You are on page 1of 158

158

158

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

jrefrmouU&mZf 13&3 / wefcl;v

2006 ckESpf/ {+yDv wGifpwifxkwfa0onf?


tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1

rmwdum
tvif;tdrfpum;

uAsm
cgo}ueF af wmftrSD jyefcsijf yD

cdkif=unf0if;

trfpwm'rfrSm qHk}ur,fh ....

rif;udkEdkif
rif;wm&m
ndKxuf (vrf;opfOD;)
zdk;ZD0
atmifcdkifjrifh
0if;vJhar (acwW *syef)
xl;wifh
oHvGifc
xGef;+idrf; (abmufaxmfom;)
armif=uD;jidrf;csrf;

EGeH pfvdk h ta&mifrysuf

oHcJ
r*FvmeHeufcif;
aumv[mvawGe@J ....
a0;&yfajrutdrf
,Ofaus;rSv
k yk o
f m;rsm;od@k ....
tvJtvS,f
a'gif; /2012
&efukef qdkawmhvnf; &ifckefwmaygh

6
7
8
10
12
14
15
16
17
18
19

umwGe;f
tifwmeufay:rSumwGe;f rsm;

20

,Ofaus;rSk okw/&o
ausmif;awGrSmjynfol@eDwdoif=um;a&;
'Duae@ArmawG Armpma=u =uovm;
t&if;ppfawmh pepfwpfckvHk;jyif&rSm
ysm;wdk@onfrcsdK rSdKwdk@onfrayguf ....
usrvGrf;rdwJhtwdwfo}uFef
yef;cs,f&D

a'gufwmarmifoif;
O\mq&mtdk
vlxkpdef0if;
EkEk&nf(tif;0)
0if;vJhar (acwW *syef)
a&$au

22
26
29
32
37
39

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;. pum;
udkrif;ukdEdkif. tEkynmajrmuf EkdifiHa&;rdef hcGef;
88 rsdK;quf ausmif;om;acgif;aqmif udkudk}uD;ESifh awG hqHkjcif;
2

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

44
47

Edik if aH &;qdik &f m okw/&o


jrefrmtpdk;&opfESifh ....
88 rwfv ausmif;om;v_yf&Sm;r_
r[me bmvJ/b,fvJ ...
wdik ;f jynf.ydik q
f ikd rf KS
*smat;ol@tar&dkuf ...
v$waf wmfEikd if aH &; ESi;f qDcikd f tjzpfokd
r&Jw&JeJ h a&;}unhfvdkufwmyg
vlxpk ed 0f if;ESit
hf ifwmAsL;
vufeufrSonf LapTop odk@ ...
yef;Eka&mifjrefrmjynf
acgif;pOfrJh reufjzefrsm;
vl=uD;rif;rsm;vufckyfwD;yg

armifomref

atmifcdkifjrifh
t,fEl;&m
xdefvif;
bmbmbdk;bdk;

52
56
71
73
76
80
82
87
93
99
101
107

armifpdk;csdef

109

tdrfajrSmifavSmiftdrf (50)

armifarmifvwf

116

&ke;f xGucf &hJ aomjrefrmjynf

oef;0if;vdikS f

121

2011/2012tvif;tdrjf zwfoef;rSk
2011/2012tvif;tdrf r*~Zif;pmrlrSwfwrf;

rif;rif;odef;

131

cdkif=unf0if;

133

DVB

t&SifynmeEN
armifpdk;csdef
rdk;rcrD'D,m
armif0Ho
vlxkpdef0if;

0wKwdk
ppfAdkvfcsLyf.udk,fyGm;

bmomjyeftcef;quf

tvif;tdrf r*~Zif; xkwfa0onfh 6 ESpfajrmuf txdrf;trSwf


&Jabmfrsm;. trSwfw&pum;rsm;

142

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3

tvif;tdrfpum;
jref r mwd k @ &J @ ES p f o pf a &muf c J h j yef y g+yD ? yd a wmuf a wG / ik 0 gawG
wv_difv_difyGifh=ujyef+yDaygh? ESpfa[mif;u tnpfta=u;awG aq;a=umum
ESpo
f pfukd jzwfoef;=u&OD;rnf? tvif;tdro
f nfvnf; (6) ESpaf jrmufchJ yg+y?D
tvif;tdrf&Jabmfwdk@onf rdrdwdk@ wwfEdkifor#eJ@ }udK;pm;tm;xkwfum
rnfonft
h ultnDr# r,lyJ jrefrmjynf&@J ppftm%m&Sirf eS o
f r#wu
kd zf suaf &;/
'D r d k u a&pD p epf x G e f ; um;a&;/ pmayvG w f v yf c G i f h & &S d a &;/ jynf o l w d k @ &J @
cHpm;csuaf wGukd wifjy&eftwGuf xkwaf 0cJo
h nfrmS tm;vH;k todyifjzpfonf?
88 rsKd ;quf ausmif;om;awG&@J &yfwnfcsuu
f kd pG+J rpJ mG qkwu
f ikd &f if; tvif;tdr&f @J
rl0g'awGukd csrw
S af qmif&u
G f cJyh gw,f?
aemif u d k v J jref r mjynf r S m ppf t m%m&S i f p epf rusqH k ; oa&G @
qufvufwu
kd yf 0JG ifomG ;rSm jzpfovd/k jrefrmjynfow
l @kd &J@ vGwv
f yfa&;/ nDr#a&;/
w&m;r#wa&;twGu f qufvufaqmif& Gu foGm;rSm jzpfw,f qdkwmudk
xyfavmif;ajym=um;yg&ap? tvif;tdru
f akd wmufyap&eftwGuf tzufzufrS
ul n D a&;om;cJ h = uwJ h pma&;q&m/ q&mrawG / tm;ay;ol a wG /
uJ&h @J &_wcf saeolawGtwGuv
f nf; txl;aus;Zl; wif&adS =umif;ajym=um;yg&ap?
tvif;tdru
f kd pwifuwnf;u "tm%m&Sirf eS o
f r# usq;kH ap&rnf"
vd k @ auG ; a=umf c J h = uwJ h tvif ; td r f [ m tm%m&S i f r S e f o r#ud k
wdkufzsufoGm;rSmjzpfygw,f? ppfwyftkyfpdk;r_udk tpOfwpdkuf aqmif&GufcJhwJh
ppf w yf v l w ef ; pm;[m 2008 t"rR t ajccH O ya'ud k tajccH + yD ; 2010
ckESpfa&G;aumufyGJ udk usif;ycJhygw,f? t"rRxGufay:vmcJhwJh OD;odef;pdef
t&yf o m;ajymif ; tpd k ; &[m 1990 jynf h E S p f a&G ; aumuf w if a jrS m uf c H
trsKd ;om;'Dru
kd a&pD tzG@J csKyf (NLD) . acgi;f aqmif +ird ;f csr;f a&; Edb
k ,fq&k iS f
a':atmifqef;pk=unftygt0if/ 88 rsdK;quf ausmif;om;acgif;aqmifawG/
wd k i f ; &if ; om; vl r sd K ;pk acgif ; aqmif a wG / &[ef ; &S i f v l / jynf o l v l x k
Edik if aH &;tusO;f om;awGukd v$waf y;+y;D / +ird ;f csr;f a&;udk aqmif&u
G cf yhJ gw,f?

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

b,fvykd aJ jymajym vufawG@rSm rw&m;r_awG/ rnDr#ra_ wG/ uef@owf


csKyfcs,fr_awG tajrmuftrsm;&Sdaew,f qdkwmudk jrifawG@=u& rSmjzpfw,f?
Edik if w
H umu vufcv
H matmife@J jynfov
l x
l u
k kd vufcv
H matmif aqmif&u
G w
f hJ
ae&mrSm ppftkyfpk&J@ vkyf&yfawGa=umifh jynfol vlxk[m 'Drdkua&pDvdkvm;wJh
a':atmifqef;pk=unfe@J 88 rsKd ;quf ausmif;om; awGtygt0if/ wdik ;f &if;om;
vlrsKd ;pk acgi;f aqmifawG&@J &yfwnfcsuu
f kd axmufcH tm;ay;aewm jrifawG@=u&rSm
jzpfw,f?
tvif ; td r f t aeeJ @ rl v &yf w nf c suf t wd k i f ; / ppf r S e f a om pmay
vGwv
f yfciG hf &&Sad p&ef/ tm%m&Sipf epfreS o
f r#wu
kd zf su&f ef/ 'Dru
kd a&pD awmfveS af &;
tiftm;pkrsm;ESifh vufwGJaqmif&Guf &efESifh jynfoljynfom;wdk@. cHpm;csufudk
wifjy&efqw
kd hJ rl0g'awGukd qufvuf taumiftxnf az:oGm;rSmjzpfygw,f?
vuf&Sdtpdk;&tygt0if ppfacgif;aqmifawG&J@ aqmif&Gufcsufudk
apmifh=unfhavhvm&if; a':atmifqef;pk=unf tygt0if trsdK;om;'Drdkua&pD
tzG@J csKyf (NLD) / 88 rsKd ;qufausmif;om;rsm;/ 'Dru
kd a&pD bufawmfom;rsm;udk
axmufc&H if; trdjrefrmEdik if aH wmfonf vGwv
f yfjcif;/ w&m;r#wjcif;/ tcsKk yf tjc,f
uef@owfr_uif;jcif;/ wef;wljcif; pwJh 'Drdkua&pD tajccHrsm;udk vufawG@
jynfov
l x
l k cHpm;/ pHpm;Edik rf _ &Sv
d map&ef }uKd ;pm; aqmif&u
G o
f mG ;rnf jzpfw,f
qdw
k mudk tvif;tdrf (6) ESpjf ynfrh mS xyfavmif;ajym=um;yg&ap?

tm%m&Sirf eS o
f r# usq;kH ap&rnf?

tvif;tdrf t"Ge@f &Sn&f rnf?


tvif;tdr&f aJ bmfrsm;

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5

cgo}uFefawmftrSD jyefcsifjyD

ESpfa[mif;ukefvdk@ ESpfopful;
jrefrmho}uFefcsdef cgawmfxl;
cGyfa'gif;awGvJ x=uGjrL;
{+yDvrSm xl; ?
wdk@rsm;aysmfrqHk; pdwftpOfrSm
cGyfa'gif;awGvJ jrL;&$ifpGm
cgo}ueF cf sed ef @J vdu
k zf ufwifh
cGyfa'gif;wdk@vJ atmifyGJqifh ?
,Ofaus;r_tarG xdef;odrf;um
yufjzef;avmif;=u +yKH ;aysmw
f m
b,ftcsed q
f ifEJ$ cGyaf 'gi;f yJ
tEdkif&OD; rSmrvGJ ?
arG;&yfajr&J@ a0;wae&m
wdk@rsm; a&mufaewm
pdwfwGifrSef;q wrf;wrf;w
cGyfa'gif;zufu t+rJtom& ?
wckaomESpfopf wlpHknD
cgo}uFef&J@ a&obiftrSD
arG;&yfajrrSm o}uFefa&at;
cGyfa'gif;u,frS &r,fav; ?

cdki f=unf0if;
6

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

trfpwm'rfrSm qHk}ur,fh EdkifiHwuma&muf &Jabmfrsm;

usaemfw@kd [m
rkefwdkif;udk qef&if;
oif;uG=J uwJh iSut
f yk yf g?
ydawmufe@H oif;wJh avajyat;
a*[ma[mif;udk wHcg;zGi0hf if
wl;yd@k wl;yd@k AHo
k aH v;
nDrav;udk xuatmif
+yKd iw
f v
l ufcyk w
f ;D r,fv@kd
jyefqHkr,fhae@ tarhtdrfrSm ?
ckaerSmawmh
wa,muftem;az;
wa,mufaq;wif
wa,muf&ifciG f wa,mufar;wifv@kd ?
usaemfwdk@rSm vdktyfw,f
b,ftcsed x
f qdq
k kd
tdk;a0 oHcsKd nDzdk@yJr[kwfvm;? ?
,Hk=unfwJh

rif;udkEkdi f

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7

EGHepfvkd h ta&mifrysuf

jynfjrefrm&J h
EGrf;yg;vGef;vSwJh vlaerSKb0awG
vlwck b0wckh tqifajyrSKjzpfatmif
topfwzef pepfrSefeJ hvSJvS,fzdk h
&kef;xGufvkd h trSefw&m;ajymif;vJa&;qD
aoG;awGe&D ifeyD gap vufwaJG wGncD =hJ u
&Spfq,fh&SpfaemufqDf
wavSsmufv;kH tvDvDd pDv@kd ygy?J
aoG;rkefwdkif;xJ (udkrGef;atmif&J h)
cGyfa'gif;wdk hudk ESdKif;r&
&dkif;jypGm ypfajcG aoG;awGeJ hpdrfepfcHcJhzl;vnf;
cGyfa'gif;tonf; oHawG oHcJ
tkww
f w
H ikd ;f awG vS+J zKd
tonf;tydk&SdolawG
&mZ0ifwavSsmuf
b,fwek ;f urS 'l;raxmufc=hJ u?
cGyaf 'gi;f qdw
k m yrmjyuqdk
ud,
k t
hf rnfu,
kd af c:wJh wpfww
D ;l wdk v
h dk
rdk;+ydKrSm ra=umufwwf=u?
8

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

us;D uef;awGvdk
tvpfudkacsmif; tidkufrokwf (okd hr[kwf)
tom;ykwfudkrpm; xl;jcm;wmu
u vkduf&if owW0gtaygif;
ai;=unf&h avmufatmifaumif;wJt
h u
vSywifhw,f &SKpzG,ftcgwrGwf/
cGyf vkduf&&if OD;acgif;jyif aoG;pdrf;&Sif&SifeDapG;oGm;ygap
cGyfa'gif;rSef&if(vSsif) acgif;rikwfbl;?
a'gif;&JrmefeJ h wGefoHom
urBmrSm &SmrS&Sm;wJh ausmif;om;wyfrawmf (ABSDF)
urBmausmf xifxifay:
awmfatmif}udK;pm; vlwumav;pm;
jrefjynfolwdk htm;xm;
jynfhol htm;eJ htift,f'D (NLD)
jynfot
l wGuf ay;qyf&if;
ypfrSwfqDwnfhwnfh pkduf0ifr,fhjrSm;wpfpif;vkd
csDwuf&if; csDwuf
ppfaoG; ppfom; ppf,EW,m;atmufu vGwfajrmuf
'Drdkua&pDc&D; tawmfa&mufcJh?
Oa'gif;rif;*gxm qdkwm
axmifacsmufrm,mawGufkd
uG,af ysmuf uif;vGwaf pwm
arm&okwWHu oufaoayrdk h
rsufrajy cGyfa'gif;taygif;wdk h
pkaygif;vkd h nDnm cGyfa'gif;*gxm&Gwf&if;
jynfjrefrmta&;cif; cGyfa'gif;aw;udkvJ&ifha=uG;&if;
cGyfa'gif;aoG; &Jaq;wifp&mrvdk
&J&ifheDapG; udk,ft*FgawG paw;vkduf&vnf;
a'gif;aoG;awG vufqufurf; pD;qif;ae=uqJyJ?

rif;wm&m
02 / 09 /2012
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9

10

oHcJ
tJ'v
D kd
Gmom;qefqef trnfemrudk ydkifqdkifxm;ayr,fh
+rdKae ynmwuf "e&SifaygufpawGeJ@ zGJ@pnf;xm;wJh
ABSDF qdkwJh ausmif;om;tzGJ@udk
10 ESpf 10 rdk; wkdifwkdif OD;aqmifr_ay;EkdifcJhwJhvl
ol
ausmif;om;acgif;aqmif AdkvfoHcJ?
trSefawmh oHcJqdkwm
tJ'o
D rkid ;f wckwnf;eJ@wif }u;D jrwfoyl g?
wdk@Gmom;awG qdkwJh oDcsif;vdk
oHcJeJ@ wdk@tazmfawG rdk;xJ a&xJ aysmfyJ aysmfcJhw,f
ajym&OD;r,f
Y2K
tJ'DESpfuaygh
wdk@wyfOD;[m tawG;tac:0uFbm=um; Asmrsm;chJ&w,f?
zkwzf ufcg xoGm;vdu
k =f uwJh wd@k vl}u;D awGukd ai;aerdw,f?
(a=omf
olw@kd tay: yHak tm+y;D awmh ay;cJw
h hJ igw@kd b0awGukd
xm;oGm;cJhygayghvm; qdk+yD;awmhaygh)
tremypum;awGvnf; ajym=uao;w,f
'DtvH 2 ESpfyJ cHrSmyguGmwJh
tJ'pD um;ukd igw@kd vSew
f u
dk cf =hJ uw,f
tJ'DtcsdefrSm ig oHcJ udkpawG@w,f?
b,fol ajymwmvnf;
nDtudk rod wod vdk@
igwdk@eJ@ oHcJ[m jrifjrifcsif;yJ od=uw,f
igw@kd [m
yXmef;qufe@J touf"mwfcsi;f ,Suaf ewJh nDtudak wGqw
kd m?
10

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

11

'DrSm
ajym&OD;r,f
oHcu
J kd ypfcsiw
f ,fq&kd if
oHcJudk r Ekdif&Jvm;qdkwm t&if pOf;pm;?
b,fbuftjcrf;u qGJtm;rS xl;+yD;
a=umufz@kd aumif;raeygb;l
cGyaf 'gi;f awmifycH wfo[
H m
0Hyak vGto
l x
H uf tm;aumif;armif;oHjzpfw,f?
ausmif;om;qdkwm
b,fEkdifiHa&;ygwD/ tzG@Jtpnf;/ tawG;tac:awG&JrS
vufatmufcrH [kwb
f ;l qdw
k mudk vufawG@jyzd@k
oHc[
J m a'gi;f tvHukd vSr;f udik v
f u
kd w
f ,f?
oHcJudk
ajrmS ufajym=uwJv
h al wG&w
dS ,f
ao;odrfatmif tykwfcsolawG&Sdw,f
oHcJvufxJrSm a'gif;tvH&Sdw,f?
oHcJukd
tqG,w
f &m;a[mwJv
h al wG&w
dS ,f
tyg,pf um;ajymwJv
h al wG&w
dS ,f
oHcJvufxJrSm a'gif;tvH&Sdw,f?
oHcJudk
wku
d cf u
dk w
f v
hJ al wG&w
dS ,f
toufay;+y;D umuG,rf v
hJ al wG&w
dS ,f
oHcJvufxJrSm a'gif;tvH&Sdw,f?

b,fol@avmif;&dyfatmufudkrS ta&mufrcHyJ
b,fo@l &J vufatmufcrH t
S jzpfrcHyJ
awmfwrhJ eS u
f efcv
hJ @kd
a'gif;tvH[m oHcJvufxJrSm aysmfwmjzpfw,f?
oHcu
J ajymw,f
odyftrsm;}uD;r[kwfygbl;wJh
oHcJ &JaemufrSm
uGi;f p uGi;f ydwaf v;eJ@ ABSDF qdw
k mav;
ygvmw,fq&kd if +y;D yg+yw
D ?hJ

ausmif;om;pdwf"mwf ausmif;om;pdwf"mwfvdk@
ayguaf yguaf zguo
f vdk ajymae=uolawGxuf
ausmif;om;pdwf"mwf&Sdvdk@
a'gif;tvH[m oHcJvufxJrSm aysmfwmjzpfw,f?

ndKxuf (vrf;opfO ;D )
31 / 1 / 2012

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1 1

12

uefawmf&J@ qdkpum;[m

r*FvmeHeufcif;

*wd w&m;awGygv@kd
&J&aJ wmufjru
G =f um; vdu
k o
f l
v$wfawmf OuUX }uD;&J@
ysm;&nfpdrfepf*Grf;vdk ol@pum;
em;pnftarS;yg;rS
ESvHk;om; aoG; twGif;pD;qif;
owif;orm;rsm;qDrS wqifh
&ifwiG ;f yDwd jzpfvu
kd b
f jd cif;
wu,fh r*Fvmowif;ygayh ?
aoG;pHk txyfxyfe@J
!SDa[mif npfywf cHcJh& ayw&m
'Dwcg&ifawmhjzifh
csKd ;jzLiSuw
f @kd yso
H ef;
+idrf;csrf;ESif;yGifhwdk@ yufzsef;
eH@omjzLqD&eH@ wd@k }uKd i+f yx
D ifh
b,fawmhrS
ppftm%m rodrf;awmhbl; ol@pum; ?
,H=k unfcsuu
f kd bk&m;vdk ud;k uG,f
Edik if w
H ;kd wufajymif;vJa&;twGuf
udk,fusdK;rzuf ay;qyfr_ oufouf
ud,
k t
hf ouf q,fcgjyef xGu&f ygap
EdkifiHh tem*gwfawmh aumif;pm;ap qEN
12

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

ar#mfvifhcsuf awmifhwcsuf
&ifciG yf u
kd ef @J
EdkifiHa&; tusOf;om;
rsm;r=umrDS vGwfay;rnf
ol@ pum; ?
ajcjywf vufjywf
b0awGvnf;pkwjf ywf
'kuQpHk t&yf&yfawGeJ@
arG;&yfXmae jrefrmajy
(jynf) udk pGe@f cGmxGuaf jy;
[dk ta0[ wdkif;wyg;
uyfckd em;ae&jcif;
'ku0Q ikf uwf+yx
D ifh
jynfwGif;ppf &yfpJawmhrnf
ol@ pum; ?

