Resepi Pesakit Dialisis

2013

Idea untuk anda

Kata-kata aluan
Menurut laporan Malaysian Dialysis and Transplant
Registry, terdapat hampir 26,000 pesakit menjalani
rawatan dialisis secara kekal di Malaysia pada tahun
2011, manakala jumlah unit dialisis di seluruh
negara hampir mencecah 700. Peningkatan jumlah
pesakit dan kemudahan rawatan dialisis bukan
sahaja menunjukan jumlah pesakit yang ramai
tetapi juga keupayaan negara kita memberi
rawatan yang boleh menyelamatkan nyawa pesakit
yang mengalami kegagalan fungsi ginjal.
Walaubagaimanpun, adalah penting untuk semua
pihak yang berkaitan dengan pesakit atau yang
memberi perkhidmatan dialisis menyedari bahawa
keperluan optima penjagaan pesakit kegagalan
ginjal bukan hanya melibatkan rawatan dialisis
yang mencukupi atau berkualiti tetapi juga
melibatkan perkhidmatan sokongan lain termasuk
perkhidmatan farmasi, perkhidmatan dietetik,
perkhidmatan kebajikan perubatan serta kaunseling dan lain-lain lagi.
Pelbagai masalah yang dialami oleh pesakit yang
menjalani rawatan dialisis adalah berkaitan dengan
pengambilan makanan dan minuman yang
berlebihan atau tidak sesuai dengan keadaan
penyakit mereka. Disebalik keunikan negara kita
yang mempunyai kumpulan etnik yang berbeza
dan pelbagai jenis makanan yang menyelerakan,
masalah yang sering dihadapi oleh pesakit buah
pinggang serta anggota keluarga mereka adalah
untuk menentukan apa yang selamat dan boleh
dimakan oleh pesakit atau sebaliknya.
Pegawai dietetik di Hospital Kuala Lumpur sejak
sekian lama , telah memainkan peranan yang aktif
untuk memberi kaunseling secara peribadi atau
kumpulan kepada pesakit-pesakit ginjal kronik
atau yang menjalani rawatan dialisis disamping
menganjurkan beberapa sesi demonstrasi

memasak untuk di pelajari oleh pesakit dan

keluarga mereka. Sebagai kelansungan
kepada semangat profesional dan sikap
proaktif, Pegawai-Pegawai Dietetik yang
terlatih dan berpengalaman di Hospital Kuala
Lumpur telah mengambil inisiatif untuk
menyediakan buku ini yang memuatkan
resipi-resipi yang sesuai untuk dicuba dan
digunakan sebagai panduan oleh pesakit
pesakit ginjal kronik atau yang menjalani
rawatan dialisis sekaligus membantu pakar
buah
pinggang
untuk
memberi
perkhidmatan yang lebih berkesan.
Buku ini berupaya untuk menambah nilai
kepada sesi kauseling pemakanan yang
diberikan oleh pegawai dietetik, tetapi tidak
akan menggantikan keperluan pesakit untuk
mendapat nasihat kaunseling Pengawai
Dietetik secara khusus bagi masalah yang
akan timbul dari masa ke semasa.
Saya mengucapkan syabas kepada usaha dan
hasil kerja yang murni serta bermanafaat ini
dan berharap ianya akan digunakan oleh
pesakit atau keluarga mereka dengan sebaik
mungkin. Saya juga ingin merakamkan
ucapan terima kasih diatas sokongan
Pengarah Hospital Kuala Lumpur untuk
menghasilkan buku resipi ini.
BERKHIDMAT UNTUK NEGARA
PENYAYANG, BEKERJA BERPASUKAN DAN
PROFESIONALISMA ADALAH BUDAYA KERJA
KITA
Datuk Dr. Ghazali Bin Ahmad
Pakar Perunding Kanan & Ketua Jabatan
Nefrologi
Jabatan Nefrologi
Hospital Kuala Lumpur

Kata-kata aluan
Terlebih dahulu, saya ingin memanjangkan ucapan
jutaan terima kasih yang tidak terhingga kepada
Pengarah, Hospital Kuala Lumpur (HKL) yang
merestui penerbitan buku resepi ini untuk
kepentingan individu yang menjalani dialisis.
Penjagaan pemakanan adalah penting untuk
melengkapkan rawatan yang dijalani individu yang
mengalami kegagalan ginjal kronik. Melaluinya,
pengambilan kalori dan protin boleh disesuaikan
dengan keperluan dan pengambilan sodium,
potasium dan fosfat boleh dkawal supaya seiring
dengan rawatan yang dijalankan.
Buku resepi ini disediakan sebagai bahan rujukan
untuk individu ini dengan tujuan:
a. Menerangkan keperluan dan sekatan makanan
yang perlu diikuti.
b. Mendedahkan cara pemakanan yang sesuai
untuk keadaan kesihatan.
c. Membincangkan kaedah modifikasi masakan
yang boleh dibuat.
d. Memberi maklumat terperinci kandungan
nutrien selepas modifikasi menu dilakukan.
Penghasilan buku ini melibatkan proses memilih,
mengubahsuai, menganalisa, mengujirasa menu,
mengambil gambar seterusnya mengadunkannya
menjadi sebuah buku. Keseluruhan proses ini
mengambil masa sembilan bulan dan melibatkan
12 pegawai Jabatan Dietetik & Sajian, HKL. Proses
mengujirasa melibatkan Pegawai Perubatan dari
Jabatan Nefrologi, HKL dan individu yang menjalani
dialisis di Unit Dialisis, HKL.

Diharapkan, dengan adanya buku resepi ini,

ianya akan memberi manfaat kepada
individu yang menjalani dialisis secara
khususnya dan keseluruhan anggota
kesihatan yang terlibat dalam rawatan
individu kegagalan ginjal kronik secara
amnya.
Akhir kata, saya ingin mengucapkan terima
kasih yang tidak terhingga kepada semua
yang terlibat secara langsung dan tidak
langsung dalam menerbitkan buku resepi ini.
BERKHIDMAT UNTUK NEGARA
PENYAYANG, BEKERJA BERPASUKAN DAN
PROFESIONALISMA ADALAH BUDAYA KERJA
KITA
Ridzoni Sulaiman
Ketua Profesion Pegawai Dietetik
Kementerian Kesihatan Malaysia

Pengenalan
Apabila buah pinggang gagal berfungsi, ramai yang
tertanya-tanya apakah pantang larang dalam
penyediaan makanan seharian. Kehidupan sebagai
pesakit akan lebih selesa sekiranya anda mematuhi
nasihat Pegawai Dietetik (Dietitian). Pesakit yang
menjalani dialisis perlulah mengawal kandungan air
dan
garam
untuk
mengelakkan
bengkak
(terutamanya pada bahagian kaki) dan paru-paru
berair.
Buku resepi ini diterbitkan khas untuk pesakit buah
pinggang terutamanya yang menjalani rawatan
dialisis. Kami yang terdiri daripada sekumpulan
Dietitian dari Hospital Kuala Lumpur, telah bergabung
tenaga untuk mengumpulkan resepi-resepi yang lazat
dan diubahsuaikan supaya boleh dinikmati oleh
semua pesakit dialisis. Resepi yang tersedia di dalam
buku ini adalah hasil yang diperolehi setelah
diperbaiki berdasarkan komen dari pesakit dan
Pengawai Perubatan setelah sesi ujirasa dijalankan.
Resepi-resepi ini, telah mematuhi jumlah garam
(sodium) yang dibenarkan, selain itu analisis makanan
juga akan menunjukkan jumlah sebenar kandungan
kalori, protin, potasium dan fosfat di dalam makanan
tersebut. Cara penyediaannya mudah dan boleh
dimasak sama ada oleh pesakit atau penjaga pesakit.
Bagi pesakit dialisis, jumlah protin yang diambil
perlulah ditingkatkan untuk menampung jumlah
protin yang hilang melalui proses dialisis. Oleh itu, sila
pastikan anda menghabiskan seketul lauk (seperti saiz
potongan di kedai) untuk makan tengahari dan
malam. Keperluan protin harian adalah berbeza
mengikut saiz badan seseorang, untuk jumlah yang
tepat silalah berhubung dengan Dietitian anda.

