva gingiva su karijes imuna mjesta. U sluaju
recesije gingive gingivalni zid se ekstendira do
caklinsko-cementne granice. Aproksimalna
stepenica i rubovi kaviteta obrauju se dijamantnim
fisurnim svrdlom za kolenjak.Forma otpora znai
odgovarajuu dubinu i irinu kako bi ispun mogao
da izdri vani pritisak. To znai da irina
okluzalnog istmusa iznosi treinu duine raspona
izmeu kvrica.

Kod avitalnog zuba preparacija kaviteta II

klase je drugaija u smislu odstranjenja komore
pulpe i obrade korijenskih kanala ime se
elastinost zuba smanjuje, poveava suhoa i
krtost zuba. Zidovi kaviteta postaju skloni frakturi.
Neutralisanje vanih (horizontalnih) sila koje bi
mogle dovesti do frakture krune zuba radi se
zakoavanjem grizne povrine kvrica, tako da
amalgamski ispun prelazi 2mm preko grizne
povrine kvrica a ako je metalni ispun onda je
dovoljno 1mm. Prostor komore pulpe se nadogradi i
izmodelira odgovarajuim materijalom.
Preparacija kaviteta III klase
radi se u sluaju kada je prisutan karijes na
aproksimalnim povrinama prednjih zuba, onjaka i
sjekutia, pri emu karijes nije zahvatio incizalni
ugao. Ukoliko je karijes zahvatio vestibularnu ili
oralnu povrinu zuba kavitet se ekstendira u tom
pravcu. Ako se karijes proirio i zahvatio incizalni
ugao radi se preparacija IV klase.Kavitet ima oblik
trougla, baza kaviteta je gingivalno a vrh kaviteta
prema kontaktnoj taki. U sluaju da nema
susjednog zuba (agoniste) moe se direktno
pristupiti izradi kaviteta III klase, dok u sluaju da
ima susjedni zub pristupa se sa oralne strane,
forma olakanja (lingvalne u donjoj i palatinalne u
gornjoj vilici). Kavitet se otvara okruglim
dijamantnim svrdlom za kolenjak ili turbinu (moe
se otvoriti i pomou caklinskog dlijeta).
Odstranjenje karijesno promjenjenog dentina uradi
se okruglim elinim borerom. Za proirenje i
ravnanje dna kaviteta koristi se obrnuto konino
svrdlo, moe se koristiti elino ili dijamantno
obrnuto konino svrdlo za kolenjak. Za retencionu
formu kaviteta III klase mogu se preparirati u
dentinu retencione take ili ljebovi i pri tome se ne
smije podminirati caklina bonih zidova. Retencija
se postie podminiranjem zidova dentina.
Zakoavanje rubova cakline se ne radi. U sluaju da
se karijesna lezija proirila aproksimalno radi se
dodatna retencija proirivanjem kaviteta sa
palatinalne (lingvalne) strane. Proirenje je u formi
lastinog repa.

Dopunski oblik lastinog repa se sastoji od

istmusa, to je sueni dio kaviteta koji spaja
dopunski sa glavnim dijelom kaviteta. Dopunski
kavitet mora biti isprepariran po Blackovim
principima sa formom za otpor i retenciju kako bi
sam obezbjedio retenciju primarnom kavitetu.Ako
je uznapredovao karijes obuhvatio obje
aproksimalne povrine na sjekutiima i onjacima
onda se oba aproksimalna kaviteta poveu preko
palatinalne povrine.

Izrada kaviteta IV klase

Kaviteti sa oteenjem aproksimalne povrine i
incizalnog ugla ili brida nastali usljed karijesa ili
mehanikog oteenja ine IV klasu. Pri izradi
kaviteta IV klase mora se voditi rauna o biolokoj
formi kaviteta i odnosu kaviteta prema pulpi.
Retencioni dopunski kaviteti se rade u tzv.
bezopasnim zonama. Na sjekutiima su to: incizalni
rubovi, oralna treina krunice, aproksimalna treina
ekvatora i vrata zuba.Najee se rade dvije
varijante kaviteta IV klase to je varijanta sa
retencijom palatinalno-lastin rep i sa retencijom u
kojoj je incizalni stepenik sa lijebom. Moe se
uraditi i tropovrinski kavitet na prednjim zubima
kada se spoje dvije IV klase.