13

ta=umif;aumif;rSefygrS
tusdK;aumif;rSefrSmrdk@
tajymu a&$ref;
tu u 'g0if&J@
vltpuyk*K~d vaf wGvkd
&kyfao;&kyf }udK;r&_wfzdk@ ta=umif;
arwWmtpHk pkaygif;vdk@
qkrGefaumif;awmif;&if;
wcgru ysOfzdk;awG
wGufcsuf&cJhaygif;rsm;ordk@
&ifckefjcif; txdkxdkeJ@ vludktdkpmapwJh
puUef@ ta[mif;udk ausmfjzwfae& ?
em,u}u;D &,f
OuUX }uD;&,f
owdrrl *ludk0ifwdkufrdOD;rSmpdk;vdk@
a0oEWm&mrif;om;
"g;oHv#ufay: vufxm;
ZlZumyk%m;udk a'gorD;yGm;rd
wrdepfr&Sdw&Sd tcsdef=um
bm=umwmrSwv
f @kd

oHa0* aemifw w&m;awGe@J


aoG;tpHak omuf 'g;udk
y,fa0;pGef@v$wfoGm;wm =unfh
wrdepfr&Sdw&Sd tcsdef=um
bm=umwmrSwfvdk@
omoemudkawmh t"ef@&Snf=umapcJh ?
jynf0ifcGifh&+yD;om; oHk;q,fhwEdkifiHtwGuf
udk,fh EdkifiHul;vufrSwf udk,fudkifaqmif
udk,fhtxkwfudk,fxrf;
udk,fhvrf; udk,fa&G; av#muf&rnfh
vltcsif;csif;rdk@
usaemfwdk@
vmjcif;aumif;ovdk
jyefjcif;aumif;&ygapa=umif; ?
?

bk&m;jzpfb0awmh ta&G@cHvdkuf& ?
t&l;r}uD;pum;
taomurif;w&m; =um;awmh?

zdk;ZD0
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1 3

14

aumv[mvawGeJdk aysmf
haysmfcsifwahJ umiff
jynfajy;awG
tdrjf yefEikd =f uyg+yD qdv
k m;
oHa,mZOfwef;vef;eJ@
olu vrf;awG&Sm
olw@kd vGwaf wmhrmS yg
olw@kd vGwaf wmhrmS yg
iSuu
f av;awGvkd vGwv
f w
G v
f yfvyf
tdyrf ufq;kd u jzwfceJE;kd x
a&oef@Al;rSm

aumif;uif qHck suw


f ckxH

pG,fawmf "gwful;w,f qdkawmhvnf;

ysH=uawmhrSmyg ?

zl;vdkuf&wm tarm ?
+idrf;csrf;aomurBm
tm&yfaEGOD; qdkawmvnf;

(3) ESpftwGif; jzpfvmwJhtcg

pdwful;rD;awmuf uawmifacsmufcsm;

ppfyGJawGvnf;r&Sd pyg;usDawGjynfhvdk@

Asmrsm;ewfyl; wkef&D&D ?

twDtaw &efa=u;G awG+ird ;f


a&m*gcyfodrf; uif;y

tar&duef pD;yGm;a&; emvHxyg+yD

qif;&Jr_vnf; r&Sd=u

Oa&my emvHxyg+yD

orl[ oDcsif;udk qdk=ur,fwJh ?

jrefrmjynfvnf;
ESi;f cJawGaysmaf eqdw
k m vSnahf zG&mS rd

tvdkawmf&Sif

rdcifrsuf&nfawG aygif;yifjruf&dkif;xJ

olzefqif;vdkufrSmudk r,Hk&J&J

onf;aeqJav

aumv[mvawGe@J yJ

'gayr,fhvnf;

aysmfae&wJhaumif ?

olu ,Hkcsifcsif ?
14

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

?
atmifcdkifjrifh

15

a0;&yfajru tdrf

eHeufcif; tdy,
f mx
0ifa&mufvmwJh tawG;u
=um;ae=u iSuu
f av;awG toH
r=um;rdbl;
a[m'Du yJjykwf qdkwJh toH
r=um;rdbl;
a=u;pnfoEH iS hf twl
qGrf;awmfAsdK@ qdkwJh aqmf=ooH
r=um;rdbl;
atmf 'g igh tdrf r[kwfbl; ?
*syefvaJ &muf
tdrfvJ aysmufayg@
nvJ a&mufjyef tdru
f jkd yefawmh
aemufwae@
pcJjh yefayg@
'gu ig@&J@ a0;&yfajru tdrfwJhvm; ?

0if;vJah r (acwW *syef)


tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1 5

16

,Ofaus;rSklvkyfom;rsm;odk h yef}um;csuf
udk,fusdK;=unfh t"dutm%m&SifawGrSm
apwem arwWm qdwfokOf;txyfxyf
ajcmufuyfaewJh &efoyl J
vlawGukd wefb;kd rJah tmif vkyyf pfvu
kd w
f ,f
cspfjcif;arwWm t!Smwm pmemr_t!Gef@wHk;wJh
bmwefbdk;rSr&SdwJh
vlawGtjzpfe@J ayg@
pepfq;kd yHo
k iG ;f xGi;f xkjcif;cH&wJh vlawGu,
kd w
f ikd u
f
bmwckrS wefbdk;r&SdwJh vltjzpfeJ@yJ
ajymvJajymwwf vmw,f
}upH nfawG;awm vmw,f
vkyv
f J vkyw
f wf vmw,f
pdwf"gwfawG ysufpD;oGm;ayg@ ?
tkyfpdk;zdESdyfol &efol&J@
udk,f E_wf ESvHk; oHk;yg;pvHk;
trkef;w&m;awG ydwfavSmifzHk;
remvdk 0efwdk rpP&d,awG v$rf;zHk;
jrifhjrwfpdwf"gwfawG aysmufqHk;
vlaygif;rsm;pGm ---- rsm;pGm
tarSmifzHk;aewJh acwf&J@ wqmcHawG jzpfoGm;
azmufjyefwhJ zdEydS v
f w
l ef;pm; twdik ;f jzpfomG ;
tJ'ED v
S ;kH om;awG jyefjyifb@kd
pkwcf sm ElempGaJ ewJh b0awGuakd jymif;vJypfz@kd
aq;a=um c0gcszdk@
wefb;kd wufatmifvyk zf @kd &m
ESpfaygif;rsm;pGm uko&vdrfhr,f ?

vlr_pepfu t&kyfqdk;rSawmh
vlwcsdK@&J@ pdwf"gwf
t&kyfqdk; tusnf;wef+yDayg@ ?
wdik ;f jynfu rzG@H +zKd ;rSawmh
vlrsm;pk&J@ pdwf"gwf edrfhusr_awGu
ajcmufurBm;xJ txd wdk;vdk@ayg@ ?
pdwf"gwftif*sifeD,m
tdk --- pma&;q&m uAsmq&mwdk@
yef;csD yef;yk &kyf&Sif *Dw
tEkokckr obif
tdk bJ h---- tEkynm&Sif taygif;wdk@
olw@kd &J@ &ifxu
J
tusnf;wefvSwJh tarSmifxk tnpfta=u;
Ekwo
f rd ;f vSu
J si;f aq;a=umay;=u
tvSqif,if tvif;pdwf"gwf
wnfaqmufay;=u
pepfa[mif;udk zsufodrf;ygrS
igw@kd ud,
k w
f ikd f tvif;awGjzpfrS
igwdk@ 0efwm }uD;av;pG
xrf;udkxrf;rS jzpfr,fy ?
?

xl;wifh
atmufwdkb 18 / 2011
(pma&;q&m uAsmq&m &kyf&Sif'g&dkufwm csdKwl;aZmf .a[majymyGJwGif
trSwfw& &Gwfqdkonfh uAsm ? Edk0ifbm 27 / 2011 )
16

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

17

tvJtvS,f

wcdsK@awGu
odumQ w&m;udk
to+ymeJ@vJw,f?
wcsKd @awGuawm@
,H=k unfrKS wcke@J
tem*wfawGuv
kd w
J ,f?
wcsKd @awGu
vlrormrSef;odvsufeJ@
olawmfaumif;eJ@vJw,f?
wcsKd @awGuawm@
+idrf;csrf;a&;pum;vSvSawGeJ@
vufeufe@J vJw,f?
bmtwGuyf v
J v
J J
bmeJ@yJv
J v
J J
ud,
k af &;wJ@ordik ;f uawm@
bmeJ@rSvJ r&wJ@
udk,f@ordkif;ppfppf
t+rJ +zpfaerSmyJ? ?

oHvGi cf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1 7

18

a'gif; / 2012

tESpftpdwfudk wcgvnfwJh
ordkif;&xm; jyKwif;aygufu
axmufuu
G m ig=unfv
h u
kd af wmh

a'gi;f uwJjh ynfukd


ta=umif;vSpGmawG@cJ@&........?
yg;rSma'gi;f cg;rSma'gi;f
acgi;f rSma'gi;f awmif;rSma'gi;f
=ucwfrmS a'gi;f Z&yfrmS a'gi;f
avrSma'gi;f a&rSma'gi;f
awmifay:a'gi;f ajrjyef@a'gi;f
cGyaf 'gi;f awG avtaoG;rSm
teDa&mifapG;apG;eJ@ uae=u......?
wd@k wikd ;f jynf tm&k%Of ;D udk
}udKqd&k ifu
h sL;wJh 'td;k a0' oH
p=u0Vm wdu
k w
f pfaomif;u
rd;k odro
hf rd n
hf H......?

xGef;+idrf; (abmufaxmfom;)
18

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

19

&efukef qdkawmhvnf; &ifckefwmaygh

&efukef qdkawmhvnf; &ifckefwmaygh


'DjrKdhrSm 0dnmOfawG usaysmufoGm;w,f
'DjrKdhrSm rsuf&nfawG yifv,f jzpfoGm;w,f
'DjrKdhrSm trSefw&m; uckefcJhw,f
'DjrKdhrSm rdwfaqGawG &efoloGm;jzpfoGm;w,f
'DjrKdhrSm ig razmfjyEdkifcJhwmawG trsm;=uD; &dSw,f?
&efukef qdkawmhvnf; &ifckefwmaygh
'DjrKdhrSm om;&JwGif;awG &dSaeqJ
'DjrKdhrSm ajracG;awG aysmfaeqJ
'DjrKdhrSm tjyKH;awG&Jhatmuf tpG,fawGu jr aeqJ
'DjrKdhrSm wa,mufxJ vrf;xGufzdk@ a=umufaeqJ
'DjrKdhrSm igrodwJh ya[VdawG vrf;avSsmufaewkef; jzpfw,f?
&efukef qdkawmhvnf; &ifckefwmaygh
rodjcif;awGudk &l;csifa,mifaqmifjcif;eJ@ aygif;pyfzdk@
&mZ0wfrSKawGudk rsufvkH;uef;eJh =unfhwwfzdk@
yk&GufqdwfwGif;xJu tvif;a&mifudk aexifzdk@
igav
0domcg ausmif;tpfr=uD;&Jh EGm;b0rSm om,mrSKrsKd;
&efukefrSm jyefr,lcsifawmhbl;?

armif=uD;jidrf;csrf;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 1 9

20

umwGef;

20

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

21

umwGef;

udk,fhvl ol hbufom;

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 2 1

22

ausmif;awGrSm jynfol heDwd oif}um;a&;

a'gufwmarmifoif;
ynma&;qkdwm {u&mZf=uD;jzpfzkd@/ w&m;ol=uD;jzpfzkd@ r[kwfyg?
+ynfoljynfom;aumif; jzpfatmifavhusifhay;jcif; ygw?hJ
tawG;tac:ynm&Si=f u;D &l;qk;d
(Rousseau) &J ynma&;eJ @ qk d i f w J h tqk d t rd e f @ yg?ol @ tqk d [ m ,ae@txd
rSeu
f efaeqJyg? ol@tqku
d dk bmx&ef&yfqv
J u
f vlqefwhJ vlom;arG;xkwjf cif; wJ?h
ynma&;&J aemufqHk;&v'fu aumif;r_("rR)eJ@raumif;r_(t"rR) wkd@ukda0zef
qef;ppfekdifpGrf;&SdjyD; trSefw&m;ukd opPmcHwJh bufawmfom;jzpfvmum avmuaumif;usKd;
pGrf;pGrf;wrH o,fykd;ekdifol jzpfvmjcif;ygyJ/ tJ'grS jynfolom;aumif; (good citizen) yg? ekdifiH
om;aumif;/ jynfo@l om;aumif; wpfa,muf+zpfvmzk@d twGuf jynfojl ynfom;aumif; wpfa,muf
&JtcGifhta&;/ wm0efeJ@0wW&m;/ av;pm;vkdufem&r,fh pnf;urf;awGu bmawGvJ?
tJ'gawGodatmif/ jyD;awmhav;pm;um vkdufemusifhoHk;atmif b,fvkdvkyfrSmvJ?
jynfoljynfom;aumif;qkdwm wpfOD;wpfa,muftwGuf r[kwfyg? ekdifiHtwGif;&Sd ql=uHKedrfhjrifh
ekdifiHom;tm;vHk; twGufyg?
jynfoljynfom;aumif; wpfa,mufrSm &Sdoihf&SdxkdufwJh ekdifiH=uD;om;pdwfxm;
t&nftaoG;awGjynfh0rS tJ'DekdifiH[m jidrf;csrf;r_/ omm,mr_eJ@ jynfhpHkjyD; zHG@jzdK;wkd;wufr_ukd
tifeJ@tm;eJ@ aqmif&GufekdifrSm? jynfolvlxkukd ekdifiHom;aumif;awG jzpfvmatmif tHkeJ@usif;eJ@
tpkta0;eJ@ avhusiahf y;ekid w
f v
hJ yk if ef;u ynma&;ygy?J
ynma&;&J vkyfief;awG/ arSsmfrSef;csufawGukd jynfhjynfh00 taumiftxnfazmfaewJh
ae&mawGuawmh ausmif;awGyg? rl=udK/ rlvwef;rSonf aumvdyf wuUokdvf trsKd;rsKd;txdyg?
rsm;aomtm;jzifh vlawGu xif=uygw,f? ausmif;qkw
d m oif wJah e&m/ txl;ojzifh pmoif
22

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

23

wJhae&m/ wu,fwrf;rSm ausmif;qkdwm vlom;wpfOD;csif;ukd vlaumif;vlawmfjzpfatmif


avhusifhay;/ jyifay;wJhae&mawGrkd@ usaemfwkd@ q&m=uD;awGu vljyif wJh ae&mygwJh?
vlujdk yifw,fqw
dk m &ky0f wKvdk &ku
d Ef u
S /f xkxuf wyfqifvu
dk v
f @dk jy;D wJah e&m r[kwyf g? t=urd =f urd f
txyfxyfavhusiahf y;rS &wJt
h &myg? b0 wpfavSsmufv;kH av;pm;vku
d ef mum txHyk g&rDvpdk jGJ y;D
usio
hf ;kH oGm;onfxd avhusiahf y;wmyg?
jynfoljynfom;aumif;qkdwm rdrdvkdufem&r,fh usifh0wfukd odae&HkeJ@ rjyD;yg?
av;pm;vkdufem usifh=uHr_ eJ@ jynfhpHkrSjzpfrSmyg? jynfoljynfom;aumif;wpfa,muftaeeJ@
av;pm;vkdufem wefbkd;xm;usifhoHk;& r,fht&mrkd@ jynfol@eDwd(Civics) vdk@oHk;E_ef;wmyg?
urBmhedkifiHrsm;rS ynma&;ynm&SifawGvufcHxm;wm u jynfol@eDwdeJ@ ausmif;qdkwm &kyfeJ@emrf
(Body and Soul) vdy
k gy?J cGjJ cm;vd@k &aumif;wJt
h &mr[kwyf gw?hJ bmvd@k vJqakd wmh ausmif;qdw
k m
uav;awGukd xl;cseG x
f ufjrufw@J jynfojl ynfom;aumif;jzpfatmif avhusiahf y;wJah e&m jzpfv@kd ygy?J
'ga=umifhjynfol@eDwd[m ausmif;rSm rdom;pkrSm &yfuGuf/ aus;&Gm/ jrdKawGrSm
bk&m;ausmif;rSm/ tvkyfcGiftoD;oD;rSm / ygwDawG/ vlr_tzGJtpnf;awGrSm/ tm;upm;toif;
awG/ rD',
D mtrsKd ;rsKd ;awGe@J aemufq;kH a&G;aumufyaJG wG/ a&G;aumufy&JG J pnf;&H;k &mrSm rdr&d J ukeyf pPn;f
a=umfjimtqHk; usifhoHk;vdkufem&r,fh t&myg? jynfol@eDwd[m wpfOD;csif;rSonf rdom;pk/
rdom;pkrSonf ausmif;/ &yfuGuf/ tzGJtpnf;eSifhaemufqHk; rdrdedkifiHeJ@ urBmh&Gm=uD;tqifhxd
usifhoHk;&r,fh todeJ@ tusifhyg?
uefawmfwdk@i,fi,fwkef;u ausmif;awGrSmq&m=uD; OD;tkef;armif a&;om;wJh
jynfo@l eDwd udk rlvwef;rS tv,fwef;txd oif=um;cJ&h ygw,f? eHeufausmif;pwufwt
hJ csed rf mS
oif & wmyg? rl v wef ; rS m jynf o l @ eD w d (Civics) ouf o uf e J @ tv,f w ef ; rS m
jynfol@eDwdeSifhusef;rmjcif; (Civics and hygiene) qdkjyD; oif=um;&ygw,f?
q&m=uD ; a&;wJ h rl v wef ; jynf o l @ eD w d t xJ r S m aygif ; oif ; a&;eS i f h ynma&;/
pnf;urf;ao0yfa&;/ raumif;r_udk rjyKoifha=umif;/ tcsdefrSefjcif;/ vrf;Y,Ofaus;r_/udk,fcsif;pm/
0wW&m;&Sdol/ ,Ofaus;r_/ rdbpum; em,ltyfjcif;/ wd&pm>efrsm;udk oem;jcif;/ ausmif;or0g,r/
ouf = uD ; yl a Zmf y G J / i,f p Of u ynmoif t yf j cif ; / ausmif ; wm0ef c J G a 0r_ / xrf ; aqmif j cif ; /
aus;&Gmwm0efcGJa0xrf;aqmifa&;/ cE<mudk,f oef@&Sifa&;/ t0wfoef@&Sif;a&;/ usef;rma&;eSifh
oef@&Sif;a&;/ ,Ofaus;r_eSifh oef@&Sif;a&; ponfjzifh oif=um;cJh&ygw,f?
xdk@twl tv,fwef; jynfol@eDwdrSmawmh tydkif;eSpfydkif;&Sdygw,f? yxrydkif;rSm
tk y f c sKyf a &; tcef ; / 'k w d , tyd k i f ; rS m usef ; rmjcif ; ynmjzpf y gw,f ? yxryd k i f ; wG i f
jynfol@tcGifhta&;eSifh jynfol@ 0wW&m;/ aus;&Gmom;eSifh ol=uD;0wW&m;/ q,ftdrfacgif;/ &Gmacgif;/
aus;&GmaumfrwD/ jrdK jytkyfcsKyfa&;/ jrLeDpDy,f/ jrdKaumfrwD aygif;oif;qufqHa&;vkyfief;rsm;
ajzazsmfr_/ aysmfyGJ&$ifyGJrsm;/ ynm&SmrSD&mXmersm; ponfwdk@&Sdygonf? usef;rmjcif;tydkif;rSm
taqmuftOD; oef@&Sif;a&;/ oGm;udk*&kpdkuf&ef/ uGrf;pm;jcif; tjypfrsm; tdyfpuftem;,ljcif;/
rD;zdkaqmif/ vrf;ab;aq;qdkif/ umv0rf;a&m*g/ avta=umif;/ yvdyfa&m*g/ponfwdk@yg?
awmfoavmuf aumif;jy;D pdwaf &mud,
k yf g use;f rm=uH cdik af om jynfojl ynfom;aumif;wpfa,muf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 2 3

24

wu,fwrf;rSm ausmif;qkwd m vlom;wpfO;D csif;ukd vlaumif;vlawmfjzpfatmif avhusifah y;/


jyifay;wJhae&mawGrkd@ usaemfwkd@ q&m=uD;awGu vljyif wJh ae&mygwJ?h vlujdk yifw,fqwdk m &ky0f wKvkd
&kud Ef uS /f xkxuf wyfqifvudk vf @dk jyD;wJah e&m r[kwyf g? t=udr=f udrf txyfxyfavhusifah y;rS &wJht&myg?
b0 wpfavSsmufvHk; av;pm;vkdufemum txHkyg&rDvkdpJGjyD; usifoh ;kH oGm;onfxd avhusifah y;wmyg?
jynfojl ynfom;aumif;qkwd m rdrvd udk ef m&r,fh usifh0wfukd odae&HkeJ@ rjyD;yg? av;pm;vkdufem
usifh=uHr_ eJ@ jynfhpHkrjS zpfrmS yg? jynfojl ynfom;aumif;wpfa,muftaeeJ@ av;pm;vkdufem
wefb;dk xm;usifhoHk;& r,fht&mrkd@ jynfol@ewD d(Civics) vdk@oHk;E_ef;wmyg?
ay:xGe;f vma&;yg? ueaf wmfw@kd ausmif;awGrmS jynfo@l eDwb
d mom&yfeiS ahf 0;cJh wm=umygjy?D
edkifiHwumrSm jynfol@eDwdudk ausmif;awGrSm oif=um;ay;wJh&nf&G,fcsufuawmh
tJ'eD ikd if &H J tem*wfrmS edik if =H u;D om;awG ay:xGe;f vmapzd@k yg? edik if =H u;D om;pdwx
f m; =u,
G 0f olawG
taeeJ@ ydkifqdkif &r,fht&mawGuawmh -

(u) todw&m;jrifhrm;apjcif;
1? pm&dwW. wefzdk; (Oyrm &dk;om;r_/ av;pm;r_/ wm0efodr_/ tusifhpm&dwWcdkif+rJr_) udkod&Sdjcif;
2? rdom;pkpdwf"gwf jrifhrm;r_wefzdk; (rdom;pktcsif;csif; jrwfedk;jcif;/ *&kpdkufjcif;/ rdom;pk.
*k%o
f u
d mQ udk av;pm;wefz;kd xm;jcif;) udk em;vnfjcif;?
3? tzG@J tpnf;pdw"f gwf (twef;wGi;f / ausmif;wGi;f / &yfuu
G w
f iG ;f yl;aygi;f vkyaf qmifr.
_ wefz;kd udo
k &d dS
vmjcif;) udo
k abmaygujf cif;?
4? rdrdywf0ef;usif. av;pm;wefzdk;xm;jcif;udk od&Sdvmjcif; (twef;/ ausmif;/ &yf&Gm
*k%w
f ufatmif jyKral qmif&u
G v
f pkd w
d )f
5? &dk;&m"avh ,Ofaus;r_udk av;pm;&rnf[laom tod&Sdvmjcif;?
6? trsdK;om;pHE_ef;eSifh ekdifiHom;aumif; wpfa,muf. t&nftaoGrsm;udk od&Sdfvmjcif;?

