1

Osmangazi niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Endstri Mhendislii Blm

YNETM STAJI RAPORU

No Ad Soyad Staj Yeri Fabrikas

: : lker : Eskiehir Makine

Staj Tarihi : 22.08.2011 16.09.2011

Soru 1: Staj yaptnz iletmeyle ilgili olarak aadaki bilgileri veriniz: letmenin tam ad, adresi ve web sitesi, Varsa bal bulunduu st kurulu letmede alan igcnn grevlerine gre dalm, letmenin faaliyet alan (retim, hizmet, biliim vb.) Cevap 1: Trkiye eker Fabrikalar A.. Eskiehir Makine Fabrikas Sivrihisar cad. Trkiye eker Fabrikalar A.. Eskiehir Makine Fabrikas 195/C Trkiye eker Fabrikalar A.. Eskiehir Makine Fabrikasnda 1 adet Endstri Mhendisi almaktadr. letme Trkiye eker Fabrikalar A..ye makine retimi ve bakm alannda faaliyet gstermektedir. MEMUR 2 Metalurji Mh. Makine Yksek Mh. 10 Elektrik Yksek Mh. 1 Yk.r.dari 20 9 Personel 9 196 Lise ve Dengi Okul 7 Orta ve dengi okul 12 lkokul 1 Endstri Mh. 43 224 TOPLAM

Soru 2: letmede planlama denince ne anlalmakta ve ne gibi planlar yaplmaktadr? zellikle stratejik, taktik ve operasyonel dzeyde ne tr kararlar verildiini ve ne tr yntemler kullanldn rnekler vererek aklaynz. Cevap 2: Planlama denildii zaman iletmenin yakn ya da gelecek zaman iinde yapaca faaliyetlerin, bu faaliyetlerin hangi birimler tarafndan ve hangi srayla yaplacann eitli birimlerce belirlenmesidir. retim Planlama ve Kontrol (bu ksm fabrikada Hazrlama Servisi olarak bilinmektedir) ksm tarafndan dnemlik ve aylk bazda i yk planlar yaplmakta ve bu

planlar ilgili atlyelere gnderilmektedir. . Tespit edilen retim miktarna ait her bir kalem iin i emirleri alarak i merkezlerinde retim aamasna geilmektedir. retim her bir i admnda iin tipine uygun kontroller yaplmaktadr. letmede stratejik, taktik ve operasyonel dzeyde kararlar verilmektedir. Operasyonel dzeyde; Atlye mhendislerinin iin iilere datmas gibi faaliyetleri ve piyasadan siparilerin alnp deerlendirilmesini rnek gsterebiliriz. Taktik dzey: Genel mdrln izni ile alnan yeni bir makinenin tesis iindeki yerleimi rnek olarak gsterilebilir. Stratejik dzey: irket bnyesindeki fabrikalarn birletirilmesi rnek verilebilir. Turhal, Afyon ve Erzincan makine fabrikalarnn yine ayn blgedeki eker fabrikalarna balanmas stratejik dzeyde bir karardr. Soru 3: letmede egdm (koordinasyon) adna nasl bir yntem izlenmektedir. rnek vererek aklaynz. Cevap 3: letmede koordinasyon adna genel mdr bakanlnda haftalk deerlendirme toplantlar yaplmaktadr. Ayrca fabrika mdrleri bakanlnda birimler baznda da toplantlar yaplmaktadr. Bu toplantlarda oluturulan i planlarnn gerekletirilmesi iin yaplacak almalar kararlatrlmaktadr. Soru 4: letmede motivasyon (isteklendirme, cokulandrma) ve ynlendirme iin ne tr yaklamlar sergilendiini (dllendirme, kurum ii eitim, toplu piknik dzenleme, birimler aras spor karlamalar, bilgilendirme panolar ile iletme ve alanlar hakknda srekli bilgi ak salama, alanlara kre vb. olanaklar salama gibi) rnekler vererek aklaynz. Cevap 4:letmede performans dkl yada disiplinsiz davranlar gsteren alanlara ikramiye kesintisi gibi uygulamalar yapabilmektedir. letiim iin iletmenin pek ok yerinde bilgilendirme panolar kullanlmaktadr. Sosyal faaliyet olarak iletmenin ekerspor adnda bir spor kulb mevcuttur. Burada alanlar sportif faaliyet ynnden kendilerini gelitirmektedir.