Jumlah fosfat dapat dikawal dengan

mengelakkan pengambilan susu dan hasil
tenusu. Sila pastikan (sekiranya ada) ubat
kalsium karbonat (CaCO3) diambil bersamasama dengan makanan. Sila minimakan
penggunaan santan kerana santan juga
mengandungi fosfat dan potasium.
Bagi pesakit yang sering mengalami
masalah tinggi potasium, silalah teliti tip
yang disertakan di dalam buku ini untuk
dijadikan panduan semasa penyediaan
makanan seharian.
Penghasilan buku ini diharapkan dapat
memberikan idea kepada anda dan
keluarga bahawa pesakit dialisis masih
boleh menikmati makanan kegemaran
dengan sedikit pengubahsuaian supaya
sesuai dengan keadaan penyakit buah
pinggang. Diharapkan buku resepi ini
memberikan garis panduan tentang cara
melakukan ubahsuaian ke atas resepi asal
yang lain.
Semoga buku ini dapat
memberikan inspirasi kepada pesakit dan
keluarga untuk terus menyediakan
hidangan yang bersesuaian dengan
keadaan penyakit buah pinggang.
Selamat menjamu selera!
Datin Nor Sharita Mohd Saad
Dietitian
Zon Nefrologi & Urologi
Hospital Kuala Lumpur

Senarai Ahli Jawatankuasa Kerja

Pegawai Dietetik yang terlibat dalam penghasilan buku ini:

Berdiri (dari kiri):

Cik Khalizah Jamli, Datin Nor Sharita Mohd Saad, Puan Kamariah Nawawi dan
Cik Low Phei Keow
Duduk (dari kiri):

Encik Mohd Hairil Muzammil Tokijan dan Encik Mohd Hafiz Mohd Rosli

Senarai Ahli Jawatankuasa Kerja

Pembantu penyediaan makanan yang terlibat sama:

Dari kiri:

Encik Wan Ahmad Fazli Johari dan

Encik Muhammad Fakhri Mohd Mat Noor

Dari kiri:

Puan Norfadhilah Hassan dan Cik Syafila Suhaini

Tiada dalam Gambar:

Encik Mohd Safuan Mohd Kamil dan Puan Salina Said

Sekalung budi:

Kami ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada pesakit

Unit Dialisis 1, HKL dan anggota HKL yang terlibat secara langsung
dan tidak langsung dalam menjayakan projek buku resepi ini.

Isi Kandungan 1
Penerangan Ringkas
Tip Masakan Sihat _____________________________________________ 8
Ukuran Rumahtangga __________________________________________ 9
Senarai Kandungan Potasium dalam Makanan/Minuman__________ 10 - 11
Senarai Kandungan Fosfat dalam Makanan/Minuman ____________ 12 - 13

Menu Utama
Ikan Berkuah Asam Pedas ___________________________________ 14 - 15
Ikan Bawal Tiga Rasa _______________________________________ 16 - 17
Ikan Tenggiri Masak Kari ____________________________________ 18 - 19
Ikan Cencaru Sumbat Cili ____________________________________ 20 - 21
Ayam Bersos Lemon________________________________________ 22 - 23
Ayam Goreng Kunyit _______________________________________ 24 - 25
Ayam BBQ ________________________________________________ 26 - 27
Ayam Goreng Berempah ____________________________________ 28 - 29
Ayam Masak Merah ________________________________________ 30 - 31
Telur Berinti_______________________________________________ 32 - 33
Telur Sambal ______________________________________________ 34 - 35
Daging Masak Halia ________________________________________ 36 - 37
Jelatah___________________________________________________ 38 - 39
Terung Sambal ____________________________________________ 40 - 41
Sayur Campur _____________________________________________ 42 - 43
Sayur Kobis & Lobak Merah __________________________________ 44 - 45

Isi Kandungan 2
Nasi & Aneka Jenis Mee
Nasi Goreng Cina __________________________________________ 46 - 47
Nasi Kerabu Ikan___________________________________________ 48 - 49
Mee Goreng ______________________________________________ 50 - 51
Mee Berkuah______________________________________________ 52 - 53
Meehoon Goreng Tomyam __________________________________ 54 - 55
Kueh Teow Goreng Udang ___________________________________ 56 - 57
Spageti Goreng ___________________________________________ 58 - 59
Asam Laksa _______________________________________________ 60 - 61

Kuih-Muih
Popiah Goreng Bersos ______________________________________ 62 - 63
Samosa __________________________________________________ 64 - 65
Karipap Ayam _____________________________________________ 66 - 67
Kuih Cara Berlauk __________________________________________ 68 - 69

Pencuci Mulut
Agar-agar Cendol __________________________________________ 70 - 71
Agar-agar Mangga _________________________________________ 72 - 73
Jeli Konnyaku ________________________________________________ 74
Smoothie Strawberi ___________________________________________ 75

Tip Masakan Sihat

Tip Pengawalan Sodium (garam)
1. Untuk mengawal kandungan sodium makanan:
a. Hadkan sodium kepada - sudu teh rata (hidangan untuk empat orang).
b. Hadkan kicap kepada sudu besar (hidangan untuk empat orang).
c. Gunakan sos tiram dalam jumlah yang sedikit sekadar menaikkan bau masakan.
d. Rendamkan ikan bilis dalam air panas, dan buangkan air. Jumlah ikan bilis mestilah
juga dihadkan.
2. Tambahkan rempah asli (seperti bawang, sedikit lada hitam, lada sulah, kayu manis, bunga
lawang, daun kari, jintan dan ketumbar) dalam jumlah sederhana untuk menyedapkan
rasa dan bau makanan sebagai pengganti kepada garam/perencah masakan.
3. Untuk membangkitkan rasa masakan, taburkan dengan sedikit bawang goreng yang
digoreng sendiri. Elakkan menggunakan bawang goreng yang dibeli kerana kandungan
sodiumnya yang tinggi.
Tip Pengawalan Potasium
1. Untuk mengurangkan kandungan potasium makanan:
a. Rebus ubi kentang di dalam air yang banyak dan buangkan airnya.
b. Pilih sayur dari jenis rendah potasium seperti terung, kacang botor, kacang buncis dan
ketola bagi membekalkan keperluan serat harian.
c. Penggunaan daun sup dan daun bawang perlu dihadkan.
d. Sawi dipotong kecil dan direndam dalam air panas seketika dan buangkan airnya.
2. Untuk meningkatkan kandungan potasium makanan:
a. Gunakan sayur-sayuran dari jenis tinggi potasium seperti sawi dan kailan.
b. Tingkatkan penggunaan daun sup dan daun bawang.
Tip Pengawalan Fosfat
1. Untuk mengurangkan kandungan fosfat:
a. Ayam direbus hingga masak dan dibuangkan air rebusannya terlebih dahulu sebelum
digoreng.
b. Gunakan daging/ayam segar yang dicincang sendiri berbanding dengan daging/ayam
cincang yang diproses.
c. Elakkan mengambil kuning telur.
d. Elakkan mengambil air rebusan ikan.

Ukuran Rumah Tangga

Untuk mengawal jumlah pengambilan air/cecair, gunakanlah ukuran berikut sebagai
panduan.

Sudu cina
(20ml)

Sudu
meja
(20ml)

Senduk nasi
(60ml)

Senduk
(80ml)

Cawan
(150ml-200ml)

Sudu
sup
(10ml)

Sudu
makan
(10ml)

Sudu
teh
(5ml)

Mangkuk cina
(230ml)

Mug
(300ml)

Gelas
(300ml)

Botol air
(500-600ml)

Kandungan POTASIUM Dalam Makanan/Minuman Terpilih

Pilihlah makanan/minuman dari senarai di bawah berdasarkan keperluan anda
RENDAH

SEDERHANA

TINGGI

(Kurang daripada 50mg/hidangan)

(50mg - 100mg/hidangan)

(Lebih daripada 100mg/hidangan)

SAYUR-SAYURAN
Item

Kuantiti

Kandungan Item

Bawang besar
1 biji
Pucuk ubi kayu cawan
Pasli
1 sudu makan
Terung
cawan
Daun bawang
cawan
Kacang botor
cawan
Taugeh
cawan
Kacang panjang cawan
Ketola ular
cawan
Kobis
cawan
Ketola air
cawan
Kacang pea, tin cawan
Cili padi
5 biji
Timun
cawan
Daun salad
cawan
Cili hijau
5 biji
Jews ear (mook yi) cawan
Daun pudina
cawan
Kacang buncis
cawan
Kacang bendi
5 biji
Lobak putih
cawan

6mg
9mg
23mg
24mg
25mg
28mg
30mg
31mg
33mg
35mg
35mg
36mg
37mg
37mg
37mg
40mg
41mg
42mg
43mg
47mg
47mg

Daun kesom
Asparagus
Sengkuang
Murunggai/ kelor
Kangkung
Lada benggala
hijau
Cili merah
Bawang putih
Peria
Ulam raja
Kundur
Cendawan tiram
Labu jantung
Labu merah
Pegaga
Karot
Rebung
Ketola segi

Kuantiti

Kandungan Item

cup
5 pucuk
cup
cawan
cawan
cawan

51mg
55mg
56mg
58mg
61mg
62mg

2 biji
5 ulas
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan

64mg
70mg
72mg
72mg
76mg
77mg
80mg
81mg
83mg
88mg
94mg
100mg

Kantan
Brokoli
Kacang pea, segar
Bunga Kobis
Timun bulu
Tomato
Watercress
Bawang merah
Cekur manis
Cendawan kering
Daun seladeri
Pak choy
Akar teratai
Petai
Kailan
Bayam merah
Bayam pasir
Jantung pisang
Pucuk paku
Kucai
Sawi
Sengkuang cina
Rumpai laut kering