(c) jrifrh m;onfh pdwof abmxm; &Sjd cif;


1? rdrdudk,fudk ,Hk=unfr_ tjynf@&SdpGmjzifh wm0efudk xrf;aqmifedkifjcif;?
2? wm0efodI wm0ef,laqmif&Gufvdkpdwf &SDjcif;?
3? tcuftcJudk aemufrqkwfbJ &ifqdkifausmfv$m;edkifjcif;?
4? olwpfyg;tm; &dkif;yif;ulnDvdkpdwf jynfh0jcif;?
5? touf/ 0g/ ynm/ *k%f=uD;oludk &dkaoav;pm;onfh tavhtx&Sdjcif;?
6? vltcsif;csif; b0aemufcHrwlr_eSifh p&dkufuGJjym;r_rsm;udk todtrSwfjyKjcif;?
7? olwpfyg;atmifjrifatmif ulnDpGrf;aqmifay;vdkjcif;?
8? uGJjym;aomvlrsdK;/ bmom/ ,Ofaus;r_/ "avhxHk;wrf;rsm;udk av;pm;wefzdk;xm;jcif;?
9? &yf&GmtusdK;/ vlxktusdK;/ tzGJtpnf;aumif;usdK; o,fydk;vdkpdwf jyif;xefjcif;?
10? vlrsKd ;eJ@ wdik ;f jynfuckd spjf y;D jynfo@l eDwd jynf0h I wm0efoad om edik if =H u;D om;. tjyKtrl tavh
tusijhf zifh aexdik jf cif;wd@k jzpfygonf?
24

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

25

uav;i,fawG[m jynfo@lewD od if=um;ay;r_uif;rJch &hJ if =uD;edki fi,fnOS f;eJ@ twWpdwfxm;=uD;ol/


pmempdwfrJhol/ pnf;urf;rav;pm;ol/ wm0efrodwwfolawGtjzpf =uD;jyif;vmrSmyg?
tJ'pD dwfxm;[m 'Drdkua&pDvl@tzGJ@tpnf;rSm r&SdtyfwJh pdwfxm;eJ@ tusifyh g?
tJ'oD al wGvufxJ 'Drukd a&pDa&mufomG ;vd@k uawmh
0&kef;okef;um; 'Drdkua&pDyJjzpfygvdrfhr,f?
txufygtcsuftmvHk;udk jcKHvdkufvSsif ausmif;awGrSm jynfol@eDwd oif=um;&jcif;&J
aemufq;kH &v'fu awmh.....
(u) edkifiHoledkifiHom;aumif; (Good citizen) (c) vlawmfvlaumif; (Good person) (*)
'Drdkua&pD tusifhudk av;pm;wefzdk;xm;ol (odk@) 'Drdkua&pD0g'Daumif; (Good democrat) awG
ay:xGef;vmjcif;wdk@ yJjzpfygw,f? 'ga=umifhrdk@ ausmif;uxGufoGm;wJh vli,fwpfa,mufudk
avhusifhay;vdkufwJh t&mtm; vHk;teuf &ifxJ/ OD;aeSmufxJ pGJusef&pfr,fh t"dut&muawmh
jynfol@eDwdygyJ? qdkvdkwmu tJ'Dvli,f [m jynfol@eDwdudk av;pm;vdkufem usifhoHk;ol (Civicminded person) jzpfoGm;zdk@yg? urBmwpf0ef;u vl@tzGJ@tpnf;tm;vHk;&J jidrf;csrf;om,m
zGH jzKd ;wd;k wufru
_ kd tJ'v
D v
kd al wGuom aqmif&u
G =f urSmrd@k yg?
D ufomG ;aewJh vrfa=umif;u 'Dru
kd a&pDvrf;a=umif;yg?
ueaf wmfw@kd &J edik if aH wmfu csw
'D r d k u a&pD [ m ed k i f i H = uD ; om;pd w f x m;=uG , f 0 wJ h jynf o l j ynf o m;aumif ; awG e J rS
atmif a tmif j rif j rif u sif h o H k ; ed k i f rS m ? 'gh a =umif h ed k i f i H w umausmif ; awG r S m jynf o l @ eD w d
oif = um;ay;wm[m 'D r d k u a&pD t avh t usif h & atmif avh u sif h a y;wmygyJ / xd k @ twl
'D r d k u a&pD x G e f ; um;wJ h e d k i f i H a wG u ausmif ; awG r S m jynf o l @ eD w d oif = um;ay;wm[m
edik if aH &;aumif;zd@k ygw?hJ jynfo@l eDwd uHv
k w
kH hJ edik if o
H mawGaygygrS 'Dru
kd a&pD&J pH / teSpo
f m&udk
taumiftxnfazmfeikd rf mS jzpfv@kd yg?
uav;i,f a wG [ m jynf o l @ eD w d o if = um;ay;r_ u if ; rJ h c J h & if }uD ; ed k i f i ,f n S O f ; eJ @
twWpdwfxm;=uD;ol/ pmempdwfrJhol/ pnf;urf;rav;pm;ol/ wm0efrodwwfolawGtjzpf
}uD;jyif;vmrSmyg? tJ'Dpdwfxm;[m 'Drdkua&pDvl@tzGJ@tpnf;rSm r&SdtyfwJh pdwfxm;eJ@ tusifhyg?
tJ'DolawGvufxJ 'Drdkua&pDa&mufoGm;vdk@ uawmh 0&kef;okef;um; 'Drdkua&pDyJjzpfygvdrfhr,f?
uefawmfwdk@arSsmfrSef;wmu pHjynfh 'Drdkua&pD vl@abmifyg? tJ'Dvdkjzpfzdk@uawmh
jynfoljynfom;aumif;/ vlawmf/ vlaumif;eJ@ 'Drdkua&pD 0g'Daumif; awG avhusifhay;edkifpGrf; &SdwJh
jynfo@l eDwd bmom&yfuakd usmif;awGrmS (txl;ojzifh rlvwef;eJ@ tv,fwef;ausmif;tqif)h
rjzpfrae oif=um;ay;zdk@ vdkwJhtcsdefyg? 'grSjrefrmwdk@&J pHjynfh 'Drdkua&pD edkifiHqDodk@ csDwufyGJ
rSm ql;anSmifh cvkyf uefoif; uif;uif;eJ@ at;csrf;om,mpGm csDwufedkifrSmyg?

a'gufwmarmifoif;
jynfol@acwf*sme,f twGJ1/ trSwf 45
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 2 5

26

'Duae h ArmawG Armpma}u }uovm;

O\mq&mtdk
av;av;tdk (O\majrrS) zcif}uD;a&;om;jyKpkxm;aom a0g[m& / ayg&m%ESifh
o'Ng aqmif;yg;aygif;csKyfrSaeI vpOf jrefrmrsm; jrefrmpmudk od=u/ wdus/ rSefuefpGm ajymqdk
a&;om;Edkifapa&;twGuf ESifh EdkifiH&yfjcm;a&muf (odk@r[kwf) EdkifiH&yfjcm;wGif arG;zGm;=uolrsm;ESifh
jrefrmpmudk avhvmvdkufpm;vdkolrsm;twGuf vpOfa&;om;az:jyay;oGm;rSmjzpfygw,f?
,ckyxrqHk;taeeJ@ XmemXmeaumovOm%f / ol@ae&mESifhol wdusrSefuefpGm
a&;om;ajymqdk Edik af pa&;twGuu
f kd wifjyvdu
k yf gawmhonf?

XmemXmeaumov Om%f
q&mtdkonf jrefrmhpmayavmuodk@ wdk;0ifI =unfhaomtcg odp&m/ rSwfp&m/
a&Smifp&m/ aqmifp&mawGrsm;vSygbd[k awG;rdygonf? igbmr# rodao;yguvm;[k rdrdudk,frdrd
tuJjzwfrdygonf? odk@aomfodk@aomf wwfor# rSwfor#ESifhyif ynm'ge jyKvdkuf&ygonf?
XmemESifh XmerSm t"dy`g,f twlwljzpfonf? teufrSm t&yfa'ojzpfonf? aumovrSm
odonfwwfonf/urf;usifvdrRmonf[k t"dy`g,f&dSonf? Xmem XmeaumovOm%f onf
ol@ae&mESifhol xHk;rSDpHus tH0ifcGifus oHk;E_ef;wwfaom todOm%f[k qdkcsifygonf?
pma&;ol yJcl;+rdK@ t-x-u (5) wGiftxufwef;jyq&mvkyfcJhpOfu wynfhrsm;tm;
ok'E< iS u
hf m&du
k t
f a=umif;udk oif=um;ay;cJzh ;l ygonf? wynfw
h pfO;D tm; pkwaf tmif b,fvv
kd yk &f
rvJ[k ar;&m wynfrh u +z&J ygrnf[k ajzvdu
k &f m wpfcef;vH;k tke;f tke;f uuu
f uf jzpfomG ;ygonf?
26

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

27

jrefrmha0g[m&rsm;onf ol@ae&mESiohf l trnfajymif;vJwwf=uygonf?Oyrm aumif;uifwiG f


ay:onfoh ufw(H 0g) oufwif;rsm;udk taemuft&yfY axmifvukd af y:v#if (pdk@) / ta&S@t&yfY
av;udik ;f oEWeaf y:v#if (oufwH) / ta&S@rdk;ukyfpuf0dki ;f rS taemufrdk;ukyfpuf0dkif;xd ta&S@taemuf
wef;Iay:v#if (}udw)f [k ac: =uonf?
tajzrSefrSm pkwfatmif qkwf&ygrnf?+yJapcsif&ifawmh +zJ&ygvdrfhrnf?
usatmifvkyfonfudk csonf/ usJatmifvkyfonfudk csJonf/ uGJatmifvkyfonfudk cGJonf/
yJhatmifvkyfonfudk zJhonf/ ydk@atmifvkyfonfudkzdk@onf/ Edkifatmifvkyfonfudk Edkifonf/
ysufatmifvkyfonfudkzsufonf ponfwdk@um; ok'<ESifhum&dkufwdk@. erlemtcsdK@wnf; ?
jrefrmha0g[m&rsm;onf ol@ae&mESifhol trnfajymif;vJwwf=uygonf?Oyrm
aumif;uifwiG f ay:onfo
h ufw(H 0g) oufwif;rsm;udk taemuft&yfY axmifvu
kd af y:v#if (pd@k ) /
ta&S@t&yfY av;udik ;f oEWeaf y:v#if (oufw)H / ta&S@rd;k ukypf uf0ikd ;f rS taemufr;kd ukypf uf0ikd ;f xd
ta&S@taemuf wef;Iay:v#if (}uw
d )f [k ac:=uonf?
Zwfrif;om; rif;orD; uGef;axmufem;ae&mwGif qdkaomoDcsif;udk (cGef;axmuf)/
pcef;cs&mrS c&D;xGuaf wmhrnfh tcgqakd omoDcsi;f udk (+rKd ix
f )/ csed cf iG jf zifh csed I
f a&mif;&aomukeu
f kd
(csdwfukef)/ awmif;wif;pojzifh jcifwG,fI a&mif;&aomukefudk (wdkufukef)/ OHKcHI&Gwf&aom
pmrsm;udk (*gxm)/ a=omif;cHI &Gw&f aompmrsm;udk (rEWe)f ? xGe,
f ufpu
kd yf sKd ;csed w
f iG f &Gmaomrd;k udk
(vkyfrdk;)/ pyg;rsm; a&atmif;ap&ef &Gmaomrdk;udk (pm;rdk;)/ rcsufrjyKwfyJpm;&aomtpmrsm;udk
xGufpm/ csufjyKwfIpm;&aom tpmrsm;udk eyfpm/ um,pGrf;&nfudk (owWd)/ Om%pGrf;&nfudk
(AswWd) ponfjzifh uJGjym;atmif cGJjcm;owfrSwfxm;onfrsm;udk ol@ae&mESifhol xHk;rSDpHus
oHk;pGJwwfoludk XmemXme aumovOm%f tjrifoefol[k pmrSwfjyK=uygonf?
jrefrmpmaywGif av;vHk;wGJpum;rsm; tajrmuftrsm;&Sdygonf? Oyrmjy&aomf
(ulaz:avmifzuf) t"dyg` ,rf wlaomtwG/J (ylaz:avmifzuf)/ t"dyg` ,w
f al omtwJ/G (ql}uKH erd jhf rif)h
rwlaomtwG/J (jzLjzLazG;azG;)wlaomtwG/J w@kd jzpf=uayonf? xd@k enf;wl(ydeyf ed yf g;yg;) 00wkww
f w
k /f
jzLjzLv$v$/ &Snf&Snfarsmarsm/ cdkifcdkifcHhcHh wdk@onf wlaomtwGJrsm; jzpf=uygonf?
iGm;iGm;pGifhpGifh/ rm;rm;jrifhjrifh/ =uGm;=uGm;0ifh0ifh/ [laom av;vHk;wGJ oHk;ckwGif iGm;ESifhpGifh/
rm;ESifhjrifh / =uGm;ESifh0ifhwdk@onf toHtm;jzifh rwl=uaomfvnf; teuftm;jzifh wl=uayonf ?
Tav;vH;k wGo
J ;kH ckonf jrefrmpmaywGif tom;us+y;D om;jzpfaeI a&S;ynm&Srd sm;vnf; vufcu
H sihf
oHk;cJh=uonf? vuf&Sdynm&Sif}uD;rsm;vnf; a[mif;yifa[mif;aomfvnf; aumif;aeonfhtwGuf
qufvufo;kH pGcJ =hJ uayonf? iGm;iGm;jrifjh rif/h iGm;iGm;0H0h /hH rm;rm;0if0h if/h rm;rm;pGiphf iG /hf =umG ;=umG ;pGiphf iG hf
=uGm;=uGm;jrifhjrifh [lI twGJajymif;+yD; roHk;pGJrdap&ef tvGefowdxm;&ayvdrfhrnf?
jrefrmvlrsdK;rsm;onf pum;ajym&mwGifvnf;aumif; pma&;&mwGifvnf;aumif;
tvGefy&d,m,f=uG,f0=uonf? &mZ0ifq&m}uD; olaX;om; OD;ukvm;udk ordkif;okawoDwdk@u
csD;=uL;*k%fjyK=uonf? tb,fha=umifh[lrl olykefwpfrsdK;wnf;udk ykefuefonf/ aomif;usef;onf/
awmfveS o
f nf/ jcm;em;onf/ rusKd ;rEG&H o
dS nf/ tcpm;ysuu
f u
G o
f nf/ ponfjzifh oH;k pGaJ &;om;xm;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 2 7

28

jrefrmvlrsdK;rsm;onf pum;ajym&mwGivf nf;aumif; pma&;&mwGi vf nf;aumif;


tvGeyf &d,m,f=uG,0f =uonf? &mZ0ifq&m}uD; olaX;om; OD;ukvm;udk ordik ;f okawoDw@kdu
csD;=uL;*k%fjyK=uonf? tb,fha=umifh[lrl olykefwpfrsdK;wnf;udk ykefuefonf/ aomif;usef;onf/
awmfveS of nf/ jcm;em;onf/ rusdK;rEG&H odS nf/ tcpm;ysufuuG of nf/ ponfjzifh oHk;pGJa&;om;xm;
aoma=umifh jzpfayonf?
aoma=umifh jzpfayonf?
rdk;ay:u (v) wpfrsdK;wnf;udkyif uEN/ ykdENK/ pENm/ pENdrm/ euQwW&mZm/ oDw*l/ 0jENuef/
,Hw
k q
H yd /f pufaiG0ef;/ pef;/aomfwm/ ,k*efeef;/ ,kepf ef;/ eef;aiG,ek /f a&$vrif;/ aiGpaENm/f pef;aomfwm/
aiGaomfwm/ ,kefaiGpef;/ ykrDpef;pef;/ ykrD/aiG,kefrif;/ aiGvpef; ponfjzifh =uG,f=uG,f00
oH;k pJ=G uavonf?
'l;ae&m'l;/ awmfae&mawmfqdkaom nDvmcHa0g[m&uJhodk@ t&mXmeudkvdkufI oHk;pGJaom
pum;rsm;vnf;&Sdao;onf? q&mtdk}uD; xrif;pm;onf/ rif;wkef;rif;}uD; yGJawmfwnfonf/
omoemydkifq&mawmf}uD; qGrf;bkef;ay;onfwdk@um; t&dk;wnf;?
XmemXmeaumovOm%f&Ifhoefapzdk@&m pOfqufrjywfzwf/ pOfqufrjywfrSwf/
pOfqufrjywfa&; [laom 'dk@ta&;oHk;yg;udk OD;xdyfxm;=uygpdk@ ?

O\mq&mtdk
(jrefrmwdkif;pf twGJ(2) trSwf(61) wGif az:jy+yD;?

28

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

29

t&if;ppfawmh
pepfwpfckvHk;jyif&rSm
vlxkpdef0if;

ausmif;q&mvkyw
f ek ;f u wynf+h zpfcw
hJ hJ ausmif;olausmif;om;awGe@J tcktcsed +f yefawG@
}uwJt
h cgrmS olw@kd tm;vH;k vdv
k [
dk m ausmif;om;rdbawG+zpfae}u+y?D tdref m;u oH&;kH rSmzGix
hf m;wJh
t*Fvyd pf moifwef;udk uav;awGvu
kd yf @kd &if; 0if0ifvmwwf}uw,f?

olwdk@vdk r+zpfapcsifvdk@
wynfah [mif;awGe@J pum;a+ym&if; odvu
kd &f wmwpfcu
k olw@kd tm;vH;k avmufe;D yg;[m
om;orD;awGudk tpdk;&ausmif;awGrSm rxm;}uawmhbl;qdkwmyJ? EdkifiH+cm;om;awGvmoifw,f
qdw
k hJ &efuek u
f Edik if w
H umausmif;awGrmS xm;oluxm;}u+y;D pifumyluausmif;awG oGm;xm;olu
xm;}uw,f? b,frb
d rqdk om;orD;udk taumif;qH;k ynmay;csi}f uwmuawmh b,facwf+zpf+zpf
twlwlygyJ? wynhfawGu olwdk@vdkbGJ@&+yD; bmrSrod/ bmrSrwwfwJholawG r+zpfapcsifvdk@
aiGuek af }u;us trsm;}u;D cH+y;D om;orD;awGukd ynmay;ae&wm +zpfa}umif;a+ym}uw,f?

usK&Si uf srSoifw,f
uav;awG ta}umif;up+yD; ynma&;ta}umif;a+ym}uawmh tpdk;&ausmif;awGuawmh
awmfawmfqdk;ae+yD? q&mq&mrawGu ausmif;rSm aumif;aumif;roifbJ/ usL&SifusrS
aoaocsmcsm oif}uw,f? usL&Sirf ,lwhJ uav;awGqkd rsuEf mS aumif;r&bl;? tJ'D usL&Siv
f ceJ@
0dkif;usL&SifvceJ@ *dkuftwGufay;&wmeJ@ tm;vHk;aygif;vdkuf&if t+yifausmif;ukefusp&dwfeJ@
od y f r uG m vS a wmh b l ; vd k @ qd k } uw,f ? tpk d ; &ausmif ; rwuf a wmh wuU o d k v f w uf & if
b,f v d k v k y f r vJ v d k @ ar;awmh
'D u
wuU o d k v f a wG
bmvk y f r S m vJ /
EdkifiH+cm;wuUodkvfawGwuf}urSmayghwJh? +cHKp&m&Sdvdk@ csrf;}uwmrdk@ bmrSra+ymcsifygbl;? 'gayr,fh
q&m/q&mrawG&Jh usL&Sifa}umihf tpdk;&ausmif;awG ysufwmqdkwJh pum;udkawmh w,f+yD;
b0ifruscsifbl;?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 2 9