Soru 5: letmedeki denetim sistemlerini, bunlarn nasl ve kimler tarafndan yrtldn

aklaynz. Cevap 5: Ynetimde nemli bir yere sahip olan denetim, iletme faaliyetlerinde ne tr ilerin hangi seviyede ve verimlilikte yapldn belirlemek amacyla yaplmaktadr. Bu amalar dorultusunda fabrikada da retime ynelik birtakm denetimler yaplmaktadr. Her ay imalat brosu ( Hazrlama Servisi) tarafndan aylk imalat raporlar ve hatal retim raporlar dzenlenip ynetime sunulmaktadr. Ayrca 6 ayda bir eker irketi tarafndan grevlendirilen bir mfetti denetim yapmakta ve rapor hazrlamaktadr. Aylk olarak hazrlanan hatal retim oranlar raporu Kalite Kontrol Atlyesi almalar sonucu burada oluturulup imalat brosuna iletilmektedir. Soru 6: letmenin rgt emasn izerek, emann hangi esasa gre oluturulduunu belirtiniz. letmecilik fonksiyonlarnn bu emada hangi ksmlar tarafndan yerine getirildiini aklaynz. Cevap 6: rgt emas EK-1de verilmitir. letmenin rgt yaps oluturulurken fonksiyonel esaslar lt olarak alnmtr. ema hiyerarik bir yapya sahiptir. Her departmann bir yneticisi bulunmaktadr ve her birim bir stteki birimine kar sorumludur. Bu emada iletmecilik fonksiyonlar; Ynetim; imalat, proje, idari ve personel mdrleri retim; imalat brosu ve imalat mdr Finans ve muhasebe; muhasebe servisi nsan kaynaklar; personel servisi

tarafndan stlenilmektedir. Soru 7: Denetim alan (bir yneticinin etkin bir biimde kontrol edebilecei ast says) asndan iletmenin rgt yapsn inceleyerek yorumlaynz.

Cevap 7: rgt emasna gre denetim alan yetkileri bakmndan; Genel mdr

Genel mdr yardmcs Fabrika mdr ef Memur ve iiler eklinde sralanabilir. Btn daire bakanlklar ve fabrikalar genel mdrle baldr. Genel mdrlk en geni denetim alanna sahip birimdir. ef ve memurlar ilgili olduklar fabrikann fabrika mdr ve mdr yardmclar tarafndan denetlenirler. Soru 8: letmede verimlilik lmlerinin nasl yapldn ve hangi amalarla kullanldn aklaynz. Cevap 8: Genellikle iletmelerde verimlilik lmleri sermaye , retim ve malzeme asndan olmak zere ekilde yaplmaktadr. retimde kaliteyi artrmak, kurulu kapasitesini mmkn olduunca verimli bir ekilde kullanmak ve hatal retim oranlarn enkklemek adna fabrikada verimlilik lmleri yaplmaktadr. Gerek bir rn iin kullanlan malzemenin, gerekse iinin retimdeki verimlilii ok nemlidir. Bu amala fabrikada zaman zaman zaman etd ve metot etd almalar yaplmakta, periyodik aralklarla tezghlarn bakmlar yaplmakta ve ihtiya olduu dnlen konularda iiler bilgilendirilmektedir. Bir de atlye baznda dnem banda hedeflenen retim miktar ile gerekleen retim miktarlarn karlatrlmas yaplmakta, arada ok ciddi farklar varsa iyiletirme yoluna gidilmektedir. Soru 9: letmede performans lmlerinin nasl yapldn ve hangi amalarla, nasl kullanldn aklaynz. Cevap 9: letmede retimin ayn anda pek ok parametreye bal yaplmas performans analizlerini zorlatrmaktadr. ok karmak olan bu sistemi daha anlalr klmak iin performans lmleri yalnzca planlanan i yk ile gerekleen i yk karlatrlmas eklinde yaplmaktadr. Soru 10: Staj yaptnz isletme iin deer yaratma konusunda ( sekil, zaman, yer ve mlkiyet deiiklii yoluyla) ne syleyebilirsiniz? Cevap 10: Firma deer yaratma konusunda iki temel yntemi benimsemitir. letme fabrikalarda retilen ya da dardan temin edilen hammaddeleri, fiziksel deiiklie uratlarak yeni bir rn oluturulmaktadr. ekil deiiklii iletmenin asli iidir. Bununla beraber irket bnyesine bulunan

