PPI

Community
Press Awards
art
angel
•Best Edited
Weekly printshop
2003 and 2007 Printing is our profession
Service is our passion
•Best in Photojournalism 67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines
1998 and 2005 (0632) 912-4852 (0632) 912-5706
ISSN–1655-3853 • AGOSTO 15 – 21, 2008 • VOL. 29, NO. 33 • 8 PAHINA • P10.00

ATAS SA GUWARDIYA SA MINAHAN

‘Walang media-media ...

’pag pumalag, paputukan!’ Basahin ang ulat ni Dino Balabo sa Pahina 7

PANGANIB SA PAMAMAHAYAG — Ang
larawang ito ay mula sa video footage ng NBN-
Channel 4 nang magpunta sila sa kabundukan ng
Barangay Camachin, Doña Remedios Trinidad,
Bulacan noong Agosto 3 upang magkober ng
paghahain ng Temporary Restraining Order (TRO)
sa mga guwardiya sa pinag-aagawang minahan sa
nasabing barangay. Natiyempuhan nila ang
dalawang trak ng pinagsanib na puwersa ng pulis
na diumano’y mag-iimbestiga sa naganap na
panunutok ng baril sa naturang minahan. Sa
pagkakataong ito, pinagbantaan ng mga guwardiya
sa minahan ang crew ng NBN-Channel 4 at ang
kasama nilang mga mamamahayag mula sa
Bulacan at Maynila. Sa maliit na larawan na
nakapaloob makikita ang isang nagngangalang
“General Campo” na umano’y isang retiradong
heneral (nasa gawing kaliwa at nakasuot ng jacket,
baseball cap at salamin sa mata) na sumigaw ng
utos: “Walang media-media sa amin. Paalisin ang
mga iyan. Kapag pumalag, paputukan!”

Pangamba sa pagkalap ng balita sa kabundukan ng DRT

NI DINO BALABO
DONYA REMEDIOS TRINIDAD, Bulacan
— Ilang beses na rin akong nakarating sa
bulubunduking bayang ito bilang isang
mamamahayag, partikular na sa Baran-
gay Camachin, ngunit bawat pagkakata-
ong iyon laging may pangamba sa aking
isipan.
Ito ay dahil sa malayo sa kabayanan
ang nasabing barangay, bukod pa sa mga
ulat ng tensyon sa pagitan ng iba’t ibang
grupo.
Noong Abril 12, kasama ako ng mga
mamamahayag ng GMA-7 at CLTV 36
nang aming ikober ang puwersahang pag-
pasok ni dating Heneral Jovito Palparan
kasama ang mga armadong kalalakihan
sa minahan ng bakal sa Camachin.
Hindi na namin inabutan ang grupo
ng retiradong Commanding General ng
7th Infantry Division. Ngunit nandoon
pa rin ang pangamba na baka maipit kami
sa putukan at mapabilang sa listahan ng
‘Impunity’ kumakalat na
parang cancer | Pahina 6
mga pinaslang na mamamahayag sa
bansa.
Sa mga sumunod na pag-akyat namin
sa Barangay Camachin ay wala na ang mga
tauhan ni Palparan, ngunit hindi pa rin
nawala ang tensyon sa minahan dahil na
rin sa pagmamatigas ng isang grupo na
humahawak sa dalawang security agency
na ang mga guwardiya ay nagbabantay sa
Palparan: Hina-hunting
ako ng pulisya | Pahina 6
minahan.
Kung kaming mga mamamahayag ay
may pangamba sa pag-akyat sa Cama-
chin, lalong higit ang sa mga residente
doon na aming nakapanayam na hindi
naglihim maliban sa kanilang pangalan.
Para sa kanila, simple lamang ang
kanilang buhay. Magtanim ng mga gulay
at punong kahoy upang may maani,
maibenta at maipambili ng mga gamit
na kanilang kailangan, at kung may sobra
maipampaaral sa kanilang mga anak.
Ngunit ang kanilang simpleng pamu-
muhay ay nabalisa nang dumating ang
sundan sa pahina 7
2 AGOSTO 15 – 21, 2008

EDITORYAL Buntot Pagé PERFECTO V. RAYMUNDO

Karma sa bigas Alarilla sa ika-4 na distrito ng Bulacan

ANG bigas na kapag isinaing ay di lamang pangunahing pagkain ng MARAMI sa ika-4 na distrito ng
Bulacan ang nagbubunsod kay
mahigit 80-milyong Pilipino, ito ay isang produktong ininenegosyo at
nagagamit din sa pulitika. dating alkalde Eddie Alarilla na
tumakbong kinatawan sa nala-
Sa unang apat na buwan ng taon, nayanig ang maraming pamahalaan lapit na halalan sa 2010.
sa Timog Silangang Asya kung saan nabibilang ang Pilipinas dahil sa Ito ay batay sa nakikita nilang
biglang pagtaas ng presyo ng bigas, bunsod ng mababang produksyon at sipag na isinasagawa ng dating
patuloy na pagtaas ng presyo ng petrolyo. alkalde na kahit na ang kanyang
Damang-dama ng mga Pilipino partikular na ang may tatlong milyong butihing kabiyak na si Joan ang
Bulakenyo ang pagtaas ng presyo ng bigas dahil para sa kanila ito ay alkalde ng Meycauayan ay lagi pa
rin siyang naka-alalay sa alkalde
buhay. Ngunit para sa mga negosyante, ito ay pera. sa pagpapatakbo at pamamahala
Humaba ang pila sa mga accredited store ng National Food Authority sa bayan ng Meycauayan.
(NFA) sa lahat ng dako, tumaas ang presyo ng palay at ang mga Ang ika-apat na distrito ay
negosyante na dati ay prenteng naghihintay ng magbebenta sa kanila binubuo ng mga bayan ng Obando,
ng palay sa kanilang mga kiskisan ay napilitang bumaba sa mga bukid at Meycauayan, Marilao, Sta. Maria.
nag-agawan sa inaning palay ng mga magsasakang halos nakalubog sa Ang lungsod ng San Jose Del
Monte ay isa nang solong distrito
lupa. na may sariling kinatawan sa
Sa madaling salita, tumaas ang presyo ng palay at bigas at sa isipan Kongreso sa katauhan ni Kint.
ng maraming negosyante ng palay panahon nila ito para kumita ng Arturo B. Robes.
limpak, kaya’t sunod-sunod ang kanilang ginawang ispekulasyon hinggil Ang kasalukuyang kinatawan
sa supply at presyo ng bigas. ng ika-4 na distrito na si Reylina
Ngunit ang hindi nila nasilip at nabigyan ng pansin ay ang naging “Neneng” Nicolas ay tatlong
beses nang inihalal na kinatawan
reaksyon ng gobyerno na dati ay parang kakampi ng ilan sa ng distrito at hindi na maaaring
pinakamalalaking negosyante ng bigas ngunit ngayon ay naninimbang kumandidato pa sa ika-apat na
sa galit ng bayan . pagkakataon.
Ayon kay Arturo Figueroa, hepe ng NFA sa Bulacan, sinadya nila Dahil sa kasipagan ng dating
padagsain o pinabaha nila ang murang bigas ng NFA sa mga pamilihan alkalde, maraming naniniwala na
upang mahatak pababa ang presyo ng bigas. Ang resulta: kuntento karapat-dapat siyang maging
kinatawan ng distrito.
muli ang taong bayan, tapos na ang krisis para sa kanila, ngunit para sa
mga negosyante, nagsisimula pa lamang ang animo’y mapanalantang
balang sa kanilang negosyo.
Ito ay masasalamin sa Inter City Industrial Estate, ang pangunahing Promdi
rice trading center sa Bocaue, Bulacan. Ang dating mga abalang kiskisan
ay tumamlay. Dumalang ang mga truck na dati ay nakaparada sa harap
nila na pinagkakargahan ng sako-sakong bigas ng mga rice dealer.
Maging ang mga rice retailer sa mga palengke at talipapa ay
naramdaman ang pagtumal ng benta ng komersyal na bigas, dahil daw
sa mas pinipili ng mga tao ngayon ang NFA rice, bunsod na rin ng
pagtaas ng presyo ng iba pang pangunahing bilihin maging ng pamasahe. KAHANGA-HANGA ang lakas at
Sa isang banda, ang pangyayaring ito ay nagpapaalala ng minsan ay galing na ipinakita ng mga nagsi-
pagwaging atleta sa Beijing Olym-
tinuran ng ZTE-NBN scandal whistleblower na si Jun Lozada na nagsabing, pics.
“moderate their greed.” Pati ang mga Pinoy Olympian
Sinasabing sumobra ang paghahangad ng mga negosyante na kumita ay nagsibilib.
ng salapi sa pamamagitan ng mga ispekulasyon hinggil sa presyo ng ***
bigas, ngunit sa pagkakataong iyon ay tama ang naging hakbang ng Qualifying round pa lang ng
pamahalaan. Olympics, laglag na agad ang mga
manlalarong Pinoy.
Nakontrol ng gobyerno ang pagtaas ng presyo ng bigas, napigil ang Di naman nasayang ang pag-
posibilidad ng pagbulwak ng galit ng taumbayan, ngunit sa kabila ng punta nila doon, dahil aktuwal
pagtugon sa nakikitang problema, nagbunga naman ito ng isa pang nilang napanood ang mga palaro.
problema sa panig ng mga negosyante. ***
Sabi nga ng mga matatanda, kung ano iyong itinanim ay iyong aanihin. Pati mga Pinoy sports official
Nawa ay matuto tayong magtanim upang maging sapat ang ating ay nakapanood ng mga live na
palaro. Pati sila, naki-cheer sa mga
produksyon at hindi mapasailalim sa kontrol ng mga mapaghangad na magagaling na atleta mula sa
negosyante. ibang bansa.
***
Kabilang sa mga atletang ka-
nilang hinangaan ay si Natalie
23 na lamang ang Senador
DAHIL sa ginawang pagtakbo ni
dating Senador Alfredo Lim sa
pagka-alkalde ng Maynila at siya
naman ay nanalo, 23 na lamang
ang bilang ng mga Senador .
Narito ang talaan ng 23 pang
mga Senador ng ating bansa: Sen-
ate President Manny B. Villar,
2007-2013; Majority Leader
Francis N. Pangilinan, 2007-2013,
Minority Leader Aquilino Pi-
mintel Jr., 2004-2010, Senate
President Pro Tempore Jinggoy
Ejercito-Estrada, 2004 -2010.
Edgardo J. Angara, 2007-2013,
Benigno C. Aquino III, 2007-2013,
Joker P. Arroyo, 2007-2013, Ro-
dolfo G. Biazon, 2004-2010; Allan
Peter S. Cayetano, 2004-2010,
Miriam Defensor Santiago, 2004-
2010, Juan M. Enrile, 2004-2010,
Francis G. Escudero, 2007-2013,
Richard J. Gordon, 2004-2010;
Gregorio B. Honasan, 2007-2013;
Panfilo M. Lacson, 2007-2013;
Manuel Lapid, 2004-2010; Loren
B. Legarda, 2007-2013; Jamby
A.S. Madrigal, 2004-2010; Ramon
B. Revilla Jr., 2004-2010; Mar
Roxas, 2004-2010; Antonio F.
Pinoy Olympians
***
Usap-usapan sa mga barberya
at maging sa iba’t ibang umpukan
ang pagiging mahusay na manla-
laro ng Pinoy at mga Pinay sa
Olympics.
Isa sa napag-usapan ay si
Victoria Manalo Taylor Draves, na
ang ama ay si Teofilo Manalo. Si
Victoria na ngayon ay 79 anyos ay
nagwagi ng gintong medalya sa
diving noong 1948 London Olym-
pics.
***
Ayon sa Wikipedia, ang online
free encyclopedia sa internet, si
Victoria ang kauna-unahang half
Asian, half-American na babae na
nagwagi ng gintong medalya sa
Olympics.
Kaya naman marami ang hanga
sa kanya, lalo na ang mga Pinoy
Trillanes IV, 2007-2013, Juan
Miguel Zubiri, 2007-2013.
Agosto 21, 1983
ITO ang petsa nang paslangin sa
tarmac ng Manila International
Airport ang pangunahing lider ng
oposisyon ng ating bansa noon na
si Senador Benigno Aquino
“Ninoy” Aquino.
Si Ninoy ay mula sa kilalang
angkan sa Concepcion, Tarlac.
Naging reporter siya ng Manila
Times, at napisil noon ni Pangu-
long Ramon Magsaysay na maging
sugo sa Supremo ng Hukbalahap
na si Luis Taruc. Pagkatapos ng
apat na buwan ay sumuko ng
walang pasubali si Taruc.
Ang pagkakapaslang kay Ni-
noy ang nagpabago sa takbo ng
pulitika sa ating bansa. Buhat
noon ay naging sagisag ng pag-
kakaisa ang Agosto 21 na pinag-
buwisan ng buhay ng isang iti-
nuturing na bayani ng ating
bansa.
Sana sa pag- alala natin sa araw
ng kamatayan ni Ninoy ay umusal
tayo ng isang piping dalangin sa
ikaluluwalhati ng kaluluwa niya
sa kanyang kinaroroonan.
DINO BALABO
Sa Amerika siya lumaki at
nagsanay. Amerika rin ang gu-
mastos sa kanyang mga pagsa-
sanay.
Kaya bang tapatan ng Pilipinas
ang ginagastos ng Amerika sa
pagsasanay kay Natalie?
***
Ito ang isang malaking ka-
malian ng mga Pilipino. Hindi pa
rin natin natutuhan ang halaga
ng disiplina at mahabang pagsa-
sanay.
Ang laging gusto natin ay pa-
nandaliang solusyon. Nasanay
tayo sa mga tapal kaya laging
supalpal. Siguro dahil mahilig
tayo sa mga instant tulad ng in-
stant mami, instant coffee, in-
stant ulam.
***
Totoo, kaibigan. Hindi ba pag

Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980
Jose L. Pavia
Publisher/Editor
Perfecto V. Raymundo
Associate Editor
Anthony L. Pavia
Managing Editor
e-mail
mabuhaynews25@yahoo.com
PPI-KAF
Community Press
Awards
EDITORIAL
Alfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, Jose
Gerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose Visitacion Q.
Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto Raymundo Jr.,
Dino Balabo
PRODUCTION
Jose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia,
Mark F. Mata, Maricel P. Dayag
PHOTOGRAPHY / ART
Eden Uy, Allan Peñaredondo, Joseph Ryan S.
Pavia
BUSINESS / ADMINISTRATION
Loreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez, Peñaflor Crystal,
J. Victorina P. Vergara, Cecile S. Pavia, Luis
Francisco, Domingo Ungria, Harold T. Raymundo,
Anne Coughlin, ang Fil-Am swim-
mer na mula sa 2004 Athens
hanggang sa 2008 Beijing Olym-
pics ay walang tigil ang pagsungkit
ng gintong medalya.
Ang lola ni Natalie na si Zenai-
da Bonh ay mula sa Meycauayan,
Bulacan.
***
Wow, isang malaking kara-
ngalan ito sa mga Pilipino at mga
Bulakenyo. Kaso ang watawat na
iwinagayway ni Natalie ay ang
watawat ng Amerika.
Kakampi mo ang Batas
na nagsabi pa na kung watawat
ng Pilipinas ang kanyang dinala
noon ay may medalyang ginto na
ang bansa sa Olympics.
***
Gayundin kay Natalie na hindi
lamang dalawang medalyang
ginto ang nasungkit sa dalawang
magkasunod na Olympics.
May mga nagsabi pa na dapat
ay watawat ng Pilipinas ang dal-
hin ni Natalie sa 2012 London
Olympics. Pero imposible.
***
ATTY. BATAS MAURICIO
may problema ang bansa, laging
nakalahad ang mga pulitiko sa
ibang bansa lalo na ang Amerika.
Kaya naman, pag stateside ang
produkto, magaling, pero pag
gawang Pinoy, bale wala.
***
Kailangang matuto na tayong
tuminding sa ating mga sariling
paa. Nakita na natin ang ating
kahinaan. Ang ating tuklasin ay
ang ating kalakasan.
Katulad sa larangan ng pala-
sundan sa pahina 4