30

r wpf&mom;awG
rSefygw,f? 'DacwfrSm rl}udKt&G,fuae bGJ@&+yD;wJht&G,fxd usL&SifeJ@b,folrS
ruif;Edik }f ubl;? bG@J &+y;D awmhvnf; tvkycf iG 0f ifciG u
hf sL&Siq
f w
kd m wuf}u&ao;w,f? usL&Siaf wGukd
q&m/q&mrawGu wrifarG;xkwfvdkfufwmr[kwfwmawmh aocsmw,f? ausmif;rSmwpfae@vHk;
" r wpf&mom; " awGukd w[J[
h ehJ @J xde;f ausmif;cJ&h +y;D / tem;,l&r,fh tcsed u
f av;rSmvnf;quf+y;D
xdef;&if;ausmif;&if; pmoifay;&wmrsdK;udk b,fq&m/ q&mrrS vkyfcsif}urSm r[kwfygbl;?
wynhfav;awGudk wwfapcsi/f atmifapcsifwJh apwem}uD;rm;vGef;vdk@om oif}u&&Smwmyg?

igh0rf;ylqmraeom
usL&Sifr,l&if qlyl}udrf;armif;w,fqdkwmuvnf; "pkef;+yL;" wpfa,mufwpfav+zpfrSmyg?
&wJv
h cav; r+zpfpavmufr@kd "ig0h r;fyq
l mraeom" wma}umifh usL&l iS af y;&vnf; t&if;cHuawmh
apwemyg? bGJ@&+yD;bmrSrwwf bmrSrod+zpf&wJhudpPudk usL&Siftay:yHkcs/ q&mq&mrawGudk
t+ypfz@kd vky&f ekH @J +yoema+z&Si;f Edik rf mS r[kwb
f ;l ? +yoem&Jh t&if;t+rpfukd rSerf eS u
f efuef&mS azGEikd rf S
ta+z&rSm +zpfw,f? t&if;t+rpfudk &SmwJhtcgrSmvnf; tpnf;ta0;cef;r}uD;awGxJrSmwif
&SmazGaevd@k uawmh yuwdt+zpfreS /f ta+ctaerSeu
f kd b,fenf;eJ@rS r&Edik rf odEikd b
f ;l ?

aemufawmfygawGe@J
atmufa+cqif;w,fq+kd y;D aemufawmfyg wpf+yKH }u;D eJ@ oGm;}unh&f ifvnf; yuwdta+ctaerSeu
f kd
rod E d k i f b l ; ? oeyf c g;vd r f ; / yef ; yef + yxm;wmawG y J awG @ &vd r f h r ,f ? wu,f h t +zpf r S e f /
ta+ctaerSeu
f o
kd cd si&f if ausmif;om;rdbawGe@J ausmif;om;awGukd awG@qHak r;+ref;rSyJ +zpfvrd rfh ,f?
ausmif;xJrSm tpnf;ta0;ac:+yD; a+ymygqdk&HkeJ@awmh b,folrSa+ymrSmr[kwfwm aocsmw,f?
twk d i f c H & ol a wG u bmrS r +zpf b J / wk d i f } um;ol o mta&;,l c H & wJ h t+zpf r sd K ;awG
}uKH z;l aygi;f rsm;+yq
D adk wmh vlawGu a&S@xGu+f y;D vlprG ;f aumif; rvkycf si}f uawmhb;l ? Oya'txufrmS
b,folrSr&Sdqdkwmuvnf; ododomom+zpfvmwm rawG@r+rif&ao;bl;?

tqif+h rifyh gw,f


q&m/q&mrawG&Jh usL&Sifa}umifh r[kwfbl;qdkawmh / +ymef;wJhoif&dk;n$ef;wrf;pmtkyf
awGa}umifhvm; qdk+yD; oli,fwef;uae q,fwef;txdpmtkyfawG vSefavSm}unhfawmh
awmfawmfawmif tHhtm;oifhoGm;w,f? pmtkyfawGrSmygwJh oifcef;pmawG[m tawmfudk
tqift
h wef;+rif}h uygw,f? rlvwef;pmtkyx
f u
J pmawG[m rlvwef;t&G,u
f av;awGe@J awmif
rvdu
k af tmif tqif+h rifyh gw,f? ud;k wef;/ q,fwef;rSmoifwhJ ocFsm/ "mwk/ &ly oifcef;pmwcsKd @qd&k if
uGsefawmfwdk@acwf tdkiftufpfpD (pDeD,m)wef;a&mufrS oif&wmawG +zpfwmawG@&w,f?
wuUodkvftwef;toD;oD;u pmawGvnf; tqifhredrfhygbl;?

avhvmqef;ppfzdk@vdk
q&mawGe@J usL&Siaf }umifv
h nf; r[kw/f oif&;kd n$e;f wrf;a}umifv
h nf; r[kwq
f &kd ifawmh
bma}umifh 'Dae@ vuf&t
dS a+ctaersKd ; +zpfae&wmvJ? aoaocsmcsm pepfwusavhvm qef;ppf}uzd@k
vd k y gw,f ? ynma&;qd k i f & m yk * ~ d K vf a wG / q&m/ q&mrawG / ausmif ; om;rd b awG e J @
30

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

31

ausmif;om;}u;D awGtm;vH;k yg0ifwufa&mufwhJ ES;D aESmzvS,yf aJG wG/ 0yfa&Smah wG trsm;}u;D vky}f uzd@k
wkdufwGef;vdkw,f? ab;uynma&; pdwf0ifpm;olwpfa,muf&Jh t+rifudk a+ym&&ifawmh
[kdem;enf;enf;+yifvdkuf/ 'Dem;enf;enf;zmax;vdkufvkyf&HkeJ@ vHkavmufvdrfhr,f rxifbl;?
tvH;k pHw
k pfcv
k ;kH udk +yifypfryS J &awmhr,fv@kd xifrw
d ,f?

tm;vHk;aumif;ygonfcifAsm;
aemufawmfyg a+c&G o
H if;yif;awG wpf+yKH }u;D eJ@ ppfaq;a&;oGm;wJt
h usiahf wG vH;k 0azsmufypfz@kd vdo
fk vd/k
vl}u;D vmr,fqrkd S tusn;f wefawGtm;vH;k oeyfcg;vdr;f / yef;yef/ r&Sw
d mawG t&Sv
d yk +f y/ ar;orSs
ar;cGe;f wdik ;f tm;vH;k aumif;ygonfcifAsm; vky}f uwJh 0efxrf;vufpJG tpOftvmtm;vH;k udv
k nf;
azsmufypfzdk@vdkw,f? 'ght+yif +refrmhqdk&S,fvpfacwfrSm tusifhygcJh}uwJh q&m/ q&mrawGudk
xpfceJqdk ygwDuac:cdkif;/ ta&;ta}umif;qdk aumifpDu ac:cdkif;/ bmrScdkif;p&mr&Sd&if aumifpDrSm
uif ; apmif h cd k i f ; w,f ? w,f v D z k e f ; apmif h c d k i f ; qd k w J h acguf & d k ; usd K ;pd w f " mwf a wG v nf ;
vH;k 0aysmufu,
G o
f mG ;zd@k vdw
fk ,f?

tm;ememeJ@a+z&wm
+refrmhqdk&S,fvpf wpfacwfvHk; q&m/q&mrawGrSm ausmif;tvkyfeJ@ rqdkifwmawGeJ@
csnf; tcsdefukef ae&wJhtwGuf ausmif;rSm pmaumif;aumif; roifEdkifcJh}ubl;? +yD;awmh
twef;wpfwef;rSm vl60/ 70 +yGwfodyfnyfaewmawGvnf; +yK+yifzdk@vdkw,f? Avmpmtkyf0,f&
a&mif;&/ ausmif;0wfpHk 0,f& a&mif;&/ pmoifcHkawG &Sm&azG& / a+r+zLcJawG&Sm& qdkwJh
'kuaygi;f pHu
k vnf; uif;vGwaf tmif vkyaf y;zd@k vkw
d ,f? 'gq&kd if &+yv
D m;/ aumif;oGm;rSmvm;ar;&if
'DavmufeJ@vnf; r&ao;bl;vdk@ tm;ememeJ@ a+z&wmudk cGifhv$wfyg?

wGef;tm;ay;}uzdk@
pepf w pf c k u wpf c k u d k a+ymif ; r,f q d k & if wpf a e&mwnf ; wpf c k w nf ; uG u f + yD ;
a+ymif;vd@k r&Edik b
f ;l ? wpfpv
kH ;kH a+ymif;ypfr+S zpfrmS ? ysuw
f muvnf; ynma&;wpfcw
k nf;r[kwb
f ;l ?
tm;vHk;+yK+yifzdk@ vdkaewm csnf;yJ? 'ga}umifh tm;vHk;wpfpHkvHk; +yK+yifa+ymif;vJr_ rvkyfbJeJ@
f ;l ? tm;vH;k +yifEikd af tmif 0kid ;f +y;D
ynma&;uwd@k / use;f rma&; uwd@k csn;f uGu+f y;D vkyzf @kd r+zpfEikd b
wGe;f tm;ay;}uzd@k txl;vdt
k yfa}umif; wif+yvdu
k &f ygw,f?

vlxkpdef0if;
(True new journel 26.2.2012 rS&,laz: jyygonf?)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3 1

32

ysm;wdk honfrcsdK rdSkwdk honf rayguf


,mwdk oh nf ajcmufuek .
f

0wKwdk

EkEk&nftif;0
pdefyef;eDeDawG ajrrSm}uJjyef@ aewJh ausmif;zGifhcsdefudka&mufvdk hvmcJh+yD q&mr}uD; apm
wdk h rlvwef;ausmif;uav;&J@ ausmif;zGichf sed [
f m wu,fu
h kd a&mufvkd v
h mcJyh g+y?D ausmif;uav;&J@
ajrjyifrSm rdk;oufavajcGxm;wJh pdefyef;eDeDwifru aeGvufusef ika&$0gawGyg a&maeSmeD0ga&$vdk@
cspfp&m/oem;p&m ausmif;uav;udk =unfhvdk@ r0EdkifcJhygbl;?
i,fi,fwkef;u txufwef;pum;ajy vufa&G;pifrSm oifcJh&wJhq&m/ ody`Harmif0&J@
&Gmhusufoa& xJu q&mapm.ausmif;rSm "eduyf / "edrdk; / 0g;vHk;wdkif / 0g;=urf;cif;
jyKwif;ayguEf pS af ygu/f wHcg;ayguf ESpaf ygurf sS om &Sad vonf qdw
k hJ q&mapm ausmif;uav;twdik ;f
waoG r wd r f ; EH k @ eJ @ pk w f j cmvS w J h 'D a usmif ; uav;ud k ausmif ; tk y f q &mr}uD ; a':rl r l a pm
ajymif;vmwJhae@rSmyJ cspfwJholu eHrnfay;cJhw,f q&mr}uD;apmausmif;wJh?
[kwv
f nf;[kwyf g&@J +rKd @qifajczH;k &J@ 0g;uyfr;kd / x&Hum ausmif;uav;u wzufukd 45
'Du&D wdr;f apmif;vd@k ausmif;uav;atmufrmS pD;qif;aewJh a&qd;k a&rJawGe@J twl c&rf;jyma&mif
aA'gawmtkyfuvnf; rif;rlvdk@ pmoifvdk@aumif;ae+yDqdk 0kef;ueJ toH=um;&+yD?
uav;awG =urf;ayguf}uGHuswm ajrjzLypfcs/ xrDtpdrf;tomr v$m;ueJaeatmif
ckeyf saH jy;+y;D a&qd;k a&rJxu
J [mav;awGukd q,f,u
l ,fwif&ao;wm? ausmif;om;csi;f uvnf;
q&mapm ausmif;eJ@ wyHkwnf;ygyJAsmwJhav?
[kwfvnf;[kwfwmyJ ajymvnf;ajymp&m/ "&Gmusufoa&"xJuixGef;um; pmrtH/
,ifaumifawGudk zrf;+yD;vSsif aemufwdk;.em;xJodk@ v$wfoGif;ojzifh aemufwdk;ESifh ixGef;wdk@
wa,mufwcsupf D xd;k ae=uav+y?D
xGef;a0ESifh pHodef;;wdk@um; ausmif;atmufwGif ebrf;vHk;ae=uukef.? rdacG;ESifh
r,foed ;f wd@k rSm a'giw
hf a'giw
hf iG f c&m;aphawmufwrf; upm;ae=uaeonf qdw
k hJ pmyd'k u
f kd ol&w
G jf y&if
32

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

33

q&mr}uD;apmuvnf; tm;usrcH &Gmusufoa&xJu "aemifESpfaygif; 40 - 50 cef@=umvSsif


Tausmif; rSyif jrefrmjynforRw xGufcsifxGufaernfudk pnf;pm;rdyHkray:" qdkwJh pmydk'fudk
jyef&w
G jf yvdu
k w
f mayg?h
ck a wmh v nf ; q&mr}uD ; apmeJ @ vuf v k y f v uf p m; ausmif ; om;rd b rsm;&J @
ESp&f n
S }f uKd ;pm;r_a=umifh a&qd;k a&rJuif;pif/ zd@k ajrrSm oGyrf ;kd / tkyu
f mav;eJ@ orRwavmif;av;wd@k &J@
ausmif;uav;[m ajymif;vJcJh+yD? 'if;av;wdk@twGuf enf;rsdK;pHkeJ@ }udK;pm;cJh&ygw,f?
q&mr}uD ; apmeJ @ vuf a xmuf q &mrrsm; tv_ r cH z l ; ol 'D e ,f w G i f r &S d /
aps;a&mif;jcif;jzifh &HyHkaiG&Smzl;/ AvmZmwfyGJoGif;+yD;awmhvnf; &HyHkaiG&SmcJh&/ udk,ftdrfudpPbmrS
jyefr=unfEh ikd f / om;orD;awGu "taru ord;wd@k xuf tarhorwavmif;av;awGukd ydck spw
f m"
wJah v?
yg&rDjznfjzuf cifyeG ;f onfuawmif pdwaf umuf&mS xifh orwavmif;av;awGet
hJ wl
ae&pfaya&mhwJh? q&r}uD;apmudk xm;&pfcJh+yD? b,fawmhrSjyefrvmEdkifawmhwJh c&D;udk
xGucf mG oGm;cJ+h yD ?
q&mr}u;D apmuvnf; q&mr}u;D apm ygyaJ v? ausmif;uav;udjk rifwmeJ@ tm;vHu
k akd rh
tarmajy? orwavmif;wdk@udkjrifwmeJ@ aysmf&$if=unfEl;auseyf? q&mr}uD;apm&J@b0 aeaysmf/
jynfph o
kH wJh ? 'DEpS af usmif;zGichf sed q
f kd ydv
k @kd awmifaeaysm/f pdwaf ysmo
f vdyk ?J "ausmif;ae&G,u
f av;
ausmif;aea&;/ rdbjynfol 0dik ;f ulay;" qdw
k hJ aqmify'k ef @J twl/ ausmif0ifa=u;r&Sad p&/ pmtkyzf ;kd rukef
ap&/ rnfhonfhtca=u;aiGrS ayp&mrvdkwJh ynma&;pepfudk taumiftxnfaz:rwJh?
aumif;vdu
k o
f av?
q&mr}u;D apm ausmif;uav;&J@ vufvyk v
f ufpm; ywf0ef;usiu
f ydu
k q
f rH wwfEikd rf E_ iS hf
ausmif;raeEdkif&SmwJh/ ausmif;xGuf&&SmwJh orwavmif;av;awG q&mr}uD;apmausmif;rSm
trsm}uD; wdk;yGm;vm=uOD;rSmaygh? taotcsmaygh?

"r*Fvmyg"
ausmif ; uav;ud k v$ r f ; +cH K xm;wJ h 'D t oH [ m b,f a vmuf r sm; usuf o a&
&SdvdkufygovJ? wavmuvHk;rSm tom,mqHktoH/ tcsdKjrdefqHk;toJayyJ? pdwfuav;=unf
=unfeJ@ q&mr}uD;apmwa,muf ausmif;om;pm&if;pmtkyfudk wjzwfjzwfvSefw,f?
rESpu
f ausmif;om;ausmif;ola[mif; (10) a,muf? oli,fwef;up+y;D av;wef;txd
t&G,pf /kH twef;pH/k q,fa&muf ckcsed x
f d ausmif;vmrtyfao;? 'Dae@qdk ausmif;zGiw
hf m wywfausm+f y?D
"q&mr ndKa&"
ab;em;rSm bk&;yef;tdk;xdk;aewJh 00q&mr}uD;vJ q&mr}uD;apm&J@ ta=umudk
aemausaeatmif od&mS ygw,f?
"nnf ; orwavmif ; q,f a ,muf u d p P v m;/ usKyf r cif o ef ; ud k v$ w f v d k u f + yD ?
tJ'[
D mawG&@J vdypf meJ@/ p&dwv
f aJ y;vdu
k w
f ,f? aocsmvJar;cJv
h @kd rSmvdu
k w
f ,f"?
"at;aumif;w,f/ 'gjzifh rcifoef; 'Dreuf ausmif;aps;ra&mif;&bl;vm;"?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3 3

34

"a&mif;w,fav ?a&mif;+yD;rSoGm;wmaygh ? usKyfvJ ol@tjrwfawmh rpdkufEdkifbl;at/


p&dwpf u
kd &f ifawmfawmh " ? i,foil ,fcsi;f vdjk zpfaewJh pdww
f u
l ,
kd w
f l q&mrndKukd q&mr}u;D apm
&,farm &jyefw,f?
"'Dwcg bk&m;yef;zdk;awmh ,lygat/ igay;yghr,f"?
"trav; awmfygat? 'Dukodkvfav;awmh ,lyg&ap/ usKyfwdk@r,f/ wjcm;ukodkvf
}uD;}uD;rm;rm;/ cJcJzwfzwfvJ rvkyfEdkifbl;" ?
"nnf; [dkae@updkufxm;wJh rD;acsmif;zdk;awmh,l ? ighorD;uv_r,fwJh " ?
"at; +yD;a&m ? vm bk&m;yef;uyfvSnfhawmh"
"nnf;uyfvdkufyg/ +yD;awmhrS iguyfr,f" ?
opPmyef; t0gawG a0aewJh bk&m;yef;tdk;av;udk udkifajrSmufuyfv_&if; q&mrndK&J@
rsufvHk;awG bk&m;tm&HkjyKzdk@ rSdwfrvdk&Sdao; ?
"q&mr}uD; q&mr}uD; usGefrjyefvm+yD"? a[m pGmavmifpGmavmif toHeJ@
rcifoef;wa,muf ysmavmifysmavmifeJ@ &Hk;cef;xJ 0ifvmyg+yD?
"rcifoef; jrefom;yJ"?
"[k w f q&mr}uD ; tJ ' D b uf y d k i f ; oG m ;wJ h usG e f r wd k @ t&yf x J u
aumif;av;wpfa,muf qdkifu,faemufu vdkufoGm;vdkufwm ?trav; q&mr}uD;&,f
tJ'Dtcef;wGJawGudk =um;om=um;zl;wm/ ra&mufzl;bl; ? q&mr}uD;uvJ wpfrdom;pk/
wpfcef;r[kwzf ;l ? wpfcef;udk ig;tdraf xmifp/k ajcmuftrd af xmifpk aygi;f ae=uwm? xrif;[if;vnf;
csufpm;vdk@ r&bl;? tdyf&HkyJwJh ? ae@csif;&Sif; wpfnav;&mwJh q&mr}uD;&J@ [dk'if; "?
"usGefrodygw,f tJ'gawG ? 'DvdkyJ ae=u&wmaygh ? &Sifu tdrfydkif,mydkifeJ@qdkawmh
ajymtm;&Sdwmaygh ? &Sifhq&mr}uD; usGefrawmif aep&mr&Sdao;bl; ? yifpifu ajcmufESpfyJ
vdak wmhw,f? uJyg b,foal wGawG@vJ ajymygO;D " ?
"[dk'if; uav;awGyJ awG@w,f q&mr}uD;/ vl}uD;awGu tvkyfoGm;w,fwJh?
wpfa,mufrS rawG@bl; ? tJ rsupf u
d ,
G af ewJh tzGm;}u;D wpfa,mufawmh awG@w,f ? [d'k if;av
q&mr a':ndKndKtwef;u / +zD;wD;/ +zD;wD;eJ@ aumifav;&J@ tzGm;wJh" ?
"*sd K ;Zuf v m; / oG m ;usd K ;av;eJ @ / ol i ,f w ef ; u rsuf E S m &l ; av;av?
tJ'DrsufESmcsdKaumif/ wpfwef;wuf&rSm" ?
"[k w f w ,f / [k w f w ,f ? ol @ taru tvk y f o G m ;w,f w J h ? tJ ' g
olw@kd ajr;zGm;ESpaf ,mufukd ajymcJw
h ,f? q&mr a':ndKnKd rSmwmawG useG rf ajymcJw
h ,f? ausmif;tjref
vmtyfygvdk@ ? ausmif;ajymif; r,fqdkvJ ausmif;xGufvufrSwf vm,lygvdk@ "?
"ta&;}uD ; wma&m ajymcJ h & J @ vm;? ausmif ; tyf & if 'D E S p f yd k u f q H w jym;rS
rukefawmhbl;qdkwm" ?
"ajymcJhw,f q&mr}uD; ? ajymcJhw,f? tukefajymcJhw,f"?
"[kwf+yD? [kwf+yD ? aus;Zl;ygyJ rcifoef;&,f oGm;ay;awmh"
"[kwfq&mr}uD; [kwf"
34

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

35

pGef@xm;wJh bk&m;yef;tEGrf;/ trd_ufawGudk ajcjrefvufjref aumufodrf;,l+yD;


ysmavmif y smavmif x G u f o G m ;wJ h rcif o ef ; aemuf a usmud k bm&,f r [k w f ai;=unf h & if ;
q&mr}uD ; apmu ouf j yif w pf c suf u d k csvd k u f w k e f ; rS m yJ / q&mrnd K uvJ ol @ rl y d k i f t oH
cyfus,u
f s,}f u;D eJ@yJ ?
"yd k u f q H r ay;&bl ; qd k v d k @ uawmh nnf ; orwavmif ; awG / 'D a e@ reuf j zef
ausmif;vmtyf=urSmygat" ?