ancak kapasitesi Eskiehir Makine Fabrikasndan ok daha dk olan makine fabrikalar gelen talepleri karlamakta zorlanmaktadr. Orta ve dou anadoludaki eker fabrikalarnn ihtiyalarn giderebilme adna zelliklede kampanya dneminde mallarn tanp kt olduu blgelere ulatrlmasyla yer faydas yaratr. Soru 11: Staj yaptnz iletme farkl snflandrma biimleri asndan bakldnda hangi snfta yer almaktadr? Cevap 11: letme; Ekonomik yap bakmndan mal reten(retici) iletme grubuna, Faaliyet konular bakmndan sanayi ile uraan iletme grubuna, Sermaye mlkiyeti bakmndan kamu sektr iletme grubuna, Hukuki bakmdan kamu iletmeleri grubuna, Uluslararas olup olmama bakmndan ulusal iletme grubuna, letmeler aras anlamalar bakmndan anonim bir irkettir. Soru 12: letmede seeceiniz bir rn iin retim miktarna bal geliri gsteren bir grafik iziniz. Baa ba analizi yaparak baa ba noktasndaki retim miktarn bulunuz. Cevap 12: letmede herhangi bir rne ait baa ba analizini gsteren belgelere ulalamamtr. Ancak buhar kazan zgara paketi imaline ait maliyet deerleri verilmitir. Bu bilgiler aadaki gibidir:
BRM MALZEME TOPLAMI LK GENEL MASRAF GENEL MALYET KG SAAT % MKTAR 15.20 1.75 BRM FYATI 6.50 22.00 280 GENEL TUTAR (TL) 98.80 38.50 107.80 245.10

letme irket iine yapt retimlerde kr koymamaktadr ancak retimde direk yer almayan gider kalemleri, ynetim kadrosundaki personelin yl boyunca alaca maa ve btn giderlerini genel masraf kalemi altnda toplayp birim iilik-saate yanstmaktadr. Bu oran iilik-saatin %280ine tekabl etmektedir. Bylece retimde dorudan yada dolayl olarak ortaya kan tm giderler rn maliyetine eklenir.

Soru 13: letmede pazarlama ynetime dnk hangi kararlar verilmektedir? Bu kararlarda ne gibi bilimsel teknik ve yntemler kullanlmaktadr? Cevap 13: letme ald sipariler dorultusunda retim yapt iin, etkin olarak bir pazarlama ynetimi anlay, reklam, sat artrc aba vb. uygulamalar yapmamaktadr. Ancak her iletmede olduu gibi bu fabrikada da alnan sipariin zamannda teslimi, mamul zelliklerinde gelitirici almalar yapmak gibi faaliyetlerden sz edilebilir. Bunun dnda bir de ylda bir ya da birka kez fuarlara katlmakta ve bu fuarlarda rettii rnleri ve rn eidini sergilemekte, bu sayede rnlerinin alclarn etkileyerek daha ok kar elde etmeyi amalamaktadr. rn tesliminden sonra mteri memnuniyeti anketi yaparak geri dnler almaktadr ve yllk bazda bu anket sonularn internet sitesinde yaynlamaktadr. Fabrikann rettii rnleri yerine ulatrmaya ynelik herhangi bir uygulamas yoktur. nk ilgili siparii veren fabrika ya da firma sipari bittii zaman kendi imkanlarn kullanarak siparii teslim almaktadr. Soru 14: letmenin hedef pazarn ya da pazarlarn ekonomik, demografik ve corafi ynleriyle aklaynz. Cevap 14: Fabrikada retilen mamuller sipari olduu iin, ayrca fazladan bir retim yaplp da bunun satlmas fikri olmadndan fabrikann hedef pazarnn irket bnyesindeki eker fabrikalar ve zellemi durumdaki birka fabrikann olduu sylenebilir. Turhal, Afyon ve Erzincan makine fabrikalarnn klmesi Eskiehir Makine Fabrikasnn pazar paynda arttrmtr. Ancak normal retiminin yannda bo kapasite kalrsa eker sektrnden baka sektrlerdeki firmalara da mamul retilebilmektedir. Gemi yllarda daha aktif olan bu faaliyet zamanla azalmtr. Fabrika bo kapasitesinin msaade ettii oranda imento, Kmr, Tekel, Etibank, T.P.A.O., Elektrik Kurumu ve Kat Sanayiine ynelik muhtelif tesis ve makine imalatn gerekletirmektedir. Soru 15: letmenin sermaye yapsn aklayarak, finansal ynetimde hangi kararlarn nasl verildiini belirtiniz. Cevap 15: letmede finansal kararlar kk apta olduunda kendi ierisinde karara balanmakta, dier durumlarda da problem genel mdrlke zlmektedir. Ancak her iki durumda da yaplan faaliyetler ve alnan kararlar mutlaka genel mdrle bildirilmektedir. Soru 16: letmedeki insan kaynaklar ynetimi birimini inceleyerek burada ne gibi ilemlerin