Best
Edited Weekly
Jennifer T. Raymundo, Rhoderick T. Raymundo
CIRCULATION Tungkulin ng nagbenta ng lupa
Robert T. Raymundo, Armando M. Arellano,
2003 + 2008 Jess Camaro, Fred Lopez TANONG: ’Yun pong lupang sunduan ng magkabilang panig, Una dito ay maaari siyang humi-
nabili namin ng hulugan, tapos nagagawa din ito sa pamamagitan ling na mabalewala na lamang ang
The Mabuhay is published weekly by the na namin bayaran saka namin ng pagpapalabas ng titulo sa bilihan, kasi nga ay may balakid
Best MABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES — nalaman na nakasanla pala ’yung pangalan ng nakabili. Ang obli- sa transaksiyon at ito nga ang
in Photojournalism DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 to March titulo. Ano po ang puwede naming gasyong ito ay nakasalalay sa naunang sanlaan sa ibang tao.
1998 + 2005 6, 2011, Malolos, Bulacan. gawin? (639196573728) pagkakaroon ng buong-buong Pangalawa ay maaari naman
The Mabuhay is entered as Second Class Mail Sagot: Maraming salamat po karapatan ng nagbenta na mai- niyang ituloy ang bilihan pero
A proud member of Matter at the San Fernando, Pampanga Post Office sa tanong na ito, na ipinadaan sa lipat ang kanyang pagmamay-ari maaari niyang hilingin sa nag-
PHILIPPINE PRESS INSTITUTE on April 30, 1987 under Permit No. 490; and as aming text messaging service. sa nakabili, at ito ay magaganap benta na tubusin na ang pagka-
Third Class Mail Matter at the Manila Central Post Sa ilalim ng Civil Code of the lamang kung ang ari-ariang ipi- kasanla at bayaran na ang pinag-
Office under permit No. 1281-99-NCR dated Nov. Philippines at maging ng Presi- nagbili ay nasa absolutong pag- sanlaan upang mawala ang ba-
15, 1999. ISSN 1655-3853 dential Decree 1529, ang batas na mamay-ari nito, at hindi pa nai- lakid sa bentahan. Alinman dito
Principal Office: 626 San Pascual, Obando, kilala bilang Property Registra- pagbibili o naisasanla sa iba. Kung sa dalawang ito ang pipiliin ng
Bulacan 294-8122 tion Decree, ang isang nagbenta bago ang bilihan ay naisanla na nakabili, maaari siyang humingi
ng lupa o iba pang ari-arian ay pala ng nagbebenta ang ari-ariang ng danyos perhuwisiyo laban sa
WEBSITE may obligasyong ilipat sa bumili kanyang ipinagbili, hindi niya nagbenta.
http://mabuhaynews.com ang kanyang karapatan bilang maililipat ng buong-buong ang PRC ID card ibinibigay lamang sa
may-ari. Kadalasan, ito ay gina- pagmamay-ari sa ari-arian, at,
gawa sa pamamagitan ng pag- dahil diyan, hindi maituturing na mga pumasa sa mga board exams
Subscription Rates (postage included): P520 for one year or 52
issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising base sasagawa ng deed of sale, o do- may-ari na nga ang napagbilhan. Tanong: 2001 nakapag-board
rate is P100 per column centimeter for legal notices. kumento ng bilihan, sa pangalan Sa ganitong sitwasyon, dalawa exam at nakapasa ang husband ko
ng nakabili, at, depende sa ka- ang maaaring gawin ng nakabili. sundan sa pahina 4
AGOSTO 15 – 21, 2008
Depthnews
“THERE has never been a good
war or a bad peace.” The new wid-
ows, orphans and smoldering ru-
ins left by the recent Moro Islamic
Liberation Front’s rampage, un-
derscore the this adage’s truth.
Over 120,000 civilians and
combatants died in Mindanao
conflicts from 1970 to 2005, esti-
mates an earlier World Bank
study. Over two million became
refugees within that period.
Lumads (indigenous people) and
Muslims stayed longer in evacua-
tion centers, says an Oxfam report
Their more remote homes became
conflict areas.
If spooked investments were
tallied, losses from Mindanao
clashes could exceed P10 billion
yearly, the Philippine Human De-
velopment Report says. That’s
small compared to the gross do-
mestic product.
“But the real tragedy is armed
Cebu Calling
“SERVIAM,” I will serve, has
been a favorite motto of many
Popes and other ecclesiastics, as
well as many other people, promi-
nent and ordinary. It’s taken
from the Bible, and expresses a
basic attitude we all ought to
have.
I think that’s still the break-
ing news many of us have yet to
know. We are still uncomfortable,
if not averse, to the idea, and if
there’s any serving that we do,
it’s most likely to serve our own
self-interest, a caricature of how
things ought to be.
In fact, to serve must really
be an essential part of our nature,
because Christ himself did and
lived it, and then taught it to all
of us. Our sin, first the original
and then our own, have distorted
and muffled this yearning to
serve we actually have deep in
our hearts.
But consider the following
words and actions of our Lord:
– “The Son of Man came to
serve, and not to be served, and
to give his life as ransom for
many.” (Mt 20,28)
– “If any man desires to be
first, he shall be the last of all,
and the servant of all.” (Lk 9,35)
– After washing the feet of his
apostles in the Last Supper, he
said: “If then I being your Lord
and Master, have washed your
feet; you also ought to wash one
another’s feet. For I have given
you an example, that as I have
done to you, so you do also.”
(Jn 13,14-15)
There’s no other way to inter-
Forward to Basics
“ME worry about getting fat? I
just make sure I don’t overeat!”
You had better think twice before
saying something like this if you
think that this is all there is to
gaining weight. Recent studies
interestingly reveal that eating
too much isn’t the only factor that
leads to weight gain.
Researchers led by Dr.
Catherine S. Berkey of Brigham
and Women’s Hospital and Har-
vard Medical School in Boston
have found out that the following
factors — over a period of time —
can contribute to gaining extra
unwanted pounds: too much
Internet surfing, too little sleep
and increased intake of alcohol.
The study surveyed some
5,000 girls and women between
Jaw-jaw, not war-war
conflicts prevent areas, such as
Muslim Mindanao, from attain-
ing their full potential,” PHDR
adds. “All estimates of lost out-
put, based on current perfor-
mance, are underestimated.”
There were 3.86 million Mus-
lims in 2000, up from 791,617
that the 1948 census counted, the
National Statistical Office re-
ports. The Office of Muslim Af-
fairs disagrees. There were 8.34
million, This “statistical geno-
cide” stemmed from flawed
undercounts, critics say.
The delayed 2007 census
hasn’t released it’s tally of actual
Muslim population today. Surf the
Net. And you find U.S. agencies
figure total population, as of mid-
July, crested at 92.6 million. Of
this, 4.64 million were Muslims
But Muslims, Christians, lu-
mads — all are hurt by the same
weapons, subject to the same
Meant to serve
pret these words and actions of
Christ. We need to understand
that to serve is a necessity of our
life, as persons and children of
God. By refusing to serve, we vio-
late our own selves.
Of course, to serve properly can
only be done if the first and ulti-
mate object is God, and because
of God, others. Our Lord said: “No
man can serve two masters … You
cannot serve God and mammon.”
(Mt 6,24)
To serve outside of this orbit
is to reduce serving into some-
thing servile or enslaving, some-
thing that degrades us rather
than dignifies us.
The reason we often end up
hating to serve is because we
serve improperly — we serve our-
selves rather than God, first, and
then others. Serving in this way
would inflict us with a short-cir-
cuit sooner or later.
To serve should be our guid-
ing principle, since it gives mean-
ing and direction to our life. It’s
what fulfills us, what brings us
to our proper end and joy. It iden-
tifies us with Christ and unites
us with others. It builds up our
communion with God and our
solidarity with the others.
Said another way, it is only in
serving that we can know and love
Christ and let others know and
love Christ as well. Christ cannot
be discerned with the head alone.
Knowing and loving him involves
our whole being whose different
aspects are actuated and inte-
grated when we serve.
It is only in serving that we
FR. FRANCIS B. ONGKINGCO
Spiritual obesity
the ages of 14 to 21. Results
showed that those who spent 1 to
5 hours to 16-plus hours surfing,
who clocked only 5 hours of sleep
or less and had two or more drinks
a week had a notable increase in
their Body Mass Index.
Actually all three factors com-
pensate one another: surfing up
to the wee hours of the night and
taking drinks in between. This
becomes an “effective fat-packing
combination” since one indulges
in fewer physical activities, gets
more tired during the day for lack
of sleep which affects bodily hor-
mones and metabolism, and one
absorbs more calories which alco-
holic drinks contain in significant
amounts.
If we think about this phenom-
JUAN L. MERCADO
fears. “If you prick us, do we not
bleed?” Shylock asked. “And if you
wrong us, do we not revenge?”
Population growth and migra-
tion are altering Mindanao more
decisively than guns. From one
fifth to a third of five major eth-
nic groups — Maranao, Maguin-
danao, Tausug, Yakan and Iranon
— live outside their provinces.
Many huddle in virtual ghettoes
of Metro Manila, Tanay, Baguio
and Cebu. Others crossed to
Sabah.
For now, there are tasks that
can not be put off. We must bury
the dead and treat the wounded.
Some 150,000 refugees that Com-
manders Bravo and Kato terror-
ized need to be fed and sheltered.
Civilians used as “human shields”
by MILF’s “holy warriors” have
to be accounted for.
The more grueling work is
continued on page 4
FR. ROY CIMAGALA
can start building and strength-
ening our Christian culture of life
and love. We have to do every-
thing to make serving like the
motive for our thoughts, desires,
words and deeds.
Let’s be wary of the subtle
tricks the devil and we can play
on our own selves, blurring the
distinction between God’s will
and ours, and making God’s will
to conform to ours instead of ours
to his.
Let’s welcome every opportu-
nity to serve God and others,
which can always be done any-
time, anywhere. In the small and
big things of our day, we are al-
ways faced with the choice be-
tween working for God and oth-
ers, or working for ourselves.
To achieve this, we need to
develop virtues and eradicate
our vices. We need to pray, study
God’s will and be familiar with
his ways and commands. We
need to fight against pride, la-
ziness, attachments, etc. that
blind us.
We need to fill our hearts with
desires to serve always. The mo-
ment we wake up, the first
thought that should come to
mind is to serve God. It’s a reso-
lution that we have to renew
many times during the day.
This will make our life simple,
imbuing it with a clear sense of
direction. This will somehow al-
ways attract grace and generate
its own energy for us to carry out
God’s will irrespective of prob-
lems and difficulties.
— roycimagala@hotmail.com
enon, we can say that something
similar could happen in our spiri-
tual life. We could also call this
illness spiritual obesity. It is a
problem which classical spiritual
writers would identify as senti-
mentalism or pietism. It differs
from spiritual aridity or dryness
which God may allow to purify
the soul from internal attach-
ments to spiritual lights or con-
solations. It is the converse of
spiritual indifference where the
person neglects personal piety and
as a result becomes morally in-
consistent.
Properly speaking, spiritual
obesity is the opposite of spiri-
tual tepidity or lukewarmness.
Lukewarmness is an illness in
continued on page 4
Regarding Henry
Of human beings and suffering
TINA was only five years old when
his father died. She really never
knew what happened but she was
told that someone was interested
in the farm her father owned.
When he did sell his farm to that
person, the buyer made a sinister
plan. He asked someone to invite
Tina’s father into a party. Then,
while drinking, someone put a
poison into his glass and he died
thereafter.
This happened in the late
1950s yet. Since the family was
somewhat illiterate, they never
knew what to do. The death of the
father was too much for the wife
to bear. Months later, she also
died. With no other family mem-
bers, the children — Tina and her
three other sisters — were
adopted by other people.
When Tina was seven, her new
family brought her to Davao. Af-
ter that, she never heard anymore
of her three sisters. She got mar-
ried and now lives affluently.
Then, one night, when her chil-
dren were around, she told them
her story and the pain she had
been bearing in her heart through
all the years. She cried while tell-
ing her past.
The children could feel the
suffering their mother went
through. They decided to bring her
back to where she came from.
There, they tried to search for the
long lost sisters of their mothers.
But they failed to find them. No
one heard of the sisters anymore.
“I am in so much pain,” Tina
said. “But I am hoping that one
day, somewhere, I will still find
my sisters or even just one of
them. I just want to hug and tell
them how I missed them.”
Suffering is any unwanted con-
dition and the corresponding
negative emotion. It is usually
associated with pain and unhap-
piness, but any condition can be
suffering if it is unwanted. Suf-
Ka Iking Reports
A special world for special people
ABNER Manlapaz wrote: Maari
kaya na matulungan n’yo kami
sa aming programa sa Philippine
Orthopedic Center? Kami ay
mula sa Independent Living Cen-
ter. We provide peer counseling
to persons with disabilities. One
important activity we need to
continue is peer counseling and
support group activities in hospi-
tals to reintegrate them in the
community as a disabled person.
If the newly disabled persons can
see people with disabilities (par-
ticularly the severely disabled
person who can still live produc-
tively in the community), it will
give them new hope that living
with disability is still possible. We
can still enjoy our lives as full citi-
zens able to lead our lives and con-
tributors in the society by restor-
ing their self-confidence through
peer counseling. We need trans-
portation assistance so we can
have a regular visit to the patients
who are about to be discharged
from the hospital.
Dear Abner: First of all, I would
like to know where you are from,
or where the Independent Living
Center (ILC) is based. I am ask-
ing this, because I would like to
find out whether your own local
government unit (LGU) will be
able to help you. I would imagine
that you may have friends or fel-
low workers in ILC that you could
group together to form an Inter-
charity Circle . Once I have done
3
HENRYLITO D. TACIO
fering is an emotional state asso-
ciated with biological and/or psy-
chosocial events that threaten the
individual’s integrity.
Generally, suffering accompa-
nies severe pain, but may occur in
its absence. Suffering is defined
as any pain, physical or emotional,
that results from an injury, as in
the phrase “pain and suffering.”
If this is due to someone else’s
negligence, the suffering indi-
vidual may receive general dam-
ages.
“The truth that many people
never understand, until it is too
late, is that the more you try to
avoid suffering the more you suf-
fer because smaller and more in-
significant things begin to torture
you in proportion to your fear of
being hurt,” said Thomas Merton.
Even loving someone is to ex-
perience suffering. Hollywood
film actor Woody Allen explains,
“To avoid suffering one must not
love. But then one suffers from
not loving. Therefore, to love is to
suffer; not to love is to suffer; to
suffer is to suffer. To be happy is
to love. To be happy, then, is to
suffer, but suffering makes one
unhappy. Therefore, to be happy
one must love or love to suffer or
suffer from too much happiness.”
Pain and suffering are part of
life. If you don’t understand
them, you think of them as hor-
rible and unreasonable and they
make you question the good. But
when you understand them, both
begin to have meaning. As a re-
sult, meaningful pain and suffer-
ing are not pain and suffering any-
more; they have purpose.
Do you know why God allows
pain and suffering? Allow me to
share this story: A man went to a
barbershop to have his haircut and
his beard trimmed. As the barber
began to work, they began to have
a good conversation. They talked
continued on page 7
IKE SEÑERES
that, it will be easy for me to link
you up with another Circle in your
area that could possibly help you.
By the way, I have close links with
the People with Disabilities
(PWD) sector. I am a board mem-
ber of the Philippine Blind Union
(PBU) and I am also a volunteer
spokesperson for the Alyansa ng
Maykapansanang Pinoy (AKAP-
PINOY). I have forwarded your
comments to some of their lead-
ers. Thanks, Ka Iking.
Dear Casimanua: Abner has
given us a glimpse of the actual
situation in the PWD sector,
where groups of people with dis-
abilities are practically left on
their own, with very little help
from the national government and
the LGUs. Instead of complain-
ing about this situation which
probably would not change not
unless we will have benevolent
leaders, let us instead embrace
this problem as ordinary citizens,
and let us help our PWDs in the
best way that we could, not just
once in a while, but on a sustained
basis.
I think that Abner is from
Quezon City . Can you imagine
what could happen if an Inter-
charity Circle is formed close to
where he is? This is actually my
wish that I will eventually be able
to link up Circles that could pos-
sibly help each other. Let’s see if
we can do this.
continued on page 7
4 AGOSTO 15 – 21, 2008
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Kakampi mo ang Batas
bilang electrical engineer, certificate
at grade rate lang po ang binigay ng
PRC. Paano po siya makakakuha ng
PRC I.D.? Magkano? (639062194402)
Sagot: Salamat po sa tanong na
ito. Ayon po sa mga alituntuning
ipinaiiral ng Professional Regulations
Commission, ang isang taong naka-
pasa sa anumang pagsusulit na ibini-
gay nito ay may karapatang mabigyan
ng identification card mula sa nasa-
bing ahensiya. In fact, kasama ang gas-
tusin sa ID sa binabayaran ng isang
nakapasa sa pagsusulit. Dahil diyan,
maaari po kayong magtungo sa PRC
NAKIKINIG sina Senate President Manny Villar (kaliwa) sa kanyang tanggapan at hingin ang
ID na ito. Kung hindi pa din po ninyo