Kuantiti

Kandungan

cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
2 biji
cawan
5 biji
cawan
5 keping
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
cawan
5 biji
cawan

101mg
107mg
118mg
120mg
121mg
125mg
162mg
172mg
173mg
180mg
190mg
193mg
193mg
224mg
237mg
268mg
300mg
324mg
326mg
364mg
406mg
414mg
536mg

250ml
1 gelas
1 paket
1 cawan
cawan
1 bekas
2 sudu
makan
250ml

150mg
158mg
211mg
230mg
241mg
290mg
362mg

MINUMAN/PENCUCI MULUT/BAHAN BANCUHAN

Gula melaka
Air sirap
Serbuk kopi

1 keping
0mg
1 sudu makan 1mg
1 sudu teh
4mg

Gula merah
Susu pekat manis
Santan
Krimer bukan
tenusu
Serbuk susu skim

1 sudu
makan
1 sudu
makan
1 sudu
makan
1 pek

52mg

1 sudu
makan

84mg

10

54mg
56mg
57mg

Air tebu
Air kacang soya
Susu UHT
Yogurt
Isi kelapa muda
Tau foo fah
Serbuk koko
Air kelapa

496mg

Kandungan POTASIUM Dalam Makanan/Minuman Terpilih

Pilihlah makanan/minuman dari senarai di bawah berdasarkan keperluan anda
RENDAH

SEDERHANA

TINGGI

(Kurang daripada 50mg/hidangan)

(50mg - 100mg/hidangan)

(Lebih daripada 100mg/hidangan)

BUAH-BUAHAN
Item

Kuantiti

Ciku
Strawberi
Jambu batu
Plum
Rambutan
Manggis
Pulasan

1 biji
5 biji
1 potong
1 biji
5 biji
3 biji
5 biji

Kandungan
17mg
31mg
32mg
38mg
41mg
43mg
45mg

Item

Kuantiti

Betik
Limau bali
Epal hijau
Epal merah
Pir hijau
Oren
Limau cina
Mangga
Salak
Belimbing

1 potong
1 keping
1 biji
1 biji
biji
1 biji
1 biji
biji
1 biji
1 biji

Kandungan
62mg
65mg
75mg
76mg
79mg
79mg
79mg
81mg
99mg
100mg

Item

Kuantiti

Laici
Anggur
Tembikai
Jambu air
Pisang kaki
Nenas
Pisang mas
Buah lai
Prun
Cempedak
Buah kurma
Duku
Kiwi
Buah pic
Langsat
Durian belanda
Buah nona
Pisang berangan
Jambu batu +
asam boi
Kismis
Kedondong
Nangka

5 biji
8 biji
1 potong
5 biji
1 biji
1 potong
1 biji
1 biji
4 biji
4 biji
3 biji
10 biji
1 biji
1 biji
10 biji
1 potong
1 biji
1 biji
1 potong

Kandungan
102mg
104mg
104mg
120mg
124mg
126mg
131mg
138mg
142mg
147mg
168mg
170mg
180mg
207mg
209mg
220mg
224mg
228mg
233mg

cawan
6 biji
5 biji

249mg
382mg
552mg

KACANG-KEKACANG, UBI-UBIAN DAN LEGUM

Sago
Taucu

cawan
1 sudu
makan

3mg
45mg

Badam
Biji gajus

10 biji
10 biji

11

60mg
69mg

Biji tembikai
Buah berangan
Kacang tanah
Walnut
Ubi keledek putih
Ubi kayu
Sukun
Ubi kentang
Keladi
Kacang panggang,
tin
Dhal kuning
Kacang hijau
Kacang merah

cawan
5 biji
cawan
10 biji
cawan
cawan
1 potong
1 biji
cawan
cawan

101mg
116mg
247mg
310mg
247mg
160mg
163mg
166mg
184mg
235mg

cawan
cawan
cawan

300mg
644mg
714mg

Kandungan FOSFAT Dalam Makanan/Minuman Terpilih

Pilihlah makanan/minuman rendah fosfat dari senarai di bawah
RENDAH

SEDERHANA

TINGGI

(Kurang daripada 40mg/hidangan)

(40mg - 80mg/hidangan)

(Lebih daripada 80mg/hidangan)

SAYUR-SAYURAN
Item

Kuantiti

Kailan goreng
Timun
Kobis goreng
Kacang panjang
goreng
Taugeh goreng

cawan
6 hiris
cawan
cawan

Kandungan
4mg
5mg
9mg
15mg

cawan

16mg

Item

Kuantiti

Bayam goreng
Ubi kentang

cawan
1 biji kecil

Kandungan
46mg
60mg

Item

Kuantiti

Keledek

1 biji
sederhana

Kandungan
218mg

*Sayur-sayuran amnya mengandungi

fosfat yang rendah

BUAH-BUAHAN
Jambu air
3 biji
5mg
Epal merah
1 biji kecil
10mg
Nenas
1 potong
11mg
Betik
1 potong
13mg
Tembikai
1 potong
15mg
Pisang
1 biji kecil
17mg
Nangka
5 ulas
21mg
Jambu batu
biji
22mg
*Buah-buahan amnya mengandungi
fosfat yang rendah

SUSU & PRODUK TENUSU

Ais krim

2 ceduk

70mg

Keju
Susu pekat manis
Yogurt
Susu penuh krim
Susu tepung skim

1 keping
2 sudu makan
cawan
1 gelas
4 sudu makan

83mg
93mg
170mg
207mg
272mg

1 biji
cawan
6 keping
6 keping kecil
2 sudu makan
5 keping kecil
1 keping
1 ekor
sederhana
10 cucuk

90mg
99mg
132mg
138mg
188mg
205mg
281mg
544mg

DAGING, IKAN, AYAM DAN KEKACANG

Telur rebus
(tanpa kuning
telur)
Daging khinzir
(Char siew)
Kacang tanah
goreng

biji

45mg

6 keping

33mg

2 sudu
makan

37mg

Telur rebus
dengan kuning
telur
Bebola ikan
Udang kering

biji

5 biji kecil
1 sudu
makan
Sardin dalam tin 1 ketul
Ayam panggang 1 ketul
Kacang panggang cawan
Ikan bilis
2 sudu
makan

12

45mg

45mg
51mg
54mg
68mg
79mg
79mg

Telur goreng
Dhal
Nuget ayam
Rendang kambing
Sambal ikan bilis
Ayam masak kicap
Taufu goreng
Kari ikan
Satay daging
lembu

693mg

Kandungan FOSFAT Dalam Makanan/Minuman Terpilih

Pilihlah makanan/minuman rendah fosfat dari senarai di bawah
RENDAH

SEDERHANA

TINGGI

(Kurang daripada 40mg/hidangan)

(40mg - 80mg/hidangan)

(Lebih daripada 80mg/hidangan)

BIJIRIN
Item

Kuantiti

Biskut krim
kraker
Mee kuning
Serbuk kastard

2 keping

Kandungan
0mg

1 cawan
2 sudu
makan
Laksa basah
1 cawan
Kuih apam
1 ketul
Ban kosong
1 biji
Tepung jagung 2 sudu
makan
Kuey teow
1 cawan
Meehoon
1 cawan
Idli
1 ketul
Oat
2 sudu
makan

2mg
2mg

Air sirap
Teh cina
Air tebu
Air kelapa
Krimer bukan
tenusu

0mg
0mg
22mg
30mg
30mg

Air kacang soya

Air kola

0mg

Bertih jagung
Mufin
Keropok ikan
Keledek goreng
Biskut coklat
Kuih lapis

6mg
8mg
14mg
26mg

Item

Kuantiti

Nasi putih
Roti putih
Roti mil penuh
Barli

1 cawan
2 keping
2 keping
2 sudu
makan
1 keping
1 keping
1 mangkuk
(m)
2 keping

Putu mayam
Dosai
Bubur ikan
Sandwic telur

Kandungan
43mg
44mg
50mg
58mg
66mg
73mg
73mg
75mg

29mg
33mg
5mg
38mg

Item
Mee segera
Makaroni
Lemang

Kuantiti

Kandungan
118mg
126mg
144mg

Nasi lemak
Roti canai
Roti telur
Mee wantan
Capati
Nasi dagang
Nasi kerabu
Nasi ayam

1 bungkus
1 cawan
1 keping
(4inci)
1 pinggan
1 keping
1 keping
1 pinggan
1 keping
1 pinggan
1 pinggan
1 pinggan

