‫‪28‬‬

‫ﺳﻼم اي ﮔﺮﺑﻪﻫﺎي ﻧﺠﻴﺐ‬

‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻮدﻳﺪ ﻣﻴﺎن ﻛﺸﺎﻛﺶ ﺟﺴﻢ و روح‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﮔﺮ‬
‫ﻣﺜﻞ ﻣﻦ ﺟﻮان ﺗﺎزه ﺑﺎﻟﻐﻲ ﺑﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﺴﻤﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ و روﺣﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي دﺧﺘﺮي ﻫﻢ ﺳﻦ ﺧﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲدﻳﺪﻳﺪ اﻳﻦ‬
‫زن ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪي ﻣﻮﻗﺮ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب را ﭘﺲآورده‪ ،‬دودﺳﺘﻲ آن را‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﻤﺎ دراز ﻛﺮده‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻗﻄﻊ ﺟﻴﺒﻲ ﻛﺘﺎب ﭘﺮِ‬
‫ﻣﺎﺗﻴﺴﻦ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫روي ﻟﺐﻫﺎي ﻧﺎزكاش ﻟﺒﺨﻨﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ رازي ﻫﺴﺖ! و ﮔﺮه‬
‫اﺑﺮوﻫﺎش ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎش ﺗﺎ اﻳﻦ راز ﺑﻴﺮون ﻧﻴﻔﺘﺪ از ﭘﺮده! ﺧﻮاﻫﺮم‬
‫ﺗﻮي ﻛﻮﭼﻪ ﺑﻮد و ﻣﺎدرم ﻫﻢ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد در آﺳﺘﺎﻧﻪي در‪ .‬ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي‬
‫ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ از در و ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮﺷﺎن ﺟﻠﻮي در‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻴﺘﻮﺗﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻫﻢ ﻛﻪ زاغ ﺳﻴﺎه ﻣﺎ را ﭼﻮب‬
‫ﻧﻤﻲزد‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺣﻀﻮر ﻣﺎدر و ﺧﻮاﻫﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ آﺑﺮو ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ زن‬
‫اﮔﺮ ﻛﻪ راز ﺑﻴﺮون ﻣﻲاﻓﺘﺎد از ﭘﺮده‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﺶ را ﻛﻪ از ﻣﻦ دزدﻳﺪ و دوﺧﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻬﺎن آﻧﺠﺎﺳﺖ؛ ﻻي ﺷﻜﺎﻓﻲ ﻣﻴﺎن ﺑﺮگﻫﺎي‬
‫ﻛﺘﺎب‪» .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ؟« ﻫﺮ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬وﻗﺖ ﭘﺲ دادن‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ آن را ﻳﻚدﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻢ دراز ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ دودﺳﺘﻲ دراز ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻨﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﺪاﺷﺖ ﺟﺰ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ دو دﺳﺘﻲ ﺑﮕﻴﺮﻣﺶ؛ ﻣﺤﻜﻢ! ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﭘﺎي ﺧﺎﻧﻢ‬

‫‪115‬‬
‫ﻋﺒﺎدي ﺑﺮﻳﺪه ﺷﻮد از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺎﻟﻚِ زﺑﺎنِ‬
‫ﻣﻦ‪ ،‬ﻋﻘﺮﺑﻪي ﺳﺎﻋﺎتِ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب را ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎ اﺟﺎزه‪ .«...‬و‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﺎدت ﺟﻨﻮﺑﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪي ﺟﻤﻠﻪ را ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎت ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ ادا ﻛﺮدم؛‬
‫ﺗﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲاش اﻳﻦ ﺑﻮد‪» :‬ﺑﺮوم ﻛﺘﺎب را ﺑﮕﺬارم ﺗﻮي اﺗﺎق و‬
‫ﺑﺮﮔﺮدم‪«.‬‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻄﺮي ﺣﺎﻣﻞ ﭘﻴﺎم ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪي از ﺳﺮ آﺳﻮدﮔﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ؛ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪي از ﺳﺮ آﺳﻮدﮔﻲ‪ » :‬ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ وارد ﺣﻴﺎط ﺷﺪم و دﻳﮕﺮ ﺧﻴﺎﻟﻢ راﺣﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻻي ﻛﺘﺎب را ﺑﺎزﻛﺮدم‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ از ﻛﻲ؟ ﺗﻮي ﮔﻮﺷﻢ‬
‫ﺻﺪاي ﮔﺮﺑﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺐﻫﺎ ﺿﺠﻪ ﻣﻲزدﻧﺪ زﻳﺮ ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ‬
‫ﭼﺸﻤﻢ رﻳﮕﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﻮي ﻫﻮا‪.‬‬
‫دوﻳﺪم ﺗﻮي اﺗﺎق و ﻛﺎﻏﺬ را ﺑﺎز ﻛﺮدم ‪:‬‬
‫»ﻣﺤﺒﻮﺑﻢ آﻗﺎي ر‪«.‬‬
‫ﺳﺮم‪ ...‬ﮔﻴﺞ ج ج ج‪...‬‬
‫اﺗﺎق ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺮاغ را روﺷﻦ ﻛﺮدم و دوﺑﺎره ﻧﺎﻣﻪ را ﺧﻮاﻧﺪم‪:‬‬
‫» ﻣﺤﺒﻮﺑﻢ آﻗﺎي ر«‬
‫ﭼﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻏﺮﻳﺒﻲ‪» :‬ﻣﺤﺒﻮﺑﻢ آﻗﺎي ر«‪ .‬از ﺳﻮي ﻛﺪاﻣﺸﺎن ﺑﻮد؟‬
‫دﺧﺘﺮي ﻛﻪ آﻧﻘﺪر ﺟﺴﺎرت داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺒﻮﺑﺶ دﺳﺖ ﺗﻜﺎن ﺑﺪﻫﺪ و‬
‫ﺑﮕﺬارد رﻳﮕﻲ ﺑﺮاي اﺑﺪ ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻤﺎﻧﺪ در ﻫﻮا؟ ﻳﺎ از ﺳﻮي زﻧﻲ ﻣﻮﻗﺮ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ؟‬
‫ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در زﻧﺪﮔﻲام »ﻣﺤﺒﻮب« ﻛﺴﻲ ﺑﻮدم و اﻳﻦ ﻋﻈﻤﺖ‬
‫ﻣﻲداد ﺑﻪ ﻣﻦ‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻣﻦ از اﺑﻌﺎد اﺗﺎق ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ‬

‫‪116‬‬
‫اﻧﺪازهي ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺟﺰء اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت‪ ،‬ﻋﺠﺰ ﻣﺮا در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺮﺳﺎم اﻳﻦ ﺟﻬﺎنِ‬
‫ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻣﻼ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ » :‬ر«‪ .‬آﻧﻘﺪر ﻛﻮﭼﻚ و ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺷﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪي ﻫﺴﺘﻲام ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﺷﺪ در ﻳﻚ ﺣﺮف‪» :‬ر‪«.‬‬
‫» ر‪ «.‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻧﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ‪ ...‬از ﺳﻮي ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳﻦ دو زن اﺳﺖ؟ »ر«‬
‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺑﻴﭽﺎرهﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦ دو وﺿﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪي ﺳﻌﺎدت ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﺪاﻣﻴﻚ آﻏﺎز ﻓﺎﺟﻌﻪ؟‬
‫»ر« ﻳﻜﻲ دو ﺧﻂ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺤﻤﻠﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻲﺻﺒﺮاﻧﻪ‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺎﻏﺬ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺗﺮس ﺗﻤﺎم وﺟﻮدش را ﻓﺮاﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺪام از آن ﺟﻤﻼت دلاﻧﮕﻴﺰ ﻫﻢ راه ﻧﻤﻲﺑﺮد ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮﻳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ .‬اﮔﺮ ﻛﻼﻣﻲ ذﻫﻦ او را ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﺮوﻳﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻛﻼم دﻳﮕﺮ‬
‫ﻟﺤﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي داﺷﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر دﺳﺘﻲ ﻣﺮﻣﻮز‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﻚ » اﻳﭽﻴﻨﮓ«‪،‬‬
‫ﻣﺘﻨﻲ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻓﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪،‬‬
‫وﻗﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻫﻮاي اﻃﺮاف ﮔُﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد از ﺣﺮارتِ رگ‪» ،‬ر« رﺳﻴﺪ ﺑﻪ آﺧﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ و اﻣﻀﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاش را دﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ داروي ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺳﻼم اي ﮔﺮﺑﻪﻫﺎي‬
‫ﻧﺠﻴﺐ‪ .‬ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﻫﺮﺷﺐ ﺑﺎﻻ ﻣﻲروم از دﻳﻮار‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺴﺖ از ﺷﻜﺎف ﻣﻴﺎن‬
‫دو ﻻﻳﻪي ﺳﻘﻒ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻜﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮوم ﺳﻤﺖ‬
‫ﺣﻴﺎط ﺧﺎﻧﻪي ﭘﺸﺘﻲ‪ ،‬راه ﻣﻲاﻓﺘﻢ روي ﺧﻂ ارﻳﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر ﻳﻚ‬
‫ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮاﭘﺎ آﻟﻮدهي ﻏﺒﺎري ﻛﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪي زﻳﺮ ﺷﻴﺮواﻧﻲ را‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻲرﺳﻢ ﺑﻪ آن ﺳﺮ ﻟﻴﻦ‪ ،‬و ﻓﺮود ﻣﻲآﻳﻢ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط ﺧﺎﻧﻪي‬
‫ﭘﺮوﻳﻦ! ﻧﻪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ داروي ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‪ .‬آﺧﺮ ﭘﺮوﻳﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ‬
‫اﺳﺖ؛ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ! ﺧﻮدش ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﻧﺎﻣﻪ‪.‬‬

‫‪117‬‬
‫آه آﻗﺎي »ر«؛ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪ ...‬ﺗﻮ ﻣﺤﻜﻮﻣﻲ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﻫﺰار ﺑﺎر اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﻴﺮ را ﺑﺮوي و ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺮﺳﻲ ﺑﻪ آن ﻣﺤﺒﻮب‪ .‬آﺧﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدرت‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪهاﻧﺪ ﺗﻮي اﺗﺎق‪ .‬ﻫﻤﻪي ﺧﻮاﻫﺮان و ﺑﺮادراﻧﺖ ﺧﻮاﺑﻴﺪهاﻧﺪ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪي ﻛﺲ و ﻛﺎر ﭘﺮوﻳﻦ ﻫﻢ ﺧﻮاﺑﻴﺪهاﻧﺪ ﺗﻮي ﺣﻴﺎطﺷﺎن‪ .‬و ﻣﮕﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺳﻘﻒﻫﺎ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟ ﻧﺎزكﺗﺮ از ﺳﻔﺎل‪ .‬ﻫﺮ ﺗﻜﺎنِ ﻛﻮﭼﻜﻲ آﺷﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺧﻮابِ اﻳﻨﻬﻤﻪ را‪ .‬ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﻴﺪار ﺷﻮد و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫دزد!‬
‫ﻧﻪ‪ .‬ﺗﻮ ﻣﺤﻜﻮﻣﻲ ﻓﻘﻂ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪ ...‬اﻳﻨﻘﺪر ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﻣﺮﻧﻮ ﻧﻜﺶ از ﺗﻪ ﺟﮕﺮ! ﻗﻠﻢ ﺑﺮدار‪...‬‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺲ‪ ...‬او ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬ﺗﻮ ﺳﻲ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻨﻮﻳﺲ!‬
‫ﺑﺮدار ﻗﻠﻢ را!‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺲ‪:‬‬
‫ﻳﻪ ﺣﺎﺟﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻳﻪ ﮔﺮﺑﻪ داﺷﺖ‬
‫ﮔﺮﺑﻪ ﺷﻮ ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ‪...‬‬

‫‪118‬‬
 ‫‪29‬‬

‫ﻣﺜﻞ ﺗﻜﺎن ﮔﻬﻮاره‬

‫ﮔﻔﺖ‪» :‬دﺳﺖﺗﺎن را ﺑﺮدارﻳﺪ‪«.‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮن ﺷﺮه زد ﺑﻴﺮون‪ .‬دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺎﻏﺬي را ﻛﻪ ﺟﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫ﺗﻜﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻗﺮﻣﺰ و ﻣﻠﺘﻬﺐ آوﻳﺰان ﺷﺪ از اﻧﮕﺸﺘﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬دﻛﺘﺮ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ!«‬
‫ﺧﻴﺮه ﺷﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪاﺷﺖ اﻳﻨﻄﻮر ﺗﺤﻜﻢ را‪ .‬ﻟﺤﻨﻲ‬
‫دادم ﺑﻪ ﺻﺪام ﻛﻪ ﺣﺘﻢ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﻧﻪ ﺗﺤﻜﻢ ﻛﻪ درﺧﻮاﺳﺘﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲﺳﺖ؛‬
‫ﻃﻨﻴﻦ اﺳﺘﻴﺼﺎل ﻛﻪ در ﺻﺪاي ﻫﺮﻛﺴﻲﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ ﺑﺮ ﻟﺒِﻪي‬
‫ﭘﺮﺗﮕﺎه؛ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ دوﺑﺎره ﺳﺎز ﺑﺰﻧﻢ؟«‬
‫ـ ﻣﻮزﻳﺴﻴﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫ـ زﻧﺪﮔﻲام از اﻳﻦ راه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮاغ را ﭘﺎﺋﻴﻦﺗﺮ آورد و دو ﺗﻜﻪي ﺟﺪا ﺷﺪهي ﮔﻮﺷﺖ را ﻓﺸﺎر داد ﺗﺎ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ از ﻫﻢ‪ .‬دردي دوﻳﺪ ﺗﻮي ﻋﺼﺐِ اﻧﮕﺸﺘﺎن‪ .‬ﭘﺮﺳﺘﺎر‬
‫ﻛﺎﺳﻪي اﺳﺘﻴﻞ را ﮔﺮﻓﺖ زﻳﺮ دﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﺧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮ ﺷﺮ ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺮﻳﺰد‬
‫روي ﻛﺎﺷﻲﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ اﺗﺎق‪ .‬دﻛﺘﺮ ﭘﻨﺒﻪ را ﻓﺸﺎر داد ﻻي ﺷﻜﺎف‪ ،‬و ﺑﺎز‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﻲآﻣﺪ؟‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻮر‪ .‬ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺧﻮدم ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪام ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ وﻗﺘﻲ‬
‫ﺧﺴﺘﻪاي‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺣﻮﺻﻠﻪي ﻛﺎر ﻧﺪاري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ رﻫﺎ ﻛﻨﻲ وﮔﺮﻧﻪ ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺰء اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﻮﺻﻠﻪ و دﻗﺖ ﺻﻮرت ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ دﺳﺘﻪ‬

‫‪119‬‬
‫را ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺳﻪ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ ﻳﻚ ﺻﺪم ﻣﻴﻞ زاوﻳﻪي اﺗﺼﺎل را‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﺻﺪاي ﺳﺎز ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺗَﺮك را ﻛﻪ ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻐﻞِ ﺗَﺮكِ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﻨﻲ ﻛﺎﻣﻼْ ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﮔﺮﻧﻪ اﺧﺘﻼف‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد؛ آﻧﻮﻗﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻲ ﺑﺴﺎﺑﻲ ﺗﺎ ﻫﻤﺴﻄﺢ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﻄﺢ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺎر را رﻓﻊ و رﺟﻮع ﻛﺮدهاي‪ .‬ﻛﺎﺳﻪ ﻛﻠﻔﺖ و ﻧﺎزك‬
‫ﻛﻪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﺳﻪ ﻛﻪ ﻳﻜﺪﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﺻﺪاي ﺳﺎز ﺑﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﺗﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪات‪.‬‬
‫ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺧﻮدم ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻬﻤﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ...‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻛﺎر دﺳﺖِ ﺧﻮدم‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪ؟ دو ﻫﻔﺘﻪي ﺗﻤﺎم اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﺑﻮد اﻳﻦ زه ﻛﻮﭼﻚ را ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻢ ﺗﺎ آﻣﺎده ﺷﻮد ﺑﺮاي ﻧﻮاﺧﺘﻦ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺎزِ ﺧﻮب ﻫﺪﻳﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺻﺒﺮت ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﺮد؟ از ﻫﻤﺎن روز اول ﻛﻪ ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﻴﺴﺎﻧﺪن ﭼﻮبﻫﺎ ﺗﺎ ﺑﻌﺪ‬
‫ﺑﺒﻨﺪﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﻳﻚ ﺻﺪاي رؤﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ داﺋﻢ‬
‫ﺗﻮي ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮت‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﻛﺎر‪ ،‬اﻳﻦ ﺻﺪا ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻘﺪر‬
‫رؤﻳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮي ﻛﻪ ﻫﺮ زن آﺑﺴﺘﻦ‪ .‬ﻫﻤﻪاش ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻛﻲ ﻓﺎرغ ﺑﺸﻮي‪.‬‬
‫دﻟﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﭼﻪ ﺷﻜﻠﻲﺳﺖ رﻳﺨﺖ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ‪ .‬ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از دو‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﺟﺎن ﻛﻨﺪن‪ ،‬ﺻﺒﺢ از ﺧﻮاب ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه و ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺷﺮوع ﻛﺮده ﺑﻮدم ﺑﻪ‬
‫ﻻك زدنِ ﺳﻪﺗﺎر‪ .‬ﻫﻲ ﻻك ﺑﺰن! ﻫﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﻤﺎل ﺻﻴﻘﻞ ﺑﺪه ﺗﺎ ﺑﺮق ﺑﻴﻔﺘﺪ‬
‫و ﻻك ﺑﻪ ﺧﻮردِ ﭼﻮب ﺑﺮود! ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺸﺖِ ﺷﺐ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺟﺰ اﻳﻦ زهِ ﻧﺎزكِ دورِ ﻛﺎﺳﻪ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻤﺶ و ﺗﻤﺎم‪ .‬ﭼﺴﺒﺎﻧﺪم‪ .‬دو‬
‫ﻣﻴﻞ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﺿﺎﻓﻪاش را ﻣﻲ ﺑﺮﻳﺪم‪ .‬ﺗﻨﺒﻠﻲام آﻣﺪ ﺑﺮوم ﺗﻮي‬
‫ﺣﻤﺎم و اﻳﻦ ﻛﺎر را روي ﻫﻤﺎن ﺗﺨﺘﻪاي ﺑﻜﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ روي وان و‬
‫از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﺰ ﻛﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬زه را ﮔﺬاﺷﺘﻢ روي ﻟﺒﻪي‬

‫‪120‬‬
‫ﻟﻐﺰﻧﺪهي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬و ﺗﻴﻎ ﻣﻮﻛﺖ ﺑﺮي را ﻓﺸﺎر دادم روي آن‪.‬‬
‫ﻧﻲ ﭼﻮﺑﻲﺳﺖ ﻓﺸﺮده و ﺳﺨﺖ؛ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ‪ .‬از ﻓﺮط ﻋﺠﻠﻪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻪي ﺗﻮاﻧﻢ را روي دﺳﺘﻪي ﺗﻴﻎ وارد آوردم‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﻛﺎر ﺗﻤﺎم ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺳﻪﺗﺎر ﻟﻐﺰﻳﺪ و ﻫﻤﻪي آن ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ ﻛﺮدن زه‬
‫وارد ﺷﺪه ﺑﻮد ﺻﺮف دو ﻧﻴﻢ ﻛﺮدن اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺪ! آﻧﻬﻢ اﻧﮕﺸﺖ دوم دﺳﺖ‬
‫ﭼﭗ ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻲ اﺳﺎﺳﻲ دارد در ﻧﻮاﺧﺘﻦ ﺳﺎز‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﺎه آﻳﻨﺪه ﻛﻨﺴﺮت دارم ﺗﻮي ﭼﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﻫﻠﻨﺪ‪«.‬‬
‫دو ﺗﻜﻪي ﮔﻮﺷﺖ را ﭼﺴﺒﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻢ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺖ ﺧﻴﺮه‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﻮزن‪ ،‬ﻟﻄﻔﺎْ‪«.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎر ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺦ و ﺳﻮزن را ﺑﻪ دﻛﺘﺮ داد‪.‬‬
‫ـ اﻣﻴﺪي ﻫﺴﺖ‪ ،‬دﻛﺘﺮ؟‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻛﺮد‪» :‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻨﺴﺮت ﻫﺎﻳﺘﺎن را ﻟﻐﻮ ﻛﻨﻴﺪ!«‬
‫رﻧﮕﻢ ﭘﺮﻳﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﺳﺮﻃﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪاي‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻓﻜﺮي ﺑﺮاي‬
‫ﻗﺒﺮ ﺑﻜﻨﻲ‪.‬‬
‫ـ ﺑﺮﻳﺪﮔﻲاش ﺧﻴﻠﻲ ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﺎي ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻋﺼﺐﻫﺎي ﻗﻄﻊ ﺷﺪه دوﺑﺎره ارﺗﺒﺎﻃﺸﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺸﻮد ﭘﻨﺞ ﺷﺶ ﻣﺎﻫﻲ‬
‫ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺖات ﺣﺲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻢﻛﻢ درﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪«.‬‬
‫دردِ ﺑﺮﻳﺪﮔﻲ ﻛﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪي ﺳﻮزن ﻫﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻛﻤﺎل‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻲ اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم درد اﻳﻦ ﺳﻮزن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞﺗﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ درد‬
‫ﺑﺮﻳﺪﮔﻲ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺑﭙﺬﻳﺮي ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻮزن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺗﻨﺖ ﻓﺮو ﺑﺮود‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﻴﻎ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮد ﺗﻦ‪ .‬ﻳﺎدم اﻓﺘﺎد ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻪي ﺑﻴﭽﺎره‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﻤﺖِ‬
‫راﺳﺖِ ﺻﻮرت و رگﻫﺎي ﮔﻠﻮش را ﭼﺎكﭼﺎك ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻴﻎِ‪.‬‬
‫ﻧﻨﻪدوﺷﻨﺒﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻟﺐ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻪ‬

‫‪121‬‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﭼﺎﻗﻮ ﺣﺎﻟﻢ ﺑﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻦ ﭼﻄﻮري ﻣﻲﻟﺮزم؟« و‬
‫دﺳﺘﺶ آﻧﻘﺪر ﻟﺮزﻳﺪ ﺗﺎ ﭼﺎﻗﻮ اﻓﺘﺎد روي ﻓﺮش‪ .‬ﻛﻨﺎر ﺳﻴﻨﻲ ﻫﻨﺪواﻧﻪ‪.‬‬
‫از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻨﺖ آﻧﺘﻮان ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻪ راﻫﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺘﻢ را‬
‫ﺑﺨﻴﻪ زده ﺑﻮدﻧﺪ دﻳﮕﺮ ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﻋﺠﻠﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎ وﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺣﺎﻻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲﻛﺸﻴﺪم ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺻﺪاي ﺳﺎز ﺗﺎزه را‬
‫درﺑﻴﺎورم‪ .‬ﻫﻮس ﻛﺮدم ﺑﺮوم ﻛﺎﻓﻪاي ﻟﺒﻲ ﺗﺮ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻴﻒ ﭘﻮل ﻫﻤﺮاﻫﻢ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺎ آن ﻗﺪرﺗﻲ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﻪ وارد ﺷﺪه ﺑﻮد ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﺎر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﻘﺪر ﻫﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻓﻮراْ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺎﻏﺬي را ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮدم‬
‫دور اﻧﮕﺸﺘﻢ و ﺑﻪ زﻧﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻨﺪ ﻛﻔﺶﻫﺎﻳﻢ را ﺑﺒﻨﺪد‪ .‬ﮔﺮه را ﻛﻪ زد‬
‫ﮔﻔﺖ ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻟﺒﺎس ﺑﭙﻮﺷﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﻨﺖ آﻧﺘﻮان ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻐﻞ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ زدم ﺑﻴﺮون‪ .‬در آن وﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﻛﻲ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﻴﻒ ﭘﻮل ﺑﻮد؟‬
‫ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺑﺎﺳﺘﻴﻞ ﻛﻪ رﺳﻴﺪم رﻓﺘﻢ ﻛﻨﺎر ﻛﺎﻧﺎل‪ .‬ﺑﻌﺪ از دو ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﺣﺒﺲ در ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻗﺪم زدن ﭼﻪ ﻛﻴﻔﻲ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ دﻟﺸﻮرهي ﺗﺎزهاي ﺑﻪ ﺟﺎﻧﻢ‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪنِ اﻧﺘﻈﺎرِ ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي آن ﺳﻪﺗﺎر ﺗﺎزهﺳﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻛﻨﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺴﺮتﻫﺎ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﺪ؟ ﭼﻪ ﺟﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪه ﺑﻮدم ﺗﺎ ذره ذره ﺟﺎي ﺧﻮدم‬
‫را ﭘﻴﺪا ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻲ دي ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺧﻮﺑﻲ روﺑﺮو ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﺮﺗﺐ‬
‫دﻋﻮت ﻣﻲرﺳﻴﺪ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﮕﺸﺖ‪ ...‬ﻟﻐﻮ ﻛﻨﺴﺮتﻫﺎ ﺿﺮﺑﻪي‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از ﭘﻠﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺣﺎﺷﻴﻪي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﻛﺎﻧﺎل ﭘﺎﺋﻴﻦ رﻓﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺷﺐ ﻣﻌﻤﻮﻻْ ﭘﺮﻧﺪه ﭘﺮ ﻧﻤﻲزﻧﺪ آﻧﺠﺎ‪ .‬ﺗﻚ و ﺗﻮﻛﻲ ﭼﺮاغ ﻗﺎﻳﻖﻫﺎ روﺷﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻢ روي ﻟﺒﻪي ﺳﻨﮕﻲ ﻛﺎﻧﺎل‪ ،‬ﺧﻴﺮه ﺑﻪ اﻧﻌﻜﺎس ﺷﻜﺴﺘﻪي ﻧﻮر ﭼﺮاغﻫﺎ‬
‫در آب‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻼﻳﻢ ﻗﺎﻳﻖﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻮجﻫﺎي ﻧﺮم‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﺗﻜﺎن ﮔﻬﻮاره‪.‬‬

‫‪122‬‬
‫آرام؛ آراﻣﺒﺨﺶ‪ .‬ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدم ﮔﺮدوﻧﻪاي ﻛﻪ اﻓﺘﺎده ﺑﻮدم در آن و ﻣﺪﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﻮد ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺟﻨﻮنآﻣﻴﺰ ﻣﺮا ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن از ﻧﻔﺲ اﻓﺘﺎده‪ .‬ﭼﻪ‬
‫ﺳﻜﻮن دﻟﻨﺸﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﻜﻲ دروﻧﻢ را ﻧﻮري آرام آرام روﺷﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و‬
‫ﺷﺎﻧﻪام از زﻳﺮ ﺑﺎر وزﻧﻪاي ﺳﻨﮕﻴﻦ آزاد ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر اﻳﻦ ﻧﺎﻛﺎر ﺷﺪنِ‬
‫اﻧﮕﺸﺖ اﺧﻄﺎر ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺎري را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﺟﻠﻮي اﺳﺐ و‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ! ﻣﻦ ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ را ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟ ﻛﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت‬
‫دروﻧﻢ را ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻢ؟ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ روز ﺑﻪ روز‬
‫زﻣﺨﺖﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ؟ ﻧﻮازﻧﺪه ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺰﻧﺪ! ﻫﻤﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺸﺎن روز ﺑﻪ روز ﻧﺮمﺗﺮ ﺑﺸﻮد‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﺳﻪﺗﺎرﺳﺎزي روز ﺑﻪ روز اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻢ را زﻣﺨﺖﺗﺮ ﻣﻲﻛﺮدم!‬
‫آدﻣﻲ ﭼﻪ آﺳﺎن دور ﻣﻲاﻓﺘﺪ از ﻣﻘﺼﻮد‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺗﻴﻎ ﻛﻤﻲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ‬
‫ﺑﺒﺮد‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲآﻣﺪ آن ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ؟ ﺣﺎﻻ ﻣﻲدﻳﺪم ﺗﻤﺎم‬
‫آن ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎﻟﻲ را ﻛﻪ وﻗﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﺮاي ﭘﺎﺋﻴﻦ رﻓﺘﻦ از آن ﺳﻲ و‬
‫دو ﭘﻠﻪي ﺗﺎرﻳﻚ‪ ،‬راه را اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﺎ ﻣﻘﺼﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮه ﺷﺪم ﺑﻪ روﺷﻨﺎﺋﻲ ﻣﺎه در ﻣﻮجﻟﺮزهﻫﺎي آب‪ .‬از ﻧﻮر ﻫﺪاﻳﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺎﺑﻴﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ دﻟﻢ اﺣﺴﺎس ﺳﻌﺎدت ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﺳﺒﻜﻲ رﺧﻮﺗﻨﺎﻛﻲ ﺗﻤﺎم‬
‫وﺟﻮدم را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻧﮕﺸﺘﻢ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﮕﺎر ﻧﺎﻛﺎر ﺷﺪنِ اﻳﻦ‬
‫اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺮاﻣﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲدادم ﺗﺎ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻢ از ﻛﺠﺮاه‪ .‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮوم؛ زﻧﻢ ﻧﮕﺮان ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪123‬‬
124
 ‫‪30‬‬

‫ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎزي ﮔﻠﻒ‬

‫ﺧﺎﻧﻪي ﭘﺮوﻳﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺮونِ ﺳﺮﮔﺮدان‪ .‬ﻫﻲ ﭼﺮخ ﻣﻲزدم‬

‫دور ﻟﻴﻦ و‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﺮﺧﺶ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر از ﺟﻠﻮي ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ‬
‫ﻛﻲ ﭘﺮوﻳﻦ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ او‪ .‬ﻣﺎدرش ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد دم در‪ ،‬ﺑﺮادرش ﻫﻢ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﻮي ﻛﻮﭼﻪ‪ ،‬ﺗﻮپ را ﺷﻮت ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ‬
‫دﻳﻮار ﻟﻴﻦ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻊ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﭘﺮوﻳﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪ ﺟﻠﻮي‬
‫ﭼﺸﻢ آﻧﻬﺎ ﺟﺴﺎرت ﻛﺮد؟ » ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬ﻛﺪام ﮔﻮري رﻓﺘﻪاي ﭘﺮوﻳﻦ؟ دﻳﻮاﻧﻪ‬
‫ﺷﺪم زﻳﺮ وزن ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺎدرت و اﻳﻦ ﺑﺮادر ﻛﺮهﺧﺮات!« ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ ﺳﺮ ﻧﺒﺶ ﺑﻮد‪ .‬از ﺟﻠﻮي در ﻛﻪ رد ﻣﻲﺷﺪم ﻣﻲﭘﻴﭽﻴﺪم ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‪ ،‬ﺗﻮي ﻛﻮﭼﻪي ﭘﺸﺘﻲ‪ .‬ﻧﺎاﻣﻴﺪاﻧﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﺣﻴﺎط‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم و رد ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬ﺑﺎز روز از ﻧﻮ روزي از ﻧﻮ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﺟﻨﺲ‬
‫ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺎدر و ﺑﺮادرش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻮض ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎر اول ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎر‬
‫دوم ﻛﻨﺠﻜﺎو‪ .‬ﺑﺎر ﺳﻮم ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ؛ ﺧﺸﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﺮﺧﺶ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﻌﻠﻪور ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﭘﺮوﻳﻦ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر رﻓﺘﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪ را از ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﭘﺮت ﻛﻨﻢ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﺪم‪» :‬اﮔﺮ ﻛﺲ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط ﺑﺎﺷﺪ؟ اﮔﺮ اﺻﻼْ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻪ؟«‬
‫از زﻳﺮ ﻧﮕﺎهِ ﺧﺸﻤﺎﮔﻴﻦِ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﻛﺮدم و‪ ،‬ﺳﺮاﭘﺎ ﺧﻔﺖ و ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺎر ﻫﺰارم ﭘﻴﭽﻴﺪم ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻏﺮاﻣﺘﻲ دارد‪ .‬ﺗﺎ ﻛﻲ ﻣﻲﺷﺪ‬
‫ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي ﻧﺎﻣﻪرﺳﺎن ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪ؟ آﻧﻬﻢ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﭘﺮوﻳﻦ از‬

‫‪125‬‬
‫ﺗﻤﻨﺎي ﺗﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪ از ﺿﺠﻪﻫﺎي دﻳﻮاﻧﻪوار ﮔﺮﺑﻪاي ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺐ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﭼﺮخ ﻣﻲزد زﻳﺮ ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎ و ﭘﻨﺠﻪ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﺑﻪ دﻳﻮارهي‬
‫روح؟ ﺗﺎزه‪ ،‬از ﻛﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ؟ آﻧﻮﻗﺖ‬
‫ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﺪ ﺗﻮي روياش ﻧﮕﺎه ﻛﺮد؟‬
‫اﻟﻜﺘﺮون ﺳﺮﮔﺮدان ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺟﻨﻮنآور ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﺎﮔﻬﺎن‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖﻫﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻓﺤﺶ رﻛﻴﻚ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺑﮕﻮﻳﻲ‬
‫اﺷﺮف‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻲ ﺷﻬﻨﺎز‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺮوﻳﻦ‪ ،‬ﻳﺎ ﻫﺮ اﺳﻤﻲ ﻛﻪ اﺳﻢ ﺧﻮاﻫﺮ ﻳﺎ ﻣﺎدرِ‬
‫ﻛﺴﻲﺳﺖ‪ .‬ﺟﻮي ﺧﻮن ﺑﻮد ﻛﻪ راه ﻣﻲاﻓﺘﺎد! ﺑﺮدنِ اﺳﻢ ﺧﻮاﻫﺮ ﻓﺤﺶ ﺑﻮد‬
‫آﻧﻮﻗﺖ ﻣﻦ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻤﺎم ﻫﺮ ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻜﺒﺎر از ﺟﻠﻮي ﺧﺎﻧﻪي آﻧﻬﺎ‬
‫ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮدم! اﻟﻜﺘﺮون ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮادر ﭘﺮوﻳﻦ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ‬
‫ﻳﻘﻪام را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻫﻲ از ﺟﻠﻮي ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ رد‬
‫ﻣﻲﺷﻮي‪ ،‬اﻻغ ﻣﻴﻤﻮن؟«‬
‫ﻧﻪ‪ .‬اﻳﻦ دﻓﻌﻪ دﻳﮕﺮ زﺑﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻤﺖ ﻫﺎ! و زﺑﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎي ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻓﻲ را ﻋﻮض ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻣﻲ ﻛﺸﻤﺖﻫﺎ!‬
‫ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺧﻮدت ﺧﻮاﻫﺮ و ﻣﺎدر ﻧﺪاري؟«‬
‫ﻣﺸﺖ ﺑﺮادر ﭘﺮوﻳﻦ ﻓﺮود آﻣﺪ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻴﻨﻪام‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﻲ زدم ﺗﺨﺖ‬
‫ﺳﻴﻨﻪاش و اﻟﻜﺘﺮون ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻲ ﺗﻴﻎ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﻜﻪاي از ﺷﻬﺮ را ﺑﺮﻳﺪ؛ ﺣﺎﻻ ﻓﻘﻂ‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺧﻴﺎﺑﺎن درازي ﺑﻪ ﻃﻮل ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻛﻪ ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ‬
‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎنﻫﺎي دﺧﺘﺮاﻧﻪ و ﭘﺴﺮاﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻳﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻲرﻓﺖ؛ دﺧﺘﺮي ﭼﺎدري‪ ،‬ﻻﻏﺮ و زردﻧﺒﻮ ﻛﻪ ﻟﻴﻦ ﺑﻐﻞ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﺟﻠﻮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪاي اﻧﺪك‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮﺷﺎن‪ .‬ﭘﺮوﻳﻦ‬