"r*Fvmyg q&mr}uD;"
a[m vmuke=f uyg+yD ? [drk suEf mS csKd aumifav; *sKd ;Zufu avomjyKwif;udk tukezf iG hf +yKH ;&if;
&Hk;cef;ayguf0rSm vufuav;ydkufvdk@ ? eH@omjzLeH@ axmif;axmifxaewJh oeyfcg;awGuvJ
azG;vdk@ ? tdwfaxmifbwfvyfeJ@ ausmif;0wfpHkav;uawmh EGrf;&Smw,f ?
"q&mr}uD;"
*sd K ;Zuf a emuf u ol @ tareJ @ wl & J @ ? i,f ao;wmyJ ? ol u rsuf r jrif
tzGm;tdkwpfa,mufudk wGJvdk@ ? a[mawmf ? tJ'DaemufrSmawmh q&mr}uD;apm&J@
(ESpw
f ef;eJ@oH;k wef;wufr@J ) wynfah usmEf pS af umif *sKd ;Zuf tudEk pS af ,muf[m uwH;k pdr;f av;awGe@J
udk&ifESpfyg;toGif ajymif;vdk@ ?
"vm vm vm=u "?
"[kwf"
"xdkif xdkif ? tzGm;udk 'DrSmxdkifcdkif;vdkuf " ?
"usGefrtaru / rsufpdrjrifygbl; q&mr}uD;" ?
"[kwv
f m; rae@u rcifoef;uawmh ajymom; ? useG rf rae@u v$wv
f u
kd w
f mav?
ausmif;tyfz@kd aemufusaevd@k ? t}u;D ESpaf ,muf ud&k ifrxGu&f ao;vd@k eJ@wlw,f [kwv
f m;"
&H;k cef;aygu0f rSm ol@q&mr a':ndKnKd rsuEf mS jzwfqkd ay:vmawmh rsuEf mS csKd aumifav;
armif*sdK;Zufu "r*Fvmyg q&mr" vdk@ tm&yg;& atmf+yD;ajy;xGufoGm;w,f?
uav;awGtaru oufjyifwcsuu
f ckd sw,f?
"usGefrwdk@ ausmif;vmtyfwm r[kwfygbl; q&mr}uD;"
"atmf 'gjzifh ausmif;ajymif;vufrSwf xkwfzdk@ayg@ ? tdrfajymif;rvdk@vm;" ?
"[dk" ?
"usG e f r em;vnf y gw,f ? 'D v d k y J a ygh ? ausmif ; ajymif ; vuf r S w f a v;awG
aocsmvkyaf y;vdu
k rf ,f? "gwyf akH v;awGawmh &du
k &f OD;r,f? udprP &Sb
d ;l useG rf vkyaf y;vdu
k rf ,f?
c%av;" ?
"r[k w f y gbl ; q&mr}uD ; ? ausmif ; ajymif ; vuf r S w f r [k w f b l ; ?
usGefruav;awGudk ausmif;rxm;awmhygbl;"?
" [if" ?
q&mr}uD ; apmwa,muf uav;awG t arud k em;rvnf o vd k = unf h w ,f ?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3 5

36

udk&ifav;ESpfyg;u acgif;av;awGiHk@vdk@ ?
"usGefr olwdk@udk ausmif;rxm;Edkifawmhbl; q&mr}uD; ? uav;awGtazuvJ
r&Sdawmhbl; tartdk}uD;eJ@ usGefrwpfa,mufxJ vkyfpmeJ@" ?
"tdk tdk [kwf+yD ? usGefrajymr,f? 'DESpf ausmif;tyfzdk@twGufu ydkufqHwjym;rS
rukefawmhzl;av? bmrS rukefawmhbl;av" ?
"q&mr}uD;udk tm;emvdk@ vm&Sif;jywmyg ? }uHK &musbrf; usGefrvkyfp meJ@
yg;pyfig;aygu0f atmif rpm;Edik b
f ;l q&mr}u;D &J@ tJ'ga}umifh 'Dt}u;D ESpaf ,mufukd wpfcgwnf;
t+yD;udk udk&if0wfay;vdkuf+yD ? bkef;}uD;uvJ pmoifay;r,fwJh "?
a&yuf r 0if a jymwwf w J h q&mr}uD ; apm wpf a ,muf qG H @ tvd k @ oG m ;cJ h + yD ?
ud&k ifav;ESpyf g;u rsuEf mS i,fav;awGe@J olw@kd q&mr}u;D udk }unfah ew,fav?
"ti,fav;usawmhvJ usGefrtvkyfoGm;&if ol@zGm;atudk =unfhzdk@xm;chJ&rSm" ?
"r*F v myg q&mrawG " rd k ; r$ e f a tmif vd k u f E _ w f q uf & if ; bmrS r od & S m ol
rsufESmcsdKaumifav;uawmh &Hk;cef;xJudk jyefajy;0ifvmcJh+yD ?
"usGefrwdk@oGm;awmhr,f q&mr}uD; / x udk&ifwdk@" ?
q&mr}u;D apmwpfa,muf rwfwyf x&yfr&d if; "*sKd ;Zuf"vd@k ac:rdw,f? aumifi,fav;u "Asm"
wJh ?
"rif;u ausmif;raecsifbl;vm;" ?
" aecsifwmaygh / aerSmav" ?
uav;awGtaru tH=udwf rsufvHk;jyL; acgif;&rf;jy t+yD;rSmawmh rsufESmuav;
nd_;usvdk@ ? aumifi,fav;&J@ avomjyKwif;ayguf yg;pyfav;vJ ydwfcJh+yD ? oGm;awmhuG,f ?
tdk; rdk;oufav;u jzef;ueJ &dkufcsvdkufawmh pdefyef;awG&JueJ a=uG=ujyef+yD ?
"q&mr}uD;udk E_wfqufvdkufOD;av "?
"r*Fvmyg q&mr}uD;" usdK;a=uaewJh toHwkefav;ay:udk ausmif;cef;qDu
nDnmzszsatmfvdkufwJh toHawGu zHk;tkyfoGm;cJhw,f? r*Fvmyg wJh ?
rdk;oufava=umifh ayyJvm;? 'Dwpfcg r*Fvmyg[m q&mr}uD;apmem;xJrSm uGJtuf/
a=urGcg;oD;vdk@ aeovdkygyJ ?

EkEk&nftif;0
2011 ckEpS f Zlvikd vf jALwDr*~Zif;

36

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

37

usrvGrf;rdwJh twdwfo}uFef

0if;vJhar (acwW *syef)


o}ueF af &mufawmhr,fw?hJ bmvdv
k ekd @J jrefrmo}ueF /f jrefrmydawmufe@J a0;cJ&h wm (4)
ESp&f cdS +hJ y?D wefc;l v&J@ aeylyrl mS ydawmufz;l av;awGukd armh=unf&h if; b,fawmhyiG rhf mS vJ/ o=ueF t
f rSD
yGirhf mS vm;/ }uKd +y;D awmhyiG rhf mS vm;/ aemufus+y;D rS yGirhf mS vm; awG;&if;/ o=ueF rf ;kd av; b,fawmhrsm;
&GmygvdrfhrvJ ar;cGef;tawG;aygif;rsm;pGmeJ@ o=uFeft}udKudk apmifhcJh&wJh tcsdefwkef;uaygh?
vGefcJhwJh 10 pkESpfrsm;tvGefudk rSwfrdygao;w,f? +cHaxmifhu ydawmufyif}uD;rSm
ydawmufz;l av;awGyiG zhf @kd o=ueF rf ;kd udk apmifah e=ucsed /f tdru
f cs,&f /D pHyg,/f oZifqw
kd hJ ta':awG&@J
t}udK/ tus/ t=uyf twufeJ@ ESpfqef; (1) &ufrSm jyKvkyfrJh tv_twef;ESifhwuG/ naeydkif;
jynfaxmifpv
k rf;u oli,fcsi;f ryfrmS a&upm;zd@k wikd yf ifoaH wG a0qmaecsed rf mS usruawmh
tzdk;eJ@tzGm; 0,fay;wJh o}uFefyef;uHk;av;pGyf+yD; a&jyGwfwacsmif;eJ@ [dkae&mprf;yuf/
'Dae&mprf;yufeJ@ tvkyf&_yfaecJhygw,f?
o=uFefrwdkifrSD o=uFeftuawG/ o=uFefaemufcH&kyf&SifawG apmifh=unfh&wmvJ
tarmygy?J tcktcsed x
f rd &d;k Edik af o;wJh "cifcifxm;"/ "+idr;f armif" pwJt
h rnfav;awGe@J &ky&f iS f
"o=uFefrdk;" udkvGrf;rdygw,f? nqdk xrif;apmapmpm;xm;+yD; o=uFeftuawG=unfh+yD;
jyef+yD;ujy&wJh taysmfav;awGudk rarhEdkifao;ygbl;?
'DvdkeJ@ usreJ@wuG ta':awG awmifhwwJh o=uFefrdk; t}udKae@rwdkifcifrSm
&GmcJhygw,f? ydawmufyif}uD;rSm ydawmufyef;awG 0gxdefatmifyGifhcJhygawmhw,f? ajroif;eH@
oif ; oif ; av;awG u d k &_ & _ d u f & if ; ta':awG e J @ OD ; av;=um; vuf n _ d ; wxd k ; xd k ; eJ @
*su
D syef;cl;cdik ;f wwfwhJ usr/ atmfc&H awmhvJ t}udr}f udraf yg?h bk&m;vJwif tzGm;eJ@ ta':awG
OD;acgif;xufrSm yef;cufudk,fpDeJ@ vSvdkufwm? yef;}udKufwJhusr ydawmufyef;wdk@ &eH@&_&_duf&if;
oabmuscJhrdygw,f?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3 7

38

a&pdpk rkd mS rkef v


h ;kH a&ay:av;awGukd rnDrnm0dik ;f vH;k jyD; &yfuu
G t
f wGi;f vdu
k af 0&wmudv
k J
ESpo
f ufoabmusrdygw,f? reufyikd ;f awGrmS ouf}uD;&G,t
f akd wGukd acgif;av#mfay;vdk h
"om"kygawmf" qdw
k hJ qkawmif;av;awGukd vGr;f rdygw,f?
a&S;qefwJh bGm;bGm;u tdrfa&S@+cH0if;xJrSm oajycufav; xm;ay;xm;w,f?
ta':awGausmif;u OD;OD;wdk@ zvm;av;udk,l oajycufav;eJ@ wdk@xdyufjzef;&if; usefa&udk
wjznf;jznf;avmif;&if; t+yHK;av;awGzvS,fcJh=uwJh jrifuGif;av;udk tm;usrdcJhygw,f?
a=omf.....o=uFefqdkwm wefcl;vaEG&J@ tyl'%fudk tHwk&if;/ a&yufupm;=u&if; wOD;eJ@wOD;
&if;ESD;apygvm; awG;rdygw,f?
wl;ydk@ wl;ydk@/ jreENm eJ@ ndKjr oDcsif;oHawG/ oHcsyfoHawG =um;&wmeJ@ "bGm;bGm;
a&yufvdk@ &+yDvm;[if" vdk@ ar;&wmvJ t}udrf}udrfaygh? a&pdkpdkrSm rkef@vHk;a&ay:av;awGudk
rnDrnm0dik ;f vH;k +yD; &yfuu
G t
f wGi;f vdu
k af 0&wmudv
k J ESpo
f ufoabmusryd gw,f? reufyikd ;f
awGrSm ouf}uD;&G,ftdkawGudk acgif;av#mfay;vdk@ "om"kygawmf" qdkwJh qkawmif;av;awGudk
vGrf;rdygw,f?
ESpfqef; (1) &ufae@ &yfuGufvrf;ray:rSm tdrfutwmtdk;av;ydk@/ tE W&m,fuif;
y&dwfzwf+yD;/ +cHaxmifhawGrSm twmtdk;a&eJ@ vdkufavmif;&wmvJ ESpfoufp&m"avhwckvdk@
xifygw,f? &efukefrSm twufae@xdom a&upm;/ a&yuf=uayr,fh txuftnm bufrSm
ESpfqef; (2) &ufae@txd a&upm;wm }uHKcJh&ygw,f?
ESpfopful;rSm om;/ ig;/ v$wf ab;rJhay;=u+yD; vl}uD;olrawGudk vufonf;/
ajconf;nSyf/ acgif;av#mfay;&wJh ukodkvfudk EdkifiHjcm;a&muf jrefrmawG awmifhw=uvdrfhr,f
vdk@ xifrdygw,f? 'DvdkukodkvfrsdK;eJ@ cspfp&maumif;wJh a&yufjzef;wJh "avh[m usrwdk@jrefrm
EdkifiHrSmyJ &Sdr,fxifygw,f?
wefc;l aeGyyl /l ydawmufyifatmuf avEkat;av; cHpm;&r,ft
h pm;/ csr;f pdrphf rd &hf moD
&J@ at;pufpufrdk;a&atmufrSm yef;ydawmuftpm; yef;cs,f&DawGudkyJ tvGrf;ajy=unfhae&
ygw,f? wae@ae@wcsdefcsdefrSm ydawmufyif&dyfatmuf cdkv_H&if;/ ukodkvfaumif;r_av;awG
jyKvkyf&if; wrf;wrdcJhwJh tdrfrufav;awGeJ@twl jrefrmwdk@&J@ jrefrm"avh ESpful;o=uFefudk
jyefa&mufr,fhae@udk ar#mfaerdygawmhw,f?
ESpfawG/ &moDawG ajymif;ayr,fh yef;ydawmufudkawmh vGrf;aeqJyg?

0if;vJhar
(acwW *syef)

38

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

39

yef;cs,f&D

a&$au

cs,f&Dyef;udk *syefudka&mufrS u|efawmfjrifbl;awG@bl;wmyg? jrefrmjynfrSmawmh


uavmwdk@/ ar+rdK@wdk@/ &Srf;jynfwdk@ rSawmh&Sdw,fqdkwm =um;bl;ygw,f? awG@awmhrawG@bl;cJhyg?
2011ckESpf azaz:&Dvu xdkif;EdkifiH csif;rdkifudka&mufawmh cs,f&Dyef;awGyGifhaewmawG@&ygw,f?
wyifv;kH yef;Eka&mif;taoG;eJ@ a0aeatmifyiG ahf e=uwmyg? csi;f rdik cf s,&f rD mS ik0go;D vdk toD;}u;D awGu
wdkvdk@wGJ&GJoD;aewmawmh tjrifqef;w,f xifrdygw,f? *syefcs,f&DrSm cs,f&DoD;qdkwm&SdayrJh
jrefrmEdkifiHu oajyoD;a&mifvdk tqif;&SdwJh ykyk0dkif;0dkif;toD;awGyg? pm;vdk@&ygw,f? yef;oD;/
iS u f a ysmoD ; vd k o pf o D ; 0vH t jzpf e J @ a&mif ; wJ h toD ; rsKd ; yg? *syef v d k a wmh cs,f & D y ef ; ud k
qmck&[ev@dak c:ygw,f?yef;yGiw
hf t
hJ csed rf mS yef;=unf@wJyh aJG wmf qd+k y;D wcrf;wem; *k%jf yKjcif;cH&wJyh ef;/
yGcJ w
H yhJ ef;yg?
cs,f&Dyif[m ydawmufyifwdk@/ ik0gyifwdk@vdk yif}uD;rsKd;yg? eDnKda&miftqif;&Sdygw,f?
ta&mif&ifh&ifh tqif;&SdwJh tyifrsKd;yg? jrefrmjynfu ukuUdKyifwdk@/ rusnf;yifwdk@/ ca&yifwdk@/
a&wrmyifwdk@vdk vrf;r}uD;i,f ab;wzufwcsufawGrSm tpDt&DpdkufwmrsKd;vnf;&Sdovdk
ydawmufyifvdk w,kw,xm; pdkufwJhtyifrsKd;vnf; &Sdygw,f? *syefEdkifiHweHwvsm;rSmawmh
cs,f&Dyifudk wnf&Sdr_ykHpHtrsKd;rsKd;eJ@ ae&ma'ora&G; awG@ae&wJh tyif;rsKd;yg? yef;+cHawG/ O,sOfawG/
txdrf;trSwfae&mawGeJ@ xif;&Sm;wJhae&ma'oawGrSmawmh cs,f&Dyifudk pHepfwus vSvSyy&Sd
atmifupkd u
kd x
f m;wwf=uygw,f?
ppftwGi;f wke;f u av,mOfuiG ;f jzpfcb
hJ ;l w,fqw
kd hJ wdu
k sK+d rKd @ teD;u a&Sm0h cd;k tif rSmqdk
cs,f& DyifawGu dk +rdK ifwdk@ / cifwef;wdk@ oabmrsKd; a&mufatmif pHepfwuspdku fxm;wm
cs,&f yD ef;yGiw
hf &hJ moDqkd wpfawmvH;k zH;k a&mbJ? wdu
k sK+d rKd @ xJu tktEJ ykd ef;+crH mS qdv
k nf; yef;+ct
H v,f
ayESpf&mtus,favmuf&SdwJh vrf;r}uD;ab;wzuf wcsufrSm cs,f&DyifawGpdkufxm;wm
rsuf a ph w qk H ; / ud k i f ; csif ; ,S u f + yD ; vrf ; r}uD ; tay:rd k ; xm;wm/ yef ; yG i f h w J h & moD q d k
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 3 9

40

*syefcs,f&uD tjzLbufudkta&mifwrd ;f ygw,f?cs,f&yD ef;a&mifu a&mifajy;avmuf wm&Swd m/


pHy,fyef;wdk@vdk/ ,kZeyef;wdk@vdkawmh azG;azG;jzLjzLvnf;r[kwf/ cs,f&aD &mifawmh ajyajyv$r;f ygw,f?
ydawmufyef;vdk 0if;0if;0g0g xif;xif;&Sm;&Sm;awmhr[kwfyg? ta&mifazsmh azsmheJ@vwS Jhyef;yg?
tyifrmS a0aeatmifyiG fhae&ifvnf;vSygw,f? avoifhvdk@ vGi ohf mG ;wJyh iG zhf wf/ yGi chf syfav;awGuvnf;vSygw,f?
a0vnf;vS/ ajuGvnf;vSwJhyef;yg?
yGJawmfcH=uwmwaysmfwyg;ygbJ? wdkusKd+rdK@&J@ rlvtpvdk@qdk&rJh tJ'dka'o jrpf}uD;acsmif;i,f
toG , f o G , f e J @ awmif u k e f ; awmif w ef ; awG &S d c J h b l ; wJ h a e&m/ ck a wmh w uU o d k v f a wG /
ukrR%D}uD;awG&kH;pdkwfwJht&yfrSmawmh acsmif;ab;a&pyf qifajcavsmawGrSm cs,f&DyifawG
pdu
k x
f m;wm wu,fo
h bm0ususv=S uygw,f?
*syefuakd &muf+y;D oH;k av;ESpaf vmuftxd cs,&f yD ef;udw
k ckww
f & =unf@w,fqw
kd m
r&Sdyg;bl;? wdkusKdrSm a&SmifrvGJvSwJhtyifrdk@ r=unf@aomfvnf; jrifae&wJhyef;yg? jrifygrsm;awmh
,mOf y g;qd k w mrsKd ; ES p f a wG = umvmawmh v nf ; cs,f & D y ef ; ud k r S w f r S w f & &jzpf v mygw,f ?
rS w f r S w f & &jzpf v m&wJ h ywf 0 ef ; usif ; uvnf ; &S d v mwmrd k @ vnf ; wpf a =umif ; ygygw,f ?
u|eaf wmf(6)ESpaf ecJw
h hJ cdrk cdrk t
J &yfu tdraf &S@wnfw
h nf+h c0H ef;xJrmS cs,&f yD ift}kd u;D wyife@J cs,&f D
yifysKdav;awG&Sdygw,f? aemuftdrfeJ@ blwmoGm;wJhvrf;/ tvkyfoGm;wJhvrf;awGrSm cs,f&DyifysKd
av;awG awmfawmfrsm;rsm; &Sdygw,f? cs,f&DyifysKdav;awG[m vlw&yfausmfausmf/ vlESpf&yfpm
tjrifhavmufrSm zl;=u/ yGifh=uwmrdk@ oGm;&if;vm&if; olobm0udk jrifae/ awG@ae&wmuvnf;
rSwfrSwfxifxif jzpfapwJh ta=umif;t&ifygbJ?
cs,f&Dyifudk &kuQaA't& b,ftrsKd;tpm;rSmygw,fqdkwmudkawmh u|efawmfrodyg?
u|eaf wmftrd u
f xGux
f u
G jf cif; rsuEf mS csi;f qdik +f c0H ef;xJu cs,&f yD ifysKad wGu awmh t&Guaf 0csed q
f kd
a0aewwfw,f? t&GufajuGcsdefqdk &kd;wHt+ydKif+ydKifeJ@ txD;usefjrifuGif;udk awG@ae&wwfw,f?
zl;csdefwefawmhvnf; yk&pfzl;tpDt&DeJ@ zl;ae=u/ yGifhcsdefwefqdk wpfyifvHk;ae &mrvyfatmif
azG;aeatmifyGifhwm? cs,f&Dyef;rSm cs,f&Da&mifqdkwJh cs,f&Dyef;a&mifawmh &Sdygw,f?
*syefcs,f&Du tjzLbufudkta&mifwdrf;ygw,f?cs,f&Dyef;a&mifu a&mifajy;avmuf
wm&Sdwm/ pHy,fyef;wdk@vdk/ ,kZeyef;wdk@vdkawmh azG;azG;jzLjzLvnf;r[kwf/ cs,f&Da&mifawmh
ajyajyv$rf;ygw,f? ydawmufyef;vdk 0if;0if;0g0g xif;xif;&Sm;&Sm;awmhr[kwfyg? ta&mifazsmh
azsmheJ@vSwJhyef;yg? tyifrSma0aeatmifyGifhae&ifvnf;vSygw,f? avoifhvdk@ vGifhoGm;wJhyGifhzwf/
yGifhcsyfav;awGuvnf;vSygw,f? a0vnf;vS/ ajuGvnf;vSwJhyef;yg? 'DvdkvSwJh oabmobm0
t&a=umifhvnf; *syefvlrsKd;awG[m cs,f&Dyef;yGifhwJh&moDrSm cs,f&DyifatmufoGm;+yD; puQKy\'
cH=uwmjzpfrSmyg? wu,fvnf; &oajrmufwJh obm0tvSw&m;yg?
cs,&f yD if[m tyGiahf wGauw
G meJ@t&Guu
f uyfvu
kd v
f mwmyg?tyGiv
hf nf;ukeaf &mwyif
vH k ; ud k t&G u f E k a wG u wyif v H k ; zH k ; aeawmh w myg? cs,f & D y ef ; [myG i f h + yD ; wmeJ @ w&uf /
ESpf&ufeJ@a=uGwmyg? trsm;qHk;cH wywfq,f&ufxufrydkyg? 'ga=umifhvnf; *syefvlrsKd;awGu
cs,f&Dyef;udk ol&Jaumif;eJ@E_dif;+yD; wav;wpm;*k%fjyK=uw,fvdk@awmh=um;bl;ygw,f? cs,f&Dyif
40