at Speaker Prospero Nograles sa State of the Nation makukuha ang inyong ID, maaari po
Address ni Presidente Gloria Macapagal Arroyo noong kayong makipag-ugnayan sa amin sa
Hulyo 28 sa Kongreso. — PR mga paraan na nakasaad sa dulo ng
pitak na ito.
Presyo ng langis hindi
Common carrier
Tanong: Ano po ba ang respon-
sibilidad ng isang may-ari ng pampa-
text messaging ang
saherong jeep kung may sumabit at
nahulog ’yung tao? (639157157808)
Sagot: Salamat po. Sa ilalim ng
dapat ipababa ni GMA
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Promdi
kasan na ibinabandila ng isinasa-
NI DINO BALABO gawang Olympics. Hindi ba’t isang
malaking kahihiyan na ang kakaya-
HAGONOY, Bulacan — Presyo ng langis ang dapat han ng ating mga manlalaro ay hindi
ipinanukalang ibaba ni Pangulong Gloria Macapagal sapat upang makapasok sila sa Top 3
Arroyo (GMA) sa kanyang State of the National Ad- ng kanilang event na sinalihan?
dress (SONA) at hindi ang text messaging, ayon sa walo ***
sa 10 Bulakenyo. Pero tingnan ninyo ang balitang
Kabilang sa mga nakapanayam ng Mabuhay ay apat nagsilabas sa mga pahayagan, tele-
na halal na opisyal — dalawang kapitan ng barangay, bisyon at radio. Na-break daw ng
isang konsehal ng bayan at isang bise alkalde, dalawang atletang Pinoy ang national record,
kawani ng gobyerno, isang magsasaka, isang tindero sa pero pang-11 lamang siya sa 12 man-
talipapa, isang operator ng jeepney at isang operator lalaro sa Olympic event na kanyang
ng tricycle. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ayon sa magsasakang si Agaton Milagroso ng Lung-
sod ng Malolos, “Presyo ng langis ang dapat ibinaba ni
GMA dahil ito ay ginagamit mula sa bukid hanggang
Depthnews
dagat, at ng mga mahihirap at maging mayayaman.” ahead. This includes: healing of
Gayundin ang sinabi ni Elmer Balatbat, isang op- trauma, rebuilding torched and pil-
erator ng tatlong tricycle dito sa Hagonoy nang sabihin laged villages, reopening schools, etc.
niyang, “Dapat langis ang ibaba, dahil kapag bumaba Attackers and the attacked need to
ang presyo ng langis maraming pangunahing bilihin lower the heat, if talks are to resume.
ang bababa rin ang presyo.” People of goodwill welcomed the
Para naman kay Kapitan Alejandro Joson ng Baran- reduction in clashes after the moni-
gay Tikay, Lungsod ng Malolos, “Lahat ay pinatatakbo tored ceasefire kicked off in June
ng langis. Kung mataas ang presyo nito, tataas ang lahat 2001.
puwera ang pandak. Directly proportional ang epekto A Pulse Asia survey, in March
nito sa lahat ng bagay kaya dapat ibaba.” 2005, found that 35 out of every
Inayunan naman ito nina Konsehal Pedro Santos at 100 respondents ranked “peace” as
Bise Alkalde Elmer Santos ng Hagonoy, Danilo Ignacio a major aim.
ng Baliuag na isang operator ng jeepney, Ed Camua ng Thus, there’s a call to sheathe
National Food Authority sa Malolos, at Kapitan Noel the swords and resume talking.
Dela Cruz ng Barangay San Agustin dito sa Hagonoy. “We’re not at war with the Muslim
community,” the President said. In
Promosyon lamang an ABS-CBN interview, MILF chair-
Ayon kay Bise Alkalde Santos, isang promosyon la- man Al Haj Murad Ebrahim’ com-
mang ng mga telephone company ang pagbabawas ng mented: “There’s still a chance in
presyo ng text messaging at sumakay lamang ang going back to peace … Both the mili-
Pangulo. tary and Moro rebels should “stand
Para naman kay Arnold Bacani ng Guiguinto, ang down and stop the fighting …”
Pangulo ang dapat bumaba sa puwesto, samantalang Commanders Bravo and Kato (in-
sinabi ni Carlos Enriquez, may-ari ng tindahan sa jured in a Lanao firefight?) were or-
talipapa sa Barangay Sto. Rosario, Hagonoy, ang presyo dered to stop their attacks. Islam does
ng bigas ang dapat ibaba ng Pangulo. not sanction the atrocities these
Ipinagmalaki ng Pangulo sa kanyang ikawalong MILF “mujahadeen” inflicted, Murad
SONA noong Hulyo 28 na ibababa sa 50 sentimos ang stressed. Both will comply.
presyo ng text messaging dahil daw sa ito ay “way of Will “rouge units” obey Murad
life.” on Friday when they ignored him
Ngunit wala siyang binanggit na pagbaba ng presyo on Monday? And if the MILF com-
langis. Sa halip ay sinabi niya na ito ay hatid ng patuloy ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
na pagtaas ng presyo ng petrolyo sa pandaigdigang
pamilihan.
Matatandaan na ilang araw bago ihayag ng Pangulo
Forward to Basics
ang kanyang ikawalong SONA ay tumaas ng P3 ang one’s soul that St. Thomas Aquinas
bawat litro ng krudo, ngunit binawasan ito ng P1.50 describes as a “slippery inclined
makalipas ang ilang araw. plane”.
Ipinagmalaki pa ng Malakanyang na naibaba nila Every step that a person apparently
ang presyo ng krudo, ngunit para sa mga driver ng makes forward is actually two steps
jeepney sa Bulacan hindi iyon isang “roll back” o backward. It is a state concealing a
pagbaba ng presyo ng krudo dahil P3 ang itinaas at hidden pride that prevents the soul
binawasan lamang ng P1.50 kaya P1.50 pa rin bawat from being more generous with God.
litro ang nadagdag sa kanilang binabayaran. This is because one is already satis-
fied with his struggle and becomes
complacent about the virtues he or
AFFIDAVIT OF SELF-ADJUDICATION she possesses.
Now spiritual obesity, as previously
NOTICE is hereby given that the estate of the deceased FLORENCIA noted, is the opposite of spiritual te-
LAXAMANA who died intestate on February 12, 1970 at San Luis, pidity. Whereas tepidity slowly drains
Pampanga and left TWO (2) parcels of land covered by OCT No. 1795 the soul of God’s regenerating grace,
more particularly described as follows: (1) “A parcel of land (Lot. No. “obesity” is the person’s attempt —
2013 of the Cad. Survey of San Luis, Cad. Case No. 52, L.R.C. Cad. and often due to ignorance — to arbi-
Record No. 1972) situated in the Barrio of Sto.Tomas, Municipality of trarily amass many forms of pious prac-
San Luis, Prov. of Pampanga containing an area of FOURTEEN THOU- tices and engagements. This bloats the
SAND FIVE HUNDRED AND SIXTY-FOUR (14,564) square meters more soul with so many pious practices, but
or less ...” (2) “A parcel of land (Lot No. 2015 of the Cad. Survey of
San Luis, Cad. Case No. 52, L.R.C. Cad. Record No 1972, situated in
the person doesn’t really absorb any-
thing substantial, converting or trans-
the Barrio of Sto. Tomas, Municipality of San Luis, Prov. of Pam- forming.
panga, containing an area of TEN THOUSAND FOUR HUNDRED AND
FIFTY SIX (10,456) square, meters more or less ...” hereby adjudi-
Spiritual obesity and tepidity
are similar only to the extent that
cate unto MAXIMO L. VICENTE, JR., as her only forced and compul-
sory heir, the TWO (2) parcels of land above described and the Santo
Entierro, its caroza and other equipment/accessories and hereby
they both manifest a state of per-
sonal satisfaction. The tepid person
is quite comfortable already doing
request the Register of Deeds of Pampanga to register and render the
same effective as per Doc. No. 321; Page No. 66; Book No. 65 Series
a few things and feels there’s noth-
ing more to do. The spiritually
of 2008 in Notary Public Pio Kenneth I. Dasal. obese person, on the other hand,
Mabuhay: August 8, 15 & 22, 2008 thinks that spiritual growth de-
pends on simply doing many things,
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Public Service Law at ng Civil Code
of the Philippines, ang may-ari ng
isang pampasaherong sasakyan ay
itinuturing na isang “common car-
rier” o isang tagapagdala ng mga tao
at mga kagamitan na nagpapabayad
para sa kanyang serbisyo. Batay sa
mga batas, may tungkulin ang isang
common carrier na dalhin ang kan-
yang mga pasahero sa kanilang pa-
tutunguhan ng ligtas at hindi na-
pipinsala sa anupamang kaparaa-
nan. Kung may mangyayari sa pasa-
hero habang ito ay bumibiyahe,
magkakaroon ng pananagutan ang
may-ari ng sasakyan, bilang isang
common carrier, na magbayad ng
danyos perhuwisiyo para sa mga
pasaherong ito. Ang pananagutang
ito ay iniaatang sa balikat ng nasa-
bing common carrier, ke ang pasa-
hero ay matiwasay na nakaupo sa
loob ng sasakyan o nakasabit la-
mang. Ayon sa mga batas, basta’t
ang isang tao ay nakasakay na,
ituturing itong pasahero at ang
lahat ng tungkulin ng isang com-
mon carrier ay dapat nang gam-
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
sinalihan.
Diyan tayo magaling. Magaling
tayo na magbigay ng konsolasyon sa
ating sarili.
***
Diyan din makikita ang problema
ng mga sports writers. Binibigyang
pansin ang maliit na bagay tulad ng
national record, pero hindi binibig-
yang pansin yung Olympic standards.
Kulang din ang mga sports writ-
ers ng pagbibigay pansin sa pama-
mahayag hinggil sa kalidad ng pag-
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
mand doesn’t hold to the foot sol-
diers, what is the value of its word
in negotiations? We hope this is not,
as the Inquirer noted, just “double
speak”.
Those questions arise as clashes
flare up in more provinces. Amidst
the gunfire and wailing of victims, we
need to be reminded: history is on
the side of the peacemakers. Even the
more intractable conflicts, as in
Northern Ireland and Aceh, Indone-
sia, have been resolved. Jaw-jaw still
beats war-war.
MILF ground commanders were
frustrated over the aborted signing
of the MOA on ancestral domain.
“Some people opted to speak through
their guns,” Murad said. “They say
this is the only way they will be
heard.”
Many Filipinos too fume over the
blackout the Arroyo administration
clamped on negotiations on the
Bangsamoro Juridical Entity. That
turned to fury when they discovered
that the MOA would gut the Consti-
tution. It jettisons, to MILF, powers
that belong only to a sovereign state:
conduct of foreign affairs; separate fi-
nancial system and armed forces; con-
trol over natural resources, etc.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
but in the process fails to love Some-
one deeper.
Of course this doesn’t mean that
the presence of many devotions im-
mediately puts one in danger of
spiritual obesity. It is rather the
intention behind why such prac-
tices or engagements are exercised
and how these contribute to our
conversion. This is so true espe-
cially when one performs a litany
of prayers and novenas (e.g., daily
Mass, Rosaries and parish activi-
ties, etc.) but as a consequence may
end up neglecting the demands of
charity towards God and one’s
neighbor (e.g., lacking patience
while driving, or understanding and
There is but one road which
reaches God and that is Prayer.
If anyone shows you another,
you are being deceived.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
mula sa pahina 2
panan ng common carrier.
***
BATAS NG DIYOS: “Gayon na la-
mang ang pag-ibig ng Diyos sa sanli-
butan kaya ibinigay Niya ang Kanyang
bugtong na Anak, upang ang sumam-
palataya sa Kanya ay di mapapahamak
kundi magkakaroon ng buhay na
walang hanggan.” (Juan 3:16)
***
PAALALA: Maaari po kayong tuma-
wag sa aming mga landline, (02) 994-
68-05, (02) 433-75-49 at (02) 433-75-
53, o di kaya ay sa aming mga cell-
phone, 0917-984-24-68 at 0919-609-
64-89. O sumulat sa aming address:
18 D Mahiyain cor Mapagkawanggawa,
Teachers Village, Diliman, Quezon
City. O mag-email sa batasnews.com,
o batasmauricio@yahoo.com.
***
PARTY LIST: Maaari na po kayong
maging kasapi ng BATAS Party List, o
ang Bagong Alyansang Tagapag-
taguyod ng Adhikaing Sambayanan.
Ipadala po ang inyong mga pangalan
at kumpletong address sa parehong
mga address at telepono sa itaas.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
mula sa pahina 2
sasanay ng mga atleta at suporta ng
gobyerno sa mga manlalaro.
***
Hindi rin binibigyang pansin ang
mga programa ng mga pamahalaang
lokal sa pagtuklas sa mga bagong
manlalaro at kung paano sinusupor-
tahan ang mga manlalaro.
Tingnan na lamang ninyo kung
ano ang ginagawa ng mga manlalaro
sa bawat paaralan at makikita ninyo
ang suporta ng mga pamahalaang
lokal.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
continued from page 3
Franklin Drilon, Adel Tamano,
Senator Manuel Roxas and others pro-
tested this dismembering of the coun-
try. But they did not kill, burn, loot
and plunder like the MILF did. They
sought redress through the judicial
process.
Thus they’ve asked the Supreme
Court to rule squarely on constitution-
ality of the MOA. That would not let
the Palace get off the hook with a tech-
nical ruling it frantically seeks: that
the issue is moot since Malacañang
belatedly announced it will not sign
the MOA.
Like lumads in the Cordilleras and
Mindanao, Muslims have legitimate
grievances. Much pivots around land
or ancestral domain. Imperial Manila,
like colonial Spain, neglected Muslim
areas. And many Muslim leaders
proved as corrupt as those in non-
Muslim enclaves.
Most Filipinos will support grant-
ing autonomy and self rule. But
they’ll draw the line on having a
Bangsamoro Juridical Entity arise as
a state within a state. Beyond this line
is chaos. And there has already been
enough blood spilt in the past. Tama
na! Sobra na!
— E-mail: juan_mercado@prime.net.ph
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
continued from page 3
forgiving our neighbor’s defects).
In order to avoid the danger of
becoming spiritually overweight we
have to maintain a proper spiritual
menu. We have to keep a proper
spiritual diet according to each
one’s circumstances. This is some-
thing that one acquires through
prayer, prudence and above all when
seeking the advice of a prudent and
knowledgeable friend or spiritual
director. This is how we will grow
in the exercise of a balanced inte-
rior life, as we learn to be another
Nicodemus who approached Jesus
by night, and allowed our Lord to
guide him in order to be born anew
in his love and self-giving.
— ST. THERESA
AGOSTO 15 – 21, 2008 5
Nagbabalik sa tradisyunal na pagsasaka dahil
sa mataas na presyo ng pataba at pestisidyo
NI DINO BALABO
PLARIDEL, Bulacan — Dumaraming magsasakang Bu-
lakenyo ang nagbabalik sa tradisyunal na pamamaraan
ng pagsasaka gamit ang mga sinaunang binhi at
organikong teknolohiya dahil sa patuloy na pagtaas ng
presyo ng mga pataba na nagmumula sa petrolyo.
Mas makatitipid ng halos 50 porsiyento sa gastos sa
pagtatanim ng palay hanggang sa maka-ani ang mga
magsasaka dahil sa pagbabalik sa tradisyunal na pama-
maraan, ani Liza sa Sacdalan, isang lider ng magsasaka
sa bayang ito. Ito ay dahil ang modernong paraan ng
pagsasaka ay gumagamit ng maraming kemikal na
pataba na nagmumula sa petrolyo na patuloy ang
pagtaas ng presyo.
“Sa modernong pagsasaka, hindi aani ng marami
ang magsasaka kung hindi gagamit ng maraming
pataba, pero dahil sa taas ng presyo ng mga pataba at
pamatay peste ngayon, halos wala rin silang kinikita,”
ani Sacdalan.
Sinabi niya na nagsimula ang mga magsasakang
Pilipino sa paggamit ng modernong pamamaraan ng
pagsasaka noong dekada ’60 kung kailan ay sinimulan
ng International Rice Research Institute (IRRI) ang
pananaliksik at paglikha ng mga makabagong binhi
upang mapataas ang ani ngunit nakaasa naman ito sa
dami ng pataba na bibilhin.
“Nasanay kasi ang mga farmers sa modern methods
na gumagamit ng mga herbicide at chemical fertilizer.
Konting trabaho lang sila sa bukid, pero ubod naman
ng laki ang gastos nila,” ani Sacdalan.
Ipinaliwanag niya na sa modernong pamamaraan
ay gumagastos ng mahigit sa P50,000 bawat ektarya
ang magsasaka sa pagtatanim ng mga binhing hybrid o
makabago, ngunit sa tradisyunal na pamamaraan
gamit ang organikong teknolohiya at sinaunang binhi,
mas maliit ang gagastusin ng magsasaka.
“Sa traditional farming, P15,000 hanggang P20,000
lang ang magagastos nila at libre pa ang binhi nila
dahil ang mga indigenous varieties ay puwedeng itanim
nang paulit-ulit,” aniya.
Inayunan ito ng mag-amang Bernardino Nuñez, Sr.,
na nagmula sa Barangay Dagat-dagatan sa bayan ng
Organikong Pagsasaka
San Rafael na nagsasaka ng dalawa’t kalahating Sinabi sa isang awiting
ektaryang bukirin. Pilipino, “Magtanim ay
“Puro sa gastos na lang sa fertilizer at pambili ng
binhi napupunta ang kinikita namin,” ani ng matan- di biro, maghapong
dang Nuñez at sinabing umaabot na sa P2,000 ang nakayuko”, (itaas) ngu-
halaga ng isang sako ng pataba na may timbang na 50 nit para sa mga mag-
kilo ngayon kumpara sa P1,000 noong Enero.
Ayon naman kay Fred Dela Mines, isang rice scien- sasakang Bulakenyo,
tist ng Eco-tech Masipag Foundation, ang pagbabalik mas higit na di biro ang
ng mga magsasaka sa tradisyunal na pagsasaka ay paggamit ng pestisidyo
napapanahon dahil sa ang presyo ng pataba ay patuloy
ang pagtaas. “Galing sa petrolyo ang mga chemical fer- at kemikal na pataba sa
tilizer kaya nahihila ng presyo ng langis ang presyo nito,” palayan dahil sa malaki
ani Dela Mines. ang gastos at nasisira
Sinabi pa niya na ang kasalukuyang sitwasyon na
hatid ng pagtaas ng presyo ng langis ay hindi pabor sa pa ang lupa, kaya’t nag-
mga magsasaka, kung hindi man isang dagok. babalik na sila sa tradis-
“Totoo ang sinasabi ng farmers na wala na silang yunal na pamamaraan
kikitain dahil sa taas ng presyo ng fertilizer,” aniya at
idinagdag pa na, “kaya ang isinusulong namin ay tradi- ng pagsasaka gamit ang
tional farming using indigenous rice and organic tech- organikong pamamara-
nology.” an at mga sinaunang
Binigyang diin ng rice scientist na sa paggamit ng
sinaunang binhi ay magiging malaya ang mga binhi ng palay katulad
magsasaka sa dikta ng mga seed company dahil sa ang ng ipinakikita ng isang
mga sinaunang binhi ay maaaring muling itanim manananim sa kanan.
matapos anihin, hindi katulad ng mga binhing hybrid
na minsan lamang naitatanim kaya’t sa susunod na — DINO BALABO
pagtatanim ay muli na namang bibili nito.
“Hindi na sila makokontrol ng mga seed company,
dahil puwede nilang ulit-uliting itanim ’yung binhi
ng indigenous varieties, at the same time, they can help
conserve our plant genetic resources,” ani Dela Mines.
Sa kasalukuyan ay nagpaparami na ng mga sina-
unang binhi sa bayan ng Plaridel at Lungsod ng Malolos
kung saan ang mga magsasaka sa lalawigan ay maaaring
makakuha ng mga nasabing binhi sa mga susunod na
taon.
Ayon kay Sacdalan, anim na uri ng sinaunang binhi
ang kanilang pinararami sa Plaridel at sa Malolos at
halos 50 uri ang naipunla na.