‫‪126‬‬
‫ﻫﺮازﮔﺎه ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮﻳﻢ ﻫﻢ ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺮﺻﺪ‬
‫ﺻﻴﺪ اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻣﺎﻧﺪم‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرراﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن‬
‫دﺧﺘﺮاﻧﻪ را ﺟﺪا ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻓﺮﺻﺖ ﭼﻬﺎر ﭘﻨﺞ ﻧﮕﺎه ﺑﻮد؛ ﺑﺮﻗﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻟﻤﺤﻪاي ﻫﻤﻪي اﺷﺘﻴﺎق و ﻣﺤﺠﻮري را از ﺗﻨﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻚ روز‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﭘﺮوﻳﻦ و ﻣﺮﻳﻢ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬دﻳﺪم ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺟﻨﺲ ﻧﮕﺎهﻫﺎ‬
‫ﻋﻮض ﺷﺪ؛ ﻣﺴﻴﺮ ﻧﮕﺎه ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از روي ﻣﻦ ﻟﻐﺰﻳﺪ و رﻓﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ‬
‫دورﺗﺮ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮم‪ .‬رد ﻧﮕﺎه را ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﺧﺪاي ﻣﻦ! اﻳﻨﻬﺎ ﻛﺠﺎ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ؟ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم آﻣﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼْ ﻫﻢ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲدﻳﺪهام‪ .‬اﻣﺎ ﻓﻘﻂ در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻣﺎ دوازده ﻧﻔﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ او را ﺗﻌﻘﻴﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻟﺒﻪي ﺗﻴﺰ ﺗﻴﻎ و ﺗﻜﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺗﻦ! ﻓﻘﻂ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪاي ﻧﻤﻲدﻳﺪ در زﻧﺪﮔﻲام‪ .‬آﻧﻘﺪر ﺑﺰرﮔﻮاري داﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺣﺘﺎ ﺳﺆال ﻧﻜﻨﺪ وﻗﺘﻲ دﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ ﺑﺒﺮد‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻣﻲداﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺮم ﻫﻢ ﺗﻴﻐﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ آدم را‪ .‬ﺣﺘﻢ دارم ﺷﺮح‬
‫ﻣﺎوﻗﻊ را ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻣﻲﮔﻔﺖ؛ ﺑﻪ ﻧﻴﺖِ ﺟﻠﺐِ ﻫﻤﺪردي‪ .‬اﻳﻦ را از‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪﻫﺎي ﺷﻮﻫﺮش ﻓﻬﻤﻴﺪم‪ .‬ﺷﺐﻫﺎ ﻛﻪ ﻗﺪم زﻧﺎن زﻳﺮ ﺗﻴﺮ ﭼﺮاغﻫﺎي ﺑﺮق‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎن درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬درس‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ دﻳﭙﻠﻢ ﺑﮕﻴﺮد و ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻛﺎرﻣﻨﺪي‪.‬‬
‫ﻣﻲدﻳﺪﻣﺶ ﻛﻪ ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺗﺎم‪ .‬ﺣﺘﻢ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ‬
‫ﭼﻪ رﻧﺠﻲ دارد ﻋﺎﺷﻘﻲ در ﻣﺤﻠﻪي ﺗﻴﻎ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﻨﮕﻨﺎي ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﺎرﮔﺮي‪ ،‬ﺣﺘﺎ ارواح ﻫﻢ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻗﺮار ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ را ﺑﺒﺮﻧﺪ زﻳﺮ‬
‫ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎي ﭘﺮ از ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر؛ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎﺗﻲ از ﺷﺐ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻧﺸﻮد ﺧﺎر زﻫﺮآﮔﻴﻦ؛ در ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺗﻴﻎ ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﻳﺪن ﺗﻦ‪ .‬درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﺪ از اﻳﻦ‬

‫‪127‬‬
‫ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن‪ .‬ﺑﺒﺮد ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻛﺎرﻣﻨﺪي‪ .‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ دراز و ﭘﻬﻦ‬
‫ﺟﺪاش ﻣﻲﻛﺮد از ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮي‪ .‬آن ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﺑﻮد؛ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺰرگ ﺑﻪ رﻧﮓ اُﺧﺮاﻳﻲ؛ ﺑﺎ ﺣﻴﺎط ﭼﻤﻦ و ﭘﺮﭼﻴﻨﻲ‬
‫از ﺷﻤﺸﺎد؛ و ﺗﺎﺑﻲ در وﺳﻂ ﺣﻴﺎط ﻛﻪ ﻣﺪام در ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﺎ ﻫﺮ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬داﻣﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﻒ ﻣﻲﻛﺮد؛ درﺧﺸﺶ ﺳﺎﻗﻲ در ﻫﻮا؛ و ﮔﻴﺴﻮﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻼل ﻣﻲﺷﺪ در اﻣﺘﺪاد ﺑﺎد؛ ﺧﻨﺪهﻫﺎﻳﻲ دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺑﻲﺗﺸﻨﺞ و ﺑﻲدرد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﻮﭼﻪاش دوﭼﺮﺧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ رد‬
‫ﻣﻲﺷﺪ؛ دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ درﻫﻢ؛ رﻛﺎب ﻣﻲزدﻧﺪ در ﻫﻤﻬﻤﻪاي ﻣﻼﻳﻢ از ﺧﻨﺪه‪.‬‬
‫ﺗﻦﻫﺎ ﻳﻠﻪ؛ ﺑﻲ ﺗﺸﻨﺞ و درد؛ ﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﻋﺮﺑﺪه و ﻫﻴﺎﻫﻮ‪ .‬دورﺗﺮ ﻛﻪ ﻣﻲرﻓﺘﻲ‪،‬‬
‫در ﻋﻤﻖ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻛﺎرﻣﻨﺪي‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ ﺑﻮد؛ زﻧﺎن‬
‫ﻧﻴﻤﻪﺑﺮﻫﻨﻪاي ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ روي ﭼﻤﻦ؛ و آﻧﺴﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺮ ﻛﻨﺎرهي‬
‫ﺷﻬﺮ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﮔﻠﻒ ﺑﻮد و ﻣﺮدان اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻛﻪ ﻛﻼه ﻟﺒﻪدار ﺑﻪ ﺳﺮ داﺷﺘﻨﺪ و‬
‫ﮔﻠﻒ ﻣﻲﺑﺎﺧﺘﻨﺪ؛ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮﺷﺎن ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻋﺮب ﻛﻪ ﺑﺎرﻫﺎﺷﺎن را ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‬
‫)ﺳﺎﻛﻲ ﭘﺮ از ﭼﻮبﻫﺎي ﮔﻠﻒ(‪ .‬ﺑﺎرﺑﺮ ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺳﺮ و وﺿﻌﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻏﻠﺐ ﻫﻢ دوﭼﺮﺧﻪي ﻫﺮﻛﻮﻟﺲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻮل ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲدادﻧﺪ‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ‪ .‬ﭘﺪر از آﻧﻬﺎ ﻧﻔﺮت داﺷﺖ؛ ﻣﺜﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎرﮔﺮان‪ .‬اﻣﺎ ﻋﺮبﻫﺎ‬
‫ﻓﺮﻗﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺸﺎن ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎرﺑﺮان ﮔﻠﻒ ﻫﻤﻪ ﻋﺮب ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣ‪‬ﻄﻴ‪ّ‬ﺮ ﻣﺮا ﻛﻪ دﻳﺪ‪ ،‬آﻣﺪ ﻃﺮﻓﻢ‪ .‬ﻳﻚ وﻗﺖ ﻫﻤﻜﻼس ﻫﻢ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬آﻧﻘﺪر‬
‫ﻏﻴﺒﺖ ﻛﺮد و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺖ زد ﭘﺎي ﭼﺸﻢ ﻣﻌﻠﻢ ﺷﻴﻤﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺧﺮاﺟﺶ ﻛﺮدﻧﺪ از ﻣﺪرﺳﻪ‪ .‬ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪي داﺷﺖ؛ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از‬
‫ﺑﺮادرش ﻫ‪‬ﻮوﻳﭽﻢ ﻛﻪ ﺳﺮ دﺳﺘﻪي ﭼﺎﻗﻮﻛﺸﺎن ﻋﺮب ﺑﻮد در ﺑﺎزار‪.‬‬
‫ﺳﺎك را از دوﺷﺶ ﭘﺎﺋﻴﻦ آورد و از داﺧﻞ آن ﭼﻮب ﮔﻠﻔﻲ را ﺑﻴﺮون‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زد‪ .‬اﻣﺎ زﻳﺮ ﺟﺬﺑﻪي ﻧﮕﺎه ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺶ ﻣﺜﻞ ﺗﻴﻎ ﺑﻮد‬

‫‪128‬‬
 ‫اﻳﻦ ﻟﺒﺨﻨﺪ‪» :‬از اﻳﻦ ﺧﻮﺷﺖ ﻣﻲآﻳﺪ؟«‬
‫ﺳﺮ ﭼﻮب ﮔﻠﻒ ﻣﺜﻞ ﺳﻢ اﺳﺐ ﺑﻮد و از ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﻻﺑﺪ‬
‫اﻳﻨﻬﻢ ﻣﺜﻞ ﭼﻮبﻫﺎﻳﻲﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻮد؛ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده و‬
‫دور اﻧﺪاﺧﺘﻨﻲ‪ .‬اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ﮔﻤﺎن ﻛﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﭼﻮب را ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‪ .‬ﻳﻚ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪... :‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺗﻮي ﭼﺸﻢﻫﺎش ﺑﻮد ﻛﻪ وادارم ﻛﺮد ﺑﻪ‬
‫ﺳﻜﻮت‪ .‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪي درﺧﺘﺎن ﻋﺮﻋﺮ؛ ﻛﻨﺎر ﺷﻤﺸﺎدﻫﺎي‬
‫ﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ زﻧﻲ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻧﻴﻤﻪﺑﺮﻫﻨﻪ روي ﭼﻤﻦﻫﺎﻳﺶ آﻓﺘﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﺮش را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ؟ ﻃﻮري ﻣﻲزﻧﻢ ﺗﻮي ﺳﺮت ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﺗﻮپ‬
‫ﮔﻠﻒ ﺑﺮود ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ آن ﺗﺎﻧﻜﻲﻫﺎ!« و ﺑﺎ ﻧﻮك ﭼﻮب اﺷﺎره ﻛﺮد ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻮاﻧﻪﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻏﻮلآﺳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ردﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ در اﻧﺘﻬﺎي اﻓﻖ؛‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺟﺴﺪي ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻮد ﺗﺎ اﺑﺪ ﻏﻮﻃﻪ ﺑﺨﻮرد ﻣﻴﺎن ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﻧﻔﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻫﻴﻜﻞ درﺷﺖ و ﺑﺎزوﻫﺎي ورزﻳﺪهاش‪ .‬ﺑﺎدم اﻓﺘﺎد ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﻜﻞ درﺷﺖ و ورزﻳﺪه ﺗﺮ ﻫﻮوﻳﭽﻢ‪ ،‬ﺑﺮادرش‪ .‬و ﺻﺪاﻳﻢ ﺷﻜﺴﺖ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ از ﮔﻠﻮ‪» :‬ﭼﺮا؟«‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎش‪ ،‬دو ﭼﺸﻢ ﻋﻘﺎب‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﺧﺸﻤﺎﮔﻴﻦاش را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎ ﻣﻲﻛﺮد از ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪي دﻳﮕﺮي روي ﺻﻮرﺗﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر دﻧﺒﺎل ﺟﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ ﺑﺮاي وارد آوردن ﺿﺮﺑﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﺮﺋﺖ داري؟ ﺑﺎز ﻫﻢ راه ﺑﻴﻔﺖ دﻧﺒﺎل ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻦ!«‬
‫ﺗﺎزه ﻳﺎدم آﻣﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آن دوازده ﻧﻔﺮ ﻛﻪ او را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫ﻣﻄﻴ‪‬ﺮ ﺑﻮد!‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺮدان اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮي زﻣﻴﻦ ﮔﻠﻒ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻚ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﺮ‪،‬‬

‫‪129‬‬
‫ﻳﻚ دﺳﺖ ﺗﻜﻴﻪي ﭼﻮب ﮔﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺎ‪ .‬دﺳﺘﺶ را از ﻛﻤﺮ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻲ آﻣﺮاﻧﻪ ﺻﺪاﻳﺶ زد‪» :‬ﻣﺎﺗﺎﻳﺮ!«‬
‫ﻣﻄﻴ‪‬ﺮ ﺳﺎك را ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮق ﻣﻲﺟﻬﻴﺪ از ﭘﻮﺳﺖِ ﻣﻠﺘﻬﺐِ ﺻﻮرﺗﺶ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﻨﻢ ﻟﺮزﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻛﻪ ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻣﻲﻛﺮد ﻣﺸﺘﺶ را در ﻫﻮا ﺗﻜﺎن‬
‫ﻣﻲداد؛ ﻫﻢ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻮد و ﻫﻢ ﺿﺮﺑﺖ!‬

‫‪130‬‬
 ‫‪31‬‬

‫ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻲ داﺷﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ِﺷﺴﺘﻦِ رﺧﺖ؟‬

‫ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻲ داﺷﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ِﺷﺴﺘﻦِ رﺧﺖ؟ ﭼﺮا‬

‫ﻧﻤﻲﺷﺪ از راه دﻳﮕﺮ رﻓﺖ؟‬
‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﭘﻴﺶ دﻛﺘﺮ ﻣﻌﺎﻟﺠﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭼﻪ ﺷﺪه؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﻣﺮﻳﺾ ﺑﺸﻮم‪ ،‬ﻟﻄﻒ ﻛﻦ ﭼﻨﺪﺗﺎﻳﻲ آﻣﻮﻛﺴﻲ ﺳﻴﻠﻴﻦ ﺑﻨﻮﻳﺲ و ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﻢ‪ ...‬اﺳﻤﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟‪ ...‬از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺮصﻫﺎي ﺿﺪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ .‬ﺧﻨﺪهي‬
‫ﻋﺎﻗﻞ اﻧﺪر ﺳﻔﻴﻬﻲ ﻛﺮد و دﺳﺘﻪي ﻛﺎﻏﺬ را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﺮد؟ آﺧﺮ‪ ،‬ﺑﺨﻴﻪي اﻧﮕﺸﺘﻢ را ﻛﻪ ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ رﻓﺘﻢ ﺳﺮاغ‬
‫آن ﺳﻲ و دوﻣﻴﻦ ﺳﻪﺗﺎر‪ .‬آن زه ﻟﻌﻨﺘﻲ را ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻟﻜﻪﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﺷﺪهي‬
‫ﺧﻮﻧﻢ روي آن ﺑﻮد ﺑﺮداﺷﺘﻢ و ﻣﺜﻞ ﺑﭽﻪي آدم ﺑﺮدم ﺗﻮي ﺣﻤﺎم‪،‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻤﺶ ﻻي ﮔﻴﺮهي آﻫﻨﻲ و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ار‪‬هاي ﻇﺮﻳﻒ آن دو ﻣﻴﻞ‬
‫اﺿﺎﻓﻪاش را ﺑﺮﻳﺪم‪ .‬ﺻﺪاي ﺳﺎز را ﻛﻪ درآوردم از ﺷﺎدي ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮﺷﺨﻮانﺗﺮ از ﻫﺮ ﺳﻪﺗﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﺎ آﻧﻮﻗﺖ‪ .‬ﺑﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﭘﺮت ﺷﺪم ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻄﻮره‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻮن ﺑﺎ ﺧﻮن ﺧﻮد‬
‫ﻣﺘﺒﺮﻛﺶ ﻛﺮدهام ﺻﺪاﻳﺶ اﻳﻨﻘﺪر ﺧﻮب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ رؤﻳﺎي آن‬
‫ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﻢ اﻓﺘﺎد‪ » :‬ﻫﻤﻪاش ﻫﺸﺖ ﭘﻠﻪي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺣﻴﻒ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؟ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻣﺮارت ﻛﺸﻴﺪي‪ ،‬اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺳﺎل اﻧﺘﻈﺎر! وﻗﺘﻲ ﺳﻪﺗﺎر ﺳﻲ و‬
‫دوم ﭼﻨﻴﻦ ﺻﺪاﻳﻲ دارد ﺑﺒﻴﻦ ﺳﻪﺗﺎر ﭼﻬﻠﻢ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ!« وﺳﻮﺳﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮد را ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﻫﺸﺖ ﭘﻠﻪي ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه را ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲروم؛‬

‫‪131‬‬
‫ﻣﺤﺘﺎط‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻢ زﻣﺨﺖ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﺎل ﻓﻘﻂ ﻳﻜﺒﺎر‬
‫دﺳﺖ ﺑﻪ اره و رﻧﺪه ﻣﻲﺑﺮم؛ آﻧﻬﻢ اول ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ از‬
‫ﻛﻨﺴﺮت‪ .‬ﻫﺮﺑﺎر ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺠﺎي ﻳﻜﻲ‪ ،‬دو ﺗﺎ ﺳﻪﺗﺎر ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزم و ﺑﻘﻴﻪي‬
‫ﺳﺎل را ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻢ ﺑﻪ زدن‪» .‬اﻳﻨﻄﻮري ﭼﻬﺎرﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻲ ﺑﻪ آن‬
‫رؤﻳﺎ!«‪ .‬اﻳﻨﻄﻮر ﺷﺪ ﻛﻪ اول ﻫﺮ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ دﻛﺘﺮ ﻣﻌﺎﻟﺠﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دﻛﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﺮﻳﺾ ﺑﺸﻮم‪.‬‬
‫ﻧﺴﺨﻪ را دراز ﻛﺮد ﻃﺮﻓﻢ‪ .‬ﭼﻚ و ﭼﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲزد‪ .‬ﺑﺎر اوﻟﻢ ﻛﻪ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن را ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ ﭼﻚ را ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺗﻮ‬
‫دﻳﻮاﻧﻪاي‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮم ﻗﺴﻢ ﺑﺨﻮرم!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺧﻮدم ﻫﻢ ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻓﺮﻗﻢ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪي دﻳﻮاﻧﮕﺎن‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن ﺧﻮدم آﮔﺎﻫﻢ‪«.‬‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻮاد ﻻزم ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲﺳﺖ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﻣﻘﺪاري ﭼﻮب ﺗﻮت‪ ،‬ﻣﻘﺪاري ﭼﻮب ﮔﺮدو‪ ،‬ﻣﻘﺪاري ﺳﺮﻳﺸﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﻋﺪد آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻗﻮي‪ ،‬ﻣﻘﺪاري ﻛﺮوﺗﻮن‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﻢ ﻗﺮص ﺿﺪ‬
‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ!«‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﭼﻚ و ﭼﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲزد‪ .‬ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪن‬
‫از رؤﻳﺎ؛ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎْ اﮔﺮ ﺻﺪاﻳﻲ را از اﻋﻤﺎق ﺟﺎﻧﺖ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‪ ،‬ﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ ﺗﻮي ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮت‪ ،‬و ﺧﺎرﺧﺎر ﺗﻤﻨﺎﻳﻲ ﭘﻨﻬﺎن داﺋﻢ ﭼﻨﮓ ﻣﻲزﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺟﮕﺮت‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ ﺷﺐ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﻫﺰار ﺑﺎر از دﻳﻮار ﺣﻴﺎط ﺑﺎﻻ ﻣﻲروي‪.‬‬
‫آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻬﺶ از ﺷﻜﺎف ﻣﻴﺎن دو ﻻﻳﻪي ﺳﻘﻒ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺳﺮ ﻓﻠﺰي و ﺗﺮﺳﻨﺎكِ ﭼﻮبِ ﮔﻠﻒ و ﻫﻴﻜﻞ ﻧﻜﺮهي‬
‫ﻣ‪‬ﻄﻴ‪‬ﺮ و ﺑﺮادر ﭼﺎﻗﻮﻛﺸﺶ ﻫﻮوﻳﭽِﻢ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﺎزﺑﺪارد از رؤﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻫﺮ روز ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺑﺎﺷﮕﺎه ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ؛ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎزوﻫﺎم را ﻛﻠﻔﺖ ﻣﻲﻛﺮدم؛‬

‫‪132‬‬
‫ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﺳﻮراخ ﻣﺰﺧﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻚ ﺟﺎي ﺗﻨﻢ آﻓﺮﻳﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﻴﺮ و رﻗﻴﺒﺎن ﻣﺘﻌﺪدي ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﻢ ﺗﺸﻨﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻲ دﻣﺒﻞ ﺑﺰن ﺗﺎ ﺑﺎزوﻫﺎ ﻛﻠﻔﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻲ ﻣﺸﺖ ﺑﺰن ﺑﻪ‬
‫ﻛﻴﺴﻪي ﺑﻜﺲ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻲ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﮕﻴﺮ ﺗﺎ ﻓﻦ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﺎﻻﻧﺪن ﭘﺸﺖ‬
‫ﺣﺮﻳﻒ را ﺑﻴﺎﻣﻮزي‪ .‬ﻫﻤﻪي اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻢ ﭘﻨﻬﺎن از ﭼﺸﻢ ﭘﺪر‪ .‬ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ اﮔﺮ‬
‫ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺮدم را ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻛﺸﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻓﻦ ﻳﻚ ﺧﻢ را ﻳﺎد ﺑﺪﻫﺪ ﻣﻲدﻳﺪم رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﭘﺸﺘﻢ و‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ در ﺑﺎرهي ﻓﻦ ﻓﺘﻴﻠﻪ‬
‫ﭘﻴﭻ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻜﺲ ﺧﺮﻳﺪم و ﻳﻚ ﭼﺎﻗﻮ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻧﻘﻄﻪي‬
‫اﻣﻨﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ وﻗﺘﻲ ﻻتﻫﺎ ﻣﻲاﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻜﻪ‬
‫درﺑﺮوم‪ ،‬ﻣﻲﻣﺎﻧﺪم و ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬از ﻫﻮوﻳﭽﻢ‬
‫ﺧﻮﺷﻢ ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﭼﻬﺮهي ﺟﺬاﺑﻲ داﺷﺖ و ﻫﻴﻜﻠﻲ ورزﻳﺪه؛ ﻣﺜﻞ‬
‫ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪﻫﺎ‪ .‬آن ﻳﻜﻲﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻻت ﻣﻲزدﻧﺪ‪ ،‬و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻀﺤﻚ؛ ﻣﺜﻞ‬
‫ﺑﻬﻤﺌﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﻴﻞ ﻫﻴﺘﻠﺮي ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و رﻳﺰه ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﺮز وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ‬
‫ﻓﺮز ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻮوﻳﭽﻢ ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﺷﻴﻚ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ را روﻏﻦ ﻳﺎردﻟﻲ‬
‫ﻣﻲزد و ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺗﻮي ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي وﺳﺘﺮن ﻣﻲﺷﺪ دﻳﺪ ﺻﻮرﺗﺶ‬
‫را ﻛﺞ ﻣﻲﻛﺮد و ﺷﻴﺸﻪي ﻛﻮﻛﺎﻛﻮﻻ را ﺳﺮﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬از ﻫﻮوﻳﭽﻢ ﺧﻮﺷﻢ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ؛ ﻫﺮ ﻋﻴﺒﻲ ﻛﻪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺑﻬﻤﺌﻲ و ﺑﻘﻴﻪي ﭼﺎﻗﻮﻛﺸﺎن‪،‬‬
‫ﺑﭽﻪﺑﺎز ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﭘﺮوﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ » :‬ﻣﻄﻴ‪‬ﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺖ از ﺗﻮ ﺑﻜﺸﻢ ﻳﺎ روي ﺻﻮرﺗﻢ اﺳﻴﺪ ﻣﻲﭘﺎﺷﺪ!« آرزو ﻣﻲﻛﺮدم اﻳﻦ ﺑﺎر‬
‫ﺑﻬﻤﺌﻲ ﺑﺰﻧﺪ و دل و رودهي ﻫﻮوﻳﭽﻢ را ﺑﺮﻳﺰد ﺑﻴﺮون‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻳﻚ ﺷﻬﺮ‬
‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ را ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺒﻪي ﭘﺮﺗﮕﺎه‪ .‬ﺑﺎ »ش« ﻫﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻳﻜﻲ آن ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي‬

‫‪133‬‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻋﻤﺮ ﻧﻮح ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﺎز ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺷﺪه‪ .‬ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻲ داﺷﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﺴﺘﻦ رﺧﺖ؟ » ش« ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﺎدر ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫دﺳﺖ از ﺗﻮ ﻧﻜﺸﻢ ﺧﻮدش را ﻣﻲ ﻛﺸﺪ‪«.‬‬
‫ـ ﺧﺐ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﺋﻲ ﭼﻪ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺪا ﺑﺸﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ـ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ زﻧﺪﮔﻲام را ﺣﺮام ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او‪.‬‬
‫ـ ﺧﺐ‪ ،‬ﺑﺎﻫﺎش ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ـ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ دو ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﻴﻢ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺑﻪ ﺟﻴﻎ و داد‪.‬‬
‫ﻣﺘﻨﻔﺮم ازش!‬
‫ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎدرش او را دزدﻳﺪه ﺑﻮد و راه اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﭘﺎرﻳﺲ‪ » :‬ﻣﻲروﻳﻢ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﺳﺖ آن ﭘﺪر ﭘﺪر ﺳﮓات ﺑﻪ ﺗﻮ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ!« وﻗﺘﻲ ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻨﺰ ﻳﻚ ﻗﺎﭼﺎﻗﭽﻲ از ﭘﻞ ﻣﺮزي اﺳﺘﺮاﺳﺒﻮرگ‬
‫ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎدر ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﻣﺪت دﻋﺎي »اﻧﺎ‬
‫اﻧﺠﻠﻨﺎ« ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮ و ﭘﺰش آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺪ ﺑﻮد اﻣﺎ دﻋﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ او و‬
‫ﺑﭽﻪاش ﻏﻴﺐ ﺑﺸﻮﻧﺪ از ﭼﺸﻢ ﭘﻠﻴﺲ ﻣﺮزي ﻓﺮاﻧﺴﻪ و آﻟﻤﺎن!)ﺗﺎزه‪ ،‬اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ‬
‫را ﻫﻢ ﻣﻲﮔﻔﺖ» اﻧﺎ اﻧﺠﻠﻨﺎ«(‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ دﻧﺪان ﻛﺸﻴﺪهام ﺗﺎ‬
‫رﺳﺎﻧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺑﮕﺬارم از ﺗﻮ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﺗﻴﻜﻪي ﻧﺮه ﺧﺮ ﻛﻪ ﺳﻦ ﭘﺪر ﺗﻮ را دارد؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﺎن ﺑﻼﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺧﻮدش آﻣﺪه ﻋﻴﻨﺎْ‬
‫ﺳﺮ دﺧﺘﺮش ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮوي ﺑﺎ ﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺳﻦ و ﺳﺎل‬
‫ﺧﻮدت ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫ـ ﻫﻢﺳﻦ و ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﺮا ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻨﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻫﻤﻪﺷﺎن‬
‫ﺑﭽﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪134‬‬
 ‫ـ ﺧﺐ ﻣﻲﮔﻮﺋﻲ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ؟‬
‫ـ ﺑﺮوﻳﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ .‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻣﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﻴﭻ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﭼﻘﺪر ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺑﻪ آن ﺷﻬﺮ‪ ،‬از اﻳﻦ ﻛﺸﻮر‬
‫ﺑﻪ آن ﻛﺸﻮر؟ ﻫﻤﻪي زﻧﺪﮔﻲام ﺷﺪه ﺑﻮد ﻳﻚ ﻓﺮار ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫﻢ ﻛﻪ ﺷﺪه ﺑﻨﺪ ﺷﻮم روي ﻳﻚ ﺗﻜﻪ زﻣﻴﻦ‪ .‬ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮدم از اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺷﺎل ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮيِ ﻫﻠﻨﺎ‪ .‬از اﻳﻦ‬
‫ﻃﺮف ﺷﻜﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮه ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﺦﻫﺎ؛‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن رﻧﮓﻫﺎ‪.‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﻣﻌﺎﻟﺠﻢ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ دﻳﻮاﻧﻪاي« و دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ ﺧﻨﺪﻳﺪن‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻫﻤﺮاﻫﻲام ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ دم در‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ دﺳﺘﺶ را دراز ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺟﺪي ﺷﺪ‪» :‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش! ﻫﻴﭻ ﺧﻮﺑﻴﺖ ﻧﺪارد‬
‫ﺧﻮردن اﻳﻨﻬﻤﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ و ﻛﻮروﺗﻮن!«‬

‫‪135‬‬
136
 ‫‪32‬‬

‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﺦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن رﻧﮓﻫﺎ‬

‫» س« ﺷﺎم ﻣﻬﻤﺎن ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻔﺘﻪي ﻗﺒﻞ‪ ،‬وﻗﺘﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ‬

‫ﻛﻼس ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬اﻧﮕﺎر ﺳﺮ ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺣﻮاﺳﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻫﺴﺖ!‬
‫درﺳﺖ ﻣﺜﻞ »ش« ﻛﻪ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ ﺳﺎﻟﺶ ﺑﻮد اﻣﺎ ﭘﺨﺘﮕﻲ زﻧﻲ را داﺷﺖ‬
‫ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ‪ .‬او ﻫﻢ ﺣﻮاﺳﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻮد! ﻳﻚ ﺷﺐ دراز ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ؛ ﺳﺒﻚ از ﺧﻠﺴﻪي ﮔﻔﺖوﮔﻮي ﺗﻦ ﺑﺎ ﺗﻦ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﭘﺮ در ﻫﻮا‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ؛ ﻓﺎرغ از ﺛﻘﻞِ ﺳﻴﺎره‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم ﺑﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫ـ ﻛﺠﺎ؟‬
‫ـ ﺑﺮوم‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺎﻓﻪ ﻫﻢ ﻧﺒﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺴﺘﻪ ﺳﻴﮕﺎر ﺑﮕﻴﺮم و‬
‫ﺑﺮﮔﺮدم‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺻﺪاﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﺧﻮتِ ﻛﺮﺷﻤﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ ﺧﻮاب‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻧﺮو‪«.‬‬
‫ـ ﻳﻚ داﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮي ﭘﺎﻛﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻴﭽﺎره ﻣﻲﺷﻮم ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‪.‬‬
‫ـ ﻧﺮو‪.‬‬
‫اﻳﻦ زﻳﺒﺎﺋﻲ ﺑﺮﻫﻨﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﻣﻮﺟﻲ ﻣﻲداد ﺑﻪ ﺗﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺒﻴﻪ‬
‫رﻗﺺ ﺑﻮد در اﻋﻤﺎق آب‪ ،‬وزﻧﻲ ﻣﻲداد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻼم ﻛﻪ ذﻫﻦ ﻣﺮا ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ روز دﻳﮕﺮ و ﻳﻚ ﺧﻮاﻫﺶ دﻳﮕﺮ‪ » :‬ﺳﻴﮕﺎر ﻧﻜﺶ!«‪ .‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ داﺷﺖ‬
‫ﺑﻪ دود‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدش ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ رﻳﻪﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻴﮕﺎر را ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﻛﻨﺎر؛ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻳﻪﻫﺎي او‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻳﻪﻫﺎي ﺧﻮدم‪.‬‬
‫ﺷﺶ ﻣﺎه ﺗﻤﺎم ﻧﻜﺸﻴﺪم؛ ﺗﺎ روزي ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪي دهﺗﺎﻳﻲ‬

‫‪137‬‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آﻣﺪ‪» :‬ﺷﺶ ﻣﺎه اﺳﺖ ﮔﻢ ﺷﺪهاي‪ .‬دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ دوﺑﺎره‬
‫ﻫﻤﺎن آدم ﺳﺎﺑﻖ را ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ «.‬راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬اﻓﺴﺮده ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ ،‬ﻛﺞ ﺧﻠﻖ‬
‫و ﺑﻲﺣﻮﺻﻠﻪ‪ .‬دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﺳﺎز ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ‬
‫را ﺑﺎز ﻛﺮدم‪ .‬دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻛﺸﻴﺪن‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺣﻮاﺳﻢ ﺑﻮد‪ .‬اﻏﻠﺐ‪،‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ او در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻻي ﭘﻨﺠﺮه را ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻳﺎ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮدم‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻜﺸﻢ‪ .‬و ﺣﺎﻻ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻧﺮو‪ «.‬آﻧﻬﻢ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﺎ ﻛﺮﺷﻤﻪ و‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﺣﻮاﺳﻢ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎز اﻓﺮاط ﻛﺮدهام و‬
‫ﺳﻴﻨﻪاش اذﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدم ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دو ﭘﺎﻛﺖ‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ ﺑﻴﺪار اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻮرش ﻫﻢ ﻋﺬاب آور‬
‫اﺳﺖ ﺑﻲﺳﻴﮕﺎر ﻣﺎﻧﺪن ﺗﺎ ﺧﻮد ﺻﺒﺢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪن ﺧﻮدم را‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ دادم ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺮدنِ او‪ .‬ﻟﺒﺎﺳﻢ را درآوردم‪ .‬درﺳﺖ در ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫ﻛﻪ ﺧﺰﻳﺪم روي ﺗﺨﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﻲﭘﻨﺎﻫﻲام ﺧﻮدم را رﻫﺎ ﻛﻨﻢ در‬
‫آﻏﻮشاش‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﺧﺰﻳﺪ از ﺗﺨﺖ‪ .‬ﺑﻮر ﺷﺪم‪ » .‬ﭼﺮا از اﺗﺎق ﺑﻴﺮون رﻓﺖ؟«‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪن زنﻫﺎ دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻐﻞ اﺗﺎق ﺧﻮاب‪ ،‬دري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫اﺗﺎﻗﻚ رﺧﺘﻜﻦ‪ .‬ﺻﺪاي ﺑﺎز ﺷﺪن در اﺗﺎﻗﻚ آﻣﺪ‪ » .‬ﻧﻜﻨﺪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻟﺒﺎس‬
‫ﺑﭙﻮﺷﺪ ﺧﻮدش ﺑﺮود؟« از اﻳﻦ ﺟﻮر دﻳﻮاﻧﮕﻲﻫﺎ ﻛﻢ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪» .‬وﻟﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺐ؟« ﻛﻤﺘﺮ دﺧﺘﺮي ﺟﺮﺋﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺮون ﺑﺮود‪.‬‬
‫اﻣﺎ از اﻳﻦ ﺟﻮر دﻳﻮاﻧﮕﻲﻫﺎ ﻛﻢ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﺗﺨﺖ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻣﺪم‪.‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﭘﺎﻳﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن وﺿﻌﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪي داﺷﺖ از ﺟﻨﺲ ﻫﻤﺎن ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﺮﻣﻮز ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي داﺷﺖ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﺘﺎب را دو دﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲداد‪ .‬ﻫﻠﻢ داد آرام روي ﺗﺨﺖ و ﺳﺮ‬
‫ﻓﺮو ﺑﺮد در آﻏﻮﺷﻢ؛ وﻗﺘﻲ دﺳﺘﺶ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻢ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭼﻨﺪﺷﻢ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر آن اﻧﮕﺸﺖ ﻫﺎي ﻟﻄﻴﻒ ﺑﺪل ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﻪﻫﺎي ﻳﻚ‬