Teh tarik
Kopi susu

1 gelas
1 cawan

98mg
126mg

150mg
155mg
208mg
222mg
244mg
271mg
348mg
467mg

MINUMAN
1 gelas
1 gelas
1 gelas
1 gelas
1 paket

Serbuk koko

1 gelas
1 tin
(325ml)
2 sudu
makan

41mg
46mg
77mg

SNEK
Marjerin

1 sudu
makan
1 sudu
Jem buahbuahan
makan
Kuih sago
1 keping
Kuih apam Cina 1 keping
Pau kacang
1 biji
merah
Popiah goreng 1 keping
Apam balik
1 keping
Karipap
1 keping
Pisang goreng 1 keping
Kuih ang koo
1 keping
Donut
1 keping

2mg
8mg
8mg
10mg

1 paket
1 biji
6 keping
1 ketul
4 keping
1 keping

15mg
21mg
23mg
26mg
34mg
39mg

13

42mg
46mg
54mg
65mg
68mg
78mg

Kek buah1 keping

buahan
Cendol
1 mangkuk
Mentega kacang 2 sudu
makan
Kek Mentega
1 keping
Vadai
1 keping
Burger
1 biji
Pau inti daging 1 biji
Cakoi
1 keping
Jagung
1 sederhana
Papadom
1 keping
Keropok lekor
2 keping
goreng

84mg
89mg
92mg
94mg
103mg
119mg
126mg
145mg
179mg
229mg
236mg

Menu Utama

Ikan Berkuah Asam Pedas (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 keping ikan merah
1 cawan minyak - untuk menggoreng
2 sudu makan minyak - untuk menumis
Bahan A: Bahan Tumis
4 biji cili kering
2 biji bawang merah
1 ulas bawang putih
1 inci halia
5g belacan
Bahan B: Bahan Perasa
2 cawan air
4 keping asam keping
batang daun kesom
1 kuntum bunga kantan, belah dua
1 batang serai, diketuk
2 helai daun limau purut
sudu teh garam
Bahan C: Bahan Hiasan
kuntum bunga kantan
1 biji bawang besar
1 biji cili merah

hiris nipis dan halus

Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak dan goreng ikan sehingga garing. Tos dan ketepikan.
2. Tumbuk bahan tumis sehingga halus.
3. Panaskan minyak dan tumis bahan tumis sehingga naik bau.
4. Masukkan air dan diikuti dengan bahan perasa. Masukkan garam setelah kuah mendidih
dan padamkan api.
5. Tuangkan kuah di atas ikan dan hias dengan bahan hiasan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

250

18

17

185

273

125

(kcal)

(g)

(g)

(g)

14

(mg)

(mg)

(mg)

15

Menu Utama

Ikan Bawal Tiga Rasa (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 keping ikan bawal
2 sudu makan serbuk kunyit
1 cawan minyak - untuk menggoreng
3 sudu makan minyak masak - untuk menumis
cawan air
Bahan A: Bahan Penumis
4 biji bawang merah
4 ulas bawang putih
1 inci halia
Bahan B: Bahan Sos
2 biji cili kering, dipotong kecil
2 sudu makan sos tiram
2 sudu teh gula
1 batang serai
5 helai daun limau purut
Bahan C: Bahan Sayur
biji lada benggala merah
biji lada benggala hijau
3 biji tomato
Bahan D: Bahan Hiasan
Sedikit daun bawang
Sedikit daun sup
Cara Penyediaan:
1. Panaskan kuali dan goreng ikan sehingga kuning keemasan. Tos dan ketepikan.
2. Panaskan 3 sudu minyak masak dan tumis bahan penumis sehingga naik bau.
3. Masukkan pula bahan sos satu per satu. Tambah cawan air dan biarkan mendidih dan
sedikit pekat.
4. Masukkan lada benggala diikuti dengan tomato. Biarkan seketika.
5. Tuangkan ke atas ikan tadi. Tabur dengan daun bawang dan daun sup yang dipotong
kecil.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

238

86

19

15

316

219

253

(kcal)

(g)

(g)

(g)

16

(mg)

(mg)

(mg)

17

Menu Utama

Ikan Tenggiri Masak Kari (4 hidangan)

Bahan A
4 potong ikan tenggiri
2 cawan air
1 biji terung bulat, belah terung kepada 4 bahagian
4 biji kacang bendi, buangkan tangkai
1 sudu teh asam jawa
sudu teh rata garam
1 biji cili hijau
1 biji limau nipis, saiz kecil
Bahan B: Bahan Tumis
bahagikan kepada 2 bahagian
biji bawang besar
hiris nipis satu bahagian dan tumbuk satu bahagian lagi
1 ulas bawang putih
1 sudu teh halba campur
1 tangkai daun kari
4 sudu makan rata rempah kari
biji asam limau
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak. Tumiskan bawang yang dihiris, halba campur dan daun kari sehingga
naik bau.
2. Masukkan pula bawang tumbuk yang telah dicampur dengan rempah kari dan sedikit
air. Masak sehingga naik minyak.
3. Buang lebihan minyak yang timbul apabila rempah kari sudah masak.
4. Masukkan ikan. Balik-balikkan sehingga masak.
5. Keluarkan semula ikan dengan menggunakan penyepit.
6. Masukkan 2 cawan air, terung dan bendi. Masak sehingga empuk.
7. Masukkan semula ikan tadi.
8. Masukkan asam jawa, garam dan cili hijau.
9. Padamkan api. Perahkan asam limau.
Cara Menghidang:
Setiap satu keping ikan:
Tambah satu biji bendi, satu potong terung dan 3 sudu makan kuah sahaja.
Tip:
Penggunaan rempah serbuk meningkatkan aras potasium makanan. Oleh itu,
pengambilan kuah perlu dihadkan kepada 2-3 sudu makan sahaja.
Untuk pesakit CAPD, masukkan tomato untuk meningkatkan aras potasium makanan
disebabkan kandungan potasium yang tinggi dalam tomato.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan (1 ketul)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

238

11

19

13

349

287

236

(kcal)

(g)

(g)

(g)

18

(mg)

(mg)

(mg)

19

Menu Utama

Ikan Cencaru Sumbat Cili (2 hidangan)

Bahan-bahan
2 ekor ikan cencaru
2 biji limau kasturi
2 helai daun kunyit
Bahan A
4 biji cili merah
3 biji bawang merah
1 ulas bawang putih
1 biji buah keras
sudu teh gula
inci halia
sudu teh rata belacan, dibakar
Cara Penyediaan:
1. Ikan dibersihkan tetapi jangan dibuang kulit keras.
2. Basuh dan belah belakang ikan.
3. Tumbuk lumat bahan A.
4. Apabila lumat, perahkan air limau kasturi. Gaul rata.
5. Sumbatkan bahan tumbuk ke dalam belahan belakang ikan.
6. Balut ikan dengan daun kunyit.
7. Setelah itu bolehlah dibakar.
Tip:
Ikan akan berkalori rendah apabila dibakar. Sekiranya anda memerlukan lebih kalori,
gorengkan ikan tersebut.
Jumlah belacan dikurangkan kepada sudu teh rata untuk mengawal jumlah kandungan
sodium.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

120

19

81

309

268

(kcal)

(g)

(g)

(g)

20

(mg)

(mg)

(mg)

21

Menu Utama

Ayam Bersos Lemon (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 ketul ayam
Bahan A: Bahan Perap
biji lemon, perahkan jusnya
2 ulas bawang putih, dihiris nipis
sudu teh lada hitam
Bahan B: Bahan Sos Lemon
100 ml air
1 biji cili merah, potong dadu halus
2 ulas bawang putih, potong dadu halus
2 sudu makan madu
1 sudu teh gula
sudu teh garam
biji lemon, perahkan jusnya
2 sudu teh tepung jagung, bancuh dengan 2 sudu makan air
Cara Penyediaan:
1. Perapkan ayam dengan bahan perap selama 30 minit.
2. Bakar ayam dalam ketuhar dengan suhu 150C, selama 30 minit, atau sehingga masak.
3. Untuk sos lemon, masukkan air dalam periuk, diikuti dengan bahan sos lemon yang lain
kecuali bancuhan tepung jagung dan panaskan sehingga mendidih.
4. Kecilkan api dan masukkan bancuhan tepung jagung, kacau sehingga sos menjadi
pekat.
5. Tuangkan sos di atas ayam semasa menghidang.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

185

14

17

135

328

195

(kcal)

(g)

(g)

(g)

22

(mg)

(mg)

(mg)