KUPON AT BUTIL — Hawak ni Remigio Maglaque (kaliwa) ng Barangay Bardias, San Miguel, Bulacan ang
mga fertilizer subsidy coupon na kanyang natanggap mula sa kanilang municipal agriculture officer noong
Hulyo 23, samantalang unti-unting tinitipon ng lalaking ito (itaas) gamit ang kanyang kamay, ang mga natapong
bigas sa bodega ng NFA sa Barangay Tikay sa Lungsod ng Malolos kung saan nagmumula ang mga murang
bigas na ibinebenta sa mga barangay na hinhdi naman ikinatuwa ng mga negosyanteng nalulugi. — DINO BALABO
6 AGOSTO 15 – 21, 2008

EXTRA-JUDICIAL KILLINGS — Hina-
mon ni Human Rights Commissioner
Leila De Lima (kanan) ang mga mana-
nanggol na taga-usig o mga fiscal sa
bansa na labanan ang “impunity” na hatid
ng extra-judicial killings (EJK) na kanyang
inilarawan bilang isang kanser sa pam-
bansang kaluluwa. Kasama niya si Prof.
Elizabeth Aguiling-Pangalangan, execu-
tive director ng U.P. Center for Integra-
tive Studies, na isa sa tagapagtaguyod
ng International Training on the Investi-
gation and Prosecution of EJK, Enforced
Disappearance and Torture na isinagawa
sa Subic Bay Freeport noong Hunyo 16
hanggang 17. — DINO BALABO
PAGKAKAISA NG KOMUNIDAD —
Para kina Dr. Jose Pablo Baraybar
(kanan), pangulo ng Peruvian Foren-
sic Anthropology Team, at Abogado
Scott Ciment, director ng American Bar
Association Rule of Law Initiative
(ABA-ROLI), ang mga pamamaslang at
mga pagdukot ay mapipigilan sa pama-
magitan ng pagkakaisa ng komunidad.
Si Baraybar ay isa sa mga naging
tagapagsalita sa International Training
on the Investigation and Prosecution
of EJK, Enforced Disappearance and
Torture sa Subic Freeport. Ang ABA-
ROLI ay ang pangunahing tagapag-
taguyod ng pagsasanay. — DINO BALABO

