DBH-KO MATEMATIKA HELBURUAK

Matematiken irakaspenaren helburua etapa honetan honako gaitasun hauek garatzea izango da: 1. Arloan erabiltzen diren testuak ulertuz irakurtzeko behar diren trebetasunak beretzea. 2. 3. 4. 5. 6. Hiztegi zientifikoa eta arloko oinarrizko kontzeptuak zehazki erabiltzea. Pentsamendu logikoaren erak erabiltzea giza jardueraren arlo desberdinetan. Erraz eta egoki aplikatzea eguneroko egoeretan ikasgelan ikasitako tresna matematikoak. Lengoaia matematikoa egoki erabiltzea, modu labur, argi, zehatz eta zorrotzean esan nahi dena adierazteko. Errazki eta modu kritikoan erabiltzea baliabide teknologikoak (kalkulagailuak, programa informatikoak eta internet), ikasketan eta matematikek aplikazio instrumentaletan lagungarri izan daitezen. Problema matematikoak egitea hainbat estrategia, prozedura eta baliabide desberdin erabiliz, hasi intuiziotik algoritmoetaraino. Ezagupen fisikoak aplikatzea gure inguruko mundu fisikoa ulertze eta aztertzeko. Metodo eta prozedura estatistikoak eta probabilitatezkoak erabiltzea informazioaren munduan jasotako datuetatik ondorioak ateratzeko.

7. 8. 9.

10. Ezagupen matematikoak integratzea ikasleak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan beretu behar dituen ezagupenen multzoan. 11. Hainbat teknika eta metodo garatzea lan ohiturei, jakin-minari eta problemak aztertu eta konpontzeko interesari dagokionez, eta bai erantzunbeharrari eta talde laneko izpirituari ere, soluzioen bila dabilela norbere ikuspuntua aldatzeko behar bezain malgua izaten ikasiz.

OBJETIVOS
La enseanza de las Matemticas en esta etapa tendr como finalidad el desarrollo de las siguientes capacidades: 1. Mejorar la capacidad de pensamiento reflexivo e incorporar al lenguaje y modos de argumentacin las formas de expresin y razonamiento matemtico, tanto en los procesos matemticos o cientficos como en los distintos mbitos de la actividad humana. 2. Reconocer y plantear situaciones susceptibles de ser formuladas en trminos matemticos, elaborar y utilizar diferentes estrategias para abordarlas y analizar los resultados utilizando los recursos ms apropiados. 3. Cuantificar aquellos aspectos de la realidad que permitan interpretarla mejor: utilizar tcnicas de recogida de la informacin y procedimientos de medida, realizar el anlisis de los datos mediante el uso de distintas clases de nmeros y la seleccin de los clculos apropiados a cada situacin. 4. Identificar los elementos matemticos (datos estadsticos, geomtricos, grficos, clculos, etc.) presentes en los medios de comunicacin, internet, publicidad u otras fuentes de informacin, analizar crticamente las funciones que desempean estos elementos matemticos y valorar su aportacin para una mejor comprensin de los mensajes. 5. Identificar las formas y relaciones espaciales que se presentan en la vida cotidiana, analizar

las propiedades y relaciones geomtricas implicadas y ser sensible a la belleza que generan al tiempo que estimulan la creatividad y la imaginacin. 6. Utilizar de forma adecuada los distintos medios tecnolgicos (calculadoras, ordenadores, etc.) tanto para realizar clculos como para buscar, tratar y representar informaciones de ndole diversa y tambin como ayuda en el aprendizaje. 7. Actuar ante los problemas que se plantean en la vida cotidiana de acuerdo con modos propios de la actividad matemtica, tales como la exploracin sistemtica de alternativas, la precisin en el lenguaje, la flexibilidad para modificar el punto de vista o la perseverancia en la bsqueda de soluciones. 8. Elaborar estrategias personales para el anlisis de situaciones concretas y la identificacin y resolucin de problemas, utilizando distintos recursos e instrumentos y valorando la conveniencia de las estrategias utilizadas en funcin del anlisis de los resultados y de su carcter exacto o aproximado. 9. Manifestar una actitud positiva ante la resolucin de problemas y mostrar confianza en la propia capacidad para enfrentarse a ellos con xito y adquirir un nivel de autoestima adecuado que le permita disfrutar de los aspectos creativos, manipulativos, estticos y utilitarios de las matemticas. 10. Integrar los conocimientos matemticos en el conjunto de saberes que se van adquiriendo desde las distintas reas de modo que puedan emplearse de forma creativa, analtica y crtica. 11. Valorar las matemticas como parte integrante de nuestra cultura, tanto desde un punto de vista histrico como desde la perspectiva de su papel en la sociedad actual y aplicar las competencias matemticas adquiridas para analizar y valorar fenmenos sociales como la diversidad cultural, el respeto al medio ambiente, la salud, el consumo, la igualdad de gnero o la convivencia pacfica.

DBH 1 HELBURUAK
- Eguneroko hizkuntzan terminologia matematikoa txertatzea, komunikazioan zehaztasuna eta doitasuna hobetzeko. - Ingurutik (komunikabideak, publizitatea...) heltzen den informazioan dauden elementu matematikoak identifikatzea eta interpretatzea, betetzen duten papera kritikoki aztertuz. - Ezagututako zenbaki-eremuan zenbaki negatiboak ere txertatzea, zenbaki zatikiarrekin oinarrizko eragiketak egitea eta zenbaki hamartarrekin egindako eragiketen ezagueran sakontzea. - Zatigarritasun- eta proportzionaltasun-erlazioak ikasten hastea, problema aritmetikoak ebazteko eskaintzen dituzten baliabideak txertatuz. - Sistema Metriko Hamartarra (luzera, pisua, edukiera, azalera eta bolumena) erraztasunez erabiltzea. - Problemen ebazpenerako pentsamendu logikoaren moduen erabilpenean lehenengo urratsak ematea. - Ikerketa txikiak egitean, susmoak formulatzea eta egiaztatzea. - Egoera zehatzen ikerketarako eta problemen ebazpenerako norberak egindako estrategiak

erabiltzea. - Matematiken inguruko edo eguneroko bizitzako problemen ebazpenerako norberak egindako estrategiak erabiltzea. - Errealitatea aztertzeko eta interpretatzeko beraren alderdiak sailkatzea, datuak biltzeko, kudeatzeko eta adierazteko teknika sinpleak erabiliz. - Errealitatea anitza dela, hainbat ikuspegitatik interpreta daitekeela eta irizpide eta sakontasunmaila ezberdinetatik azter daitekeela konturatzea. - Forma eta irudi planoak identifikatzea, dituzten propietateak eta erlazio geometrikoak aztertuz. - Esperimentazio manipulatzaile- eta grafiko- metodoak erabiltzea geometrian ikerketak egiteko. - Baliabide teknologikoak (oinarrizko eragiketetako kalkulagailuak) erabiltzea zentzu kritikoarekin, ikasketan eta Matematiken aplikazio instrumentaletan laguntzeko. - Jarduera matematikoetan matematikarien modu propioen arabera jokatzea, adibidez: aukeren esplorazio sistematikoa, malgutasuna ikuspegia aldatzeko, iraunkortasuna ebazpenak bilatzean, partikularizaziora jotzeko baliabidea, sistematizazioa, etab. - Norberaren gaitasun matematikoak aurkitzea eta balioestea, beharrezkoak diren egoerei aurre egiteko.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
- Zenbakiak adierazteko sistemarik baliagarriena zenbaki-sistema hamartarra dela konturatzen da. - Zenbaki arrunten eragiketen algoritmoak ezagutzen ditu. - Berreturak erabiltzeak faktore berberen biderketa errazten duela ulertzen du. - Zenbaki handiak edo txikiak adierazteko berreturen erabilpena balioesten du. - Multiplo komunetan txikiena eta zatitzaile komunetan handiena kalkulatzeko multiplo- eta zatitzaile-kontzeptuak aplikatzen ditu. - Osoko zenbakiek existitu behar dutela ulertzen du. - Problemak ebazteko garaian, eragiketetan osoko zenbakiak erabiltzen ditu nahikotasunez. - Zenbaki hamartar bat deskribatzen eta haien mota ezberdinak bereizten daki. - Problemak ebazteko eragiketetan zenbaki hamartarrak erabiltzen ditu. - Sistema Metriko Hamartarreko unitateak eta haien hartzeko erlazioak ondo ezagutzen ditu. - Neurri-unitate ezberdinak erabiltzen ditu. - Zatikien esanahi ezberdinak bereizten daki. - Problemak ebazteko zatikietara jotzen du. - Zatiki-eragiketak nahikotasunez egiten ditu. - Zuzeneko eta alderantziko proportzionaltasunen arteko ezberdintasunak ezagutzen ditu eta, kasuaren arabera, erabiltzen ditu. - Ehunekoen bidezko kalkulua ondo ezagutzen du. - Enuntziatuak aljebra-hizkuntzara itzultzen ditu. - Problemak ebazten ditu ekuazioen bidez.

- Angeluen ezaugarriak, problema geometrikoak ebazteko tresna diren aldetik, ezagutzen ditu. - Problemak ebazteko simetria-kontzeptua aplikatzen daki. - Irudi planoen eta espazialen mota ezberdinak ezagutzen eta antzematen ditu. - Irudi planoen azalera eta perimetroak kalkulatzeko metodoak, problema geometrikoak ebazteko tresna direnak, ondo ezagutzen ditu. - Datu-multzoak tauletan eta grafikoetan laburbiltzen daki. - Problemak ebazteko probabilitatearen eta estatistikaren kontzeptuak ezagutzen ditu.

GAITASUNAK
Gaitasun matematikoa - Problemak ebazteko estrategiak aplikatzea. - Eguneroko egoeretan prozesu matematikoak aplikatzea. - Elementu matematikoak ulertzea. - Matematika-hizkuntzan komunikatzea. - Oinarrizko ideiak identifikatzea. - Informazioa interpretatzea. - Emaitzak justifikatzea. - Matematikoki arrazoitzea. - Informazio grafikoa interpretatzea. Gaitasuna hizkuntza-komunikazioan - Problema-enuntziatuak irakurtzea eta ulertzea. - Enuntziatuetan agertzen den informazioa prozesatzea. - Prozesu matematikoak eta problemen ebazpenak idaztea. Gaitasuna mundu fisikoarekiko elkarreraginean eta ezagueran - Kontzeptu zientifikoak eta teknikoak ulertzea. - Informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa eskuratzea. - Inferentziak egitea. Gaitasun digitala eta informazioaren tratamenduan - Hainbat euskarritan informazioa bilatzea. - Hizkuntzak dekodifikatzeko jarraibideak ondo ezagutzea. - Informazio eta Komunikaziozko Teknologiak (IKT) ikasketarako eta komunikaziorako erabiltzea. Gaitasun soziala eta hiritarra - Populazioei buruzko datu estatistikoak aztertzea. - Informazio demografiko, demoskopiko eta sozialak ulertzea. Gaitasun kulturala eta artistikoa - Ikus-adierazpen artistikoak aztertzea ikuspegi matematikotik. - Beste kultura batzuk ezagutzea, bereziki testuinguru matematiko batean. Ikasten ikasteko gaitasuna - Besteak beste, ikasketa-, memorizazio- eta lan intelektual-teknikak ezagutzea. - Ikasketa berriei ekiteko motibatuta egotea. - Ikasketa berriak sortarazten dituzten galdera berriak norberaren buruari egitea. - Dakienaz eta ez dakienaz konturatzea. - Nola ikasten den jabetzea. Gaitasuna autonomian eta ekimen pertsonalean rsonal - Konponbideak bilatzea sormenarekin. - Beharrak antzematea eta aplikatzea arazoak konpontzeko. - Testu batean emandako informazioa antolatzea.

- Egindako lana berraztertzea.

OBJETIVOS
- Incorporar la terminologa matemtica al lenguaje habitual con el fin de mejorar el rigor y la precisin en la comunicacin. - Identificar e interpretar los elementos matemticos presentes en la informacin que llega del entorno (medios de comunicacin, publicidad...), analizando crticamente el papel que desempean. - Incorporar los nmeros negativos al campo numrico conocido, realizar operaciones bsicas con nmeros fraccionarios y profundizar en el conocimiento de las operaciones con nmeros decimales. - Iniciar el estudio de las relaciones de divisibilidad y de proporcionalidad, incorporando los recursos que ofrecen a la resolucin de problemas aritmticos. - Utilizar con soltura el Sistema Mtrico Decimal (longitud, peso, capacidad, superficie y volumen). - Iniciar al alumnado en la utilizacin de formas de pensamiento lgico en la resolucin de problemas. - Formular conjeturas y comprobarlas, en la realizacin de pequeas investigaciones. - Utilizar estrategias de elaboracin personal para el anlisis de situaciones concretas y la resolucin de problemas. - Organizar y relacionar informaciones diversas de cara a la consecucin de un objetivo o a la resolucin de un problema, ya sea del entorno de las Matemticas o de la vida cotidiana. - Clasificar aquellos aspectos de la realidad que permitan analizarla e interpretarla, utilizando sencillas tcnicas de recogida, gestin y representacin de datos. - Reconocer la realidad como diversa y susceptible de ser interpretada desde distintos puntos de vista y analizada segn diversos criterios y grados de profundidad. - Identificar las formas y las figuras planas, analizando sus propiedades y sus relaciones geomtricas. - Utilizar mtodos de experimentacin manipulativa y grfica como medio de investigacin en geometra. - Utilizar los recursos tecnolgicos (calculadoras de operaciones elementales) con sentido crtico, como ayuda en el aprendizaje y en las aplicaciones instrumentales de las Matemticas. - Actuar en las actividades matemticas de acuerdo con modos propios de matemticos, como la exploracin sistemtica de alternativas, la flexibilidad para cambiar de punto de vista, la perseverancia en la bsqueda de soluciones, el recurso a la particularizacin, la sistematizacin, etc. - Descubrir y apreciar sus propias capacidades matemticas para afrontar situaciones en las que las necesiten.

CRITERIOS DE EVALUACION
- Valora el sistema de numeracin decimal como el ms til para representar nmeros. - Conoce los algoritmos de las operaciones con nmeros naturales. - Entiende que el uso de potencias facilita las multiplicaciones de factores iguales. - Valora el uso de potencias para representar nmeros grandes o pequeos.

- Aplica los conceptos de mltiplo y divisor para el clculo del mximo comn divisor y del mnimo comn mltiplo. - Entiende la necesidad de que existan los nmeros enteros. - Opera con suficiencia nmeros enteros como medio para la resolucin de problemas. - Sabe describir un nmero decimal y distinguir entre sus distintos tipos. - Opera nmeros decimales como medio para resolver problemas. - Domina las unidades del Sistema Mtrico Decimal y las relaciones entre ellas. - Opera con distintas unidades de medida. - Distingue entre los distintos significados de las fracciones. - Resuelve problemas ayudndose del uso de las fracciones. - Opera fracciones con suficiencia. - Conoce las diferencias entre proporcionalidad inversa y directa, y opera segn el caso. - Domina el clculo con porcentajes. - Traduce enunciados a lenguaje algebraico. - Resuelve problemas mediante ecuaciones. - Conoce las caractersticas de los ngulos como herramienta para resolver problemas geomtricos. - Sabe aplicar el concepto de simetra para la resolucin de problemas. - Conoce y reconoce los distintos tipos de figuras planas y espaciales. - Domina los mtodos para calcular reas y permetros de figuras planas como medio para resolver problemas geomtricos. - Sabe resumir conjuntos de datos en tablas y grficas. - Conoce los conceptos estadsticos y probabilsticos para poder resolver problemas.

COMPETENCIAS
Competencia matemtica - Aplicar estrategias de resolucin de problemas. - Aplicar procesos matemticos a situaciones cotidianas. - Comprender elementos matemticos. - Comunicarse en lenguaje matemtico. - Identificar ideas bsicas. - Interpretar informacin. - Justificar resultados. - Razonar matemticamente. - Interpretar informacin grfica. Competencia en comunicacin lingstica - Leer y entender enunciados de problemas. - Procesar la informacin que aparece en los enunciados. - Redactar procesos matemticos y soluciones a problemas. Competencia en conocimiento e interaccin con el mundo fsico - Comprender conceptos cientficos y tcnicos. - Obtener informacin cualitativa y cuantitativa. - Realizar inferencias. Competencia digital y del tratamiento de la informacin

- Buscar informacin en distintos soportes. - Dominar pautas de decodificacin de lenguajes. - Utilizar las Tecnologas de la Informacin y la Comunicacin (TIC) para aprendizaje y comunicacin. Competencia social y ciudadana - Analizar datos estadsticos relativos a poblaciones. - Entender informaciones demogrficas, demoscpicas y sociales. Competencia cultural y artstica - Analizar expresiones artsticas visuales desde el punto de vista matemtico. - Conocer otras culturas, especialmente en un contexto matemtico. Competencia para aprender a aprender - Conocer tcnicas de estudio, de memorizacin, de trabajo intelectual - Estar motivado para emprender nuevos aprendizajes. - Hacerse preguntas que generen nuevos aprendizajes. - Ser consciente de lo que se sabe y de lo que no se sabe. - Ser consciente de cmo se aprende. Competencia en autonoma e iniciativa personal - Buscar soluciones con creatividad. - Detectar necesidades y aplicarlas en la resolucin de problemas. - Organizar la informacin facilitada en un texto. - Revisar el trabajo realizado.
GUTXIENEKO EZAGUTZAK DBH1 1. Zenbaki arruntak

Oinarria 10 duen zenbaki-sistemaren ezaugarriak. Zenbakiak irakurtzea eta idaztea. Zortzi zifrarainoko zenbakiak unitate-ordena jakin batera hurbiltzea. Lau eragiketen buruzko eta idatzizko kalkulua. Kalkulagailuaren oinarrizko erabilera. Eragiketa bat eta biko problemak ebaztea.