yapldn aklaynz. Cevap 16: letmede insan kaynaklar departman bulunmasada benzer grevleri stlenmi bir blm bulunmaktadr. Personel servisi alanlarn zlk ileriyle ilgili ilemleri yapmak, personelin geliimini salamak iin hizmet ii eitim programlar dzenlemek ve iletmenin gerek, yedek ek ve yeni personel ihtiyacnn belirlenmesi ve genel mdrle iletilmesi gibi grevler stlenmitir. Ayrca personel servisinde yaanan personel saysndaki yetersizlik servisin daha aktif almasn kstlamaktadr. Soru 17: letmedeki ii sal ve i gvenlii nlem ve uygulamalarn belirtiniz. Cevap 17: Fabrikada ii sal ve i gvenlinden sorumlu, bu konuda toplantlar dzenleyen gerekli almalar yapan bir personel bulunmaktadr ayrca atlyelerde alan bir makine mhendisinin de alma bakanlnn i gvenlii uzmanl iin verdii eitime katld ve sertifika almay bekledii renilmitir. Forklift, i makinesi, vin, elektro kar kullanacak olan iiler eitim alarak ara kullanma belgesine sahip olmaktadr. Bylelikle kullanma belgesine sahip olmayan personelin bu aralar kullanmas engellenerek, i kazalar iin nlem alnmaktadr. i sal ve i gvenlii asndan alnan tedbirlerin banda iilere altklar birime gre koruyucu malzemelerin datlmas gelmektedir. Bu malzeme datm yle rneklenebilir; Lastik atlyesi alanlarna filtre ve yksek sya dayankl eldiven; Isl ilem atlyesinde alanlara elik maskaratl ayakkab ve sya dayankl eldiven; Laboratuar ve Revizyon atlyesi alanlarna aside kar koruyucu nlk ve tulumlar; Onarm atlyesi alanlarna apak gzl ve nitrik kapl eldivenler; Elektrik atlyesi alanlarna elektrik yaltc eldiven ve ayakkablar verilmektedir. letme bnyesinde revir ve ambulans bulunmaktadr ancak tam donanma sahip olmad yeterli salk hizmeti verememektedir. Soru 18: letmede AR-GE almalar yaplyorsa bunlarn neler olduunu ve hangi uzmanlarca gerekletirildiini, AR-GE yaplmyorsa, sizce, ncelikle hangi AR-GE almalarnn kimler tarafndan yaplabileceini tartnz. Cevap 18: letmede aktif olarak alan bir ar-ge departman bulunmamaktadr. Ancak iletmenin bal olduu irket bnyesinde dnemsel olarak ar-ge raporlar hazrlanmaktadr. Bu raporlarda pancar retim ve eker retimi zerine olsada makine fabrikalarnn rnlerine ynelikte almalar gerekletirilmektedir. rnek olarak kazan besleme suyu ve kazan suyunda St 35.8 ve 15 Mo3 eliinin korozyon davranlarnn incelenmesi gsterilebilir. letme adna ar-ge almalarnn