Kavitet IV klase sa retencijom palatinalno

Prelazak iz aproksimalne na oralnu stranu kaviteta
se radi stepenasto odnosno daje se bioloka forma
kavitetu koja titi integritet pulpe. Preparacija
dopunskog retencionog kaviteta ne smije da prelazi
dubinu 2 mm, ima oblik lasting repa. Za razliku od
III klase lastin rep IV klase je neto vei da bi
mogao obezbijediti retiniranje veeg primarnog
kaviteta. Istmus mora biti dovoljnih dimenzija da
omogui spajanje dva kaviteta.
Varijata IV klase sa incizalnim stepenikom.
Ekstenzija incizalno u obliku stepenika se radi kod
oteenja koja su zahvatila incizalnu treinu krunice
zuba. Potreban je dovoljan promjer krunice zuba u
vestibulo-oralnom pravcu da bi se mogao
ispreparirati stepenik sa lijebom. Stepenik se
preparira pomou takastog ili dijamantskog brusa
na kolenjaku, a retencioni lijeb se preparira
obrnuto koninim svrdlom. Za inleje se kod
preparacije lijeba koristi konino svrdlo.
Zakoavanje glenih prizmi se uradi fisurnim
dijamantnim svrdlom.
Preparacija IV klase sa parapulpalnim
koiima.
Radi se na vitalnim i avitalnim zubima uz rendgen
snimak kako bi se planiralo mjesto parapulpalnih
koia i sauvao integritet pulpe ako je vitalan zub.
Najee se postavljaju gingivalno, promjera 0,6

mm i duine 2-2,5 mm u dentinu. Parapulpalni

koii se cementiraju, uarafljuju ili utiskuju pod
pritiskom.Danas se adhezijski sistemi estetskih
materijala vie upotrebljavaju u odnosu na
parapulpalne koie.
Preparacija IV klase pomou kanalskih koia.
Radi se na avitalnim zubima koji su prethodno
endodontski tretirani i na kojima je materijalom za
definitivnu opturaciju zatvoren sistem korijenskog
kanala. Tako opturiran kanal korijena se moe
iskoristiti za cementiranje kanalskog koia ime se
postie retiniranje budueg ispuna.Priprema za
uzimanje otiska za koi podrazumjeva preparaciju
kanala na nain da se kerr iglom proe kroz
gutaperku, proiri kanalskom frezom tj, kanalskim
proirivaem oblikuje forma za koi.

Konveksno dno kaviteta daje bioloku formu

kavitetu ime se uva integritet pulpe. Ukoliko se
uradi prevelika ekstenzija u meziodistalnom pravcu
radi se dodatna retencija urezivanjem obrnuto
koninim borerom u dentin du cijelog kavitetaU
sluaju klinastih erozija rijetko je prisutan karijes.
Najee se vide promjene na vratovima onjaka i
premolara sa lijeve strane kod pacijenata koji
energino etkaju zube. Defekti imaju uglavnom
vrsto dno, i dva zida, gingivalni i okluzalni.
Koritenje savremenih adhezivnih materijala,
posebno tenih kompozita u prostoru koji ne trpi
vane sile je maksimalno reduciralo preparacije
klinastih erozija, koje se u nekim sluajevima nakon
tretmana adhezijskim sistemima samo zaliju tenim
kompozitom. Ekstenzija se radi kada je prisutan
karijes.
VI klasa Preparacija kaviteta na karijes
imunim (otpornim) mjestima.Javlja se veoma
rijetko na karijes imunim mjestima: kvricama,
incizalnim ivicama ili incizalnim treinama prednjih
zuba. Najee se nau na kvricama prvih molara i
incizalnim ivicama gornjih inciziva. Njihova pojava
korelira sa prisutnim naslagama na zubima,
zapaljenju desni, velikom procentu karijesa itd.
Preparacija se radi prema Blackovim principima bez
preventivne ekstenzije jer se radi o samoienim
povrinama

Preparacija kaviteta V klase.