2. Berreturak eta erroak

Berreturak irakurtzea eta interpretatzea. Zenbaki errazen berreturak buruz eta idatziz kalkulatzea. Karratu edo berbidurak, kuboak, berrekizuna 10 duten berreturak. Lehenengo hamabost zenbaki arrunten karratuak buruz jakitea. Lau eragiketako kalkulagailua erabiltzea, berreturak ondoz ondoko biderketak eginez lortzeko. Erro karratuak irakurtzea eta interpretatzea. 1000 baino txikiagoa den zenbaki baten erro karratuaren balioa unitateetara biribiltzea, idatzizko kalkulua eginez. Erro karratuak kalkulagailuarekin lortzea.

3. Zatigarritasuna Maila honetan, nahikoa da ikasleek multiplo eta zatitzaile kontzeptuen esanahia ulertzea, zenbaki lehen eta konposatuen arteko desberdintasunak zein diren jakitea, 2, 3 eta 5en multiploak bereiztea eta zatitzaile komunetan handiena eta multiplo komunetan txikiena kontzeptuak ondo samar erabiltzea, zenbaki txikiak erabili beharreko problema errazak ebazteko. 4. Zenbaki osoak
Informazioa kuantifikatzeko edo kodifikatzeko zenbaki osoak erabiltzen dituzten mezuak egiteko eta interpretatzeko gauza izatea. Zenbaki osoak konparatzen eta ordenatzen jakitea. Zenbaki osoak zenbakien zuzenean adieraztea.

 Zenbaki osoen arteko eragiketak egitea, honako gai hauek kontuan hartuta: - Eragiketen arteko hierarkia - Parentesia kentzeaa. - Zeinuen erregela.

5. Zenbaki hamartarrak Zenbaki hamartarrak ingurua aztertzeko, interpretatzeko eta adierazteko erabilgarriak eta lagungarriak izan daitezen, ezinbestekotzat jotzen dugu unitateko honako eduki hauek menperatzea:

Zenbaki hamartarrak irakurtzea eta idaztea. Unitate-ordenen arteko baliokidetasunak ezagutzea eta erabiltzea. Zenbaki hamartarrak ordenatzea. Zenbaki hamartar bat unitate-ordena jakin batera biribiltzea. Zenbaki hamartarrekin kalkuluak egitea (lau eragiketak), idatziz. Eragiketa errazak eta estimazioak buruz egitea. Kalkulagailua erabili, zenbaki hamartarrekin eragiketak egiteko. Zenbaki hamartarren bitartez kuantifikaturiko informazioa duten mezuak sortzea eta interpretatzea Zenbaki hamartarren arteko eragiketak dituzten eguneroko problemak ebaztea. 6. Sistema Metriko Hamartarra Ikasleen oinarrizko trebakuntzan, ezinbestekoak dira honako ezagutza hauek: Luzera, pisu eta edukieren zuzeneko neurketak egitea: - Unitate arbitrarioak erabiliz: estrabeak, edalontziak eta abar. - Unitate konbentzionalak erabiliz. Sistema Metriko Hamartarreko (SMH) unitateak ezagutzea eta erabiltzea, magnitude hauetarako: luzera, pisua eta edukiera - Baliokidetasunak erabiltzea. - Unitate-aldaketak egitea. - Era konplexuan dauden kantitateak ez-konplexura igarotzea, eta alderantziz. Azalerak unitate karratuen zuzeneko zenbaketa eginez neurtzea. Azalera-unitateen artean dauden baliokidetasunak ezagutzea eta erabiltzea. 7. Zatikiak Ikasleen oinarrizko trebakuntzan, ezinbestekoak dira honako ezagutza hauek:

Zati desberdinetan zatituriko gainazal batean zatikiak adieraztea. Osoaren zati bati dagokion zatikia bereiztea. Zatikiak era hamartarrean adieraztea. Zenbaki baten zatikia kalkulatzea. Emandako zatiki baten baliokideak ateratzea. Zatiki errazak sinplifikatzea. Aurreko guztia eguneroko bizitzako egoerak interpretatzeko, adierazteko eta ebazteko erabiltzea.

8. Eragiketak zatikiekin
Bizpahiru zatiki erraz izendatzaile komunera laburtzea. Izendatzaile errazak dituzten zatikien arteko batuketa, eguneroko egoerekin lotzen diren kasuetan. Zatiki bat birekin, hirurekin biderkatzea, buruz. Bi zatikiren arteko biderketa egitea. Zatiki bat birekin, hirurekin zatitzea, buruz. Bi zatikiren arteko zatiketa egitea. Aurreko guztia eguneroko bizitzako egoerak interpretatzeko, adierazteko eta ebazteko erabiltzea.

9. Proportzionaltasuna eta ehunekoak

Proportzionaltasun-erlazioak zein diren jakitea, proportzionaltasun zuzenekoak eta alderantzizko proportzionaltasunekoak bereiziz. Zuzenean proportzionalak diren magnitudeei dagozkien balio errazen taulak buruz osatzea.

 Proportzionaltasuneko problemak ebaztea, zenbaki errazekin, unitatera laburtzeko metodoa erabiliz. Ehuneko zuzenak kalkulatzea. Zenbait ehuneko buruz kalkulatzea, esaterako, %50, %25, %75 Ehunekoen igoerak edo jaitsierak ebaztea, lehenengo batu (edo kendu) beharreko ehunekoa kalkulatuz eta, gero, lortutako emaitza hasierako kantitateari batuz (kenduz).

10. Aljebra

Enuntziatu oso errazak hizkera aljebraikoan adieraztea. Oinarrizko adierazpen aljebraikoak (monomioak) batzea eta kentzea. Monomioen arteko biderketak eta zatiketak. Ezezagun bateko lehen mailako ekuazioak ebaztea, izendatzailerik gabeak. Oso problema errazak ebaztea, honako hau eginez: - Enuntziatua ekuazio eran kodifikatu. - Ekuazioa ebatzi. - Soluzioa interpretatu.

11. Zuzenak eta angeluak

Paralelotasun eta perpendikulartasun kontzeptuak, eta elkar ebakitzen duten bi zuzenek sortzen dituzten angeluen izendapena. Hori guztia erregelarekin eta konpasarekin marrazteko prozedurak. Erdibitzaileak eta erdikariak marraztea. Simetria-ardatzak identifikatzea. Angeluak garraiagailuarekin neurtzea eta neurri ezaguna duen angelu bat marraztea. Angeluen arteko erlazio batzuk identifikatzea eta izendatzea (osagarriak, betegarriak). Bi angelurekin erlazionaturiko angeluetako batzuk bereizi eta nola izendatzen diren jakitea (osagarriak, betegarriak, aurkakoak, ondoz ondokoak), bai eta bi zuzen paralelo beste zuzen batekin ebakitzean sortzen direnak ere. Eragiketak neurri angeluarrekin. Triangelu, lauki, pentagono eta hexagono erregularretako barneko angeluen balioa kalkulatzen jakitea. Horietakoren batzuk zuzenean jakitea. Zirkunferentzian inskribaturiko angeluaren eta angelu zentralaren arteko erlazioa.

12. Irudi lauak eta espazialak

Triangeluak sailkatzea eta marraztea. Triangelu baten zuzen nabarmenak: erdibidekoak eta altuerak. Laukien propietateak bereiztea, sailkatzea eta aztertzea. Poligono erregularrak. Elementuak. Zirkunferentzia. Zuzenaren eta zirkunferentziaren, eta bi zirkunferentzien arteko posizio erlatiboak. Poliedro batzuk eta biraketa-gorputz batzuk bereiztea eta deskribatzea. 13. Azalerak eta perimetroak Ikasleek, poligonoen eta zirkuluen perimetro eta azalera kontzeptuei dagokienez, oinarrizko jakintza eta prestakuntza izan dezaten, ezinbestekoa deritzegu honako ezagutza hauei: Luzeren zuzeneko neurriak egitea. Sistema Metriko Hamartarreko (SMH) unitateak zein diren jakitea. Neurketak hainbat unitatetan adieraztea. Luzerak neurtzeko tresnen berri izatea. Azalerak neurtzeko SMHeko unitateak zein diren jakitea. Nekazaritzako unitateak zein diren jakitea. Irudi lauen perimetroak kalkulatzea, kasu bakoitzari dagokion formulak ezarriz. Irudi lauen azalerak kalkulatzea, kasu bakoitzari dagozkion formulak ezarriz

DBH 2 HELBURUAK
- Eguneroko hizkuntzan terminologia matematikoa txertatzea, komunikazioan zehaztasuna eta doitasuna hobetzeko. - Ingurutik (komunikabideak, publizitatea...) heltzen den informazioan dauden elementu matematikoak identifikatzea eta interpretatzea, betetzen duten papera kritikoki aztertuz. - Ezagututako zenbaki-eremuan osoko zenbakiak ere txertatzea eta zenbaki arrazionalak txertatzen hastea eta zenbaki zatikiarrekin egindako eragiketen ezagueran sakontzea. - Zatigarritasun- eta proportzionaltasun-erlazioen ikasketa osatzea, problema aritmetikoak ebazteko eskaintzen dituzten baliabideak txertatuz. - Zenbaki-sistema hamartarra eta sistema hirurogeitarra erraztasunez erabiltzea. - Problemen ebazpenerako pentsamendu logikoaren moduen erabilpenean lehenengo urratsak ematea. - Ikerketa txikiak egitean, susmoak formulatzea eta egiaztatzea. - Egoera zehatzen ikerketarako eta problemen ebazpenerako norberak egindako estrategiak erabiltzea. - Hainbat informazio antolatzea eta lotzea helburu bat lortzeko edo problema bat ebazteko, bai Matematiken ingurukoa bai eguneroko bizitzakoa. - Errealitatea aztertzeko eta interpretatzeko beraren alderdiak sailkatzea, datuak biltzeko, kudeatzeko eta adierazteko teknika sinpleak eta neurketa- eta kalkulu-prozedurak erabiliz, betiere egoerak eskatzen duen zenbaki-mota baliatuz. - Errealitatea anitza dela, hainbat ikuspegitatik interpreta daitekeela eta irizpide eta sakontasunmaila ezberdinetatik azter daitekeela konturatzea. - Irudi planoak eta espazialak identifikatzea, dituzten propietateak eta espazio-erlazioak aztertuz. - Esperimentazio manipulatzaile- eta grafiko- metodoak erabiltzea geometrian ikerketak egiteko. - Antzekotasuna ikasten hastea, problema geometrikoak ebazteko proportzionaltasunprozedurak txertatuz eta erabiliz. - Baliabide teknologikoak (oinarrizko eragiketetarako kalkulagailua, programa informatikoak) zentzu kritikoarekin erabiltzea, ikasketan eta Matematiken aplikazio instrumentaletan lagungarriak izan daitezen. - Jarduera matematikoetan matematikarien modu propioen arabera jokatzea, adibidez: aukeren esplorazio sistematikoa, malgutasuna ikuspegia aldatzeko, iraunkortasuna ebazpenak bilatzean, partikularizaziora jotzeko baliabidea, sistematizazioa, etab. - Norberaren gaitasun matematikoak aurkitzea eta balioestea, beharrezkoak diren egoerei aurre egiteko.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
- Berreturak erabiltzeak kalkuluak errazten dituela ulertzen du. - Zenbaki handiak edo txikiak adierazteko berreturen erabilpena balioesten du. - Multiplo komunetan txikiena eta zatitzaile komunetan handiena kalkulatzeko multiplo- eta zatitzaile-kontzeptuak aplikatzen ditu.

- Osoko zenbakiek existitu behar dutela ulertzen du. - Problemak ebazteko garaian, eragiketetan osoko zenbakiak erabiltzen ditu nahikotasunez. - Zenbaki hamartar bat deskribatzen eta haien mota ezberdinak bereizten daki. - Problemak ebazteko eragiketetan zenbaki hamartarrak erabiltzen ditu. - Eragiketetan hainbat neurri-unitate erabiltzen ditu. - Zatikien esanahi ezberdinak bereizten daki. - Problemak ebazteko zatikietara jotzen du. - Zatiki-eragiketak nahikotasunez egiten ditu. - Zuzeneko eta alderantziko proportzionaltasunen arteko ezberdintasunak ezagutzen ditu eta, kasuaren arabera, erabiltzen ditu. - Ehunekoen bidezko kalkulua ondo ezagutzen du. - Enuntziatuak aljebra-hizkuntzara itzultzen ditu. - Problemak ebazten ditu ekuazioen bidez. - Angeluen ezaugarriak, problema geometrikoak ebazteko tresna diren aldetik, ezagutzen ditu. - Problemak ebazteko simetria-kontzeptua aplikatzen daki. - Irudi planoen eta espazialen mota ezberdinak ezagutzen eta antzematen ditu. - Problema geometrikoak ebazteko, irudi planoen eta espazialen azalerak, perimetroak eta bolumenak kalkulatzeko metodoak erabiltzen daki. - Datu-multzoak tauletan eta grafikoetan laburbiltzen daki. - Problemak ebazteko probabilitatearen eta estatistikaren kontzeptuak ezagutzen ditu.

GAITASUNAK
Gaitasun matematikoa - Problemak ebazteko estrategiak aplikatzea. - Eguneroko egoeretan prozesu matematikoak aplikatzea. - Elementu matematikoak ulertzea. - Matematika-hizkuntzan komunikatzea. - Oinarrizko ideiak identifikatzea. - Informazioa interpretatzea. - Emaitzak justifikatzea. - Matematikoki arrazoitzea. - Informazio grafikoa interpretatzea. Gaitasuna hizkuntza-komunikazioan - Problema-enuntziatuak irakurtzea eta ulertzea. - Enuntziatuetan agertzen den informazioa prozesatzea. - Prozesu matematikoak eta problemen ebazpenak idaztea. - Emandako informazioa aztertzea, hartutako ezaguerak erabiliz. Gaitasuna mundu fisikoarekiko elkarreraginean eta ezagueran - Kontzeptu zientifikoak eta teknikoak ulertzea. - Informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa eskuratzea. - Inferentziak egitea. - Eguneroko egoera askotan matematiken erabilpena balioestea. - Hainbat kontzeptu matematiko erabiltzea naturako fenomeno batzuk deskribatzeko. Gaitasun digitala eta informazioaren tratamenduan - Hainbat euskarritan informazioa bilatzea.

- Hizkuntzak dekodifikatzeko jarraibideak ondo ezagutzea. - Informazio eta Komunikaziozko Teknologiak (IKT) ikasketarako eta komunikaziorako erabiltzea. - Kalkulu mekanikoak errazten dituen tresna den aldetik, kalkulagailua erabiltzea. Gaitasun soziala eta hiritarra - Populazioei buruzko datu estatistikoak aztertzea. - Informazio demografiko, demoskopiko eta sozialak ulertzea. - Eguneroko bizitzako hainbat alderditan ezaguera matematikoak aplikatzea. Gaitasun kulturala eta artistikoa - Ikus-adierazpen artistikoak aztertzea ikuspegi matematikotik. - Beste kultura batzuk ezagutzea, bereziki testuinguru matematiko batean. - Beste kultura batzuetan (antzinakoak edo oraingoak) matematikak egiteko moduaren gainean, gureen osagarriak izan daitezkeenak, hausnarketa egitea. Ikasten ikasteko gaitasuna - Besteak beste, ikasketa-, memorizazio- eta lan intelektual-teknikak ezagutzea. - Ikasketa berriei ekiteko motibatuta egotea. - Ikasketa berriak sortarazten dituzten galdera berriak norberaren buruari egitea. - Dakienaz eta ez dakienaz konturatzea. - Nola ikasten den jabetzea. Gaitasuna autonomian eta ekimen pertsonalean - Konponbideak bilatzea sormenarekin. - Beharrak antzematea eta aplikatzea arazoak konpontzeko. - Testu batean emandako informazioa antolatzea. - Egindako lana berraztertzea. - Eguneroko bizitzako problemak ebazteko kontzeptu matematikoak erabiltzea.

