เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

อายะตุลกุรฺซียฺ
มุศลิฮฺ อิศลาฮฺ แปลและเรียบเรียง

ความสำาคัญอายะฮฺตุลกุรซียฺ

บรรดาซูรอฮฺในอัลกุรอานต่างก็มคี วามสำาคัญและความประเสริฐของ
มัน เช่นเดียวกับอายะฮฺต่างๆ แต่ด้วยพระประสงค์และเดชานุภาพแห่
งอัลลอฮตะอาลา พระองค์ทรงกำาหนดให้บางอายะฮฺหรือบางซูรอฮฺมีความ
ประเสริฐมากกว่าอีกบางส่วน ซูรอฮฺท่ียิ่งใหญ่ท่ีสุดคือซูรอฮฺ อัลฟาติฮะฮฺ
ขณะที่อายะฮฺท่ียิ่งใหญ่ท่ีสุดคือ อายะตุลกุรซีย์ (อายะฮฺท่ี 255 ของซู

รอฮฺอัลบะเกาะรอฮฺ) ซึ่งจะกล่าวในรายละเอียดต่อไป

ท่านอุบัย บิน กะอบฺ รอฎิยัลลอฮฮุอันฮุ เล่าว่า ท่านรอซูลุลลอฮ ได้

กล่าวว่า “โอ้ท่านอบูอัลมุนซิรฺ(ฉายาของท่านอุบัย) ท่านทราบหรือไม่

่ ใหญ่(ประเสริฐ)ทีส
ว่าอายะฮฺใดมีความยิง ่ ุด” ฉันตอบว่า”อัลลอฮฺและ

่ กว่า” ท่านรอซูลตอบว่า “โอ้ท่านอบูอัลมุนซิรฺ(ฉ

รอซูลของพระองค์รู้ยิง

ายาของท่านอุบัย) ท่านทราบหรือไม่ว่าอายะฮฺใดมีความยิง
่ ใหญ่(ปร

ะเสริฐ)ทีส
่ ุด” ฉันเลยตอบว่า” ‫ي اْلَقّيوُم‬
ّ‫ح‬
َ ‫ل ُهَو اْل‬
ّ ‫ل ِإَلَه ِإ‬ ُّ ‫“ ا‬จากนั้นท่านรอซูล
َ ‫ل‬
วางมือบนหน้าอกของฉันและกล่าวว่า”ขอสาบานด้วยอัลลอฮฺ ความ
สันติจงประสบแด่ความรู้(ทีอ
่ ัลลอฮฺทรงประทาน)ของท่าน โอ้ท่านอ

บูมุนซิรฺ” รายงานโดย มุสลิม หมายเลข 810

ในเรื่องที่เกิดขึ้นระหว่างท่านอบูฮุร็อยรอฮฺ รอฎิยัลลอฮฺฮุอันฮุ กับชัยฏอ

นที่ขโมยซะกาต จนทำาให้ชัยฏอนนั้นกล่าวว่า “ปล่อยฉันเถิด ฉันจะสอน
ท่านซึง ่ กะลิมะฮฺหนึ่งทีอ ่ ัลลอฮจะให้เป็นประโยชน์แก่ท่าน เมื่อท่าน
จะนอน จงอ่านมันเถิด เพราะอัลลอฮฺจะให้การคุ้มครองแก่ท่าน และ
ชัยฏอนจะไม่เข้าใกล้ท่านจนกระทัง่ ถึงเวลาเช้า” เมื่อท่านอบูฮุร็อยรอฮฺ
นำาเรื่องนี้ ไปเล่ากับท่านรอซูล ท่านรอซูลกล่าวว่า “แท้จริงแล้วเป็นความ
จริง แต่มันเป็นผู้(โคตร)โกหก” รายงานโดย บุคอรี หมายเลข 2187