‫‪138‬‬
‫ﺣﻴﻮان؛ ﭼﻴﺰي زﻣﺨﺖ و زاوﻳﻪ دار ﻛﻪ ﭘﻮﺳﺖ را ﺧﺮاش ﻣﻲ داد‪ .‬ﺑﺎ ﺣﻴﺮت‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪاي ﺳﻴﮕﺎر ﺗﻮي دﺳﺘﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑﺠﺎي ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺷﺐ را‬
‫ﭘﻴﺶ او ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬ﻣﺎﻧﺪم ﺗﺎ ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﺑﺒﻮﻳﻢ و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﻨﺠﻪ‬
‫ﺑﻴﻨﺪازم ﺑﻪ اﻳﻦ ﺿﺮﻳﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﻧﺲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻳﻚ ﺷﻬﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ را ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺒﻪي ﭘﺮﺗﮕﺎه‪ .‬ﻳﻚ‬
‫روز ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدم و دﻳﺪم ﺣﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﻋﻠﻲ ﻣﺎﻧﺪه و ﺣﻮضاش‪ .‬از ﺑﻴﺴﺖ و‬
‫ﭘﻨﺞ ﺷﺎﮔﺮد ﻛﻼس؛ ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﺗﺎ ﺳﺒﻴﻞﻛﻠﻔﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺷﻬﺮﻳﻪﺷﺎن ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم اﺟﺎرهي ﺧﺎﻧﻪ را ﻫﻢ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﻪاش‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ؛ ﻳﻚ ﺷﺎل ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻛﻪ ﻫﻲ از ﻧﻮ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن‬
‫ﻧﺦﻫﺎ؛ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن رﻧﮓﻫﺎ‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎدام ﻫﻠﻨﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪم‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫» ﻟﻄﻔﺎْ ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ «.‬اﻳﺴﺘﺎدم ﺟﻠﻮي در ﺣﻴﺎط‪ .‬دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪم‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭼﻮب‪ .‬دﻟﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪ ﭼﺎﻗﻮ ﺑﻴﻨﺪازم‪ .‬رﮔﻪ ﻫﺎش ﺷﺒﻴﻪ ﺗﻮت ﺑﻮد اﻣﺎ‬
‫ﺗﻮت ﻧﺒﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﺑﻮد اﻳﻦ دري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺠﺎوز در اﻣﺎن ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮه ﺷﺪم ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻚﻫﺎي دﻳﻮار ﺣﻴﺎط؛ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮدﻧﺪ و‬
‫دﻟﮕﻴﺮ ﻣﺜﻞ دﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻠﻤﺎت را از ﻳﺎد ﺑﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﭘﺎﻛﺘﻲ ﺗﻮي‬
‫دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﻲداﻧﻲ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻲ ﻛﻨﺎر ﻟﻴﻦ و ﻣﺮا‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮدي‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﭽﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎﻛﺘﻲ ﺗﻮ ﻧﺪﻳﺪهام‪ .‬ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﻮ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺧﻮدم ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺻﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ـ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻦ اﻳﻨﻘﺪر ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻢ؟‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪» :‬اﺧﺘﻴﺎر دارﻳﻦ! ﻳﺎدﺗﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ درﺑﺎرهي ﻣﺎ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ!«‬
‫ـ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ارﻣﻨﻲﻫﺎ »ﻧﺠﺲ« ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮوﻛﻠﻪي ﭘﺎرﭼﻪ‬

‫‪139‬‬
‫ﻓﺮوشﻫﺎي ﻳﻬﻮدي ﻫﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎدرم ﺑﺎ دﺳﺘﭙﺎﭼﮕﻲ ﻣﺎ را ﻣﻲﺑﺮد‬
‫ﺗﻮي ﺣﻴﺎط و در را ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺑﺴﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﻬﻮدﻫﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ را‬
‫ﻣﻲدزدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ و ﺧﻮﻧﺸﺎن را ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪم اﮔﺮ ﺻﺪاﺗﺎن ﺑﻜﻨﻢ دردﺳﺮ درﺳﺖ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻳﻜﻲ ﻗﺪر ﺷﻤﺎﻫﺎ را ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻫﺰار ﺳﺎل اﺳﺖ‬
‫اﺷﺮﺑﻪﻣﺎن را ﺷﻤﺎ ارﻣﻨﻲﻫﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺮدهاﻳﺪ و اﻃﺮﺑﻪﻣﺎن را ﻳﻬﻮديﻫﺎ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺷﻤﺎﻫﺎ ﻧﺒﻮدﻳﺪ ﻻﺑﺪ ﻣﺎ ﺗﻮي ﻋﺮوﺳﻲﻫﺎﻳﻤﺎن ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ » :‬ﺑﻴﺎ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎل ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ «.‬و ﭘﺎﻛﺖ را دراز ﻛﺮد ﻃﺮﻓﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻴﺞ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ » .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ؟« ﭘﺎﻛﺖ را ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻜﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ اﻳﻦﻫﺎ را دور‬
‫ﺑﻴﻨﺪازم‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﺮا دﻟﻢ ﻧﻤﻲآﻣﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﺗﻮي ﭘﺎﻛﺖ را ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم‪ .‬ﺷﺎل ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻫﻠﻨﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺦﻫﺎش از ﺑﺲ‬
‫ﺑﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد و از ﻧﻮ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد دﻳﮕﺮ ﻛﺮﻛﻲ ﺑﻪ آن ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ » :‬دﻳﮕﺮ ﺑﻪ درد ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬وﻟﻲ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺷﻤﺎ ﭼﺸﻢﺗﺎن‬
‫دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﺑﻠﻪ ﺷﺎل ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻫﻠﻨﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻫﻢ‪ ،‬ﻫﻨﻮز‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ده ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺑﻪ »س« ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ » :‬ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ«‪ .‬ﻣﺜﻼْ‬
‫اﻣﺸﺐ دﻋﻮﺗﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدم ﺑﺮاي ﺷﺎم‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻲﺧﻴﺎل ﺷﺎل ﻧﻴﻢ‬
‫ﻣﺘﺮي ﻫﻠﻨﺎ‪ ،‬ﻟﮕﺪ ﺑﺰﻧﻢ ﺑﻪ آن دﻳﻮار ﻧﺎزكِ ﺷﻴﺸﻪاي!‬
‫ﺟﺎ ﺧﻮرد‪ .‬ﻫﻔﺘﻪي ﻗﺒﻞ وﻗﺘﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻛﻼس ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ » :‬اﻧﮕﺎر‬
‫ﺳﺮ ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﻫﻨﻮز ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻜﺮدهام ﻧﻪ ﻧﺎﺷﺘﺎﻳﻲ ﺑﺨﻮرم ﻧﻪ‬
‫ﻧﺎﻫﺎر‪ «.‬ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺶ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﺟﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪ » :‬ﭘﺲ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺮوم ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﺑﮕﻴﺮم ﺑﺮايﺗﺎن! ﺣﺘﻤﺎْ وﻗﺖ ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ ﺑﺮوﻳﺪ ﺧﺮﻳﺪ‪«.‬‬

‫‪140‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻤﻨﻮن‪ ،‬ﻏﺬا ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ وﻗﺖ ﻧﻜﺮدهام ﺑﺨﻮرم‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﺲ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﻏﺬايﺗﺎن را ﺑﺨﻮرﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ درﺳﻢ را ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻋﺠﻠﻪاي ﻫﻢ ﻧﺪارم‪ «.‬ﻟﻮﺑﻴﺎﭘﻠﻮ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺗﻌﺎرﻓﺶ ﻛﺮدم‪ » :‬ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻳﻚ‬
‫ﻟﻘﻤﻪاي ﺑﺨﻮرﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻌﺬب ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ «.‬ﺧﻮرد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺪتﻫﺎ ﺑﻮد ﻋﺬاي‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﺨﻮرده ﺑﻮدم‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭘﺲ ﻫﻔﺘﻪي آﻳﻨﺪه ﻛﻪ آﻣﺪﻳﺪ ﺷﺒﺶ‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺘﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻏﺬاي اﻳﺮاﻧﻲ‪«.‬‬
‫ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﻣﺜﻼْ ﻣﻬﻤﺎﻧﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻳﻚ ﻏﺬاي اﻳﺮاﻧﻲ! »ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ« !‬
‫ﺧﺐ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﺮد؟ وﻗﺘﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻟﮕﺪ ﺑﺰﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﺸﻪي‬
‫ﻧﺎزك‪ ،‬ﺧﻮاﺑﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻠﻨﺎ؟‬

‫‪141‬‬
142
 ‫‪33‬‬

‫ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲاﻧﺪ از ﻛﻠﻤﻪ‬

‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪ .‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ رﻧﮓِ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﺷﺮﺟﻲ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺻﺪاﻳﻲ ﻧﻤﻲآﻣﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺻﺪاي رﻓﺖ‬
‫و آﻣﺪ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ؛ ﻧﻪ ﻋﺒﻮر ﮔﺎهﮔﺎه اﺳﭙﻜﺘﻮرﻫﺎ)‪ (inspecteur‬ﺑﺎ آن ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺼﻮصﺷﺎن ﻛﻪ ﺟﺎي ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ اﺿﺎﻓﻲ داﺷﺖ )ﻣﺜﻞ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ‬
‫آﻟﻤﺎﻧﻲﻫﺎ در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم(‪ ،‬ﻧﻪ ﺣﻀﻮر ﮔﺎهﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎرﮔﺮان‬
‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﭙﻮشِ ﺳﺮاﭘﺎ ﺳﻴﺎهِ ﺑﺎ آن ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻪ ﺳﺮﺷﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫وﺻﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﻲ دراز ﺷﻮد و ﻓﺮو ﻛﻨﻨﺪ در ﭼﺎﻫﻚ ﻓﺎﺿﻼب و ﺗﺎ‬
‫ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﻻزم ﻫﺴﺖ ﻣﻴﻞ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎق ﺷﻬﺮ ﺗﺎ راه ﺑﺎز ﺷﻮد و اﻳﻦ ﮔﻨﺪ‬
‫و ﮔﺜﺎﻓﺖ ﺑﻴﺮون ﺑﺮود از ﺗﻦ زﻣﻴﻦ‪ .‬ﻧﻪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺻﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺣﺘﺎ ﻧﺴﻴﻤﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺠﻨﺒﺎﻧﺪ ﺑﺮﮔﻲ را‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﻮي دﺳﺘﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻴﭽﻴﺪم ﺑﻪ‬
‫راﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﺗﻮي ﻫﻮا ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺮس را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﻛﺮد؛ اﻧﮕﺎر ﺳﻴﻢ‬
‫ﻟﺨﺖ ﺑﺮق را وﺻﻞ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ذرات ﻫﻮا‪ .‬آﻣﺪﻧﺪ از درون ﻣﻪ ﺑﻴﺮون‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎر‪ ...‬ﭘﻨﺞ‪ ...‬ﺷﺶ‪ ...‬ده‪ ...‬دوازده ﺗﺎ‪ .‬اول ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺎﻫﺎ را دﻳﺪم‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺗﻦﻫﺎ را ﻛﻪ از ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻮد ﻧﻪ از ﺣﺮﻛﺖ؛ ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺮهﻫﺎ ﻛﻪ ﻫﻲ واﺿﺢﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮادر ﭘﺮوﻳﻦ و ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻓﺎﻣﻴﻞﺷﺎن ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺜﻞ‬
‫او از ﻣﻌﺪود ﺑﻮﻣﻴﺎنِ ﺷﻬﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﻫﻤﻪ ﻫﻢ ﻋﻠﻮ ﺑﻮد ﻛﻪ از وﻗﺘﻲ‬
‫ﭘﺪرش ﺗﻮي ﭼﺎه ﻓﺎﺿﻼب اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭼﻨﺎن ﺷﺮارﺗﺶ ﮔﻞ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﮕﺎر‬
‫ﺳﺮﭘﻮش را ﺑﺮداﺷﺘﻪاﻧﺪ از روي دﻳﮓِ ﺑﺨﺎر‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮﮔﺮدم‪ .‬درِ ﺣﻴﺎط‬

‫‪143‬‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ ﭼﭗ‪ .‬درِ ﺧﺎﻧﻪي ديﻣﻤﺪ ﭘﻴﺪا ﻧﺒﻮد‪ .‬راه ﭘﺸﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺎز ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻏﺮور ﻣﻲﺑﺴﺖ راه ﮔﺮﻳﺰ را‪ .‬اﻓﺘﺎدم ﻣﻴﺎن ﺣﻠﻘﻪي آﺗﺶ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻧﻪي راﺳﺘﻢ ﺗﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎي ﭼﭙﻢ ﺗﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮي راﺳﺘﻢ ﺗﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺐ ﺑﺎﻻ ‪ ...‬ﺷﻜﺎف‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮي ﭼﭙﻢ‪ ...‬ﺗﻴﺮ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮان دﻧﺪه ﻫﺎ‪ ...‬درد‪.‬‬
‫زﻳﺮ ﭼﺸﻢ راﺳﺘﻢ ‪ ...‬ﺧﻮن‪.‬‬
‫از اﻋﻤﺎق وﺟﻮدم ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻗﺎﺗﻠﻲ دوﻳﺪ ﺗﻮي ﻋﻀﻠﻪﻫﺎي دﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺟﻴﺒﻢ ﭼﺎﻗﻮي ﺿﺎﻣﻦ دار‪...‬‬
‫از ﻓﺸﺎر اﻧﮕﺸﺘﻢ ‪ ...‬ﭼﻖ!‪ ...‬ﺻﺪاي ﺗﻴﻐﻪي ﭼﺎﻗﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮﻳﺪﻧﺪ وﺣﺸﺖزده آﻧﻄﺮف ﺟﻮب؛ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﭘﺸﺖ درﺧﺖﻫﺎي‬
‫ﺗﻤﺒﺮ ﻫﻨﺪي‪.‬‬
‫ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﻣﻬﺮه ﻛﻤﺮ راﺳﺖ ﻛﺮدم‪ .‬زاده ﻣﻲﺷﺪ ﻗﺎﺗﻠﻲ از درون ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎه ﭼﺮﺧﺎﻧﺪم ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﻛﻪ ﭼﺸﻤﻢ ﻣﻲاﻓﺘﺎد ﻗﺎﻳﻢ ﻣﻲﺷﺪ‬
‫ﭘﺸﺖ درﺧﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﺎﮔﻬﺎن از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺻﺪا آﻣﺪ‪:‬‬
‫ـ ﭼﻖ!!!‬
‫اﻳﻦ ﺻﺪا‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪ ﺟﻬﺎن ﻣﺮگ ﺑﻮد! ﭼﻖ‪ ،‬و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫ﺑﺎزﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد از ﺣﺮﻛﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻋﻠﻮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲآﻣﺪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﺗﻴﻐﻪي ﭼﺎﻗﻮ! ﭼﻖ! ﺑﺴﺖ‪ ،‬و‬
‫دوﺑﺎره ﺑﺎزﻛﺮد‪ :‬ﭼﻖ! ﭼﻪ ﻗﺎﺗﻞ زﺑﻮﻧﻲ ﺑﻮد ﻗﺎﺗﻠﻲ ﻛﻪ در دروﻧﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺮﺋﺖ‬
‫ﻛﺸﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺖ ﻗﺎﺗﻞ ﻣﻦ! ﻋﻠﻮ ﺟﻠﻮ آﻣﺪ؛ آرام؛ ﺗﻤﺎم ﻟﻨﮕﺮِ ﺗﻦاش ﭘ‪‬ﺮ از‬

‫‪144‬‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺮار ﻣﻲﻛﺮدم دﻳﮕﺮ ﺧﻮابﻫﺎم ﺣﺘﺎ ﺟﺮﺋﺖ دﻳﺪار ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺮوﻳﻦ‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬او ﻫﻢ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺳﻤﺖِ دﻳﮕﺮِ ﻣﻪ؛ ﻛﺘﺎبﻫﺎش ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ در‬
‫ﻳﻚ دﺳﺖ؛ و دﺳﺖ دﻳﮕﺮش ﻛﻪ ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ روي ﮔﺮﻳﻪي ﻟﺐ‪ .‬ﻣﺮﻳﻢ ﻫﻢ ﺑﻮد؛‬
‫زﻳﺮ ﭼﺎدر ﺗﺮس‪ .‬و ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭼﺎدر‪ .‬دﻟﻢ ﭘﺮ ﺑﻮد از ﻗﺘﻞ‪ ،‬و‬
‫دﺳﺘﻢ ﻟﺒﺎﻟﺐ ﺗﺮدﻳﺪ‪ ...‬ﺻﺪاي ﻏﺮﺷﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ! ﻋﻠﻮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﻪ ﻓﺮار؛‬
‫دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﻫﺮﻛﺪام از ﺳﻮﻳﻲ‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺟﻨﺒﺶِ اﺷﻴﺎء آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖِ ﺻﺪا‪ .‬ديﻣﻤﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲدوﻳﺪ ﺑﺎ ﭼﻮبدﺳﺖِ ﺑﻠﻨﺪ و ﺻﺪاي‬
‫ﺧﺸﻢ آﻟﻮد‪ .‬ﻓﺤﺶ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎن اﻳﻦ » ﺑﻲ ﭘﺪر ﻣﺎدرﻫﺎ« ! در ﺣﻴﺎط‬
‫ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﻦ ﮔﻢ ﺷﺪم ﻣﻴﺎن ﺳﺮآﺳﻴﻤﻪﮔﻲ ﻣﺎدر‪ ،‬و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎي‬
‫ديﻣﻤﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﻪ ﺑﺮگِ درﺧﺘﺎن ﺗﻤﺒﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺟﻨﺒﻴﺪ و ﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬و اﺷﻌﻪي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻪ رﻧﮓ اُﺧﺮا را ﺑﺎز ﻣﻲداد ﺑﻪ ﻫﻨﺪﺳﻪي‬
‫ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﭘﻨﺒﻪ ﻣﻲآورد‪ ،‬ﻳﻜﻲ آبﺟﻮش‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻣﺮﻛﻮرﻛﻮروم‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺧﻮن‬
‫ﮔﻮﻧﻪي ﻣﺮا ﻣﻲﺷﺴﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺧﺎك ﻣﻲﺗﻜﺎﻧﺪ از ﭘﻴﺮاﻫﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺑﻮﺳﻪ ﻣﻲزد‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎم‪ .‬و ﻣﻦ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﺎزﻣﻲآﻣﺪم از ﻗﺎﻟﺐِ ﺗﻨﻲ ﻗﺎﺗﻞِ‪،‬‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﻲام‪ ،‬ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﺮس از ﺟﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎز ﻣﻲزدﻧﺪ در‬
‫ﺗﻪِ ﺳﻮراخِ ﻣﺴﺘﺮاح‪ ،‬و ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻳﺎ‬
‫ﻫﺮﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺰﻳﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻣﺴﻴﺮِ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢِ ﻣﺪرﺳﻪ را؛ ﺟﺰﻳﺮهﻫﺎﻳﻲ ﭘﺮ از دزد درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻨﻪي ﺧﻮن ﻣﻦ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬و ﻣﻲدﻳﺪم ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﭘﺮﻧﺪهاي را ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ اﻣﺎ‬
‫ﻣﻨﺎدي ﺗﻴﻎ ﺑﻮد و ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ ﺷﺪن‪ .‬و ﺑﺎز ﮔﺮﺑﻪاي ﺟﻴﻎ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ در ﺗﻤﺎم ﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﺪِ ﺗﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﺨﺰم ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﺮش زﻳﺮ دو ﻻﻳﻪي ﺳﻘﻒ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ در آن ﺳﺮِ ﻏﺒﺎر‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭘﺮوﻳﻦ را دراز ﻛﺸﻴﺪه ﺗﻮي ﺣﻴﺎط؛ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺧﻴﺮه ﺑﻪ آﺳﻤﺎن و‬

‫‪145‬‬
‫دﺳﺖﻫﺎ روي ﺷﻜﻢ؛ اﻧﮕﺎر ﺣﺠﻤﻲ از ﻫﻮا را ﺑﻐﻞ ﻛﺮده‪ ،‬و ﻧﻤﻲﺧﻮاﺑﺪ ﻣﺜﻞ‬
‫ﻣﻦ؛ و ﺗﻜﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺜﻞ ﻣﻦ ﻫﺮ روز؛ و ﻫﻤﻪي اﻳﻦ رﻧﺞﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺸﺖ ﻛﻠﻤﻪ! و ﻫﻤﻪي اﻳﻦ رﻧﺞﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي دو ﻓﺮﺻﺖ دﻳﺪار! دﻳﺪارﻫﺎﻳﻲ‬
‫در ﺳﺎﻳﻪي دﻳﻮارِ ﻟﻴﻦ؛ دﻳﺪارﻫﺎﻳﻲ آﻧﻘﺪر ﺗﺮس زده و ﻧﮕﺮان از ﺳﺮرﺳﻴﺪنِ‬
‫اﻳﻦ و آن ﻛﻪ اﺻﻼْ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﻓﻘﻂ‪ .‬ﭼﺸﻢ ﻛﻪ ﻣﻲاﻓﺘﺎد ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺸﻲ دردﻧﺎك ﺗﻴﺮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ در‬
‫رگ و ﻋﻀﻠﻪ‪ .‬ﻛﺶ ﻣﻲآﻣﺪ ﺑﺪن ﺗﺎ ﺑﭙﺮد و ﺷﻜﻞ آﻏﻮش ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ‪،‬‬
‫ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻧﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻤﺖِ راﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻧﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻤﺖِ ﭼﭗ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪،‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪ ...‬ﺑﻌﺪ‪ ...‬و دﻳﮕﺮ ﺗﺮس آﻣﺪه ﺑﻮد آﻧﻘﺪر ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﻪ ﻋﻀﻠﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ؛ ﻣﺜﻞ ذوب ﺷﺪنِ زهِ ﻛﻤﺎﻧﻲ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺳﺮﻫﺎ‬
‫ﻓﺮوﻣﻲاﻓﺘﺎد ﺷﺮﻣﺴﺎر از ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ‪ .‬و ﻟﺐﻫﺎ ﻗﻔﻞ ﻣﻲﺷﺪ از ﻛﻠﻤﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺮﻳﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻫﻴﭽﻜﺪام ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاي ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ‬
‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺗﻬﻲ از ﺷﺄن اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺮگ را ﻓﻬﻤﻴﺪم‪:‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲاﻧﺪ از ﻛﻠﻤﻪ‪ .‬ﻟﺤﻈﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﻋﻀﻠﻪ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﻧﻘﻄﻪي اﻣﻨﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻮﭼﻪاي ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖِ ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻗﻮام ﭘﺮوﻳﻦ ﺑﻮد ﺣﺎﻻ ﻧﻪ راه ﻛﻪ ﺧﻄّﻪاي ﭘ‪‬ﺮ از ﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﻪي‬
‫راهﻫﺎ ﺑﺎز از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‪ ...‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﻪي راه ﻫﺎ ﺑﺎز از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‪ ...‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﻪي‬
‫راهﻫﺎ از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‪...‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‬
‫ﺑﻴﺎ ﭼﺮخ ﺑﺰﻧﻴﻢ زﻳﺮ دوﻻﻳﻪي ﺳﻘﻒ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻏﻠﻂ ﺑﺰﻧﻴﻢ ﺗﻮي ﻏﺒﺎر و ﮔُﻪ‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪.‬‬

‫‪146‬‬
 ‫ﻧﺘﺮس از زﺧﻢ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﺘﺮس از ﺷﻜﺎف ﻟﺐ‬
‫ﻧﺘﺮس از درد اﺳﺘﺨﻮان‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪...‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪...‬‬

‫‪147‬‬
148
 ‫‪34‬‬

‫ﺟﻬﺎنِ اﻓﻘﻲِ ﺗﺨﺖﻫﺎي روان‬

‫ـ اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟‬
‫» ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ ﺷﻴﻄﺎن! از ﻛﺠﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪ؟« ﺧﻮدم‪ ،‬ﺗﻮي ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻳﺎ ﻣﺘﺮو‪،‬‬
‫اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ را از ﻧﮕﺎهﺷﺎن ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻢ؛ از ﺣﺎﻟﺖِ ﺑﺪن؛ اﻧﮕﺎر وزنِ ﺳﻴﺎرهاي‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮد روي دوشﺷﺎن‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ روﭘﻮش ﺳﻔﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ و اﻧﺪام ورزﻳﺪه اش‪ .‬ﻓﺮاﻧﺴﻮي‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬از ﻛﺠﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪي؟« ﭼﻪ ﺳﻮآل اﺣﻤﻘﺎﻧﻪاي! ﺧﺐ‪ ،‬ﻫﻤﻪي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻦ ﺗﻮي ﭘﺮوﻧﺪهام ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ!‬
‫ـ » ﺑﻴﺎ دراز ﺑﻜﺶ ﺟﻴﮕﺮ!« و ﺑﺎ دﺳﺖ ﺗﺨﺖ ﭼﺮﺧﺪاري را ﻛﻪ آورده‬
‫ﺑﻮد ﺗﻮي اﺗﺎق ﻧﺸﺎﻧﻢ داد‪.‬‬
‫از ﺗﺨﺘﻢ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻣﺪم‪ .‬اﺣﺴﺎس زﻧﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ داد‪ .‬آﺧﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر دﺳﺖ ﺑﺮده ﺑﻮدم ﻃﺮف داﻣﻨﻢ ﻣﺒﺎدا ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ و‬
‫ﺑﺴﺎط‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ زﻧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﺎزﮔﻲ داﺷﺖ؛ ﻋﻨﻴﻒ ﺑﻮد و ﻣﻀﺤﻚ ﭼﻮن‬
‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺶ‪ .‬ﻣﺎل ﺗﻦِ ﻣﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪي ﭘﻴﺶ‬
‫ﻫﻢ ﻛﻪ ﺧﻮدم را ﺗﻮي آﻳﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬دﻳﺪم ﭼﻪ رﻳﺨﺖ زﻧﺎﻧﻪي‬
‫ﻣﻀﺤﻜﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهام ﺑﺎ آن ﻟﺒﺎس اﺗﺎق ﻋﻤﻞ)ﺷﺒﻴﻪ ﭘﻴﺮاﻫﻦ زﻧﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫آﺧﺮ( و آن ﻛﻼه ﻛﺎﻏﺬي ﺳﺒﺰ رﻧﮕﻲ ﻛﻪ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺒﻨﺪم ﺑﻪ ﺳﺮم)ﺷﺒﻴﻪ‬
‫ﻛﻼﻫﻲ ﻛﻪ زنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ دوش ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺑﺪونِ‬

‫‪149‬‬
‫ﺷﺴﺘﻦِ ﻣﻮ(‪ .‬ﭼﻪ ﺷﺎﻧﺴﻲ آوردم زن ﻧﺸﺪم ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﻴﺎﻓﻪي ﻧﺤﺲ! ﺷﺪه ﺑﻮدم‬
‫ﺷﺒﻴﻪِ ﺟﻨﺪهﻫﺎي دوزاري‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ دراز ﺑﻜﺸﻢ روي ﺗﺨﺖِ ﭼﺮﺧﺪار‬
‫دوﺑﺎره‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮاﻇﺒﺖ از ﻻي ﭘﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻢ رﻓﺖ ﻃﺮف داﻣﻦ‪ .‬ﻣﻼﻓﻪ را ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫روﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭼﻴﺰ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺷﺪم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻴﺪ؟«‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ ﺗﺨﺖ ﭼﺮﺧﺪار را ﺟﻠﻮ ﻣﻲراﻧﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬دراز ﺑﻜﺶ‪ ،‬ﺟﻴﮕﺮ!«‬
‫ـ ﺷﻤﺎ اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫ﻛﻢ ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدم اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ از‬
‫ﺣﺮف زدن ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﺎدريﺷﺎن‪.‬‬
‫ـ » ﻧﻪ‪ «.‬ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﻚ وﻗﺘﻲ دوﺳﺖ دﺧﺘﺮم‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮد‪ «.‬و ﭼﺮخ را ﻫﻞ داد‪ .‬از آﺳﺘﺎﻧﻪي در ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ و ﭘﻴﭽﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫راﻫﺮوي ﺳﭙﻴﺪِ ﺳﻤﺖِ راﺳﺖ‪ .‬ﭼﻘﺪر ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﮕﺎهِ اﻓﻘﻲ ﺑﺎ ﻧﮕﺎهِ‬
‫ﻋﻤﻮدي‪ .‬راﻫﺮوي درازِ ﺑﺨﺶ‪ ،‬از اﻳﻦ زاوﻳﻪ‪ ،‬وﻫﻤﻨﺎك ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ؛‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎْ ﻛﻪ در ﻃﻮل راه‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻢ ﻣﻲاﻓﺘﺎد ﺑﻪ اﺟﺴﺎد‬
‫ﻣﺘﺤﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﺸﻢﺷﺎن را ﺗﻨﻈﻴﻒ ﺳﻔﻴﺪ داﻳﺮه ﺷﻜﻠﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮدي آدم ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﻴﻦ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ؛ واﻗﻌﻴﺖ را‪ .‬و در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫اﻓﻘﻲ)ﻣﺜﻞ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ دراز ﻛﺸﻴﺪهام روي ﺗﺨﺖِ روان( ﺳﻘﻒ را؛ وﻫﻢ را؛‬
‫ﺳﻔﻴﺪي ﻳﻜﺪﺳﺖ را؛ ﺳﻔﻴﺪي ﻣﺘﺤﺮﻛﻲ را ﻛﻪ ﻫﺮازﮔﺎه ﭘﻴﭻ راﻫﺮو ﻳﺎ ﺣﻀﻮر‬
‫ﺟﺴﺪ ﻣﺘﺤﺮك دزد درﻳﺎﺋﻲي ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻲ وﺳﻌﺖ ﻣﻲداد ﺑﻪ داﻣﻨﻪي وﻫﻢ‬
‫آن‪ .‬ﺗﺨﺖ اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﺮدم رﺳﻴﺪهاﻳﻢ‪ .‬دﺳﺘﻲ ﺳﭙﻴﺪﭘﻮش دراز ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬دﻛﻤﻪي آﺳﺎﻧﺴﻮر را ﻓﺸﺎر ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﺻﺪاي ﺗﻮﻗﻒ ﻓﻠﺰ‪ .‬ﭼﺎﻻق!‬
‫ﺻﺪاي ﻓﻠﺰي ﺑﺎز ﺷﺪن در‪ .‬ﭼﺎاااق!‬

‫‪150‬‬
‫ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد اﻓﻘﻲ ﺳﻮار آﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺸﻮم‪ .‬ﺳﻘﻒ ﻧﺰدﻳﻚ ﺻﻮرﺗﻢ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎزه ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪم ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‪ .‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﻣﻘﺎﺑﻠﻢ‪ .‬ﺑﺮ و ﺑﺮ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺒﻢ ﺑﻪ وﺿﻮح ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﺳﻜﻮتِ‬
‫ﺗﺮسآور‪ ،‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﺳﺨﺖ ﻧﺒﻮد ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪ » :‬زﻳﺎد ﺑﻠﺪ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪﺗﺎ اﺻﻄﻼح‪«.‬‬
‫ـ ﻣﺜﻼْ؟‬
‫ـ ﻳﻚ اﺻﻄﻼح ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﻢ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻛﺪام؟‬
‫ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺟﻴﮕﺮﺗﻮ ﺑﺨﻮرم!«‬
‫ﺗﺮس ﺑﺮم داﺷﺖ‪ .‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮدم ﺣﺮف را ﻋﻮض ﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬دﺧﺘﺮ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد؟«‬
‫آﻫﻲ ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬دﺧﺘﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻴﻒ‪«...‬‬
‫» ﭼﻪ ﻃﻮر؟«‬
‫ـ از ﭼﻨﮕﻢ درآوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﺮا دﻟﻢ ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ ﺷﻮر زدن‪» .‬ش«‪ ،‬ﭘﻴﺶ از‬
‫آﺷﻨﺎﺋﻲاش ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺴﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻮي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻲداﻧﻢ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ دردﻧﺎك اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ » :‬از وﻗﺘﻲ ﻛﻪ رﻓﺖ ﺑﻪ ﻛﻼس ﺳﻪ ﺗﺎر رﻓﺘﺎرش ﻋﻮض ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻚ روز ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺣﺎﻻ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺎد ﺟﺎﻛﺶاش زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .«.‬ﺟﺎﻛﺶ را ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻘﻒ آﺳﺎﻧﺴﻮر ﻫﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦﺗﺮ ﻣﻲآﻣﺪ و دﻳﻮارهﻫﺎ از ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻃﺮف‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬ﺳﺆاﻟﻲ ﻧﻮك زﺑﺎﻧﻢ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﺑﭙﺮﺳﻢ‪ .‬در‬
‫آﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬دوﺑﺎره وﻫﻢِ دراز و ﺳﭙﻴﺪِ راﻫﺮو! ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﭼﻪ‬

‫‪151‬‬
 ‫ﻫﺮاﺳﻲ دارد ﺑﺮده ﺷﺪن‪ .‬رﻓﺘﻦ ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺗﻮ را ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪...‬‬
‫از دري ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺧﻮد را در اﺣﺎﻃﻪي ﻛﻮﺗﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﺒﺰﭘﻮﺷﻲ‬
‫دﻳﺪم ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺮﻫﺎ را ﺑﺎ ﻛﻼﻫﻲ ﻛﻴﺴﻪاي ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮد را در‬
‫ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮي ﻣﻲدﻳﺪم‪ .‬ﻛﻮﺗﻮﻟﻪاي ﻛﻪ درﺳﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﺮم اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﻼم!« ﻟﺤﻨﺶ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﭼﻬﺮهاش ﻳﻜﺴﺮه ﻧﺎﺷﻨﺎس‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻓﻬﻤﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮدش را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد‪ .‬دﻛﺘﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻘﺪر ﻋﻮض ﺷﺪه ﺑﻮد در اﻳﻦ ﻛﻼه و ﻟﺒﺎس ﺳﺒﺰ! ﺑﺮاي ﻣﻦ‬
‫دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺖ و ﺷﻠﻮار آﺑﻲ و ﻛﺮاوات ﺷﻴﻚ‪ .‬ﻳﻚ ﺟﻮر رﻧﮓ آﺑﻲ‬
‫ﻛﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد)در ﺗﺒﻠﻴﻎ اﻳﻦ رﻧﮓ اﻳﻨﻄﻮر ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻨﺪ(‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ‪ ،‬دﻛﺘﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺪِ ﺑﻠﻨﺪ و ﻣﻮﻫﺎي ﻧﻘﺮهاي‪ .‬آﻧﻄﻮر ﻛﻪ دراز ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدم و ﻫﻤﻪ‬
‫را ﻓﻘﻂ از ﻛﻤﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ دﻳﺪم دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻛﻮﺗﻮﻟﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده‬
‫ﺑﻮد روي ﺳﻴﻨﻪام‪ .‬ﻻﺑﺪ ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪاي دﻳﮕﺮ ﺟﮕﺮم را ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ از‬
‫ﺳﻴﻨﻪ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﭘﺪر ﻛﻪ ﺧﻴﻤﻪ زده ﺑﻮد روي ﺳﻴﻨﻪي ﻣﺎدر‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺷﺐ ﺑﻴﺪار‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدم ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺷﻮد و ﭘﺪر ﺳﻪﭘﺮﻃﺎساش را ﺑﺮدارد و ﺑﺮود ﺳﺮ ﻛﺎر‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و ﺣﺮﻛﺎتِ ﻣﺎدرم‪ .‬ﻓﺮق داﺷﺖ ﺑﺎ ﻫﺮ روز‪ .‬ﻛﻨﺪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺳﺮﮔﺮدان؛ و ﺑﻔﻬﻤﻲ ﻧﻔﻬﻤﻲ ﻛﻤﻲ ﻏﻤﮕﻴﻦ‪ .‬آﻧﻘﺪر ﭼﺮخ زدم ﺗﺎ ﺑﺮود ﺗﻮي‬
‫اﺗﺎق‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻴﻠﭽﻪ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و رﻓﺘﻢ ﺑﻴﺮون ﺟﻠﻮي در‪ .‬ﻫﻮا اﺑﺮي ﺑﻮد و ﻣﻪ‬
‫رﻗﻴﻘﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ زﻣﻴﻦ‪ .‬آﻧﻘﺪر ﺷﻢ ﭘﻠﻴﺴﻲام‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻢ زﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ زﻣﻴﻦِ ﺑﻜﺮ‪ .‬ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮدﻧﺶ ﻛﺎري ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬آرام آرام ﺧﺎكﻫﺎ را ﻛﻨﺎر ﻣﻲزدم و ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫ﻣﺸﻜﻮﻛﻲ ﺧﻴﺮه ﻣﻲﺷﺪم ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻴﺪم ﺑﻪ‬
‫ﺷﻲء ﻣﺸﻜﻮﻛﻲ‪ .‬آﻧﻘﺪر ﺟﻠﻮﻳﻢ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻢ ﺟﮕﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺷﻜﻠﻲ دارد‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬رﺑﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻪ ﺟﮕﺮ‪ .‬ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه ﻧﺒﻮد؛ ﭼﻮب‬