OBJETIVOS
- Incorporar la terminologa matemtica al lenguaje habitual con el fin de mejorar el rigor y la precisin en la comunicacin. - Identificar e interpretar los elementos matemticos presentes en la informacin que llega del entorno (medios de comunicacin, publicidad...), analizando crticamente el papel que desempean. - Incorporar los nmeros enteros e iniciar la incorporacin de los racionales al campo numrico conocido y profundizar en el conocimiento de las operaciones con nmeros fraccionarios. - Completar el estudio de las relaciones de divisibilidad y de proporcionalidad, incorporando los recursos que ofrecen a la resolucin de problemas aritmticos. - Utilizar con soltura el sistema de numeracin decimal y el sistema sexagesimal. - Iniciar la utilizacin de formas de pensamiento lgico en la resolucin de problemas. - Formular conjeturas en la realizacin de pequeas investigaciones, y comprobarlas. - Utilizar estrategias de elaboracin personal para el anlisis de situaciones concretas y la resolucin de problemas. - Organizar y relacionar informaciones diversas de cara a la consecucin de un objetivo o a la resolucin de un problema, ya sea del entorno de las Matemticas o de la vida cotidiana. - Clasificar aquellos aspectos de la realidad que permitan analizarla e interpretarla, utilizando tcnicas de recogida, gestin y representacin de datos, procedimientos de medida y clculo y empleando en cada caso los diferentes tipos de nmeros, segn exija la situacin. - Reconocer la realidad como diversa y susceptible de ser interpretada desde distintos puntos de

vista y analizada segn diversos criterios y grados de profundidad. - Identificar las formas y figuras planas y espaciales, analizando sus propiedades y relaciones geomtricas. - Utilizar mtodos de experimentacin manipulativa y grfica como medio de investigacin en geometra. - Iniciar el estudio de la semejanza incorporando los procedimientos de la proporcionalidad y utilizndolos para la resolucin de problemas geomtricos. - Utilizar los recursos tecnolgicos (calculadora de operaciones bsicas, programas informticos) con sentido crtico, de forma que supongan una ayuda en el aprendizaje y en las aplicaciones instrumentales de las Matemticas. - Actuar en las actividades matemticas de acuerdo con modos propios de matemticos, como la exploracin sistemtica de alternativas, la flexibilidad para cambiar de punto de vista, la perseverancia en la bsqueda de soluciones, el recurso a la particularizacin, la sistematizacin, etc. - Descubrir y apreciar sus propias capacidades matemticas para afrontar situaciones en las que las necesiten.

CRITERIOS DE EVALUACION
- Entiende que el uso de potencias facilita los clculos. - Valora el uso de potencias para representar nmeros grandes o pequeos. - Aplica los conceptos de mltiplo y divisor para el clculo del mximo comn divisor y del mnimo comn mltiplo. - Entiende la necesidad de que existan los nmeros enteros. - Opera con suficiencia nmeros enteros como medio para la resolucin de problemas. - Sabe describir un nmero decimal y distinguir entre sus distintos tipos. - Opera nmeros decimales como medio para resolver problemas. - Opera con distintas unidades de medida. - Distingue entre los distintos significados de las fracciones. - Resuelve problemas ayudndose del uso de las fracciones. - Opera fracciones con suficiencia. - Conoce las diferencias entre proporcionalidad inversa y directa, y opera segn el caso. - Domina el clculo con porcentajes. - Traduce enunciados a lenguaje algebraico. - Resuelve problemas mediante ecuaciones. - Conoce las caractersticas de los ngulos como herramienta para resolver problemas geomtricos. - Sabe aplicar el concepto de simetra para la resolucin de problemas. - Conoce y reconoce los distintos tipos de figuras planas y espaciales. - Domina los mtodos para calcular reas, permetros y volmenes de figuras planas y espaciales como medio para resolver problemas geomtricos. - Sabe resumir conjuntos de datos en tablas y grficas, y poder interpretarlos. - Conoce los conceptos estadsticos y probabilsticos para poder resolver problemas.

COMPETENCIAS
Competencia matemtica - Aplicar estrategias de resolucin de problemas. - Aplicar procesos matemticos a situaciones cotidianas. - Comprender elementos matemticos. - Comunicarse en lenguaje matemtico. - Identificar ideas bsicas. - Interpretar informacin. - Justificar resultados. - Razonar matemticamente. - Interpretar informacin grfica. Competencia en comunicacin lingstica - Leer y entender enunciados de problemas. - Procesar la informacin que aparece en los enunciados. - Redactar procesos matemticos y soluciones a problemas. - Analizar informacin dada, utilizando los conocimientos adquiridos. Competencia en conocimiento e interaccin con el mundo fsico - Comprender conceptos cientficos y tcnicos. - Obtener informacin cualitativa y cuantitativa. - Realizar inferencias. - Valorar el uso de las matemticas en multitud de situaciones cotidianas. - Utilizar los conocimientos sobre distintos conceptos matemticos para describir fenmenos de la naturaleza. Competencia digital y del tratamiento de la informacin - Buscar informacin en distintos soportes. - Dominar pautas de decodificacin de lenguajes. - Utilizar las Tecnologas de la Informacin y la Comunicacin (TIC) para aprendizaje y comunicacin. - Usar la calculadora como herramienta que facilita los clculos mecnicos. Competencia social y ciudadana - Analizar datos estadsticos relativos a poblaciones. - Entender informaciones demogrficas, demoscpicas y sociales. - Aplicar los conocimientos matemticos a determinados aspectos de la vida cotidiana. Competencia cultural y artstica - Analizar expresiones artsticas visuales desde el punto de vista matemtico. - Conocer otras culturas, especialmente en un contexto matemtico. - Reflexionar sobre la forma de hacer matemticas en otras culturas (antiguas o actuales) como complementarias de las nuestras . Competencia para aprender a aprender - Conocer tcnicas de estudio, de memorizacin, de trabajo intelectual - Estar motivado para emprender nuevos aprendizajes. - Hacerse preguntas que generen nuevos aprendizajes. - Ser consciente de lo que se sabe y de lo que no se sabe. - Ser consciente de cmo se aprende. Competencia en autonoma e iniciativa personal - Buscar soluciones con creatividad. - Detectar necesidades y aplicarlas en la resolucin de problemas. - Organizar la informacin facilitada en un texto. - Revisar el trabajo realizado. - Utilizar los conceptos matemticas para resolver problemas de la vida cotidiana.

GUTXIENEKO EZAGUTZAK DBH2 1. Zenbaki osoak eta zatigarritasuna

Eragiketak nahasian dituzten adierazpen sinpleetan zenbaki positiboekin eta negatiboekin eragiketak erraz egitea lortzea. Zenbaki bat beste baten multiplo edo zatitzailea den jakitea eta zatigarritasun-irizpideak aplikatzea. Zenbaki txikien zatitzaile komunetako handiena eta multiplo komunetako txikiena buruz kalkulatzea.

2. Zenbaki sistema hamartarra. Sistema hirurogeitarra

Zenbaki hamartarrak (milioirenetaraino) irakurtzen eta idazten jakitea. Hamartar zehatza eta hamartar periodikoa bereizten jakitea. Bi zifra hamartarreko zenbakiak zenbakien zuzenean adierazten jakitea. Zenbaki bat hamarrenetara eta ehunenetara hurbiltzen jakitea. Zenbaki hamartarren batuketak, kenketak, biderketak eta zatiketak egitea. Sistema Hirurogeitarreko unitateen arteko baliokidetasunak erabiltzen jakitea.

3. Zatikiak
Zatiki erraz jakin batzuk (1/2, , , 1/5,) eta horietako bakoitzari dagokion zenbaki hamartarra uztartzea, eta alderantziz. Edozein hamartar zehatz zatiki bihurtzea. Kantitate oso baten zatikia kalkulatzea. Zenbaki txikiak dituzten zatikiak sinplifikatzea. Zatiki baliokideak zein diren jakitea. Zenbakitzaile edo izendatzaile bereko zatikiak konparatzea. Izendatzaile sinpleko zatikiak izendatzaile komunera laburtzea. Zatiki sinpleekin, batuketak, kenketak, biderketak eta zatiketak egitea.

4. Proportzionaltasuna eta portzentaiak

Bi magnituderen artean proportzionaltasun-erlaziorik dagoen jakitea. Proportzionaltasuna zuzena ala alderantzizkoa den jakitea. Proportzio bateko gai ezezaguna kalkulatzea. Zuzen edo alderantziz proportzional diren magnitudeei dagozkien balio-taula errazak buruz osatzea. Eguneroko bizimoduan eta zenbaki errazekin proportzionaltasun-problemak ebaztea. Zuzeneko ehunekoak kalkulatzea. Ehunekoak handiagotzeak eta txikiagotzeak ebatzi beharreko problemak ebaztea Kapital batek urte kopuru osoan ehuneko jakin batean produzitutako interesak kalkulatzea.

5. Aljebra Eduki aljebraikoak ez dira ezinbestekotzat jotzen maila hauetan, geroagoko ikaskuntzarako oinarriak ezarri arren. Hala ere, garrantzitsua da arlo horretan lan egiten hastea gaitasunen (abstrakzioa, orokortzea,) garapena estimulatzeko; halako gaitasunak ezinbestekoak dira heldutasuna lortzeko eta matematikan aurrera egiteko. Horrela, ikasle guztien prestakuntzarako, oso garrantzitsua da: Propietateei, erlazioei, orokortzeei, eta abarri (identitateak, formulak) buruzko informazioa ematen duten adierazpen aljebraikoak interpretatzea eta erabiltzea. Ekuazioak eta identitateak bereiztea. Enuntziatu oso errazak hizkera aljebraikora itzultzea. Monomioei buruzko izendegia eta elementuak menperatzea. Monomioekin eragiketak egitea. 6. Ekuazioak
Ekuazioa eta ekuazioaren elementuak ezagutzea. Balio jakin bat ekuazio baten soluzio den ala ez aztertzea. Ekuazio baliokideen kontzeptua ezagutzea.

Ekuazio batean atal batetik bestera gaiak pasatzeko oinarrizko prozedurak ezagutzea. Izendatzailerik eta parentesirik gabeko lehen mailako ekuazioak ebaztea. ax2=c motako ekuazioak ebaztea. Problema eredu jakin batzuk ebazteko jarraitutako prozesua ulertzea eta antzekoak ebaztea.

7. Ekuazio linealen sistemak Ekuazio lineala ezagutu. Ekuazio linealak puntuz puntu adierazi. Balio bikote bat sistema baten soluzioa den ala ez jakin. Ekuazio-sistema baten soluzioa bi zuzenek planoan elkar gurutzatzen duten puntuarekin identifikatu. Eredutzat har daitezkeen problema batzuk ebazteko jarraitutako prozesua ulertu ekuazio-sistemen laguntzaz, eta, prozedura berak erabiliz, antzeko problemak ebatzi. 8. Pitagorasen teorema. Antzekotasuna
Pitagorasen teorema trebetasunez aplikatzea, triangelu zuzen bateko bi alde ezagututa, beste bat, (kateto edo hipotenusa) lortzeko; eta figura laun edo espazialetan aplikatzea. Antzeko irudiak ezagutzea. Antzeko bi iruditatik abiatuta, antzekotasun-arrazoia lortzea, edota irudi baten neurriak lortzea, antzeko beste batenak eta antzekotasun-arrazoia jakinda. Beste baten antzeko irudia marraztea, emandako antzekotasun-arrazoiarekin. Bi triangeluren antzekotasuna begi-bistako denean, distantziak kalkulatzea.

9.Gorputz geometrikoak
Poliedro eta biraketa gorputz motak identifikatu eta horien ezaugarririk behinenak deskribatzea. Prismen, piramideen konoen eta esferen azalerak kalkulatzea. Planoan poliedro sinplea, zilindroa eta konoa garatzea.

10. Bolumena neurtu

Sistema metriko hamartar lineala, koadratikoa eta kubikoa menperatzea. Irudi prismatikoen (prismak, zilindroak), piramideen, konoen eta esferen bolumenak kalkulatzea, beharrezko neurriak jakinda. Kasu bakoitzean neurtzen ari den bolumenaren tamainari dagokion unitate mota erabiltzea.

DBH 2ko MATEMATIKA SAKONTZEN HELBURUAK

1. Matematikarekiko jarrera positiboaren garapena sustatzea eta ikasleei laguntzea pentsamendu eta jarduera matematikoen onuraz eta atsegingarritasunaz ohar daitezen. 2. Sormena, erabakiak hartzeko gaitasuna eta askotariko problemen ebazpenari ekiteko trebetasun pertsonalak sustatzea. 3. Hizketan zehaztasun handiagoa lortzea, matematikaren adierazpide ezberdinek ohikoak dituzten argudiatze moduak ikasiz, pentsamendu matematikoa hitz zehatzez adierazteko eta haren zorroztasuna areagotzeko. 4. Erabili eta garatzea usteak adierazteko pentsamendu logikoaren formak, sintesirako zein analisirako gaitasuna eta induzkiozko zein dedukziozko pentsamendua, eta demostrazio matematikoa zertan den atzematea. 5. Gaitasuna lortzea errealitatetik eta eguneroko bizitzatik informazioa ateratzeko, hura kuantifikatzeko eta ahal den heinean lantzeko erlazioak eta beste aplikazio batzuk ezartze aldera. 6. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren curriculumean prestakuntza matematiko hobea eskaintzea gaitasun handiena duten ikasleei. 7. Matematikaren historiaren bitartez ikasleen heziketa kulturala hobetzen laguntzea.

8. Problema interesgarriak eta ez errutinazkoak planteatu eta ebazteko aukera ematea eduki matematiko sinpleen bitartez. 9. Zentzu estetikoa garatzea forma geometrikoen bitartez eta erregelaz eta konpasaz egiten diren eraikuntzen bitartez. 10. Ikusmen espaziala garatzea, gorputzen geometria, gorputzen garapen laua eta simetriaelementuen bilaketa direla medio. 11. Kritikarako gaitasuna garatzea zenbait informazioren aurrean eta haien zorroztasun eta zehaztasun faltaz ohartzeko gauza izatea. 12. Zenbait jarrera garatzea, hots, iraunkortasuna, ikertzeko eta bilatzeko joera, problemen ebazpenaren bitartez metodologia zientifikoa erabiltzeko ohitura, eta bide bakarrari eutsi ordez estrategia, prozedura eta baliabide ezberdinak erabiltzeko malgutasuna. 13. Talde lana sustatzea, besteren proposamenak aztertuz eta norberarenak segurtasunez baina zorrozkeriarik gabe aldeztuz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
1. Zenbaki arrunt, oso eta arrazionalen eta zenbait zenbaki irrazionalen erabilera, haiekin egiten diren eragiketak eta haien propietateak sakonago lantzea, zenbakizko informazioa bildu, eraldatu eta transmititzeko. 2. Zenbaki sistema desberdinen jatorria eta bilakaera ezagutzea, batez ere posizio-sistemenak, eta zenbakizko erlazio batzuk ulertzeak duen garrantzia baloratzea zenbakien teoriaren esparruan. 3. Zenbakizko proportzionaltasun erlazioak eta geometriako proportzionaltasun erlazioak beste batzuetatik bereiztea eta erlazio horiek problemak ebazteko erabiltzea, hizkuntza aljebraikoa eta ekuazioen ebazpena zuzen erabiliz. 4. Irudi eta gorputz geometrikoen propietateak ikertzea, irudi eta gorputz sinpleagoetan deskonposatuz; luzerak, perimetroak, azalerak eta bolumenak zenbatetsi eta kalkulatzea zuzenean edo zeharka edo jakinak diren beste batzuekin duten erlazioaren bidez, haien notazioa, terminologia eta propietateak erabiliz. 5. Erlazio funtzionalak deskribatu eta interpretatzea benetako bizitzako ohiko egoeretan eta geometriako beste egoera batzuetan, azpian duten eredu matematikoa atzematea, dagokien adierazpen aljebraikoa lortzea eta ereduaren propietateak erreferentziako fenomenoarenekin lotzea. 6. Populazio batetik lagin adierazgarriak hartzeko irizpideak erabiltzea, inkestek eta galdesortek eduki behar dituzten ezaugarriak eta alderdiak zehaztea, datu garrantzitsuak antolatu eta aurkeztea, estatistikako prozedura eta kalkulu egokiak erabiliz, eskuz edo automatikoki, kalkulagailu eta programa informatikoen bidez. 7. Eredu matematikoak, arrazoitzeko moduak, estrategiak eta problemak ebazteko teknikak erabiltzea, lortutako soluzioaren koherentzia egiaztatzea eta hizkuntza egokia erabiltzea ebazpen prozesuaren etapak azaltzeko.

OBJETIVOS
La enseanza de esta asignatura tendr como objetivo el desarrollo de las siguientes capacidades: 1. Fomentar el desarrollo de una actitud positiva hacia las matemticas y el descubrimiento por parte del alumno del provecho y el placer que el pensamiento y la actividad matemtica reportan.

