Juvenile Justice Training

RREGULLAT STANDARDE MINIMALE T KOMBEVE T BASHKUARA PR ADMINISTRIMIN E DREJTSIS PR T MITUR ("Rregullat e Pekinit") Miratuar nga rezoluta e Asambles s Prgjithshme 40/33 e dats 29 nntor 1985 PJESA E PAR PARIME T PRGJITHSHME 1. DISPOZITAT KRYESORE 1.1 Vendet antare do t prpiqen, n prputhje me interesat e prgjithshme t secilit, t prmirsojn mirqenien e t miturit dhe t familjes s tij/saj. 1.2 Vendet antare do t prpiqen t krijojn kushte q i sigurojn t miturit nj jet t kuptimt n komunitet, e cila gjat asaj periudhe t jets kur ai ose ajo sht m shum i/e prirur ndaj nj sjelljeje t devijuar, do t nxis nj proces zhvillimi dhe edukimi personal sa m t lir t nga lidhja me krimin dhe kundravajtjet. 1.3 Do t'i kushtohet vmendje e mjaftueshme masave pozitive q prfshijn mobilizimin e plot t t gjitha burimeve t mundshme, duke prfshir familjen, vullnetart dhe grupe t tjera t komunitetit, si dhe shkolla dhe institucione t tjera t komunitetit, me qllim nxitjen e mirqenies s t miturit, nga pikpamja e reduktimit t nevojs pr ndrhyrje sipas ligjit dhe t trajtimit t efektshm, t drejt dhe njerzor t t miturit i cili prballet me ligjin. 1.4 Drejtsia pr t miturit konceptohet si pjes integrale e procesit t zhvillimit pr secilin vend, brenda nj kuadri t zgjeruar drejtsie sociale pr t gjith t miturit duke kontribuar n mbrojtjen e t rinjve dhe n ruajtjen e nj rendi paqeje n shoqri. 1.5 Kto rregulla do t zbatohen n kuadrin e kushteve ekonomike, sociale, dhe kulturore t secilit prej Vendeve Antare. 1.6 Shrbimet e drejtsis pr t miturit do t zhvillohen sistematikisht dhe koordinohen me qllimin pr t prmirsuar dhe mbshtetur aftsin e personelit q merret me kto shrbime, duke prfshir mnyrat, metodat dhe qndrimet e tyre.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

Komente Kto dispozita kryesore i referohen politiks s zgjeruar sociale n prgjithsi dhe synojn t nxisin sa m shum mirqenien pr t miturit, duke minimizuar nevojn e ndrhyrjes nga sistemi i drejtsis pr t mitur, dhe si rrjedhoj, do t ulin dmin q mund t shkaktohet nga ndonj ndrhyrje. Masa t tilla prkujdesjeje pr t rinjt, para kryerjes s veprs penale, jan kushte baz t hartuara pr t parandaluar nevojn e zbatimit t Rregullave. Rregullat 1.1 deri 1.3 theksojn rolin e rndsishm q do t luaj nj politik sociale konstruktive pr t miturit, inter alia, n parandalimin e krimeve dhe shkeljeve nga t miturit. Rregulli 1.4 prcakton drejtsin pr t mitur si nj pjes prbrse t drejtsis sociale pr t miturit, pa ln pas zhvillimin e politikave progresive sociale pr t miturit n prgjithsi dhe duke pasur parasysh nevojn pr prmirsim t vazhdueshm t shrbimeve q ofrohen. Rregulli 1.5 synon t marr parasysh kushtet ekzistuese n Vendet Antare si pasoj e t cilave mnyra e zbatimit t rregullave t veanta t jet e ndryshme nga mnyra e miratimit n Shtete t tjera. 2. Qllimi i prdorimit dhe prkufizimet e prdorura 2.1 Rregullat Standarde Minimale t mposhtme do t zbatohen pa dallim ndaj shkelsve t mitur t ligjit, pa dallim race, ngjyre, seksi, gjuhe, feje, politike apo mendimi tjetr, origjine kombtare apo shoqrore, prone, lindjeje ose statusi tjetr. 2.2 Pr qllim t ktyre Rregullave, Vendet Antare do t prdorin prkufizimet e mposhtme n mnyr q t prputhen me sistemin ligjor dhe konceptet e tyre: (a) i mitur quhet fmija ose i riu, i cili, sipas sistemit ligjor vendas, do t trajtohet n lidhje me nj shkelje ndryshe nga nj i rritur; (b) Shkelje quhet do sjellje (veprim ose moskryerje e tij) q dnohet me ligj sipas sistemit ligjor vendas; (c) Nj shkels i mitur i ligjit quhet fmija ose i rrituri i cili akuzohet se ka kryer ose zbulohet se ka kryer nj shkelje.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