‘Impunity’ kumakalat na parang cancer

Nagsisiksik sa pambansang kaluluwa ani Commissioner De Lima
NI DINO BALABO
LUNGSOD NG MALOLOS — Isang kanser
na kumakalat ang nakakahalintulad ng
“impunity” o kawalan ng mga taong napa-
parusahan na responsable sa “extra judi-
cial killings” (EJK) sa bansa, ayon sa
tagapangulo ng Philippine Alliance of Hu-
man Rights Advocates (PAHRA).
Sa hanay ng mga mamamahayag, dalawa
ang pinaslang nitong buwan ng Agosto ka-
ya’t umabot na sa 96 ang mga mamamahayag
na pinaslang sa bansa mula noong 1986 kung
kailan naibalik ang demokrasya matapos
ang mahigit isang dekada ng pamamayani
ng batas militar sa Pilipinas.
Una rito, hinamon ni Human Rights
Commissioner Leila De Lima ang mga mana-
nanggol na taga-usig o mga fiscal sa bansa
na labanan ang impunity na hatid ng EJK,
na kanyang inilarawan bilang isang kanser
na nagsisiksik sa pambansang kaluluwa.
Inayunan naman ng mga manananggol
sa Bulacan ang pahayag ni Commissioner
De Lima nang ipahayag nila sa Mabuhay
na dapat maging mapagmasid at mapag-
bantay ang bawat isa.
Ayon kay Max De Mesa, tagapangulo ng
PAHRA, lalong lumala ang kalagayan ng
karapatang pantao sa loob ng pitong taong
panunungkulan ni Pangulong Gloria Ma-
capagal Arroyo.
Sinabi ni De Mesa na katulad ng isang
kanser, lalong kumakalat ang mga kasong
impunity sa bansa.
“Major breaches against civil, cultural,
economic, social and political rights have
been perpetrated with impunity. Like a can-
cer, the malignancy of impunity has spread
from Ms. Arroyo, as Chief Executive and
Commander-in-Chief of the Armed Forces of
the Philippines, to persons and institutions
both within and outside government,” aniya
sa isang pahayag na ipinahatid sa Mabuhay
sa pamamagitan ng e-mail.
Sinabi pa ni De Mesa na ang talamak na
paglabag sa mga karapatang pantao ay
nakaapekto sa pangunahing kalayaan, sa
proseso ng katarungan, at sa katuparan ng
hangaring pangkaunlaran ng tao sa pama-
magitan ng kapayapaan.
Ayon kay Rowena Paraan, secretary gen-
eral ng National Union of Journalists of the
Philippines (NUJP), sa kabila ng pagbabalik
ng demokarasya sa bansa noong 1986 ay
umabot na sa 96 mamamahayag ang na-
paslang, at marami pang iba ang tinakot at
pinagtangkaan.
Ang pinakahuling biktima ay sina Den-
nis Cuesta ng DxMD, isang istasyon ng Ra-
dio Mindanao Network (RMN) sa General
Santos City na pinagbabaril ng tatlong di
kilalang lalaki noong Lunes, Agosto 4 at
namatay noong Agosto 10; at si Martin Roxas
ng DyVR, isang istasyon ng RMN sa Roxas
City na pinaslang noong Agosto 7.
“Malakas na dagok sa kalayaan sa pa-
mamahayag ang pamamaslang at pag-
tatangka sa buhay ng mga mamamahayag,
bukod pa sa malakas na sampal sa ating
ipinagmamalaking demokrasya,” ani
Paraan.
Para naman kay Human Rights Com-
missioner De Lima, kailangang makiisa
ang mga abogado at mga taga-usig sa
paglaban sa impunity.
Sa kanyang talumpati sa mga dumalong
taga-usig, abogado, human rights workers
at ilang mamamahayag sa International
Training on the Investigation and Prosecu-
tion of EJK, Enforced Disappearance and
Torture na isinagawa sa Vista Marina Ho-
tel sa Subic Freeport noong Hunyo 16 at
17, sinabi ni De Lima na ang mga fiscal o
mga taga-usig ay nasa unang linya ng crimi-
nal justice system ng bansa at dapat laba-
nan nila ang impunity o ang kawalan ng
napaparuhasan sa mga kaso ng EJK.
Sinabi niya na araw-araw ay pinipilit
ng mga taga-usig na makapanaig ang crimi-
nal justice system at makalikha ng pag-
babago.
Sinabi pa niya na ang mga taga-usig ay
dapat ding magdesisyon kung alin kaso ang
bibigyang pansin upang ang matandaan ng
mga tao ay ang mga mahahalagang bagay, at
nang sila ay magkaroon ng pagkakaunawa
sa tama at mali.
Idinagdag ni De Lima na ang mga kaso
ng EJK, pagdukot, at torture ay hindi mga
simpleng kaso ng pagpaslang, pagkidnap o
kaya’y physical injury. Sa halip ang mga
nasabing kaso ay isang sintomas ng isang
sakit na maaaring maging dahilan ng
pagbagsak ng sibilisadong lipunan.
“These cases are crimes committed not
only to a person or his family or his organi-
zation, but are crimes that are committed
against our national soul,” ani De Lima.
Binanggit din niya na ang mga nasabing
kaso ay walang puwang sa pagiging mara-
ngal ng lahing Pilipino na ang mga kata-
ngiang ipinagmamalaki ay ang pagiging
mababang loob, mapagkawang-gawa at
may paggalang sa kababaihan, pamilya at
mga nakatatanda.
Ayon kay De Lima, dapat sana’y nabaon
sa nagdaang kasaysayan ang EJK, mga
pagdukot at torture na naging talamak sa
panahon ng diktaduryang Marcos, na
nagtapos mahigit nang 22 taon ang na-
kakaraan, ngunit nakapagtatakang parang
isang kanser sa pambasang kaluluwa na
nanatili ang mga ito.
Sinabi niya na mula 2001, umabot sa
475 na kaso ng EJK at mga pagpaslang na
may kinalaman sa pulitika ang isinampa sa
Commission on Human Rights kung saan
ay 622 ang naging biktima, ngunit hanggang
ngayon wala pa ring natatapos kahit isa at
ni isa’y wala pang napaparusahan.
Ayon naman kay Chief State Prosecu-
tor Jovencito Zuño, nagtatag ng “special
task force” ang pamahalaan na binubuo ng
mga taga-usig upang hawakan ang mga
kaso ng EJK. Ngunit, halos wala pa ring
nangyayari, ani Zuño dahil sa wala silang
makuhang testigo.
Sinabi pa ni Zuño na kasalukuyan nilang
minamanmanan ang mga lugar kung saan
may naitalang mataas na bilang ng EJK,
at sila’y nakikipag-ugnayan sa mga pa-
mahalaang lokal at mga kapulisan.
Iginiit niya na hindi pinapayagan ng
pamahalaan ang pamamayagpag ng mga
kaso ng EJK at hindi rin ito bahagi ng
polisiya ng pamahalaan.
Kaugnay nito, sinabi ni Jesus Simbulan,
regional prosecutor sa Gitnang Luzon, na
isa sa mga problema sa kanilang hanay ay
ang kakulangan ng mga kapwa fiscal.
“Kulang na kulang kami dahil mara-
ming abogado ang nahihikayat na maging
private lawyer at ang iba naman ay napo-
promote bilang mga hukom,” ani Sim-
bulan.
Nauunawaan nila, aniya, ang kalagayan
ng mga kapwa abogado dahil may mga
pamilya rin ang mga ito, ngunit binigyan
diin niya na kailangan pa ng kanyang tang-
gapan ang dagdag na kasama dahil halos
tatlo hanggang apat na kaso lamang ang
kanilang kayang usigin sa maghapon.
Para naman sa mga manananggol sa
lalawigan tulad ni Jose Dela Rama Jr., da-
ting pangulo ng Integrated Bar of the Phil-
ippines (IBP) – Bulacan Chapter, dapat
maging mapagbantay ang kanilang hanay
hinggil sa mga kaso ng pamamaslang.
“As lawyers, we must always adhere to
our principles and oath that we must always
be vigilant at all times,” ani Dela Rama.
Para naman kay Anselmo Adriano, na
isang abogado at konsehal ng bayan ng Sta.
Maria, dapat ay itinukoy din ni Commis-
sioner De Lima ang kanyang hamon sa mga
kasapi ng IBP. Binigyang diin niya na “the
IBP has been vigilant and responsive to
various issues.”
May himig naman ng panghihinayang
si Roman Polintan ng Bagong Alyansang
Makabayan sa Gitnang Luzon (Bayan-GL)
nang sabihin niya na “bakit ngayon lang
siya nagsalita.”
Sinabi ni Polintan na mula noong
nakaraang taon ay maraming grupo at
personalidad na ang nagsalita at nana-
nawagan para matigil ang mga insidente
ng pamamaslang sa bansa.
Kabilang sa mga nagsipagsalita laban
sa mga insidente ng pamamaslang, pagdu-
kot at torture, ayon kay Polintan, ang
United Nations Special Rapporteur na si
Philip Alston, ang Melo Commission, Eu-
ropean Union, World Council of Churches,
at ang International Parliamentary Union.