yaplmas verimin artmas iin nemli yere sahiptir. letmede yer alan proje blm gelitirilerek rnler zerine iyiletirmelere gidilebilir. Soru 19: letmede mteri ilikileri ynetimi ve halkla ilikiler asndan neler yaplmakta olduunu belirterek, tketici davranlarnn nasl izlendiini ve buna karlk nasl uygulamalar yapldn aklaynz. Cevap 19: letmenin tketici davranlarn takip etme adna son yllarda mterisi konumundaki eker fabrikalarndan temsilcileri kabul etmekte dnem dnem toplantlar dzenlemektedir. eker fabrikas temsilcilerinden ald geri dnler dorultusunda iyiletirilmelere gidilmektedir. Ayrca dier firmalarada i yapan iletme fuarlara katlarak kendini mteriye en iyi ekilde tantmay hedeflemitir. Soru 20: letmede bilginin elde edilmesi iin hangi ilemler uygulanmaktadr? Ne tr bilgiler hangi birimlere ve hangi dzeydeki kiilere aktarlmaktadr? Bilginin ak nasl salanmakta ne gibi yntemler kullanlmaktadr?( Bilgisayar, e-posta, duyuru, rapor hazrlama vb.) Cevap 20: letmede bilginin elde edilmesi ve aktarlmas genelde bilgisayar, telefon ve evrak aracl ile oluyor. Hemen hemen btn birimler arasnda bilgi al-verii olmaktadr. dari kadronun ynetim kurulu ile yapt bilgi ak e-posta ve hazrlanan raporlar ile gerekletirilmektedir. letme iersindeki iletiim ise duyuru panolar ile salanmaktadr. rnein; kalite kontrol servisinin hazrlad raporlar aylk periyotta i hazrlama servisine evrak eklinde iletilir. Birimler aras bilgi akn aadaki gibi dzenleyebiliriz.

Soru 21: Staj yaptnz iletmede hangi birimlerde ne tr ilemler iin bilgisayarlardan yararlanlmaktadr? Ne tr yazlmlar(paket programlar) kullanlmaktadr? Cevap 21: letmede pek ok ilem iin bilgisayardan yararlanlmaktadr. Her blmde farkl trdeki ilemlerin yrtlmesi iin bilgisayar kullanlsa da, temel olarak fabrika genelinde gerekleen her faaliyet kaydedilerek bilgisayarlarda tutulmakta ve gereken zamanlarda bu bilgilerden yararlanlmaktadr.malat brosunda retim programlarnn hazrlanmas, siparilerin zerinde i yk i gc dengesinin simulasyon yntemleri ile kurulmas ve dengelenmesi, bu siparilere ait i emirlerinin almas, raporlanmas ve dier blmlerle iletiim kurmak iin bilgisayar kullanlrken, muhasebe servisinde ise birim maliyetlerin, genel muhasebe hesaplarnn yaplmas, gelirgider tablosu oluturma ve rapor hazrlama amacyla bilgisayarlardan yararlanlmaktadr. Ticaret biriminde, sipari bilgileri bilgisayara girilmektedir. Personel servisinde, personel bilgi kaytlarnn ilenmesinde saklanmasnda, izin bilgilerinin kaydedilmesinde, stajyer bilgilerinin kaydedilmesinde bilgisayarlar kullanlmaktadr. Ynetimde i plan takibi, sipari isteklerinin takibi fabrikada yaplan her trl faaliyetin izlenmesi iin bilgisayarlar kullanlmaktadr. Haberlemede her trl yazmalar iin bilgisayarlar kullanlmaktadr. Projede teknik resim izimleri oluturmada bilgisayarlardan yararlanlmaktadr. Soru 22: Staj yaptnz iletmede yukarda sz edilen bilgi sistemlerinden kullanlanlar var mdr? Varsa nasl ve hangi amala kullanldklarn aklaynz. Yoksa isletmeye uygun olacak bir YBS ile bir KDSnin neler olabileceini, bunlarn hangi bilgileri alp sonuta ne reteceini aklaynz. Cevap 22: letmede kayt ileme sistemi(KS) mevcuttur. retilen rnler, alma saatleri, hammadde tketimi hakknda birok bilgi bilgisayara veri olarak srekli girilmektedir. Bu bilgiler belirli bir periyotta ne kadar malzeme ve igc kullanld ve sonuta ne kadar rn retilebildiini takip edebilmek iin kayt edilmektedir. Soru 23: letmede var olan bir bilgi sistemi iin bir veri ak diyagram veya sistem ak diyagram iziniz. Eer bir bilgi sistemi yoksa kendi tasarlayacanz bir KDS veya YBS iin veri