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

41

yGifhwm/ auGwm/ t&GufxGufwmawGudk odomjrifom&SdayrJh cs,f&Dzl;wmudkawmh owdrxm;


&ifrodEdkifygbl;? ae@pOf&ufquf awG@aejrifae&ayrJh owdrxm;rd&if cs,f&Dzl;wmudk rodEdkifyg?
u|eaf wmfutdru
f xGu+f y;D tdraf &S@+cu
H cs,&f yD ifysKad v;awGujkd rif+y;D vrf;rSm
cs,f & D y if y sKd t &G , f tyif w rsKd ; ud k a wG @ awG @ ae&wwf y gw,f ? tJ h ' D t yif u cs,f & D y if x uf
apm+yD;yGifhwwfygw,f? tyGifhutjzLa&mifyg? cs,f&Dyef;vdkbJvSygw,f? cs,f&Dyef;xuft!Smu
ydkwdkygw,f? udkif;wHrSmuyfyGifhaeovm;vdk xif&avmufatmifwdkygw,f? tvkyfoGm;&if/
vrf ; oG m ;&if ; yef ; jzLav;awG yG i f h a ewmawG @ &if td r f a &S @ ucs,f & D y if y sKd a wG u zl ; aeyg+yD ?
tzl;awGu&ifah wmif&ifah eyg+y;D ? yef;jzLav;awGa=ucG sed f avmufrmS cs,&f yD ef;awGpyGihf wwfygw,f?
cs,&f t
D zl; pxGuw
f mudk u|eaf wmf owdxm;=unfaeayrJh owd&vd@k =unf@vdu
k w
f ikd ;f cs,&f u
D
zl;ESiahf eyg+y?D
2002 ckESpfrSm u|efawmftdkpkc tdrfudkajymif;awmh cs,f&DyifysKd;av;awGeJ@a0;oGm;yg
w,f? cdkrcdkrJhaetdrfrSm ajcmufESpfae+yD; cs,f&Dzl;wmapmifh=unfayrJh pzl;wJhtcsdefudk rodcJhyg?tdkpkc
a&mufawmh ydka0;ygawmhw,f? wdkusKd+rdK@udk nrtdyfwJh +rdK@vdk@owfrSwf&if u|efawmfaewJh tdkpkc
ajrmufbuft&yfudkawmh rD;r+idrf;wJht&yfvdk@ ac:vdk@&r,fxifygw,f? aenrvyf v#yfppf+yD;rD;
a&mifr+idrf;wJht&yfyg? um;oHvloHrqJwJht&yfyg? cdkrcdkrJheJ@ tdkpkc u&xm;blwm wblwmyJ
jcm;ygw,f? vrf;avsmufoGm;&if em&D0uf (45)rdepfavmufbJ=umygw,f? 'gayrJh &eHawmh
tawmf}uD;uGmygw,f? cdkrcdkrJhu +rdKjy&eHruif;ayrJh oif;oif;avyJ&wJht&yfyg? aEGacgifcgiftcg
rsm;rSmqdk csKd;ul;oHawmif=um;&wJht&yfyg? tdkpkcajrmufbuft&yfuawmh wu,f+rdKjy&eH
yDjyifwt
hJ &yfyg? wdu
k w
f mtaqmuftODawGrsm;ygw,f? *syefr@kd cs,&f yD ifuawmhruif;yg? &Syd gw,f?
ouf&ifyh ifawGyg? vGiahf eatmifjrifyh gw,f? wckww
f &=unf@rSjrif&wJh yifjrifah wGyg?
2009ckESpftukef;ydkif;rSm tdkpkcblwmudkjyKjyif+yD; topfzGifhygw,f? blwmajrmufzuf
xGufayguf tjyifrSm opfyifav;yifudk tuGufcspdkufygw,f? ppdkufcgp aEG&moDyef;csDum;wcsyf
udk=unf@& ovdk &kd;wH+ydKif;+ydKif;eJ@ xdk;xdk;axmifaxmif&Sdaewmrdk@ cs,f&DyifysKdawGvdk@xifcJhayrJh
t&GufawGxGuf vdk@tyifa0aeawmhrS cs,f&Dyifr[kwfrSef;od&wm/ ysKd;yifpdkufyifrdk@ yHkpHwlatmif/
nDatmif/ vSatmif zef;wD;xmawmh rsKd;rwlaomfvnf; opfyifyef;yifyHkpHawGu jyKpkysKd;axmifol
&J@ pdwfulpdwfoef;tvSeJ@ yifudk,fobm0udk aygif;pyfxm;wJh yHkpHwlawGursm;wmawG@&wwfyg
w,f?
2008 ckESpftukefavmufrSm0if&wJh tvkyfoGm;&mvrf;rSm cs,f&DyifysKdav;awG
tpDt&Dpdkufxm;wm&Sdygw,f? &xm;blwmeJ@ tvkyf&Sd&mtaqmuftODt=um; um;vrf;ul;
rD;yGdKifhwck&Sdygw,f? rD;yGdKifheDvdk@ vrf;ul;apmifh&&if cs,f&Dyifatmuft&dyfcdk&if; cs,f&Dzl;wmudk
ajc&maumufrdvmygw,f? cs,f&Dyif[m tyGifha=uG+yD; t&GufxGufovdk t&Gufau&ifvnf;
tzl;uuyfvdkufvmwmyg? a=uGoGm;wJht&Guf!SmwH&J@ tzkav;u tzl;&J@tpyg? cs,f&D&Guf[m
Zlvdkifv/ =o*kwfvavmufrSm pa=uGwwfygw,f? pufwifbm/ atmufwdkbmvavmufrSm
t&Gufukefawmh wyifvHk;tzl;awG yk&pfzl;pDaeyg+yD;? 'gayrJh rodomygbl;? ajuGoGm;wJht&Guf!Sm
wH&J@ t&mvdkxif&wwfygw,f? 'DZifbm/ ZEM0g&DvavmufusrS xifomjrifom&Sdwwfygw,f?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 4 1

42

cs,f&yD if[m tyGi fha=uG+yD; t&GufxGufovdk t&Gufau&ifvnf; tzl;uuyfvukd vf mwmyg?


a=uGoGm;wJht&Guf!mS wH&J@ tzkav;u tzl;&J@tpyg? cs,f&&D Guf[m Zlvdkifv/ =o*kwfvavmufrSm
pa=uGwwfygw,f? pufwifbm/ atmufwbkd mvavmufrmS t&Guuf ek af wmh wyifv;kH tzl;awG
yk&pfzl;pDaeyg+yD;? 'gayrJh rodomygbl;? ajuGoGm;wJht&Guf!mS wH&J@ t&mvdkxif&wwfygw,f? 'DZifbm/
ZEM0g&Dvavmuf=urS xifomjrifom&Swd wfygw,f? azaz:0g&Dvqd&k ifawmh yDyjD yifjyifujkd rifae&yg+yD;?
azaz:0g&v
D qd&k ifawmh yDyjD yifjyifujkd rifae&yg+y;D ?
tyG i f h r yG i f h r S D &uf y d k i f ; avmuf t xd tzl ; awG u tik H } uD ; awG v d k & S d a ewwf + yD ; ?
rwfvukeaf vmuf rd;k av;w+yKd uEf pS +f yKd uf &Gmvdu
k w
f ,fq&kd ifbJ tikaH wGuyGit
hf mvm+y;D !SmwH&w
dS hJ
tzl;awGu xGufvmwm? tiHkwckrSm tzl;uav;ig;ck avmufpkxGufwmqdkawmh yef;yGifhawmh
tqkyv
f u
kd t
f qkyv
f u
kd f udik ;f wHuikd ;f zsm;utp yifpnf yifajcxd wyifv;kH tyGiahf wGuzH;k oGm;
awmhwm? pepfwuspdkufxm;wJh tyifawGqdk tyifudk vnf;pepfwusjyKjyifxm;wmrdk@
obm0tvS&w
dS hJ cs,&f yD ef;&J@tvS[m ydjk uv
G mawmhwmygb?J
ESppf Of*syefajryHek @J xkww
f hJ jyuQ'ed w
f ck&@J 2010ckxw
k jf yuQ'ed rf mS vpOftvdu
k f &moDyef;
awGukdjyxm;ygw,f? ZEM0g&DvrSm yGifhwJhyef;u OrJyef;yg? jrefrmvdkawmh rufref;yef;vdkac:r,f
xifygw,f? tJ'h yD ef;u tjzLa&mifvnf;&Syd gw,f? u|eaf wmfjrifjrifae&wJh yef;jzLqdw
k m tJ'h D yef;yg?
cs,f&Dyef;u {+yDvqef;avmufrSmyGifhwwfygw,f? yef;=unf@wJh&uf/ yef;yGJawmfqdkwmudk
{+yDv(3)&ufae@udk t=urf;zsif;owfrSwfxm;wmawmh =um;zl;ygw,f? yef;yGifhwmapmwmvnf;
&Sdwwfygw,f rsm;aomtm;jzifhawmh {+yDvqef;avmuf=urS yGifhwmrsm;wwfygw,f? usL&_;wdk@/
tdkuDem0gwdk@rSmawmh apmapmyGifhwwfygw,f? 2010ZEM0g&Dv (15)&ufae@u tdkuDem0grSm
cs,f&DyGifhw,fvdk@ &xm;ay:u &kyfjrifoH=um;owif;uv$ifhwmawG@&awmh 2010rSm tapmqHk;
yGiw
hf chJ s,&f yD ef;vd@k xifygw,f? ta&mifuyef;a&mif&ifyh gw,f? wdu
k sKcd s,&f v
D t
kd a&mifrazsmyh g?
*syefrSmcs,f&Dyef;rsKd;uGJawG tawmfawmfrsm;rsm;&Sdr,fxifygw,f? wrcsdwdk@ /
tdu
k eD m0gw@kd bufrmS t&kid ;f ESi;f qDyiG ahf vmuf&w
dS chJ s,&f yD ef;awGawG@&wwfygw,f? ta&mifvnf;
&ifyh gw,f? tyGiv
hf nf;rwlyg? t=um}u;D vnf;cHwwfygw,f? tqkyv
f u
kd yf iG w
hf m awmhwyl gw,f?
tyGiu
hf vnf;}u;D / !SmwHuvnf;tenf;i,f&n
S w
f mrd@k yef;yGi&hf ifr;D qdik rf ;D oD; av;awGcsw
d x
f m;ovdk
vSygw,f? qmwdq
k mck&vdak c:ygw,f?
*syefrmS opfyifyef;yifawG ol@&moDa&muf&if tyife@J ywfoufwhJ &mZ0ifukd vufw0g;pm
avmuf&SdwJh opfom; (odk@) owWKjym;av;awGtay:a&;+yD; yifpnfrSmcsnfay;xm;wwfygw,f?
&moDcsed u
f ek &f ifawmh jyefjzKwo
f mG ;wwfygw,f? yift/kd yif}u;D wcsK@d rSmawmh t+rcJ snaf ESmifxm;wm
awmh & S d w wf ygw,f ? wcsKd @ ouf & if h y if a wG q d k &k y f o H t pD t pOf e J @ ud k &mZ0if c if ; +yD ;
wcrf;wem;jywwfygw,f? cs,f&Dyef;eJ@ywfouf&ifa&m/ wjcm;&moDyef;rsm;eJ@ywfouf&ifa&m
owfowfrw
S rf w
S f wifqufr@_ awGvnf;&Sw
d wfygw,f? b,fae&m/ b,fa'orSm 'DEpS b
f ,f&moDyef;
pyGifhw,f qdkwmrsKd;udk &kyfoHvdkif;awGua&m/ &xm;&kyfoHowif;awGuyg wckwfw&v$ifhay;
wwfygw,f?
42

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

43

u|eaf wmfw@kd Edik if rH mS ydawmufyef;eJ@ cs,&f yD ef;ud,


k OS +f y;D pmawG/ uAsmawGa&;=u/ pyf=u/
oDu;Hk =uwmawG &Syd gw,f? obm0csi;f awmhtawmfwyl gw,f? tvScsi;f awmhrwlyg? ydawmufu
ta&mifawmufawmufeJ@vSwm? ryGifhcifvnf; t&Guf/ t&kd;/ !SmwHeJ@ tyifzg;zg;=uD;uvnf;
vSwmygbJ? yGifhawmhvnf; t&Gu fpdrf;pdrf;awGtay:rSm t!Gef@ xGu f+yD; yGifhwmqdkawmh
wyifvHk;tpdrf;a&mif&Sdwmu tzsm;rSm a&$eJ@uGyfxm;ovdkvSwm? xif;ae atmifvSwm?
cs,&f u
D 'Dvrkd [kwzf ;l ryGichf if txD;useq
f efw,f? yGirhf S wyifv;kH tyGizhf ;kH +y;D vSwm? xifomjrifom
Oyrmjy&&if ydawmufyef;u0wfaumif;pm;vSeJ@vSwJhtvS/ ,Ofwudk,fr,ftvS/ cs,f&Dyef;u
0wfvpfpvpftvS?
jrefrmjynfu ydawmufyef;u yGi+hf y;D wmeJ@ vltESyd t
f pufuckd &H w,f? *syefcs,&f D yef;u
'D t EW & m,f u if ; awmh cs,f & D y ef ; rcl ; & uAsnf ; pmvnf ; roD & ovd k taEG ; xnf + cKH
umxm;olacgif;rSmvnf;cs,f&Dyef;a0 qdkwJh &Jabmfpdk;Edkif&J@ jyifOD;vGifuarvnf; *syefrSm r&Sdyg?
*syef&kd;&m0wfpHkeJ@ &kdufxm;wJh "gwfyHkawGxJrSmawmh cs,f&Dyef;av;awGyef+yD;&kdufxm;wJh "gwfyHk
av;awGawmh &dSwwfw,fxifygw,f? wdkusKdrSmawmh cs,f&Dyef;yefwm wcgrStawG@zl;ygbl;?
*syefEdkifiH[m yx0Dtaetxm;t& &Srf;ukef;ajrjrifhvdk awmawG/ awmifawG/ vsKdawG/ ajrSmifawG
tvGeaf ygwahJ 'oyg? 'Dvo
kd bm0&Sw
d t
hJ &yfrmS zl;&yGi&hf wJh cs,&f yD ef;[mvnf; awmifaovmurf;/
ajrmS ifaxGvmprf;/ yef;tvScs,&f &D ,f qdw
k hJ &Sr;f jynfucs,&f eD @J obm0awmh wlr,fxifygw,f?
*syefrSmawmh zl*sDawmifwdk@/ [wfudk;eJwdk@/ wumtdkwdk@vdkt&yf awGrSmawmh cs,f&DyifeJ@
cs,f&Dyef;awGudk obm0twdkif;awG@ae&qJyg? cs,f&Dyef;[m *syefrSmawmh yef;bk&ifwyg;ygbJ?
cs,f&Dyef;yGifhwJh {+yDv[m *syefrSm yGifhvef;&moDtpyg? 'D&moDrSm yef;aygif;pHkyGifh=uygw,f? ZGef/
Zlvikd af &muf&ifawmh *syefrmS aEG&moDyg? *syefaEG[mvnf; aumhaeatmifyw
l mygb?J
cs,f&Dyef;eJ@ywfouf+yD; awG@wmjrifwmav;awGudk trSwfw&a&;&if wckowd&rdyg
w,f? u|efawmfi,fi,fu rdwfaqGwa,muf ol@tdrfu'nif;yif}uD; &moDr[kwfapmyGifhawmh
&moDyef;awGvnf; tcsed rf rSeaf wmhb;l vd@k aumufcsucf sawmh olb}u;D u wyifwyGix
hf u
J kd =unf@+y;D
&moDudkrSef;vdk@r&ygbl;? obm0qdkwm tm;vHk;udk +cKHiHk=unf@+yD; oHk;oyfrS trSefudk& Edkifwmygvdk@
ajymwmudk oGm;+y;D owd&rdvu
kd yf gw,f? u|eaf wmfvnf; u|eaf wmfusiv
f nf&m a'ousO;f usO;f av;
w0dkufu cs,f&Dyifav; wpfyifpESpfyifp/ zl;wmyGifhwmawG udk=unf@+yD; a&;wmrdk@ obm0w&m;
rSeaf wmh r[kww
f efyg?
'gayrJhvnf; tpOfcsLd+yHK;/ yifwudk,fvHk;rSmyGifh=uonf/ cs,f&Dyef;uav;awG qdkwJh
armif=unfwdk;&J@ uavmtvGefwblwmoDcsif;xJu cs,f&Dyef;uav;awGvdkygyJ/ *syefEdkifiHu
cs,&f yD ef;awGuvnf; o@ltcsed /f o@l&moDa&muf&if yifwud,
k v
f ;kH rSm zl;=u/ yGi=hf u/ a0=u/ aju=G ueJ@
vSae=uvsuyf gb?J

a&$au
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 4 3

44

qufoG,fr_{&d,m jyifyudk a&mufovdk a&mufcJh&wJh uefawmfwkd@ 88 rsKd;quf


ausmif;om;rsm; tdrftjyefvrf;rSm 'Duae@qkd&if vGefcJhwJhESpfaygif; 23 ESpfausmf u uefawmfwdk@
a=uG;a=umfcJhwJh yJhwifoHawG jyefxyfwJhae@yg? uefawmffwkd@ pdkufysKd;cJhorSs aumufyifpdrf;awG
,dr;f uwJah e@yg? avmu"rRwmrdcifu xku
d w
f ef wJh wk@H jyefre_ @J &v'fawGudk ueaf wmfw@dk jyef&wJh
ae@yg?
qkdvdkwmuawmh tckvdk owif;rD'D
,morm;awG&J a&SrSm wzsyfzsyfawmufaewJh
"mwfyHkrD;awG&J atmufrSm uefawmfw@dk &yf+y;D
pum;ajymEdkifw,fqdkwm b0&J tpdwftykdif;
rsm;pG m uk d zJ h a y;csauG s ; vd k u f & +yD ; awmh
'Davmuudk E_wfqufoGm;=u&wJh ausmif;om;
jynfolawG&J udk,fpm; uefawmfwkd@ rwfwyf
&yfEidk af o;wJh 'Dae@ 'Dtcsed f 'Dtcif;tusi;f rsK;d rSm
ajymEdkifwm[m tckowif;avmurSma&m/
jynfov
l x
l &k J jyef=um;a&;avmurSm tifrwef
acwfpm;aewJh ar;cGef;&dSygw,f?
tJ'gbmvJ qkdawmh EkdifiHa&;tajc
taeukd b,fvdkoHk;oyfvJqkdwJh ar;cGef;yg?
zef c G u f x J r S m a&wpf 0 uf & d S w muk d b,f v d k
jrifrvJqdkwJh udpP[m tawmfhudk us,fus,f
avmif avmif=um;ae&ygw,f? taumif;
jrifvm;/ tqdk;jrifvm;qkdwJh ar;cGef;vnf;
jzpfygw,f? zefcu
G x
f rJ mS a&wpf0uf/ txl;ojzifh
f @kd ayg?h ueaf wmfw@kd 88 rsKd ;qufawG
ueaf wmfw
vuf&SdEdkifiHa&; tjctaeudk b,fvdkjrifovJ
qkdwm wpf0uf}uD;rsm;awmifvdk@vnf; taumif; rjrifEkdifbl;? wpf0ufwnf; enf;vdkufwmvdk@
vnf; tqkd;jrifwmr[kwfbl;? wu,fawmh uefawmfwdk@[m a&&dSrS touf&SifwJh ig;awGyg?
ig;awGtwGuf uawmh wpf0uf udpP r[kwyf gb;l ? toufupd yP g? a&rsm;zd@k vdyk gw,f? bma=umihv
f J
owif;orm;awG rD',
D morm;awG odygvrd rhf ,f? 23 ESpw
f m ay;qyf vdu
k &f wJh aemufrmS &vmwJh
toD;tyGifhawGtjzpf trSefw&m;udk azmfxkwf=uzdk@ owif;rD'D,morm;awG wm0efudk
xrf;ae&+yq
D w
dk m ueaf wmfo
f w
d ,f?
f yfciG q
hf w
kd hJ jy\emrSm
'gayrJh ueaf wmfw@dk &oavmufuawmh jynfwiG ;f owif; vGwv
ta=umif;t&mwpfckudk qkdygawmh 2008/ 2010 tJ'Dwkef;uqkd&if owif;rD'D,mawG&J
azmfjyEkdifpGrf;[m bufwpfzufwnf;udkyJ wifjy&ygw,f? tJ'Dtcgusawmh rwl uJGjym;jcm;em;wJh
tjrifawG/ tawG;awGudk azmfjycGifhr&wJh tcgrSm wpfzufowf em;xJrS rsufpdxJxnfhwJh

udrk if;ukEd ikd .