Hina-hunting ako ng pulisya, ani Palparan

L UNGSOD NG M ALOLOS —
Inakusahan ni retiradong Heneral
Jovito Palparan kamakailan ang
pulisya na siya ay “hina-hunting”
o pinaghahanap ng mga ito, ngunit
mariin naman itong itinanggi ni
Senior Supt. Allen Bantolo, di-
rektor ng pulisya sa Bulacan.
Una rito, sinabi ni Palparan na
apat na tauhang niyang guwardiya
ng 24-Hour Security Agency ang
nawawala matapos na arestuhin
ng mga pulis.
Sinabi rin niya na mukhang
drama lang ang pananalakay ng
mga rebelde noong Hulyo 22 sa
mga guwardiya sa minahan sa
Donya Remedios Trinidad (DRT)
kung saan ay isa ang napatay at isa
pa ang nasugatan.
Ayon kay Palparan, nakatang-
gap siya ng impormasyon na ma-
tagal na siyang hinahanap ng mga
pulis sa Bulacan.
“Hindi ko alam kung bakit nila
ako hina-hunting,” ani Palparan sa
Mabuhay nang siya ay maka-
panayam sa telepono noong Agosto
3, at iginiit pa na mga kagawad ng
306th Provincial Mobile Group
(PMG) ang nagsasagawa ng ope-
rasyon sa Barangay Camachin,
DRT noong araw na iyon.
Pinasinungalingan naman ni
Koronel Bantolo na pinaghahanap
nila si Palparan, ngunit kinumpir-
ma niya na nagsasagawa ng ope-
rasyon ang 306th PMG sa Baran-
gay Camachin nang makapanayam
siya ng Mabuhay sa telepono no-
ong araw ding iyon.
“Wala naman kaming warrant
of arrest laban kay General Pal-
paran, bakit namin siya ha-han-
tingin?” ani Bantolo.
Hinggil naman sa operasyon ng
306th PMG, sinabi ni Bantolo na
nagsasagawa ang mga pulis ng
imbestigasyon hinggil sa iniulat na
mayroong mga armadong kala-
lakihan sa kabundukan ng Ba-
rangay Camachin.
Sa pakikipanayam ng Mabu-
hay kay Bantolo, muli niyang
sinabi na may “hands off policy”
ang pulisya sa mga “intra-corpo-
rate affairs.”
“Under litigation na sa korte
ang kaso ng Ore Asia at Odeco II
kaya wala kaming pakialam doon,”
ani Bantolo.
Bukod sa diumano’y pangha-
hunting sa kanya ng mga pulis,
sinabi ni Palparan na binansagang
“Berdugo” ng mga militante na
may apat siyang tauhan na nawa-
wala hanggang sa ngayon matapos
na diumano’y arestuhin ang mga
ito ng mga pulis. Hindi naman niya
sinabi ang pangalan ng nasabing
apat na guwardiya dahil umano
“for security reasons.”
“Sabi ng pulis pinauwi na raw
nila ’yung apat kong tauhan, pero
hanggang ngayon ay hindi ko pa
nakikita,” ani Palparan.
Ayon sa kontrobersyal na he-
neral, ang mga baril ng kanyang
mga tauhan ay narekober na sa
himpilan ng pulisya sa bayan ng
DRT.
Iginiit pa niya na noong Hulyo
22, isang guwardiya ng K-9 Secu-
rity Agency ang napatay at isa pa
ang nasugatan nang lusubin ng
may 60 armadong lalaki ang bar-
racks ng mga ito na malapit sa
minahan.
Nagpapakilala pa umano, ani-
ya, ang mga armadong kalalakihan
bilang kasapi ng mga rebeldeng
New People’s Army (NPA) at ang
hinahanap ay ang mga tauhan ni
Palparan sa 24 Hours Security.
“Hindi ko alam kung NPA nga
’yung mga armadong bumaril sa
mga guwardiya last month, ani
Palparan. “Baka drama lang iyon.”
Nagtungo si Palparan sa Baran-
gay Camachin, sa bulubunduking
bayan ng Donya Remedios Trini-
dad noong nakaraang linggo upang
pangasiwaan ang pagpapababa sa
mga tauhan niya sa 24-Hours Se-
curity Agency na nagbabantay sa
isang minahan ng bakal matapos
magpalabas ng isang Temporary
Restraining Order si Judge Rodolfo
De Guzman ng Municipal Trial
Court (MTC) ng San Ildefonso,
Bulacan noong Hulyo 29.
Ang nasabing korte ang dumi-
dinig sa kasong sibil na isinampa
ng Ore Asia Mining and Develop-
ment Corporation (Ore Asia)
laban kay Palparan at mga opisyal
ng Oro Development Corporation
II dahil sa pagsalakay ng mga ito
sa pasilidad ng Ore Asia noong
Abril 12. — Dino Balabo
AGOSTO 15 – 21, 2008 7
Kapag pumalag, paputukan!
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Ka Iking Reports
from page 3
Here’s a bit of good news. I met a group of investors
who are interested in funding the construction of pub-
lic playgrounds. Their business model is very simple.
It works like a build-operate-transfer (BOT) scheme.
They will build the playground, operate it then trans-
fer it to the LGU after a certain period. The LGU has
to provide the land for free, but they will spend for
everything else.
Here’s the best part: they would like the play-
grounds to be operated by PWDs. Their reasoning is
very simple. According to them, since it is very diffi-
cult for PWDs to find employment elsewhere, they
should have a special place where special people like
them will have the priority in getting hired. Is this
not a very good idea?
The facilities of the playground will be open to ev-
eryone for free. The catch of course is that they will
rent out the stalls surrounding the playground. Out of
their earnings, they will share part of their income
with the sponsoring LGU, in effect becoming the tariff
that is required of BOT projects.
I remember that during my days with the Ministry
of Human Settlements, recreation was identified as
one of the basic human needs. Sad to say, however, the
construction of public playgrounds is a very low prior-
ity among LGUs, because of the usual budget con-
straints. Add to that the fact that programs for PWDs
are also low in the priority, and that is why this project
could be heaven sent for them.
In a manner of speaking, the BOT scheme is a form
of outsourcing. It also falls in the category of public-
private partnership (P3). If you know of any LGU that
may be interested in the public playground project,
please let me know. And if you know of other projects
that could be implemented at the LGUs using the BOT
scheme, please let me know also. Thanks, Ka Iking.
Email me at iseneres@yahoo.com or text me at
+639293605140. Watch my TV show “Ka Iking Live”
every Friday, 9:30 to 10:30 PM in Destiny Cable Channel
3 (Windows Media Player MMS://202.128.41.99/gnn).
Read my column “Ka Iking Reports” published by 24
local newspapers nationwide.
Visit my website http://intercharity.blogs.friendster.com.
Form your own Intercharity Circle and let us build our
Nation as one people.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Regarding Henry
from page 3
about so many things and various subjects. When they
eventually touched on the subject of God, the barber said:
“I don’t believe that God exists!”
The customer wondered why. So the barber explained,
“Well, you just have to go out in the street to realize that
God doesn’t exist! Tell me, if God exists, would there be
so many sick people? Would there be abandoned chil-
dren? If God existed, there would be neither suffering
nor pain. I can’t imagine a loving God who would allow
all of these things.”
atas sa guwardiya sa minahan
NI DINO BALABO
D ONYA R EMEDIOS T RINIDA D ,
Bulacan — “Walang media-media sa
amin. Paalisin ang mga iyan. Kapag
pumalag, paputukan!”
Ito ang pasigaw na utos sa mga
guwardiya ng minahan ng bakal sa
bayang ito ng isang General Campo
na diumano’y dating heneral noong
Agosto 3 habang kinokober ng mga
mamamahayag mula sa Bulacan at
Maynila ang paghahain ng isang Tem-
porary Restraining Order (TRO) sa
mga security agency na nagbabantay
doon.
Kaugnay nito, itinuring namang
pinakadelikadong lugar sa bansa ang
Lungsod ng General Santos sa Min-
danao para sa mga mamamahayag
dahil pito na ang napaslang doon mula
noong 1986, samantalang wala pang
naitatalang katulad na kaso sa
Bulacan.
Ang mga mamamahayag na pinag-
bantaang pagbababarilin ay sina
Rommel Ramos ng pahayagang
Punto Central Luzon at stringer
ng GMA-7 sa Bulacan, Efren Alcan-
tara ng Radio Mindanao Network
(RMN) Manila at CLTV 36, Daisy
Medina ng pahayagang Hataw, Tony
Arcenal ng Luzon Times, Saksi at
DZME; at mga mamamahayag ng IBC
13 at NBN Channel 4.
Ayon kay Ramos na isang kasapi
ng National Union of Journalists of
the Philippines (NUJP) – Bulacan
chapter, kasama niya ang mga na-
banggit na mga mamamahayag sa
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
pagkokober sa minahan matapos
ihain ang TRO na ipinalabas ni Hu-
kom Rodolfo De Guzman ng San
Ildefonso Municipal Trial Court
(MTC) sa mga security agency na
lisanin ang minahan ng bakal sa Ba-
rangay Camachin, DRT.
Ang TRO ay ipinalabas dahil na
rin sa kahilingan ng Ore Asia Mining
and Development Corporation (Ore
Asia) na nagsampa ng demanda laban
sa grupo ni dating Heneral Jovito Pal-
paran at Oro Development Corpora-
tion 2 (Odeco 2) noong Abril 29, mata-
pos pasukin ng mga ito ang pasilidad
ng Ore Asianoong Abril 11.
Sinabi ni Ramos sa Mabuhay na
pagdating nila sa Barangay Camachin
ay mabigat na ang tensyon dahil sa
inihaing TRO sa minahan at mapa-
ulat ang pag-akyat ng may 80 pulis
at sundalo sa minahan.
Doon ay napag-alaman na nagka-
initan ang sheriff at grupo ni Palparan
na kasama ang K-9 Security Agency
at Secu-Air nang inihahain ang TRO
upang sila ay bumaba sa bundok noong
ika-2 ng Agosto.
Ang K-9 at Secu-Air ang umano’y
mga security agency na kinontrata ng
Odeco 2 upang magbantay sa ina-
angkin nilang minahan ng bakal na
may lawak na 442 ektarya sa kabun-
dukan ng Barangay Camachin.
“Sabi ng mga security guard doon
pagdating namin ay wala raw media-
media sa kanila,” ani Ramos, ngunit
nagpatuloy pa rin sila sa pagkokober
sa kabila ng nararamdaman nilang
tensyon.
Lalo pang uminit ang sitwasyon,
aniya, nang sumigaw ang tumatayong
superbisor umano ng Secu-Air secu-
rity agency na, “Paalisin ang mga iyan!
Kapag pumalag, paputukan!”
Ayon kay Ramos, nagpakiramda-
man ang lahat matapos ang atas na
iyon at mabuti na lamang ay walang
guwardiya na sumunod sa utos ng
kanilang superbisor.
“Kung may nagkamali ubos kami
doon dahil napapaligiran kami ng mga
armadong security guard,” ani Ramos.
Nitong nakaraang dalawang taon,
siya’y madalas nang makatanggap ng
mga pagbabanta dahil sa kanyang
mga pamamahayag.
Gayundin, ani Ramos, ang pangam-
ba ng kanyang mga kasamang mama-
mahayag na nakarinig ng utos na,
“Kapag pumalag, paputukan!”
Ayon naman kay Senior Supt. Allen
Bantolo, director ng pulisya sa Bula-
can, paiimbestigahan niya ang na-
sabing insidente. Pinayuhan din niya
ang mga mamamahayag na mag-
sampa ng kaukulang reklamo.
Ang nasabing pagbabanta sa buhay
ng mga mamamahayag sa Bulacan ay
isa lamang sa maraming insidente ng
pagbabanta mula noong 2006. Ilan
sa mga nakaranas ng pagbabanta sa
buhay ay sina Carmela Reyes ng Phil-
ippine Daily Inquirer at pahaya-
gang Newscore, Romeo “Boy” Cruz
ng Pilipino Star Ngayon, Bong Cruz
ng pahayagang Reflector at Sakto
Balita, at ang mamamahayag na ito.-
Sina Reyes, Boy Cruz at Bong Cruz
ay nakatanggap ng pagbabanta bago
maghalalan nitong nakaraang taon,
samantalang ang mamamahayag na
ito ay noong 2006.
Sina Reyes, Boy Cruz at mamama-
hayag na ito ay mga kasapi ng NUJP-
Bulacan Chapter, samanalang si Bong
Cruz ay kasapi ng Bulacan Press Club
Inc.
Ayon kay Rowena Paraan, secretary
general ng NUJP-National Director-
ate, ang pagbabanta sa mga mama-
mahayag ay isa ring banta sa malayang
pamamahayag at demokrasya.
Binigyang diin ni Paraan na hindi
ito dapat isangtabi. Sa halip, aniya,
dapat ikagalit ng mga mamamahayag
ang malamyang pagpapatupad ng
batas laban sa pamamaslang at ang
kultura ng “impunity” o kawalan ng
napaparusahan.
Sinabi pa niya na apat na ang
pinaslang na mamamahayag sa bansa
sa buwang ito kabilang sina Dennis
Cuesta ng RMN sa General Santos
City at Marlon Roxas ng RMN din sa
Roxas City.
Batay naman sa tala ng NUJP-Na-
tional Directorate, ang Lungsod ng
General Santos sa Minadanao ang
itinuturing na pinakadelikadong
lugar para sa mga mamamahayag sa
bansa dahil mula noong 1986 kung
kailan nagbalik ang demokrasya sa
bansa ay umabot na sa pito ang
napaslang doon. Sila ay sina Florante
“Boy” Castro ng DXCP (1986), Jean
Ladringan ng Southern Star (1990),
Dominador “Dom” Bentulan ng
DXGS (1998), Odilon Mallari ng
DXCP (1998), Ely Binoya ng Radyo
Natin (2004), Jun Abayon ng RGMA
Super Radyo (2004), at si Cuesta.

Pangamba sa kabundukan ng DRT

The customer thought for a moment, but didn’t re-
spond because he didn’t want to start an argument. The
barber finished his job and the customer left the shop.
Just after he left the barbershop, he saw a man in the
street with long, stringy, dirty hair and an untrimmed Ngunit tanging ang karoon ng mga armadong barilin ang mga mama-
beard. He looked dirty and unkempt. The customer turned mula sa pahina 1 Multi-modal Security grupo sa kanilang barangay mahayag na doo’y nagpunta
back and entered the barbershop again and he said to the mga armadong guwardiya Agency ang sumunod, sa- dahil kung sakaling mag- noong Agosto 3.
barber: “You know what? Barbers do not exist at all!!!” na ipinadala ng isang kum- mantalang ang iba’y ipi- kaputukan, katulad noong Sabi ni Rommel Ramos
“How can you say that?” asked the surprised barber. “I panya na kabilang sa uma- nagwalang bahala ang kan- Hulyo 12 kung kailan may ng GMA 7 at Punto Cen-
am here, and I am a barber. And I just worked on you!!!” angkin ng minahan ng ba- yang mensahe. napatay na guwardiya, ay tral Luzon, “Kung nag-
The customer insisted, “No, barbers don’t exist be- kal sa barangay. Para sa mga residente ng may posibilidad na ma- kataon, ubos kami doon.”
cause if they did, there would be no people with dirty long Hindi naman nagpabaya Camachin, ang pananatili damay ang mga residente. Iyon ay dahil sa si Ramos
hair and untrimmed beards, like that man outside.” The ang kapitan ng Barangay ng mga guwardiyang arma- Mabuti na lamang daw at ang kanyang mga kasa-
barber replied, “But barbers do exist. That’s what hap- Camachin na si Roberto do sa kanilang barangay ay at nang magkaputukan mang mamamahayag na
pens when people do not come to me!” Sembrano. Agad siyang nakakahalintulad ng pag- noong Hulyo ay walang nagkober ay may bitbit
“Exactly!” the customer affirmed. “That’s the point! nagpahatid ng mensahe sa kakaroon ng isang “private nadamay na taga-Cama- lamang na camera, ballpen
God, too, does exist. That’s what happens when people do pamunuan ng mga guwar- army” ng isang kumpan- chin. at papel, samantalang si-
not go to Him and don’t look to Him for help. That’s why diya na irehistro ang ka- yang umaangkin sa mina- Ngunit ang higit na la’y napapaligiran ng mga
there’s so much pain and suffering in the world!” nilang mga pangalan at han, dahil na rin sa wala nakakapangamba sa na- armadong guwardiya.
In Just As I Am, Billy Graham wrote: “Suffering is part baril sa barangay. iyong ipinakita o isinumi- sabing sitwasyon ay ang Hindi lamang nakaka-
of the human condition, and it comes to us all. The key is Simple lamang ang ha- teng kontrata sa pagitan ng pahayag ng pulisya na pangamba ang nasabing
how we react to it, either turning away from God in anger ngarin ni kapitan — ang security agency at kumpan- “hands-off kami diyan, sitwasyon, nakakapanindig
and bitterness or growing closer to Him in trust and con- matukoy kung sino ang mga yang umaangkin sa mina. dahil intra-corporate affairs balahibo pa dahil sa pagka-
fidence.” may dala ng baril sa loob ng Sinabi pa nila na naka- iyan.” kataong iyon ang pagitan ng
— For comments, write me at henrytacio@gmail.com kanyang barangay. kapangamba ang pagka- Naisip ko, maaaring mga mamamahayag sa ka-
hindi pa nakikita ng pulisya matayan ay isang kalabit
ang sitwasyon sa kabun- lamang ng gatilyo.
SHOWING ON dukan kaya’t lagi nilang Mabuti’t walang nagka-
AUGUST 20, 2008 ONWARDS
subject to change without prior notice idinadahilan ang sigalot ay maling kumalabit sa ga-
“intra-corporate affairs.” tilyo ng kaniyang baril,
Ang pangamba ko bilang kaya’t nakauwi nang ma-
WALL-E isang mamamahayag sa ayos sina Rommel at ibang
pagtungo sa Barangay Ca- mamamahayag upang ipa-
machin ay nadagdagan pa alam ang karanasang hindi
nang pagbantaan na pagba- nila malilimutan.