2.3 T bhen prpjekje pr t vendosur, n juridiksionin e do vendi, nj numr ligjesh, rregullash dhe dispozitash q u adresohen n mnyr specifike shkelsve t mitur t ligjit dhe institucioneve dhe organeve q merren me administrimin e drejtsis pr t mitur me qllim q: (a) T plotsojn nevojat n ndryshim t shkelsve t mitur t ligjit, ndrsa mbrohen t drejtat e tyre themelore; (b) T plotsohen nevojat e shoqris; (c) T zbatohen plotsisht dhe drejtsisht rregullat e mposhtme. Komente Rregullat Standarde Minimale jan formuluar qllimisht n mnyr t till q t jen t zbatueshme nga sisteme ligjore t ndryshme dhe, njkohsisht, t vendosin disa standarde minimale pr trajtimin e shkelsve t mitur sipas t gjitha prcaktimeve t nj t mituri dhe sipas t gjitha sistemeve q merren me shkelsit e mitur. Rregullat do t zbatohen gjithmon n mnyr t paanshme dhe pa dallim. Rregulli 2.1 thekson rndsin e zbatimit t paanshm dhe pa dallim t Rregullave. Rregulli ndjek formulimin e parimit 2 t Deklarats s t Drejtave t Fmijve. Rregulli 2.2 prcakton "i mitur" dhe "shkelje" si pjes t nocionit "shkels i mitur i ligjit", q sht tema kryesore e Rregullave (shih dhe rregullat 3 dhe 4). Duhet vn re se kufizimet e moshs varen nga secili sistem ligjor, jan vendosur shprehimisht t varura, pra duke respektuar sistemet ekonomike, shoqrore, politike, kulturore dhe ligjore t Vendeve Antare. Kjo bn q t prfshihet nj grupim i gjer moshash nn prcaktimin e "t miturit", duke filluar nga 7 vje deri n 18 vje e sipr. Nj grupim i till duket i pashmangshm n kndvshtrimin e sistemeve t ndryshme ligjore vendase dhe nuk zbeh rndsin e ktyre Rregullave Standarde Minimale. Rregulli 2.3 ngre shtjen e nevojs pr legjislacion vendas t posam pr nj zbatim optimal t ktyre Rregullave Standarde Minimale, si nga ana ligjore dhe ajo praktike.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

3. Shtrirja e Rregullave 3.1 Dipozitat prkatse t Rregullave t zbatohen jo vetm pr shkelsit e mitur por dhe pr t miturit q mund t procedohen srish pr ndonj sjellje t veant, e cila po t ishte kryer nga ndonj i rritur nuk do t ishte e dnueshme. 3.2 T bhen prpjekje q parimet e e pasqyruara n Rregulla t shtrihen dhe ndaj t gjith t miturve q trajtohen nga procedurat e mirqenies sociale dhe prkujdesjes. 3.3 Gjithashtu, t bhen prpjekje q parimet e pasqyruara n Rregulla t shtrihen dhe ndaj t rinjve q shkelin ligjin. Komente Rregulli 3 shtrin mbrojtjen q ofrohet nga Rregullat Standarde Minimale pr Administrimin e Drejtsis pr t Mitur pr t prfshir: (a) T ashtuquajturit "shkels statusi", t cilt prshkruhen n sisteme t ndryshme ligjore, ku gama e sjelljeve t konsideruara si shkelje sht m e gjer pr t miturit se pr t rriturit (pr shembull, munges pa arsye nga shkolla, mosbindje ndaj shkolls dhe familjes, prdorimi i pijeve alkoolike n publik, etj.) (rregulli 3.1); (b) Procedurat e mirqenies sociale dhe prkujdesjes (rregulli 3.2);