11

ak diyagram veya sistem ak diyagram iziniz. Cevap 23: letmede kullanlabilecek stok hareketine ilikin veri ak diyagram Ek-2de verilmitir. Soru 24: Staj yaptnz isletmede bilgi ilem olanaklarn inceleyerek donanm acsndan iletmede ne tr bilgisayarlar olduunu, yerel a olup olmadn, yukarda tanmlanan donanmdan baka ne gibi farkl donanm bulunduu aklaynz. Cevap 24: letmede her birimde gerekli tm bilgisayarlar mevcuttur. Bu bilgisayarlar; Pentium Core 2 Duo merkezi ilemci Ana bellek olarak 1 GB Yardmc bellek olarak CD-ROM, DVD-ROM evre birimleri olarak klavye, fare, yazc, tarayc lemci hz olarak ise 2.4 Ghz hza sahiptir.

letmenin btnnde internet kullanlmakta ve bilgisayar a mevcuttur. Binalarn ii ve binalarn arasnda fiber optik kablolar mevcuttur. Ayrca genel mdrlkle iletmedeki birimleri balayan bir geni a (wan) vardr. Soru 25: letmede kullanlan yazlmlar ve kullanm amalarn yukardaki snflamay dikkate alarak yaznz. sletmenin kulland zel amal yazlmlar ve kendisine ait bir web sayfas var mdr? Varsa bunlarn ne amala kullanldn ksaca aklaynz.

Cevap 25: letim Sistemi : Windows NT 2000-98, Windows XP Dier Programlar : Autocad, nventor, ntellicad, Programlama Dilleri : C++ ,Visual Basic, Pascal Kelime lemciler : MS Word Hesap Tablolar : MS Excel Veri Taban : Dbase, Access letmenin dahil olduu Trk eker irketinin http://www.turkseker.gov.tr/ adnda bir web sayfas vardr. Bu sayfa sayesinde faaliyet raporlar , ar-ge raporlar ve mteri konumundaki eker alclar, tekilat birimleri ve iftiler tarafndan yantlanan mteri memnuniyeti anket sonular

yaynlanmakta. Ayrca sektrdeki gelimeler ve politikalar hakknda da bilgiler iermektedir. Soru 26: Bilgi ilem biriminin rgt iindeki yerini inceleyerek rgtteki hangi birimlere ne tr hizmetler verdiini inceleyiniz. Cevap 26: letmede ayr bir bilgi ilem birimi oluturulmam olsada bilgi ilem hizmetlerini stlenen personeller vardr. Bilgi ilem hizmetleri yneticisi ve sistem analisti olarak grevlendirilmi bir personel varken veri taban yneticisi ve programcln endstri mhendisi stlenmitir. Bu personeller, internet hizmeti vermekte ve internetin kontrol salanmaktadr. Sistemde kan sorunlar zmekle grevlidir, zemedii durumlarda ise bilgisayarlarn zel teknik servisleriyle iletiime geerek zm salamaktadr. Ayrca genel mdrlk baznda bilgi ilem daire bakanl iletmelere gerektiinde destek vermektedir. Soru 27: letmede veri toplama ve ileme sisteminin nasl yaplandrlm olduunu aklaynz. Farkl yaplar sz konusu ise hangi birimde nasl bir yapnn kullanldn ve neden byle bir tercih yaplm olduunu aklaynz. Cevap 27: letmede veri toplama ve ileme evrim d olarak yaplmaktadr. Bu ekilde yaplmas anlk bilgilere ulalamamasna neden olmaktadr. Ancak iletmede alan endstri mhendisi tarafndan yaratlm olan veri tabannn dier birimlerle balanmas iin almalar yaplmaktadr. Atlyeler, kalite kontrol servisi, personel servisi ve muhasebe ile balant salanabildiinde veriler terminaller kanalyla kaynandan toplanabilecek. Soru 28: letmede kullanlan veri taban ynetim sistemini tantnz. Sistem hangi yazlmla retilmitir? Hangi ileri gerekletirmek iin kullanlmaktadr? Cevap 28: letmede btn halinde bir veri taban oluturulmamas byk bir eksiktir. Bunun nedeni ise kamu iletmesi olduu iin hzl bir ekilde gelimelere ayak uyduramamas ve prosedrn yava ilemesidir. hazrlama servisinde endstri mhendisi tarafndan access tabanl kurulmu ve devaml gelitirilen bir veri taban mevcuttur. hazrlama servisinde sipari bilgisi, sevk bilgisi gibi veri girileri yaplmaktadr. Ambardaki mevcut stok durumunu grebilmek iin bir sorgu ekran vardr. Malzeme ambarnda kullanlan ve dbase tabanl olan veri tabanna ambara giri ve klar kaydedilir. hazrlama servisi access kullanmadan nce dbase kullanyormu. Endstri mhendisi tarafndan alnan lmler veri tabanna kaydedilmi ve her rne ait iilik maliyeti sorgu ekranndan grlebiliyor. Ayrca gemi dnemlerin talepleri ve retim miktarlarnda sorgu