‫‪152‬‬
‫ﻫﻢ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻣﺎ در آن ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻣﺜﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﮔُﻢ از وﺟﻮد اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ .‬ﻧﻪ‬
‫آﻧﻘﺪر ﺳﺨﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺟﺎﻣﺪات ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ آﻧﻘﺪر ﻧﺮم ﻛﻪ ﺑﺸﻮد ﮔﻔﺖ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻜﻪ اي از ﺗﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﻮده‪ .‬ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﮔﺬاﺷﺘﻤﺶ ﻛﻨﺎر و اداﻣﻪ دادم‬
‫ﺑﻪ ﭘﺲ زدن ﺧﺎك‪ .‬دﻳﮕﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﻮدم ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺳﺨﺖ؛ ﺑﻪ ﺗﻪِ ﮔﻮدال‪.‬‬
‫دوﺑﺎره ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻛﺮدم‪ .‬ﺷﺒﻴﻪ ﭼﻐﺮ ﺷﺪهي ﻫﻤﺎن ﺗﻜﻪي اﺿﺎﻓﻲ وﺟﻮدم ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﻪ ﻧﺦ داﺷﺖ ﻧﻪ ﺳﻮراخ ﻳﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﻧﻨﻪدوﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬زﻧﺎﻧﮕﻲ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ‬
‫آن را ﺗﻮي دﺳﺘﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ‪ .‬دﻳﺪه ﺑﻮدم‬
‫ﻛﻪ ﭘﺪر درﺳﺖ ﺟﻠﻮي در ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد آن ﺷﺐ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل وﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﺐ‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪي اﻃﺮاف ﮔﻮدال را دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ وارﺳﻲ‪ .‬ﺳﺎﻳﻪاي ﭘﺸﺖ‬
‫ﺳﺮم ﺗﻜﺎن ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬وﺣﺸﺖزده ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻣﺎدر اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻃﻮري ﺷﺎﻧﻪاش را ﺗﻜﻴﻪ داده ﺑﻮد ﺑﻪ درﮔﺎه ﻛﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم‬
‫ﻣﺪﺗﻬﺎﺳﺖ آﻧﺠﺎ اﻳﺴﺘﺎده‪ .‬ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﻲ ﺿﻌﻴﻒ و ﻣﺮﻳﺾاﺣﻮال ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻧﺒﺎل‬
‫ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﺮدي؟« ﺗﻪ رﻧﮓِ ﻟﺒﺨﻨﺪي ﻣﺮﻣﻮز ﺑﻪ ﭼﻬﺮه داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﭘﻮﻟﻢ ﮔﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖ رﻓﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ آن ﺷﻲء‬
‫ﻣﺮﻣﻮز ﻛﺮدم و دوﺑﺎره ﺧﺎكﻫﺎ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪم ﺗﻮي ﮔﻮدال ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﭘﺪر ﺑﻮ‬
‫ﺑﺒﺮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ در ﻣﻪ؛ ﻫﻨﺪﺳﻪاي ﻣﺒﻬﻢ ﻛﻪ ﺗﻬﻲ ﺑﻮد از ﻫﺮ‬
‫ﻧﺸﺎنِ ﺣﻴﺎت! اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﺑﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ديﻣﻤﺪ آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻲﺷﺪ رﻓﺖ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ درِ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد؛ ﺷﻴﺸﻪي ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ‬
‫ﺗﺎرﻳﻚ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺗﻮي ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺟﻨﺒﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺮگ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺗﻤﺒﺮ ﻛﻨﺎرِ ﺟﻮب؛ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻲﺗﻜﺎن‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮه ﺷﺪم ﺑﻪ ﻣﻪ ﻛﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻲآﻣﺪ‪ » .‬ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دﻓﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻲﭘﻮﺳﺪ؟ اﻳﻨﻄﻮر ﭼﻐﺮ ﻣﻲﺷﻮد در ﻳﻚ ﺷﺐ؟«‬

‫‪153‬‬
154
 ‫‪35‬‬

‫ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ از ﻛﻬﻜﺸﺎنﻫﺎي دور‬

‫»آدم ﻧﮋادﭘﺮﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﮋادﭘﺮﺳﺖ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪«.‬‬

‫اﻳﻦ را ﺑﺮوﻧﻮ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﺑﻪ او ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺗﺨﺖ را از ﺟﻠﻮ در اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬دور زد و ﺑﺮد ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي از‬
‫اﺗﺎق اﻧﺘﻈﺎر‪ » :‬ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫دﻟﻢ ﺷﻮر زد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده؟ ﻧﻜﻨﺪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﺋﻲ را زده اﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس؟ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺑﺎزوﻫﺎش‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪش‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻬﺮهاش ﻛﻪ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﻮد از ﺧﺸﻢ و اﻧﺪوه‪.‬‬
‫ـ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ رأي ﻣﻲدادم‪ .‬ﺑﻌﺪ رأﻳﻢ را دادم‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺪﻫﻢ ﺑﻪ ﻟﻮﭘﻦ!‬
‫ـ واﻗﻌﺎْ؟‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺴﻲ را اﻳﻨﻄﻮر زﻫﺮآﮔﻴﻦ ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ » :‬ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﭼﻘﺪر ﺣﻘﻮق ﻣﻲﮔﻴﺮم ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻫﻲ دو ﻫﺰار‬
‫ﻓﺮاﻧﻚاش را ﺑﺪﻫﻢ ﻗﺴﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ ،‬دوﻫﺰار ﻓﺮاﻧﻚ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﻢ ﺑﺮاي ﺑﻨﺰﻳﻦ و‬
‫ﻣﺨﻠﻔﺎت؟ ﻗﺒﻼْ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺎرت ﺳﻴﺼﺪ ﻓﺮاﻧﻜﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﺎه را ﺑﺎ ﻗﻄﺎر از ﺣﻮﻣﻪ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪم ﺳﺮ ﻛﺎر و ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻧﻜﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﻜﻠﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪهام‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ در ﻓﻀﺎي ﺧﺸﻦ‪ .‬از اﻳﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آدﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎك‪.‬‬
‫ﻳﻚ روز‪ ،‬دوﺗﺎ ﺳﻴﺎه ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ روﺑﺮو‪ ،‬دوﺗﺎ ﻋﺮب ﻫﻢ ﻛﻨﺎرم! دﻳﺪهاي‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎي ﻗﻄﺎر دو ﻧﻔﺮه اﺳﺖ‪ .‬دوﺗﺎ اﻳﻦ ﻃﺮف‪ ،‬دوﺗﺎ ﻫﻢ رو ﺑﻪ روﻳﺶ‪.‬‬

‫‪155‬‬
‫ﻫﻤﻪاش ﻳﻚ ﺟﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻨﺎر ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﻫﻲ ﻣﺮا ﻫﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ ﻃﺮف‬
‫ﭘﻨﺠﺮه‪ .‬ﺗﺮس ﺑﺮم داﺷﺖ‪ .‬ﻗﻄﺎر ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻴﻒ ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘ‪‬ﺮ ﭘﻮل‪ .‬ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم‬
‫ﺑﺮوم ﺟﺎي دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﭘﺎﻳﺸﺎن را دراز ﻛﺮدﻧﺪ و راه را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ از ﻣﺎ ﺑﺪت ﻣﻲآﻳﺪ؟ ﻧﮋادﭘﺮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻨﻄﻮري آرام ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲﺷﺎن ﻋﻴﻨﻜﻢ را ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﺬاﺷﺖ روي‬
‫ﺻﻮرﺗﺶ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲآﻳﺪ؟ ﺑﻌﺪ ﭘﺮت ﻛﺮد ﺑﺮاي آن ﻳﻜﻲ‪ .‬ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‬
‫روي ﺻﻮرتﺷﺎن و ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪاش ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪم ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ از‬
‫ﻣﻦ ﻧﻈﺮ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ! ﺑﻌﺪ ﻛﻼﻫﻢ را ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎزي را ﻫﻢ ﺑﺎ‬
‫ﻛﻼﻫﻢ درآوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﻴﻒ دﺳﺘﻲام را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﻛﺎﻏﺬﻫﺎ‬
‫و ﻣﺪاركام ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺳﻮاد ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺨﻮان ﭼﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺎﻗﺖ‬
‫اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺗﺤﻘﻴﺮ را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬از ﺧﻴﺮ ﻛﻼه و ﻋﻴﻨﻚ ﮔﺬﺷﺘﻢ‪ .‬دوﺑﺎره ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم‬
‫ﺑﺮوم ﻳﻜﻲﺷﺎن ﭼﺎﻗﻮﻳﺶ را درآورد‪ .‬ﻫﻤﻪي ﭘﻮلﻫﺎﻳﻢ را ﻛﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﻛﻴﻒ‬
‫را ﭘﺮت ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﻮي ﺻﻮرﺗﻢ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﻮدي ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻮار ﻗﻄﺎر ﻣﻲﺷﺪي؟ ﻣﺠﺒﻮر‬
‫ﺷﺪم ﺑﺮوم آن رﻧﻮ آﺑﻲرﻧﮓ را ﺑﺨﺮم‪«.‬‬
‫ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻜﻲﻫﺎي ﺳﺤﺮ ﺗﺎزه ﭼﺸﻤﻢ ﮔﺮم ﺧﻮاب‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺪر ﺻﺪاﻳﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻏﺬاي ﭼﺮب و ﻧﺮﻣﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن آب و داﻧﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪِ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‪ .‬ﺳﻔﺮه ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﺪ ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﺮو آن ﻛﺘﺎب دﻋﺎ را ﺑﻴﺎور‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮﻫﺎ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻨﻮز‪ .‬آن دو ﺑﺮادر دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﻣﻦ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ و ﻣﺎدر ﺑﻮدﻳﻢ و ﭘﺪر‪ .‬ﭼﺸﻢﻫﺎم ﭘﺮ ِﺧﻮاب ﺑﻮد اﻣﺎ ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﺨﻮان! ﭼﺸﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﭼﻘﺪر ﻛﺸﺶ دارد ﺑﺮاي ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ؟ از دهِ ﺷﺐ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ آرام و ﺑﻲﺻﺪا ﻛﻠﻴﺪ ﻻﻣﭗ را ﻣﻲزدم و‬
‫ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدم زﻳﺮ ﻟﺤﺎف‪ .‬ﮔﺎه ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‬

‫‪156‬‬
‫ﻫﺮ دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻛﺴﻲ ﺑﻴﺪار ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲرﻓﺘﻢ زﻳﺮ ﻟﺤﺎف و در آن ﺗﺎرﻳﻜﻲ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻲدوﺧﺘﻢ ﺑﻪ ﺣﺮوف‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻪ ﺗﺎزه ﺧﻮاﺑﻢ ﺑﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ ﺑﺮاي ﺳﺤﺮي! ﭼﺸﻢ اﺳﺖ! ﻣﮕﺮ ﭼﻘﺪر ﻛﺸﺶ دارد‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ؟ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ دﻋﺎي ﺳﺤﺮ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم‪» .‬ﺧﺐ‪ ،‬ﭼﺮا ﻳﻚ رادﻳﻮ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺧﺮد؟ ﻛﻠﻴﺪش ﻛﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد آدم اﺳﺖ! ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﻋﺎي ﺳﺤﺮ را ﻛﻪ‬
‫ﺷﻨﻴﺪ رادﻳﻮ را ﺧﺎﻣﻮش ﻛﻨﺪ‪ «.‬اﻣﺎ اﻧﮕﺎر ﻟﺞ داﺷﺖ‪» .‬ﺑﺨﻮان!« اﻳﻨﻄﻮري ﻫﻢ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ » :‬ﺑﺎ آواز! ﻣﺜﻞ روﺿﻪ ﺧﻮانﻫﺎ ﻗﺸﻨﮓ ﺑﺨﻮان!« از‬
‫ﺻﺪاي ﺧﻮدم ﻧﻔﺮت داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺗﺎزه آواز ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم! ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺷﺮوع‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم ﺻﺪاﻳﻢ ﺧﺮوﺳﻚ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ ﺗﻮي ﮔﻠﻮ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»اﻳﻦ ﭼﻪ ﻃﺮز ﺧﻮاﻧﺪن اﺳﺖ؟ ﻗﺸﻨﮓ ﺑﺨﻮان!« ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم؛ ﺑﺎ ﺑﻐﻀﻲ در‬
‫ﮔﻠﻮ‪ ،‬و ﭘﺮدهاي از اﺷﻚ در ﭼﺸﻤﺎن‪...‬‬
‫ﺑﺮوﻧﻮ داﺷﺖ اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪ » :‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﭼﻬﻞ درﺻﺪ ﺣﻘﻮﻗﻢ را ﻫﻢ ﻛﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎﻟﻴﺎت و ﻛﻮﻓﺖ و زﻫﺮﻣﺎر ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪي ﺧﺎﻧﻮاده و ﺣﻖ اوﻻد و ﺑﻴﻤﻪ و ﺣﻖ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ و ﻫﺰار ﻛﻮﻓﺖ و‬
‫زﻫﺮﻣﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﺐ‪ ،‬ﺑﻠﻪ ﭘﺪران ﻣﺎ رﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻤﻠﻜﺖ اﻳﻨﻬﺎ را ﻏﺎرت‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻮل‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﭼﻪ ﮔﻨﺎﻫﻲ دارم؟ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق اﻳﻨﻬﺎ‬
‫رﻓﺘﻪام ﺗﻈﺎﻫﺮات‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻢ‪ ،‬آﻧﻬﻤﻪ ﺑﻤﺐﮔﺬاري ﻛﻢ ﺑﻮد‪ ،‬دارﻧﺪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎ را‬
‫ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺮجﻫﺎي ﺷﻬﺮﻫﺎﻣﺎن!«‬
‫اﺳﻢ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ و ﺑﺮج را ﻛﻪ آورد وﺣﺸﺖ ﻛﺮدم‪» .‬ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ‬
‫اﻓﺘﺎدن ورودﻣﺎن ﺑﻪ اﺗﺎقِ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺑﻮده؟« ﻣﻦ ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺑﺮوﻧﻮ‪ ،‬آدﻣﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎك‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻧﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ دارم‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺴﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺧﺮج ﺑﻨﺰﻳﻦ‪ .‬اﻣﺎ دوﺗﺎ ﭼﺸﻢ دارم ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺷﺎن دﺳﺖِ ﺑﺮوﻧﻮﺳﺖ و‬
‫دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻫﻢ در ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮده‪ .‬از داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻪ‬

‫‪157‬‬
‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪه ﻳﻜﺮاﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اردوﮔﺎهﻫﺎي ﺻﺒﺮا و ﺷﺘﻴﻼ‪ .‬اواﺋﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ راي ﻣﻲداد‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻃﺮﻓﺪار‬
‫ﺳﺒﺰﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دﻳﻮاﻧﻪﻫﺎﻳﺖ را ﻧﻔﺮﺳﺘﺎده ﺑﺎﺷﻲ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﺋﻲ‬
‫را ﺑﺰﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس؟ آﻧﻮﻗﺖ‪ ،‬از دﺳﺖ دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻫﻢ ﺟﺎن ﺑﺪر‬
‫ﺑﺒﺮم‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮوﻧﻮ‪ ،‬وﻗﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮي ﻫﻤﺎن آﺳﺎﻧﺴﻮر‬
‫اﻧﮕﺸﺖﻫﺎﻳﺶ را ﻓﺮو ﻛﻨﺪ و ﺟﻔﺖ ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﻢ را از ﻛﺎﺳﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻫﻠﻨﺎ؟ ﻳﻚ ﺷﺎل ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺠﺎ ﺑﺮوم رﻫﺎﻳﻢ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮاي رؤﻳﺎي آن ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ ﻫﻤﻪي درﻫﺎي ﻣﻤﻠﻜﺘﻢ را از‬
‫ﺟﺎ درآوردم‪ .‬ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي رؤﻳﺎي دﻳﮕﺮي‪،‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻫﻤﻪي ﺑﺮجﻫﺎي ﺟﻬﺎن را از ﺟﺎ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﻳﻲ اﻣﻦﺗﺮ از دﻧﻴﺎي‬
‫ﻛﻮدﻛﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ؟ آﻧﺠﺎ را ﻫﻢ از ﺟﺎ درآوردﻧﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺟﻤﻌﻪي ﺑﻴﭽﺎره ﭼﻪ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﻄﻮر ﺗﻜﻪ ﭘﺎرهاش ﻛﺮدﻧﺪ؟ ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﻪﺗﺎر‬
‫ﺗﺎزهاي را ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﺎرد ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ از دﺳﺖ‬
‫ﻧﻨﻪدوﺷﻨﺒﻪ روي زﻣﻴﻦ؛ ﻛﻨﺎر ﺳﻴﻨﻲ ﻫﻨﺪواﻧﻪ‪ » :‬ﺑﻬﺶ ﮔﻔﺘﻢ ول ﻛﻦ ﻧﻨﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﺮو آن ورِ آب‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻣﺎدر اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎﺳﻲ ﻫﺮ ﺳﺎل زن ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻮي ﻋﺮوﺳﻲﺷﺎن ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻴﻨﻪزﻧﻲ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺎدر آﻧﺠﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎﺳﻲ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺑﻨﺎدر‪ ،‬از دوﺑﻲ و ﺷﺎرﺟﻪ و ﻛﻮﻓﺖ و زﻫﺮﻣﺎر‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﺮ از ﺟﻮانﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮو آﻧﺠﺎ‪ .‬ﺟﺎﻧﺖ را ﻛﻪ از ﺳﺮ راه‬
‫ﻧﻴﺎرودهاي! ﮔﻔﺖ آﻧﻮﻗﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺻﺪاﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺻﺪاﻫﺎ را از اﻳﻦ‬
‫ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ ،‬از اﻳﻦ درﺧﺖﻫﺎ‪ ،‬از اﻳﻦﺻﺪاي ﺑﺎد‪ .‬ﻛﺠﺎ ﺑﺮوم وﻻﻳﺖ‬
‫ﻏﺮﺑﺖ؟‪ ...‬دﻳﺪه ﺑﻮدي ﻛﻪ ﭼﻪ ﺳﺎزي ﻣﻲزد‪ ،‬ﻧﻨﻪ؟ ﻣﺎر را ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ از‬
‫ﺳﻮراخ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‪ ،‬ﻳﻚ روز ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮدﻧﺪش ﺗﻮي ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي اﻃﺮاف‪ .‬ﭘﺰﺷﻚ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ اول ﻛﻤﺮش را ﺷﻜﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻴﻎ‪ « ...‬اﺷﻚ‬

‫‪158‬‬
‫ﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺎ ﭘﺮِ روﺳﺮي ﭘﺎك ﻛﺮد‪» .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻟﺐ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺰﻧﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬دور از ﺟﺎن‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﺪ ﺷﻤﺎ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺎدر‬
‫ﻫﻮس ﻛﺒﺎب ﻛﺮدهام اﻣﺮوز‪ ،‬ﺑﺮو ﮔﻮﺷﺖ ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬رﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻛﻪ ﻫﻨﻮز اﺳﺖ‬
‫دارد ﻣﻲرود‪ ...‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﻪي روزﻫﺎﻳﻢ ﺷﺪه ﺟﻤﻌﻪ‪ ...‬ﺷﻨﺒﻪام ﺷﺪه ﺟﻤﻌﻪ‪...‬‬
‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪام ﺷﺪه ﺟﻤﻌﻪ‪ ....‬ﺟﻤﻌﻪام ﻫﻢ ﺷﺪه ﺟﻤﻌﻪ‪ .‬ﻛﺎش ﻻل ﻣﻲﺷﺪم آن‬
‫روز‪ ...‬ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﭼﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻠﻮ و ﺻﻮرت ﭘﺴﺮم! ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﺎري‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﺳﺎز ﻧﺰﻧﺪ در اﻳﻦ اﻃﺮاف‪« Oh... Mr. Hawking! .‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻳﻚ ﻛﺎرد ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ روي زﻣﻴﻦ؛ ﺑﻐﻞ ﺳﻴﻨﻲ‬
‫ﻫﻨﺪواﻧﻪ‪ .‬و ﻳﻚ ﺻﺪا ﻛﻪ داﺋﻢ ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ ﺗﻮي ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮم‪ .‬ﺻﺪاي‬
‫ﺣﻨﺠﺮهي ﭘﺮﻧﺪه ﺑﻮد در ﺳﺎزش‪ .‬ﻧﻪ از اﻳﻦ ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎي زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎي‬
‫ﺧﻮاب‪ .‬ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ از ﻛﻬﻜﺸﺎنﻫﺎي دور‪ .‬ﺻﺪاﻫﺎي ﻏﺮﻳﺒﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺻﺪاي آﻏﺎز ﺧﻠﻘﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ اﻳﻦ ﺻﺪا را ﺑﻴﺎورم ﺗﻮي‬
‫آن ﺳﻪﺗﺎرِ ﺟﺎدوﻳﻲ‪ .‬ﺻﺪاي ﺟﻴﻎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎي روح ﻣﻲزدﻧﺪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻫﻤﻪي ﺣﺮفﻫﺎ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﺮوﻳﻦ‪ .‬ﺻﺪاي آن ﻫﻤﻪ ﻛﻼم ﻛﻪ ﻣﺮده‬
‫ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﻧﻤﻲرﺳﻴﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻨﺠﺮهي ﻣﻦ و او‪ .‬دوﺳﺎل اﻧﺘﻈﺎر‪ ...‬و‬
‫ﻫﻤﻪاش ﻫﺸﺖ ﻛﻠﻤﻪ! ﻓﻘﻂ ﻫﺸﺖ ﻛﻠﻤﻪ! ﻫﻤﻪاش ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ‬
‫ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻣﻲدوم ﺗﺎ ﺑﺮﺳﻢ ﺑﻪ آن ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ‪ .‬ﭼﻬﻞﺗﺎ ﺳﻪﺗﺎر را‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻇﺮف ﻳﻚ ﻣﺎه ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻫﻤﻴﻦﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺴﺎزوﺑﻔﺮوشاﻧﺪ‪ .‬و‬
‫ﻣﻦ ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎل دﻧﺪان ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدم روي ﺟﮕﺮ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺗﺎزه رﺳﻴﺪهام ﺑﻪ‬
‫ﺳﻲ و ﺷﺸﻤﻴﻦ ﺳﻪﺗﺎر‪ .‬و ﺑﺎز دو ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫دو ﺳﺎل!‬
‫و ﻫﻤﻪ اش ﻫﺸﺖ ﻛﻠﻤﻪ!‬
‫ﻫﻤﻪاش ﻫﺸﺖ ﻛﻠﻤﻪ!‬

‫‪159‬‬
160
 ‫‪36‬‬

‫ﻳﻚ ﺟﺴﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﺎل‬

‫ﺳﻮزن را ﻓﺮو ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻮي ﻳﻜﻲ از رگﻫﺎي ﻧﺎزك ﭘﺸﺖ دﺳﺘﻢ‪ .‬ﻻﺑﺪ‬
‫از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺠﺮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﻓﻴﻦ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﻋﺼﺐ ﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪ .‬ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داده اﺳﺖ‪ » :‬ﻳﻚ ﻛﻤﻲ درد دارد‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ«‪ .‬ﺧﻮﺷﻢ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ از ﻇﺮاﻓﺖﺷﺎن‪ .‬وﻇﻴﻔﻪي ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺮت ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻫﻢ ﻗﺒﻼْ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻣﻮﺿﻌﻲﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺳﺮوﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در اﻃﺮافﺗﺎن ﻫﺴﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﻫﺮ دو دﺳﺘﻢ را ﺑﺎ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪي ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ‪ .‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ از روي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و ﺳﺮ را ﻣﻴﺨﻜﻮب ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺨﺖ‪ .‬اﻣﻜﺎن ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ را ﺳﻠﺐ ﻛﺮدهاﻧﺪ از ﻣﻦ‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ ﺣﺎﻻ‬
‫ﺳﻮزﻧﻲ را ﻓﺮو ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪي ﭼﺸﻢ‪ .‬اﺿﻄﺮاب ﻣﺜﻞ ﻣﻮﺟﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد در ﺗﻤﺎم رگﻫﺎﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻊ ﭼﻘﺪر ﺷﺒﻴﻪ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ از ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪان‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﺳﻮزن را ﻓﺮو‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ زﻳﺮ ﻧﺎﺧﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ آﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﻣﺨﺪر و ﻣﺮﻓﻴﻦ‪ .‬ﻣﺘﺨﺼﺺ‬
‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ دوﺑﺎره ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪» :‬اﻃﺮاف ﭼﺸﻤﺘﺎن را ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﭘﻨﺒﻪي ﻣﺮﻃﻮب را ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﭘﻠﻚ و اﺑﺮوﻳﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ ﺣﺎﻻ ﻧﻮﺑﺖ ﺳﻮزن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺼﻮرش وﺣﺸﺘﻨﺎك اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﺎرهاي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ .‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﻣﻲﺑﻨﺪم و ﺧﻮد را‬

‫‪161‬‬
‫ﻣﻲﺳﭙﺮم ﺑﻪ رﺧﻮﺗﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻪ آرام ﻣﻲدود در رگﻫﺎ‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬در‬
‫اﻳﻦ اﺗﺎق‪ ،‬اﺻﻞ اول اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر دردي را اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﻋﺒﻮر‬
‫ﺳﻮزن را از ﻣﻴﺎن ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮاﺳﻢ ﺑﺎﺷﺪ دﻳﻮاﻧﮕﻲ ﻧﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ارﺗﺒﺎط ﻗﻄﻊ ﺷﺪهي ﻋﺼﺐﻫﺎ را ﺑﺎ ﻛﻤﻚ‬
‫ﺗﺨﻴﻠﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻛﺮدهام ﻗﺒﻼَ‪ .‬دﻳﻮاﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد دﻛﺘﺮ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻚ‪.‬‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ آﻣﭙﻮل ﺑﻲﺣﺴﻲ زدهام‪ ،‬ﭼﻄﻮر درد دارﻳﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ دﻳﻮاﻧﮕﻲ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدم را ﺑﺴﭙﺎرم ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ رﺧﻮت ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲدود در رگﻫﺎ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬دﻳﻮاﻧﮕﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎﻟﺖ اﻓﻘﻲ ﺧﻮدم‪ ،‬و آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬
‫در ﻣﻐﺰم )دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺘﻢ‪ ،‬و دﻛﺘﺮ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﺳﻤﺖ ﭼﭙﻢ(‪ .‬ﻣﺮا‬
‫ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ ﺷﺐ اول ﻗﺒﺮ‪ .‬درد را ﺣﺲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻴﻎ ‪ ،‬ﻣﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎر ﻳﺎ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ‪ ،‬ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻋﺒﻮرش را از اﻟﻴﺎف ﭼﺸﻢ‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ اﻳﻦ ﻧﻜﻴﺮ و ﻣﻨﻜﺮِ‬
‫ﻣﺪرن ﺣﺎﻻ دارد ﻧﻘﺐ ﻣﻲزﻧﺪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎقِ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻠﻤﺎت‬
‫ﻣﺮدهاﻧﺪ در ﻣﻦ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻧﺎﻣﻪي اﻋﻤﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮاﺷﺪ و ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورد‬
‫ﻫﻤﻪي ﺗﺼﻮﻳﺮﻫﺎﺋﻲ را ﻛﻪ ﺑﻠﻮرِ ﻧﻤﻚ ﺷﺪهاﻧﺪ در ﻋﺪﺳﻲ ﭼﺸﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﭘﺮوﻳﻦ در آن روﭘﻮش آﺑﻲ ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻘﻪي ﺳﭙﻴﺪ‪ ...‬و ﮔﺮﻳﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ‬
‫روي ﻟﺐﻫﺎي ﻣﻌﺼﻮﻣﺶ‪ .‬ﻳﻚ ﺟﺴﺪ ﻛﻪ دو ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻃﺒﻞ زدهاﻧﺪ ﻛﻨﺎر‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آب‪ .‬و ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ‪ ...‬ﻫﻴﭻ ﺟﺴﺪي ﻃﺎﻗﺖ ﻧﺪارد‬
‫اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ زﻳﺮ آب‪ .‬ﭼﻘﺪر ﺑﺎﻳﺪ رﻧﺠﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ از ﺻﺪاﻫﺎي زﻣﻴﻦ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻪاي زﻧﺎن ﺳﻴﺎﻫﭙﻮش و ﻣﺮداﻧﻲ ﺑﺎ ﻛﻼهﻫﺎي ﻟﺒﻪدار‪ ،‬ﺗﻤﺎم روز‪ ،‬در‬
‫ﺳﻜﻮﺗﻲ ﺳﺮاﻓﻜﻨﺪه‪ ،‬و ﺗﻤﺎم ﺷﺐ‪ ،‬در ﮔﺮﻳﻪاي ﺧﺎﻣﻮش‪ ،‬ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎي ﻃﺒﺎل‬
‫رﻓﺘﻪاﻧﺪ از اﻳﻦ ﺳﺮِ رود ﺗﺎ آن ﺳﺮ‪ .‬و ﭘﺮوﻳﻦ در اﻋﻤﺎق آب ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺰﻧﻴﺪ‬
‫ﻫﻨﻮز‪ .‬در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻋﺸﻖ اﺳﻴﺪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﺎﻗﻮ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ ﺧﻮﺷﻢ ﺑﺎ‬

‫‪162‬‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺎن رودﺧﺎﻧﻪ و اﻳﻦ رﻳﮓﻫﺎي ﺧﻴﺲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺮﺗﺸﺎن ﻛﺮد ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮا‪ ،‬ﺑﻲﻫﺮاس از ﻣﻄﻴ‪‬ﺮ و ﻫﺮﭼﻪ ﻣﺮد ﻓﺎﻣﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻴﻎ ﻓﺮو ﻣﻲرود در‬
‫اﻋﻤﺎق‪ .‬دردي ﮔﻨﻚ ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ در ﻧﻘﻄﻪاي از ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺮون‬
‫ﺑﻴﺎورد ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻠﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﻢ ﻧﻨﻪﺣﺒﻴﺒﻪي ﺧﻮدم ﻛﻪ ﺑﺎز ﺧﻮاب‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ دﻳﺪه اﺳﺖ ﺷﺐ ﭘﻴﺶ‪ .‬ﻳﻚ وﺟﺐ ﺟﺎ ﻧﺪارد ﺑﺮاي ﺧﻮاب اﻣﺎ‬
‫ﻫﺮﺷﺐ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ از اﻣﺎﻣﺎﻧﺶ‪ .‬ﺧﻮابﻫﺎش را ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻃﻮري‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻣﺨﺎﻃﺐ او ﻛﺲ دﻳﮕﺮيﺳﺖ؛ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﺪر ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ در آن اﺗﺎق ﻣﻔﺎﺗﻴﺢاﻟﺠﻨﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻠﻴﺔاﻟﻤﺘﻘﻴﻦ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ‪.‬‬
‫دردِ ﮔﻨﮓ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ در آن ﺗﻪِ ﺗﻪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻣﻘﺎر را ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﻨﺪ در‬
‫ﺟﻤﺠﻤﻪام‪ .‬اﻳﻨﻬﻢ ﺑﻠﻮر دﻳﮕﺮي‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ دو زاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﭘﺎي‬
‫ﺑﺴﺘﺮ ﻧﻨﻪدوﺷﻨﺒﻪي ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬و ﻣﺸﺖ ﻫﺎ را رو ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﺗﻤﺎم ﺳﻴﺎرهي زﻣﻴﻦ ﻣﺨﺎﻃﺐ اوﺳﺖ‪:‬‬
‫*! ‪Oh, lord, I must forsake you ! I must forsake you‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﻨﺶ ﭼﺮك ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﻨﻪدوﺷﻨﺒﻪي ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ‪ .‬دﻛﺘﺮ‬
‫ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ ﻗﺪش ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬رﻳﺶاش اﻧﺒﻮه و ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي‪ ،‬ﻣﻲدود‬
‫در راﻫﺮوﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ادارهي ﺑﻨﺪر و ﺑﺎ دﻫﺎن ﻛﻒ ﻛﺮده ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ! ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ ﻧﻤﻲروم!« ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻲ از ﺑﺼﺮه آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮود ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن‪» .‬ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺮﮔﺮدد ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ «.‬ﺑﺎ ﻣﺸﺖ ﻣﻲزﻧﺪ ﺗﻮي ﺳﻴﻨﻪي رﺋﻴﺲ ادارهي ﺑﻨﺪر‪ ،‬ﭼﻮن ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻣﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﺪارﻳﻢ ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮاﺋﻲ از ﺷﻤﺎ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬
‫دﻳﻮاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻘﻪي ﭘﺪر اﻳﻦ دﺧﺘﺮ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ او‬
‫را ﭼﺴﺒﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﻴﺦ دﻳﻮار ﻫﻲ ﺗﻜﺎﻧﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪» :‬ﺗﻮ‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎت داري ﻣﺎدر ﻗﺤﺒﻪ! ﺑﮕﻮ ﻛﻪ داري! ﺑﮕﻮ ﻛﻪ داري!« ﻋﻮض ﺷﺪن ﻧﻮر‬