(c) Procedurat pr trajtimin e t miturve q shkelin ligjin, n varsi t kufizimit t prcaktuar t moshs. (rregulli 3.3). Shtrirja e Rregullave pr t prfshir kto tre fusha duket e prligjur. Rregulli 3.1 siguron garanci minimale n kto fusha, ndrsa rregulli 3.2 konsiderohet si nj hap i dshirueshm n drejtim t drejtsis t barabart, njerzore, pa dallim dhe pr t gjith t miturit n konflikt me ligjin. 4. Mosha e prgjegjsis penale 4.1 N ato sisteme ligjore q njohin konceptin e moshs s prgjegjsis penale, fillimi i moshs nuk duhet vendosur n nj mosh t vogl, duke pasur parasysh faktet e pjekuris emocionale, mendore dhe intelektuale.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

Komente Mosha minimale e prgjegjsis penale ndryshon shum pr shkak t historis dhe kulturs. Metodat moderne marrin parasysh nse nj fmij plotson prbrsit moral dhe psikologjik t prgjegjsis penale; q do t thot, nse nj fmij pr shkak t perceptimit dhe konceptimit t vet individual, mund t quhet prgjegjs pr sjellje thelbsisht anti-shoqrore. Nse mosha e prgjegjsis penale prcaktohet shum e ult, ose nse nuk ka kufizim t moshs m t ult, nocioni i prgjegjsi do t dilte pa kuptim. Prgjithsisht, sht nj lidhje e ngusht midis nocionit t prgjegjsis pr kryerjen e kundravajtjeve ose krimeve dhe nocionit t prgjegjsis pr sjelljen e till dhe t drejtave t tjera shoqrore dhe prgjegjsit (si gjendja martesore, etj.). Ndaj duhen br prpjekje pr t pasur mirkuptim lidhur me nj prdorim ndrkombtar t kufizimit t moshs m t ult. 5. Qllimi i drejtsis pr t mitur 5.1 Sistemi i drejtsis pr t mitur duhet t theksoj mirqenien e t miturit dhe t siguroj se do reagim ndaj shkelsve t mitur t ligjit duhet t jet gjithmon n prpjestim me rrethanat e shkelsit dhe t shkeljes. Komente Rregulli 5 i referohet dy prej objektivave m t rndsishme t drejtsis pr t mitur. Objektivi i par sht nxitja e mirqenies s t miturve. Ky sht fokusimi kryesor i atyre sistemeve ligjore, n t cilt shkelsit e mitur trajtohen nga gjykatat familjare ose autoritetet administrative, por mirqenia e fmijs duhet theksuar dhe n sisteme ligjore q zbatojn modelin e gjykats penale, duke kontribuar kshtu n shmangien e sanksioneve thjesht ndshkuese. (Shiko gjithashtu rregullin 14). Objektivi i dyt sht "parimi i prpjestueshmris". Ky parim sht shum i njohur si nj mjet pr t kontrolluar masat ndshkuese, kryesisht i shprehur me termat e nj ndshkimi t drejt n lidhje m rndsin e shkeljes. Reagimi ndaj shkelsv t mitur duhet t bazohet jo vetm n marrjen parasysh t rndsis s shkeljes, por dhe n rrethanat personale. Rrethanat individuale t shkelsit (pr shembull statusi shoqror, dmi i shkaktuar nga shkelja ose faktor t tjer q ndikojn n rrethanat personale) duhet t ndikojn n prpjestueshmrin e reagimeve (pr shembull duke marr n konsiderat prpjekje te shkelsit pr t dmshprblyer viktimn, ose prpjekjet e tij/saj pr t'iu kthyer jets s rregullt).

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

N t njejtn mnyr, reagimet q kan si qllim sigurimin e mirqenies s miturit mund t shkojn prtej asaj q sht e nevojshme dhe kshtu shkelin drejtat themelore t t riut, si sht vn re n disa sisteme drejtsie pr mitur. Dhe ktu, duhet t ruhet prpjestimi i reagimit dhe rrethanave shkelsit dhe t shkeljes, duke prfshir viktimn.

