Motor Hareketi

Motor sinirleri yap itibariyle sinir hcrelerinden meydana gelir. Bylece her bir motor siniri sadece polarize veya depolarize durumunda bulunabilir ve motor u plakalarna iki seviyeli(var-yok) bir bilgi gnderir.Bylece her bir kas lifi de ya dinlenme durumunda (gevek) veya uyarlm (gergin) durumdadr. Kas hareketinin artmas ile birok motor nitesi faaliyete geer ve hepsinin faal olduu zaman, kas hareketi en st dzeydedir. Bylece harekette bir miktar dzgnlk salanm olur.Kasn hareketinin dzgnl, hem uyarlan motor nitelerinin says ve hem de bu motor nitelerinin uyarlma hz ile kontrol edilir. Kaslarda Servo Mekanizma: Kas hareketini kontrol eden sinir sisteminin olduka basitletirilmi blok emas ekil (4.5)'de gsterilmitir.

ekil (4.5) Kaslarda servomekanizma

Servo sisteminin almas basit bir rnekle aklanabilir; rnein bir insan parman souk bir cisme dedirdii zaman, parmaktaki duyu alclar scakl alglar ve beyine gnderir. Beyin bu iaretin souktan geldiini anlar ve motor siniri ile kas harekete geirmesi gerekmez. ayet parmak scak bir cismin zerine konmusa, beyin duyu sinirleri ile gelen bilgiden parman scak bir cisim zerinde olduunu anlar. Eer cisim ok scak ise motor sinirleri ile kol kaslarna gerekli bilgiyi gnderip parman scak cismin zerinden ekilmesini salar. Duyu alclarnn scak cismi hissetmeleri ile parman kaldrlmas arasnda birka yz ms'lik bir zaman gecikmesi vardr. Kasn hareketi esnasnda oluan elektriksel iaretlere "elektromiyogram" veya ksaca EMG denir.

Refleks Cevap: ekil de gsterilen acil kaps, normal durumda ie

karmaz. Acil kaps genellikle omurilikte bulunur. Duyu alclarndan kuvvetli bir iaret alglandnda refleks cevap ortaya kar. Bu durumda acil kaps kasn hzl hareket etmesini salar. Bu refleks cevap sayesinde vcut tehlikelere kar korunmu olur.

KASIN KASILMASI SIRASINDA OLUAN GERLM

Tek bir motor nitesinden elde edilen EMG iaretinin ekli, hastalk etkisiyle olduka deiir. Periferik (evre) nropatilerinde (sinirlerin bozulmasnda), kasn ksmen sinirsel uyary alamamas sz konusu olabilir. Sinirler kendilerini yenileyebilen dokular olup bu durumdan sonra regenerasyon (dzelme) mmkndr. Kendini yenileyen sinir liflerindeki iletim, salkl sinir liflerinden daha yavatr. ekil (4.8)'de, konsentrik (e merkezli) ine elektrodlarla salkl ve hastalkl motor nitelerinden, kas hcresinin uyarlmas ile elde edilen EMG iaretleri gsterilmitir.

ekil (4.8) Salkl ve hastalkl motor nitelerinden elde edilen EMG kaytlar

ekil (4.9)'da normal bir interosseus dorsalis (elin ba parma ile iaret parma arasndaki kas) kasnn eitli kaslma sralarnda rettii motor nite potansiyelleri (EMG) iaretleri grlmektedir. Hafif kaslma durumunda tek bir motor nitesinin faaliyeti ayrt edilebildii halde kuvvetli kaslmalarda bu mmkn deildir. nk birok motor nitesinin faaliyeti stste binmitir. Kasn kaslmas kademeli olarak artarken aktif motor nitelerinin uyarma frekanslar artar, ve yeni (daha nce aktif olmayan) motor niteleri devreye girer.

ekil (4.9) Normal bir dorsal interossus kasnn ok azdan ok kuvvetliye, kadar kaslmas anlarnda retilen potansiyeller

Kasa uyarnn gelmesiyle kasn kaslmaya balamas arasnda gecikme sresi latent period" olarak isimlendirilen bir sre geer, ekil (4.12). Burada T, mekanik gerilmeyi gsterir. Her kaslma fazn bir geveme faz takip eder. Kasn uyarma sonucu kaslmas olayna kas seirmesi denir. Seirme sresi kasn tipine gre deiir. rnein hzl, ve hassas hareketleri salayan "hzl" kaslarda bu sre 7.5 ms kadar kk bir deere inebildii halde kaba ve kuvvetli hareketlerin yaplmasn salayan kaslarda 100 ms. kadar olabilir.

ekil (4.12) Kasa uyarnn gelii ve kasn kaslmas

Kas Yorulmas ile EMG'de Grlen Deiimler : ekil (4.13)'de deri

zerindeki elektrod yardmyla elde edilen kaslm bir kasa ait EMG iaretleri grlmektedir.

ekil (4.13) Yorulmann EMG zerine etkisi a) EMG gcnde zamanla azalma b) EMG frekans spektrumunda yorulma ile deiimi