‫‪163‬‬
‫را ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ ﺟﺰ ﻳﻚ داﻳﺮهي ﺳﻴﺎه‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻳﻚ‬
‫داﻳﺮهي ﻣﺒﻬﻢ ﻗﺮﻣﺰ‪ .‬ﺗﻴﻎ‪ ،‬ﻣﺘﻪ‪ ،‬ﻣ‪‬ﻘﺎر ﻳﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﻓﺮو ﻛﻪ ﻣﻲرود در ﭼﺸﻢ‪،‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺒﻬﻢ ﻧﻮر را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ دردي ﻫﺴﺖ ﻣﺒﻬﻢ در اﻋﻤﺎق ﺳﺮم‪.‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﻳﻜﻲ ﭼﻨﮓ ﻣﻲزﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮي ﻛﻪ آن ﺗﻪِ ﺗﻪاﻧﺪ‪» .‬ﻳﻚ ﻣﺎه ﻣﺎﻧﺪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ‪ .‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺟﻞ ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ و ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪ ﺗﻮي‬
‫‪this is the door .‬‬ ‫ﺣﻴﺎط‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ‪That is the window .:‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻲ راه ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط‪ .‬ﭼﺮخ ﻣﻲزد ﻣﺜﻞ دﻳﻮاﻧﻪﻫﺎ و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪Oh, lord ! Oh, lord! :‬‬
‫ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲآﻳﺪ از ﺳﻤﺖ ﻧﺎف‪ .‬ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻤﺖ ﮔﻮش ﭼﭗ‪،‬‬
‫ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻤﺖ ﮔﻮش راﺳﺖ‪:‬‬
‫ـ ﭘﮋوﻫﻨﺪه را راز ﺑﺎ ﻣﺎدر اﺳﺖ**‪.‬‬
‫ـ!‪*** Out, damnéd spot‬‬
‫ـ واﻟﻌﺼﺮ‪ ،‬اناﻻﻧﺴﺎن ﻟﻔﻲ اﻟﺨﺴﺮ‪****.‬‬
‫ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺨﻮان! ﻫﺸﺘﺼﺪ رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪهام و ﻫﻨﻮز ﻳﻚ رﻳﺎل‬
‫ﻫﻢ ﻧﻢ ﭘﺲ ﻧﺪاده اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﺮدك ﻫﻤﺸﻬﺮياش‪ .‬واﻋﻆ روي ﻣﻨﺒﺮ اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻦ ﺗﻜﺒﻴﺮﮔﻮﻳﺎن ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ ﺑﻪ رﻛﻌﺖِ ﻫﺸﺘﺼﺪ و ﻳﻜﻢ‪ .‬ﺳﺨﺖ اﺳﺖ دﺳﺖ‬
‫ﺷﺴﺘﻦ از رؤﻳﺎ‪ .‬ﺑﺎ ده ﺗﻮﻣﺎن ﭼﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺧﺮﻳﺪ! ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ‪،‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﺪر ﺑﻔﻬﻤﺪ ﭘﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻫﻤﻪ را‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻔﺎﺗﻴﺢ اﻟﺠﻨﺎن ﺑﺨﻮاﻧﻢ‬
‫و ﻗﺮآن‪ .‬از ﻫﻴﭽﻜﺪام ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﺒﻲ دو رﻳﺎل ﻛﻪ ﺑﺪﻫﻢ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻫﺮ ﺷﺐ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺗﺎزه اﺟﺎره ﻛﻨﻢ‪» .‬ﭼﺮا ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻲ؟« دزداﻧﻪ‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮدﻛﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺸﻬﺮي ﭘﺪر اﺳﺖ و ﻛﺎرﻣﻨﺪ اﺳﺖ و‬
‫ﻛﺮاواﺗﻲ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺜﻞ ﭘﺪر رﻳﺶ دارد و ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺳﺮم را‬

‫‪164‬‬
‫ﻣﻲﺑﺮم ﻧﺰدﻳﻚ ﮔﻮش ﭘﺪر‪ » :‬ﺑﮕﻮ اﻗﻼْ ﻧﺼﻔﺶ را ﻓﻌﻼْ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻫﺸﺘﺼﺪ رﻛﻌﺖاش را ﺧﻮاﻧﺪهام!« از ﻣﻦ ﺑﺮاي ﭘﺪرش ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻓﻮت ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻫﺰار رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﺮﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ده ﺗﻮﻣﺎن‪ .‬اﮔﺮ از اﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺎرﺷﺎن ﻓﺮوش ﻧﻤﺎز اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺪ ﺗﻮﻣﻦ ﻣﻲداد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺧﺮﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ده ﺗﻮﻣﺎن‪ .‬اﻣﺎ اﻧﮕﺎر ﺧﻴﺎلِ دادنِ ﻫﻤﻴﻦ را ﻫﻢ ﻧﺪارد‪» .‬ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺗﻮ ﺑﺨﻮان‪ «...‬از ﻟﺤﻦ ﭘﺪر ﻛﻢﻛﻢ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﻲﺷﻮم ﻛﻪ ﺧﺒﺮي از ﭘﻮل‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮدوي آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﻛﺮده اﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ زور ﻫﻢ ﻛﻪ ﺷﺪه ﻣﺮا‬
‫ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ! ﺳﺨﺖ اﺳﺖ دﺳﺖ ﺷﺴﺘﻦ از رؤﻳﺎ‪ .‬ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و‬
‫ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ ﺑﻪ رﻛﻌﺖ ﻫﺸﺘﺼﺪ و دو‪ .‬وﻟﻲ دﻳﮕﺮ ﺧﻠﻮﺻﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﭘﺎره ﭘﻮره ﺷﺪه اﺳﺖ ﭼﻴﺰي؛ آﻧﻬﻢ در اﻳﻦ ﻣﻜﺎن اﻣﻦ! اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﺎز ﺷﺪ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻴﺐِ ﭘﺪر‪ .‬ﺳﻮزش و درد را ﺣﺲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ در آن اﻋﻤﺎق‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺗﻜﻪاي ﺑﻠﻮر ﻧﻤﻚ ﭼﺴﺒﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ آن ﺗﻪِ ﺗﻪ‪.‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ زﻧﮓ ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮم از ﻛﻨﺎر »ش«‪ .‬ﮔﻮﺷﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻲدارم‬
‫ﻧﮕﺎش ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﻓﻪ را ﻛﺸﻴﺪه روي ﺗﻦاش‪ ،‬ﭼﻬﺮه اش ﭘﺮِ‬
‫ﺑﻐﺾ‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺻﺪاي ﻫﺮﺷﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮ از ﻧﻔﺮت و درد‪:‬‬
‫»ﺗﻮ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻛﺸﻲ‪ ،‬ﻣﺮدك؟ ﻫﻤﺴﻦ دﺧﺘﺮ ﺗﻮﺳﺖ!« ﮔﻮﺷﻲ را دور ﻧﮕﻪ‬
‫ﻣﻲدارم از ﮔﻮﺷﻢ و ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻘﻴﻘﻪﻫﺎ را ﻓﺸﺎر ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ‬
‫»ش«‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ روزﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻼﻓﻪ ﺷﻮد و ﺑﺰﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﻢ آﺧﺮ‪ .‬روﻳﺶ را‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﻮار‪ .‬ﻣﻲداﻧﺪ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﮔﻮش ﺑﺪﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﺰار ﺗﻴﺮ‬
‫زﻫﺮآﮔﻴﻦ ﻛﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﺳﻴﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﺎ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل‬
‫اﺳﺖ ﺟﺪا ﺷﺪهاﻳﻢ از ﻫﻢ!« ﺑﻐﻀﻲ ﺑﻲﺻﺪا ﻣﻲ ﺗﺮﻛﺪ زﻳﺮ ﻣﻼﻓﻪي ﺳﭙﻴﺪ‪.‬‬
‫دردي ﺗﻴﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ در اﻋﻤﺎق ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻲ ﺷﻮد ﻳﻜﺴﺮه از‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ؛ از ﻫﺮ ﺑﻠﻮر ﻧﻤﻚ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﭘﺮﺗﮕﺎه ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺑﺲ‪ .‬ﺑﻴﺎ ﭘﺮوﻳﻦ‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻏﻠﺖ‬

‫‪165‬‬
‫ﺑﺰﻧﻴﻢ در اﻋﻤﺎق آب‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ رؤﻳﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﻫﻢ ﺑﻴﺎ‬
‫اي »ش«‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ در اﻋﻤﺎق آب ﻫﻴﭻ ﺻﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺻﺪا ﻣﺎل زﻳﺮ‬
‫ﮔﻨﺒﺪﻫﺎﺳﺖ؛ ﺟﻴﻎ ﻣﺎل زﻳﺮ ﺷﻴﺮواﻧﻲﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪ .‬ﺑﮕﺬار اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﺪاﻫﺎي ﻃﺒﻞ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ رؤﻳﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬار ﺑﮕﺬرﻧﺪ دﺳﺘﻪﻫﺎي ﻋﺰا‪.‬‬
‫ﮔﻮشﻫﺎش را ﺑﺎ ﺻﺪف ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه‪ .‬ﺑﮕﺬار ﺑﻐﻠﺘﺪ روي رﻳﮓﻫﺎي ﺗﻪ آب‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪ ...‬ﺑﻴﺎ ﮔﺮﺑﻪي ﻣﻠﻮس‪.‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫اﺷﺎرهاﻳﺴﺖ واروﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﻼم ﻣﺴﻴﺢ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ »ﺧﺪاﻳﺎ ﭼﺮا ﻣﺮا واﻧﻬﺎدي« ‪.‬‬ ‫*‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ‪.‬‬ ‫**‬
‫*** ﺷﻜﺴﭙﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻜﺒﺚ ‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ‪.‬‬ ‫****‬

‫‪166‬‬
 ‫‪37‬‬

‫ﺑﺎ ﻋﻴﺴﺎي ﻣﻐﺮﺑﻲ‬

‫درد ﻧﺪارم‪ .‬اﻣﺎ‪...‬‬

‫دراز ﻛﺸﻴﺪهام روي ﺗﺨﺖ و از ﭘﻨﺠﺮهي اﺗﺎق ﺧﻴﺮه ﺷﺪهام ﺑﻪ ﻧﻴﻤﻲ از‬
‫ﺻﺒﺢ در ﺳﺎﻋﺖِ ده‪ .‬ﺧﻴﺮه ﺷﺪهام ﺑﻪ آﺳﻤﺎنِ ﺳﭙﻴﺪ و ﺑﺮگﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻮط‪ .‬ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻣﻦ ﻣﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﮔﻨﮓ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﻪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻣﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺴﻲ اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺣﺲ‬
‫دﺧﺘﺮي ﻋﺎﺷﻖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻴﻞاش ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻞ ﺣﺴﻲ ﻛﻪ »ش« داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﻓﺖ ﺗﻮي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ روي‬
‫ﻣﺒﻞ؛ ﺧﻴﺮه ﺑﻪ دو ﻛﺒﻮﺗﺮي ﻛﻪ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺸﺖ ﭘﻨﺠﺮهام‪ .‬ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪﻧﺪ و‬
‫ﺳﺮ ﻓﺮوﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ ﺗﻮي ﮔﻠﻮي ﻫﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﭼﺎره ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﻴﺎم‬
‫ﺗﻘﺪﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻳﻚﺑﺎرﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎر و‬
‫ﺑﻨﺪﻳﻞﻣﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ؛ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻣﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﻴﭻ‬
‫آﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﻴﻔﺘﺪ؛ ﺑﻲﺧﻴﺎل اﻳﻦ ﻫﻤﻮﻃﻨﺎن ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻛﺎر دﻳﮕﺮي ﻧﺪارﻧﺪ ﺟﺰ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦﺗﻨﻪي ﻣﻦ و او‪ .‬از دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ؛ ﻧﻮارِ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮي دو اﻧﮕﺸﺖاش؛ اﻧﮕﺎر ورﻗﻪي اﻣﺘﺤﺎن‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻬﺮهاش دو‬
‫اﺳﻼﻳﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ اﻓﺘﺎده روي ﻫﻢ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺧﻨﺪان‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻧﮕﺮان‪ .‬از ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺣﺎﻻ ﻧﻮع راه رﻓﺘﻨﺶ ﻋﻮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖِ زﻧﻲ آﺑﺴﺘﻦ ﻛﻪ وﻗﺖِ رﻓﺘﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﻟﻨﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺗﻦ اﻧﮕﺎر ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد و ﺑﻪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺎن در درون اوﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‬

‫‪167‬‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻮدﻛﻲ ﻛﻪ ﻣﺎدرش ﻛﺴﻲ ﻣﺜﻞ او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ و دو‬
‫ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارد اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻘﺪر داﻧﺎﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﻲ ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻲ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي را ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي را ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ روي ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬و ﺳﺮش را ﻣﻲﮔﺬارد روي ﺷﺎﻧﻪام‪ .‬ﻧﻮارِ آزﻣﺎﻳﺶ را‬
‫از او ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ آن ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺳﺮم را ﻣﻲﮔﺬارم روي ﺷﺎﻧﻪاش‪.‬‬
‫ﺑﮕﺬار ﺳﻜﻮت ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬار ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖِ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦِ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﺳﺖ‪،‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪«.‬‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺶ را ﻣﻲﮔﺬارد روي ﻟﺐﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬و ﮔﻮﻧﻪام را ﻣﻲﺑﻮﺳﺪ‪» :‬ﻓﺮدا ﻣﻲروم‬
‫درش ﻣﻲآورم‪«.‬‬
‫ـ ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻄﺮ ﺑﻜﻨﻲ‪.‬‬
‫ـ ﻓﻌﻼْ وﻗﺖ ﺑﭽﻪدار ﺷﺪن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ درسام را ﺗﻤﺎم ﺑﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮي ﻛﻠﻪاش ﻣﻲﮔﺬرد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ‪،‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬زﻧﺎن ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎﻟﻪ ﻫﻢ ﻣﻲروﻧﺪ داﻧﺸﮕﺎه‪ .‬ﻧﻪ ﺑﭽﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻫﻴﭻ‬
‫ﭼﻴﺰ ﻣﺎﻧﻊ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺎن روز اول‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم »ﻧﻪ اﻫﻞ ازدواﺟﻢ‪ ،‬ﻧﻪ اﻫﻞ ﺑﭽﻪ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻪﺑﻮدم‪» :‬ﭘﺪري ﻛﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ ﺑﻜﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﭽﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭘﺪر ﺷﻮد ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر‬
‫اﺳﺖ‪ «.‬ﺷﺐ‪ ،‬از ﺣﻤﺎم ﻛﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ دراز‬
‫ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ روي ﺗﺨﺖ دﺳﺘﺶ را ﮔﺬاﺳﺘﻪ روي ﺷﻜﻢاش؛ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺧﻴﺮه‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪاي در رؤﻳﺎ‪ .‬از ﺣﺎﻟﺖ دﺳﺖ‪ ،‬از ﺧﻢ اﻧﮕﺸﺖﻫﺎ ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﻧﻮازش ﺑﭽﻪاش ﺑﻮده‪ .‬ﻣﺮا ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ دﺳﺘﺶ را ﻣﻲدزدد! ﺳﺮ را ﻣﻲﮔﺬارم‬
‫روي ﺷﻜﻢِ ﺑﺎردار و ﻣﻲﺑﻮﺳﻢ‪ .‬ﮔﻮش را ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﭘﻮﺳﺖ ﻧﺮم‪ .‬ﮔﻮش‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﺪاﻫﺎي ﻣﺒﻬﻢِ ﺟﻬﺎنِ ﻧﺎﻣﺮﻳﻲ‪ .‬ﺳﺮ را ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﻮي‬
‫ﻧﺮﻣﻲي ﭘﻮﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎش اﻳﻦ ﻧﺎفِ ﻛﻮﭼﻚ دﻫﺎﻧﻪي ﭼﺎه ﻣﻲﺷﺪ و ﻣﺮا و ﮔﺮﻳﻪ‬

‫‪168‬‬
 ‫را‪...‬‬
‫در ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﺴﻴﻜﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎر ﻣﺎرﺗﻴﻨﻴﻜﻲ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ ﺧﻮب ﺧﻮاﺑﻴﺪﻳﺪ؟‬
‫ـ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻤﻨﻮن‪.‬‬
‫ـ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ دﻣﺎي ﺑﺪﻧﺘﺎن را اﻧﺪازه ﺑﮕﻴﺮم‪.‬‬
‫وﺣﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺗﻮي دﺳﺖ اوﺳﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام از‬
‫دﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل دﻳﺪهام‪ .‬ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﭼﺮاغ‬
‫ﻗﻮهاي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﻧﻮﻛﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ و ﺗﻴﺰ! ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺑﻪ ﻛﺪام ﺳﻮ ﺑﺮﮔﺮدم‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮﺧﻮاره ﻛﻪ ﺑﻮدﻳﻢ دﻣﺎﺳﻨﺞ را ﻓﺮو ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﻮي ﻣﻘﻌﺪﻣﺎن‪ .‬ﺑﺰرگ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ زﻳﺮ ﺑﻐﻞ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻛﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ زﻳﺮ زﺑﺎن‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻧﻮاري ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ روي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪ .‬ﭼﺎﻧﻪام را ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺳﺮم را‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻟﻢ راﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺮار ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻴﺰي را ﭘﺎره ﭘﻮره ﻛﻨﻨﺪ‪» ...‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺗﻮي ﺳﻮراخ ﮔﻮش!«‬
‫اﻧﮕﺎر دﻣﺎﺳﻨﺞ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺳﻪﭘﺮﻃﺎس ﻧﻮﻋﻲ اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي زﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ را ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻃﻮري ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲزﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » :‬اﻳﻨﻘﺪر‬
‫ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻦ ﺟﻴﮕﺮ‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻲ!« ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪهام؛ اﻣﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدم ﻧﻴﺴﺖ؛‬
‫اﻧﮕﺎر ﭼﻨﺪ ﺑﻠﻮر ﻧﻤﻚ ﻫﻨﻮز ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ آن ﺗﻪِ ﺗﻪ‪ .‬ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺸﺖ‬
‫ﺻﺒﺢ وﻗﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮود درش ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻴﺪارم ﻛﻦ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ)آﺧﺮ‪ ،‬ﺗﺎ دمِ ﺻﺒﺢ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻢ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﭗ‪ ،‬ﺧﻴﺮه ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي‬
‫ﭼﻮب(‪ .‬ﺑﻴﺪار ﻛﻪ ﺷﺪم دﻳﺪم ﺳﺎﻋﺖ ده اﺳﺖ و او رﻓﺘﻪ‪ .‬دﻟﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺻﺪاﻳﻢ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﻲ را داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫دارم ﺣﺎﻻ‪.‬‬
‫ﺟﺴﻴﻜﺎ دﻣﺎﺳﻨﺞ را از داﺧﻞ ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورد‪ » :‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ رو‬

‫‪169‬‬
 ‫ﺑﻪ راه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫راه ﻛﻪ ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف در‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﻛﻲ ﻣﺮا ﻣﺮﺧﺺ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟«‬
‫ـ اﻵن دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﭼﺸﻢﺗﺎن را ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﻣﺮﺧﺺ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ را ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را دﻓﻌﻪي ﻗﺒﻞ ﻫﻢ ﻛﻪ‬
‫آن ﻳﻜﻲ ﭼﺸﻤﻢ را ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ ﮔﺬراﻧﺪهام‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ زودﺗﺮ از ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎزده‬
‫ﻣﺮا ﻣﺮﺧﺺ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻓﺸﺎر ﺗﻨﻬﺎﻳﻲﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻮال اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ را‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ او را ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﺗﺎق ﻧﮕﻪ دارم؛ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازهي ﻃﻮل ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺎ ﺣﺲِ از دﺳﺖ‬
‫دادنِ ﭼﻴﺰي ﮔﻨﮓ‪ .‬ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺮم روي ﻣﺤﺎﻓﻆ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﻴﺸﻪ ﺷﻔﺎف اﺳﺖ و درﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺻﺪف‪ .‬ﺧﺎرﺷﻲ ﻣﻲدود‬
‫زﻳﺮ ﭘﻮﺳﺖِ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ؛ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻜﻪاي ﻧﻮار ﭼﺴﺐ ﺻﺪف و ﺗﻨﻈﻴﻒ را‬
‫ﭼﺴﺒﺎﻧﺪهاﻧﺪ روي ﭼﺸﻢ ﭼﭗام‪» .‬دﻳﮕﺮ ﻛﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه؟ دﻓﻌﻪي ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ رﻳﻪﻫﺎ؟« اﻳﻦ دو روز ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدم ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻜﺸﻢ ﭼﻘﺪر آﺳﺎن‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد آﻣﺪورﻓﺖِ ﻧﻔﺲ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف روزﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻗﻴﺮ ﻓﺮو ﻣﻲﺑﺮدم‬
‫در ﺷﺶﻫﺎ‪.‬‬
‫در ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ورود دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻳﻌﻨﻲ داﺧﻞ ﺷﺪن ﻛﺖوﺷﻠﻮار‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮيي ﺷﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻮﻫﺎيي ﺧﺎﻛﺴﺘﺮيي ﺷﻴﻚ‪ ،‬و ﻟﺒﺨﻨﺪِ ﻣﻬﺮﺑﺎن‪ .‬ﻧﻪ‪.‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﻫﻴﭻ دﻳﻮاﻧﻪاي ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﺋﻲ را ﻧﺰده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس‪ .‬دﺳﺘﻢ را‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ ﺣﺎل و اﺣﻮال ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺴﺐ را‬
‫ﺟﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﭘﻮﺳﺖِ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪ .‬ﺻﺪف و ﺗﻨﻈﻴﻒ را ﺑﺮﻣﻲدارد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺮّاق‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺟﻬﺎنِ اﻃﺮاﻓﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺷﻔﺎف و ﺗﻤﻴﺰ و ﻧﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺷﺴﺖاش ﭘﻠﻜﻢ را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد‪ » :‬ﻟﻄﻔﺎْ ﭘﺎﺋﻴﻦ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬

‫‪170‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ داﻣﻨﻢ و ﻣﻼﻓﻪاي ﻛﻪ ﻛﻨﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ از روي ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫از ﺷﺮم ﻟﺒﻪي ﻟﺒﺎس را ﻣﻲﻛﺸﻢ روي ﺳﺎق ﺑﺮﻫﻨﻪي ﭘﺎﻫﺎ‪.‬‬
‫ـ ﻋﺎﻟﻲﺳﺖ!‬
‫ﻧﺴﺨﻪ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ و ﻣﻲرود‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﻣﺎﻧﺪهام و ﺻﺒﺤﻲ ﻛﻪ ﺟﻼ‬
‫داده ﺷﺪه از ﻣﻌﺠﺰهي اﻳﻦ ﻋﻴﺴﺎي ﻣﻐﺮﺑﻲ‪ ،‬و ﺣﺴﻲ ﮔﻨﮓ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؛ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﺎﻳﺎن ﭼﺸﻢﻫﺎي ﻳﻚ اُدﻳﭗ ﺑﻲﻣﻨﻈﻮر‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺖ دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪171‬‬
172
 ‫‪38‬‬

‫ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻫ‪‬ﺮم ﻧﻔﺲﻫﺎ‬

‫ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻗﻴﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را زده ﺑﻮدم و اﻛﺘﻔﺎ ﻛﺮده ﺑﻮدم ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺗﺪرﻳﺲ در ﻣﻨﺰل‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬ﻛﻨﺴﺮت ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪاي ﺷﺪه ﺑﻮد ﻓﺮاﺗﺮ از‬
‫ﻃﺎﻗﺖ‪ .‬ﻣﻲدﻳﺪم ﻫﻲ ﻋﺠﻠﻪ دارم ﻛﺎر زود ﺗﻤﺎم ﺑﺸﻮد و ﺑﻴﺮون ﺑﺰﻧﻢ از‬
‫ﺳﺎﻟﻦ‪ .‬ﺧﻔﻪام ﻣﻲﻛﺮد ﻫﺮ ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ و ﻫﺮ ازدﺣﺎمِ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ .‬دﻛﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻧﻴﻤﻲ از ﺷﺶﻫﺎ ﻣﻮﻳﺮگﻫﺎﻳﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻣﺴﺘﺎن و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬ﭘﻨﺠﺮهي اﺗﺎق را ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬارم‪ .‬و دﻳﮕﺮ ﻧﻪ در ﺟﺸﻨﻲ‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻧﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ‪ .‬ﺧﻔﻪام ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﺳﻘﻒ و ﻫﺮ دﻳﻮار‪ .‬ﺧﻔﻪام‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ازدﺣﺎم ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻫ‪‬ﺮم ﻧﻔﺲﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫ‪‬ﺮم ﺣﻀﻮر ﻫﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺣﻀﻮر زﻫﺮآﮔﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮد ﻣﺮا و »ش« را ﺑﻪ ﻟﺒﻪي ﭘﺮﺗﮕﺎه‪ .‬ﭼﻘﺪر راه‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ؛ ﻫﻤﻪ ﻫﻢ از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﻃﻮر‪ ،‬او آن‬
‫ﻃﻮر‪ .‬ﭼﻘﺪر آﻣﭙﻮل زده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﻔﺘﺪ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ‪ .‬ﻧﻴﻔﺘﺎده ﺑﻮد! آﺧﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺪدل ﺷﺪه ﺑﻮد آﻗﺎي ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ .‬ﭘﻨﺞ ﺳﺎل آزﮔﺎر آﻣﭙﻮل و ﻛﻮﻓﺖ و زﻫﺮ ﻣﺎر‬
‫زده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﭽﻪدار ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﺟﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﺮﺳﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺼﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﭽﻪاي در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن زده ﺑﻮد و ﻣﺎدر »ش« ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪ‬
‫دل ﺷﺪه ﺑﻮد آﻗﺎي ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ »ﭼﻄﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ؟«‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ‬
‫ﻣﺎدر »ش« ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻓﺖ از ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬وﻗﺖِ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ آﻗﺎي ﻣﻌﺘﻤﺪي‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﺶ ﺑﻪ زﻳﺮ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺎرد آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻗﺎﻳﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﻮي‬

‫‪173‬‬
 ‫ﻛﻤﺪ‪ .‬ﻛﺎرد را ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ زﻳﺮِ ﮔﻠﻮش‪» :‬ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدي؟ ﺑﺎ ﻛﻲ؟«‬
‫ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ را ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﮕﺮ ﻣﻲاﻓﺘﺎد؟ اﻳﻨﻄﻮر‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ و »ش« رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ‪ .‬ﻣﻦ از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‪» ،‬ش« از‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ! اﻧﮕﺎر رؤﻳﺎ را ﻣﺘﺤﻘﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ وﻗﺘﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و‬
‫در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬دوﻣﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪاي ﻛﻪ آﻣﺪ ﺑﻪ ﻛﻼس‪ .‬درﺳﺶ‬
‫را ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ! اﮔﺮ ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻧﺪارﻳﺪ ﻧﻪ‬
‫وﻗﺖ ﺧﻮدﺗﺎن را ﺗﻠﻒ ﻛﻨﻴﺪ ﻧﻪ وﻗﺖ ﻣﺮا !‬
‫ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺑﺎرﻗﻪ اﺳﺖ زﻳﺒﺎﺋﻲ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﮔﻢ ﺷﻮد زﻳﺮ ﺧﺮوارﻫﺎ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﻤﺤﻪ ﺗﺠﻠﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﻔﺘﺪ از ﭘﻴﭽﻪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﻲاش در آن ﻟﺤﻈﻪ‪ .‬ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﺮا ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪ ﺳﺮ را ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﻤﺤﻪ ﻟﺮزهاي ﻋﺒﻮر ﻛﺮد از ﻟﺐﻫﺎش‪ .‬و ﻣﻦ‬
‫دﻳﺪم آن ﺑﺎرﻗﻪ را‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮﻳﺪه ﻧﺸﻮد از ﻛﻼس‪ ،‬ﭼﻨﮓ زده‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ اﻋﻤﺎق وﺟﻮد‪ ،‬و آن دﺧﺘﺮك ﮔﻤﺸﺪهي دروﻧﺶ را ﻳﻚ آن ﺑﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻧﻬﺎده ﺑﻮد؛ آن زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻧﺎب! ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻛﺞ ﻛﺮدنِ راه‪.‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎْ ﻛﻪ آن ﺧﻂ را ﻫﻢ دﻳﺪه ﺑﻮدم؛ ﻫﻤﺎن ﺟﻠﺴﻪي اول ﻛﻪ ﻃﺮز‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﭻ دﺳﺘﺶ را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدم روي ﺳﻪﺗﺎر؛ ﺧﻄﻲ ﻣﺜﻞ‬
‫ﺑﺮﻳﺪﮔﻲ ﺗﻴﻎ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺟﺎﺧﻮرد‪ .‬ﺳﺮش را ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻛﺎر ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮوﻳﻢ‬
‫ﻛﺎﻓﻪ ﻗﻬﻮهاي ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ .‬اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻜﻪاي ﻃﻼ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮدم اﻓﺘﺎده ﺗﻮي‬
‫ﻟﺠﻦ‪ .‬روزي ﻳﻚ ﺑﻄﺮ ودﻛﺎ ﻣﻲﺧﻮرد و ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻤﻪ ﻗﺮصﻫﺎي آراﻣﺒﺨﺶ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻨﺪ ﺷﺐ اﺳﺖ ﺧﻮاب ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﭘﺪر ﻣﺮده‪«.‬‬
‫ـ ﺧﻮاب ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ـ ﻣﻦ ﺧﻮدم را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دﻟﻢ ﺷﻮر ﺑﺰﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪...‬‬

‫‪174‬‬
 ‫ـ ﻓﻜﺮ ﺑﺪ ﺑﻪ دلﺗﺎن راه ﻧﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻣﻦ ﺧﻮدم را ﻧﻤﻲﺑﺨﺸﻢ اﮔﺮ ﻣﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺧﺐ ﭼﺮا ﻳﻚ زﻧﮓ ﻧﻤﻲزﻧﻴﺪ ﺑﻪ او؟‬
‫ـ روﻳﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ ﭼﺮا؟‬
‫ـ ده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺟﻮاباش را ﻧﺪادهام‪ .‬دﻳﺸﺐ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪﻫﺎش‪ .‬دﻟﻢ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬دﻳﺪم ﭼﻪ ﭘﺪر ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮده‪ ...‬ﭼﻪ اﻟﺘﻤﺎﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮده ﻛﻪ دو ﺧﻂ ﺟﻮاب ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪.‬‬
‫ـ و ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﺘﻴﺪ؟‬
‫ـ ﻣﺎدرم ﻣﻲﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻣﻲآﻳﺪ و دوﺑﺎره ﺑﺮت‬
‫ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﺧﻮدش‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ » :‬ﺑﻴﺎ ﺑﺮوﻳﻢ و ﻫﻤﻴﻦ اﻻن از ﺧﺎﻧﻪي ﻣﻦ زﻧﮓ ﺑﺰن ﺑﻪ ﭘﺪرت‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ » :‬زدهام‪ ،‬ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ـ ﭼﺮا؟‬
‫ـ از آﻧﺠﺎ رﻓﺘﻪ‪.‬‬
‫ـ آدرﺳﺶ را ﻛﻪ دارﻳﺪ‪.‬‬
‫ـ آﺧﺮﻳﻦ آدرﺳﻲ ﻛﻪ از او دارم ﻣﺎل ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـ ﺑﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ آدرس را‪.‬‬
‫ـ اﻵن ﭘﻴﺸﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﺑﮕﺎه زﻧﮓ ﻣﻲزﻧﻢ و‬
‫آدرﺳﺶ را ﻣﻲدﻫﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺪر ﻣﻘﺎﻃﻌﻪﻛﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﻫﻤﻪي اﻣﻮاﻟﺶ را ﻣﺼﺎدره ﻛﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ راهﺳﺎزي »ﺻﺮاطاﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ« ﻛﻪ‬
‫رﺋﻴﺴﺶ ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﻣﻨﺪانِ ﺳﺎﺑﻖِ ﺧﻮد او ﺑﻮد! آدرس را ﻛﻪ از »ش«‬

‫‪175‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ ﮔﻮﺷﻲ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﺪم‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﻛﺸﻮرم را ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﺮاي ﭼﻮب ﺳﻪﺗﺎر‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻬﻞ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻂ ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﺸﻮرم را ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ دﻧﺒﺎل آﻗﺎي‬
‫ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬ﺟﺎي ﺛﺎﺑﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺪارﻧﺪ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎدهاي‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻌﺪ ﻛﻤﭗﺷﺎن را ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي دﻳﮕﺮي‪.‬‬
‫ﻋﻜﺲاش را ﻛﻪ »ش« ﻧﺸﺎﻧﻢ داد دﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﺮد زﻳﺒﺎﺋﻲ! ﻗﺪ رﺷﻴﺪي‬
‫داﺷﺖ و ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻓﺎﺧﺮ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎﻻ در ﻳﻜﻲ از ﻛﻤﭗﻫﺎي دوراﻓﺘﺎدهي ﺷﺮﻛﺘﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺪل ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد داﺋﻢاﻟﺨﻤﺮي ﻛﻪ در ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﺶ روز‬
‫ﺑﻪ روز ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪» :‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺰودي ﺑﺎ ﻣﺨﺘﺼﺮ‬
‫ﭘﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺲاﻧﺪاز ﻛﺮدهام در ﻣﻤﺴﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﻐﺎزهي ﻓﺮوش ﻟﻮازم اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .«.‬ﻳﻚ ﺷﺐ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻛﻪ دراز ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻨﺎرِ ﻫﻢ و‬
‫داﺷﺘﻢ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﭘﺪرش را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬دﻳﺪم ﻟﺮزش ﺧﻔﻴﻔﻲ ﻣﻲ دود ﺗﻮي‬
‫ﺗﺎرﻫﺎي ﺗﺸﻚ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻨﺪه زدم زدم روي دﺳﺖاش‪» :‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﻜﺶ دﺧﺘﺮ!«‬
‫ـ ﭼﺮااا؟‬
‫ـ آﺧﺮ‪ ،‬ﺗﻮ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻻ‪!...‬‬
‫ـ ﺧﺐ دﺳﺖ ﺧﻮدم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ـ ﭼﺮا؟‬
‫ـ ﻋﺎدت اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﺪ از ﻫﻢ‪ ،‬ﭘﺪرم ﻣﺮا ﺑﺮد ﭘﻴﺶ‬
‫ﻣﺎدرﺑﺰرگام‪ .‬ﺧﻮدش داﺋﻢ ﻳﺎ ﺳﻔﺮ ﺑﻮد ﻳﺎ دﻧﺒﺎل ﻛﺎر ﭘﺲﮔﺮﻓﺘﻦ اﻣﻮال‬
‫ﻣﺼﺎدره ﺷﺪهاش‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﻣﻦ ﺑﻮدم و ﻳﻚ ﭘﻴﺮزن ﺷﺼﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻛﻠﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺧﺐ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪام ﺳﺮ ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﻳﻚ روز‬
‫ﻣﺎدرﺑﺰرگ اﻧﺒﺮ داغ را از ﺗﻮي ﻣﻨﻘﻞ آﺗﺶ ﺑﻴﺮون آورد و ﮔﺬاﺷﺖ رو‬
‫اﻳﻨﺠﺎم‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل از ﺳﺮم ﻧﻴﻔﺘﺎد‪ .‬ﺧﺐ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻣﻦ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﺗﻮي ﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪176‬‬
 ‫ﺣﻮﺻﻠﻪام ﺳﺮ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺮوم‪.‬‬
‫ـ ﭼﺮا؟‬
‫ـ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻣﺎدرم ﻣﺮا ﺑﺪزدد و ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫در ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺟﺴﻴﻜﺎ ورﻗﻪاي را ﺑﻪ دﺳﺘﻢ داد‪ » :‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﮔﻪ را ﻫﻢ ﻟﻄﻔﺎَ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪«.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺗﺎق را ﺗﺮك ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﺣﺲ ﻏﺮﻳﺒﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﮔﻮرﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎر وداع ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﺎ اﺟﺴﺎد ﺗﺼﺎوﻳﺮي ﻛﻪ دﻓﻦ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻻﺑﻼي‬
‫اﺷﻴﺎء اﺗﺎق‪ ،‬ﻣﻼﻓﻪﻫﺎي ﺗﺨﺖ و ﮔﭻﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ دﻳﻮار‪.‬‬
‫در ﻃﺒﻘﻪي ﻫﻤﻜﻒ‪ ،‬ﺟﻠﻮي در اﺗﺎقِ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮردم ﺑﻪ اﺟﺴﺎدِ‬
‫ﻣﺘﺤﺮكِ ﭘﻴﺮﻣﺮدان و ﭘﻴﺮزﻧﺎﻧﻲ ﻫﻔﺘﺎد ﻫﺸﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ روي ﭼﺸﻢ راﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫ﭼﭗ ﻫﺮ ﻛﺪامﺷﺎن ﺗﻨﻈﻴﻒِ داﻳﺮه ﺷﻜﻞِ ﺳﭙﻴﺪي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻢ روي ﻳﻜﻲ از ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎ ﺗﺎ ﺻﺪاﻳﻢ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻮي ﻣﺮگ ﻣﻲداد آﻧﺠﺎ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺗﻮي ﺣﻴﺎط‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺎﻛﺴﻲ‬
‫ﺧﺎﻟﻲﻳﻲ ﻣﻲآﻣﺪ و ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻳﺎ ﭘﻴﺮزن ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻲ را ﺳﻮار ﻣﻲﻛﺮد و راه‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ .‬ﺳﻴﮕﺎري روﺷﻦ ﻛﺮدم‪ .‬دﻟﻢ ﻟﻚ زده ﺑﻮد ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻪي ﺧﻮدم‪ .‬از‬
‫روي ﭘﻠﻪﻫﺎي آﺟﺮيي دمِ در ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم و ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻗﺪم زدن در‬
‫ﺑﺎغ؛ ﺧﻴﺮه ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻮط‪ .‬ﻳﻚ وﻗﺘﻲ‪ ،‬از ﻛﻨﺎر ﻫﺮ درﺧﺘﻲ‬
‫ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮت ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ ﭘﻲ ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲاﻧﺪ ﺗﻮي‬
‫درﺧﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ‪ ...‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻗﺪم ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ رؤﻳﺎ‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ دﺳﺘﻢ ﺗﻨﮓ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺳﻪﺗﺎري‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدم و زده ﺑﻮدم ﺑﻪ زﺧﻢِ زﻧﺪﮔﻲام‪ .‬اﻣﺎ رﻓﺘﻦِ »ش« دﻳﮕﺮ ﻧﻪ‬
‫ﺣﻮاﺳﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﻪ دل و دﻣﺎﻏﻲ ﻛﻪ ﺑﻔﻬﻤﻢ رﺳﻴﺪهام ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻗﺪﻣﻲي آن ﭼﻬﻠﻤﻴﻦ ﭘﻠﻪ؛ از ﺑﺲ ﻫﻤﻪي رؤﻳﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮﮔﺸﺘﻦِ او‪.‬‬