t t t t

N thelb, rregulli 5 krkon as m shum dhe as m pak se nj reagim t drejt n secilin rast shkeljeje nga t miturit. shtjet e paraqituara n rregull mund t ndihmojn pr t stimuluar zhvillimin n dy drejtime: lloje t reja t reagimit jan po aq t dshirueshme sa dhe masat kundr nj zgjerimi t panevojshm t rrjetit t kontrollit formal shoqror mbi t miturit. 6. Qllimi i ruajtjes s fshehtsis 61.1 Pr shkak t nevojave t ndryshme t t miturve si dhe t masave t shumta t disponueshme, t lejohet ruajtja e fsheht e t gjitha shkallve t procedimit dhe n etapave t ndryshme t administrimit t drejtsis pr t mitur, prfshi hetimin, procedimin, gjykimin dhe zbatimin e dispozitave. 6.2 Megjithat, t bhen prpjekje pr t siguruar prgjegjshmri t mjaftueshme n t gjitha etapat dhe nivelet e ushtrimit t nj fshehtsie t till. 6.3 Personat q ruajn fshehtsin t ken kualifikohen ose trajnohen dhe n prputhje me funksionin dhe mandatin e tyre. Komente Rregullat 6.1, 6.2 dhe 6.3 ndrthurin disa tipare t rndsishme t administrimit efektiv, t drejt dhe human t drejtsis pr t mitur: nevojn pr t ushtruar pushtet diskrecional n t gjitha shkallt e procedimit n mnyr q ata q marrin vendime mund t ndrmarrin veprimet m t prshtatshme n do rast individual; dhe nevojn pr t siguruar barazpesha me qllim kufizimin e abuzimeve me pushtetin diskrecional. Prgjegjshmria dhe profesionalizmi jan instrumentat m t prshtatshm pr t kufizuar prhapjen e diskrecionit. Ndaj, kualifikimet personale dhe trajnimi nga ana e ekspertve theksohen si mjet i muar pr t siguruar ushtrimin e kujdesshm t diskrecionit n shtjet e lidhura me drejtsin pr t mitur. (Shiko gjithashtu rregullat 1.6 dhe 2.2). N kt kontekst theksohen formulimi i udhzimeve specifike mbi ushtrimin e diskrecionit dhe dispozita e sistemeve t rishikimit, apelimit dhe t tjera t ngjashme n mnyr q t mundsohet mbikqyrja e vendimeve dhe prgjegjshmria. Ktu nuk specifikohen mekanizma t till, meqense nuk sht e leht q ato t prfshihen n rregullat standarde minimale ndrkombtare, t cilat nuk mund t mbulojn t gjitha ndryshimet n sistemet e drejtsis.
OSCE Presence in Albania, 2005 6

Juvenile Justice Training

7. T drejtat e t miturve 7.1 Garancit kryesore proceduriale si prezumimi i pafajsis, e drejta pr t marr njoftim lidhur me akuzat, e drejta pr t mos folur, e drejta pr avokat mbrojts, e drejta pr t pasur pran nj prind ose kujdestar, e drejta pr t marr n pyetje dshmitart dhe e drejta pr t'u ankuar pran nj organi m t lart, t garantohent n t gjitha shkallt e procedimit. Komente Rregulli 7.1 v n dukje disa pika t rndsishme q prfaqsojn elementt themelor pr nj gjykimi t drejt dhe q njihen nga t gjitha vendet nprmjet instrumentave ekzistuese t t drejtave t njeriut (Shiko dhe rregullin 14). Prezumimi i pafajsis, pr shembull, gjendet dhe n nenin 111 t Deklarats Universale t t Drejtave t Njeriut dhe n nenin 14, paragrafi 2, i Konvents Ndrkombtare pr t Drejtat Civile dhe Politike. Rregullat 14 t Rregullores Standarde Minimale prcaktojn shtje t rndsishme n procedimet e drejtsis pr t mitur, veanrisht ndrsa rregulli 7.1 konfirmon n mnyr t prgjithshme garancit kryesore proceduriale. 8. Ruajtja e jets private 8.1 E drejta e t miturit pr ruajtjen e jets private duhe t respektohet n t gjitha etapat me qllim q t mos shkaktohen dme pr shkak t publicitetit t panevojshm ose procesit t etiketimit. 8.2 N parim, nuk duhet t botohet asnj informacion q mund t oj n identifikimin e nj t shkelsi t mitur t ligjit. Komente Rregulli 8 thekson rndsin e mbrojtjes s t drejts s jets private t t miturit. T rinjt jan veanrisht t ndjeshm ndaj etiketimit. Krkime n fushn e kriminologjis n lidhje me procesin e etiketimit kan provuar efekte (t ndryshme) t dmshme q rezultojn si shkak i identifikimit t vazhdueshm t riut si "rruga" ose "kriminel". Rregulli 8 thekson rndsin e mbrojtjes s t rinjve nga efektet e mbrapshta t publikimit n media t informacionit lidhur me shtjen (pr shembull emri i t miturit, t akuzuar ose t dnuar). Duhet mbrojtur dhe mbshtetur interesi i individit, t paktn n parim (Prmbajta prgjithshme e rregullit 8 shfaqet dhe n rregullin 2.1).
OSCE Presence in Albania, 2005 7