2. Estimular la creatividad, la capacidad de decisin y las habilidades personales para enfrentarse a la resolucin de problemas de diversa ndole. 3. Adquirir una mayor precisin en el lenguaje, incorporando a los modos de argumentacin habituales las distintas formas de expresin matemticas con el fin de verbalizar el pensamiento matemtico de forma precisa y contribuir al rigor del mismo. 4. Utilizar y desarrollar las formas de pensamiento lgico para formular conjeturas, la capacidad de sntesis y anlisis, el pensamiento inductivo y deductivo adquiriendo la idea de demostracin matemtica. 5. Adquirir la capacidad de extraer informacin de la realidad y de la vida cotidiana, cuantificarla y procesarla en la medida de lo posible para establecer relaciones y otras utilidades. 6. Incorporar en el currculo de la Educacin Secundaria Obligatoria una mayor formacin matemtica para el alumnado con mayor capacidad. 7. Contribuir a la formacin cultural del alumnado a travs de la historia de las matemticas. 8. Posibilitar el planteamiento y la resolucin de problemas interesantes y no rutinarios a travs de contenidos matemticos sencillos. 9. Desarrollar el sentido esttico a travs de las formas geomtricas y de las construcciones con regla y comps. 10. Desarrollar la visin espacial mediante la geometra de los cuerpos y el desarrollo plano de los mismos y la bsqueda de elementos de simetra. 11. Desarrollar la capacidad crtica frente a ciertas informaciones y su falta de rigor y precisin. 12. Utilizar los ordenadores y otros recursos tecnolgicos en el estudio de algunos temas y juegos matemticos 13. Desarrollar actitudes de perseverancia, el espritu de investigacin y bsqueda, el empleo de la metodologa cientfica a travs de la resolucin de problemas y la flexibilidad para no encerrarse en una sola va utilizando diferentes estrategias, procedimientos y recursos. 14. Estimular el trabajo en equipo analizando las propuestas ajenas y defendiendo con seguridad y a la vez sin intransigencia las propias. CRITERIOS DE EVALUACION 1. Profundizar en el uso de los nmeros naturales, enteros, racionales y en algunos irracionales as como en sus operaciones y propiedades para recabar, transformar y transmitir informacin numrica. 2. Conocer el origen y evolucin de los distintos sistemas de numeracin especialmente de los sistemas posicionales, as como valorar la comprensin de algunas relaciones numricas dentro del mbito de la teora de nmeros. 3. Distinguir entre relaciones de proporcionalidad numrica y geomtrica de otras que no lo son y utilizar estas relaciones para resolver problemas empleando de forma correcta el lenguaje algebraico y la resolucin de ecuaciones. 4. Investigar propiedades de figuras y cuerpos geomtricos a travs de la descomposicin de estos en otros ms sencillos, estimar y calcular longitudes, permetros, reas y volmenes directa o indirectamente o por su relacin con otros conocidos, utilizando la notacin, terminologa y las propiedades de los mismos. 5. Describir e interpretar relaciones funcionales en situaciones habituales de la vida real as como en otras aportadas por la geometra, descubriendo el modelo matemtico subyacente y obteniendo la expresin algebraica correspondiente y relacionando las propiedades del modelo con las del fenmeno de referencia.

6. Utilizar criterios para obtener muestras representativas de una poblacin, establecer caractersticas y aspectos que deben tener una encuesta y la confeccin de cuestionarios, organizar y presentar los datos relevantes utilizando los procedimientos y clculos estadsticos adecuados bien de forma manual o automtica mediante el uso de calculadoras y programas informticos. 7. Utilizar modelos matemticos, modos de razonamiento, estrategias y tcnicas de resolucin de problemas, comprobando la coherencia de la solucin obtenida y utilizando el lenguaje adecuado para expresar las distintas etapas del proceso de resolucin.

DBH 3 HELBURUAK
- Hizkuntzan eta argudiatzeko ohiko eretan adierazpen matematikoen modu ezberdinak (zenbakizkoa, aljebraikoa, funtzioena, geometrikoa...) txertatzea bere komunikazioko zehaztasuna eta doitasuna hobetzeko. - Zenbaki-eremu ezberdinei buruzko ezaguerak handitzea, zenbaki arrazional eta irrazionaletara heldu arte, errealitatea eta komunikatzeko dituen aukerak hobeto ezagutzeko. - Errealitatearen hainbat alderdi kuantifikatzea hobeto interpretatzeko, zenbaki-mota ezberdinak erabiliz (zatikiarrak, hamartarrak, osokoak...), egoera bakoitzerako egokiak diren kalkuluak eginda. - Hainbat zenbaki-segidak erakusten dituzten legeak ondorioztatzea eta egoera problematikoak ebazteko erabiltzea. - Progresio aritmetikoak eta geometrikoak identifikatzea eta bereiztea eta dituzten propietateak erabiltzea eguneroko bizitzako problemak ebazteko. - Hizkuntza aljebraikoaren dohainak balioestea eta hizkuntza horretaz baliatzea hainbat egoera irudikatzeko eta problemak ebazteko. - Algoritmoak eta polinomio- eta zatiki aljebraiko-prozedurak erabiltzea problemak ebazteko. - Irudi geometriko planoak eta espazialak identifikatzea. Planoan espazio-irudiak irudikatzea, dituzten propietateen pertzepzioa garatzea eta legeak edo formulak ondorioztatzea gainazalak edo bolumenak aztertzeko. - Poliedroen eta biraketa-gorputzen erregulartasun, propietate eta legeak ezagutzea. - Mugimenduen propietateak planoan, teselaziorako eta mosaikoen osaketarako dituzten aukerekin lotuta, erabiltzea. - Funtzioen ezaugarri orokorrak ezagutzea, bereziki funtzio linealenak, bere adierazpen grafiko eta analitikoenak, irudikatutako egoerei buruzko balorazio-iritziak osatu ahal izateko. - Estatistikaren fenomenoak arautzen dituen erregulartasunak eta legeak erabiltzea mota guztietako gertaerak eta mezuak interpretatzeko. Zori-egoeretako kontzeptu matematikoak identifikatzea, komunikabideen bidez haietatik jasotzen ditugun informazioak kritikoki aztertzea eta tresna matematikoak erabiltzea fenomeno horiek hobeto ulertzeko. - Zoriaren portaeraren oinarrizko alderdi batzuk ezagutzea, baita hainbat fenomenoren probabilitateak ere. Zori- eta probabilitate-fenomenoak arautzen dituzten erregulartasunez eta legeez jabetzea. - Problemak ebazteko garaian, lan matematikoaren alderdiak, adibidez susmoak formulatzea, interferentziak eta dedukzioak egitea, informazioa antolatzea eta erlazionatzea, kontuan hartzea. - Teknika heuristikoak ezagutzea problemak ebazteko eta estrategia pertsonalak garatzea, hainbat baliabide erabiliz eta ebazpen-prozesu matematikoaren aberastasuna baloratuz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
- Zenbaki-moten arteko ezberdintasunak ulertzen ditu eta horiekin eragiketak egiten daki. - Zenbaki-mota ezberdinekin egiten ditu eragiketak. - Zenbakiak hurbiltzen ditu fenomenoak azaltzen laguntzeko. - Ehunekoak erabiltzen ditu problemak ebazteko. - Zenbaki-problemak ebatzi ahal izateko, progresio-kontzeptuak ondo ezagutzen ditu. - Hizkuntza aljebraikoa, egoera matematikoak modelatzeko tresna den aldetik, ezagutzen du. - Ekuazioak ebazten daki, problema matematiko ugari ebazteko. - Ekuazio-sistemak grafikoki ebazten daki. - Ekuazio linealen sistemak ebazteko metodo ezberdinak ondo ezagutzen ditu. - Funtzioen ikerketan eta irudikapen grafikoan parte hartzen duten elementu guztiak ondo ezagutzen ditu. - Funtzio baten linealtasunak zer inplikatzen duen, errealitatearen modelizazioa den aldetik, ulertzen du. - Arazoak konpondu ahal izateko geometria planoaren elementu guztiak ondo ezagutzen ditu. - Translazioak, biraketak, simetriak eta mugimenduen konposizioak, problema geometrikoak konpontzeko tresnak diren aldetik, ondo ezagutzen ditu. - Espazio-geometriaren elementuak, problemak ebazteko tresna den aldetik, ondo ezagutzen ditu. - Unitate honetan ikasitako elementu eta kontzeptu guztiak erabilita, inkesta bat prestatzen eta estatistikoki aztertzen daki. - Probabilitatearen teknikak erabiltzen daki, problema ugari ebazteko.

GAITASUNAK
Gaitasun matematikoa - Problemak ebazteko estrategiak aplikatzea. - Eguneroko egoeretan prozesu matematikoak aplikatzea. - Elementu matematikoak ulertzea. - Matematika-hizkuntzan komunikatzea. - Oinarrizko ideiak identifikatzea. - Informazioa interpretatzea. - Emaitzak justifikatzea. - Matematikoki arrazoitzea. - Informazio grafikoa interpretatzea. Gaitasuna hizkuntza-komunikazioan - Problema-enuntziatuak irakurtzea eta ulertzea. - Enuntziatuetan agertzen den informazioa prozesatzea. - Prozesu matematikoak eta problemen ebazpenak idaztea. Gaitasuna mundu fisikoarekiko elkarreraginean eta ezagueran - Kontzeptu zientifikoak eta teknikoak ulertzea. - Informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa eskuratzea. - Inferentziak egitea. Gaitasun digitala eta informazioaren tratamenduan - Hainbat euskarritan informazioa bilatzea. - Hizkuntzak dekodifikatzeko jarraibideak ondo ezagutzea.

- Informazio eta Komunikaziozko Teknologiak (IKT) ikasketarako eta komunikaziorako erabiltzea. Gaitasun soziala eta hiritarra - Populazioei buruzko datu estatistikoak aztertzea. - Informazio demografiko, demoskopiko eta sozialak ulertzea. Gaitasun kulturala eta artistikoa - Ikus-adierazpen artistikoak aztertzea ikuspegi matematikotik. - Beste kultura batzuk ezagutzea, bereziki testuinguru matematiko batean. Ikasten ikasteko gaitasuna - Besteak beste, ikasketa-, memorizazio- eta lan intelektual-teknikak ezagutzea. - Ikasketa berriei ekiteko motibatuta egotea. - Ikasketa berriak sortarazten dituzten galdera berriak norberaren buruari egitea. - Dakienaz eta ez dakienaz konturatzea. - Nola ikasten den jabetzea. Gaitasuna autonomian eta ekimen pertsonalean - Konponbideak bilatzea sormenarekin. - Beharrak antzematea eta aplikatzea arazoak konpontzeko. - Testu batean emandako informazioa antolatzea. - Egindako lana berraztertzea.

OBJETIVOS
- Incorporar, al lenguaje y a formas habituales de argumentacin las distintas formas de expresin matemtica (numrica, algebraica, de funciones, geomtrica...) con el fin de mejorar su comunicacin en precisin y rigor. - Ampliar el conocimiento sobre los distintos campos numricos hasta llegar a los nmeros racionales e irracionales, con el fin de mejorar su conocimiento de la realidad y sus posibilidades de comunicacin. - Cuantificar ciertos aspectos de la realidad para interpretarla mejor, empleando distintas clases de nmeros (fraccionarios, decimales, enteros...) mediante la realizacin de clculos adecuados a cada situacin. - Deducir las leyes que presentan distintas secuencias numricas y utilizarlas para facilitar la resolucin de situaciones problemticas. - Identificar y distinguir progresiones aritmticas y geomtricas y utilizar sus propiedades para resolver problemas de la vida cotidiana. - Valorar las virtudes del lenguaje algebraico y valerse de l para representar situaciones diversas y facilitar la resolucin de problemas. - Utilizar algoritmos y procedimientos de polinomios y fracciones algebraicas para resolver problemas. - Identificar figuras geomtricas planas y espaciales. Representar en el plano figuras espaciales, desarrollar la percepcin de sus propiedades y deducir leyes o frmulas para averiguar superficies y volmenes. - Conocer las regularidades, las propiedades y las leyes de los poliedros y de los cuerpos de revolucin. - Utilizar las propiedades de los movimientos en el plano en relacin con las posibilidades sobre teselacin y formacin de mosaicos. - Conocer caractersticas generales de las funciones y, en particular, de las funciones lineales, de sus expresiones grfica y analtica, de modo que puedan formarse juicios valorativos de

las situaciones representadas. - Utilizar las regularidades y leyes que rigen los fenmenos de la estadstica para interpretar los mensajes y sucesos de toda ndole. Identificar conceptos matemticos en situaciones de azar, analizar crticamente las informaciones que de ellos recibimos por los medios de comunicacin y usar herramientas matemticas para una mejor comprensin de esos fenmenos. - Conocer algunos aspectos bsicos sobre el comportamiento del azar, as como sobre probabilidades de diversos fenmenos. Tomar conciencia de las regularidades y leyes que rigen los fenmenos de azar y probabilidad. - Actuar en los procesos de resolucin de problemas aspectos del modo de trabajo matemtico como la formulacin de conjeturas, la realizacin de inferencias y deducciones, organizar y relacionar informacin. - Conocer tcnicas heursticas para la resolucin de problemas y desarrollar estrategias personales, utilizando variados recursos y valorando la riqueza del proceso matemtico de resolucin.

CRITERIOS DE EVALUACION
- Entiende las diferencias entre distintos tipos de nmeros y sabe operar con ellos. - Opera con distintos tipos de nmeros. - Aproxima nmeros como ayuda para la explicacin de fenmenos. - Utiliza porcentajes para resolver problemas. - Domina los conceptos de progresiones para poder resolver problemas numricos. - Domina el uso del lenguaje algebraico como medio para modelizar situaciones matemticas. - Sabe resolver ecuaciones como medio para resolver multitud de problemas matemticos. - Sabe resolver grficamente sistemas de ecuaciones. - Domina los distintos mtodos de resolver sistemas de ecuaciones lineales. - Domina todos los elementos que intervienen en el estudio de las funciones y su representacin grfica. - Entiende qu implica la linealidad de una funcin entendiendo esta como una modelizacin de la realidad. - Domina todos los elementos de la geometra plana para poder resolver problemas. - Domina las traslaciones, los giros, las simetras y la composicin de movimientos como medio para resolver problemas geomtricos. - Domina los elementos de la geometra del espacio como medio para resolver problemas. - Sabe elaborar y analizar estadsticamente una encuesta utilizando todos los elementos y conceptos aprendidos en esta unidad. - Domina las tcnicas de la probabilidad como medio para resolver multitud de problemas.

COMPETENCIAS
Competencia matemtica - Aplicar estrategias de resolucin de problemas. - Aplicar procesos matemticos a situaciones cotidianas. - Comprender elementos matemticos. - Comunicarse en lenguaje matemtico. - Identificar ideas bsicas. - Interpretar informacin.

- Justificar resultados. - Razonar matemticamente. - Interpretar informacin grfica. Competencia en comunicacin lingstica - Leer y entender enunciados de problemas. - Procesar la informacin que aparece en los enunciados. - Redactar procesos matemticos y soluciones a problemas. Competencia en conocimiento e interaccin con el mundo fsico - Comprender conceptos cientficos y tcnicos. - Obtener informacin cualitativa y cuantitativa. - Realizar inferencias. Competencia digital y del tratamiento de la informacin - Buscar informacin en distintos soportes. - Dominar pautas de decodificacin de lenguajes. - Utilizar las Tecnologas de la Informacin y la Comunicacin (TIC) para aprendizaje y comunicacin. Competencia social y ciudadana - Analizar datos estadsticos relativos a poblaciones. - Entender informaciones demogrficas, demoscpicas y sociales. Competencia cultural y artstica - Analizar expresiones artsticas visuales desde el punto de vista matemtico. - Conocer otras culturas, especialmente en un contexto matemtico. Competencia para aprender a aprender - Conocer tcnicas de estudio, de memorizacin, de trabajo intelectual - Estar motivado para emprender nuevos aprendizajes. - Hacerse preguntas que generen nuevos aprendizajes. - Ser consciente de lo que se sabe y de lo que no se sabe. - Ser consciente de cmo se aprende. Competencia en autonoma e iniciativa personal - Buscar soluciones con creatividad. - Detectar necesidades y aplicarlas en la resolucin de problemas. - Organizar la informacin facilitada en un texto. - Revisar el trabajo realizado.
GUTXIENEKO EZAGUTZAK DBH3 Zenbakiak eta zenbakien erabilgarritasuna I

Zatikiak trebetasunez erabiltzea: eragiketak eta erabilera. Berretzaile osoa duten berretuarak kalkulatzea. Erro zehatzak kalkulatzea. Kalkulagailua zentzuz erabiltzea (behar denean eta behar den moduan). Problema aritmetikoak ebaztea zenbaki hamartarrak eta zatikiak erabiliz.

Zenbakiak eta zenbakien erabilgarritasuna II Hamartarrak trebetasunez erabiltzea: buruzko eta eskuzko kalkulua, hurbilketak, eragiketak. Zatikia hamartar bihurtzea. Hamartar motak ezagutzea. Idazkera zientifikoa ezagutzea eta eragiketak egitea. Ehunekoen kalkulua: igoerak eta jaitsierak.

Progresioak Segida baten edozein gai lortzea bere gai orokorraren bidez. Progresio aritmetikoak eta geometrikoak identifikatzea.

Progresio aritmetiko baten edozein gai lortzea, lehenengo gaia eta diferentzia ezagututa. Progresio geometriko baten edozein gai lortzea, lehenengo gaia eta arrazoia jakinda. Progresio geometriko baten ondoz ondoko n gairen batura kalkulatzea. Progresio aritmetikoak eta geometrikoak sortzeko kalkulagailuaren faktore konstantea erabiltzea.

Hizkera aljebraikoa

Enuntziatuak edo propietateak hizkera aljebraikora itzultzea. Adierazpen aljebraiko bat enuntziatu edo propietate batekin lotzea. Monomioa eta monomioaren elementuak definitzea. Monomioen batuketa eta biderketa. Polinomioa eta bere elementuak definitzea. Polinomio baten zenbakizko balio kalkulatzea. Polinomioen batuketa eta biderketa. Faktore komuna ateratzea. Identitate nabarmenak garatzea. Zatiki aljebraiko errazak (monomioz osaturikoak) sinplifikatzea. Eragiketak zatiki aljebraiko errazekin.

Ekuazioak Ekuazio eta soluzio kontzeptuak. Lehen mailako ekuazioaren definizioa. Ekuazio baliokideak: baliokidetasuna mantentzen duten transformazioak. Lehen mailako ekuazioen ebazpena. Bigarren mailako ekuazio osoen definizioa eta ebazpena. Bigarren mailako ekuazio osatugabeen ebazpena, formula orokorra aplikatu gabe. Problemen planteamendua eta ebazpena ekuazioen bidez.