ในรายงานอื่นที่สอดคล้องกับเรื่องข้างต้น คือรายงานจาก อุบัย บิน กะ

อบฺ รอฎิยัลลอฮฺฮุอันฮุ ได้เล่าว่าญินได้กล่าวว่า ‫حّتى‬ َ ‫جيَر ِمّنا‬
ِ ‫سي ُأ‬
ِ ‫ن ُيْم‬
َ ‫حي‬
ِ ‫ن َقاَلَها‬
ْ ‫َم‬
َ‫س‬
‫ي‬ِ ‫حّتى ُيْم‬
َ ‫جيَر ِمّنا‬
ِ ‫ح ُأ‬
ُ ‫صِب‬
ْ ‫ن ُي‬
َ ‫حي‬
ِ ‫ن َقاَلَها‬
ْ ‫ َوَم‬، ‫ح‬ ْ ‫ ُي‬ความว่า “ผู้ใดได้อ่านอายะตุล
َ ‫صِب‬
กุรซียฺในเวลาเย็น เขาผู้นัน ้ จะได้รับการคุ้มครองจากเราจนกระทัง่
เวลาเช้า และผู้ใดได้อ่านมันในเวลาเช้า เขาจะได้รับการคุ้มครองจน
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

กระทัง่ เวลาเย็น” รายงานโดย อัตฏ็อบรอนี ย หมายเลข 541 (อัลอัลบานี ยฺ

กล่าวว่า เป็ นสายรายงานที่ด)ี

นอกจากนี้ ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺฮุอลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า ‫ن َقَرَأ آَيَة‬ ْ ‫َم‬

ُ ‫ ِإل اْلَمْو‬،‫جّنِة‬
‫ت‬ َ ‫ل اْل‬
ِ ‫خو‬
ُ ‫ن ُد‬
ْ ‫صلٍة َمْكُتوَبٍة َلْم َيْمَنْعُه ِم‬
َ ‫ل‬
ّ ‫ي ُدُبَر ُك‬ِ ‫ اْلُكْر‬ความว่า “ผู้ใดได้อ่าน
ّ‫س‬
อายะตุลกุรซียฺทุกครัง ้ หลังละหมาดฟั รฎู จะไม่มีสิง ่ ใดขัดขวางเขาสู่
สวนสวรรค์เว้นแต่ความตาย” รายงานโดย อัตฏ็อบรอนี ยฺ หมายเลข
7532 (อัลอัลบานี ยฺกล่าวว่าศอฮีฮ)

สรุปส่งเสริมให้อ่านอายะตุลกุรซียฺทุกครั้ง หนึ่ง หลังละหมาดฟั รฎู

สอง ในการซิกิรเช้าเย็น(อัลอัซกัร อันนาบาวีย)ฺ สาม ก่อนล้มตัวนอน

อรรถาธิบายอายะตุลกุรซียฺโดยสังเขป

‫ي اْلَقّيوُم‬
ّ‫ح‬َ ‫ل َل ِإَلَه ِإّل ُهَو اْل‬
ُّ ‫ا‬

ความว่า “อัลลอฮนัน
้ คือไม่มีผท
ู้ ีถ
่ ูกเคารพสักการะใดๆทีเ่ ทีย
่ งแท้
้ ผู้ทรงมีชีวิต(ตลอดกาลโดยไม่มีกาล
นอกจากพระองค์เท่านัน

อวสาน)ผ้ท ้ หลาย(ในฟากฟ้ าและแผ่นดิน)”

ู รงบริหารกิจการทัง

“อัลลอฮฺ” เป็ นพระนามที่ดีท่ีสุดของอัลลอฮฺ พระองค์ทรงเริ่มต้นอา

ยะฮฺน้ี ด้วยการเน้นยำ้าในกะลิมะฮฺเตาฮีดที่ถือว่าเป็ นแกนหลักของคำาสอน
ศาสนาอิสลามและทุกๆชารีอะฮฺก่อนหน้านี้ หมายความว่า ไม่มก ี ารเคารพ
สักการะใดๆที่สมควรแก่การเคารพสักการะนอกจากอัลลอฮฺ ใจความสรุป
คือไม่สามารถที่จะภักดีต่อผู้ใดและสิ่งใดนอกจากพระองค์อัลลอฮเท่านั้น

“อัลฮัยยฺ” และ “อัลก็อยยูม” คือสองพระนามจากบรรดาพระนาม

อันวิจิตร(อัลอัสมาอุลฮุซนา)ของพระองค์ “อัลฮัยยฺ” หมายถึง ผู้ทรงมี

ชีวิต(ทรงชีวิน)ด้วยพระองค์เองและตลอดไป(อมตะ) “อัลก็อยยูม” หมาย

ถึง ทุกสรรพสิ่งต้องพึ่งพระองค์ และขาดจากพระองค์(อิสระ)ไม่ได้เป็ นอันขาด

ด้วยเหตุน้ี ไชคอับดุรรอฮฺมาน อัซซะอฺดี ได้กล่าวว่า สองพระนามนี้ ได้
ครอบคลุมพระนามอื่นๆของพระองค์
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