TOROTOT

Treated unfairly
DOBOL TROBOL by newspapers that
refuse to publish
your response?
LOVING YOU

Write us.
Philippine Press Council
c/o PHILIPPINE PRESS INSTITUTE
Rm. 312 B.F. Condominium Building
A. Soriano Ave., Intramuros, Manila
8 Mabuhay
PYSEACO : Bulakenyong
PYSEACO:
manlalangoy maaaring
maging isang Olympian
LUNGSOD MALOLOS — Isang Bulakenyong
manlalangoy ang makakasama sa 2012 Lon-
don Olympics.
Ito ang may kumpyansang pahayag nina
Anthony Villanueva ng Provincial Youth,
Sports, Education, Culture and Arts Office
(PYSEACO) at Oboy Ginete, isa sa mga man-
lalangoy na Bulakenyo, kaugnay ng pagsa-
sagawa ng Beijing Olympics, kung saan ay
walang naiuwing medalya ang Pilipinas
Ang kanilang tinutukoy ay si Jessie Khing
Lacuna, 14, isang manlalangoy mula sa bayan
ng Pulilan na humakot ng mga medalyang ginto
sa magkasunod na Philippine Olympic Festi-
val na isinagawa sa Lungsod ng Vigan sa Ilocos
Sur noong 2007 at Subic Bay Freeport nitong
nakaraang Enero.
Si Lacuna ay dating mag-aaral ng Bulacan
State University Laboratory High School, at
ngayon ay nasa Thrace College na sa Laguna.
Ang Thrace College ay isa sa mga paaralang
may programa para sa mga manlalangoy kung
saan ay masusubaybayan at mapagyayaman
ang kakayahan ni Jessie Khing.
Ayon kina Villanueva at Ginete, hindi na
nalalayo ang kakayahan ni Lacuna sa mga
manlalangoy na naglaro sa Beijing Olympics
kung saan ay namayani sa larangan ng
paglangoy ang Amerikanong si Michael Phelps
na humakot ng walong gintong medalya sa iba’t
ibang swimming event. Anim na medalyang
ginto ang napagwagian ni Phelps sa 2004 Ath-
ens Olympics.
Sinabi sa Mabuhay ni Villanueva nang siya
ay makapanayam na ilan sa mga manlalangoy
na tinalo ni Phelps sa Beijing Olympics ay
nakapagtala ng 27 hanggang 29 na segundo
sa 50-meters freestyle event.
“Mas mabilis sa oras na iyon ang best time
ni Jessie,” ani Villanueva patungkol sa 25
segundo na naitala ng Bulakenyo sa katulad
na event sa ibang palaro na sinalihan nito.
Idinagdag pa niya na si Lacuna ay kabilang
ngayon sa grupo ng mga manlalangoy na
inihahanda ng bansa para sa 2012 London
Olympics. Ayon pa kay Villanueva, upang
makapasok sa nasabing grupo, kailangang
makapagtala ang manlalangoy ng 25 segundo
o mas mababa sa 50-meters freestyle.
“Malaki ang tsansa ni Jessie na makasama
sa London Olympics,” ani Ginete, ang taga-
pagsanay ng Bulakenyong manlalangoy mula
pa noong ito ay bata.
Sinabi niya na pagdating ng Olimpiyada sa
London sa 2012 ay 18-taong gulang pa lamang
si Lacuna at malaki ang posibilidad na mga
bago na ang kanyang mga makakatunggali.
Pero malaki din, aniya, ang posibilidad na
makaharap nito si Phelps na sa taong iyon ay
26 na taong gulang pa lamang.
“Pag nagkataon, si Jessie ang kauna-
unahang Bulakenyong manlalangoy na
makakasali sa Olympics na dito sa Pilipinas
nagsanay, dahil ang mga Olympic swimmer
natin ay sa Amerika pa nagsasanay,” ani
Ginete.
Sinabi pa niya na kapag nakasali sa Lon-
don Olympics si Lacuna, siya ang pangalawang
Bulakenyo na makakasama sa Olympics.
Ang unang Bulakenyo na nakasali sa
natatanging palaro ay ang sprinter na si Lydia
De Vega-Mercado ng Lungsod ng Meycauayan
na nakasali sa 1984 Los Angeles Olympics.
Bilang isang mananakbo, si De Vega-
Mercado ay itinuring na pinakamabilis na
babaeng Asyana sa kanyang panahon.
Ayon kay Ginete, si De Vega-Mercado ay
kasalukuyang nagtatrabaho sa Singapore kung
saan siya ay isa sa mga tagapag-sanay ng mga
atleta doon. — Dino Balabo
Jessie Khing Lacuna ng Pulilan, Bulacan
... Humakot ng ginto sa Philippine Olympic Festival
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 AGOSTO 8 – 14, 2008
NAKANGITING nagpakuha ng larawan si Gob. Joselito ng ika-430 taong anibersaryo ng pagkakatatag sa
“Jon-jon” Mendoza kasama ang mga mag-aaral ng Bulacan bilang isang lalawigan, na sinundan ng
Marcelo H. Del Pilar National High School sa harap ng paglulunsad ng countdown sa paggawa ng pinakama-
karatulang nakatayo sa bungad ng bakuran ng Kapitolyo habang pastillas na isasali sa Guinness Book of World
noong Biyernes, Agosto 15 matapos ang pagdiriwang records. — DINO BALABO
PINAKAMAHABANG PASTILYAS
P
Sumisimbolo sa pagkakaisa’t husay ng mga Bulakenyo
NI DINO BALABO na nagsabing, ang Bulacan ay natatag buwan at araw, kaya’t nagpatuloy sina
noong Marso 10, 1917 batay sa mga Naguit at Veneracion sa pananaliksik.
LUNGSOD NG MALOLOS — Nailun- dokumento. Pinag-aralan nila ang pagkaka-
sad na ang pagsisimula ng “count- Sinabi ni Giron na isa sa mga na- tatag ng bayan ng Bulakan, ang unang
down” sa paggawa ng pinakama- tuklasang dokumento nina Naguit at kabisera ng lalawigan bago malipat
habang pastilyas sa buong mundo Veneracion ay nagsasaad ng “Provin- sa Malolos noong unang bahagi ng
kaugnay ng pagdiriwang ng ika-430 cia de Bulacan. Este Pueblo se fundo 1900s. Batay sa kanilang pag-aaral,
taong pagkakatatag ng Bulacan bilang el año de 1578 con la advocacion dela kapag nagtayo ng isang bayan o
isang lalawigan. Asumpcion de Nuestra Señora y se lalawigan ang mga Kastila, iyon ay
Ang pinakamahabang pastilyas o halla hoy dia con 1,147 tributantes.” kadalasang itinatapat sa kapiyestahan
kending yari sa gatas ng kalabaw, na Sa Pilipino: Lalawigan ng Bulacan. ng isang patron dahil iyon ay isang
pangunahing produkto ng bayan ng Ang pueblong ito ay itinatag noong istratehiya ng mga Kastila sa pagpa-
San Miguel ay ihaharap sa publiko sa 1578 sa pamamatnubay ng Mahal na palaganap ng Kristiyanismo.
harap ng Kapitolyo sa Setyembre 12 Birhen ng Asuncion, kung saan ay may Ayon sa pag-aaral nina Naguit at
o kalagitnaan ng pagdiriwang ng 1,147 katao na nagbabayad ng buwis. Veneracion, ang patron ng bayan ng
Linggo ng Bulacan sa Setyembre 8 Ngunit ang nakasaad lamang sa Bulakan ay ang Birhen ng Asuncion
hanggang 15. dokumento ay 1578 o ang taon ng pag- na ang kapiyestahan ay ipinagdi-
Ayon kay Gob. Joselito “Jon-jon” kakatatag, at hindi ang eksaktong riwang tuwing ika-15 ng Agosto.
Mendoza, ang pinakamahabang pas-
tilyas ay gagawin ng may 500 Bu-
lakenyo at ito ay isasali sa Guinness
Books of World Records sa ilalim ng
kategoryang “amazing feats”.
Sinabi ng gobernador na aabot sa
mahigit 200 metro ang haba ng ga-
gawing pastillas mula sa mahigit 40
baldeng gatas ng kalabaw.
“Bahagi ito ng muling paglulunsad
ng Tatak Bulakenyo products,” ani
Gob. Mendoza at iginiit na ang pas-
tilyas ang kakatawan sa mga pro-
duktong Tatak Bulakenyo na ini-
lunsad ng lalawigan may apat na taon
na ngayon.
Ayon pa sa gobernador, ang pag-
gawa ng pinakamahabang pastilyas ay
sisimbulo rin sa pagkakaisa, husay,
talino at galing ng mga Bulakenyo.
“Kahit isa sa pinakamayamang
probinsya ang Bulacan sa bansa,
kailangan pa rin nating magkaisa,”
ani Mendoza.
Sinabi niya na maraming prob-
lema ang hinaharap ng lalawigan,
kabilang na ang patuloy na pagtaas
ng presyo ng mga bilihin, ngunit
binigyan niya ng diin na hindi na
kailangang magpaka-bayani ang
sinuman upang makatulong sa pag-
lutas ng mga problema.
“Kailangang gawin lamang natin
ang dapat nating gawin,” aniya.
Batay sa pagsasaliksik ng Bahay
Saliksikan ng Bulacan (BSB), ang
lalawigan ay pormal na itinatag noong
Agosto 15, 1578.
Ayon kay Isagani Giron, dating SAMA-SAMANG nagpakuha ng larawan sa harap ng bantayog ni Heneral
pangulo ng Samahang Pangkasay- Gregorio Del Pilar sa harap ng bakuran ng Kapitolyo ang mga opisyal sa
sayan ng Bulacan (Sampaka), ang lalawigang sa pangungunan ni Gob. Joselito “Jon-jon” Mendoza matapos
pagsasaliksik na isinagawa nina Pro- sila mag-alay ng bulaklak kauganay ng pagdiriwang ng ika-430 taong
fessor Rey Naguit at Dr. Jaime Vene-
racion sa pamamatnubay ng BSB ay pagkakatatag ng Bulacan bilang isang lalawigan noong Biyernes, Agosto
bumali sa naunang pag-aaral na isi- 15, kung kailan inilunsad ang paghahanda sa paggawa ng pinakamahabang
nagawa ni Inhinyero Alfredo German pastilyas na isasali ng Bulacan sa Guinness Book of World Records.