Ekuazio-sistemak Bi ezezaguneko ekuazio lineal baten soluzio batzuk lortu eta grafikoki adierazi. Ekuazio-sistema eta soluzio kontzeptua. Bi ezezaguneko ekuazio linealetako sistemen ebazpen trebea, ikasitako edozein metodoren bidez. Problemen planteamendua eta ebazpena ekuazio linealetako sistemak erabiliz (errazak).

Funtzioak eta grafikoak

Grafikoen bidez emandako funtzioak interpretatzea. Enuntziatu bati grafiko bat lortzea. Grafikoa deskribatzean, ezaugarririk garrantzitsuenak identifikatzea. Emandako funtzioaren puntu batzuk lortzea adierazpen analitikoaren bidez. Enuntziatuak emandako funtzioa ahalik eta zehatzen irudikatzea. Funtzio baten grafikoa eta funtzioa ez denarena bereiztea. Funtzio jarraituak eta etenak identifikatzea. Funtzio baten periodikotasuna identifikatzea. Funtzioaren joera ahoz adieraztea, funtzioaren zati batean oinarrituta.

Funtzio linealak

y = mx proportzionaltasun funtzioa zuzen erabiltzea: adierazpen grafikoa, ekuazioa lortzea, malda kalkulatzea eta horren esanahia. y = mx + n funtzioa zuzen erabiltzea: adierazpen grafikoa eta koefizienteen esanahia. Zuzen baten ekuazioa lortzea, puntua eta malda edo bi puntu jakinda (puntu-malda ekuazioa) Zuzen baten ekuazio orokorra. Kasu partikularrak: y = k , x= k Erlazio funtzional zuzeneko enuntziatuak dituzten problemak ebaztea. Bi funtzio lineal aldi berean aztertzea: ebaki-puntua lortu eta interpretatzea.

Estatistika Mota guztietako taulak eta grafikoak interpretatzea.

Maiztasun absolutuak eta erlatiboak kalkulatzea. Askotariko grafikoak egin eta aldagai motaren arabera grafiko mota hautatzea. Parametroak kalkulatzea (eskuz eta kalkulagailua erabiliz)

Zoria eta probabilitatea Gertaera baten saiakuntza absolutuak modu esperimentalean egitea. Gertaera baten maiztasun erlatiboa kalkulatzea, maiztasun absolututik eta saiakuntza kopurutik abiatuz. Horien esanahia ulertzea. Eguneroko gertaeren balorazioa erraz erabiltzea. Ausazko tresna erregularrekin (dadoak, erruletak, txanponak, bolen poltsak) egindako gertaeren probabilitate oso oinarrizkoak erraztasunez erabiltzea.

Problema geometrikoak planoan

Angeluen arteko erlazioak poligonoetan eta zirkunferentzian. Irudien antzekotasuna menperatzea. Pitagoras-en teorema menperatzea zuzeneko aplikazioetan. Leku geometrikoaren kontzeptua eta irudi ezagun batzuk identifikatzea. Hiru koniken ezagupen deskriptiboa. Irudi lauen azaleren kalkulua menperatzea.

Higidurak planoan Transformazio geometrikoaren ideia, eta, kasu berezi bezala, higiduraren ideia. Translazio, bira eta ardatz simetria kontzeptuak. Horiek definitzen dituzten elementuak identifikatzea. Translazioak, birak eta simetriak benetako mundutik ateratako mosaiko eta mendelabatzuetan identifikatzea. Transformazio geometrikoei dagokien terminologia inguruari buruzko informazioa eraikitzeko eta emateko erabiltzea.

Irudiak espazioan

Poliedro kontzeptua. Izenak eta sailkapenak. Biraketa gorputzaren kontzeptua. Izenak eta sailkapena. Gorputz geometrikoei dagozkien izenak benetako munduko objetuei bururzko informazioa deskribatzeko eta emateko erabiltzea. Oinarrizko gorputzak eta horien garapen intuitiboa identifikatzea. Poliedro erregular eta erdi erregularren ezaugarriak. Gorputz sinple batzuen azalera eta bolumena kalkulatzea, garapenetik edo formulatik abiatuz.

DBH 4 HELBURUAK
- Hizkuntzan eta argudiatzeko ohiko eretan adierazpen matematikoen modu ezberdinak (zenbakizkoa, aljebraikoa, funtzioena, geometrikoa...) txertatzea bere komunikazioko zehaztasuna eta doitasuna hobetzeko. - Zenbaki-eremu ezberdinei buruzko ezaguerak handitzea, zenbaki arrazional-mota guztietara heldu arte, errealitatea eta komunikatzeko dituen aukerak hobeto ezagutzeko. - Errealitatearen hainbat alderdi kuantifikatzea hobeto interpretatzeko, zenbaki-mota ezberdinak erabiliz (zatikiarrak, hamartarrak, osokoak...), egoera bakoitzerako egokiak diren kalkuluak eginda. - Hizkuntza aljebraikoaren dohainak balioestea eta hizkuntza horretaz baliatzea hainbat egoera irudikatzeko eta problemak ebazteko. - Algoritmoak eta polinomio-prozedurak erabiltzea problemak ebazteko. - Antzeko figuren arteko erlazioak aztertzea. Antzeko triangeluak eta antzekotasunak ezartzeko irizpideak ezagutzea. Antzekotasun-kontzeptuak triangeluen ebazpenean eta hainbat irudiren

trazatuan aplikatzea. - Ezaguera trigonometrikoak erabiltzea benetako testuinguruetatik hartutako egoerekin erlazionatutako zeharkako neurketak zehazteko. - Bektoreei buruzko ezaguera erabiltzea zuzen baten ekuazioa edo bi punturen arteko distantzia zehazteko. - Funtzioen ezaugarri orokorrak ezagutzea, bere adierazpen grafiko eta analitikoenak, irudikatutako egoerei buruzko balorazio-iritziak osatu ahal izateko. - Estatistikaren eta zoriaren fenomenoak arautzen dituen erregulartasunak eta legeak erabiltzea mota guztietako gertaerei eta jokoei buruzko mezuak interpretatzeko. Zori-egoeretako kontzeptu matematikoak identifikatzea, komunikabideen bidez haietatik jasotzen ditugun informazioak kritikoki aztertzea eta tresna matematikoak aurkitzea fenomeno horiek hobeto ulertzeko. - Zoriaren portaeraren oinarrizko alderdi batzuk ezagutzea, baita hainbat fenomenoren probabilitateak ere. Zori- eta probabilite-fenomenoak arautzen dituen erregulartasunez eta legeez jabetzea. - Teknika heuristikoak ezagutzea problemak ebazteko eta estrategia pertsonalak garatzea, hainbat baliabide erabiliz eta ebazpen-prozesu matematikoaren aberastasuna baloratuz. - Problemak ebazteko garaian eta bestelako jarduera matematikoetan matematikarien modu propioen arabera jokatzea, adibidez: aukeren esplorazio sistematikoa, malgutasuna ikuspegia aldatzeko, iraunkortasuna ebazpenak bilatzean, partikularizaziora eta orokortzera jotzeko baliabidea, sistematizazioa, etab. - Norberaren gaitasun matematikoak aurkitzea eta balioestea, beharrezkoak diren egoerei aurre egiteko.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
- Bere ohiko argudioaketetan adierazpen matematikoen modu ezberdinak (zenbakizkoa, aljebraikoa, funtzioena, geometrikoa...) egoki erabiltzen ditu. - Zenbaki-adierazpenak estimatu eta kalkulatzen ditu, idatzizko edo kalkulagailuaren bidezko buruzko kalkuluaren estrategia pertsonalak baliatuz, lehentasun-legeak zuzen aplikatuz eta ikurrak eta parentesiak egoki erabiliz. - Zenbaki errealak identifikatu, erlazionatu, ordenatu eta grafikoki irudikatzen ditu eta eguneroko inguruarekin lotutako jardueretan erabiltzen ditu, notazio egokiak aukeratzen ditu, eta problema bat ebazteko erabiltzen dituen eragiketei eta prozedurei zentzua ematen die, enuntziatuaren arabera lortutako emaitzak konparatuz eta baloratuz. - Zenbaki-adierazpen arrazionalak eta irrazionalak kalkulatu eta sinplifikatzen ditu eta forma hamartarrean edo notazio zientifikoan adierazitako zenbaki errealetako eragiketetan, kalkulagailu zientifikoa erabiltzen du, kasu bakoitzean egokiak diren arauak eta hurbiltzeko teknikak aplikatuz. - Zenbaki-adierazpen konbinatuak ebazten ditu eragiketak egiteko, sinplifikatzeko eta berretzaile zatikiarreko berreturak eta errotzaileak erlazionatzeko berreketaren eta erroketaren arauak eta oinarrizko propietateak erabiliz. - Tarte bat adierazteko moduak eta zelan irudikatzen den zuzen errealean ezagutu eta erabiltzen ditu. - Bihurketa-faktorea, baterako laburketa, hirukotearen erregela, ehunekoak, tasak eta interesak erabiltzen ditu trebetasun handiz eguneroko bizitzarekin lotutako problemak ebazteko. - Kalkulu aljebraikoaren teknikak eta oinarrizko prozedurak erabiltzen ditu, funtsezko polinomio-eragiketak dauden adierazpen aljebraikoak sinplifikatzeko, polinomio sinpleak faktorizatzeko eta lehenengo eta bigarren mailako ekuazioak, bi ezezaguneko ekuazio lineal

eta ez-linealen sistemak eta ezezagun bateko edo biko inekuazioak ebazteko. - Problema errazak ebazten ditu, ezagututako formuletan edo lehenengo edo bigarren mailako ekuazioen, ekuazio lineal eta ez-linealen edo ezezagun bateko edo biko inekuazioen planteamenduan eta ebazpenean oinarritzen diren zenbakizko metodo aljebraikoak erabiliz. - Proportzionaltasun geometriko-erlazioa erabiltzen du beste batzuekin antza duten irudiak lortzeko eta, mapa edo plano bateko irudikapenetik abiatuta, irudi planoen benetako dimentsioak kalkulatzen ditu, benetako neurriak eta irudikatutakoak erlazionatzeko eskala grafikoak eta zenbakizkoak egoki erabiliz. - Antzekotasunari buruzko ezaguerak erabiliz, zeharkako neurketak egiten ditu eta irudi antzekoen luzerak eta azalerak erlazionatzen ditu. - Oinarrizko arrazoi trigonometrikoak erabiltzen ditu testuinguru errealeko problema trigonometrikoak ebazteko eta, beharrezkoa den kasuetan, kalkulagailu zientifikoa erabiltzen du. - Bektore eta puntuetako koordenatuen artean korrespondentzia analitikoak ezartzen ditu eta bi puntuen arteko distantzia edo bektore baten modulua kalkulatzeko erabiltzen ditu.

GAITASUNAK
Gaitasun matematikoa - Arrazoiketa-prozesuak eta problemak ebazteko estrategiak, adibidez hipotesiak egitea edo orokortzea, planifikatzea eta erabiltzea. - Eguneroko egoeretan prozesu matematikoak aplikatzea. - Elementu matematikoak ulertzea. - Matematika-hizkuntzan komunikatzea. - Matematikoki arrazoitzea. - Informazio grafikoa interpretatzea. Gaitasuna hizkuntza-komunikazioan - Argudiaketak, erlazio kuantitatiboak eta espazialak eta problemak ebazteko prozedurak ahoz adieraztea, egoerak eskatzen duen doitasunarekin eta zehastasunarekin. - Argudiaketak, izaera kuantitatiboko informazioak edo elementu edo erlazio espazialei buruzkoak dituzten mezuak interpretatzea. - Enuntziatuak ulertzea problemak ebazteko. - Mintzaira matematikoa beste hizkuntza bat dela eta ezaugarri propioak dituela ulertzea. Gaitasuna mundu fisikoarekiko elkarreraginean eta ezagueran - Kontzeptu zientifikoak eta teknikoak ulertzea. - Informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa eskuratzea. - Inferentziak egitea. - Ekuazioen ebazpena erabiltzea benetako munduko egoerak deskribatzeko. - Termino matematikoak egoki erabiltzea mundu fisikoko elementuak deskribatzeko. Gaitasun digitala eta informazioaren tratamenduan - Zenbaki-, aljebra edo estatistika-motako kalkuluak, adierazpide funtzionalak eta propietate geometrikoen ulermena errazten dituen tresna teknologikoak erabiltzea. - Problemak ebazten lagunduko duen kalkulagailua arazo barik erabiltzea. Gaitasun soziala eta hiritarra - Gizakiaren zeregin askotan ezaguera matematikoek duten baliagarritasunaz jabetzea. - Estatistikaren kontzeptuak ondo ezagutzea, ematen diguten informazioa kritikoki aztertzeko baliabidea den aldetik. - Izaera sozialeko arazoak konpontzeko baliabidea den aldetik, probabilitate-teknikak baloratzea. Gaitasun kulturala eta artistikoa

- Beste kultura batzuen (antzinakoak edo oraingoak) zenbaki-sistemak, gurearen osagarriak izan daitezkeenak, balioestea. - Mintzaira matematikoaren garapenean beste kultura batzuen garrantzia onartzea. - Ikasitako ezaguerak erabiltzea hainbat arte-elementu deskribatzeko edo sortzeko. Ikasten ikasteko gaitasuna - Ezaguera matematikoen eskurapena aztertzeko gai izatea. - Norberaren prozedura matematikoen ikasketaren garapenaz jabetzea. - Arrazoiketa matematikoen ikasketa, etorkizuneko ezagueren iturria dena, balioestea. - Arazoen konponketen bilaketari eta aurkitutakoen hobekuntzari eustea. - Ikasitako ezaguerak norberak ebaluatzeko gai izatea. - Ikasitako ezagueretan dauden gabeziez konturatzea. - Probabilitatea tartean dagoen problemetan lortutako emaitzak testuinguruan kokatzen jakitea. Gaitasuna autonomian eta ekimen pertsonalean - Problemei aurre egiteko, erlazio matematikoak ulertzeko eta haietatik erabakiak hartzeko norberaren gaitasunetan konfiantza izatea. - Ikasitako ezaguerak erabiltzea eguneroko bizitzako problemak konpontzeko. - Problemen konponketari aurre egiteko garaian, prozedura egokiena aukeratzea. - Emandako sistema baten aurrean, ebazteko sistemarik hoberena aukeratzea. - Problema bat ebatzi ahal izatea deskribatzen duen funtzio bat sortuz. - Komunikabideen bidez lortzen ditugun berri, datu, grafiko eta abarrekiko kontzientzia kritikoa garatzea. - Ikasitako estrategien aurrean problemak ebazteko onena aukeratzea.

OBJETIVOS
- Incorporar, al lenguaje y formas habituales de argumentacin, las distintas formas de expresin matemtica (numrica, algebraica, de funciones, geomtrica...), con el fin de mejorar su comunicacin en precisin y rigor. - Ampliar el conocimiento sobre los distintos campos numricos hasta llegar a toda clase de nmeros reales, con el fin de mejorar su conocimiento de la realidad y sus posibilidades de comunicacin. - Cuantificar ciertos aspectos de la realidad para interpretarla mejor, empleando distintas clases de nmeros (fraccionarios, decimales, enteros...). mediante la realizacin de clculos adecuados a cada situacin. - Valorar las virtudes del lenguaje algebraico y valerse de l para representar situaciones diversas y facilitar la resolucin de problemas. - Utilizar algoritmos y procedimientos de polinomios para resolver problemas. - Analizar relaciones entre figuras semejantes. Reconocer tringulos semejantes y los criterios para establecer semejanzas. Aplicar los conceptos de semejanza a la resolucin de tringulos y al trazado de figuras diversas. - Utilizar los conocimientos trigonomtricos para determinar mediciones indirectas relacionadas con situaciones tomadas de contextos reales. - Utilizar el conocimiento sobre vectores para determinar la ecuacin de una recta o la distancia entre dos puntos. - Conocer caractersticas generales de las funciones, de sus expresiones grfica y analtica, de modo que puedan formarse juicios de valor sobre las situaciones representadas. - Utilizar regularidades y leyes que rigen los fenmenos de estadstica y azar para interpretar los mensajes sobre juegos y sucesos de toda ndole. Identificar conceptos matemticos en situaciones de azar, analizar crticamente las informaciones que de ellos recibimos por los

medios de comunicacin y encontrar herramientas matemticas para una mejor comprensin de esos fenmenos. - Conocer algunos aspectos bsicos sobre el comportamiento del azar, as como sobre probabilidades de diversos fenmenos. Tomar conciencia de las regularidades y las leyes que rigen los fenmenos de azar y probabilidad. - Conocer tcnicas heursticas para la resolucin de problemas y desarrollar estrategias personales, utilizando variados recursos y valorando la riqueza del proceso matemtico de resolucin. - Actuar en la resolucin de problemas y en el resto de las actividades matemticas, de acuerdo con modos propios de matemticos como: la exploracin sistemtica de alternativas, la flexibilidad para cambiar de punto de vista, la perseverancia en la bsqueda de soluciones, el recurso a la particularizacin y a la generalizacin, la sistematizacin, etc. - Descubrir y apreciar sus propias capacidades matemticas para afrontar situaciones en las que las necesiten.