อุลามาอฺบางส่วนเห็นว่า “อัลก็อยยูม”เป็ นพระนามที่ดีท่ีสุด ทัศนะนี้

และทัศนะที่ได้กล่าวก่อนหน้านี้ ถือว่าเป็ นทัศนะที่มีน้ ำาหนักที่สุดในการกล่าว
ว่าอายะฮฺใดเป็ นอายะฮฺท่ีดีท่ีสุด และทั้งสองพระนาม(อัลลอฮฺ และ อัลก็อย

ยูม)ต่างก็มีอยู่ในอายะตุลกุรซีย์

‫ل َنْوٌم‬
َ ‫سَنٌة َو‬
ِ ‫خُذُه‬
ُ ‫ل َتْأ‬
َ

ความว่า “โดยทีก
่ ารง่วงนอนและการนอนหลับใดๆจะไม่เอา
พระองค์”

อัลลอฮฺทรงบริสุทธิจ์ ากความบกพร่องทั้งหลาย พระองค์ทรงเห็นและ

ควบคุมทุกสิ่งทุกอย่าง ไม่มีสง
ิ่ อื่นใดที่หลุดพ้นจากการความรอบรู้พระองค์
และพระองค์ไม่หลงลืมปวงบ่าวของพระองค์ อัลลอฮได้กล่าวถึงการง่วงนอน
มาก่อน ทั้งนี้ โดยปกติแล้วการง่วงจะมาก่อนการนอน บางคนอาจกล่าวว่า
“การปฏิเสธการง่วงนอนประการเดียวก็เป็ นการเพียงพอแล้วโดยไม่ต้องพูด
ถึงการนอน เพราะแค่อาการง่วงนอนยังไม่เกิดแล้วจะพูดอะไรอีกถึงการ
นอน”

แต่อัลลอฮฺได้กล่าวทั้งสอง ทั้งนี้ มบ
ี างคนที่นอนโดยไม่มีอาการง่วงนอน
เลย บางคนกันตนเองไม่ให้ง่วงแต่ก็ไม่ได้อดนอน ฉะนั้นการปฏิเสธการง่วง
นอนจึงไม่ได้หมายถึงปฏิเสธการนอนไปโดยปริยาย

ِ ‫لْر‬
‫ض‬ َ ‫ت َوَما ِفي ْا‬
ِ ‫سَماَوا‬
ّ ‫َلُه َما ِفي ال‬

ความว่า “สิง
่ ทีอ
่ ยู่ในบรรดาชัน
้ ฟ้ าและสิง
่ ทีอ
่ ยู่ในแผ่นดินนัน
้ เป็นของ
พระองค์”

สากลจักรวาลนี้ เป็ นบ่าวและกรรมสิทธิข

์ องพระองค์ รวมทั้งอยู่ภายใต้
การควบคุมของพระองค์ ไม่มีใครจะทำาการสิ่งใดได้นอกจากด้วยพระประสงค์
ของพระองค์

‫ل ِبِإْذِنِه‬
ّ ‫عْنَدُه ِإ‬
ِ ‫شَفُع‬
ْ ‫ن َذا اّلِذي َي‬
ْ ‫َم‬

ความว่า “ใครเล่าคือผู้ทีจ
่ ะขอความช่วยเหลือให้แก่ผู้อ่ ืน ณ ที่
พระองค์ได้ นอกจากด้วยอนุมัติของพระองค์เท่านัน ้ ”

การให้ชะฟาอะฮฺ(ความช่วยเหลือ)หมายความว่าเป็ นสื่อกลางสำาหรับผู้
อื่นในการนำามาซึ่งสิ่งที่มีประโยชน์หรือภยันตรายใดๆ หัวใจของการให้ความ
ช่วยเหลือ ณ ที่อัลลอฮคือการดุอาอฺ ผู้ท่ีหวังในความช่วยเหลือของท่านนบีมุ
ฮัมมัดหมายความว่าเขาหวังว่านบีมุฮัมมัดขอดุอาอฺต่ออัลลอฮ มีบาง
ชาฟาอะฮฺท่ีเฉพาะสำาหรับนบีมุฮัมมัดเท่านั้น เช่น ชะฟาอะฮฺในวันแห่งการ
ตอบแทน ชะฟาอะฮฺให้ผู้เฝ้ าประตูสวรรค์เปิ ดประตู และมีชะฟาอะฮที่ไม่ได้
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