23

Menu Utama

Ayam Goreng Kunyit (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 ketul ayam (bahagian dada, dipotong kasar)
2 sudu makan minyak masak - untuk menumis
1 batang lobak merah, dipotong memanjang
1 cawan kacang buncis
2 biji cili hijau, dihiris
Bahan-bahan A: Bahan Penumis
3 ulas bawang putih
1 biji bawang besar
1 inci halia
Bahan-bahan B: Bahan Perasa
2 sudu makan serbuk kunyit
sudu teh jintan manis (biji)
sudu teh jintan putih (biji)
sudu teh garam
Cara Penyediaan:
1. Rebus ayam sehingga masak dan buangkan air rebusannya.
2. Panaskan 2 sudu makan minyak masak dan tumis bahan penumis sehingga naik bau.
3. Masukkan daging ayam yang telah direbus diikuti dengan lobak merah, kacang buncis
dan cili hijau.
4. Masukkan bahan perasa dan goreng seketika.
5. Goreng sehingga sayur empuk. Sedia untuk dihidangkan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

221

15

14

150

348

166

(kcal)

(g)

(g)

(g)

24

(mg)

(mg)

(mg)

25

Menu Utama

Ayam BBQ (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 ketul ayam
Bahan A: Bahan Kisar
1 ulas bawang putih
biji bawang besar (kisarkan)
inci halia
1 batang serai
sudu besar ketumbar
Bahan B: Bahan Perasa
sudu makan serbuk cili
1 sudu teh serbuk kunyit
sudu teh garam
sudu makan serbuk jintan manis
1 sudu teh serbuk jintan putih
4 sudu makan gula pasir
Cara Penyediaan:
1. Basuh ayam dan perap semalaman dengan bahan kisar dan bahan perasa.
2. Bakar ayam yang telah diperap dalam ketuhar pada suhu 150C selama 30 minit atau
sehingga masak.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

204

11

29

372

368

232

(kcal)

(g)

(g)

(g)

26

(mg)

(mg)

(mg)

27

Menu Utama

Ayam Goreng Berempah (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 ketul ayam
2 sudu teh serbuk kari ayam
sudu makan serbuk kunyit
sudu makan cili kering, dikisar kering tanpa biji
sudu teh garam
1 biji telur, ambil putih telur sahaja
sudu makan tepung jagung
1 tangkai daun kari
1 cawan minyak - untuk menggoreng
Bahan Kisar
2 ulas bawang putih
1 biji bawang besar, saiz sederhana
inci halia
1 batang serai
sudu makan ketumbar, disangai
Cara Penyediaan:
1. Perap ayam dengan bahan yang dikisar bersama serbuk kari, serbuk kunyit, cili kering
dan garam. Perap selama setengah jam.
2. Tuang telur putih di atas ayam, tabur tepung jagung dan gaulkan.
3. Gorengkan bersama daun kari.
4. Setelah masak, angkat dan hidangkan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

324

10

19

23

155

393

224

(kcal)

(g)

(g)

(g)

28

(mg)

(mg)

(mg)

29

Menu Utama

Ayam Masak Merah (4 hidangan)

Bahan-bahan
4 ketul ayam tanpa kulit
sudu teh serbuk kunyit
1 cawan minyak untuk menggoreng
4 sudu teh minyak masak untuk menumis
cawan air
Bahan A: Bahan Penumis
1 batang kayu manis
1 kuntum bunga lawang
1 batang daun kari

Bahan C: Bahan Tumbuk

sudu teh jintan manis
sudu teh jintan putih
sudu teh ketumbar

Bahan B: Bahan Tumis Tumbuk

biji bawang besar
2 ulas bawang putih
inci panjang halia
4 tangkai cili kering

Bahan D
sudu teh gula
sudu teh garam
1sudu teh asam jawa

Cara Penyediaan:
1. Taburkan serbuk kunyit pada ayam. Panaskan minyak dan gorengkan ayam sehingga
garing dan toskan menggunakan tisu bersih.
2. Panaskan 4 sudu teh minyak. Tumiskan bahan A dan bahan B sehingga naik bau.
3. Tambahkan ayam yang telah digoreng. Masukkan bahan C dan diikuti cawan air.
4. Tambahkan bahan D. Gaul seketika dan angkat apabila kering.
Tip:
Untuk pesakit CAPD yang perlu meningkatkan pengambilan potasium, tambahkan 2 biji
tomato ke dalam masakan ini.
Untuk mengurangkan kandungan lemak tepu dan minyak dalam masakan ini, potong
ayam dalam saiz yang lebih kecil, masukkan ayam yang tidak digoreng selepas bahan
tumis naik bau dan tambah cawan air untuk memasakkan ayam tersebut.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan (1 ketul)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

350

17

27

217

326

211

(kcal)

(g)

(g)

(g)

30

(mg)

(mg)

(mg)

31

Menu Utama

Telur Berinti (4 hidangan)

Bahan-bahan
16 biji telur ayam (ambil putih telur sahaja)
1 sudu kecil serbuk lada hitam
5 sudu kecil minyak masak - untuk menumis
1 ketul dada ayam, dipotong kecil
1 batang lobak merah
1 biji lada benggala
1 tangkai kacang panjang
4 sudu makan air
Bahan A: Bahan Tumis
1 biji bawang merah
1 ulas bawang putih

dihiris

Bahan B: Bahan Perasa

1 sudu teh sos tomato
1 sudu teh sos cili
Cara Penyediaan:
1. Bancuh telur dengan serbuk lada hitam dan bahagikan kepada 4 bahagian. Gorengkan
telur dan ketepikan.
2. Untuk kuah, panaskan minyak dan tumis bawang merah dan bawang putih sehingga
naik bau.
3. Masukkan ayam, sayur, air dan bahan perasa.
4. Masak sehingga kuah menjadi pekat sedikit.
5. Tuang kuah di atas telur yang digoreng tadi.
6. Hidangkan.
Tip:
Guna kuali tidak melekat (non-stick pan) semasa menggoreng telur untuk mengurangkan
penggunaan minyak masak.
Untuk pesakit CAPD, tambahkan daun salad untuk meningkatkan kandungan potassium.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

124

20

323

321

87

(kcal)

(g)

(g)

(g)

32

(mg)

(mg)

(mg)

33

Menu Utama

Telur Sambal (4 hidangan)

Bahan A
16 biji telur ayam - rebus dan buang kuning telur dan gorengkan dalam sedikit minyak
4 sudu teh minyak - untuk menumis
2 sudu teh rata sos cili
Bahan B: Bahan Tumis
biji bawang besar
2 ulas bawang putih
4 tangkai cili kering - dikisar
Bahan C: Bahan Hiasan
4 sudu teh bawang merah yang digoreng
1 sudu teh daun bawang yang dipotong halus
1 sudu teh daun sup yang dipotong halus
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak. Tumis bahan tumis sehingga naik bau.
2. Masukkan telur.
3. Tambahkan sos cili dan gaul rata.
Cara Menghidang:
Taburkan dengan sedikit bawang goreng serta daun sup dan daun bawang.
Tip:
Penggunaan daun sup dan daun bawang perlu dihadkan kerana kandungan
potasium yang tinggi.
Untuk pesakit CAPD, penggunaan daun sup dan daun bawang boleh ditambahkan untuk
meningkatkan aras potasium makanan.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan (4 biji putih telur)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

227

15

15

281

220

41

(kcal)

(g)

(g)

(g)

34

(mg)

(mg)

(mg)

35

Menu Utama

Daging Masak Halia (2 hidangan)

Bahan-bahan
180g daging, dipotong nipis
1 sudu makan rempah 5
sudu makan kicap manis
sudu makan serbuk lada hitam
2 ulas bawang merah
dimayang halus
1 ulas bawang putih
inci halia
1 batang serai, diketuk
sudu besar tepung jagung, dilarutkan dalam cawan air
1 sudu makan cuka
1 biji cili merah, sebagai hiasan
3 sudu makan minyak - untuk menumis
Cara Penyediaan:
1. Gaulkan daging dengan rempah 5, kicap dan serbuk lada hitam dan perapkan selama 15
minit.
2. Panaskan minyak, tumis bawang merah dan bawang putih sehingga naik bau.
3. Masukkan halia dan serai.
4. Masukkan daging yang telah diperap tadi, kacau rata sehingga masak.
5. Tambahkan tepung jagung.
6. Masukkan cuka.
7. Taburkan daun bawang dan cili sebagai hiasan.
8. Hidangkan.
Tip:
Jumlah kicap telah dikurangkan kepada hanya sudu besar untuk mengawal jumlah
kandungan sodium.
Rempah 5 boleh didapati di pasar raya besar (hypermarket) di bahagian rempah ratus.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

247

21

14

284

295

91

(kcal)

(g)

(g)

(g)

36

(mg)

(mg)

(mg)

37

Menu Utama

Jelatah (4 hidangan)
Bahan A
biji timun
dihiris nipis
1 potong nenas
60g kobis ungu
biji lobak merah - dipotong halus
1 biji bawang besar
dihiris nipis membulat
3 biji cili merah
Bahan B: Bahan Perasa
1 sudu makan gula
sudu teh garam
1 biji limau nipis
Cara Penyediaan:
1. Masukkan semua bahan-bahan ke dalam mangkuk besar.
2. Masukkan bahan perasa dan gaul sebati.
Tip:
Limau nipis diguna untuk menggantikan cuka buatan yang biasa digunakan dalam jelatah.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