CRITERIOS DE EVALUACION
- Emplea convenientemente, en sus argumentaciones habituales, distintas formas de expresin matemtica (numrica, algebraica, de funciones, geomtrica...). - Estima y calcula expresiones numricas empleando estrategias personales de clculo mental, escrito o con calculadora y aplicando correctamente las reglas de prioridad y haciendo uso adecuado de los signos y parntesis. - Identifica, relaciona, ordena y representa grficamente los nmeros reales y los utiliza en actividades relacionadas con su entorno cotidiano, elige las notaciones adecuadas, y da significado a las operaciones y procedimientos que utiliza en la resolucin de un problema, comparando y valorando los resultados obtenidos de acuerdo con el enunciado. - Calcula y simplifica expresiones numricas racionales e irracionales y utiliza la calculadora cientfica en las operaciones con nmeros reales, expresados en forma decimal o en notacin cientfica, aplicando las reglas y las tcnicas de aproximacin adecuadas a cada caso. - Resuelve expresiones numricas combinadas utilizando las reglas y propiedades bsicas de la potenciacin y la radicacin para operar, simplificar y relacionar potencias de exponente fraccionario y radicales. - Reconoce y utiliza las formas de expresar un intervalo y su representacin en la recta real. - Utiliza con destreza el factor de conversin, la reduccin a la unidad, la regla de tres, los porcentajes, tasas e intereses para resolver problemas relacionados con la vida cotidiana. - Utiliza las tcnicas y los procedimientos bsicos del clculo algebraico para simplificar expresiones algebraicas en las que intervengan las operaciones elementales de polinomios, para factorizar polinomios sencillos y para resolver ecuaciones de primer y segundo grado, sistemas de ecuaciones lineales o no lineales con dos incgnitas e inecuaciones con una o dos incgnitas. - Resuelve problemas sencillos utilizando mtodos numricos o algebraicos, que se basen en la utilizacin de frmulas conocidas o en el planteamiento y resolucin de ecuaciones de primer o segundo grado, de sistemas de ecuaciones lineales o no lineales o de inecuaciones con una o dos incgnitas. - Utiliza la relacin de proporcionalidad geomtrica para obtener figuras semejantes a otras y calcula las dimensiones reales de figuras planas a partir de su representacin en mapas o planos, haciendo un uso adecuado de las escalas numricas o grficas, como relacin entre medidas reales y representadas. - Efecta mediciones indirectas utilizando los conocimientos sobre semejanza y relaciona

longitudes y reas de figuras semejantes. - Utiliza las razones trigonomtricas elementales para resolver problemas trigonomtricos de contexto real y, en los casos en que sea necesario, utiliza la calculadora cientfica. - Establece correspondencias analticas entre las coordenadas de puntos y vectores y las utiliza para calcular la distancia entre dos puntos o el mdulo de un vector. - Dada una funcin, estudia sus caractersticas ms relevantes (dominio de definicin, recorrido, crecimiento y decrecimiento, mximos y mnimos, continuidad, periodicidad, tendencia...). - Representa distintos tipos de funciones. - Asocia grficas de funciones con su expresin analtica. - Dado un conjunto de datos estadsticos, los agrupa en intervalos, construye tablas de frecuencias, calcula sus parmetros estadsticos y obtiene conclusiones. - Calcula probabilidades en experiencias independientes y dependientes. - Domina el clculo combinatorio.

COMPETENCIAS
Competencia matemtica - Planificar y utilizar procesos de razonamiento y estrategias de resolucin de problemas, tales como la emisin y justificacin de hiptesis o la generalizacin. - Aplicar procesos matemticos a situaciones cotidianas. - Comprender elementos matemticos. - Comunicarse en lenguaje matemtico. - Razonar matemticamente. - Interpretar informacin grfica. Competencia en comunicacin lingstica - Expresar verbalmente argumentaciones, relaciones cuantitativas y espaciales y procedimientos de resolucin de problemas con la precisin y rigor adecuados a la situacin. - Interpretar mensajes que contengan argumentaciones o informaciones de carcter cuantitativo o sobre elementos o relaciones espaciales. - Entender enunciados para resolver problemas. - Entender el lenguaje matemtico como un lenguaje ms, con sus propias caractersticas. Competencia en conocimiento e interaccin con el mundo fsico - Comprender conceptos cientficos y tcnicos. - Obtener informacin cualitativa y cuantitativa. - Realizar inferencias. - Utilizar la resolucin de ecuaciones para poder describir situaciones del mundo real. - Usar adecuadamente los trminos matemticos para describir elementos del mundo fsico. Competencia digital y para el tratamiento de la informacin - Utilizar herramientas tecnolgicas para facilitar los clculos de tipo numrico, algebraico o estadstico, las representaciones funcionales y la comprensin de propiedades geomtricas. - Dominar el uso de la calculadora como ayuda para la resolucin de problemas matemticos. Competencia social y ciudadana - Tomar conciencia de la utilidad de los conocimientos matemticos en multitud de labores humanas. - Dominar los conceptos de la estadstica como medio de analizar crticamente la informacin que nos proporcionan.

- Valorar las tcnicas de la probabilidad como medio para resolver problemas de ndole social. Competencia cultural y artstica - Valorar los sistemas de numeracin de otras culturas (antiguas o actuales) como complementarios del nuestro. - Reconocer la importancia de otras culturas en el desarrollo del lenguaje matemtico. - Utilizar los conocimientos adquiridos para describir o crear distintos elementos artsticos. Competencia para aprender a aprender - Ser capaz de analizar la adquisicin de conocimientos matemticos. - Ser consciente del propio desarrollo del aprendizaje de procedimientos matemticos. - Valorar el aprendizaje de razonamientos matemticos como fuente de conocimientos futuros. - Perseverar en la bsqueda de soluciones a los problemas y en la mejora de las encontradas. - Ser capaz de autoevaluar los conocimientos adquiridos. - Ser consciente de las carencias en los conocimientos adquiridos. - Saber contextualizar los resultados obtenidos en problemas donde interviene la probabilidad para darse cuenta de si son, o no, lgicos. Competencia para la autonoma y la iniciativa personal - Confiar en las propias capacidades para afrontar problemas, comprender las relaciones matemticas y tomar decisiones a partir de ellas. - Utilizar los conocimientos adquiridos para resolver problemas de la vida cotidiana. - Elegir el procedimiento ptimo a la hora de enfrentarse a la resolucin de problemas. - Elegir, ante un sistema dado, el mejor mtodo de resolucin. - Poder resolver un problema dado creando una funcin que lo describa. - Desarrollar una conciencia crtica en relacin con las noticias, datos, grficos, etc., que obtenemos de los medios de comunicacin. - Elegir la mejor estrategia entre las aprendidas para resolver problemas. GUTXIENEKO EZAGUTZAK DBH4A 1. Zenbaki osoak eta arrazionalak

Eragiketak erraz egin eragiketa konbinatuetan, zenbaki positiboekin eta negatiboekin Zatikiak trebetasunez erabili: erabilera eta eragiketak. Eragiketen hierarkia eta parentesiaren erabilera trebetasunez aplikatu. Eragiketak trebetasunez egin eta sinplifikatu, berretzaile osoko berreturekin. Kalkulagailua, egoki erabili. Zenbakizko problemak ebatzi, zenbaki osoekin eta zenbaki zatikiarrekin.

2. Zenbaki hamartarrak
Zenbaki hamartarrak trebetasunez erabiltzea, buruzko eta eskuzko kalkulua, alderaketa,

berrekizuna 10 duten berreturak. Eragiketak.

Zatikitik hamartarrera eta hamartarretik zatikira pasatzea. Zenbaki baten hurbileko adierazpena. Errorearen bornea. Idazkera zientifikoa: idazkera zientifikoan dauden zenbakiak irakurtzea, idaztea,

interpretatzea eta alderatzea, eskuz eta kalkulagailua erabiliz. 3. Zenbaki erreala

Zenbaki arrazionalak eta irrazionalak ezagutzea. Edozein modutan idatzitako era guztietako

zenbakiak sailkatzea. Edozein zenbaki zuzen errealean gutxi gorabehera adieraztea. Tarteak eta zuzenerdiak ondo erabiltzea. Nomenklatura egokiak erabiltzea. Erroen interpretazioa. Buruz egindako kalkulua. Erroen forma esponentziala erabiltzea. Kalkulagailua ondo erabiltzea, berreturekin eta erroekin eragiketak egiteko.

4. Problema aritmetikoak Edukirik gehienek berrikuspenekoak eta eguneroko errealitatea aplikatzeko modukoak dira. Horrenbestez, ia ikastunitate osoa beharrezkoa da ikasle guztientzat. 5. Adierazpen aljebraikoak
Monomioak: oinarrizko terminologia. Monomio baten zenbakizko balioa. Monomioekin egindako eragiketak: batuketa, kenketa, biderketa, monomio baten berretura

eta monomioen zatiketa. Polinomioak: oinarrizko terminologia. Polinomioak batu eta kendu. Polinomio baten eta monomio baten arteko biderketa. Bi polinomioren arteko biderketa. Polinomioen arteko zatiketa. Faktore komuna ateratzea. Identitate nabarmenak erabili polinomioak faktorizatzeko.

6. Ekuazioak eta inekuazioak

Ekuazio eta soluzio kontzeptua. Lehen mailako ekuazioak ebaztea. Ezezagun bateko lehen mailako inekuazioak ebaztea. Bigarren mailako ekuazioak ebaztea. Beste mota bateko ekuazioak ebaztea kasu oso errazetan (faktorizatuak, bikarratuak, errodunak eta izendatzailean x dutenak). Ekuazioak problemak ebazteko aplikatzea. 7. Ekuazio-sistemak
Bi ezezaguneko ekuazio linealak: soluzioak eta adierazpen grafikoa. Ekuazio linealen sistemaren kontzeptua eta interpretazio grafikoa: sistema baten soluzio

kopurua. Bi ezezaguneko ekuazio linealen sistemen ebazpena, orain arte aztertutako edozein metodo erabiliz: ordeztea, berdintzea eta laburtzea. Hasierako aldaketa behar duten sistemen ebazpena. Problemen planteamendu eta ebazpena, ekuazio linealen sistemak erabiliz. 8. Funtzioak, ezaugarriak

Grafikoen bidez emandako funtzioak interpretatzea. Balioen taulen bidez emandako funtzioak interpretatzea. Enuntziatu baten bidez emandako funtzioaren adierazpen grafikoa. Grafiko baten deskripzioan ezaugarririk garrantzitsuenak identifikatzea. Grafiko baten bidez edo adierazpen analitiko erraz baten bidez emandako funtzioaren definizio-eremua lortzea. Funtzio baten jarraitutasuna identifikatzea. Funtzio baten hazkunde-tarteak deskribatzea. Funtzio baten joera eta periodikotasuna aztertzea. Funtzio baten tarte bateko batazbesteko aldakuntza tasaren kalkulua.

9. Funtzio linealak
y=mx proportzionaltasun-funtzioa trebetasunez erabiltzea: irudikapen grafikoa, ekuazioa

lortzea, malda kalkulatzea eta horren esanahia. y=mx+n funtzioa trebetasunez erabiltzea: irudikapen grafikoa eta koefizienteen esanahia. Zuzen baten ekuazioa lortzea puntu bat eta malda edo bi puntu ezagututa (puntu-malda ekuazioa). Funtzio linealen erlazioak dituzten problemak ebaztea.

 Edozein funtzio lineal trebetasunez irudikatu eta edozein zuzenaren adierazpen analitikoa

ematea.
Funtzio linealen zatien bidez emandako funtzioa irudikatzea. Zuzenen tarteen bidez emandako funtzioari ekuazio bat esleitzea.

10. Beste funtzio elemental batzuk

Funtzio koadratikoa. Kurbaren formak eta x2 ren koefizienteak duten lotura. Erpinaren

kokapena.
Edozein funtzio koadratiko irudikatzea. y=1/x adierazpenaren familiako funtzioak irudikatzea. y= x adierazpenaren familiako funtzioak irudikatzea. 1 baino berrekizun handiagoa duten funtzio esponentzialak irudikatzea. Funtzio elementalak eta horiei dagozkien grafikoak lotzea.

11. Antzekotasuna eta bere aplikazioak

Antzeko irudiak ezagutu eta antzekotasun horretatik ondorioak ateratzea. Bi irudiren arteko antzekotasun-arrazoia lortzea. Eskala eta guztiko plano edo mapa batetik abiatuz, errealitatearen neurriak lortzea. Triangeluen antzekotasuna luzerak, azalerak edo bolumenak kalkulatzeko aplikatzea. Zuzenki baten erdigunea. Puntu baten simetrikoa beste batekiko. Hiru puntu lerrokatuta dauden egiaztatzea. Zuzenen paralelotasunaren eta perpendikulartasunaren baldintzak. Aplikazioak. Bi zuzenen ebaki-puntua lortzea. Ardatz koordenatuen zuzen paraleloak. Bi punturen arteko distantzia.

12. Geometria analitikoa

13. Estatistika
Ideia orokorrak: populazioa eta lagina, aldagai estatistikoak, estatistika deskriptiboa eta

estatistika inferentziala. Grafiko estatistikoak: barra-diagrama et histograma (aldagai mota bakoitzera egokitutako grafikoa). Maiztasun-taulak datu isolatuentzat eta tarteka bildutako datuentzat. Parametro estatistikoak: batezbestekoa, bariantza, desbiderapen estandarra eta aldakuntzakoefizientea. Posizio-neurriak datu isolatuentzat. Kalkulagailua datuak sartzeko eta parametro estatistikoen balioa lortzeko erabiltzea. Zoriarekin lotutako fenomenoetan erregulartasunak eta legeak daudela identifikatzea. Saiakuntza erregularren eta irregularren oinarrizko gertaerei probabilitatea esleitzea. Zenbaki handien legea ezagutu eta interpretatzea. Gertaera ziurrak, gertatzeko probabilitatea dutenak eta gertatzeko probabilitaterik ez dutenak. Probabilitate bereko gertaerak eta bestelakoak bereiztea. Laplaceren legea eraginkortasunez aplikatzea. Zorizko saiakuntza baten lagin-espazioa identifikatzea. Oinarrizko gertaeren eta bestelako gertaeren arteko desberdintasuna ezagutzea. Saiakuntza konposatu errazetan probabilitateak kalkulatzea, zuhaitz-diagramak erabiliz.

14. Probabilitate kalkulua

GUTXIENEKO EZAGUTZAK DBH4B 1. Zenbaki errealak

Zenbaki arrazionalak eta irrazionalak bereiztea.

Edozein zenbaki zuzen errealean gutxi gorabehera irudikatzea. Tarteak eta zuzenerdiak modu egokian erabiltzea. Erroen interpretazioa. Buruz kalkulatzea. Erroen era esponentziala erabiltzea. Berreturekin eta erroekin lan egiteko, kalkulagailua behar den moduan erabiltzea. Erroen propietateak jakitea Izendatzaileak arrazionalizatzea kasu errazetan. Zenbaki hurbildu edo biribilduen adierazpen hamartarra modu arrazoituan erabiltzea. Moztea eta biribiltzea. Egindako errorea (absolutua edo erlatiboa) eta erabilitako zifra esanguratsuak lotzea. Zenbakiak idazkera zientifikoan idatzi eta interpretatzea. Horiekin eragiketak egiteko kalkulagailua erabiltzea. 2. Polinomioak eta frakzio aljebraikoak
Aljebrako oinarrizko izenak menperatzea Identitate nabarmenak erraztasunez erabiltzea. Berdinketak eragiten dituzten adierazpenak

ezagutzea.
Eragiketak polinomioekin. Ruffini-ren erregela. Zatiketa bat egiteko erabiltzea, zatidura eta hondarra lortuta, eta

polinomio baten balioa aurkitzeko x-k a balio duenean.

Zn = Ztz Zd + h eta

Zn h formen zatidura baten adierazpen formala. = Zd + Ztz Ztz

Polinomioen faktorizazioa Ruffiniren erregela erabiliz, identitate nabarmenak identifikatzea

eta ekuazio batzuen ebazpena, erro batzuk lortzeko edo errorik ez dagoela egiaztatzeko.
Polinomio laburtezinak ezagutzea, baita bi polinomioren arteko zatigarritasun-erlazioa ere. Frakzio aljebraiko errezen arteko eragiketak. Enuntziatu bat hizkera aljebraikoan adieraztea.

3. Ekuazioak, inekuazioak eta sistemak

Bigarren mailako ekuazioak: motak, ebazpena eta eztabaida. Ekuazio bikarratuak, izendatzailean x dutenak, erroak dituztenak Ekuazio linealen sistemak. Ebazpena. Mota askotako ekuazioen sistemak ebaztea. Ezezagun bat duten inekuazioak ebaztea (modu grafikoan eta aljebraikoan). Ezezagun bateko ekuazioen sistemak. Enuntziatuak dituzten problemetan aplikatzea. Grafikoen bidez emandako funtzioak interpretatzea. Balio taulen bidez emandako funtzioak interpretatzea. Enuntziatu baten bidez emandako funtzio baten irudikapen grafikoa. Grafiko baten deskripzioan, ezaugarririk garrantzitsuenak zein diren jakitea. Grafikoaren bidez edo adierazpen analitiko erraz baten bidez emandako funtzioaren definizio-eremua lortzea. Funtzio baten jarraitasunaren errokonozimendua. Funtzio baten gorakortasun-beherakortasun tarteen deskripzioa. Funtzioen joera eta periodizitatearen ikerketa. Funtzio baten tarte bateko batazbesteko aldakuntza tasaren kalkulua.