จำากัดเฉพาะนบีมุฮัมมัด เช่น ชะฟาอะฮฺสำาหรับผู้ท่ีต้องตกนรกดังนั้นเขาจึงไม่

ต้องตกนรก ชะฟาอะฮฺในการได้รับการเลื่อนขั้นสู่ข้ันที่สูงกว่าในสวนสววรค์
เป็ นต้น

มุสลิมสามารถให้ชะฟาอะฮฺแก่บุพการี บุตร และพี่นอ

้ งของเขาได้ในวัน
อาคีรอฮฺ แต่การชะฟาอะฮฺน้ันจะสงวนให้เฉพาะผู้ท่ีมีความศรัทธาและจาก
โลกนี้ ไปในฐานะผู้ศรัทธา เงื่อนไขในการได้รับชะฟาอะฮฺมีดังนี้

1.ด้วยการอนุมต
ั ิของอัลลอฮฺสำาหรับผู้ท่ีให้ชะฟาอะฮฺ

2.ด้วยความพึงพอพระทัยของอัลลอฮสำาหรับผู้ท่ีได้รับชะฟาอะฮฺ

ด้วยเหตุน้ี เราจึงไม่สามารถขอชะฟาอะฮฺต่อผู้ใดเว้นแต่ต่ออัลลอฮฺ
นอกจากการขอดุอาอฺแล้วส่งเสริมให้เราปฏิบัติสิ่งที่จะทำาให้เราได้รบ
ั
ชะฟาอะฮฺ ด้วยการแสวงหาความพึงพอพระทัยของอัลลอฮฺ โดยการปฏิบต ั ิใน
สิ่งชอบ และหลีกห่างจากสิ่งที่ไม่ชอบ

‫خْلَفُهْم‬
َ ‫ن َأْيِديِهْم َوَما‬
َ ‫َيْعَلُم َما َبْي‬

ความว่า “พระองค์ผู้ทรงรู้สิง
่ ทีอ
่ ยู่เบื้องหน้าของพวกเขาและสิง
่ ทีอ
่ ยู่
เบื้องหลังของพวกเขา”

เป็ นหลักฐานว่าความรอบรู้ของพระองค์น้ันครอบคลุมบรรดาสิ่งที่ถก ู
สร้างทั้งหลาย ทั้งสิ่งที่เกิดขึ้นมาแล้วผ่านมาในอดีต สิ่งที่กำาลังเกิดขึ้นใน
ปั จจุบัน และสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แม้กระทั่ง(หากมี)สิ่งที่ถูกกำาหนดว่า

ไม่มี มันจะมีขึ้นมาได้อย่างไรเล่า? อัลลอฮผู้ทรงรอบรู้อย่างแท้จริง

‫شاَء‬
َ ‫ل ِبَما‬
ّ ‫عْلِمِه ِإ‬
ِ ‫ن‬
ْ ‫يٍء ِم‬
ْ ‫ش‬
َ ‫ن ِب‬
َ ‫طو‬
ُ ‫حي‬
ِ ‫ل ُي‬
َ ‫َو‬

ความว่า “และพวกเขาจะไม่ล้อมสิง ่ ใด จากความรอบรู้ของพระองค์

ไว้ได้นอกจากสิง
่ ทีพ
่ ระองค์ทรงประสงค์เท่านัน
้ ”

ไม่มีผู้ท่ีล่วงร้ค
ู วามรู้ของอัลลอฮ เว้นแต่ผู้ท่ีพระองค์ทรงสอนให้ เช่น
เดียวกับความรู้ในเรื่องของซาต(อาตมัน)ของพระองค์ และคุณลักษณะของ
พระองค์ เราไม่มีสิทธิท์ ่ีจะกำาหนดพระนามหรือคุณลักษณะของพระองค์ได้
เว้นแต่ตามที่มร
ี ะบุในอัลกุรอานและอัลฮะดีษ

َ ‫ت َوْالَْر‬
‫ض‬ ِ ‫سَماَوا‬
ّ ‫سّيُه ال‬
ِ ‫سَع ُكْر‬
ِ ‫َو‬

ความว่า “เก้าอี้พระองค์นัน
้ กว้างขวางทัว
่ ชัน
้ ฟ้ าทัง
้ หลายและ
แผ่นดิน”
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