13

ekranndan grlebiliyor. Trk-eker irketine dahil olan tm iletmelerin bal olduu bir internet a vardr. Personel servisi, Muhasebe servisi ve Malzeme ambar bu geni aa baldr. hazrlama servisinde endstri mhendisi tarafndan dkm ve mekanik atlyelere kurulacak terminaller iin gerekli alma yaplmaktadr. leriki dnemlerde atlyeler ve ambardan veri tabanna bilgi ak salanabilecek. Soru 29: Staj yaplan iletmedeki karar vericilerin talep ettikleri bir konuda veya kendinizin belirledii bir problemin zm iin yazlacak bir bilgisayar programna ait program ak diyagramn iziniz. Cevap 29: retimi yetimeyecek rnlerin fazla mesai yoluyla m yoksa d yaptrm yoluyla m yaplmas gerektii konusunda fikir verebilecek bir programa ait parametre ve deikenler EK-3te verilmitir. Soru 30: letmede Endstri Mhendisi almakta mdr? Evet, ise hangi ksmlarda ne tr iler yaptklarn aklaynz. Cevap 30: letmede i hazrlama servisinde (imalat brosu) bir adet endstri mhendisi almaktadr.. hazrlama servisi dier iletmelerdeki retim planlama blmne denk gelmektedir. hazrlama servisinde planlama zerine almaktadr. letmenin mekanik atlyelerinde i etd analizleri yapmtr. Ayrca mevcut olan veritaban sistemin deiiklii zerine almaktadr. Soru 31: Ynetim stajnn genel bir deerlendirmesini yaparak iyerinde karlatnz zel durumlar, staj klavuzunda yantlanmas istenen sorularn yantlanmasnda ektiiniz glkleri, gzlemleriniz srasnda dikkatinizi eken dier hususlar ve staj uygulamas ile ilgili olarak grdnz eksiklikleri yaznz. Cevap 31: Blmmzde 15-15-15 toplamda ise 45 gnlk zorunlu stajn olmasn ok ilevsel bulsamda yerine getirilmesi gereken pek ok prosedr olmas ok sorun dourmaktadr. Ynetim staj yapan rencilerin cevaplanmas istenen sorularn ayrnt dzeyi, okulda verilen bilgileri pratikte snama ansndan teye gitmektedir. letmenin zel bilgilerini ve dar ile paylaamayaca ayrntlarn istenmesi stajyer rencileri zor durumda brakmaktadr. zellikle kamu kurumlarnda yaplan stajlar iin rapor hazrlamak olduka g olmaktadr. Staj yaptm Eskiehir Makine Fabrikas uzun zamandr zelletirme basks altndadr. Bu bask