4. Funtzioak ezaugarriak

5. Funtzio elementalak
Zuzen baten hazkundea eta beherapena eta maldaren zeinua lotzea. Edozein funtzio lineal trebetasunez irudikatzea, eta edozein zuzenen adierazpen analitikoa

ematea.
Funtzio linealen zatien bidez emandako funtzioa irudikatzea. Zuzenen zatien bidez emandako funtzioa eta horri dagokion ekuazioa lotzea.

 Funtzio koadratikoa. Kurbaren formaren eta x2-ren koefizientearen arteko erlazioa. Erpinaren

egoera. Edozein funtzio koadratiko irudikatzea. Zuzenen eta parabolen ebaki-puntuak Zatika definitutako funtzioak, zuzenak eta parabolak daudenean. y=1/x ren familiako funtzioak irudikatzea. y= x -ren familiako funtzioak irudikatzea. Funtzio esponentzialak eta logaritmikoak irudikatzea. Oinarrizko funtzioak biltzea eta horiei dagozkien grafikoak lotzea. Zenbaki baten logaritmoa. Logaritmo bat lortzea, definiziotik abiatuz edo kalkulagailuaren laguntzaz. Antzeko irudiak ezagutu eta antzekotasun horretatik ondorioak ateratzea. Bi irudiren arteko antzekotasun-arrazoi lortzea. Eskala eta guztiko plano edo mapa batetik abiatuz, errealitatearen neurriak lortzea. Bi triangeluren antzekotasuna justifikatzea irizpide bat aplikatuz. Triangeluen antzekotasuna, luzerak, azalerak eta bolumenak kalkulatzeko aplikatzea. Katetoaren eta altueraren teorema aplikatzea.

6. Antzekotasuna eta bere aplikazioak

7. Trigonometria
Angelu baten arrazoi trigonometrikoen definizioa. Grafikoan (zuzenkiak triangelu zuzen

batean neurtuta) eta koadrante goniometrikoan lortzea.

Funtsezko erlazioak aplikatzea, arrazoi trigonometriko bat jakinda, beste bat lortzeko 30, 45 eta 60-ko angeluen arrazoi trigonometrikoak lortzea. Kalkulagailua trebetasunez erabiltzea, angelu baten arrazoi trigonometrikoak lortzeko, eta

alderantziz.
Triangelu zuzenak ebaztea.

8. Geometria analitikoa

Zuzenki baten erdigunea. Puntu baten simetrikoa beste batekiko. Hiru puntu lerrokatuta dauden egiaztatzea. Zuzenen paralelotasun eta perpendikulartasun baldintzak. Aplikazioak. Bi zuzenen ebaki-puntuak lortzea. Ardatz koordenatuen zuzen paraleloak. Bi punturen arteko distantzia. Zirkunferentziaren ekuazioa. Zoriarekin lotutako fenomenoetan erregulartasunak eta legeak daudela identifikatzea. Saiakuntza erregularren eta irregularren oinarrizko gertaerei probabilitatea esleitzea. Zenbaki handien legea ezagutu eta interpretatzea. Gertaera ziurrak, gertatzeko probabilitatea dutenak eta gertatzeko probabilitaterik ez dutenak. Probabilitate bereko gertaerak eta bestelakoak bereiztea. Laplaceren legea eraginkortasunez aplikatzea. Zorizko saiakuntza baten lagin-espazioa identifikatzea. Oinarrizko gertaeren eta bestelako gertaeren arteko desberdintasuna ezagutzea. Saiakuntza konposatu errazetan probabilitateak kalkulatzea, zuhaitz-diagramak erabiliz.

9. Probabilitateen kalkulua

ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREN MATEMATIKA I HELBURUAK

Batxilergoan Matematikako ikasketen bidez hurrengo gaitasunak garatu nahi dira:

1. Matematikako kontzeptu eta prozedurak ulertzea eta askotariko egoerei aplikatzea, matematika bera eta beste zientzia batzuk ikasteko eta eguneroko jardueretatik eta hainbat jakintza arlotatik ateratako problemak ebazteko bidean aurrera egiteko. 2. Argudio arrazoituak eta zientziaren eta teknologiaren aurrerapenaren oinarri diren demostrazio zorrotzak kontuan hartzea, eta jarrera malgu, ireki eta kritikoa agertzea beste iritzi eta arrazoibide batzuen artean. 3. Ikerketa zientifikoari dagozkion estrategiak eta matematikari dagozkion trebetasunak erabiltzea (problemak planteatzea, planifikazioa eta saiakuntza, esperimentuak egitea, indukzioa eta dedukzioa aplikatzea, aieruak formulatzea eta onartu edo baztertzea, lortutako emaitzak egiaztatzea) ikerketak egiteko eta, oro har, egoera eta fenomeno berriak aztertzeko.

4. Matematikaren garapena prozesu aldakor eta dinamiko gisa balioestea. Prozesu horrek barne lotura ugari ditu, eta arrunt loturik dago beste jakintza arlo batzuen garapenarekin. 5. Egungo teknologiek eskaintzen dituzten baliabideak erabiltzea informazioa lortu eta lantzeko, fenomeno dinamikoak errazago ulertzeko, kalkuluak lasterrago egiteko eta problemak ebazteko tresna gisa. 6. Diskurtso arrazionala erabiltzea problemak behar bezala planteatzeko, prozedurak justifikatzeko, argudioak elkarrekin koherentziaz lotzeko, eraginkortasun eta zuzentasunez komunikatzeko, logikaren kontrako okerrak detektatzeko eta zorroztasun zientifikorik gabeko baieztapenak ezbaian jartzeko. 7. Lan zientifikoari eta ikerkuntza matematikoari lotutako jarrerak erakutsi behar dituzte, hala nola, ikuspegi kritikoa, egiaztatu eta zorrotzak izan beharra, elkarlanerako eta arrazonamendu mota desberdinetarako interesa, iritzi intuitiboak zalantzan jartzea eta ideia berriei irekita egotea. 8. Gauzak ahoz eta idatziz adieraztea matematikoki tratatuak izan daitezkeen egoeretan, hitz, notazio eta adierazpen matematikoak ulertuz eta erabiliz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
1. Zenbaki errealak eta haien arteko eragiketak zuzen erabiltzea informazioa aurkeztu eta trukatzeko; eragiketek zenbaki errealei eta haien adierazpen grafiko eta aljebraikoei nola eragiten dieten ikustea, errealitate sozialetik eta naturatik ateratako problemak ebaztea ekuazioak eta inekuazioak erabiliz, eta lortutako emaitzak interpretatzea. 2. Egiazko egoera baten eskema geometrikoa egitea eta triangeluak ebazteko teknika desberdinak erabiltzea ondorioak adierazteko, beren egiazko testuinguruan baloratuz eta interpretatuz; planoko zenbait leku geometrikori dagozkien formak identifikatzea, haien propietate metrikoak aztertzea eta horietatik abiatuta haiek eraikitzea. 3. Geometriako egoerak bi dimentsioko hizkuntza bektorial batera transkribatzea, bektoreen arteko eragiketak erabiltzea haietatik ateratako problemak ebazteko, eta soluzioen interpretazioa ematea. 4. Enuntziatu, taula edo grafikoen bidez emandako ohiko funtzioak identifikatzea, eta haien ezaugarriak fenomeno naturalen eta teknologikoen azterketari aplikatzea. 5. Analitikoki eta grafikoki adierazitako funtzioen ezaugarri nagusiak bilatu eta interpretatzeko kontzeptu, propietate eta prozedura egokiak erabiltzea. 6. Erroak zenbaki konplexu dituzten funtzio kuadratikoak ezagutzea. Zenbaki konplexuak adieraztea, bai eta konplexu aurkakoen eta konjokatuen ezaugarriak ere. 7. Ausazko fenomeno bakun eta konposatuei probabilitateak esleitzea eta oinarrizko teknika estatistikoak erabiltzea probabilitate banaketa binomial edo normala duten egoeren aurrean erabakiak hartzeko.

8. Ikerketak egitea, zeinetan informazioak antolatu eta kodetu eta estrategiak hautatu, alderatu eta baloratu behar diren, egoera berriei eraginkortasunez ekiteko, kasuan kasuko tresna matematiko egokiak aukeratuz.

OBJETIVOS
El desarrollo de esta materia contribuir a que las alumnas y los alumnos adquieran las siguientes capacidades: - Comprender y aplicar los conceptos y procedimientos matemticos a situaciones diversas que permitan avanzar en el estudio de las propias matemticas y de otras ciencias, as como en la resolucin razonada de problemas procedentes de actividades cotidianas y diferentes mbitos del saber. - Considerar las argumentaciones razonadas y la existencia de demostraciones rigurosas sobre las que se basa el avance de la ciencia y la tecnologa, mostrando una actitud flexible, abierta y crtica ante otros juicios y razonamientos. - Utilizar las estrategias caractersticas de la investigacin cientfica y las destrezas propias de las matemticas (planteamiento de problemas, planificacin y ensayo, experimentacin, aplicacin de la induccin y deduccin, formulacin y aceptacin o rechazo de las conjeturas, comprobacin de los resultados obtenidos) para realizar investigaciones y en general explorar situaciones y fenmenos nuevos. - Apreciar el desarrollo de las matemticas como un proceso cambiante y dinmico, con abundantes conexiones internas e ntimamente relacionado con el de otras reas del saber. - Emplear los recursos aportados por las tecnologas actuales para obtener y procesar informacin, facilitar la comprensin de fenmenos dinmicos, ahorrar tiempo en los clculos y servir como herramienta en la resolucin de problemas. - Utilizar el discurso racional para plantear acertadamente los problemas, justificar procedimientos, encadenar coherentemente los argumentos, comunicarse con eficacia y precisin, detectar incorrecciones lgicas y cuestionar aseveraciones carentes de rigor cientfico. - Mostrar actitudes asociadas al trabajo cientfico y a la investigacin matemtica, tales como la visin crtica, la necesidad de verificacin, la valoracin de la precisin, el inters por el trabajo cooperativo y los distintos tipos de razonamiento, el cuestionamiento de las apreciaciones intuitivas y la apertura a nuevas ideas. - Expresarse verbalmente y por escrito en situaciones susceptibles de ser tratadas matemticamente, comprendiendo y manejando representaciones matemticas.

CRITERIOS DE EVALUACIN
- Utilizar correctamente los nmeros reales y sus operaciones para presentar e intercambiar informacin; estimar los efectos de las operaciones sobre los nmeros reales y sus representaciones grfica y algebraica y resolver problemas extrados de la realidad social y de la naturaleza, que impliquen la utilizacin de ecuaciones e inecuaciones, as como interpretar los resultados obtenidos. - Transferir una situacin real a una esquematizacin geomtrica y aplicar las diferentes tcnicas de resolucin de tringulos para enunciar conclusiones, valorndolas e interpretndolas en su contexto real; as como, identificar las formas correspondientes a algunos lugares geomtricos del plano, analizar sus propiedades mtricas y construirlos a partir de ellas. - Transcribir situaciones de la geometra a un lenguaje vectorial en dos dimensiones y utilizar las operaciones con vectores para resolver los problemas extrados de ellas, dando una interpretacin de las soluciones.

- Identificar las funciones habituales dadas a travs de enunciados, tablas o grficas, y aplicar sus caractersticas al estudio de fenmenos naturales y tecnolgicos. - Utilizar los conceptos, propiedades y procedimientos adecuados para encontrar e interpretar caractersticas destacadas de funciones expresadas analtica y grficamente. - Asignar probabilidades a sucesos correspondientes a fenmenos aleatorios simples y compuestos y utilizar tcnicas estadsticas elementales para tomar decisiones ante situaciones que se ajusten a una distribucin de probabilidad binomial o normal. - Realizar investigaciones en las que haya que organizar y codificar informaciones, seleccionar, comparar y valorar estrategias para enfrentarse a situaciones nuevas con eficacia, eligiendo las herramientas matemticas adecuadas en cada caso.

ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREN MATEMATIKA II HELBURUAK

Batxilergoan Matematikako ikasketen bidez hurrengo gaitasunak garatu nahi dira: 1. Matematikako kontzeptu eta prozedurak ulertzea eta askotariko egoerei aplikatzea, matematika bera eta beste zientzia batzuk ikasteko eta eguneroko jardueretatik eta hainbat jakintza arlotatik ateratako problemak ebazteko bidean aurrera egiteko. 2. Argudio arrazoituak eta zientziaren eta teknologiaren aurrerapenaren oinarri diren demostrazio zorrotzak kontuan hartzea, eta jarrera malgu, ireki eta kritikoa agertzea beste iritzi eta arrazoibide batzuen artean. 3. Ikerketa zientifikoari dagozkion estrategiak eta matematikari dagozkion trebetasunak erabiltzea (problemak planteatzea, planifikazioa eta saiakuntza, esperimentuak egitea, indukzioa eta dedukzioa aplikatzea, aieruak formulatzea eta onartu edo baztertzea, lortutako emaitzak egiaztatzea) ikerketak egiteko eta, oro har, egoera eta fenomeno berriak aztertzeko.

4. Matematikaren garapena prozesu aldakor eta dinamiko gisa balioestea. Prozesu horrek barne lotura ugari ditu, eta arrunt loturik dago beste jakintza arlo batzuen garapenarekin. 5. Egungo teknologiek eskaintzen dituzten baliabideak erabiltzea informazioa lortu eta lantzeko, fenomeno dinamikoak errazago ulertzeko, kalkuluak lasterrago egiteko eta problemak ebazteko tresna gisa. 6. Diskurtso arrazionala erabiltzea problemak behar bezala planteatzeko, prozedurak justifikatzeko, argudioak elkarrekin koherentziaz lotzeko, eraginkortasun eta zuzentasunez komunikatzeko, logikaren kontrako okerrak detektatzeko eta zorroztasun zientifikorik gabeko baieztapenak ezbaian jartzeko. 7. Lan zientifikoari eta ikerkuntza matematikoari lotutako jarrerak erakutsi behar dituzte, hala nola, ikuspegi kritikoa, egiaztatu eta zorrotzak izan beharra, elkarlanerako eta arrazonamendu mota desberdinetarako interesa, iritzi intuitiboak zalantzan jartzea eta ideia berriei irekita egotea. 8. Gauzak ahoz eta idatziz adieraztea matematikoki tratatuak izan daitezkeen egoeretan, hitz, notazio eta adierazpen matematikoak ulertuz eta erabiliz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
Matrizeei dagokien hizkera erabili, eta matrizeen eta determinanteen eragiketak, datuak eta erlazioak adierazteko eta interpretatzeko, eta orokorrean, hainbat egoera mota ebazteko. Egoerak geometriatik hiru dimentsioko hizkera bektorialera transkribatu eta bektoreen eragiketak egoera horietatik ateratako problemetan erabiltzea, soluzioen interpretazioa eginez.

Benetako problemak hizkera grafiko edo aljebraiko batera transkribatzea, kasu bakoitzerako bereziak diren kontzeptu, propietate eta teknika matematikoak erabili problema horiek ebazteko eta lortutako soluzioak testuinguruaren arabera interpretatzeko. Kontzeptu, propietate eta prozedura egokiak erabiltzea, modu esplizituan aljebraikoki adierazitako funtzioen ezaugarri aipagarriak aurkitzeko eta interpretatzeko. Limiteen eta deribatuen kontzeptua eta kalkulua fenomeno naturalak eta teknologikoak aztertzeko eta optimizazio problemak ebazteko erabiltzea, bai eta modu esplizituan adierazitako funtzioen ezaugarriak kokatzeko eta interpretatzeko ere. Integralen kalkulua erabiltzea, erraz adieraz daitezkeen zuzenek eta kurba errezek mugatzen dituzten esparru lauen azalera neurtzeko. Baliabide teknologikoak erabiltzea, errealitateari buruzko problemen interpretazioa eta ebazpena erraztuko duten informazioak lortu eta prozesatzeko. Informazioa antolatu eta kodifikatzea, estrategiak hautatu, alderatu eta balioetsi beharra eskatzen duten ikerketak egitea, egoera berrien aurrean eraginkor jokatzeko, kasu bakoitzerako egokienak izanen diren tresna matematikoak hautatuz.

OBJETIVOS
El desarrollo de esta materia contribuir a que las alumnas y los alumnos adquieran las siguientes capacidades: - Comprender y aplicar los conceptos y procedimientos matemticos a situaciones diversas que permitan avanzar en el estudio de las propias matemticas y de otras ciencias, as como en la resolucin razonada de problemas procedentes de actividades cotidianas y diferentes mbitos del saber. - Considerar las argumentaciones razonadas y la existencia de demostraciones rigurosas sobre las que se basa el avance de la ciencia y la tecnologa, mostrando una actitud flexible, abierta y crtica ante otros juicios y razonamientos. - Utilizar las estrategias caractersticas de la investigacin cientfica y las destrezas propias de las matemticas (planteamiento de problemas, planificacin y ensayo, experimentacin, aplicacin de la induccin y deduccin, formulacin y aceptacin o rechazo de las conjeturas, comprobacin de los resultados obtenidos) para realizar investigaciones y en general explorar situaciones y fenmenos nuevos. - Apreciar el desarrollo de las matemticas como un proceso cambiante y dinmico, con abundantes conexiones internas e ntimamente relacionado con el de otras reas del saber. - Emplear los recursos aportados por las tecnologas actuales para obtener y procesar informacin, facilitar la comprensin de fenmenos dinmicos, ahorrar tiempo en los clculos y servir como herramienta en la resolucin de problemas. - Utilizar el discurso racional para plantear acertadamente los problemas, justificar procedimientos, encadenar coherentemente los argumentos, comunicarse con eficacia y precisin, detectar incorrecciones lgicas y cuestionar aseveraciones carentes de rigor cientfico. - Mostrar actitudes asociadas al trabajo cientfico y a la investigacin matemtica, tales como la visin crtica, la necesidad de verificacin, la valoracin de la precisin, el inters por el trabajo cooperativo y los distintos tipos de razonamiento, el cuestionamiento de las apreciaciones intuitivas y la apertura a nuevas ideas. - Expresarse verbalmente y por escrito en situaciones susceptibles de ser tratadas matemticamente, comprendiendo y manejando representaciones matemticas.