อิบนฺ อับบาส รอฎิยัลลอฮฮุอันฮุ ได้อรรถาธิบายคำาว่า กุรซียฺ โดยกล่าว

ว่า

‫ضُع َقَدَمْيِه‬
ِ ‫ي َمْو‬
ّ ‫الُكْرس‬

ความว่า “กุรซียเฺ ป็ นที่วาง(สอง)พระบาทของพระองค์” รายงานโดยอัลฮากิม

หมายเลข 3116 (อัลฮากิมและอัซซะฮะบี กล่าวว่าศอฮีฮ)

อะฮฺลุซซุนนะฮฺเชื่อในคุณลักษณะที่พระองค์และนบีมุฮัมมัด
ศ็อลลัลลอฮฮุอลัยฮิวะซัลลัมกำาหนด ซึ่งเหมาะสมกับความยิ่งใหญ่และเกียรติ
ของพระองค์โดยไม่นำามาเปรียบเทียบกับลักษณะของสิง ่ ทีถ่ ูกสร้าง ใน
อายะฮฺน้ี บอกถึงความยิ่งใหญ่ของอัลลอฮและกุรซียฺของพระองค์ ในฮะดีษบท
หนึ่ งท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฮุอลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวว่า ‫ي‬ ّ‫س‬
ِ ‫سْبع َمَع الُكْر‬
ّ ‫ت ال‬
ُ ‫سَماَوا‬
ّ ‫َما ال‬
ٍ‫لة‬
َ ‫حْلَقٍة ُمْلَقاٍة ِبَأْرض َف‬ ّ ‫ ِإ‬ความว่า“ชัน
َ ‫ل َك‬ ้ ฟ้ าทัง
้ เจ็ดไม่สามารถเทียบได้กับกุร
ซียฺ เว้นแต่เป็นเพียงต่างหู(วงกลม)วงหนึ่งทีว
่ างไว้กลางทะเลทราย”

รายงานโดย อิบนฺ ฮิบบาน หมายเลข 316 (อิบนฺฮะญัร และอัลอัลบานี ย์

กล่าวว่าศอฮีฮ)

‫ظُهَما‬
ُ ‫حْف‬
ِ ‫ل َيُئوُدُه‬
َ ‫َو‬

ความว่า “และการรักษามันทัง
้ สองก็ไม่เป็นภาระหนักแก่พระองค์ ”

ในฐานะแม่คนหนึ่ งย่อมรับรู้ถง
ึ ความเหน็ดเหนื่ อยกับภาระในบ้าน เฉก
เช่นเดียวกับผู้ใหญ่บ้าน กำานัน นายอำาเภอ ผู้ว่าราชการจังหวัด หรือผู้นำา
ประเทศ ที่ต้องรับภาระการดูแลในการปกครองของตน แต่อัลลอฮผู้ทรงยิ่ง
ใหญ่หาเป็ นเช่นนั้นไม่การรักษาบรรดาชั้นฟ้ าและแผ่นดินรวมทั้งสิ่งที่อยู่
ระหว่างนั้นสำาหรับพระองค์แล้วไม่เป็ นการยากลำาบากแม้แต่นิดเดียว

‫ظيُم‬
ِ ‫ي اْلَع‬
ّ ‫َوُهَو اْلَعِل‬

ความว่า “และพระองค์นัน
้ คือผู้ทรงสูงส่ง ผู้ทรงยิง
่ ใหญ่”

อัลลอฮทรงมีฐานะอันสูงส่ง เช่นเดียวกับซาต(อาตมัน)ของพระองค์ คือ

อยู่บนฟ้ า(บัลลังก์ของพระองค์) ในฮะดีษบทหนึ่ ง นบี ศ็อลลัลลอฮฮุอลัยฮิวะ

ซัลลัม ได้ถามเด็กหญิงคนหนึ่ งว่า “อัลลอฮอยู่ทีไ

่ หน?” เด็กคนนั้นตอบว่า

“อยู่บนฟ้ า” นบีถามต่ออีกว่า “ฉันเป็นใคร?” เขาตอบว่า “ท่านคือรอ

ซูลของพระองค์” หลังจากนั้นท่านรอซูลได้กล่าวกับนายของเด็กคนนั้น ว่า
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