To su kaviteti na vratu zuba ili gingivalnoj treini

zuba. Defekti su posljedica karijesa, klinaste erozije
(erosio cuneiformis) ili milolize
(mylolysis).Zahvaljujui formiranju plaka u
gingivalnoj treini zuba i u prostoru glenodentinske granice razvija se karijes lokalizacije koju
oznaavamo kao V klasa.Povrina kaviteta V klase
nije direktno izloena pritisku vanih sila. Potrebna
je forma za retenciju i bioloka forma kojom se uva
integritet pulpe. Otvoren je i direktan pristup
kavitetu.Preparacija poinje pomou okruglog
elinog svrdla, kojim se uklanja karijes ukoliko je
formirana kavitacija. Ako je prisutna podminirana
gle mora se ukloniti dijamantnim okruglim
svrdlom za turbinu. Nastavak preparacije V klase
se radi fisurnim svrdlom kojim oblikujemo kavitet i
obrnuto koninim ravnamo dno kaviteta. Uvijek se
vodi rauna da svrdlo odgovara veliini kaviteta
Preventivna ekstenzija se postie obradom zidova
kaviteta fisurnim svrdlom pri emu se kavitetu daje
bubreast oblik V klase na vestibularnim i oralnim
povrinama gingivalne treine krunica svih zuba.

Preparacije kaviteta za inlay, onlay i overlay.

Nakon preparacije ovih kaviteta uzima se njihov
ispreparisani otisak i u laboratoriju se izrauje
odgovarajui ispun koji se naknadno cementira u
kavitetu. Moe se izraditi od legura plemenitih
matala, keramike, i kompozita. Inlej je ispun
kaviteta, onlej je ispun kaviteta i grizne povrine, a
overlej je ispun koji nadoknauje tri etvrtine zuba.
Prednosti svih oblika lijevanih ispuna su: omoguuje
potpunu anatomsku rekonstrukciju sa modeliranjem
odgovarajue kontaktne take. Dobro gingivalno
podnoenje, sporo mehaniko troenje materijala, i
idealno poliranje. Nedostaci metalnih inleja su
estetski. Indikacije za izradu inleja:-zbrinjavanje

karijesa svih klasa, posebno kod obimnih karioznih

lezija, pod uslovom da postoji tehnika
opremljenost laboratorija. Inlej radimo kad se u
protetskoj nadogradnji planira inlej kao zub
sidrenja. U sluaju kada antagonista treba imati
metalnu restauraciju.Kontraindikacije-estetski
momenat, mali ispuni, visoko rizini pacijenti za
karijesPreparacija za inleje: Mora se obezbjediti
forma za nesmetano skidanje otiska i unoenje
inleja. Potrebna je forma olakanja, forma otpora,
retenciona forma i radi se zakoavanje glenih
prizmi.
Metode preparacije za inleje.
Primjenjuju se Blekovi principi preparacije s time da
se obrada zidova kaviteta radi na nain koji e
omoguiti slobodno izvlaenje otiska. Zidovi
kaviteta se optimalno bruse pod uglom od 95-100,
ugao ne bi smjeo prelaziti 110 jer bi time kavitet
izgubio formu retencije. Rubovi kaviteta se
zakoavaju fisurnim svrdlom za kolenjak pod uglom
45. Za inleje II klase i MOD preparacije znaajno je
da istmus koji spaja aproksimalni i retencioni dio
kaviteta ima dovoljnu irinu koja e onemoguiti
pucanje inleja, ging.step.45. Preparacija inleja II
klase,MOD, i IV klase se moe raditi po Tirch-u, to je
tzv. Slice cut preparacija ili ploasta preparacija se

radi na nain da se aproksimalna strana izbrusi

brusnom ploicom
Za Slice cut preparaciju koristi se karborundna
ploica tzv Horiko ploica kojom se zbrusi
aproksimalna povrina i dobije forma olakanja.
Ploica je blago nagnuta prema okluzalno i dobija
se preventivna ekstenzija u vestibulo-oralnom
pravcu van interdentalnog prostora i subgingivalno.
Na ovaj nain se izbjegava forma gingivalnog
stepenika i lake se izvlai otisak. Preostala
preparacija se radi kao i po Bleku, na molarima i
premolarima aproksimalni ormari koji okluzalno
prelazi u retencioni kavitet na onjacima i
sjekutiima se na zbruenoj aproksimalnoj strani
preparira incizalni stepenik, odnosno oralno
retencioni kavitet u formi lastinog repa. Slice cut
preparacija se ne radi za keramike inleje. Zidovi
moraju biti blago zaobljeni i bez otrih ivica.