CRITERIOS DE EVALUACIN - Utilizar el lenguaje matricial y las operaciones con matrices y determinantes como instrumento para representar e interpretar datos y relaciones y, en general, para resolver situaciones diversas. - Transcribir situaciones de la geometra a un lenguaje vectorial en tres dimensiones y utilizar las operaciones con vectores para resolver los problemas extrados de ellas, dando una interpretacin de las soluciones. - Transcribir problemas reales a un lenguaje grfico o algebraico, utilizar conceptos, propiedades y tcnicas matemticas especficas en cada caso para resolverlos y dar una interpretacin de las soluciones obtenidas ajustada al contexto. - Utilizar los conceptos, propiedades y procedimientos adecuados para encontrar e interpretar caractersticas destacadas de funciones expresadas algebraicamente en forma explcita. - Aplicar el concepto y el clculo de lmites y derivadas al estudio de fenmenos naturales y tecnolgicos y a la resolucin de problemas de optimizacin, as como para localizar e interpretar caractersticas de funciones expresadas de forma explcita. - Aplicar el clculo de integrales en la medida de reas de regiones planas limitadas por rectas y curvas sencillas que sean fcilmente representables. - Utilizar los medios tecnolgicos para obtener y procesar informacin que faciliten la interpretacin y la resolucin de problemas sobre aspectos propios de la realidad. - Realizar investigaciones en las que haya que organizar y codificar informaciones, seleccionar, comparar y valorar estrategias para enfrentarse a situaciones nuevas con eficacia, eligiendo las herramientas matemticas adecuadas en cada caso.

GIZARTE ZIENTZIEI APLIKATUTAKO MATEMATIKA I HELBURUAK

1. Ezagutza matematikoak egoera ezberdinetara aplikatzea, zientzia sozialen eta giza zientzien fenomenoak eta prozesuak interpretatzeko eta eguneroko jardueretan erabiliz. 2. Estrategia ezberdinak problemak ebazteko erabiltzea eta egiaztatzea; horrela, egoera berriei aurre eginen die, modu autonomoan, eraginkorrean eta sormenez. 3. Fenomeno sozial eta ekonomikoei buruzko iritzi pertsonalak egitea trataera matematikoak erabiliz. Iritziak modu kritikoan adieraztea, zehaztasunez eta zorroztasunez argudiatuz eta desadostasuna eta ikuspegi ezberdinak onartuz. 4. Jarduera matematikoaren berezko jarrerak erakustea: ikuspegi kritikoa, egiaztatzearen beharra, zorroztasuna baloratzea, intuizio-iritziak zalantzak jartzea eta ideia berrietara zabalik egotea. 5. Eskuratutako ezagutza matematikoak komunikabideetan eta beste leku batzuetan gaur egungo arazo ekonomikoei eta sozialei buruz agertzen diren mezuak, datuak eta informazioak modu kritikoak interpretatzeko erabiltzea. 6. Diskurtso arrazionala eginkizun hauetarako erabiltzea: problemak modu egokian planteatzeko, prozedurak justifikatzeko, pentsamendu zientifikoan zorroztasuna eskuratzeko, argudioak koherentziaz lotzeko eta akats logikoak ikusteko. 7. Matematikaren bidez trata daitezkeen egoeretan ahoz, idatziz eta grafikoen bitartez komunikatzea, matematikaren terminoen eta notazioen berezko hiztegia ikasiz eta erabiliz. 8. Matematika eta giro sozial, kultural eta ekonomikoaren artean loturak ezartzea, gure kulturan daukan lekua estimatuz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK

1. Zenbaki errealak erabiltzea informazioa aurkeztu eta trukatzeko, kasu bakoitzean eskatzen den errore marjina kontrolatuz eta doituz, problemak ebatzi behar diren egoera batean. 2. Gizarte zientziei dagokien egoera bat hizkuntza aljebraikora edo grafikora transkribatzea, matematikako teknika egokiak erabiltzea benetako problemak ebazteko, eta lortzen diren emaitzak interpretatzea. 3. Portzentajeak eta interes bakun eta konposatuko formulak erabiltzea problema finantzarioak ebazteko, eta zenbait parametro ekonomiko eta sozial interpretatzea. 4. Funtzio-familien grafikoak dagozkien egoerekin lotzea; gertaera ekonomiko eta sozialetan ohikoenak diren funtzioak bereiztea, eta erlazio funtzionalen bidez (taula numerikoak, grafikoak edo adierazpen aljebraikoak) aurkezten diren egoerak interpretatzea.69 5. Taulak eta grafikoak erabiltzea gertaera sozialekin zerikusia duten egoera enpirikoak aztertzeko tresna moduan. Era berean, formula aljebraiko bakar batera egokitzen ez diren eta balio ezezagunak lortzeko metodo numerikoak erabiltzea ahalbidetzen duten funtzioak aztertzea. 6. Bi dimentsioko banaketa bateko datu multzo baten elementuen arteko erlazioa funtzionala ala ausazkoa den bereiztea, eta aldagaien arteko erlazioa interpretatzea, halakorik bada, korrelazio koefizientea eta erregresio-zuzena erabiliz. 7. Estatistikako oinarrizko teknikak erabiltzea, probabilitate banaketa binomiala edo normala duten egoeren aurrean erabakiak hartzeko. 8. Egiazko bizitzako problemei ekitea, informazioak antolatuz eta kodetuz, hipotesiak sortuz, estrategiak aukeratuz eta matematikak berezkoak dituen tresnak eta arrazoibideak erabiliz, egoera berriei eraginkortasunez aurre egiteko.

OBJETIVOS
La enseanza de las Matemticas aplicadas a las Ciencias Sociales en el bachillerato tendr como finalidad el desarrollo de las siguientes capacidades: - Aplicar a situaciones diversas los contenidos matemticos para analizar, interpretar y valorar fenmenos sociales, con objeto de comprender los retos que plantea la sociedad actual. - Adoptar actitudes propias de la actividad matemtica como la visin analtica o la necesidad de verificacin. Asumir la precisin como un criterio subordinado al contexto, las apreciaciones intuitivas como un argumento a contrastar y la apertura a nuevas ideas como un reto. - Elaborar juicios y formar criterios propios sobre fenmenos sociales y econmicos, utilizando tratamientos matemticos. Expresar e interpretar datos y mensajes, argumentando con precisin y rigor y aceptando discrepancias y puntos de vista diferentes como un factor de enriquecimiento. - Formular hiptesis, disear, utilizar y contrastar estrategias diversas para la resolucin de problemas que permitan enfrentarse a situaciones nuevas con autonoma, eficacia, confianza en s mismo y creatividad. - Utilizar un discurso racional como mtodo para abordar los problemas: justificar procedimientos, encadenar una correcta lnea argumental, aportar rigor a los razonamientos y detectar inconsistencias lgicas. - Hacer uso de variados recursos, incluidos los informticos, en la bsqueda selectiva y el tratamiento de la informacin grfica, estadstica y algebraica en sus categoras financiera, humanstica o de otra ndole, interpretando con correccin y profundidad los resultados obtenidos de ese tratamiento. - Adquirir y manejar con fluidez un vocabulario especfico de trminos y notaciones matemticos. Incorporar con naturalidad el lenguaje tcnico y grfico a situaciones

susceptibles de ser tratadas matemticamente. - Utilizar el conocimiento matemtico para interpretar y comprender la realidad, estableciendo relaciones entre las matemticas y el entorno social, cultural o econmico y apreciando su lugar, actual e histrico, como parte de nuestra cultura.

CRITERIOS DE EVALUACIN
- Utilizar los nmeros reales para presentar e intercambiar informacin, controlando y ajustando el margen de error exigible en cada situacin, en un contexto de resolucin de problemas. - Transcribir a lenguaje algebraico o grfico una situacin relativa a las ciencias sociales y utilizar tcnicas matemticas apropiadas para resolver problemas reales, dando una interpretacin de las soluciones obtenidas. - Utilizar los porcentajes y las frmulas de inters simple y compuesto para resolver problemas financieros e interpretar determinados parmetros econmicos y sociales. - Relacionar las grficas de las familias de funciones con situaciones que se ajusten a ellas; reconocer en los fenmenos econmicos y sociales las funciones ms frecuentes e interpretar situaciones presentadas mediante relaciones funcionales expresadas en forma de tablas numricas, grficas o expresiones algebraicas. - Utilizar las tablas y grficas como instrumento para el estudio de situaciones empricas relacionadas con fenmenos sociales y analizar funciones que no se ajusten a ninguna frmula algebraica, propiciando la utilizacin de mtodos numricos para la obtencin de valores no conocidos. - Distinguir si la relacin entre los elementos de un conjunto de datos de una distribucin bidimensional es de carcter funcional o aleatorio e interpretar la posible relacin entre variables utilizando el coeficiente de correlacin y la recta de regresin. - Utilizar tcnicas estadsticas elementales para tomar decisiones ante situaciones que se ajusten a una distribucin de probabilidad binomial o normal. - Abordar problemas de la vida real, organizando y codificando informaciones, elaborando hiptesis, seleccionando estrategias y utilizando tanto las herramientas como los modos de argumentacin propios de las matemticas para enfrentarse a situaciones nuevas con eficacia.

GIZARTE ZIENTZIEI APLIKATUTAKO MATEMATIKA II HELBURUAK

1. Ezagutza matematikoak egoera ezberdinetara aplikatzea, zientzia sozialen eta giza zientzien fenomenoak eta prozesuak interpretatzeko eta eguneroko jardueretan erabiliz. 2. Estrategia ezberdinak problemak ebazteko erabiltzea eta egiaztatzea; horrela, egoera berriei aurre eginen die, modu autonomoan, eraginkorrean eta sormenez. 3. Fenomeno sozial eta ekonomikoei buruzko iritzi pertsonalak egitea trataera matematikoak erabiliz. Iritziak modu kritikoan adieraztea, zehaztasunez eta zorroztasunez argudiatuz eta desadostasuna eta ikuspegi ezberdinak onartuz. 4. Jarduera matematikoaren berezko jarrerak erakustea: ikuspegi kritikoa, egiaztatzearen beharra, zorroztasuna baloratzea, intuizio-iritziak zalantzak jartzea eta ideia berrietara zabalik egotea. 5. Eskuratutako ezagutza matematikoak komunikabideetan eta beste leku batzuetan gaur egungo arazo ekonomikoei eta sozialei buruz agertzen diren mezuak, datuak eta informazioak modu kritikoak interpretatzeko erabiltzea.

6. Diskurtso arrazionala eginkizun hauetarako erabiltzea: problemak modu egokian planteatzeko, prozedurak justifikatzeko, pentsamendu zientifikoan zorroztasuna eskuratzeko, argudioak koherentziaz lotzeko eta akats logikoak ikusteko. 7. Matematikaren bidez trata daitezkeen egoeretan ahoz, idatziz eta grafikoen bitartez komunikatzea, matematikaren terminoen eta notazioen berezko hiztegia ikasiz eta erabiliz. 8. Matematika eta giro sozial, kultural eta ekonomikoaren artean loturak ezartzea, gure kulturan daukan lekua estimatuz.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK
1. Matrizeen hizkuntza erabiltzea eta matrizeen arteko eragiketak aplikatzea, taula edo grafiko eran egituratutako datuekin lan egin behar den egoeretan. 2. Hizkuntza arruntean adierazitako problema bat hizkuntza aljebraikoan ematea eta ebaztea, teknika aljebraiko zehatzak erabiliz: matrizeak, ekuazioak eta bi dimentsioko programazio lineala; lortutako emaitzen esanahia modu kritikoan interpretatzea. 3. Gizarte zientzietan ohikoak diren eta funtzioen bidez deskribatzen ahal diren fenomenoak aztertu eta interpretatzea, haien propietate nagusien azterketa kualitatibo eta kuantitatibotik abiatuta. 4. Deribatuen kalkulua tresna moduan erabiltzea funtzio baten portaerari buruzko ondorioak lortzeko eta egiazko egoera ekonomiko edo sozialetatik ateratako optimizazio problemak ebazteko. 5. Probabilitateak esleitzea ausazko gertaera bakun eta konposatuei, mendeko nahiz independenteei, zenbaketa teknika pertsonalak, zuhaitz diagramak edo kontingentzia taulak erabiliz. 6. Gertaera sozialei buruzko azterketa estatistikoak diseinatu eta garatzea, aurrez ezarritako fidagarritasun eta zehaztasun mailarekin parametroak zenbatestea ahalbidetzen dutenak; banaketa mota zehaztea, eta aztertutako populazioaren portaerari buruzko ondorioak ateratzea. 7. Komunikabideetan eta beste esparru batzuetan agertzen diren txosten estatistikoak modu kritikoan aztertzea, eta datuak nahiz ondorioak aurkezteko moduan errore eta manipulazio posibleak ikustea. 8. Egiazko bizitzan matematika ikustea, ikasitakoa egoera berriei aplikatzea, eta estrategia eta tresna matematiko desberdinak diseinatu, erabili eta alderatzea egoera horien azterketarako eta tratamendurako. OBJETIVOS La enseanza de las Matemticas aplicadas a las Ciencias Sociales en el bachillerato tendr como finalidad el desarrollo de las siguientes capacidades: - Aplicar a situaciones diversas los contenidos matemticos para analizar, interpretar y valorar fenmenos sociales, con objeto de comprender los retos que plantea la sociedad actual. - Adoptar actitudes propias de la actividad matemtica como la visin analtica o la necesidad de verificacin. Asumir la precisin como un criterio subordinado al contexto, las apreciaciones intuitivas como un argumento a contrastar y la apertura a nuevas ideas como un reto. - Elaborar juicios y formar criterios propios sobre fenmenos sociales y econmicos, utilizando tratamientos matemticos. Expresar e interpretar datos y mensajes, argumentando con precisin y rigor y aceptando discrepancias y puntos de vista diferentes como un factor de enriquecimiento.

- Formular hiptesis, disear, utilizar y contrastar estrategias diversas para la resolucin de problemas que permitan enfrentarse a situaciones nuevas con autonoma, eficacia, confianza en s mismo y creatividad. - Utilizar un discurso racional como mtodo para abordar los problemas: justificar procedimientos, encadenar una correcta lnea argumental, aportar rigor a los razonamientos y detectar inconsistencias lgicas. - Hacer uso de variados recursos, incluidos los informticos, en la bsqueda selectiva y el tratamiento de la informacin grfica, estadstica y algebraica en sus categoras financiera, humanstica o de otra ndole, interpretando con correccin y profundidad los resultados obtenidos de ese tratamiento. - Adquirir y manejar con fluidez un vocabulario especfico de trminos y notaciones matemticos. Incorporar con naturalidad el lenguaje tcnico y grfico a situaciones susceptibles de ser tratadas matemticamente. - Utilizar el conocimiento matemtico para interpretar y comprender la realidad, estableciendo relaciones entre las matemticas y el entorno social, cultural o econmico y apreciando su lugar, actual e histrico, como parte de nuestra cultura. CRITERIOS DE EVALUACIN - Utilizar el lenguaje matricial y aplicar las operaciones con matrices como instrumento para el - Transcribir problemas expresados en leguaje usual al lenguaje algebraico y resolverlos utilizando tcnicas algebraicas determinadas: matrices, ecuaciones y programacin lineal bidimensional, interpretando crticamente el significado de las soluciones obtenidas. - Analizar e interpretar fenmenos habituales en las ciencias sociales susceptible de ser descritos mediante una funcin, a partir de estudio cualitativo y cuantitativo de sus propiedades ms caractersticas. - Utilizar el clculo de derivadas como herramienta para obtener conclusiones acerca del comportamiento de una funcin y resolver problemas de optimizacin extrados de situaciones reales de carcter econmico o social. - Asignar probabilidades a sucesos aleatorios simples y compuestos, dependientes o independientes, utilizando tcnicas personales de recuento, diagramas de rbol o tablas de contingencia. - Disear y desarrollar estudios estadsticos de fenmenos sociales que permitan estimar parmetros con una fiabilidad y exactitud prefijadas, determinar el tipo de distribucin e inferir conclusiones acerca del comportamiento de la poblacin estudiada. - Analizar de forma crtica informes estadsticos presentes en los medios de comunicacin y otros mbitos, detectando posibles errores y manipulaciones tanto en la presentacin de los datos como de las conclusiones. - Reconocer la presencia de las matemticas en la vida real y aplicar los conocimientos adquiridos a situaciones nuevas, diseando, utilizando y contrastando distintas estrategias y herramientas matemticas para su estudio y tratamiento.