84

18

160

224

59

(kcal)

(g)

(g)

(g)

38

(mg)

(mg)

(mg)

39

Menu Utama

Terung Sambal (4 hidangan)

Bahan A
1 biji terung panjang, buang separuh kulit dan potong serong
4 sudu teh minyak
cawan air
Bahan B: Bahan Tumbuk
2 biji cili kering, dikisar
biji bawang besar
1 ulas bawang putih
4 ekor ikan bilis kecil, rendam dalam air panas selama 10 minit dan ditumbuk halus
Bahan C: Bahan Hiasan
biji bawang merah, dibuat bawang goreng
2 sudu teh minyak
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak.
2. Tumis bahan tumbuk sehingga naik bau.
3. Masukkan terung.
4. Masukkan air dan masakkan sehingga terung menjadi lembut dan airnya kering.
5. Angkat dan hidangkan.
Cara menghidang:
Hiaskan dengan sedikit bawang goreng.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan ( cawan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

94

10

35

27

(kcal)

(g)

(g)

(g)

40

(mg)

(mg)

(mg)

41

Menu Utama

Sayur Campur (4 hidangan)

Bahan-bahan
1 batang lobak merah
biji bunga kobis
20 biji kacang buncis
1 biji lada benggala
cawan air
2 sudu teh sos tiram
Bahan A: Bahan Penumis
2 ulas bawang putih
2 sudu makan minyak
Cara Penyediaan:
1. Potong sayur mengikut citarasa.
2. Tumis bawang putih sehingga naik bau
3. Masukkan sayur satu persatu. Tambahkan air.
4. Perisakan dengan sos tiram dan masak sehingga sayur empuk.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

77

289

166

41

(kcal)

(g)

(g)

(g)

42

(mg)

(mg)

(mg)

43

Menu Utama

Sayur Kobis & Lobak Merah (4 hidangan)

Bahan-bahan
1 ulas bawang putih
dimayang
biji bawang besar
1 biji cili merah
1 ketul dada ayam - dihiris nipis
1 biji lobak merah - dihiris nipis
biji kobis - dipotong kecil
sudu kecil lada sulah
sudu kecil garam
2 sudu teh minyak masak
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak. Tumis bawang dan cili merah sehingga naik bau.
2. Masukkan ayam. Goreng selama 1 hingga 2 minit.
3. Masukkan lobak merah dan kobis. Masak sehingga sayur empuk.
4. Perisakan dengan lada sulah dan garam.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

96

65

290

98

(kcal)

(g)

(g)

(g)

44

(mg)

(mg)

(mg)

45

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Nasi Goreng Cina (2 hidangan)

Bahan-bahan
2 cawan nasi sejuk
100g isi ayam - dipotong kecil
biji lobak merah - dipotong dadu
2 batang kacang panjang - dipotong pendek
2 biji telur - ambil putih telur sahaja
sudu teh garam
sudu teh lada hitam
2 sudu makan minyak masak - untuk menumis
Bahan Tumis
2 biji bawang merah
1 ulas bawang putih
Bahan Hiasan
biji timun - dihiris nipis
2 sudu makan daun sup yang dihiris nipis
2 sudu makan daun bawang yang dihiris nipis
1 biji cili merah
1 biji cili hijau
2 biji bawang merah - digoreng
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak. Tumis bawang sehingga naik bau.
2. Masukkan isi ayam, lobak merah dan kacang panjang.
3. Masukkan nasi, gaul rata. Ketepikan nasi supaya ada ruang di tengah kuali untuk telur
putih.
4. Masukkan putih telur. Kacau sehingga masak.
5. Gaul rata. Perisakan dengan garam dan lada hitam
6. Hiaskan dengan bahan hiasan dan hidangkan.
Tip:
Putih teluh boleh juga dibuat telur dadar dan dipotong halus. Taburkan di atas nasi
goreng sebagai hiasan.
Untuk pesakit CAPD, makan bersama tomato dan daun salad bagi meningkatkan
kandungan potassium.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

376

48

18

12

315

404

165

(kcal)

(g)

(g)

(g)

46

(mg)

(mg)

(mg)

47

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Nasi Kerabu Ikan (4 hidangan)

Bahan-bahan
2 cawan beras
Pewarna biru secukupnya
2 cawan air
4 ekor ikan kembung
saiz sederhana
2 sudu kecil serbuk kunyit

Bahan B: Bahan Sambal

50g suhun
2 ekor ikan kembong
inci halia
dihiris halus
3 ulas bawang merah
2 batang serai - dititik
sudu kecil garam
sudu kecil gula
1 sudu kecil lada hitam
minyak - untuk menggoreng

Bahan A: Bahan Tumis Kerabu

6 biji bawang merah
1 ulas bawang putih
1 inci halia
3 biji cili kering
2 batang serai - dititik
1 keping asam keping
5 peket kecil serbuk krimer
100ml air
sudu kecil garam
4 sudu besar minyak masak

Bahan-bahan C: Bahan ulam

200g taugeh
1 kuntum bunga kantan
1 batang timun
dihiris nipis
5 tangkai kacang panjang

Cara Penyediaan:
1. Masak nasi dengan sedikit pewarna biru dan air. Goreng ikan kembong sehingga garing.
2. Untuk bahan A, panaskan minyak dan tumis bahan yang dikisar halus sehingga naik bau.
Kemudian masukkan serai, asam keping, bancuhan serbuk krimer dan garam. Kacau
sebati sehingga mendidih dan sedikit pekat.
3. Untuk menyediakan bahan sambal pula, goreng suhun sehingga kembang dan toskan.
Ketepikan.
4. Rebus ikan kembung, kemudian ambil isi sahaja.
5. Sangai bawang merah, halia dan serai sehingga naik bau. Kemudian masukkan garam,
gula dan lada hitam dan kacau seketika.
6. Akhir sekali, gaulkan suhun, isi ikan kembung dan bahan yang disangai di dalam
mangkuk besar, ketepikan.
7. Nasi kerabu dimakan bersama dengan ikan goreng, tumis kerabu, sambal dan bahan
ulam.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

393

46

19

15

196

412

360

(kcal)

(g)

(g)

(g)

48

(mg)

(mg)

(mg)

49

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Mee Goreng (5 hidangan)

Bahan-bahan
1 bungkus (450g) mee kuning
sudu makan serbuk kari
5 ketul ayam (bahagian dada), direbus dan dipotong panjang
100g taugeh
1 batang sawi, potong pendek
5 biji telur - ambil putih telur sahaja
5 sudu makan minyak - untuk menumis
Bahan A: Bahan Tumis
biji bawang besar - dipotong halus
3 ulas bawang putih - dipotong halus
3 biji cili kering - dikisar halus
Bahan B: Bahan Perasa
1 sudu teh kicap
2 sudu makan sos cili
Bahan C: Bahan Hiasan
1 biji cili merah, dihiris nipis
1 biji cili hijau, dihiris nipis
5 biji limau kasturi
2 sudu teh bawang merah yang digoreng
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak dan tumis bahan tumis sehingga naik bau.
2. Masukkan serbuk kari dan kacau seketika. Masukkan isi ayam.
3. Masukkan mee kuning, diikuti taugeh dan sawi. Goreng sehingga masak.
4. Masukkan bahan perasa dan gaul rata.
5. Goreng putih telur berasingan gulungkan dan hiris nipis serta tabur di atas mee semasa
menghidang.
6. Hiaskan dengan bahan hiasan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

428

50

20

16

406

399

168

(kcal)

(g)

(g)

(g)

50

(mg)

(mg)

(mg)

51

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Mee Berkuah (4 hidangan)

Bahan-bahan
1 bungkus mee kuning
2 ketul dada ayam - dihiris nipis
2 helai daun sawi, dipotong kecil dan direndam seketika
celurkan sehingga masak
1 cawan taugeh
2 cawan air
biji keledek - dibuang kulit, direbus, dibuangkan airnya dan dilenyek
4 biji telur ayam
sudu teh garam
4 sudu teh minyak - untuk menumis
Bahan A: Bahan Kisar
biji bawang besar
2 ulas bawang putih
1 tangkai cili kering
4 ekor udang kering
Bahan B: Bahan Hiasan
1 biji cili merah - dihiris nipis
2 biji limau kasturi - dibelah 2
Cara Penyediaan:
1. Celur mee kuning. Tos dan ketepikan.
2. Rebus ayam sehingga masak dan buang air rebusannya. Ketepikan.
3. Untuk kuah, panaskan minyak. Tumis bahan kisar sehingga naik bau.
4. Masukkan air dan ubi keledek. Biarkan mendidih.
5. Masukkan telur satu per satu. Biarkan sehingga masak. Perisakan dengan garam
6. Curahkan kuah yang telah siap ke atas mee kuning.
7. Makan bersama ayam, sawi dan taugeh dan cili merah. Perahkan asam limau jika perlu.
Tip:
Gunakan garfu dan bukan sudu ketika makan bagi menghadkan pengambilan cecair.
Semasa makan, ambil putih telur sahaja bagi mengawal pengambilan fosfat.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