iletmenin sahip olduu byk potansiyeli nnde duvar rmektedir. letmenin bu durumda olmas sadece Trk-eker irketinin baarsz ynetilmesi deil gemi hkmetlerinde sektrn nemini kavrayamamasdr. Bugn eker retimi iin hayati nemi olan pancar ekiminde kota olmas, hazr gdalarda yer alan ve yakn zamanda yzdesi arttrlan msr urubun (niasta bazl eker) kullanmna olanak salanmas sadece Trkiyenin deil bir ok ortadou lkesinin eker ihtiyacn salayan eker fabrikalarna byk darbe vurmutur. Sektrdeki bu klme direk olarak irket bnyesindeki makine fabrikalarnda etkilemitir. Eskiehir Makine fabrikas ,bugn personel says yeterli olmasada, bir ok farkl sektr iinde retimde bulunmutur. letme savunma sanayi iin tank tekeri ve tabanca dkebilecek, imento fabrikalarnn kurulmas iin gerekli alt yapy salayabilecek kadar potansiyele sahip olmasna karn bugn atl durumdadr. letme gemi dnemlerde 1200e yakn personel bulundururken uanda gerekli igcn salamak iin ihaleye kmaktadr. letmede gelecek belirsizlii bu kadar basknken pek ok personel verimlii arttrmak iin hevesli gzkmemektedir. Ancak kilit seviyelerde yer alan baz alanlarn bunu deitirmek iin gerekli donanma sahip olduunu gzlemledim. rnein iletmede alan ve Eskiehir Osmangazi niversitesi Endstri Mhendisliinden mezun olmu olan endstri mhendisi iletmeyi bir adm ileri gtrebilmek iin bir ok alma yapmaktadr. Veri taban kurulmas ve gelitirilmesi, tezgahlarda yaplan ilerin standart srelerinin belirlenmesi ve yaplan ilerde bilgisayarlardan daha ok faydalanlmas son yllarda iletme adna olumlu gelimelerdir. Trk-eker irketinde olduu gibi Eskiehir Makine Fabrikasnda da gerek lise dzeyinde gerekse yksekokul dzeyinde stajyer kabulne byk nem vermektedir. Staj yaptm dnemde benimle birlikte bir ok kiinin staj yapmas sadece alanlardan deil stajyerlerden de bilgi alverii yapmama olanak salad. Hazrlamam gereken rapor zorluk gibi gzksede bilgilerimi snama ve kendimi gelitirme imkan salad.

15

EKLER

EK - 1 EK - 2

letmenin rt emas Fabrikada kullanlabilecek stok hareketine ilikin veri ak diyagram

EK - 3

Program ak diyagram

EK - 1 letmenin rt emas

17

EK 2 Fabrikada kullanlabilecek stok hareketine ilikin veri ak diyagram

0100090000032a0200000200a20100000000a201000026060f003a03574d46430100000000000100 4ce10000000001000000180300000000000018030000010000006c00000000000000000000001a00 0000370000000000000000000000e1390000fe2d000020454d460000010018030000120000000200 0000000000000000000000000000b0090000b40d0000d20000002901000000000000000000000000 00005034030028880400160000000c000000180000000a0000001000000000000000000000000900 000010000000d60600006f050000250000000c0000000e000080250000000c0000000e0000801200 00000c00000001000000520000007001000001000000d2ffffff000000000000000000000000900100 00000000a204400022430061006c0069006200720069000000000000000000000000000000000000 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000003500909935 0010000000f49c3500749a3500fa4e3a65f49c3500ec993500100000005c9b3500d89c3500cc4e3a65 f49c3500ec993500200000008a794467ec993500f49c350020000000ffffffff3cba6c00057a4467ffff0 500ffff0180ffff01807fff0180ffffffff0000010000080000000800003f4894b601000000000000002c0 1000025000000372e9001a200020f0502020204030204ff0200e1ffac004009000000000000009f010 00000000000430061006c0069006200720000000000709a3500b49a3500d62d4467302e2668149e3 500209a350098323d671f000000010000005c9a35005c9a3500907b3b671f000000849a35003cba6c 006476000800000000250000000c00000001000000250000000c00000001000000250000000c0000 0001000000180000000c00000000000002540000005400000000000000000000001a000000370000 0001000000df7b074139760741000000002c000000010000004c0000000400000000000000000000 00d60600006f05000050000000200000001b00000046000000280000001c00000047444943020000 00ffffffffffffffffd706000070050000000000004600000014000000080000004744494303000000250 000000c0000000e000080250000000c0000000e0000800e000000140000000000000010000000140 000000400000003010800050000000b0200000000050000000c024e01a401040000002e0118001c0 00000fb020400020000000000bc02000000a20102022253797374656d003f3f3f3f0000003f3f3f3f08 3f3f3f000000003f3f3f3f3f00040000002d010000040000002d01000004000000020101001c000000f b02f5ff0000000000009001000000a20440002243616c696272690000000000000000000000000000 0000000000000000000000040000002d010100040000002d010100040000002d0101000500000009 02000000020d000000320a0b0000000100040000000000a4014e0120000600040000002d01000004 0000002d010000030000000000

19

EK 3 Program ak diyagram

D = Talep hz A = Hazrlk, karlama, sipari maliyeti

C = Birim satn alma maliyeti = Stok bulundurma oran P = retim Hz Q = Sipari Hacmi Toplam Maliyet = Q hacmindeki sipariin irkete toplam maliyet