‫‪177‬‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﻫﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن؛ ﻧﻘﺸﻪاي ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻳﻜﻲ ﺗﻴﻎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ از ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎش ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻜﻪاي ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺎردﻳﻮاري آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪي ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ردي از او‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ او رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﺑﺪ؛ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻜﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﺪ‬
‫ﺣﺬف ﺷﺪهاﻧﺪ از ﻧﻘﺸﻪي ﺷﻬﺮ‪ .‬ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺧﻮدم ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻛﻮن آﺳﻤﺎن ﻛﻪ‬
‫ﭘﺎره ﻧﺸﺪه ﻣﻦ ﻳﻜﻲ اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﻢ ﭘﺎﺋﻴﻦ! ﺑﺮو ﺑﮕﺮد‪ .‬ﺣﺘﻤﺎْ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺟﻮان ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﺗﻮ را ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ «.‬ﻣﻲرﻓﺖ و دردِ ﻣﻦ ﺷﺮوع‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ زﺧﻢ اﻧﺪﻛﻲ اﻟﺘﻴﺎم ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫»ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﻣﺮا ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ«‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ او ﻣﺮا ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اداﻣﻪ ﻣﻲدادﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻤﺎمِ ﻣﺪت ﺗﺮس داﺷﺖ ﻣﺒﺎدا ﻛﺴﻲ‪،‬‬
‫آﺷﻨﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻨﺪﻣﺎن‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺮسﻫﺎ ﺗﻴﻎ ﻣﻲﺷﺪ و ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ از‬
‫روح‪ ،‬ﺑﺎز ﺗﺸﻮﻳﻖاش ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﺮود‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ از‬
‫ﭘﻨﻬﺎنﻛﺎري و ﺗﺮس‪ ،‬ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺗﻜﻪي دﻳﮕﺮي از‬
‫روح ﻣﻦ ﺑﻪ ﻏﺎرت ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎر آﺧﺮ ﻛﻪ رﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺎزه ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫ﻏﺮاﻣﺘﻲ دارد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻛﻪ آﻣﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻏﺮاﻣﺘﺶ را ﺑﭙﺮدازم‪ :‬ﻫﻢ ازدواج‬
‫ﻫﻢ ﺑﭽﻪ‪ ،‬ﻣﻲروﻳﻢ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﺎل ﻛﺸﻴﺪ و ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪم‬
‫رﺳﻴﺪهام ﺑﻪ آﺧﺮ ﺧﻂ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل اﺳﺖ ﻫﺮ ازﮔﺎه زﻧﮓ ﻣﻲزﻧﻢ ﺑﻪ آﻗﺎي‬
‫ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ .‬آﺧﺮ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪار از ﭘﺸﺖ ﺷﻴﺸﻪ دﺳﺖ ﺗﻜﺎن ﻣﻲداد‪ .‬ﺳﻴﮕﺎر را ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدم‬
‫ﺗﻮي ﺟﺎﺳﻴﮕﺎري و از ﭘﻠﻪﻫﺎي آﺟﺮي ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻢ‪ .‬در ورودي‬
‫ﻧﮕﺎه ﺧﻮد ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺘﻢ‬
‫ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮد ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬اﺟﺴﺎد ﻣﺘﺤﺮك ﻳﻚ ﭼﺸﻢ ﺑﺎ ِ‬
‫را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﺗﺎق ﺣﺴﺎﺑﺪاري داﺧﻞ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ـ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪178‬‬
‫زﻧﻲ ﺑﻮد ﻣﻮﺑﻮر‪ .‬ﭼﺸﻢﻫﺎش از ﭘﺸﺖ ﻗﺎب ﻗﻬﻮاي ﻋﻴﻨﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ‬
‫درﺷﺖ ﻣﻲزد؛ ﻣﺜﻞ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﻀﺤﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ ﺳﺎده روي ﺗﻜﻪ‬
‫ﻛﺎﻏﺬي ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﺪﻳﻢ ﭘﺸﺖ ﺷﻴﺸﻪي ﻋﻴﻨﻚ و وﻗﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻤﺎن ﻣﻲزدﻳﻢ ﻏﺮاﺑﺖ ﻣﻀﺤﻚاش ﺑﻴﻨﻨﺪه را ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﻧﺪهي ﻣﺮا ﺑﺎز ﻛﺮد‪ » :‬ﭼﻚ ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﻳﺎ ﭘﻮل ﻧﻘﺪ؟«‬
‫دﺳﺘﻪ ﭼﻚام را درآوردم‪.‬‬
‫ـ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻳﺪ‪ ...‬ﺳﻴﺼﺪ ﻓﺮاﻧﻚ‪.‬‬
‫ﭼﻚ را اﻣﻀﺎء ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ـ ﻛﺴﻲ را دارﻳﺪ ﺑﻴﺎﻳﺪ دﻧﺒﺎﻟﺘﺎن ﻳﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﺑﻴﺎﻳﺪ؟‬
‫ـ ﻟﻄﻔﺎَ ﻳﻚ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﺧﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻚ را ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﺟﻠﻮاش‪ .‬ﺗﻠﻔﻦ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫ﺷﻤﺎرهاي را روي ﻛﺎﻏﺬي ﻧﻮﺷﺖ و دﺳﺘﻢ داد‪ » :‬ﻳﻚ ﺳﻴﺘﺮوﺋﻦ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي‬
‫رﻧﮓ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﻢ ﺷﻤﺎرهاش‪«.‬‬
‫ﻛﺎﻏﺬ را ﮔﺮﻓﺘﻢ و راه اﻓﺘﺎدم ﻃﺮف ﺣﻴﺎط‪ .‬ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻪ اﻓﺘﺎد ﺑﻪ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺑﺎغ دوﺑﺎره آن ﺻﺪاي ﺟﺎدوﻳﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪ ﺗﻮي ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮم‪ .‬دﻛﺘﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺟﺴﻤﻲ را ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﺎه ﻗﺪﻏﻦ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ از ﻳﻚ ﻣﺎه دﻳﮕﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮم‪ ،‬و ﭘﺎﻧﺰده روز ﺑﻌﺪ ﺑﺮﺳﻢ ﺑﻪ‬
‫آن ﺳﻪﺗﺎرِ ﺟﺎدوﻳﻲ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﺗﻪ ذﻫﻨﻢ ﺧﺎرﺧﺎر ﻣﻲﻛﺮد »از ﻛﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻛﻪ آن ﺳﻪ ﺗﺎر ﭼﻬﻠﻢ ﻫﻢ ﻳﻚ ﭘﺨﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ؟«‬
‫آﻓﺘﺎب درﺧﺸﺎﻧﻲ روزم را ﺟﻼ ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس در آن‬
‫دوردﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﺑﻮد؛ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻋﻈﻤﺖ ﺑﺮجﻫﺎي ورﻟﺪﺗﺮﻳﺪﺳﻨﺘﺮ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ‬
‫ﺗﻬﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ از ﻫﻤﻪي آن ﺗﺼﺎوﻳﺮي ﻛﻪ ﺣﻚ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻏﺸﺎي ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﮕﺎر آن ﺗﻪِ ﺗﻪِ ﻫﻨﻮز ﭼﻨﺪ ﺗﻜﻪ ﺑﻠﻮر ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪر‬

‫‪179‬‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﺷﺼﺖ ﭘﺎﻳﺶ را ﻗﻴﭽﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻧﺎﺧﻦ را ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺖ آن را ﮔﺬاﺷﺖ‬
‫ﻛﻒ دﺳﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮو اﻳﻦ را ﻳﻚ ﺟﺎﻳﻲ ﺗﻮي ﻛﻮﭼﻪ ﺧﺎك ﻛﻦ‪«.‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻧﺎﺧﻦ درﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻢ ﺑﻮد‪ .‬آﺷﻨﺎ ﻣﻲزد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺧﺎك ﻛﻨﻢ؟«‬
‫ﻣﺎدر ﮔﻔﺖ‪» :‬آره ﻣﺎدر‪ ،‬ﺷﻴﻄﺎن ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﭘﺪر ﮔﻔﺖ‪» :‬اون ﺑﻴﻠﭽﻪ را ﺑﺮدار‪«...‬‬
‫ﺑﻴﻠﭽﻪ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺟﻠﻮي در‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻢ روي زﻣﻴﻦ و‬
‫ﺑﻴﻠﭽﻪ را ﻓﺮو ﻛﺮدم در ﺧﺎك‪ .‬ﺻﺪاﻳﻲ در ﻛﺎﺳﻪ ي ﺳﺮم ﭘﻴﭽﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺠﺠﺠﺠﺠﺠﺠﺠﺠﺠﺠﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻴﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﻐﺮرر‬
‫رررررررررررررررر !‬

‫‪180‬‬
 ‫‪39‬‬
‫ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس و اﻋﺘﺼﺎب رؤﻳﺎﻫﺎ‬

‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﭼﻮبﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ روزه‬

‫ﺧﻴﺴﺎﻧﺪه ﺑﻮدم و ﻳﻜﻲﻳﻜﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺗﺎ ﺷﻜﻞ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﻮآل‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم دﺳﺘﻢ و ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺳﺮﮔﺮدان اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم ﻛﻨﺎر‬
‫رﻧﺪهاي ﻛﻪ واروﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﻮي ﮔﻴﺮهي ﻓﻠﺰي‪ .‬دﺳﺖ و دﻟﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﺧﻄﺎر دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ رﺑﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز دو‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻞام ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﻪﺗﺎر ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖِ‬
‫ﺟﺴﻤﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪاش ﻇﺮﻳﻒﻛﺎريﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ آن اﺗﻔﺎقِ ﻋﺠﻴﺐِ ﻟﺤﻈﻪي‬
‫آﺧﺮ ﻫﻢ رﺑﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻪِ ذﻫﻨﻢ ﺧﺎرﺧﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ دﻳﺪنِ آن ﺻﺤﻨﻪ ﻫﻢ در اﻳﻦ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻟﺤﻈﻪاي راﺣﺖام ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﺳﻴﺘﺮوﺋﻦ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮيرﻧﮓ از در ﺣﻴﺎطِ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫داﺧﻞ ﺷﺪ ﻣﻦ آن ﻃﺮف ﺣﻴﺎط ﺑﻮدم‪ .‬ﺟﻠﻮي ﭘﻠﻪﻫﺎي ورودي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮد ﺟﻮان ﺳﻲ ﺳﺎﻟﻪاي از ﻣﻴﺎن اﺟﺴﺎد ﻣﺘﺤﺮك ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻚ و ﺗﻮك روي ﭘﻠﻪﻫﺎي آﺟﺮي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﻮر ﻛﺮد و زودﺗﺮ از ﻣﻦ‬
‫ﺧﻮدش را رﺳﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ و درِ آن را ﺑﺎز ﻛﺮد و اﻳﺴﺘﺎد رو ﺑﻪ ﭘﻴﺮزن‬
‫ﻳﻚﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖِ ﺳﺮِ او ﻣﻲآﻣﺪ؛ ﭼﻮب زﻳﺮ ﺑﻐﻞ داﺷﺖ و ﺟﺎي ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺳﺎقﻫﺎش ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻻﺑﺪ ﺟﺎﻳﻲ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻣﻦ‬
‫ﻧﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﺮا اﻋﺘﺮاض ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎَ از ﺳﺮ دﻟﺴﻮزي ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻨﻬﻢ ﻛﻪ از‬
‫ﭼﺸﻢ ﺳﺎﻟﻤﻢ اﺷﻚ ﻣﻲآﻣﺪ ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آدم ﻧﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺸﻜﻞ را ﺧﺎﻧﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪار ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮد و‬

‫‪181‬‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﺗﺎﻛﺴﻲ رﻧﻮي ﺳﻴﺎه ﺑﺮاي ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬در ﻋﻘﺐ را ﻛﻪ ﺑﺎز‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬راﻧﻨﺪهي ﺳﻴﺎﻫﭙﻮﺳﺖ رو ﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻦ‪» :‬ﻛﺠﺎ ﻣﻲروﻳﺪ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس‪ «.‬و در را ﺑﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ـ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻗﻄﺎر ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ؟‬
‫ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﻢ ﺷﺪم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲروم رو دو ﻻ‬
‫روﻛﺖ‪ .‬ﺣﻮاﺳﻢ ﭘﺮت اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪» :‬ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز راﻧﻨﺪﮔﺎن ﻗﻄﺎرﻫﺎ اﻋﺘﺼﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ‪«.‬‬
‫اﻋﺘﺼﺎب! ﭼﻪ ﻛﻠﻤﻪي زﻳﺒﺎﻳﻲ! ﭼﺮا رؤﻳﺎﻫﺎ اﻋﺘﺼﺎب ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؟ وﺳﻂ‬
‫آﻧﻬﻤﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﺧﺎﻟﻲ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻤﭙﺎرهاي ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺻﺎف ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺗﻮي ﺧﺎﻧﻪي‬
‫آﻧﻬﺎ؟ آﻧﻬﻤﻪ ﺟﺎن ﻛﻨﺪه ﺑﻮد آﻗﺎي ﻋﺒﺎدي ﺗﺎ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﺸﻮد و ﺑﺮوﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﻪاي ﻛﻪ در آن ﻧﻪ ﺟﻴﻎ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ درد و ﻧﻪ ﺗﺸﻨﺞِ ﺗﻴﻎ‪ .‬دﻳﭙﻠﻢاش را‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ آﺑﺎدان؛ ﻣﺤﻠﻪي زﻳﺒﺎ و ﺳﺮﺳﺒﺰِ ﺑﻮاردهي‬
‫ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‪...‬‬
‫ﻣﺜﻞ آﻧﻮﻗﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮق ﺳﺮش را از ﻛﻨﺎر ﺑﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻣﻮﻫﺎ را‬
‫ﺷﺎﻧﻪﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻪ آن ﻣﻮﻗﻊ؛ ﻓﻘﻂ ﺳﻔﻴﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آن روز ﻫﻢ ﻣﺜﻞ آﻧﻮﻗﺖﻫﺎ ﺑﻠﻮز و داﻣﻦ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ دمِ در ﺗﺎﻛﺴﻲ‪ .‬و ﭘﺴﺮ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﭼﺮا ﻣﻦ و‬
‫ﻣﺎدرش ﺑﻬﺖزده ﺧﻴﺮه ﺷﺪهاﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ‪ ،‬در ﺳﻜﻮتِ ﻣﺤﺾ‪» .‬ﭼﺮا ﻋﺸﻖ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﻲﺳﺖ دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻛﻪ در آن ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﻣﻲﮔﺎﻳﺪ ﺟﺰ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﺎﺋﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮم«؟‬
‫وﻗﺘﻲ »ش« ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎﻳﺶ را ﻋﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ را ﻫﻤﺎن اول ﻫﻢ از روي ﻟﺒﺎس ﻓﻬﻤﻴﺪم‪ .‬دﻳﺪم ﭼﻴﺰي ﺳﺮ ﺟﺎﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺗﻜﻪاي از ﺗﻦ او را ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺗﻮي ﺗﺨﺘﺨﻮاب ﻛﻪ‬

‫‪182‬‬
‫ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺷﺪ و ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن را ﺑﺮداﺷﺖ ﺟﺎ ﺧﻮردم‪ .‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ زﻳﺒﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬زﻳﺒﺎ ﺑﻮد؛‬
‫دو ﺳﻴﻨﻪي ﺑﺰرگ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎي ﻛﺲ دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﻮد؛ ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺖ دﻛﺘﺮ ﺑﻼن‪ .‬ﭼﻪ ﺟﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪه ﺑﻮدم ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮدم و ﺑﻪ او‬
‫ﺑﺒﺎوراﻧﻢ ﻛﻪ آن ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ زﻳﺒﺎﻳﻨﺪ؛ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ آﻧﻘﺪر ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫وﻗﺖ ﺧﻮاب ﺗﻮي دﺳﺖ و ﭘﺎ وﻟﻮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﮔﺎه ﻛﻪ ﻏﻠﺖ ﻣﻲزدم زﻳﺮ ﺗﻨﻢ‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ و ﺟﻴﻎ او درﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬وﻗﺖ راه رﻓﺘﻦ ﻗﻮز ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻗﺎﻳﻢﺷﺎن ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﺟﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪم ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮدم و ﺑﻪ او ﺑﺒﺎوراﻧﻢ ﻛﻪ آن ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ زﻳﺒﺎﻳﻨﺪ‪ .‬آﻧﻘﺪر‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻛﻢﻛﻢ ﺑﺎورش ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮش را ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ را ﺟﻠﻮ داد و‬
‫آن زﻳﺒﺎﺋﻲ ﺧﻴﺮه ﻛﻨﻨﺪهي ﭼﻬﺮاش دوﭼﻨﺪان ﺷﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‪...‬‬
‫آن ﺷﺐ ﺑﻪ ﺣﺮف ﮔﺬﺷﺖ )ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺎ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ‬
‫رﻓﺖ؟ آﻧﻬﻢ وﻗﺘﻲ ﺑﺠﺎي ﺑﻮي ﻣﺴﺖ ﻛﻨﻨﺪهي ﺗﻦاش ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﻮي‬
‫داروي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻮي ﻣﺮگ در ﻣﺸﺎﻣﻢ ﺑﻮد؟(‪ .‬از ﭘﺴﺮ اﺣﻤﻘﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ او رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻴﺮ داده ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎش‪» :‬ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ درازﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻳﻢ ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﻋﺸﻖﺑﺎزي ﻛﻨﻴﻢ‪» .‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ آن‬
‫ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ را زﻳﺒﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ اﻳﻦﻫﺎ را ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ‪ .«.‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻓﺎﻳﺪه؟ اﻧﮕﺎر آن‬
‫ﻏﺒﻄﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮي ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻮد و آن ﻳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﻮي ﺻﺪام ﺑﻪ او‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺒﺢ آن روز ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ ﺑﺎ ﻛﻴﻨﻪزوﺗﺮاپ‪ .‬ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﺎر ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻴﻨﻪزوﺗﺮاپ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﺎﺳﺎژ ﻃﺒﻲ ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺎﻟﻴﺪ‪ .‬ﻫﻲ ﻣﺎﻟﻴﺪ‪ .‬ﻫﻲ ﻣﺎﻟﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎي‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻲ‪ .‬ﭼﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ‪ .‬ﭼﻪ اﺑﺮوﺋﻲ ﭼﻪ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎﺋﻲ‪ .‬آﻧﻘﺪر ﻣﺎﻟﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫دﺧﺘﺮ ﺧﻴﺲ ﻛﺮد و »ﺑﻮي ﺑﻬﺸﺖ« ﻛﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪ ﺗﻮي اﺗﺎق آﻧﻮﻗﺖ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ‬
‫روي ﺗﺨﺖ‪ ،‬از ﺟﻠﻮ‪ ،‬از ﻋﻘﺐ‪ .‬از ﺟﻠﻮ‪ ،‬از ﻋﻘﺐ‪.‬‬
‫آﻧﻮﻗﺖ ﻣﻦ ﻫﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ ﻣﻦ ﻫﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬اﻣﺎ او‬

‫‪183‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮاﺳﺶ ﻣﻲﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺐﻫﺎي ﺷﻨﺒﻪ ﭼﺮاغ اﺗﺎق را ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻳﻬﻮد ﻣﻲﮔﺮوﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻛﻴﻨﻪزوﺗﺮاپاش ازدواج ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫رﻧﺪه را از ﺗﻮي ﮔﻴﺮه ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورم‪» :‬از ﻛﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻪﺗﺎر‬
‫ﭼﻬﻠﻢ ﻫﻢ ﻳﻚ ﭘﺨﻲ ﻧﺸﻮد ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻪي آن ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ؟« ﭼﻮبﻫﺎ را‬
‫ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻲﮔﺬارم ﺗﻮي ﻛﻴﺴﻪاي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ و ﺑﺮﺷﺎن ﻣﻲﮔﺮداﻧﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻛﻤﺪي ﻛﻪ ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺧﺮت و ﭘﺮتﻫﺎ ﺑﻮد‪» .‬ﺑﮕﺬار ﺧﻴﺎل‬
‫ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آﻧﺠﺎﺳﺖ؛ در ﻳﻚ ﻗﺪﻣﻲ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ‬
‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮم‪ ،‬ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﺗﻮي ﺑﻐﻞ اﺳﺖ‪ «.‬ﮔﻴﺮه را ﻫﻢ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ‪ ،‬ﻓﺮدا را ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﻣﻲروم ﺑﻪ دﻳﺪنِ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي‪ .‬ﻣﻨﺰل‬
‫ﭘﺴﺮش زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮي ﻣﺤﻠﻪي ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ .‬ﺑﻪ او ﻗﻮل دادهام ﺑﺮاي‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎي ﺗﺎزهاش ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮوﻳﻢ )ﭘﺎي ﻗﺒﻠﻲاش ﭼﻨﺪ روزي ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد(‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻫﻤﻪي ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي دﻳﺪﻧﻲ ﭘﺎرﻳﺲ را ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﻗﺪم ﺑﺰﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻢ را ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ و ﺻﺪف و ﺗﻨﻈﻴﻔﻲ را ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﮔﺮد‬
‫و ﻏﺒﺎر ﺑﺴﺘﻪام روي ﭼﺸﻢ ﭼﭗام ﺑﺮﻣﻲدارم)دﻛﺘﺮ ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻓﻘﻂ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاب ﺑﺒﻨﺪ؛ روزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﺸﻢات ﻫﻮا ﺑﺨﻮرد(‪ .‬ﻣﻲآﻳﻢ‬
‫ﻛﻨﺎر ﭘﻨﺠﺮه‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن آﺑﻲ دوردﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس در آن‬
‫دورﻫﺎ ﭘﻴﺪاﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻋﻈﻤﺖِ ﺑﺮجﻫﺎي ورﻟﺪﺗﺮﻳﺪﺳﻨﺘﺮ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺧﻴﺮه‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮج‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﭘﺮوازِ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺳﺎقِ ﺳﭙﻴﺪ درﺧﺸﻨﺪهاي در ﻫﻮا‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﭘﻴﺶﺗﺮ از آن ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﻜﺮش را‬
‫ﺑﻜﻨﻲ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻋﻘﺐﺗﺮ رﻓﺘﻢ دﻳﺪم ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻜﻪاي ﻧﺒﻮد ﻛﻪ از‬
‫ﺗﻨﻢ ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدي ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻣﺎدرم ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ‬
‫آﻣﺪي ﺗﻮي ﻳﻚ ﻛﻴﺴﻪي ﭘﺮ از آب ﺑﻮدي‪ .‬ﻛﻴﺴﻪ را ﺑﺎ ﻗﻴﭽﻲ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﺗﻮ‬

‫‪184‬‬
 ‫را ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ـ ﭘﺲ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻢ ﭘﻮﺳﺖ ﻧﺪارد!‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫از ﭘﻨﺠﺮه اﺗﺎق ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖِ دﻳﮕﺮ آﺳﻤﺎن؛ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﻜﻪاي‬
‫اﺑﺮ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ در اﻧﺘﻬﺎي اﻓﻖ‪ .‬از ﻛﻨﺎر اﺑﺮ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﺋﻲ ﺑﻲﺻﺪا‬
‫ﻣﻲﮔﺬرد‪ .‬ﻣﻲرود ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ؛ ﺳﻤﺖ ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس‪ .‬ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدم و‬
‫ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻢ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺮه‪ ،‬روي ﻛﺎﻧﺎﭘﻪي رﻧﮓ و رو رﻓﺘﻪي ﺳﻴﺎه‪ .‬و‬
‫ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ورد؛ ﻫﻤﺎن وردي ﻛﻪ ﺑﺮهﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻲﻧﻲ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺑﺮق ﻣﻲزﻧﺪ ﺗﻴﻐﻪي ﺳﺎﻃﻮر ‪.‬‬

‫ﭘﺎرﻳﺲ ـ آورﻳﻞ ‪ 2002‬ـ آورﻳﻞ ‪2007‬‬

‫‪185‬‬
186
 ‫اﺷﺎره‪:‬‬
‫اﻳﻦ رﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬در آورﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 2002‬و ﺑﺎ ﻧﺎم »دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج‬
‫ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻣﺎن آﻧﻼﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ و زﻳﺮ ﭼﺸﻢ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻬﻞ و دو ﺷﺐ )ﻫﺮ ﺷﺐ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ( روي ﺳﺎﻳﺖ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫»وردي ﻛﻪ ﺑﺮه ﻫﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ« رواﻳﺖ ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﺪهي ﻫﻤﺎن ﻣﺘﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رﻣﺎﻧﻲﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه؛ در زﺑﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ .‬ﻋﻨﻮان »رﻣﺎن آﻧﻼﻳﻦ« ﻫﻢ از‬
‫ﺟﻌﻠﻴﺎت ﺧﻮد ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬از اواﺳﻂ ﻛﺎر‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺐ در ﻛﻨﺎر ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫اﻳﻦ رﻣﺎن‪ ،‬ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر‪ .‬آﻧﭽﻪ در زﻳﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻫﻤﺎن ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ رواﻳﺖ اول اﻳﻦ رﻣﺎن ﭼﻬﻞ ﺑﺨﺶ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ادﻏﺎم ﻳﻜﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎ در ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺘﻦ رواﻳﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﺳﻲ وﻧﻪ ﺑﺨﺶ دارد‪.‬‬
‫ﺟﺎي ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻫﻢ ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاي روانﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﺘﻦ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﻫﺮﺟﺎ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﻫﺴﺖ از ﺑﺨﺶ ﻣﺸﺨﺼﻲ از ﻛﺎر رﺑﻂ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رواﻳﺖ اﻳﻦ رﻣﺎن؛ و ﻟﺰوﻣﺎَ ﻫﻤﺨﻮان ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ رواﻳﺖ ﻓﻌﻠﻲ‪.‬‬
‫ر ‪ .‬ق‪.‬‬

‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﻫﺎي رﻣﺎن دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮنﭘﺎرﻧﺎس‬

‫دوﺷﻨﺒﻪ ‪ 18‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫درﺑﺎرهي رﻣﺎن آﻧﻼﻳﻦ‬
‫»ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ ﺗﺎ آن ﺳﻪ ﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ« ﺗﺠﺮﺑﻪاﻳﺴﺖ در زﻣﻴﻨﻪي ﻧﻮﺷﺘﻦ‬

‫‪187‬‬
‫رﻣﺎن آﻧﻼﻳﻦ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ‪ ،‬ﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﻓﻜﺮ و ﻃﺮﺣﻲ از ﻗﺒﻞ‪.‬‬
‫آﻧﻬﻢ زﻳﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‪ .‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﻲ ﺑﺮ آﺗﺶ دارﻧﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬
‫دردﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ رﻣﺎن اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر)ﺳﺎﺧﺘﺎر( اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺘﻨﻲ)ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﭼﻪ ﻣﺘﻨﻲ( ﺑﺮآي آﻧﻜﻪ ﺑﺪرﺧﺸﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘـﺮوﻛﺘﻮر‬
‫ﻣﺤﻜﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻳﺎ داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ‬
‫رﻧﺞ ﻛﻤﺘﺮي دارد‪ .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع واﺣﺪ ﺳﺮ و ﻛﺎر دارد و داﺳﺘﺎن‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻٌ‪ ،‬ﺑﺮﺷﻲ اﺳﺖ از ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻٌ ﺑﺎ ﻣﻘﻮﻟﻪي زﻣﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬رﻣﺎن اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻌﺪد‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺪد ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺪد زﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ ﻣﻜﺎنﻫﺎ‪ ،‬و‬
‫ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺗﻌﺪد ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻛﺎر رﻣﺎن ﻧﻮﻳﺲ را ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻫﺮﻛﻮل و ﻃﻮﻳﻠﻪي اوﺟﻴﺎس‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻜﺮ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﻗﻮام ﻧﻴﺎﻣﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﭙﻮزﻳﺴﻴﻮن اﺛﺮ ﺑﻪدﻗﺖ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻊوﺟﻮر ﻛﺮدن اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در ﻳﻚ ﻣﺘﻦ ﻣﻨﺠﺴﻢ و‬
‫ﻫﻤﮕﻮن و‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬آﻓﺮﻳﺪن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي اﺟﺰاﻳﺶ در‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ارﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺮﻳﺴﺖ اﮔﺮ ﻧﻪ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺳﺨﺖ دﺷﻮار و ﻃﺎﻗﺖ‬
‫ﻓﺮﺳﺎ‪ .‬دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺪاﻫﻪ ﺳﺮاﻳﻲ از دو ﺟﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫ـ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻏﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻨﻲ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﺪاﻫﻪ ﻧﻮازي‪.‬‬
‫ـ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻦ ﺑﻪ آن ﻧﻮع ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮي ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزي‬
‫ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﮕﺎن‪ ،‬و ﺗﻜﻴﻪي اﺻﻠﻲاش ﺑﺮ ﻋﻨﺼﺮ »اﺗﻔﺎق« اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪي‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل ‪ 17‬ﺳﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮيام ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ آوردهام‪،‬‬
‫ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎء‪ ،‬ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﻋﻨﺼﺮ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺗﺤﻤﻴﻞ ارادهي از‬

‫‪188‬‬
‫ﭘﻴﺶ روﺷﻦ ﻛﺎرﮔﺮدان‪ .‬ﺧﻮب و ﺑﺪ ﻳﺎ درﺳﺖ و ﻏﻠﻂ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺷﻴﻮه‬
‫رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻴﻮهاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻛﻤﭙﻮزﻳﺴﻴﻮن زﻳﺒﺎﻳﻲ آﻓﺮﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر‬
‫ﻣﺤﻜﻤﻲ داد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪ .‬و درﺳﺖ ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻘﻴﺼﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﺮ رﻣﺎن را ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪» .‬ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ‪ «...‬را‬
‫ﺳﻴﺰده ﺑﺎر ﻧﻮﺷﺘﻢ و »ﭼﺎه ﺑﺎﺑﻞ« را ﺑﻴﺴﺖ ﺑﺎر‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رواﻳﺖ‬
‫ﻫﺮ رﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺣﻜﻢ ﻫﻤﺎن ﻳﺎددﺷﺖﻫﺎﻳﻲ را دارد ﻛﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺶ از ﺷﺮوع ﻛﺎر ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﻧﻴﺴﺖ و از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا رواﻳﺘﻲ اﺳﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ از‬
‫راه ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر و ﻓﺮم ﺧﻮدش را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬و در اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﻓﻘﻂ ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎ دارم‪ :‬ﺣﺲ زﻳﺒﺎيﺷﻨﺎﺳﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رواﻳﺖ‪ ،‬از‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻮاﻗﺺ ﺑﺴﻴﺎر دارد‪ ،‬ﺑﻌﺪاٌ ﻧﺎﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪي رواﻳﺖﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر؛ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻧﺴﺨﻪي ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺼﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻢ اﻳﻨﺠﺎ رﻣﺎن‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري را ﻫﻢ ﺑﺎ ذات وﺑﻼگ در ﺗﻌﺎرض ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪي‬
‫ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮدم‪ .‬ﻗﺮارم ﺑﺎ ﺧﻮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم‬
‫دورهي ﻧﻘﺎﻫﺖ ﺑﺮوم ﺳﺮ وﻗﺖ رﻣﺎنﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺎرهام‪ .‬دور ﻣﺎﻧﺪن از ﻓﻀﺎي‬
‫وﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺸﺪ‪ .‬اﻧﺠﺎم دادن دو ﻛﺎر در آن‬
‫واﺣﺪ) رﻣﺎن و وﺑﻼگ( ﻫﻢ ﺑﺮاﻳﻢ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ)اﺻﻼٌ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ را ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺎدم(‪ .‬درﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮدم ﻓﻜﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از‬
‫ذﻫﻨﻢ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ »اﻟﻮاح ﺷﻴﺸﻪاي« را دوﺑﺎره راه‬
‫ﺑﻴﻨﺪازم ﺑﻪ ﺧﻮدم ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﺮﮔﺮدم ﺳﺮ رﻣﺎﻧﻢ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﻳﻚ‬
‫ﺟﻮر ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﺑﻴﺎﻳﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻓﻜﺮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮد؟ ﺷﻮﺧﻲ ﺷﻮﺧﻲ اﻧﮕﺎر‬