441

63

19

12

278

367

192

(kcal)

(g)

(g)

(g)

52

(mg)

(mg)

(mg)

53

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Meehoon Goreng Tomyam (2 hidangan)

Bahan-bahan
bungkus meehoon (anggaran 2 cawan basah)
1 ketul dada ayam - dipotong kecil
2 biji telur - ambil putih telur sahaja, digoreng, digulung dan dihiris nipis
biji bawang besar - ditumbuk halus
1 batang serai - diketuk
2 helai daun limau purut - dihiris halus
3 biji cili padi - diketuk
2 sudu teh sos tomato
sudu teh garam
biji tomato - dipotong dadu
4 helai daun ketumbar - dihiris
biji timun, dibuang kulit untuk hiasan
2 biji limau kasturi - dibelah 2
2 sudu makan minyak
Cara Penyediaan:
1. Rendam meehoon sehingga kembang.
2. Panaskan minyak dan tumiskan bawang besar.
3. Masukkan ayam, kacau sehingga masak.
4. Masukkan serai, daun limau purut dan cili padi.
5. Masukkan meehoon dan gaul rata.
6. Perisakan dengan sos tomato dan garam. Tambah sedikit air jika perlu.
7. Masukkan tomato dan daun ketumbar. Gaul sebati.
8. Angkat dan hidangkan bersama timun dan limau kasturi.
Tip:
Putih telur boleh ditambah sedikit kunyit untuk memberikan warna kuning.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

377

49

20

10

389

290

157

(kcal)

(g)

(g)

(g)

54

(mg)

(mg)

(mg)

55

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Kuey Teow Goreng Udang (5 hidangan)

Bahan-bahan
1 peket (500g) kuey teow halus
20 ekor udang sederhana besar - dibuang kepala dan kulit
5 biji telur - ambil putih telur sahaja, digoreng, digulung dan dihiris nipis
1 batang lobak merah - dihiris memanjang
1 batang saderi - dihiris nipis
3 sudu makan minyak masak
Bahan A: Bahan Penumis
5 ulas bawang putih
ditumbuk
1 biji bawang besar
3 sudu makan cili kering, digiling
Bahan B: Bahan Perasa
sudu kecil garam
2 sudu kecil lada sulah
2 sudu teh sos tiram
Bahan C: Bahan Hiasan
5 sudu teh daun bawang yang dihiris nipis
1 biji cili merah - dihiris nipis
Cara Penyediaan:
1. Panaskan minyak. Tumis bahan penumis sehingga naik bau.
2. Masukkan lobak merah dan batang saderi. Masakkan seketika.
3. Masukkan udang, biarkan sehingga udang kemerahan.
4. Masukkan kuey teow, gaul sebati sehingga masak.
5. Perisakan dengan garam, lada sulah dan sos tiram. Angkat dan hidangkan.
6. Makan kuey teow bersama putih telur.
7. Hiaskan dengan daun bawang dan cili merah.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

297

38

17

292

231

177

(kcal)

(g)

(g)

(g)

56

(mg)

(mg)

(mg)

57

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Spageti Goreng (4 hidangan)

Bahan A
4 ketul dada ayam - dipotong kecil
2 sudu teh sos tiram
1 sudu teh daun oregano kering
sudu teh lada hitam, ditumbuk kasar
Bahan B
4 sudu teh minyak masak
2 ulas bawang putih, dicincang halus/ditumbuk
biji bawang besar, dihiris bulat
1 biji lada benggala (merah, kuning dan hijau) dipotong tebal
batang lobak merah - dipotong halus
Bahan C
150g spageti - direbus sehingga masak dan digaulkan dengan sedikit minyak
Sedikit daun pasli - dihiris halus
teh lada sulah
Cara Penyediaan:
1. Campurkan semua bahan A. Perapkan selama 30 minit.
2. Panaskan minyak. Tumis bawang putih sehingga naik bau. Tambahkan dengan bawang
besar.
3. Masukkan bahan A. Masakkan seketika.
4. Masukkan lada benggala dan lobak merah.
5. Masukkan spageti dan kacau rata.
6. Angkat dan hidangkan.
Cara Menghidang:
Taburkan dengan sedikit daun pasli dan lada sulah.
Tip:
Sos spageti tidak digunakan untuk mengurangkan kandungan potasium dan fosfat.
Gunakan spageti berwarna cerah disebabkan kandungan fosfat dan potasium yang lebih
rendah berbanding spageti berwarna lebih gelap.
Penggunaan rempah asli (bawang, sedikit lada hitam dan lada sulah serta daun pasli)
untuk membangkitkan rasa makanan tanpa meningkatkan kandungan sodium.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan (1pinggan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

358

41

23

12

193

409

290

(kcal)

(g)

(g)

(g)

58

(mg)

(mg)

(mg)

59

Nasi dan Aneka Jenis Mee

Asam Laksa (5 hidangan)

Bahan-bahan
1 bungkus (600g) laksa
5 ekor ikan kembung
2 keping asam keping
2 kuntum bunga kantan - belah dua
2 sudu makan asam jawa
sudu teh garam
5 biji telur - rebus dan ambil putih telur sahaja
Bahan A: Bahan Kuah
2 cawan air
2 keping asam keping
1 batang daun kesom
Bahan B: Bahan Kisar
8 biji cili kering
4 biji bawang merah
5g belacan
Bahan C: Bahan Hiasan
biji timun - dipotong halus
kuntum bunga kantan - dihiris nipis
1 biji bawang besar - dihiris nipis
5 helai daun salad
1 biji cili merah - dihiris nipis
10 helai daun pudina
2 biji limau kasturi - dibelah dua dan diperah
Cara Penyediaan:
1. Rebuskan ikan bersama asam keping sehingga masak.
2. Buang air rebusan dan ambil isi ikan sahaja. Ramaskan ikan atau tumbuk kasar jika perlu.
3. Didihkan bahan kuah dan masukkan isi ikan.
4. Masukkan bahan kisar, bunga kantan dan asam jawa.
5. Didihkan selama 10 minit, tambahkan garam dan padamkan api.
6. Tuangkan kuah yang telah masak ke atas laksa
7. Makan bersama putih telur dan hiaskan dengan bahan hiasan.
Tip:
Semasa makan, elakkan dari menghirup kuah untuk mengawal pengambilan cecair.
Nenas tidak digunakan bagi mengawal jumlah kandungan potasium dalam masakan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

318

56

18

416

399

195

(kcal)

(g)

(g)

(g)

60

(mg)

(mg)

(mg)

61

Kuih-Muih

Popiah Goreng Bersos (4 hidangan)

Bahan-bahan
8 keping kulit popiah
Bahan A: Bahan Untuk Inti
1/8 biji kobis - dipotong kecil
biji lobak merah - dihiris halus
biji bawang besar
dicincang halus
ulas bawang putih
sudu teh lada sulah
3 sudu teh minyak masak
Bahan B: Bahan Untuk Sambal
biji bawang besar
1 ulas bawang putih
ditumbuk berasingan
3 tangkai cili kering
4 sudu makan air
sudu makan gula perang
sudu makan kicap manis
1 sudu teh minyak masak
Cara Penyediaan:
Inti
1. Panaskan minyak. Tumis bawang besar dan bawang putih sehingga naik bau.
2. Masukkan kobis dan lobak merah. Biar seketika
3. Perisakan dengan lada sulah.
Sambal
1. Panaskan minyak. Tumis bawang besar dan bawang putih sehingga naik bau.
2. Masukkan cili kering dan biar sehingga masak.
3. Masukkan air, gula perang dan kicap manis.
4. Biarkan seketika sehingga kuah menjadi pekat. Padamkan api.
Popiah
1. Ambil kulit popiah, letakkan inti yang telah siap dimasak.
2. Gulung dan letak sedikit air di hujung untuk melekatkan kulit popiah.
3. Goreng dalam minyak penuh dengan api sederhana.
4. Makan popiah goreng bersama sambalnya.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

187

15

13

187

232

36

(kcal)

(g)

(g)

(g)

62

(mg)

(mg)

(mg)