f
tEkynmajrmuf Ekid if aH &;rdef ch eG ;f

44

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

45

tcsuftvufawGujzifh trSefw&m;qkd+yD; odcJh&w,f? tJ'gudk uefawmfwdk@ ajymif;csif+yDvm;?


ajymif;+yD? 'Dae@ owif;orm;awGtm;vHk; uefawmfwdk@qENukd em;vnf=ur,f xifw,f?
uefawmfwkd@eJ@twl tJ'D tajymif;tvJudk vdkufyg Ekdif=ur,fvdk@ &nf&G,fwJhqENeJ@ 'Duae@
owif;pm&Sif;vif;yJG vkyf&wmvnf; ta&;}uD;wJh tcsufwpfcsuftaeeJ@ ygygw,f?
wcsKdu ar;ygw,f? uefawmfwdk@ 88 rsKd;quf ausmif;om;awG b,fuaeb,fvdk
p+y;D 88 bmvJ? 88 b,fv?J ar;cGe;f awG&ySd gw,f? 1988 tm;vH;k od=u wJ&h pS af v;vH;k ta&;awmfy}kH u;D
rSm yg0ifqifEJ$cJhwJh rsKd;quftm;vHk;[m 88 rsKd;qufawGyg? tJ'D rsKd;qufawG[m 88 ta&;awmf
yHk}uD;+yD;wJhtcg e,fy,ftoD; oD;udk pdrfh+yD;jzm+yD;awmh 0ifa&mufoGm;ygw,f? 'Dtcsuf
ta&;}uD;ygw,f? pD;yGm;a&;avmu/ tEk ynmavmu/ owif;rD'D,m avmu/ EkdifiHa&; oD;oD;
oef@oef@ vkyf&wJh avmu? 'DvdkyJ trsm; jynfolawG&J tusKd;udk o,fydk;wJh toif;tzJGawG/
y&[dw avmuawGxJ a&mufomG ;w,f?aemufq;kH 0efxrf;avm uawGxt
J xd a&mufygw,f?
88 ta&;awmfy}kH u;D udk tife@J tm;eJ@ qifEcJ$ w
hJ hJ tJ't
D oD;oD;aom tpdwt
f ydik ;f awG[m
aemufq;kH vufeufuikd t
f zJG tpnf;awG xJtxd a&mufcyhJ gw,f? aumif;yg+y?D tJ'D tiftm;pkawG&J
pdwfawG/ tJ'Dwkef;u 0dnmOfawG/ 88 &JaoG;awG[m a[m'D trdjrefrmjynfxJrSm {&m0wDqdkwJh
yifraoG;a=um}u;D xJuae wqwfqwf ckeaf ewke;f yg? ESv;kH om;rSm aEG;axG;pGm vSnahf eqJyg? qkad wmh
uGseaf wmfw@kd 'DrmS vm+y;D awmh owif; orm;awG a&SrSm &yf=uw,fqw
dk hJ 88 awG[m bmvJqadk wmh
r=umcifurS jrefrmwpfEikd if v
H ;kH rSm&dw
S hJ tusO;f axmifawGxu
J ae jyefvm=uwJh 88 awGayg?h 'gjzif&h if
tJ'D 88 awG bmvkyfrSmvJqkdwJh ar;cGef;xGufvmrSmaygh?
t&Sif;qHk; ajym&&ifawmh 1988 +yD;wkef;u e,fy,ftoD;oD;udk jzef@=uufoGm;ovdkyJ?
tck axmifxu
J wpfzef jyefxu
G v
f m +y;D wJ/h yef;yJzakd wGxrJ mS wpf}urd f eJ@tm;r&/ ESp}f urd ef @J tm;r&/
oH;k }urd f qdo
k vdk oHaumif;rSe&f if rD;jyif;jyif; eJ@ xyf+y;D awmh twku
d cf /H xyf+y;D awmhtxkct
H ESucf eH @J
"m;aumif; awGtjzpf avmu e,fy,f toD;oD;xJ jyefa&mufvmwmyg? tJ'Dawmh 88awG
bmqufvkyfrSmvJqkdwJh ar;cGef;rSm e,fy,ftoD;oD;rSm &dS+yD;om;jzpfwJh uefawmfwdk@ 88 rsKd;
qufawGeJ@ jyef+yD;awmhvufwJG=uzdk@? uefawmfwkd@ e,fy,ftoD;oD;udk xyfrHjzef@=uuf+yD;awmh
trsm;tusKd;? wkdif;jynftusKd;/ avmuygv w&m;oHk;yg; xGef;um;zdk@ ta&;udkquf+yD;awmh
aqmif&GufoGm;rSm? tJ'guefawmfajymcsifwmyg?
t&m&mwkdif;rSm bufrvdkuf&bl;qkdwJh tawG;tac: t,ltqawG&dScJhygw,f?
a,bk,stm;jzifh rSecf sirf eS yf gvrd rhf ,f? jciG ;f csut
f aeeJ@awmh ueaf wmfw@kd [m avmuygvw&m;
oH;k yg; jzpfwhJ w&m;rSswjcif;/ vGwv
f yfjcif;/ wef;wlnrD sS jcif;qdw
k hJ tcsuo
f ;kH yg;eJ@ ywfouf&ifawmh
avmuygv w&m;oHk;yg;udk wnfaxmifolawGeJ@ zsufqD;olawG=um;rSmawmh bufrvdkufbJ
raeEdkifygbl;? uefawmfwkd@ avmuygv w&m;oHk;yg; wnfaxmifolbufuae +yD;awmh
jywfjywfom;om; bufvdkufrSmyg? tJ'gav;ukd uefawmftoday;yg&ap?
aemufqHk; uefawmfhc&D;pOfwpfavSsmufrSmvnf; tm;vHk;udk,fpm; ajymcJhygw,f?
jyKjyifajymif;vJa&; vkyv
f o
kd al wGe@J vufwaGJ qmif&u
G f &r,fqw
dk hJ udpyP g? 23 ESpw
f m jynfov
l x
l }k u;D &J
ay;qyfr_eJ@ aemufb0rsm;pGm/ toufrsm;pGm paw;+yD;wJhaemuf 'Drkdua&pDeJ@ vltcGifhta&;udk
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 4 5

46

jiif;y,fvdk@r&wJh yuwd rsufarSmufw&m;tjzpf aemufqHk;vuf&dS tpdk;&udk,fwkdif vufcH&yg+yD?


tJ'g jynfol atmify?GJ vlxak tmifyq
GJ w
dk mukd atmifpw
d ef @J rSwyf g?
tJ't
D wGuf quf +y;D awmh jyKjyif ajymif;vJa&; vkyv
f o
kd al wGe@J ta[mif;taqG;}u;D jzpfwhJ
tzdtESdyf csKyfcs,fjcif;/ tcGifhxl;cHjcif;qkdwJh ta[mif;}uD;udk zufwG,fxm;csif olawGuawmh
ae&mwumrSm &dSOD;rSmygyJ? vGefqJGyJG wpfckvdkyg? vGef}udK;ESpfzufyJ &dS ygw,f? jyKjyifajymif;vJa&;ukd
azmfaqmifcsiw
f hJ tiftm;pkawG b,ftzJG tpnf;ujzpfjzpf olw@dk u wpfzufyg? tajymif;tvJukd
jiif;qef+y;D awmh ta[mif;xJrmS yJ aer,fqw
dk o
hJ al wGu wpfzufyg? tJ'v
D eG q
f yGJ rGJ mS vnf; 88 [m
jyKjyifajymif;vJvdkolawG bufuyJ vGef0ifqGJOD;r,f qkdwmvnf; &Sif;&Sif;vif;vif; owday;xm;
ygw,f?

uJ tqHk;owftaeeJ@ uefawmfwdk@ 88awG tckvdk&yf+yD; pum;ajym&wJh umv[m


bmjzpfaevJqkdawmh a&S;a[mif; rm,mvlrsKd;awG&J jyuQ'defawGt& urBm ysufr,fhESpfrS
uefawmfwkd@ vljyefjzpfcGifh&w,f? urBmysuf r,fhESpfrS EdkifiHopf jyefwnf&r,fh b0jzpfaew,f
uefawmfwdk@u? 'gayrJh uefawmfwdk@ 'Drkdua&pD vdkvm;wJh tiftm;pkawG wu,fwrf;om
nDnw
G rf ,fq&dk if urmB ysurf ,fEh pS rf mS Edik if o
H pfwpfck rubl;? urmB opfwpfcyk g wnfv@kd &r,fv@kd
,Hkygw,fvdk@ ajym &if; uefawmfhpum;udk tqHk;owfyg&ap?
(Zefe0g&D 21&ufae@wGif &efukef+rdK jynfvrf;&Sdawmf0ifpifwmwGif usif;yaom 88rsKd;quf
ausmif;om;rsm; owif;pm&Sif;vif;yGJY udkrif;udkEdkif ajymaom rdef@cGef;jzpfonf)
(ay:jyLvmjrefrmrS ul;,laz:jyygonf?)

46

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

47

ausmif;om;EdkifiHa&;yHkpHeJ h qufoGm;vdk hr&awmhbl;qdkwmudkawmh


uGsefawmfwdk htm;vHk;u em;vnfw,f
(88 rsdK;quf ausmif;om;acgif;aqmif udkudk}uD;ESifh awG hqHkjcif;)

'Dtouf'Dt&G,fawGeJ@
usGeaf wmfw@kd Edik if aH &; jzwfoef;cJwh uhJ mvuvnf;
tESpf 20 ausmfaygh?
qdak wmh ausmif;om;Edki fiHa&; yHkpHeJ@awmh
qufomG ;vd@k rjzpfawmhb;l qdwk m udak wmh
a,bk,saygh aqG;aEG;jzpfw,f?
'gayrJh ausmif;om;Edki if aH &; roGm;&if
b,fypkH oH mG ;rvJ qdwk m
tukevf ;kH uvnf; odaew,f?

ar;?
?2015 udk &nfarSsmf+yD; ygwDaxmifr,fvdk@=um;ae&w,f tpfudk?
ajz?
?ueaf wmfw@kd wpfawG axmifuaejyefvw
G v
f m+y;D aemufyikd ;f rSm aqG;aEG;jzpfc=hJ uwm
awGawmh trsm;}uD;yJ? aocsmwm wpfckuawmh 'Dtouf'Dt&G,fawGeJ@ uefawmfwdk@ EdkifiHa&;
jzwfoef;cJhwJhumvuvnf; tESpf 20 ausmfaygh? qdkawmh ausmif;om;EdkifiHa&; yHkpHeJ@awmh
quf o G m ;vd k @ rjzpf a wmh b l ; qd k w m ud k a wmh a,bk , saygh aqG ; aEG ; jzpf w ,f ? 'gayrJ h
ausmif;om;EdkifiHa&; roGm;&ifb,fyHkpHoGm;rvJ qdkwm tukefvHk;uvnf; odaew,f?
ueaf wmfw@kd uvnf; t&rf;_yaf xG;wJh umvwpfcu
k kd ueaf wmfw@kd jzpfoef;ae&w,f?
tul;tajymif;umvudk wyfrawmftaeeJ@vnf; t&yfzuftpd;k &udk ajymif;zd@k olbufu vuf&dS
&SdaewJh ppftkyfcsKyfa&;/ ppftkyfcsKyfa&; tjynhfzGJpnf;yHk tajctaeuae t&yfbuftkyfcsKyfa&;
yHko%?mefeJ@ a&maewJh yHko%?mefwpfck? uefawmfwdk@ bufrSmvnf; tJ'Dajymif;vJvmwJh
tajctaetay: rlwnf+y;D Oyrm a':atmifqef;pk=unf =um;jzwfa&G;aumufy0JG ifz@kd qH;k jzwfwt
hJ csed ?f
'gueaf wmfw@kd jyefvw
G v
f mwJh tcsed af yg?h
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 4 7

48

tJawmh EdkifiHa&;uGif;u ajymif;aew,f? ajymif;aeawmh uefawmfwdk@ qHk;jzwfcsufu


twdrf;tapmif; rcHbl;? uefawmfwdk@ qHk;jzwfcsuf tay:rSm rlwnf+yD;awmh 'DEdkifiHa&; uGif;u
txdu
k t
f avsmuf ajymif; oGm;Ekid w
f hJ oufa&mufra_ wG &SEd ikd w
f ,f? 'ga=umifh ueaf wmfw@kd tvsipf vdk
rqHk;jzwfbl;? uefawmfwdk@ nSdE_dif;aeqJyJ jzpfw,f? uefawmfwdk@ ajymEdkifwmwpfcku awmh
ckeuajymwJh ausmif;om; EkdifiHa&;yHkpHeJ@ qufoGm;vdk@ r&awmh bl;qdkwmudkawmh uefawmfwdk@
tm;vH;k u em;vnfw,f?
tJ'aD wmh a&&Snq
f ufomG ;wJh tcgrmS vnf; Ekid if aH &;vkyw
f t
hJ cgrmS Legal yvufazmif;
wpfckckaygh? oabmu Oya't&abmif0ifwJh yHko%?mefwpfckck jzpfatmifvkd@ uefawmfwdk@
a&G ; cs,f o G m ;&r,f ? yH k o %?mef t wd t usawmh tck ajymvk d @ r&ao;bl ; ? qd k v k d w mu
jynfyrSm&SdaewJhEkdifiHa&; wuf=uGv_yf&Sm;olwcsKd/ ynm&SifwcsKdvnf; jyef0ifvmzdk@ wmplaewJh
toHawGvnf; =um;&w,faygh? qkdawmh 88-89 umvrSm&SdaewJh ygwDawG&J tajctae/
aemufwpfcg ygwDawGzsufodrf;cH&wmwkd@ tcsKdvnf; udk,fhbmomudk,f zsufypfvkduf&wJh
tajctaeawG uae+y;D awmh tcka&mufvmwJh tajctaeu enf;enf;odraf rGwJh twGuaf =umifh
b,fvdkyHkpHeJ@EkdifiHa&;yHkpH qufoGm;rvJqdkwmawmh tcktcsdeftxd w&m;0if qHk;jzwf jcif;/
xkwjf yefEikd jf cif;r&Sad o;ygb;l ?
ar;?
?tckavmavmq,f rajym Ekdifao;bl;qkd&if 2015 t wGufawmh a,bk,stm;jzifh
ajymvkd@ &ae+yDaygh?
ajz?
?EdkifiHa&;qufvkyf+yDqdk&if uefawmfwdk@touft&G,fawGeJ@ w&m;0ifvkyfwJhEkdifiHa&;
yH k o mef w pf c k & S d r ,f ? tJ ' D a wmh +yD ; cJ h w J h u ef a wmfw d k @ a=unmcsuf r S m ajym cJ h o vk d y J
udk,fpm;jyK'Drdkua&pD vkd@ac:wJh v$wfawmf,E&m;eJ@ wpf qifhoGm;wm&Sdr,f? aemufwpfcg
wdu
k f u
kd 'f rD u
kd a&pDqw
kd yhJ o
kH mef wpfrsK;d vnf; &Srd ,f? tJ'aD wmh ajym&iftcktcsed rf mS t&rf;}u;D
odraf rGwJt
h csed rf @kd vk@d ueaf wmfxed ;f +y;D ajymaewm?
qkdvkdwmu ygwDEkdifiHa&;r[kwfbJeJ@ vkyfaewJh EkdifiHa&;vnf; &Sdw,f? Oyrmtm;jzifh
tif*sDtkdyJ? obm0 ywf0ef;usifvkyfaewJh tzGJtpnf;&Sdovkd EkdifiHwumrSmqdk&if Civil Right
Movement awG&Sdw,f? olu EkdifiHom; tcGifhta&;awGudk vkyfaewm? ygwDr[kwfbl;? EkdifiH
a&;tif*st
D w
dk pfcyk ?J tJ'aD wmh tif*st
D rdk mS udu
k yHo
k %?mefawG trsm;}u;D &Sw
d ,f? Ekid if aH &;vkyaf ewJh
tif*st
D v
dk nf; &Sw
d ,f? 'gayrJh oluEkid if aH &;ygwD raxmifb;l ? a&G;aumufyJG 0ifwyhJ pkH rH [kwb
f ;l qdak wmh
a&SavSsmuf t&yfzufv@l tzGJ tpnf; zGH +zKd ;vmzd@k qdk wJah e&mrSm yHo
k %?mefrsK;d uGaJ wG trsm;}u;D &Srd ,f?
tJ'Dawmh EkdifiHa&;ygwDqkdwmvnf; yHkomefwpfck&Sdr,f? tJ'Dawmh EkdifiHa&;
ygwDqkdwJhae&mrSmvnf; wnfqJ EkdifiHa&;ygwDawG&J tajctaeaygh? yHkomefwpfrsKd;eJ@ &Sdr,f?
ygwDtopf jzpfxGef;vmwJh[mvnf; yHkomefwpfrsKd;eJ@&Sdr,f? aemuf wpfcgwpfcsdef wkef;u
ygwt
D jzpfe@J &yfwnfcw
hJ hJ tzGJ tpnf;awG ta=umif;a=umif;a=umihf rSwyf jkH yefrwifEidk w
f m ponfjzifh
_ y f a xG ; aewJ h tajctae=um;xJ r S m uef a wmfw d k @ 'D 88 rsKd ; quf ausmif ; om;rsm;ud k
vlxk&JarSsmfvifhcsufuvnf; &Sdw,f? 'DvlawG[m awmufavSsmuf jzwfoef;vmcJhw,f?
48

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

49

Edik fiHa&;qufvkyf+yDqdk&if usGeaf wmfwdk@touft&G,fawGeJ@ w&m;0ifvkyfwJhEkdi if aH &; yHok mefwpfck&drS ,f?


tJ'aD wmh +yD;cJhwJhusGeaf wmfwdk@a=unmcsufrmS ajym cJhovkdyJ udk,fpm;jyK'Drdkua&pD vkd@ac:wJh v$wfawmf,E&m;eJ@
wpf qifoh mG ;wm&Srd ,f? aemufwpfcg wduk f ukd 'f rD ukd a&pDqwkd yhJ okH mef wpfrsKd;vnf; &Sdr,f? tJ'aD wmh
ajym&iftcktcsderf mS t&rf;}uD; odrfarGwJhtcsdefrdk@vkd@ usGeaf wmfxdef;+yD;ajymaewm?
olw@kd Ekid if aH &; vkyv
f mcJw
h ,f qdw
k hJ 'Dtay:rSm vlx&k J wH@k jyefrt
_ jrifawGvnf; &Sw
d ,f? tJ'g}u;D u
awmfawmf}u;D w,fv@dk jrifw,f?
'Dawmh uefawmfwdk@ qHk;jzwfcsufudk+yD; pvG,f rajymcsifao;wmu uefawmfwdk@
qHk;jzwfcsuf wpfckck[m jrefrmjynfEkdifiHa&;tay:rSm oufa&mufr_yrm% }uD;vdrfhr,fvdk@
arSsmv
f ifx
h m;wJt
h wGuaf =umifh tcktcsed rf mS Ekid if aH &;qufvyk rf ,fo
h al wG 'DtxJu ay:vmvdrrhf ,f?
ay:vmr,fholawG[m tJ'D EkdifiHa&;udk aZmufcs+yD; vkyfr,fh tiftm;pkwpfckawmh ay:vmr,f?
b,fvydk pkH q
H w
dk mudk ueaf wmfw@kd rajymao;wmyg?
ar;?
?a':atmifqef;pk=unfu OD;udu
k }kd uD;wd@k ukd ygwD vrf;a=umif;ay:wufr,fq&kd if NLD
xJ0ifzdk@ urf;vSrf;w,f? OD;udkudk}uD;wkd@u NLD xJr0if bl;? 'gayrJh NLD udk 0ef;&Hr,f
vkd@ajymw,fvkd@ od&w,f? [kwfygovm;?
ajz?
?uefawmfwk@du a':atmifqef;pk=unfeJ@ 'kwd,t}udrf awGqHkwmeJ@ywfouf+yD;
a,bk,syJ owif;xkwfjyefw,f? 'DaqG;aEG;csuf tao;pdwfudk owif; xkwfjyefzdk@ r&Sdygbl;qdk+yD;
ajymcJh w,f? +yD;awmh uefawmfwkd@ 'gudk apmifhxdef;&r,fh udpPyg?
ar;?
?88 rsKd;qufausmif;om; awGtaeeJ@ ygwDEkdifiHa&; vrf;a=umif;ay: rwufbJ
w&m;0if&yfwnfvdk@&r,fhEdkifiHa&; ykHo%?mef &dSygovm;? b,fvdk [mrsKd;vJ?
ajz?
?t"duu 'Dtajymif;tvJu }u;D w,f? }u;D awmh 'Dtajymif;tvJudk avmavmq,frmS
tqHk;owfay;EkdfifwJh oluawmh vuf&dStpdk;&tzJG wm0ef&dS olawG jzpfaew,f? tJ'D awmh olwkd@
ud,
k Yf uvnf; ygwpD 'kH rD u
dk a&pDukd azmfaqmifz@kd twGurf mS prf;+y;D owde@J vkyaf ew,fv@kd jrifw,f?
jrifawmh b,fvdkyHkpHeJ@ &yfwnfEkdifrvJqkdwm olwkd@u Oyrmtm;jzifh ygwDrSwfyHkwifOya'wkd@
tjcm;toif;zJGpnf;rsOf;awG&J Oya'awGeJ@ ywfoufwJhtcgrSm b,favmuf avSsmhayghay;rvJ?
b,favmuf cGifhjyKrvJtay:awGrSm uefawmfwdk@ csdefq&rSmayghav? ygwD r[kwfwJh tzJG/
tzJGtpnf;awGqdk jynfxJa&;rSm pnf;rsOf;Oya'awGeJ@ rSwfyHkwif&w,f?
tJawmh uefawmfwdk@ tJ'D[mawG tukefvHk;udk jynhfjynhfpHkpHk avhvmaeygw,f?
aocsmwmwpfckuawmh uefawmfwdk@ txJrSm ausmif;om; EkdifiHa&;/ trsKd;om;EkdifiHa&;/
tjcm;vlxkEdkifiHa&;awGudkyJ pOf;pm;wJhol &dSEdkifw,fav? tJ'Dawmh w&m;0if &yfwnfEkdifwJh
yHko%?mef udkawmh uefawmfwdk@ a&G;oGm;rSmyg?
ar;?
?tcsKduvnf; ajymae=uw,f? a&SavSsmufEkdifiHa&;[m vrf;ay:xGufqENjywJh
EkdifiHa&;acwf r[kwfawmhbl;? tJ'DrSm OD;udkudk}uD;wkd@&J ykHo%?mefwpfcku b,fvdk&dSrvJaygh?
tJ'gudk odcsifaewJholawGvnf; &dSw,f?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 4 9