Juvenile Justice Training

9. Klauzol kufizuese 9.1 Kto Rregulla nuk duhet t interpretohen se prjashtojn zbatimin e Rregullave Standarde pr Trajtimin e t Burgosurve, miratuar nga Kombet e Bashkuara dhe instrumente t tjer t t Drejtave t Njeriut t njohura nga komuniteti ndrkombtar n lidhje me kujdesin dhe mbrojtjen e t riut. Komentar Rregulli 9 synon t shmang do keqkuptim n interpretimin dhe zbatimin e Rregullores s tanishme n prputhje me parimet e shprehura n instrumentet dhe standardet ekzsituese ose t ardhshme ndrkombtare t t drejtave t njeriut si Deklarata Universale e t Drejtave t Njeriut, Konventa Ndrkombtare mbi t Drejtat Ekonomike, Shoqrore dhe Kulturore, Konventa Ndrkombtare mbi t Drejtat Civile dhe Politike dhe Deklarata mbi t Drejtat e Fmijve dhe projekt konventa pr t drejtat e fmijve. Duhet kuptuar se zbatimi i Rregullores s tanishme nuk paragjykon asnj prej ktyre instrrumenteve ndrkombtar, t cilat mund t prmbajn dispozita me zbatim m t gjer. (Shih dhe rregullin 27). PJESA E DYT HETIMI DHE PROCEDIMI

10. Kontakti fillestar 10.1 Pas kapjes s nj t mituri, njoftohen menjher prindrit e tij/saj ose kujdestari, dhe, kur nuk sht i mundur njoftimi i menjhershm i tyre, prindrit ose kujdestari do t njoftohen m pas brenda nj kohe sa m t shkurtr. 10.2 Gjyqtari ose zyrtari tjetr kompetent shqyrton, pa vones, shtjen e lirimit. 10.3 Kontaktet mes organeve zbatuese t ligjit dhe t miturit q ka shkelur ligjin do t vendosen n at mnyr q t respektohet statusi ligjor i t miturit, t nxitet mirqenia e tij/saj, dhe t shmanget dmi ndaj tij/saj duke pasur parasysh rrethanat e ngjarjes.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

Komente Rregulli 10.1 paraqitet n parim n rregullin 92 t Rregullave Standarde Minimale pr Trajtimin e t Burgosurve. shtja e lirimit (rregulli 10.2) do t shqyrtohet pa vones nga gjyqtari ose zyrtari tjetr q merret me shtjen. Kjo e fundit i referohet personit ose institucionit n kuptimin m t gjer t termit, prfshi bordet komunitare ose policin q kan t drejt t lirojn nj person t arrestuar. (Shih dhe Konventn Ndrkombtare pr t Drejtat Civile dhe Politike, neni 9, paragrafi 3). Rregulli 10.3 shqyrton disa aspekte themelore t procedurave dhe sjelljes nga ana e policis dhe organeve t tjera q zbatojn ligjin n rastet e krimeve t kryera nga t miturit. "T shmanget dmi" sht nj formulim fleksibl dhe prfshin shum aspekte t ndrveprimit t mundshm (pr shembull prdorimin e fjalve poshtruese, dhunn fizike, ose ekspozimin n mjedis). Prshirja n proceset e drejtsis pr t mitur n vetvete mund t jet "e dmshme" pr t miturit; termi "t shmanget dmi" duhet t interpretohet gjersisht, pra, fillimisht t'i shkaktohet sa m pak dm t miturit, si dhe t shmanget dmi i teprt ose i panevojshm. Kjo sht veanrisht e rndsishme n kontakte e para me organet zbatuese t ligjit, t cilat mund t ndikojn thellsisht n qndrimin e t miturit ndaj Shtetit dhe shoqris. Gjithashtu, suksesi i ndonj ndrhyrjeje t mtejshme varet shume nga kto kontakte fillestare. Dhembshuria dhe mirsjellja jan t rndsishme n kto rrethana. 11. Prfshirja n veprimtari 11. N rastet kur sht e mundur, n shtjet e t miturve, t merret parasysh dhe mundsia e moseljes s nj seance gjyqsore formale nga autoritetet kompetente, si parashikohet n rregullin 14.1 m posht. 11.2 Policia, prokuroria ose organe t tjera q merren me shtjet e t miturve kan t drejtn pr vetvendosje pr shtje t tilla, pa zhvilluar seanc formale, n prputhje me kriteret e prcaktuara pr kt qllim n sistemin ligjor prkats dhe n prputhje me parimet e shprehura n kto Rregulla. 11.3 do aktivitet q ka lidhje me punn n komunitet apo shrbime t tjera krkon miratimin e t miturit, t prindit ose kujdestarit, me kusht q nj vendim i till n lidhje me nj shtje t shqyrtohet nga nj organ kompetent, pas plotsimit t krkess.