63

Kuih-Muih

Samosa (4 hidangan)
Bahan-bahan
8 keping kulit samosa
Bahan A: Bahan Inti Tumis
biji bawang besar - potongkan dalam bentuk dadu yang kecil
Sedikit daun kari
1 sudu makan rempah kari
1 biji kecil kentang - potongkan dalam bentuk dadu yang kecil
cawan air
1 ketul isi ayam - potong kecil
2 sudu teh minyak masak
Bahan B: Bahan Samosa
2 biji telur - ambil putih telur sahaja
Cara Penyediaan:
Inti
1. Panaskan minyak, tumiskan bawang dan daun kari sehingga naik bau.
2. Masukkan rempah kari dan masak sehingga naik minyak.
3. Masukkan kentang dan cawan air.
4. Tambah isi ayam apabila kentang hampir masak.
5. Keluarkan semula daun kari apabila inti sudah masak.
Samosa
1. Ambil kulit popiah, masukkan 1 sudu makan inti yang telah dimasak.
2. Lipat menjadi bentuk segi tiga dan lekatkan dengan putih telur.
3. Goreng dalam minyak penuh dengan api sederhana.
Tip:
Tiada garam ditambah ke dalam inti samosa memandangkan sedikit garam telah ada di
dalam kulit samosa.
Untuk mengurangkan jumlah kandungan fosfat dalam samosa ini, rebuskan ayam
sehingga masak dan buang air rebusan. Carik halus ayam dan masukkan ke dalam inti
kentang yang sudah masak.
Untuk meningkatkan jumlah kandungan protin rebuskan 4 biji telur. Buang kuning telur
dan parutkan putih telur. Masukkan putih telur itu ke dalam inti yang telah masak.
Untuk pesakit CAPD yang perlu meningkatkan pengambilan potasium, tambahkan daun
sup dan daun bawang ke dalam inti apabila inti telah siap dimasak.
Kandungan Nutrien Setiap Hidangan (2 biji)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

311

19

25

130

147

116

(kcal)

(g)

(g)

(g)

64

(mg)

(mg)

(mg)

65

Kuih-Muih

Karipap Ayam (4 hidangan)

Bahan-bahan
cawan tepung gandum
cawan minyak
Bahan Inti
1 biji kecil ubi kentang - dipotong dadu
isi ketul dada ayam - dipotong dadu
2 biji bawang merah
1 ulas bawang putih
1 sudu makan rempah kari ayam
1 helai daun kari
1 cawan kari
sudu teh garam
4 sudu teh minyak - untuk menumis
Cara Penyediaan:
Kulit Karipap
1. Gaulkan tepung gandum dan minyak.
2. Tambahkan sedikit air jika perlu. Uli sehingga rata.
3. Tudung dan perapkan kira-kira 15 minit.
Inti
1. Panaskan minyak.
2. Tumiskan bawang merah dan bawang putih.
3. Masukkan rempah kari, tumis sehingga naik minyak.
4. Tambahkan daun kari.
5. Masukkan ubi kentang, air dan garam. Kacau sesekali sekala sehingga empuk.
6. Masukkan isi ayam bila ubi hampir masak. Gaul rata.
7. Angkat dan ketepikan.
Kuih Karipap
1. Ambil doh dalam kuantiti sedikit, gelek menggunakan penggelek dan masukkan ke
dalam acuan karipap.
2. Masukkan inti karipap, katupkan acuan dan buang lebihan doh.
3. Gorengkan dalam minyak dengan api sederhana.
Tip:
Untuk mengurangkan kandungan potassium dan fosfat ubi kentang, ianya boleh direbus,
dibuangkan air rebusannya dan dimasukkan ke dalam inti yang hampir masak.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

263

25

15

115

145

113

(kcal)

(g)

(g)

(g)

66

(mg)

(mg)

(mg)

Kuih-Muih

67

Kuih-Muih

Kuih Cara Berlauk (10 hidangan)

Bahan-bahan
150g tepung gandum
50ml santan pekat
1 biji telur
Air secukupnya
Pewarna kuning secukupnya
Bahan A: Bahan Penumis
4 ulas bawang putih
1 biji bawang besar
2 sudu makan minyak masak - untuk menumis
Bahan B: Bahan Inti
1 sudu makan rempah kari
100g daging kisar
2 sudu makan udang kering - ditumbuk
sudu teh lada sulah
sudu teh garam
Bahan C: Bahan Hiasan
2 biji cili merah
2 sudu makan daun sup yang dipotong kecil
2 sudu makan daun bawang yang dipotong pendek
Cara Penyediaan:
1. Campurkan tepung gandum, santan, telur, air dan pewarna kuning dan gaul sebati.
Tambahkan air sehingga kepekatan yang sesuai. Ketepikan.
2. Panaskan minyak. Tumis bawang sehingga naik bau. Masukkan bahan inti satu persatu
sehingga masak. Ketepikan.
3. Panaskan acuan dan lenselkan dengan sedikit minyak.
4. Masukkan adunan campuran tepung ke dalam acuan.
5. Tambahkan inti daging dan bahan hiasan.
6. Tutup acuan dan keluarkan kuih cara dari acuan apabila masak.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

124

13

104

99

77

(kcal)

(g)

(g)

(g)

68

(mg)

(mg)

(mg)

69

Pencuci Mulut

Agar-agar Cendol (10 hidangan)

Bahan-bahan
25g agar-agar kering
1.5 liter air
5 helai daun pandan
300g gula
Sedikit pewarna merah
30g serbuk krimer bukan tenusu
100g cendol
Sedikit pewarna hijau
Cara Penyediaan:
1. Masak agar-agar dengan air dan daun pandan sehingga larut.
2. Masukkan gula dan kacau sehingga gula larut.
3. Bahagikan larutan agar-agar kepada dua (2) bahagian (Bahagian A dan Bahagian B).
4. Masukkan pewarna merah dan serbuk krimer dalam Bahagian A.
5. Masukkan cendol dan pewarna hijau ke dalam Bahagian B.
6. Masukkan Bahagian A ke dalam bekas atau cawan yang sesuai dan biar sehingga separa
keras.
7. Masukkan Bahagian B dan biarkan sehingga keras.
8. Sejukkan dalam peti ais sebelum dihidangkan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

157

38

0.5

0.1

10

27

14

(kcal)

(g)

(g)

(g)

70

(mg)

(mg)

(mg)

71

Pencuci Mulut

Agar-agar Mangga (4 hidangan)

Bahan-bahan
10g serbuk agar-agar
2 cawan air
2 sudu makan gula pasir
1 biji mangga
100ml air perisa mangga
20g serbuk krimer bukan tenusu

dikisar bersama

Cara Penyediaan:
1. Masak agar-agar dengan air sehingga larut.
2. Masukkan gula dan kacau sehingga gula larut.
3. Padamkan api.
4. Masukkan mangga yang telah dikisar dan kacau rata.
5. Tuangkan ke dalam acuan dan biarkan sehingga keras.
6. Sejukkan dalam peti ais sebelum dihidangkan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

98

22

1.5

0.3

18

137

31

(kcal)

(g)

(g)

(g)

72

(mg)

(mg)

(mg)

73

Pencuci Mulut

Jeli Konnyaku (36 hidangan)

Bahan-bahan
2 tin (474ml) Nepro
10g serbuk Jeli Konnyaku
2 cawan (475ml) air
250g gula
3 bahagian (180g) buah pic - tin, toskan dan cincang kecil
Nota:
Anda boleh gantikan buah pic dengan buah-buahan lain seperti pir dan limau mandarin.
Cara Penyediaan:
1. Campurkan serbuk Konnyaku bersama gula di dalam mangkuk.
2. Campurkan air bersama Nepro di dalam periuk dan didihkan dengan api perlahan.
3. Tuangkan campuran serbuk Konnyaku dengan gula ke dalam periuk yang mengandungi
campuran air dan Nepro dan kacau sepanjang masa dengan api yang kecil sehingga
larut.
4. Terus mengacau campuran selama 8 minit. Padamkan api. Pindahkan campuran ke
dalam jag mencurah.
5. Sediakan acuan jeli. Bahagikan sama jumlah buah ke dalam acuan. Tuangkan campuran
jeli Konnyaku ke dalam acuan dan sejukkan dalam peti sejuk selama 30 minit.
6. Pindahkan jeli daripada acuan. Hidangkan.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

55

10

12

20

10

(kcal)

(g)

(g)

(g)

74

(mg)

(mg)

(mg)

Pencuci Mulut

Smoothie Strawberi (2 hidangan)

Bahan-bahan
1 tin (237ml) Nepro sejuk
cawan strawberi dibekukan
2 sudu makan pemanis tiruan
4 sudu makan air
Cara Penyediaan:
1. Campurkan bahan-bahan ke dalam balang pengisar.
2. Kisarkan sehingga halus.
3. Hidangkan segera.
Kandungan Nutrien (1 hidangan)
Kalori

Karbohidrat

Protin

Lemak

Sodium

Potasium

Fosfat

274

35

12

101

183

92

(kcal)

(g)

(g)

(g)

75

(mg)

(mg)

(mg)

Pernerbitan oleh:

Hospital Kuala Lumpur

Buku ini telah diterbitkan dengan sokongan daripada:

ABBVIE SDN BHD