‫‪189‬‬
‫دارد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻳﻚ رﻣﺎن‪ .‬آﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺶ را دارم ﺗﺎ ﺑﻪ آﺧﺮ اداﻣﻪ‬
‫دﻫﻢ؟ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬آﻳﺎ رﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﻫﻴﭻ ﺗﻌﻬﺪي ﺑﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﺪادهام‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‪ ،‬در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪» ،‬ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ‬
‫ﺗﺎ آن ﺳﻪﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ« رواﻳﺖ اول رﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﭼﻴﺰﻛﻲ ﺑﺸﻮد ﻳﺎ ﻧﺸﻮد‪ .‬آﻧﭽﻪ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﺟﻨﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺷﻤﺎ دارد ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺧﻮد ﻣﻦ‬
‫ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻓﺮدا ﭼﻪ ﭼﻴﺰي در اداﻣﻪي ﻛﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪهي اﻳﻦ اﺛﺮم‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻮﻋﻲ ﺧﻴﺎﻧﺖ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﻧﺴﻴﭗﻫﺎي ﻫﻨﺮيام؛ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻧﺸﺎن دادن ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺮ ﺧﻮد‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان؛ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻧﺸﺎن دادن ﻛﻮدك ﻧﻮزاد ﺧﻮد ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫ﻧﺎﻓﺶ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﻮد و ﺗﻨﺶ از ﺧﻮن و زردآﺑﻪ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﺧﻄﺮ را‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮم‪ ،‬ﭼﻮن از اﻫﺎﻟﻲ ﺧﻄﺮم‪ .‬در اﻳﻦ راه ﭘﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮش آذر‪،‬‬
‫ﻗﺎﺻﺪك‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ و ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن از ﻣﺸﻮﻗﺎن ﺟﺪي‬
‫ﻣﻦاﻧﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪوارم روﺳﻴﺎه ﻧﺸﻮم‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺟﺎﻟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫زﺣﻤﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ وﺳﻂ راه ﺑﻪ‬
‫ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺑﺨﻮرم و وﻟﺶ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﺮ‬
‫آدﻣﻴﺰادهاي‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺷﺐ ﺳﺮﺣﺎل ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻣﺰﺧﺮف ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﻌﺎرف‪ ،‬آدم ﺷﺐ ﺑﻌﺪ آﻧﻬﺎ را ﭘﺎك ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﻧﻮ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ .‬اﻣﺎ در‬
‫»رﻣﺎن آﻧﻼﻳﻦ« ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﺎﻟﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺎك ﻛﺮدﻧﻲ ﻫﻢ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻳﻚ ﺟﻮر ﺑﺎزي ﺑﺎ دﺳﺖ روﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﺑﺎك؟ ﻗﺮار ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮدم‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ وﻗﺘﻲ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﻪي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ ﻳﺎ ﭘﺸﺖ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ اﻣﻀﺎء ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦام‪ .‬ﺑﺮاي آدﻣﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﻮدش دﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻘﻪ اﺳﺖ‬

‫‪190‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰﻳﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺟﺪيﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮد را ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﻢ از اﻫﺎﻟﻲ ﺧﻄﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻢ اﷲ‪ .‬از ﻓﺮدا ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺘﻨﻪ ﺳﻮران اداﻣﻪ دارد‪.‬‬
‫اﻣﺸﺐ ﭼﺸﻤﻢ ﺑﺎزي درآورده و ﺑﺪﺟﻮر دارد اذﻳﺘﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺣﻮاﻟﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎر ﺧﻼﻗﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻮر‪ ،‬ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺧﻮدم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺘﻮرات‬
‫ﭘﺰﺷﻚام ﮔﻮش ﻧﻜﺮدم و اﻳﻦ ﭼﺸﻢ ﻣﺎدر ﻣﺮده را ﭘﻴﺶ از ﻣﻮﻋﺪ‪ ،‬و ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺣﺪ ﻛﺸﻴﺪﻣﺶ ﺑﻪ ﺧﺮﻛﺎري‪ .‬ﺗﺎ ﻛﻮر ﺷﻮد ﻫﺮآﻧﻜﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ دﻳﺪ)ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ ﻛﻮر‬
‫ﺑﺸﻮد ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﭘﺰﺷﻚاش ﻋﻤﻞ ﻧﻜﺮده و دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ(‪ .‬ﺑﻌﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 20‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫ـ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ رﻣﺎن را ﺑﺮدم ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﺮوﻧﺪهي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﺎ در‬
‫دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ‪ 21‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫ـ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻳﻚ اﺷﺘﺒﺎه ﻓﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ دﻫﻢ ﺣﺮوﻓﺶ درﻫﻢرﻳﺨﺘﻪ و‬
‫ﻣﻐﺸﻮش ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﻣﺮﻣﺖ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬
‫دوﺑﺎره ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻛﻢ ﻛﻢ دارد ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﻴﻜﺮهي رﻣﺎﻧﻢ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺳﻪ ﺧﻂ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ دارم ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ـ ﻣﺎﺟﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻬﻠﻤﻴﻦ ﺳﻪﺗﺎر‪.‬‬
‫ب ـ وﻗﺎﻳﻌﻲ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻲﮔﺬرد‪.‬‬
‫پ ـ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﻛﻮدﻛﻲام‪ .‬از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﺪارم‪ .‬اﻳﻦ‬

‫‪191‬‬
‫ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺗﻜﻨﻴﻚام ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺧﻂ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﭼﻄﻮر ﻫﻤﺎن‬
‫رﻓﺘﺎري را ﺑﻜﻨﻢ ﻛﻪ در ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﺳﺎز ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺣﻔﻆ رﻳﺘﻢ اﺳﺖ و ﺗﻌﺎدل رﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫اﻳﻦ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖﻫﺎ‪ .‬ﺧﻄﺮ اﺻﻠﻲ آﻧﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺧﻂ ﭼﻄﻮر در‬
‫آﺧﺮ ﻛﺎر ﺑﻪ وﺣﺪت ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎر اوﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻄﺮي ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﻲرﺑﻂ‪ ،‬رﺑﻄﻲ ﻫﺴﺖ)ﻣﮕﺮ ﻧﻪ آﻧﻜﻪ‬
‫ﻫﻤﻪي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﺷﺎن ﺑﻪ ﺗﻦﺷﺎن ﻣﻲارزد ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎك ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ و‬
‫ﻣﮕﺮ ﻧﻪ آﻧﻜﻪ ﺣﺪي از ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻮش اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻣﻴﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﻴﺎﻧﺸﺎن ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ؟(‪ .‬ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻳﺎ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻦ اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ رﺑﻂﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺎل ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد ﻳﺎ‬
‫ﭘﻮﻻد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺸﻖ درداﻧﻪ ﺳﺖ و ﻣﻦ ﻏﻮاص و درﻳﺎ ﻣﻴﻜﺪه‬
‫ﺳﺮ ﻓﺮو ﺑﺮدﻳﻢ در آﻧﺠﺎ ﺗﺎ ﻛﺠﺎ ﺳﺮ ﺑﺮﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺑﻘﻴﻪاش ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ـ ﺟﻤﻌﻪ ‪ 22‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ اﻳﻦ ﻓﺮوﻧﺖ ﭘﻴﺞ ﭼﺮا اﻣﺸﺐ ﺑﺎزي درآورده‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺧﻂ اول را‬
‫ﺑﻴﺨﻮدي ﻛﻠﻔﺖ ﻛﺮده‪ .‬ﻫﺮﻛﺎر ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻢ رﺿﺎ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﺎدت ﻣﻌﻬﻮد‪ ،‬ﻫﺮﺷﺐ ﻗﺒﻞ از ﻧﻮﺷﺘﻦ‪ ،‬ﻳﻚﺑﺎر از اول ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫را ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬اﻧﺪﻛﻲ راﺳﺖ و رﻳﺴﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﭙﺮدازم ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺎزه‪ .‬اﻳﻦ‬
‫وﺑﻼگﻫﺎ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﻳﺸﺐ ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻗﺴﻤﺖ دﻫﻢ ﻣﺰﺧﺮف اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫ﺧﻮاب ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم ﻳﻚ ﺑﺎر از اول ﺧﻮاﻧﺪم ﺗﺎ رﺳﻴﺪم ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ دﻫﻢ‪.‬‬
‫دﻳﺪم ﻫﻤﻪي »ي« ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺘﻪ و ﻣﺘﻦ ﻛﻤﻲ ﻣﻐﺸﻮش اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﺐ‬
‫ﺑﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻮﻗﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ از اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪.‬‬

‫‪192‬‬
 ‫اﻳﻨﺠﻮر ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬارﻳﺴﺖ ﺑﺮاي ﺑﻌﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮدا ﺑﺮوم ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲﻫﺎ‪ .‬روز ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺮدم‬
‫ﺑﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺗﻮت‪.‬‬
‫ـ اي داد و ﺑﻴﺪاد‪» ،‬ش« دارد ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ اﻳﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ اﺧﻴﺮ ﻫﻤﻪاش ﺷﺪه ﺗﻐﺰﻟﻲ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻢ‬
‫»ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲﻫﺎ« را ﺑﺮﮔﺮدم ﺑﻪ روﺣﻴﻪي ﻃﻨﺰ‪ .‬ﭼﻘﺪر دﺷﻮار اﺳﺖ‬
‫راه رﻓﺘﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻐﺰل و ﻃﻨﺰ‪ .‬ﻃﻨﺰ راه ﻧﻤﻲﺑﺮد ﺑﻪ ﻓﻜﺮﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ آن ﻧﻮع ﺧﻴﺮه ﺷﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ آﺧﺮ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﺮد؟ اﻳﻦ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮم اﻳﻦ ﺗﻜﻪ ﻃﻨﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ روﺣﻴﻪي ﻫﻤﺎن روز ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﻲ دوﭘﻴﻨﮓ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻟﻴﺰاﻧﻜﺴﻴﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه‪ .‬ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮدا ﺑﺮوم‬
‫دﻛﺘﺮ دوﺑﺎره ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻢ ﺑﻪ ﻏﻼﻣﺸﺎه‪ .‬او ﺣﺎﻓﻈﻪي ﻣﻨﻔﺼﻞ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ از اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻳﺎدم رﻓﺘﻪ‪ .‬ﺑﻪ آن ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻧﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ؟ ﺗﻮﻧﻴﻠﻲ؟‬

‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ‪ 24‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﺑﺪاﻫﻪ ﺳﺎزي ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ در ﺑﺎرهي ﺷﻴﻮهي ﻛﺎرم در »ﭼﻬﻞ‬
‫ﭘﻠﻪ ﺗﺎ آن ﺳﻪ ﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ« و ﻧﻴﺰ در ﺑﺎرهي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي روزاﻧﻪام در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﺮ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اول ﭘﺎﺳﺦ دادهام‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي‬
‫روﺷﻦ ﻛﺮدن ﺑﺪاﻫﻪﻧﻮﻳﺴﻲ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ در ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ اﻫﻤﻴﺖ دادن‬

‫‪193‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﺶ »اﺗﻔﺎق« ﻳﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل ﻓﺮاﻧﺴﻮيﻫﺎ ‪ Le hasard‬اﺳﺖ در اﻣﺮ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻫﻨﺮي‪ .‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮا‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﻌﻠﻖ دارد ﻛﻪ در آن ﻳﻘﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او‪ ،‬ﺧﻮدﺷﻴﻔﺘﮕﻲ ﻛﻤﺘﺮي دارد و داﻧﺶ ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ذﻫﻦ ﺑﺸﺮ آﮔﺎه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي راهﻫﺎي »ﻣﻄﻤﺌﻦ« از ﺑﻴﺮاﻫﻪﻫﺎ ﺑﺮود ﺷﺎﻳﺪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮﺑﺨﻮرد ﻛﻪ در ﻣﺨﻴﻠﻪاش ﻫﻢ ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﻴﺪه‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻫﻨﺮ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و اﺻﻼٌ ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻮع ﻫﻨﺮ رﺑﻂ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﮕﺎه ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ و درك او از ﺟﻬﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺪاﻫﻪ ﺳﺮاﻳﻲﻫﺎ در ﺷﻌﺮ و ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﻫﻨﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ‬
‫ﺷﻴﻮهاﻳﺴﺖ اﺑﺘﺪاﻳﻲ‪ ،‬و ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ دورهاي ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﻮد را از درك‬
‫ﺟﻬﺎن ﻋﺎﺟﺰ ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬و ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ از راه ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺗﻮان‬
‫ﻓﺮد)اﺗﻔﺎق( ﺟﻬﺎن اﻃﺮاﻓﺶ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺪاﻳﺶ و ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻠﺴﻔﻪ و‬
‫داﻧﺶ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻤﺎن رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﺑﺰار ﻻزم ﺑﺮاي درك ﺟﻬﺎن ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻴﺪاﻧﺎن ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻏﺮﺑﻲ و رﻣﺎن ﻧﻮﻳﺴﺎن ﻗﺮون ﻫﻴﺠﺪه و‬
‫ﻧﻮزده‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﺎ دﻗﺘﻲ رﻳﺎﺿﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻴﭻ ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدف و اﺗﻔﺎق ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻫﺎﻳﺪﮔﺮ‬
‫دوران ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ﺳﺮآﻣﺪه و ﻋﺼﺮ ﺗﻔﻜﺮ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه‪ ،‬ﺑﺮﻏﻢ‬
‫ﻫﻤﻪي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎ‪ ،‬داﻧﺶ و ﺗﻔﻜﺮ ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن دﻳﮕﺮ ﺧﻮد را ﻋﺎﺟﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ از ﻓﻬﻢ ﺟﻬﺎن‪ .‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻫﻤﻪي آن ﻳﻘﻴﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﻗﺮون ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺟﺎزه‬
‫ﻣﻲداد از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ و اﻳﻦ ﺟﻬﺎن را داراي‬
‫ﻏﺎﻳﺘﻲ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ درك اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‬

‫‪194‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻫﻤﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز‬
‫ﻫﻢ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل روي ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺑﻮﻫﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻫﻴﭻ ﻗﺮار و ﻗﺎﻋﺪهاي‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻜﻢ ازﻟﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺴﺎب‪ ،‬اﻳﻨﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎزﻳﮕﺮي اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ دارد‪ ،‬ﺳﺨﻨﻲ اﺳﺖ‬
‫از ﺳﺮ ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ‪ .‬ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺮ‪ ،‬و ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ از ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻫﻨﺮي‪ .‬ﭼﺮا؟‬
‫‪ 1‬ـ در ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻫﺮﺷﺐ ﭼﻴﺰي ﺣﺪود ﺻﺪ و ﺳﻲ ﭼﻬﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻣﻲرود‪ .‬از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﺣﺪود ده درﺻﺪﺷﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻮهي ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزي آﻣﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﺑﻪ‬
‫ﺻﺤﻨﻪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ؛ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺎده ﻛﻪ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزي وﻗﺖ و اﻧﺮژي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬و ﺑﺮاي ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻴﺸﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻃﺒﻌﺎٌ آﻣﺎده ﻛﺮدن ﻛﺎر‬
‫در ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ و ﺑﺎ ﺣﺪ اﻗﻞ اﻧﺮژي ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺻﻞ اﺳﺖ؛ درﺳﺖ‬
‫ﻣﺜﻞ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺪاﻫﻪ ﺳﺎزيﻫﺎ در‬
‫ﺧﻠﻮت ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد )ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﺤﺪودهي ﻫﻤﺎن اﻓﺮاد ﮔﺮوه( و ﻧﻪ در‬
‫ﺣﻀﻮر ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان! ﻗﺼﺪ و ﻏﺮض ﻫﻢ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهي‬
‫اﺟﺮاي ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪاٌ‪ ،‬آن ﺑﺨﺶ از اﻳﻦ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزيﻫﺎ ﻛﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫دﻧﺪانﮔﻴﺮي از ﻛﺎر درآﻣﺪه ﺣﻚ و اﺻﻼح ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫اﺿﺎﻓﻲاش دور رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺣﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪه ﻫﺮﺷﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ آﺧﺮﻳﻦ ﻫﻨﺮيﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ رو ﻣﻲآورد‪ .‬ﻳﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﻮاﻋﺪ ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ‬
‫را ارﺳﻄﻮ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﺮاي ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ‪ ،‬ﻗﻮاﻋﺪي ﻛﻪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻚ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ وﺣﻲ‬

‫‪195‬‬
‫ﻣﻨﺰل ﺑﻮد‪ .‬رﺋﺎﻟﻴﺴﻤﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﻴﺴﻼوﺳﻜﻲ ﺑﺎب ﻛﺮد در ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ‪ ،‬از ﻗﻮاﻋﺪ‬
‫ارﺳﻄﻮ ﻫﻢ ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺗﺎ ﭘﻴﺶ از ﺑﺮوك و ﮔﺮوﺗﻮﻓﺴﻜﻲ‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺎر دﻫﻪي ﭘﻴﺶ( وﺣﻲ ﻣﻨﺰل ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺴﺎب‪ ،‬ﻧﻜﻨﺪ اﻳﻦ‬
‫دوﺳﺖ ﻣﺎ از ﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ ﻓﻘﻂ ﺗ‪Ĥ‬ﺗﺮ روﺣﻮﺿﻲ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﻲ‬
‫ﻫﻢ از »ﺷﺎﻫﺪ« ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﺗﻤﺎم ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﻋﺎﻟﻢ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آن‬
‫ﺷﺎﻋﺮان دﻟﻘﻚ درﺑﺎري ﻧﻈﺮ دارد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻃﺒﻊ رواﻧﺸﺎن در‬
‫ﺣﻀﻮر ﺟﻤﻊ ﺷﻌﺮي ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻀﻤﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫داده ﻣﻲﺷﺪ؟ و ﮔﺮﻧﻪ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎﺷﺎن آﺑﺴﺘﺮه ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزيﺷﺎن ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺎورﻧﺪ؟ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد از ﻳﻚ‬
‫ﻧﻮازﻧﺪهي ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺟﺎز ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺎورد؟ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد از ﺳﻠﻤﺎن‬
‫رﺷﺪي ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺪاﻫﻪﻧﻮﻳﺴﻲاش ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺎورد؟ ﺷﺎﻫﺪ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺎن‬
‫ﺷﻴﻮهي ﻛﺎر آﻧﻬﺎﺳﺖ! ﻻﺑﺪ اﮔﺮ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﻨﺮي اﻧﻔﺮادي ﺑﻮد اﻣﺜﺎل‬
‫ﻛﻴﺎرﺳﺘﻤﻲ و ﭘﺮوﻳﺰ ﻛﻴﻤﻴﺎوي ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﺑﺪاﻫﻪ ﭘﺮدازﻳﺸﺎن ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪاﻫﻪﺳﺎزي آﻧﻬﺎ در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻤﺎيﻫﺎﻟﻴﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮد‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻋﺖ از ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﺎﻟﻢ ادﺑﻴﺎت‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫»اﮔﺮ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ« ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي‬
‫دﻗﻴﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي را ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ و »اﺗﻔﺎق« واﮔﺬار ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻳﻮﻓﺴﻜﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ رﻣﺎن ﻫﺸﺘﺼﺪ ﺻﻔﺤﻪاي ﺟﻬﺎرﺻﺪ‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺻﻔﺤﻪ ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ‪ .‬او‪ ،‬از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻣﻲداﻧﺴﺖ درﺑﺎرهي‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﺷﺨﺼﻴﺖ در اﻳﻦ رﻣﺎن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫و ﺣﺎل و آﻳﻨﺪهي آﻧﻬﺎ ﺑﺮ او روﺷﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻤﻪي ﺟﺰﺋﻴﺎت را ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‬
‫ﻗﻠﻢ را روي ﻛﺎﻏﺬ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻓﻠﻮﺑﺮ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺶ ﻣﺎه اﺳﺖ‬

‫‪196‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؛ ﭼﻮن ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن از ﭘﻴﺶ روﺷﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﻳﺰد و ﻛﺎر را ﺑﻪ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ‬
‫ﺑﻜﺸﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﮔﺎه ﻛﻤﭙﻮزﻳﺴﻴﻮن ﻳﻚ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ آﻓﺮﻳﻨﺸﻲ ﻫﻨﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي رﻳﺎﺿﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﻣﺨﺘﺺ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ آن داراي ﻣﻌﻨﺎ‬
‫ﺑﻮد و ﺣﺮﻛﺖ ﺟﻬﺎن ﻏﺎﻳﺘﻲ داﺷﺖ روﺷﻦ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻜﺖ ﻳﺎ ﻧﺎﺗﺎﻟﻲ ﺳﺎروت ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ »ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻗﻠﻢ و ﻳﻚ ﻛﺎﻏﺬ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ« ﺟﻬﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻓﻬﻢ و ﻋﺎري از ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي اﻣﺮوز ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آن ﻧﺒﻮغ را‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻓﻠﻮﺑﺮ روي زﺑﺎن ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎٌ ﺑﻴﺶ از‬
‫او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ دارد‪ .‬ﭘﺲ ﺧﻂ زدن و از ﻧﻮ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻣﺮي‬
‫اﺳﺖ اﻟﺰاﻣﻲ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ را ﺑﻄﻼن ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﺑﺪاﻧﺪ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﺎﻫﻴﺖ رﻣﺎن را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ درك ﻧﻜﺮدهاﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻘﺼﺪ روﺷﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺗﻌﺪاد ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‪ ،‬و وﻗﺘﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل‬
‫آﻧﻬﺎ و ﺣﺘﺎ ارﺗﺒﺎطﺷﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻨﻮز روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رﻣﺎﻧﻲ ﻗﺮار اﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﺪﻫﺪ؟ اﻳﻨﺴﺖ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫واﻗﻌﻲ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻴﻮه را ﺑﭙﺴﻨﺪد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎي ارزﺷﺪاوري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻤﺎم آﺛﺎرم را ﺑﺠﺰ دو ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ )ﻣﺎﻫﺎن ﻛﻮﺷﻴﺎر‪،‬‬
‫و ﻣﻌﻤﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎر ﻣﻌﻤﺎر( ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﺷﺘﻪام‪ .‬آن دو ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ‪،‬‬
‫آﺳﺎنﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮم ﻧﻮﺷﺘﻪام‪ .‬ﺑﺮاي اوﻟﻲ دوازده‬
‫روز وﻗﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪام و ﺑﺮاي دوﻣﻲ ﻓﻘﻂ ﻫﺸﺖ روز‪ .‬ﻫﺮ دو ﻫﻢ ﺟﺰو‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل را ﺑﻪ ﺧﻮد دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل‬

‫‪197‬‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ رﻣﺎﻧﻲ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل رﻧﺞ ﺑﻜﺸﻢ‪ .‬ﭼﺮا؟‬
‫ﭼﻮن اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻓﺮاﺗﺮ از‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮود‪ .‬ﻣﻦ ﺳﻪ رﻣﺎن ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺎره دارم‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﻜﻲ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﻓﻜﺮ‬
‫ﻛﺮدهام‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﻳﻜﻲ ده ﺳﺎل‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﻳﻜﻲ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺎري‬
‫ﻓﻜﺮ ﺷﺪه ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﻴﺰ اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﺻﺮﻓﺎٌ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﻓﻜﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن از ذﻫﻨﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺮون‬
‫ﺑﻜﺸﻲ و از آن ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﺴﺎزي‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻫﻴﭻ ﻧﺎم‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﺪارد ﺟﺰ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻣﺘﺪاول‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬ﺣﻜﻢ ﻣﻌﻤﺎري را دارد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻋﻤﺎرﺗﻲ ﺑﺴﺎزد‪ .‬او از ﭘﻴﺶ‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ اﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻠﺶ ﭼﻪ‬
‫ﺟﻮريﺳﺖ‪ .‬ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰش ﭼﻘﺪر و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ‪ ،‬ﻛﺎر ﻣﻦ در‬
‫»ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ ﺗﺎ آن ﺳﻪ ﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ« ﺷﺒﻴﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﻲﺳﺖ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻛﺮده زﻳﺮ اﻳﻦ ﺗﭙﻪ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻓﻮن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﺟﻮر ﺷﻬﺮي اﺳﺖ؟‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﻋﻤﺎرﺗﻲ ﻣﺨﺮوﺑﻪ؟ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎري را از ﻛﺠﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ؟ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم از ﺟﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻜﻪ آﺟﺮ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورد از ﺧﺎك‪ .‬ﻳﻚ ﻇﺮف ﺳﻔﺎﻟﻲ آﻧﻄﺮفﺗﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺟﻤﺠﻤﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻚ دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪ آﻧﺠﺎ‪ .‬او راﻫﻲ ﻧﺪارد ﺟﺰ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻲوﻗﻔﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﺪوﻛﺎو اداﻣﻪ دﻫﺪ و در اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن‬
‫ﺗﺼﻮر روﺷﻨﻲ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺧﺎك ﻣﺪﻓﻮن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﻣﺪام ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻜﻪﻫﺎي ﺑﻲرﺑﻄﻲ ﻛﻪ از دل ﺧﺎك ﺑﻴﺮون آورده ور ﺑﺮود‪ ،‬و ﻣﻴﺎﻧﺸﺎن‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺴﺘﺠﻮ را در ﻣﺴﻴﺮ درﺳﺘﻲ ﺑﻴﻨﺪازد‬
‫و ﺑﻪ آن ﺳﺮﻋﺖ و دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺣﺎل‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻛﻮرﻛﻮراﻧﻪ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺴﺘﺮاح ﻋﻤﺎرﺗﻲ ﺑﻲارزش ﻧﺼﻴﺐ ﺷﻮد ﻳﺎ ﻋﻤﺎرﺗﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﻮه ﭼﻮن‬

‫‪198‬‬
‫ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ ﺗﻦ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺴﺘﺠﻮﻳﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﭘﻴﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﻤﺎﻟﺪ‪ .‬ﺧﺘﻢ ﻛﻼم اﻳﻨﻜﻪ‪ ،‬ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻣﺮاﺗﺐ‬
‫دارد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺳﻨﺘﻲ آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪاﻳﻲﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺑﺪاﻫﻪ ﻧﻮازي‪ ،‬ﻧﻮاﺧﺘﻦ ردﻳﻒ اﺳﺖ در ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ اﺑﺘﻜﺎري‪ .‬و‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪي ﺑﺪاﻫﻪﻧﻮازي ﻧﻮاﺧﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﭼﻪ اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر‬
‫ﺳﻨﺘﻲ دارﻧﺪ اﻣﺎ ﻳﻜﺴﺮه اﺑﺘﻜﺎرياﻧﺪ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﻟﺤﻈﻪ‪ .‬در رﻣﺎن‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻓﻲاﻟﺒﺪاﻫﻪ ﻫﻢ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻐﺰ‬
‫ﺧﺮ ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدش را ﻣﺤﺮوم ﻛﻨﺪ از ﺗﺮاش دادن ﻛﺎر و اﺳﺘﺤﻜﺎم‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر آن‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻳﻚ ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮ ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮا در ﭘﺎي ﻣﻴﺰ‬
‫ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﺧﻮدش را ﻣﺤﺮوم ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﻫﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻛﻪ ﻛﺎرش را ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﺪﻫﺪ؟‬
‫ﺑﺪاﻫﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻛﻪ دﺳﺖ ﺗﺼﺎدف در اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻗﺮا داده‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﻛﺸﻒ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻣﺎﻓﻮق داﻧﺶ ﺑﺸﺮي‬
‫ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮده‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﭘﻴﺘﺮ ﺑﺮوك‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ آدم‬
‫ﺷﺎﺧﻚﻫﺎي ﺣﺴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎﻳﺶ داﺋﻢ آﻣﺎدهي ﺷﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺧﻮد را ﻳﻚ ﻣﺪﻳﻮم ﻣﻲداﻧﺪ و ﻧﻪ ﻳﻚ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫داﻧﺎي ﻛﻞ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 26‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫اﻣﺸﺐ اﺣﻮاﻟﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺧﻼﻗﻪ‪ ،‬دﻧﺒﺎﻟﻪي رﻣﺎن را ﻓﺮدا‬
‫ﺷﺐ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 27‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪٢٠٠٢‬‬

‫‪1‬ـ در ﻣﺘﻦ دﻳﺸﺐ ) ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎردﻫﻢ( در ﻳﻚ ﻣﻮرد ﺑﺠﺎي »غ«‬

‫‪199‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم »ش« اﻳﻦ ﺣﻮاس ﭘﺮﺗﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﺘﻦ را ﻣﻐﺸﻮش و‬
‫ﻣﻨﻈﻮر را ﻋﻮض ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎﻳﻠﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ را دوﺑﺎره‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ در ﻳﻜﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم‬
‫ﻣﻮﺳﻲ‪ .‬ﻣﻤﻨﻮن از »ﺑﺎﺑﺎ و دﺧﺘﺮش« ﻛﻪ ﻟﻄﻒ ﻛﺮد ﺗﺬﻛﺮ داد ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ اﻳﻦ ﺣﻮاس ﭘﺮﺗﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺣﺎﻻ رﻣﺎن دارد ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از آن ﭘﻴﭻﻫﺎي‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺎﻣﻼٌ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﺒﺎﺷﻢ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﻘﻮﻃﻢ ﺣﺘﻤﻲﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺘﻮن ﻣﻌﺮﻓﻲ وﺑﻼگﻫﺎ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺑﻼگﻫﺎي ﻧﻮرﺳﻴﺪه را ﺗﻮي ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻫﺎ وارد‬
‫ﻛﺮدهام‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﻨﺒﻪ ‪ 2‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫آﮔﻬﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻛﻮراﺳﻴﻮن‬
‫رﻣﺎن »ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ ﺗﺎ آن ﺳﻪ ﺗﺎر ﺟﺎدوﻳﻲ« را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺻﻔﺤﻪي ﺗﺎزه‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪:‬‬
‫ﻳﻚ ـ »اﻟﻮاح ﺷﻴﺸﻪاي« ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻳﻚ وﺑﻼگ ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ؛‬
‫ﻳﻌﻨﻲ روزﻧﻮﺷﺖﻫﺎي ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد در ﺑﺎرهي ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ‪.‬‬
‫دو ـ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺑﻪ آن رﻣﺎن ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻄﻠﺐ را دﻧﺒﺎل‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﺑﻲﻋﻼﻗﮕﺎن ﺑﻪ آن رﻣﺎن ﺣﺎلﺷﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد از ﺣﻀﻮر‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﻪ آن درازي در اﻳﻨﺠﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻪ ـ ﺣﺎﻻ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺣﻀﺮات ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺗﺮا‬
‫ﺑﻪ ﺟﺪﺗﺎن اﻳﻨﻘﺪر دراز ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﺪ!‬

‫‪200‬‬
 ‫ﭼﻬﺎر ـ ﻳﻌﻨﻲ آن ﺳﻪ ﺗﺎ دﻟﻴﻞ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮد؟‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 6‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﭼﻪ ﻋﻘﻠﻲ ﻛﺮدم رﻣﺎن را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدم ﺑﻪ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪي ﺟﺪا ﮔﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺑﺪوم‪ .‬از آن ﻣﻬﻤﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎ رﻫﺎ ﻛﺮدن اﻳﺪهي‬
‫اوﻟﻴﻪ )ﻧﻮﺷﺘﻦ رﻣﺎﻧﻲ در ﻣﺤﺪودهي وﺑﻼگ( ﺣﺎﻻ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت اﻳﻨﺠﻮر ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﻦ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻧﮕﺮان ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ زﺑﺎن‬
‫دﺷﻮار ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪهي وﺑﻼگ ﻗﺎﺑﻞ ﻫﻀﻢ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﺠﺒﻮر‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻨﮓ ﺣﻮﺻﻠﮕﻲ ﻓﻀﺎي وﺑﻼگ‪ ،‬ﻓﺼﻞﻫﺎ را ﻛﻮﺗﺎه و ﻓﺸﺮده‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬از آن ﻣﻬﻤﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻫﺮﺷﺐ ﻓﺼﻞ ﺗﺎزهاي ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻚ وﻗﺖﻫﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻣﺸﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺨﺸﻲ ﺗﺎزه‪ ،‬ﺑﺮﮔﺮدم‬
‫ﺑﻪ راﺳﺖ و رﻳﺴﺖ ﻛﺮدن ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ‪ .‬اﻣﺸﺐ ﭼﻬﺎرده ﺑﺨﺶ اول را‬
‫راﺳﺖ و رﻳﺴﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻘﺪر اﻏﻼط ﺗﺎﻳﭙﻲ و اﻣﻼﻳﻲ داﺷﺖ! ﭼﻘﺪر ﺑﻌﻀﻲ‬
‫ﺟﻤﻼت ﺷﻠﺨﺘﻪ و ﮔﻨﮓ ﺑﻮد! اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻨﻬﺎ از ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺑﺪاﻫﻪ‬
‫ﺳﺮاﻳﻲﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﭽﺎره ﭼﻪ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ از دﺳﺖ ﻣﻦ! ﺣﺎﻻ‪،‬‬
‫ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن ﺑﻌﻀﻲ ﺟﻤﻼت و ﺧﺬف ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺘﻦ رواﻧﻲ و روﺷﻨﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ؛ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﺗﻼش ﻣﻦ‬
‫ﻣﻌﻄﻮف اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﭘﻴﻜﺮهي رﻣﺎن‪ .‬آﺧﺮ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﻢ ﻧﻨﻪ‬
‫دوﺷﻨﺒﻪ و ﻣﺎدام ﻫﻠﻨﺎ ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر راﻫﺸﺎن را ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و آﻣﺪﻧﺪ‬
‫ﺗﻮي ﻛﺎر‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻧﺒﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﺪوم ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﻣﺮا ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻘﺪر اﺣﺴﺎس ﺳﺒﻜﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻣﺸﺐ‪ .‬اﻧﮕﺎر وزﻧﻪاي را از روي‬
‫دوﺷﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮدا ﺷﺐ ﻫﻢ آن ﺷﺶ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه را راﺳﺖ و‬
‫رﻳﺴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ و اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻘﻴﻪي ﻛﺎر‪ .‬اﺻﻞ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬

‫‪201‬‬
‫اﺳﻜﻠﺖ اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد درﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻛﺎر ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ ﺑﻪ‬
‫اﻓﺰودن ﺟﻤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻀﺎ را ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺗﺎش )‪(tache‬ﻣﺜﻞ ﺳﻴﺎه ﻗﻠﻢﻫﺎي ﭘﻴﻜﺎﺳﻮ‪ .‬آن ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎي واﻗﻌﮕﺮاﻳﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﻤﻴﺎزه ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺎش؛ ﻫﻤﻴﻦ و ﺑﺲ‪ .‬اﻣﺎ از آن ﻣﻬﻤﺘﺮ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن ﺟﻤﻼﺗﻲﺳﺖ ﻛﻪ ادﺑﻴﺎت ﻣﺤﺾاﻧﺪ؛ ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ رﻣﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮي ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﺮدنﺷﺎن ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آه ﭼﻘﺪر ﺟﺎي اﻳﻨﻄﻮر ﺟﻤﻼت ﺗﻮي رﻣﺎن‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﺎﻟﻲﺳﺖ؛ ﺟﻤﻼت ‪ Littéraire‬ادﺑﻴﺎت ﻣﺤﺾ! ﻧﻮﺷﺘﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ در ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن دﻗﻴﻖ اﻳﻦ ﭼﻬﺎرده ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻳﻚ‬
‫ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﺮ ﻣﻦ روﺷﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻳﺪهي ﺑﻨﻴﺎﻧﻲ رﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪام ﺑﻪ دﻏﺪﻏﻪي اﺳﺎﺳﻲام در اﻳﻦ ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﻴﺮ‪ :‬ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻣﺎ ﻛﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ؟‬