“ปล่อยเธอให้เป็นอิสระเถิด เพราะแท้จริงเธอคือผู้ศรัทธา” รายงาน

โดยมุสลิม หมายเลข 537

เป็ นที่แน่ ชัดแล้วความเชื่อของคนบางกลุ่มในคำาถามอัลลอฮอยู่ท่ีไหน

ขัดกับอัลกุรอานและอัลฮะดีษ เช่นนั้นแหละอัลลอฮผู้ทรงสูงส่งดังที่พระองค์
ได้บอกถึงความสูงส่งของกุรซียฺของพระองค์ในอายะฮฺน้ี

สรุปบทเรียนทีไ
่ ด้

1.ทุกอายะฮฺในอัลกุรอานมีความประเสริฐ และอายะตุลกุรซียฺประเสริฐที่สุด

2.ส่งเสริมให้อ่านอายะฮฺน้ี ทุกครั้งหลังละหมาดฟั รฎู ในซิกรฺยามเช้าและยามเย็น

และก่อนนอน

3.ความหนักแน่ นของกะลิมะฮฺเตาฮีด

4.พระนาม “อัลฮัยยฺ” และ “อัลก็อยยูม” ครอบคลุมพระนามอันวิจิตรอื่นๆของ

พระองค์

5.อัลลอฮฺทรงบริสุทธิจ์ ากความบกพร่องทั้งหลาย

6.นิ ยามชะฟาอะฮฺและเงื่อนไข

8.เราศรัทธาในพระนามตามที่อัลลอฮและรอซูลของพระองค์ระบุไว้ ซึง
่ เหมาะสม
กับความยิ่งใหญ่และเกียรติของพระองค์ โดยไม่นำามาเปรียบเทียบกับชื่อและลักษณะของ
่ ที่ถูกสร้าง(มัคลูก)
สิง

9.นิ ยามและความสูงส่งของกุรซียฺของพระองค์

10.ความสูงส่งของอัลลอฮและซาต(อาตมัน)ของพระองค์

11.ความเชื่อผิดพลาดที่บอกว่าอัลลอฮอยู่ทุกที่

12.มีหลายพระนามและคุณลักษณะของพระองค์ท่ีบ่งบอกถึงเกียรติและความ
สมบูรณ์ของพระองค์

อัลลอฮคือผู้ทรงรอบรู้ยิง
่

แหล่งอ้างอิง

1.อัลกุรอานและความหมาย

2.ตัฟซีรอิบนฺกาซีร
 เอกสารประกอบกิจกรรมฮะละกอฮฺประจำาสัปดาห์ 1 กรกฎาคม 2553

3.ฟั ตฮุลกอดีร โดยอัชเชากานี ยฺ

4.ตัยซีรุลการีมีรฺรอฮมาน โดย อับดุรรอฮมาน อัซซะอฺดียฺ

5.ศอฮีฮบุคอรียฺ

6.ศอฮีฮมุสลิม

7.อัลมุอญัม อัลกะบีร โดย อัตฏ็อบรอนี ยฺ

8.อัลมุสตัดร็อก โดยอัลฮากิม

9.ศอฮีฮอิบนฺฮิบบาน

10.อัตตัรฆีบวัตตัรฮีบ โดย อัลอัลบานี ยฺ

11.ซิลซิละฮฺ อะฮาดีษ ศอฮีฮะฮฺ โดย อัลอัลบานี ยฺ

12.ฟั ตฮุลมาญีด โดย อับดุรรอฮมาน บิน ฮะซัน

13.ฟิ กฮุลอัซมาอุลฮุซนา โดยอับดุรรอซซาก อัลบัดร

14.อัลกอมุส อัลมุฮิส โดย อัลฟั ยรุซาบาดี

แปลจาก บทความของ Ustadz Anas Burhanuddin, Lc

www.muslim.or.id

หมายเหตุ: สิ่งที่ดีจากบทความนี้ มาจากอัลลอฮ ความผิดพลาดที่ย่อมเกิดขึ้น

อันเนื่ องจากความไร้ความสามารถและความด้อยในความรู้ของผู้แปล ผู้แปล
ขอน้อมรับไว้แต่เพียงผู้เดียว ขออัลลอฮตอบแทนสิ่งที่ดีสำาหรับทุกท่าน