OSCE Presence in Albania, 2005

Juvenile Justice Training

11.4 Me qllim lehtsimin e natyrs diskrecionale t shtjeve t t miturve, duhen br prpjekje pr sigurimin e programeve komunitare, si pr shembull mbikqyrje dhe ruajtje e prkohshme, rikthim, dhe kompensim i viktimave. Komente Prfshirja n aktivitete, q prfshin largimin nga procedimi penal dhe, shpesh, ridrejtimin n shrbime mbshtetse t komunitetit, sht nj praktik e prdorur n mnyr formale dhe joformale n shum sisteme ligjore. Kjo praktik shrben pr t penguar efektet negative t procedimeve vijuese n administrimin e drejtsis pr t mitur (pr shembull njolla e dnimit dhe mass s dnimit). N shum raste, mos-ndrhyrja do t ishte prgjigja m e mir. Ndaj, prgjigja m e mir mund t jet prfshirja q n fillim n aktivitete dhe pa iu referuar shrbimeve (sociale) alternative. Kjo mund t aplikohet veanrshit kur shkelja nuk sht e rnd dhe kur familja, shkolla apo institucione t tjera sociale kontrolli joformal kan reaguar tashm, ose priten t reagojn, n mnyr t prshtatashme dhe konstruktive. Si shprehet n rregullin 11.2, prfshirja n aktivitete mund t prdoret n do faz t vendim-marrjes nga ana e policis, prokuroris apo organi tjetr si gjykata, bordet apo kshilli. Mund t ekzekutohet nga nj organ, disa apo t gjith, n prputhje me rregullat dhe procedurat e sistemeve respektive dhe Rregullat aktuale. Nuk sht e nevojshme q kjo t kufizohet n krimet ordinere, pra prfshirja n aktivitete duhe t bhet nj instrument i rndsishm. Rregulli 11.3 thekson rndsin e marrjes s miratimit e t miturit (ose t prindit apo t kujdestarit) n lidhje me veprimtarin e rekomanduar. (Prfshirja n veprimtari komunitare pa nj miratim t till do t binte n kundrshtim me Konventn pr Heqjen e Puns s Detyruar). Megjithat, ky miratim nuk duhet ln i pakundrshtueshm, meqense ai mund t jepet nga i mituri n momente dshprimi. Rregulli thekson se duhet br kujdes q t minimozohet mundsia pr mashtrim apo krcnim n t gjitha nivelet e procesit t prfshirjes n aktivitete. Pra, rekomandohet q duhet marr parasysh vlersimi pozitiv i prshtatshmris s sjelljes s t miturit nga "nj organ kompetent pas plotsimit t krkess". ("Organi kompetent mund t jet i ndryshm nga ai t cilit i referohet rregulli 14). Rregulli 11.4 rekomandon dispozitn e alternativave praktike n proceset e drejtsis pr t mitur n formn e aktiviteteve komunitare. Rekomandohen programe q prfshijn ata q krkojn t shmangin konflikte t ardhshme me ligjin nprmjet mbikqyrjes s kufizuar. Prmbajta e shtjeve individuale do ta bnte prfshirjen n aktivitete t prshtatshme, dhe n rastet e shkeljeve m t

OSCE Presence in Albania, 2005

10

Juvenile Justice Training

rnda (Pr shembull kur shkelja kryhet pr her t par, kur shkelja sht kryer n rrethanat e presionit nga moshatart, etj.).

OSCE Presence in Albania, 2005

11