‫ﺷﻨﺒﻪ ‪ 10‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﭼﻘﺪر ﺑﻌﻀﻲ از ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺴﺘﮕﻲ را از ﺗﻦ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎروﻧﺪ‪ ،‬دوﺗﺎ از اﻳﻤﻴﻞﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ اﻣﺮوز درﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻛﺮدم اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻢ؛ اﻟﺒﺘﻪ ﭼﻮن ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺸﺎن رﺿﺎﻳﺖ دارﻧﺪ‬
‫ﻳﺎ ﻧﻪ از آوردن ﻧﺎم ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﻣﻌﺬورم‪:‬‬
‫آﻗﺎي ﻗﺎﺳﻤﻲ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي رﻣﺎن ﺷﻤﺎ را ﭘﺮﻳﻨﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪام‪ .‬ﻣﻦ‬
‫در ﺧﻮاﺑﮕﺎه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻣﻦ ﻳﻚ دوﺳﺖ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ دارم ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ‬
‫رﻣﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺮاي او ﻣﻴﺨﻮاﻧﻢ و او ﻫﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮاغ ﺑﺨﺶ ﺟﺪﻳﺪ رﻣﺎن‬
‫ﺷﻤﺎ را ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬او از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﻪ از ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻧﻢ‪...‬‬

‫‪202‬‬
‫‪ba salam;aghayeh ghasemi emshab geryeh kardam be‬‬
‫‪khater-e madari keh salhast jawab-e soalash sale digeh ast.wa‬‬
‫‪khandidam beh khaterh madari keh ghorbaneh kir-e parpar-e‬‬
‫‪pesarash mirawad.shayad hichwaghat khodam ra beh khater-e‬‬
‫‪drughhaie keh beh in pirzan goftam nemibakhshidam agar‬‬
‫‪emshab matlab-e shoma ra nakhandeh budam.‬‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 13‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻔﻬﻤﻢ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده]اﺷﺎره اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﺎدرم‬
‫در ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ[‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻨﻮز ﮔﺮﻣﻢ؛ ﻣﺜﻞ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺣﻴﻦ ﺑﺎزي دﺳﺖ‬
‫ﻳﺎ ﭘﺎﻳﺶ ﺷﻜﺴﺘﻪ‪ .‬دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺎرﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮم ﺧﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺜﻞ ﺧﺎﻧﻪاي ﻣﺘﺮوك‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ اﮔﺮ ﺷﺮوع ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻜﺮ ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻧﺸﺎﻃﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﻠﺦ ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ ﺑﺮاي روﺣﻴﻪي رﻣﺎﻧﻢ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﻮن ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻠﺦ ﻫﺴﺖ و ﻣﻦ ﺑﻨﺎ دارم اﻳﻦ‬
‫ﺗﻠﺨﻲ را ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺷﻮخ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪاش دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬از‬
‫دﻳﺸﺐ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻫﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪهام و ﻫﻲ دوﺑﺎره ﺧﻮاﺑﻴﺪهام‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ؛‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺧﻮاب ﻫﻢ ﺷﻜﻠﻲ اﺳﺖ از ﮔﺮﻳﻪ‪ .‬ﻣﻲروم ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﻟﻮﻳﻲ ﻓﺮه ‪:‬‬
‫‪avec le temps va‬‬ ‫‪tout s'en va‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻲرود ﭘﻲ ﻛﺎرش‪...‬‬

‫ﺷﻨﺒﻪ ‪ 16‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﺧﺐ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻴﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي داﺳﺘﺎن و راوي ﻓﺎﺻﻠﻪ‬

‫‪203‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻫﺮ ﺑﻼﻳﻲ ﻛﻪ دﻟﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﺳﺮ‬
‫راوي ﺑﻴﺎورم ﺗﺎ رﻣﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﺎﻃﺮه را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎْ‬
‫ﭘﻴﻜﺮهي اﺻﻠﻲ رﻣﺎن درآﻣﺪه‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲداﻧﻢ ﺳﻲ و ﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ آﻗﺎي ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ ﻛﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻨﻪ دوﺷﻨﺒﻪ ﻛﻢﻛﻢ ﺧﻮدش‬
‫را ﺑﺮ ﻣﻦ آﺷﻜﺎر ﻛﺮده اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻲداﻧﻢ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺶ ﺑﺎ ﻣﺴﺘﺮ‬
‫ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻠﻨﺎ ﻫﻨﻮز رازش را ﺑﺮ ﻣﻦ آﺷﻜﺎر ﻧﻜﺮده‪ .‬ﻛﻢﻛﻢ‬
‫دارم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻮﺷﺘﻦ رﻣﺎن ﻧﻮﻋﻲ دﻳﺪن ﺧﻮاب‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﺪاري‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮوز و ﻓﺮدا ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ و ﻃﺮﺣﻲ از اﺳﺘﺮوﻛﺘﻮر‬
‫رﻣﺎن را)ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﭽﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه( رﺳﻢ ﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ اﻣﻜﺎﻧﺎت‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن در آﻳﻨﺪه ﭼﻪ ﺟﻮر ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪي‬
‫راه را‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ و در ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺤﻘﻖ ﻃﺮﺣﻲ ﻗﻄﻌﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮوم‪ .‬ﻛﺎش‬
‫ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻘﻴﻪي ﻛﺎر را ﻳﻜﺴﺮه ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ و ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻤﻪ اﻳﺪه آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫اﺗﻤﺎم ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻫﺮﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺛﺒﺖ اﻳﻦ اﻳﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻢ ﺑﻪ وﺑﻼگ‬
‫ﺧﻮاﻧﻲ! اﻳﻦ ﻫﻢ از آﺧﺮ و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﺎ‪ .‬ﭼﻘﺪر اﺣﺴﺎس ﺳﺒﻜﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻣﺸﺐ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﺮا دﭼﺎر ﺧﻮﺷﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ آن‬
‫اﺣﺴﺎس ﺧﺸﻢ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺎدر ﻫﻢ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ آراﻣﺶ داده‪ .‬ﭼﻮن‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ رﻣﺎن دارد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از رﻧﺞ ﻋﻈﻴﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎدران‪ .‬و ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ او را ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫دوﺷﻨﺒﻪ ‪ 18‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮاﺳﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‪ ،‬در ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ رﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﻢ را ﻣﻌﻄﻮف‬
‫ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻛﺎﺑﺮد ﺳﺎﺣﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ زﺑﺎن ﻧﻪ ﺳﺎﺣﺖ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ آن؛ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﻪ‬

‫‪204‬‬
‫ﻓﻌﻼ ﺗﺎ ﺣﺪود ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺴﺖ و دو و ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺖ اﻓﺘﺎده‪.‬‬
‫ﺑﺮوم ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺖ و ﻧﻴﻢ ﺻﺒﺢ اﺳﺖ‪ ،‬دو ﺑﻌﺪاز ﻇﻬﺮ ﻫﻢ ﺷﺎﮔﺮدان‬
‫از راه ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎر روز ﻫﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ رس ﻣﻦ ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﭘﻨﺞ ـ ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ ﺳﺮوﻛﻠﻪ زدن ﺑﺎ ﺷﺎﮔﺮد‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺷﺘﻦ رﻣﺎن‪.‬‬

‫*‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺶ را ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮدم ﻛﻤﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻧﺰده ﺑﻪ ﺑﻌﺪ را ﻫﻢ راﺳﺖ و رﻳﺴﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎن آدم‬
‫ﺑﺎﻻ ﻣﻲآﻳﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻳﻚ ﻣﺘﻦ ﻫﻤﺎﻧﻲ ﺑﺸﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ورﺳﻴﻮن ﺗﻤﺎم ﻛﻪ ﺑﺸﻮد ﺗﺎزه اول ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﻴﻔﻲ دارد وﻗﺘﻲ‬
‫ﺟﺎﻫﺎي ﻛﺞ و ﻛﻮج ﻣﺘﻦ ﺻﺎف و ﺻﻮف ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ‪ 24‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫دو ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪي ژونآﻓﺮﻳﻚ در ﺑﺎره‬
‫رﻣﺎﻧﻢ)ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ( روي ﻣﻴﺰم ﺧﺎك ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻤﺖ ﻛﺮدم و‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮش را ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﺗﻮي ﺳﺎﻳﺘﻢ‪ .‬اﻣﻴﺪوارم ﻳﻜﻲ ﻫﻢ ﻫﻤﺖ ﻛﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ را‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮدم ﻛﻪ ﻧﻪ ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪاش را دارم ﻧﻪ وﻗﺘﺶ را‪ .‬ﭼﻴﺰي‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻘﺪ ژون آﻓﺮﻳﻚ ﺑﺮاﻳﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ردي از ادﻳﭗ در ﻃﺮح‬
‫اﻳﻦ رﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ دﻳﺪه اﺳﺖ؛ ﺧﻮدم ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ! ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدم‬
‫ردي از ﻣﺎﻫﺎن ﻛﻮﺷﻴﺎر ﻧﻈﺎﻣﻲ در آن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻛﺎر ﻣﻨﺘﻘﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ؛ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ردﻫﺎ؛ آﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﻓﻬﻢ راز ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺘﺎب‪ .‬اﻏﻠﺐ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن و ﻣﻨﺘﻘﺪان وﻃﻦ ﻫﻢ دﻧﺒﺎل ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‬
‫اﻣﺎ ﻧﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ در ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺟﺰﺋﻲ از ﻳﻚ اﺛﺮ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻲ از اﺛﺮ ﻳﻚ‬

‫‪205‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي دﻳﮕﺮ؛ آﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﺗﺨﻄﺌﻪ و ﻣﭻﮔﻴﺮي‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺗﻘﺼﻴﺮي‬
‫ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در زﻣﻴﻨﻪي ادﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴﻪي زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎْ ﻣﺎ‬
‫دﻧﺒﺎﻟﻪرو و ﻣﻘﻠﺪ ﺑﻮدهاﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻦ‪ ،‬اﻳﻦ دوران دارد ﺳﭙﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و‬
‫ﻻزم اﺳﺖ در ﻗﻀﺎوتﻫﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﺮج ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺒﺎﻫﺖ در ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ايﺑﺴﺎ ﻗﺪرت ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬاري را دو ﭼﻨﺪان ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ »ﮔﺰارش ﻳﻚ ﻣﺮگ« ﻣﺎرﻛﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺮح »اودﻳﭗ« ﺳﻮﻓﻜﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪ ايﺑﺴﺎ آن درﺧﺸﺸﻲ را ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ دارد‪ .‬آﻧﺎﻛﺎرﻧﻴﻨﺎ را‬
‫ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي‪ ،‬آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﺎآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺮح ﻣﺎدام ﺑﻮاري ﻓﻠﻮﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻫﻴﭻ از ﻗﺪر ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي ﻛﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن‪ ،‬در ﻫﻨﺮ‪ ،‬آﻧﭽﻪ‬
‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ اﺟﺮاي ﻳﻚ ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﻮد آن ﻓﻜﺮ‪ .‬اﺟﺮاي ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي از اﻳﻦ‬
‫ﻃﺮح‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﻮﻳﺘﺮ از ﻓﻠﻮﺑﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻫﻨﺮي ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺪ ﻧﻘﺎش را ﺑﻨﺸﺎﻧﻴﺪ ﺟﻠﻮي ﻳﻚ ﻣﻨﻈﺮهي واﺣﺪ‪ ،‬ﺻﺪ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬وﺿﻮح اﻳﻦ اﻣﺮ از ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﺎم ﻫﻤﻪي ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻳﻲ را اﻳﻨﺠﺎ ردﻳﻒ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺳﻨﺎرﻳﻮي واﺣﺪي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ؟ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ را ﻣﺪتﻫﺎ ﺑﻮد دﻟﻢ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در ﺟﺎي دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﻓﺮﺻﺘﺶ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ زدم‪ .‬ﻏﺮض‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﻛﺮد اﻳﻦ ﻧﻘﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮ از ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ آﮔﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ از‬
‫اﺛﺮش ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﺎ دﻳﺪي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ آن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻫﻢ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺻﺎﻟﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﻗﻀﺎوت‪.‬‬
‫***‬
‫ـ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﻧﺎم رﻣﺎﻧﻢ را ﻋﻮض ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪» .‬ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ‪«...‬‬

‫‪206‬‬
‫ﻛﻤﻲ ﻛﻬﻨﻪ ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬از »دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺷﻢ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻌﻼْ ﻋﺠﻠﻪاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻧُﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ اﻳﻦ ﻧُﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه را ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﻲ ﺳﺮ ﺻﺒﺮ ﺟﻠﻮ ﺑﺮوم‪ .‬ﭼﻮن ﺣﺎﻻ‬
‫وﻗﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺮدن ﻋﻨﺎﺻﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻞوﭘﺨﺶ ﻛﺮدهام در ﻃﻮل ﻛﺎر‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻣﻮﺗﻴﻔﻲ ﺑﻴﺮون ﺑﻤﺎﻧﺪ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺛﺮ‪.‬‬
‫ـ ﻓﻀﻮﻟﻚ در ﻧﺎﻣﻪاي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮده ﻛﻪ رﻣﺎن را‪ ،‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻓﺎﻳﻞ ‪ PDF‬ﺑﮕﺬارم روي ﺳﺎﻳﺘﻢ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﻟﻄﻒ اﻳﻦ‬
‫دوﺳﺖ ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ رﻣﺎن ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻧﮕﺎرﺷﺶ)ﺣﺪ اﻛﺜﺮ ده‬
‫دوازده روز دﻳﮕﺮ( ﺑﻪ ﻛﻠﻲ از روي ﺳﺎﻳﺖام ﺣﺬف ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ‬
‫رواﻳﺖ ﭼﺮكﻧﻮﻳﺲ ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬و ﻳﻜﻲ دو ﺳﺎﻟﻲ ﻛﺎر دارد ﺗﺎ ﺑﺸﻮد آن‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺗﻮﻗﻊ و ﺳﻠﻴﻘﻪي ﻣﻦ اﺳﺖ از ﻳﻚ اﺛﺮ ادﺑﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪت ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن رﺧﺖ ﭼﺮكﻫﺎﻳﻢ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان؟‬

‫ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ ‪ ٢۶‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﻴﺴﺖوﺳﻪ ﺗﺎ ﺳﻲ رﻣﺎن را دﻳﺸﺐ ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﻛﺮدم؛ ﻛﻤﻲ‬
‫زﻳﺮ اﺑﺮو ﺑﺮداﺷﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺪاري وﺳﻤﻪ ﻛﺸﻴﺪم‪ ،‬و در ﻣﺠﻤﻮع از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺴﻴﺎر راﺿﻲام؛ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎْ ﺑﺨﺶ ﺳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﺎراﮔﺮاف ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ و ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ ﻛﺎر را ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ‪.‬‬

‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ‪ 31‬ﻣﺎرس ‪٢٠٠٢‬‬

‫دﻳﺸﺐ آﻣﺪم ﺑﺨﺶ ﺳﻲوﻫﻔﺖ رﻣﺎن را ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬دﻳﺪم‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ﭘﺮﺳﻮﻧﺎژﻫﺎي رﻣﺎﻧﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﺷﻌﺮ ﺗﻠﺦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻳﻜﺴﺮه ﺗﻮي‬

‫‪207‬‬
‫ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮم ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه اﻫﻤﻴﺘﻲ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﮕﺬارم ﻓﻀﺎي ﻣﺎﻳﻮس ﻛﻨﻨﺪهي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺸﻨﺞﻫﺎي اﺧﻴﺮ در‬
‫وﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﻮي رﻣﺎﻧﻢ‪ .‬آﻣﺪم ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ وﺑﻼگ‪ ،‬دﻳﺪم‬
‫آن ﺷﻌﺮ ﺗﻠﺦ ﻫﻤﭽﻨﺎن‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﭘﺮﻧﺪهاي ﻣﺤﺒﻮس‪ ،‬دارد ﭘﺮ و ﺑﺎل ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﺳﻪي ﺳﺮ‪ :‬ﻣﻦ دﻟﻢ ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ازﻳﻦ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪي ﻣﻬﻤﺎنﻛﺶ‬
‫روزش ﺗﺎرﻳﻚ‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﻘﺾ ﻋﻬﺪ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬از ﺧﻴﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮔﺬﺷﺘﻢ‪.‬‬

‫دوﺷﻨﺒﻪ ‪ 1‬آورﻳﻞ ‪2002‬‬

‫رﺿﺎ ﺷﺎﻳﺎن ﻣﺸﺎﻃﻴﺎن )در ﻳﺎدداﺷﺖ ‪ 29‬ﻣﺎرس( ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪاﺳﺖ‬
‫در ﻣﻮرد رﻣﺎن آنﻻﻳﻦ ﻣﻦ‪» :‬دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« )ﭼﻬﻞ ﭘﻠﻪ ﺳﺎﺑﻖ(‪.‬‬
‫ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﻧﻈﺮ ﻟﻄﻒ اﻳﻦ دوﺳﺖ ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاش ﺑﻪ‬
‫ﺷﻮﻗﻢ آورد ﺗﺎ ﻛﺎر رﻣﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ درﺑﺎرهي ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و‬
‫ﻣﻨﻔﻲ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ؛ ﻧﻴﺰ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺗﻠﺦ و ﺷﻴﺮﻳﻨﺶ‪.‬‬
‫ﻓﻌﻼْ ﻫﻤﻴﻨﻘﺪر ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻀﺎي وﺑﻼگﻫﺎ ﺷﻮقاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮده‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻦ ﺷﻮخ و ﺷﻨﮓﺗﺮ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اوﺿﺎع‬
‫ﻣﺘﺸﻨﺞ ﺑﻮده ﺗﻠﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻓﻀﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪام‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ از آن ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ )‪(Solitude‬ﻛﻪ ﮔﺮه ﺧﻮردهاﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎﺣﺖ ادﺑﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه)ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻣﺎﻧﺪن از ﺗﺸﻮﻳﻖﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺮدمآزاريﻫﺎي دﻳﮕﺮان( ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮﻃﻲ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي آﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺖ‬
‫دارﻧﺪ ﺑﺮوﻧﺪ و در ﻳﻚ ﻛﺎﻓﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻀﻮر‬
‫دﻳﮕﺮان‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎز اﻳﻦ ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﻳﻚ ﻛﺎﻓﻪ ﻫﻴﭽﻜﺲ اﺟﺎزه ﻧﺪارد‬

‫‪208‬‬
‫ﻣﺰاﺣﻢ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺷﻮد و ﻧﻮﺷﺘﻪاش را ﺑﺨﻮاﻧﺪ؛ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺮدمآزاري!‬

‫ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ‪ 4‬آورﻳﻞ ‪2002‬‬

‫ﻣ‪‬ﺮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻮﺷﺘﻢ و ﺗﻤﺎم ﺷﺪ رﻣﺎن! ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻢ ﺷﺪ ﻫﻤﺎن ﭼﻬﻞ‬
‫ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ از اول ﻗﺮار ﺑﻮد ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺳﻲوﻧﻪ و ﭼﻬﻞ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮوم ﺑﺨﻮاﺑﻢ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻌﺶ ﻏﻴﺮﻣﺘﺤﺮﻛﻢ‪ .‬ﺧﻮدم‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﻪ ﻏﻠﻄﻲ ﻛﺮدهام اﻣﺸﺐ‪ ،‬ﭼﻮن ﺣﺎل ﺟﺴﻤﺎﻧﻲام ﺧﻮب ﻧﺒﻮد‬
‫اﺻﻼْ‪ .‬اﻣﻴﺪوارم ﻓﺮدا ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮم ﻧﺒﻴﻨﻢ ﻛﺎر ﻣﺰﺧﺮف ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻌﻪ ‪ 5‬آورﻳﻞ ‪2002‬‬

‫ـ ﺣﺎﻻ ﻛﻤﻲ ﻧﻌﺶ ﻣﺘﺤﺮﻛﻢ‪ .‬دﻳﺸﺐ ﻧﻌﺶ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﻨﻮز‬
‫ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻜﺮدهام دو ﺑﺨﺶ آﺧﺮ رﻣﺎن را ﻛﻪ دﻳﺸﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪام ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازم‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮاي ﻓﺮدا ﺷﺐ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﻢ ﺑﺴﻴﺎر در آن دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﺑﺮد‪ .‬ﻛﻞ رﻣﺎن را ﻛﻪ اﺻﻼْ ﺣﺮﻓﺶ را ﻧﺒﺎﻳﺪ زد‪ .‬ﻗﺮارم ﺑﺎ ﺧﻮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‪،‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫﻤﻪي رﻣﺎن را از اول‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻨﺒﻠﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪاش ﻫﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺗﻴﻒﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫ﻛﺎر )ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ از دﺳﺖ دادن ﺑﺪن( ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن در رواﻳﺖ ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻋﻀﻮي ﻛﻪ ﺑﺮﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺎف راوي‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻘﺐﺗﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻢ و ﻣﻲرﺳﻴﺪم ﺑﻪ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪن‬
‫ﻋﻀﻮ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ از ﻫﻤﻪي اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺻﻼْ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ اﺳﺘﻌﺎري ﺑﻪ‬
‫ﻛﻞ ﻫﺴﺘﻲ راوي ﻣﻲداد‪ .‬ﺧﺐ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫رﻣﺎن‪.‬‬

‫‪209‬‬
‫ـ ﻗﺮارم ﺑﺎ ﺧﻮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ رﻣﺎن را‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن‪ ،‬از روي‬
‫ﺳﺎﻳﺖ ﺑﺮدارم‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از دوﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻪ زدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ رﻣﺎن‬
‫را ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮوز و ﻓﺮدا ﺧﻮاﻧﺪن آﻧﺮا ﺷﺮوع ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ؛ ﭼﻮن ﺧﻮدم ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮرم‪ .‬ﻣﺤﺾ ﮔﻞ روي اﻳﻦ دوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ رواﻳﺖ اول را ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ روي ﺳﺎﻳﺖ ﻧﮕﻪ‬
‫ﻣﻲدارم‪ .‬ﻟﻴﻨﻚ اش ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـ دوﺳﺖ ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد اﻫﻞ ﻓﻠﺴﻔﻪ و ادﺑﻴﺎت اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺪود ﻳﻚ‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪاري از رﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺷﻮق آﻣﺪ و ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪ ژونآﻓﺮﻳﻚ در ﺑﺎرهي »ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ‪ «...‬را‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازهي اﻳﻨﻄﻮر ﻣﺤﺒﺖﻫﺎ ﺧﺴﺘﮕﻲ را از ﺗﻦ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻜﻲ دو روزه ﺗﺮﺟﻤﻪي اﻳﺸﺎن را ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻣﻲﮔﺬارم روي ﺳﺎﻳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دوﺳﺖ ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺒﺪاء آﺷﻨﺎﺋﻲﻣﺎن‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻛﺘﻔﺎ ﻧﻜﺮده و ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﺎﻣﻞ درﺑﺎره رﻣﺎن »دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« ﻣﺮا ﺣﺴﺎﺑﻲ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺸﺎن وﺑﻼﮔﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎري از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮده‪ .‬ﻧﻜﺎت ﻇﺮﻳﻔﻲ را ﻛﻪ اﻳﺸﺎن در‬
‫اﻳﻦ رﻣﺎن دﻳﺪهاﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ در اﻳﻦ آدرس ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺎس وﺑﻼگ را ﻛﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎطﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع را ﻣﻴﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ـ ﻣﻦ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ ﻓﻘﻂ ﺳﻠﻴﻘﻪي ﺧﻮدم را‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﻧﻮﺷﺘﻨﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻠﻴﻘﻪي ﻧﻮع ﺧﺎﺻﻲ از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻼﻧﺴﺒﺖ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺧﺮﺣﻤﺎﻟﻲ ﻣﻲداﻧﻢ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶ ادﺑﻲ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر آﺛﺎرم ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم وﻗﺘﻲ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭘﻴﻐﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﺑﻄﺮي ﻧﻬﺎده و ﺑﻪ درﻳﺎ ﻓﻜﻨﺪهام ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺐ‬

‫‪210‬‬
‫اﺻﻠﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ درﺳﺖ ﻛﺮدهام‬
‫ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻄﺮي را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬از ﻓﺮدا ﺷﺐ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻟﻴﻨﻚاش را ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪) .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﻛﺴﻲ ﺑﻄﺮي را‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﻣﺎ ﺗﻮي آن ﭼﻴﺰي ﻧﺪﻳﺪه‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻘﺪاري آت و آﺷﻐﺎل دﻳﺪه‪،‬‬
‫ﻏﺮوﻟﻨﺪ او را ﻫﻢ در ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﻣﻲﮔﺬارم(‪.‬‬

‫ﺷﻨﺒﻪ اﻧﮕﺎر ‪ 6‬آورﻳﻞ ‪2002‬‬

‫داﺷﺘﻢ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮم را ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﺮوم ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ ،‬ﻓﻜﺮي ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ‬
‫از ﺧﺎﻃﺮم ﮔﺬﺷﺖ‪ :‬ﻋﻨﻮان ﻫﻤﻪي ﺑﺨﺶﻫﺎي رﻣﺎن را اﮔﺮ زﻳﺮ ﻫﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻌﺮي اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ ،‬و ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر ﻫﻴﭻ ﺑﺪك‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﺎل و ﻫﻮا ﭼﻴﺰي ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻴﺎن ﺷﻌﺮﻫﺎي اﻟﻴﻮت و‬
‫ﺳﻼن‪ .‬در روزﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦﻫﺎ ور ﻣﻲروم ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰك ﺑﻬﺘﺮي از‬
‫آن در ﺑﻴﺎورم‪:‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﻧﻪ آﻧﻜﻪ ﻫﺮﭼﻴﺰ ﻏﺮاﻣﺘﻲ دارد؟‬
‫وردي ﻛﻪ ﺑﺮهﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫آﻳﺎ ﻣﺴﻴﺢ در راه اﺳﺖ؟‬
‫ﭘﺮﻧﺪهاي ﻛﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫از ﭘﺸﺖ ﻏﺒﺎرﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﭼﻮب‬
‫اﻓﻌﺎل ﺑﻲﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﻪ ﺗﺎري »ﻛﺎﺳﻪ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ« ﺑﺴﺎزﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪي ‪1/5‬‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﻔﺶ و ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬
‫ﻧﻨﻪ دوﺷﻨﺒﻪ و ﺷﺎل ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ ﻣﺎدام ﻫﻠﻨﺎ‬

‫‪211‬‬
 ‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﻚ ﻣﺘﻦ ﮔﻢ ﺷﺪه‬
‫راهﻫﺎﻳﻲ از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺞ‬
‫ﻳﻚ اودﻳﭗ ﺑﻲ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﻔﺮﻳﻦ درﺧﺖ ﺗﻮت‬
‫ﻋﻮض ﻛﺮدن ﺑﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ روح‬
‫درﻫﺎ و دارﻫﺎي ﻣﻤﻠﻜﺘﻢ‬
‫ﻧﻘﺶ ﺣﺎدﺛﻪاي ازﻟﻲ‬
‫اﻟﻤﺎ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻮﻓﻴﺎﻟﻮرن و ﺑﻘﻴﻪ‬
‫ﺳﻔﺮ اداﻣﻪ داﺷﺖ‬
‫ﭼﺸﻢﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺖﻫﺎ و ﻛﭙﻞﻫﺎ‬
‫ﺟﺸﻦ ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﺟﻴﮕﺮ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﺎن ﻣﺮﻏﺎن‬
‫ﺧﻴﺮه ﺑﻮدم ﺑﻪ ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ‬
‫ﺳﺮخ ﻣﺜﻞ دو ﻟﻜﻪي ﺧﻮن‬
‫دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس‬
‫ﻣﺜﻞ اﻓﺘﺎدن ﺳﻜﻪاي در آب‬
‫ﺗﻜﻪاي ﺗﻮر ﺳﭙﻴﺪ‬
‫ﺳﻼم اي ﮔﺮﺑﻪﻫﺎي ﻧﺠﻴﺐ‬
‫ﻣﺜﻞ ﺗﻜﺎن ﮔﻬﻮاره‬
‫ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎزي ﮔﻠﻒ‬
‫ﺟﻬﺎنِ اﻓﻘﻲِ ﺗﺨﺖﻫﺎي روان‬
‫ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻲ داﺷﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦِ ﺷﺴﺘﻦِ رﺧﺖ؟‬

‫‪212‬‬
 ‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﺦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن رﻧﮓﻫﺎ‬
‫ﻟﺤﻈﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲاﻧﺪ از ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﭘﺮﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ از ﻛﻬﻜﺸﺎنﻫﺎي دور‬
‫ﻳﻚ ﺟﺴﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﺎل‬
‫ﺑﺎ ﻋﻴﺴﺎي ﻣﻐﺮﺑﻲ‬
‫ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻫ‪‬ﺮم ﻧﻔﺲﻫﺎ‬
‫ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس و اﻋﺘﺼﺎب رؤﻳﺎﻫﺎ‬

‫*‬
‫ـ ﻛﺎش‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﭼﻬﻞ وﻫﺸﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎ ﭘﻨﺠﺎه درﺻﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﻋﻤﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ اﻣﺎ‪ ،‬در‬
‫ﻋﻮض‪ ،‬ﺻﺪ در ﺻﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر و زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن ﻣﻲرﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ!‬
‫ﻋﻤﺮيﺳﺖ ﻣﻲدﻳﺪم ﻳﻜﻲ ﭼﻴﺰي را ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﮕﺬارد‬
‫ﺗﻮي ﺗﻤﭙﻠﺖ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‪ .‬ﻧﮕﻮ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد! ﻋﻴﺒﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬اﮔﺮ ﺟﻬﺎن ﻏﻴﺮ از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻲﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﺗﺎ در ﻛﺎرﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﻠﻖ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻤﭙﻠﺖاش ﻧﻘﺺ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻢ اﻧﮕﺎر در ﺳﺮﺷﺖ ﺗﻤﭙﻠﺖ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﺋﻲش ﻟﻨﮓ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻣﻲﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻤﭙﻠﺖ ﺑﻌﺪي ﺑﻴﻔﺘﻴﻢ! ﺑﻨﺎ ﺑﻪ‬
‫دﻻﻳﻞ ﻓﻠﺴﻔﻲ ـ رﻳﺎﺿﻲ ـ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ‪ ،‬اﻣﺸﺐ ﻓﻘﻂ اﻛﺘﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻟﻴﻨﻚ ﺻﻔﺤﻪي اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن در ﺑﺎرهي رﻣﺎن‬
‫»دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس«‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻐﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻌﻪ ‪ 12‬آورﻳﻞ ‪2002‬‬

‫‪213‬‬
 ‫ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي وﻗﺖ ﮔﻴﺮآورده ام اﻳﻦ دو ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ و ﺑﺮوم‪.‬‬
‫ـ رﻣﺎن را از روي ﺳﺎﻳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ وﻗﺖ آﻧﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺮود در ﻛﻮره‬
‫و ذوب ﺷﻮد ﺗﺎ‪...‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي وﺑﻼگ ﻫﺎﻳﻜﻮ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ رﻣﺎن روي ﺻﻔﺤﻪام ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﻧﻈﺮ ﻟﻄﻒ‬
‫اﻳﻦ دوﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ دﻟﻴﻞ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ‪ :‬رﻣﺎن از ﻧﻈﺮ ﺧﻮدم‬
‫ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه‪ .‬اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻛﺘﻔﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪاي ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻊ در ﻣﻴﺎن ﻧﻬﺎده ﺷﺪه‪ .‬اﻣﺮوزه‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روي دﺳﺘﻨﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺟﺎي ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ادﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده‪ :‬ﭼﺮا‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺑﻌﺪاْ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺧﻂ زده؟ ﭼﺮا اﻳﻦ ﺑﺨﺶ را ﺑﻪ ﻛﻞ ﺣﺬف‬
‫ﻛﺮده؟ ﭼﺮا‪ ...‬؟ ﻣﺪت ﻳﻚ ﺳﺎل اﺳﺖ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻤﻴﻠﻪ ﻃﺎﻟﺒﻲ زاده ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎْ‬
‫روي ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ‪ 366‬ﺻﻔﺤﻪاي روي »ﺑﺎغ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ« ارﻧﺴﺖ ﻫﻤﻴﻨﮕﻮي ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺗﻔﺎوت ﻧﺴﺨﻪي ﭼﺎپ ﺷﺪه را ﺑﺎ‬
‫دﺳﺘﻨﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده‪ ،‬اﺻﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ دﺳﺘﻨﻮﺷﺘﻪ »ﭼﺎه ﺑﺎﺑﻞ« و‬
‫»ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ‪ «...‬را ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪام ﻣﻦ ﺟﺰ ﻧﺴﺨﻪي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﻪي‬
‫دﺳﺘﻨﻮﺷﺘﻪﻫﺎ را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؛ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ روز‬
‫اول ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻮدم را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎرﻫﺎ اﻋﻼم ﻛﺮدهام‪ .‬اﺻﺮار او ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ دارم‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪام ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر ﻛﺎﻟﺒﺪﺷﻜﺎﻓﻲﻫﺎ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰمﻫﺎي آﻓﺮﻳﻨﺶ ادﺑﻲ‪ .‬و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎﻟﺒﺪﺷﻜﺎﻓﻲﻫﺎ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫»دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« ﺑﻪ ﺻﻮرت آنﻻﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻦ دادن ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ‪.‬‬

‫‪214‬‬
‫ـ ﻛﻤﺎل‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي وﺑﻼگ دﻳﺪن‪ ،‬در ﻳﺎدداﺷﺖ ‪ 9‬آورﻳﻞ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻼت‬
‫ﺧﻮدش را روي »دﻳﻮاﻧﻪ و ﺑﺮج ﻣﻮﻧﭙﺎرﻧﺎس« ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻨﺎ ﻧﺪارم در‬
‫ﺑﺎرهي اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻳﺎ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎي ﺑﻘﻴﻪي دوﺳﺘﺎن ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪي‬
‫اﻳﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎ را ﻫﻢ اﮔﺮ در ﻳﻚ ﺟﺎ ﺟﻤﻊ ﻛﺮدهام ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ دﺳﺖ آﺧﺮ ﺑﺸﻮد از ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻌﺘﻨﺎﺑﻬﻲ ﻣﻮاد ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد‬
‫ﺑﺮاي ﺻﺤﺒﺖ درﺑﺎرهي ادﺑﻴﺎت‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪي ﻛﻤﺎل ﺑﺮاي ﻣﻦ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد اﺷﺎرهاش ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺑﻮدن ﻛﺖ و ﺷﻠﻮار و ﻣﻮﻫﺎي دﻛﺘﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺘﻴﻪ اﺳﺖ در آﺧﺮ رﻣﺎن‪ .‬اﻗﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼْ ﻧﺎآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و‬
‫ﺑﻴﺮون از ارادهي ﻣﻦ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﺎﻟﺒﻲ! ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازهي اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﺮدن آن‬
‫ﺑﻦﻣﺎﻳﻪاي ﻛﻪ ﺧﻮدم در اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﻣﺮﺳﻲ ﻛﻤﺎل ﺑﺮاي اﺷﺎرهات ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ! ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﮔﻔﺘﻪام‪ :‬آﻓﺮﻳﻨﺶ ادﺑﻲ از ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲآﻳﺪ‬
‫ﺑﺲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ از آﮔﺎﻫﻲ‪.‬‬

‫‪215‬‬