50

ajz?
?uefawmfwdk@u &,fp&m ajym&&ifawmh vrf;ay: EkdifiHa&;qkd+yD; oHk;E_ef;=uw,f?
uefawmfwdk@ 'Dvdk ajymif;zdk@ 'Dtajymif; tvJ}uD;udk vrf;ay:EkdifiHa&;u pcJhwm? uefawmfwkd@rSm
tJ'Dtcsdefwkef;u bmyvufazmif;rS r&dSbl;? r&dSawmh tukefvHk;u vrf;ay:EdkifiHa&;eJ@ pcJh=uwm?
pcJ=h uawmh 'Dru
dk a&pD zGH +zKd ;wJh Ekid if aH wGrmS vnf; vlxq
k EN vGwv
f yfpmG azmfxw
k cf iG ahf yg?h Oya't&
cGifhjyKxm;&wmawmh &dSw,f?
uefawmfwdk@ EkdifiHrSmvnf; tck tul;tajymif;rSm v$wfawmf u ae+yD;awmh
pDwef;vSnfhvnfcGifh/ qENjycGifhqdkwm a&;qJGae=uwm &dSw,f? +yD;jynfhpHkr_ r&dSao;ayr,fvdk@
Oya'wpf&yftaeeJ@ usio
hf ;kH zd@k }uKd ;pm;vmw,f? tJawmh vlxq
k ENazmfxw
k w
f ,fqw
dk hJ ae&mrSm
ig;ESpfwpf}udrf a&G;aumufvkdufwJh udk,fpm;vS,fawGu wpfqifh&dSovdk tcgtm;avsmfpGm
jzpfay:vmwJh ta=umif;t&yfawGayghav? Oyrm jrpfqHkvdkudpPrsKd;awG[mvnf; vdktyf&ifawmh
+ird ;f csr;f pGm qENazmfxw
k cf iG hf vdt
k yfvmvdrrhf ,f? tJ'gtwGuu
f v
kd nf; tm;vH;k us,u
f s,jf yef@jyef@
usifhoHk;EkdifwJh Oya'rsKd;awG jymef;ay;zk@dvnf; vdkw,f? pepfwusvnf; usifhoHk;zdk@ vdkw,faygh?
tJ'Dawmh 'Denf;vrf;vnf; &dSvm vdrhf r,f?
ar;?
?qkv
d w
kd mu vlxu
k 88 rsK;d qufausmif;om;udk 'Dx
h uf ydak rSsmv
f ifw
h [
hJ mvnf;jzpfEidk f
w,f? ydkarSsmfvifhawmh ydk+yD;odcsifw,f?
ajz?
?vlxk arSsmfvifhcsufudk uefawmfwkd@ em;vnfygw,f? em;vnfygw,fqkdwmu
uefawmfwkd@ touft&G,fuvnf; EkdifiHwum pHE_ef;taeeJ@ ajym&r,f qkd&if uefawmfawmif
&,fp&m ajym&&if/ tkdbm;rm;eJ@ uefawmfwkd@u touftwlwlyJ? ,if;vwf qkdwm 44 ESpfyJ
&dSao;wm? qkdvdkwmu uefawmfwkd@ touf t&G,ft& 'Dhxuf}uD;av;wJh wm0efawG
,l & awmh r ,f ? tJ a wmh uef a wmf w d k @ wwf E d k i f o avmuf axmif u spOf u vnf ;
vufvSrf;rDoavmuf zwf_avhvm w,f? 'Dhxufruvnf; jyifqifzdk@vkdao;w,f? tJawmh
vlxkarSsmfvifhcsufudk jznhfqnf;ay;Ekdifzdk@ quf}udK;pm;oGm;rSmyg? }udK;pm;wJhae&mrSm yHkomef
rajymEkdifao;wmu uefawmfwdk@ qHk;jzwfr_[m oufa&mufr_}uD;r,fvdk@ xifwJhtwGuf
a=umifah ygah v?
ar;?
?a':atmifqef;pk=unfeJ@ 'kwd,t}udrfawGwJhtcgrSm OD;udkudk}uD;/ OD;jrat;/
OD;a;=uG,fwdk@yJ oGm;w,fqkdawmh OD;udkudk}uD;wkd@taeeJ@ 'DoHk;a,mufbJ oD;oef@ oGm;awGzdk@
qHk;jzwfcJhwmvm;? a':atmifqef;pk=unfu 'D 3a,mufudkyJ zdwfwmvm;?
ajz?
?tJ'gu 'Dvdkyg? uefawmfwkd@rSm ygwD}uD;wpfckudk OuU/ twGif;a&;rSL;qdkwJh yHkpHrsKd;eJ@
zJGpnf;xm;wm r[kwfbl;? uefawmfwdk@ 88 udk twlvkyfcJhwJh &Jabmf &JbufawGtaeeJ@
zJGpnf;xm;wm? t&ifwkef;u wpfa,mufwpfzJGpD t,ltqwpfckpDeJ@ vkyfcJh=uayr,fh
jyefvyk w
f t
hJ cgrmS em;vnfr_ tukejf yef wnfaqmufEidk cf w
hJ ,f? 'gah =umifh tcsKd udpaP wGrmS oGm;+y;D
jyefajymvdu
k &f if vufcw
H ,f? ud,
k pf m;jyK+y;D oGm;w,fv@kd owfrw
S w
f ,f?
tJawmhuefawmfwdk@ oGm;awGr,fhudpPudkvnf; tcsif;csif;=um;rSm aqG;aEG;+yD;awmh rS
oGm;awGw,f? oGm;awGawmh yxrwpf}udrfu rdom;pk jyefqHkwJh yHkpHav; oGm;awGw,f?
yxrwpf a cguf r S m tvk y f e J @ ywf o uf w m bmrS rajymjzpf b l ; ? 'D w pf a cguf o G m ;+yD ; p
50

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

51

a':atmifqef;pk=unfu 'Dvw$ af wmfuae yl;aygif;aqmif&Gufzdk@ a&G;vdkufwm[m jref rmjynf EkdifiHa&;orkdi f;


wpfck&J ta&;ygwJh tcsKd;tauGwpfck jzpfoGm;w,f? tJ'D tcsKd;tauGrmS oabmxm; rwkud qf idk wf mawGvnf;
&daS umif;&dES ikd wf ,f? tJ'D rwkud qf idk rf a_ wG a=umifh ol&J'oD abmxm;qHk;jzwfcsufudk tm;enf;roGm;apcsifbl;?
'gha=umifrh @dkv@kd a':atmifqef;pk=unf&J 'DqHk;jzwfcsufvrf;a=umif;udk Ekid if aH &;vrf;a=umif; a&G;cs,fr_tjzpfeJ@
axmufcwH ,f? 0dik ;f &Hw,f? tm;ay;oGm;r,fv@kd qkvd wkd m?
tajccHajymwmu uefawmfwkd@ owif;pm&Sif;vif;yJGu owif;xkwfjyef csuftay: tajccH+yD;
uefawmfwkd@ oabmxm;udk ajymjzpfwmyg?
ar;?
?tJ'Dowif;pm &Sif;vif;yJG xkwfjyefcsuf&,f 'D=um;xJ ESpf}udrfawGw,f? tJ'DrSm
0ef;&Hr,fh yHkomefudk jynfolu odcsifwm?
f kd tm;jznhaf y;wm? bmha=umifh
ajz?
?ueaf wmfw@dk u a':atmif qef;pk=unf&J qH;k jzwfcsuu
vJqkdawmh 'DqHk;jzwfcsufu ta&;ygw,f? wpfcsdefwkef;u uefawmfwdk@[m xdyfwkdufwkd;cJhwJh
umvawGu rsm;w,f? a':atmifqef;pk=unfu 'Dv$wfawmfuae yl;aygif;aqmif&Gufzdk@
a&G;vdkufwm[m jref rmjynf EkdifiHa&;orkdif; wpfck&J ta&;ygwJh tcsKd;tauGwpfck jzpfoGm;w,f?
tJ'D tcsK;d tauGrSm oabmxm; rwku
d q
f idk w
f mawGvnf; &daS umif;&dES ikd w
f ,f? tJ'D rwku
d q
f idk rf a_ wG
a=umif h ol &J 'D o abmxm;qH k ; jzwf c suf u d k tm;enf ; roG m ;apcsif b l ; ? 'gh a =umif h r k d @ vd k @
a':atmifqef;pk=unf&J 'DqHk;jzwfcsufvrf;a=umif;udk EkdifiHa&;vrf;a=umif; a&G;cs,fr_tjzpfeJ@
axmufcHw,f? 0dkif;&Hw,f? tm;ay;oGm;r,fvdk@ qkdvdkwm?
ar;?
?txl;ojzifhawmh 'D=um;jzwfeJ@ ywfoufvdk@ OD;udkukd}uD;wkd@u 'DxkwfjyefcsufbJ
&dSao;wmudk;? qkdvdkwmu =um;jzwfrSm pnf;kH;ay;rSmvm;?
ajz?
?ueaf wmfw@kd jzpfapcsiw
f mu 'Drq
J EN&iS af wG&J a&G;cs,rf u
_ kd olw@dk vGwv
f w
G v
f yfvyfyJ
jzpf a pcsif w m? uef a wmf w k d @ ajymEk d i f w mu vl x k u a&G ; cs,f w J h t cg rS m b,f y gwD /
b,fy*k Kd~ vu
f ,
kd pf m; vS,[
f mjzifh igw@kd tusK;d udw
k u,f xJx0J if0if aqmif&u
G Ef ikd v
f rd rhf ,f qdw
k mudk
a&G;cs,Ef ikd zf @kd ueaf wmfw@kd yHyh ;kd oGm;jcif;yJ? qdv
k w
kd mu olw@kd &J t,ltqawG b,fv&kd yfwnfcw
hJ ,f/
olwdk@ b,fvdkjzwfoef;cJh w,f/ b,fvlyk*~dKvf[mjzifh b,fvdkjzwfoef;cJhw,f/ tepfemcHcJhw,f/
olwdk@rSm b,fvdkt&nf tcsif;awG&SdcJhw,fqdkwmudk vlxku rSefrSefuefuef a&G;cs,fEdkif
zd@k udyk aJ rSsmv
f ifw
h ,f? wu,fawmh 'D 48 ae&mqdw
k m v$waf wmfu,
kd f pm;vS,t
f a&twGuef @J ajym&if
rajymyavmufbl;? 'gayrJh 'Dxufydk+yD;tem*wfudk jzwfoef;rSm jzpfwJhtwGuf 'D 48 ae&mrSm
ygwaD tmifEidk af &;/ vly*k Kd~ vf atmifEikd af &; qkw
d mxufukd 'Dru
kd a&pD v_y&f mS ;r_ cGiu
f s,v
f mzd@k tJ'gukd
t"du }udK;pm;oGm;rSmyg?
(rdk;jrifhjrwf awGqHkar;jref;onf)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5 1

52

jrefrmtpdk;&opfESihf a':atmifqef;pk}unf jyKjyifajymif;vJ&eftm;prf;rSk


}um;jzwf a&G;aumufyGJjyD;qHk;jcif;

ed'gef;
jrefrmjynfrSm 1962 uwnf;u ppftm%m&Sifrsm;tkyfcsKyfcJhjyD; EdkifiHqif;&JrGJawr_/
vyfpm;r_/ rsm;a=umihf 1988 (&Spaf v;vH;k ta&;cif;)/ 2007 (oHCmta&;tcif;) rsm;udk ppftpd;k &rS
jyif;xef/&ufpufpmG ypfcwfErdS ef if;cJo
h nf?
2007 aemuf y d k i f ; em*pf r k e f w d k i f ; =uD ; a=umih f {&m0wD w d k i f ; wG i f vl 2 od e f ; cef @
aoqHk;cJh&mwGifvnf; ppftpdk;&u u,fq,fa&;vkyfief;rsm;tm; vpfvsLcJhonf? odk@aomf
EdkifiHjyKjyifajymif;vJr_rsm;udk pwifonhftaejzihf 2010wGif a&G;aumufyGJudkusif;yay;cJhonf?
twdu
k t
f cH trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyyf gwD NLD acgi;f aqmif/ a':atmifqef;pk=unfukd ESp2f 0cef@
tus,fcsKyfxdef;odrf;/ppftm%m&Sif AdkvfcsKyfr_;=uD;oef;a&$ tem;,loGm;jyD;/ a&G;aumufyGJusif;y
ay;cJ&h m a':atmifqef;pk=unf ESifh ygwu
D kd uef@owfrr_ sm;pGmjyKvyk cf ahJ oma=umihf a&G;aumufyu
JG kd
oydwaf rSmufco
hJ nf?

tpdk;&opfjyKjyifajymif;vJa&;rsm;
orRwOD;ode;f pdef (Adv
k cf sKy=f u;D tjird ;f pm;) OD;aqmifonhf trsKd ;om;=uchH ikd af &;ESin
fh n
D w
G af &;
ygwD UNDP 70&mE_e;f ESifh ESifh ppfwyfu,
kd pf m;vS,f tpd;k &opfEiS fh v$waf wmfrS jyKjyifajymif;vJrr_ sm;udk
pwifco
hJ nf? jyKjyifajymif;vJa&; wESpw
f mtwGi;f tH=h obG,v
f yk &f yfrsm;pGm vkyaf qmifjyEdik cf o
hJ nf?
1? a':atmifqef;pk=unfukd aejynfawmfzw
d =f um;jy;D orwOD;ode;f pdeEf iS afh wG@qHjk cif;
2? jrpfqHkpDrHudef;=uD;udk jynfolrsm;qENjyr_a=umihf tpdk;&u &yfwHhvdkufjcif;
3? yGihfvif;aomtpdk;&tjzpf rD'D,mrsm;tm; vGwfvyfcGihfay;vdkufjcif;
52

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

53

4? tar&dueftpdk;& EdkifiHjcm;0ef=uD; [Dvm&Duvifwef Hillary Clinton vma&mufjyD;/


orRwOD;odef;pdef/ a':atmifqef;pk=unfwdk@ESihf &if;ESD;pGmawG@qHkjcif;/ t*Fvdyf/jyifopf/*syef/ w&kyf/
tdEdN, .....ponhf EdkifiHacgif;aqmifrsm; vma&muf=ujcif;
5? NLD ygwDtm; w&m;0ifrSwfyHkwifcGihfay;vdkufjcif;
6? wESpt
f =umwGif =um;jzwfa&G;aumufyJG 48ae&mudk 01 April-2012 atmifjrifpmG usi;f yjy;D cJjh y;D /
a':atmifqef;pk=unf. NLD ygwDonf orwOD;odef;pdef&Jh =uHzGH@ygwDudk aejynfawmf (4)ae&m
tyg0if 45ae&mwGif jydKifcJh&m 43 ae&m (tm;vHk;eD;yg;) rSm tjywftowftEdkif&&SdoGm;cJhjcif;
7? tar&dueftpd;k &txl;uk,
d pf m;vS,f Derek Mitchell txufvw
$ af wmftrwf *Gserf ufued ;f
ponfw@kd tv,fvma&mufjcif;/ Edik if w
H um a&G;aumufyaJG vhvma&;zdw=f um;&ef wdu
k w
f eG ;f cJo
h nf?
tar&dueftpd;k &rS NDIs Peter Manikas and IRIs Johanna Kao ESpOf ;D tzG@J udk
a&G;cs,fydk@ay;cJhonf? CNN ESihf tar&duefowif;axmufrsm;pGm ygvmcJhonf?
pifumyltpd;k &rSvnf; v$waf wmfu,
kd pf m;vS,2f OD; MPs Mr Hri Kumar Nair and
Mr David Ong tzG J @ ES i h f t wl Channel News Asia CNA owif ; XmetzG J @ rsm;
vma&mufavhvmcJ=h uonf?
Oa&myEdkifiHrsm;/ Oa&mybHkaps;tzGJ@/ *syef/ =opa=wvsm;/ w&kyf/ tdEMd,/ ta&S@awmif
tm&S E d k i f i H r sm;vnf ; avh v ma&;tzG J @ rsm;apv$ w f c J h o nf ? xd k a &G ; aumuf y G J w&m;rS s wrS
EdkifiHwumydwfqdk@r_rsm;udk zGihfay;&ef Oa&myESihftar&duefwdk@u pOf;pm;rnf[k qdkonf?

=um;jzwfa&G;aumufyGJ&v'f
EdkifiHjyefvnfxl;axmifa&;twGuf a':atmifqef;pk=unfudk,fwdkif aumhr_;jrdK@e,frSm
tedKif&&SdjyD; v$wfawmfrSm yg0ifcGihf&&SdoGm;onf? orwOD;odef;pdefeJ@a':atmifqef;pk=unf 2OD;udk
urBmh=oZmt=uD;qHk; 100 pm&if;rSm Times u xnfhoGif;&ef qENcHaejyD jzpfonf?
orRwOD;odef;pdefudkvnf; jrefrm-*dkbmacsmh vdk@ trnfay;=uonf? NLD axmufcH
olrsm; atmifycJG rH /_ vGeu
f jJ cif;rjzpf&ef a&G;aumufyn
JG aecif;rSmyif a':atmifqef;pk=unfrS ta&;ay:
a=unmcsuf xkwcf &hJ ygw,f? jrefrmEdik if =H u;D jyKjyifajymif;vJrt
_ wGuf trsKd ;om;nDnw
G af &;rSww
f ikd f
wckjzpf.?

a':atmifqef;pk=unf.a=unmcsuf
(ud;k -&efuek f (rZPsrd ) )? ? trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzGJ csKyf ud,
k pf m;vS,rf sm; &v'faumif;rsm;
&aecsdefwGif oduQm&Sdonhf atmifEdkifr_ jzpfap&eftwGuf wbuftzGJ@tpnf;ESihf yk*~dKvfrsm;tm;
xdcdkufEdkifonhf tajymtqdk/ trlt,m/ tvkyftudkifrsm; rjyKvkyf&ef tzGJ@csKyfygwD0ifrsm;udk
a':atmifqef;pk=unfu rSm=um;vdu
k o
f nf?
a':atmifqef;pk=unf trnfjzihf trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf ud,
k pf m;jyKI ,ae@nydik ;f
vufrw
S af &;xd;k xkwjf yefvu
kd o
f nhf tqdyk g rSm=um;csuf tjynht
f pHrk mS atmufygtwdik ;f jzpfonf?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5 3

54

trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJcsKyf
trSwf (97-c)/ taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;+rKd e,f/ &efuek +f rKd
&ufpGJ ? ? {+yDv 1 &uf/ 2012
,ae@ =um;jzwf a &G ; aumuf y G J &v'f t & jynf o l v l x k . axmuf c H r _ a =umih f
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J @ csKyf ud k , f p m;vS , f r sm; atmif E d k i f r _ & &S d a =umif ; owif ; rsm;
wufaeygonf?,ckvdktcsdefrSm axmufcHonhf jynfolrsm;ESihf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
tzG J @ 0if r sm; aysmf & $ i f = urnf r S m obm0usygonf ? od k @ aomf v nf ; wzuf t zG J @ tpnf ; ES i h f
yk*~dKvfrsm;tm; pdwfxdcdkuf/ pdwfraumif; jzpfapEdkifrnhf tajymtqdk/ trlt,m/ tvkyftudkifrsm;
vH;k 0a&Smif&mS ;=u&rnf jzpfygonf? jynfo.
l atmifEikd rf o
_ nf odumQ &Sad om atmifEikd rf _ jzpfap&ef
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf0ifrsm;tm;vHk; txl;owdjyKapvdkygonf?
a':atmifqef;pk=unf

tar&duefEiS hfpuFmyl
2007 oHCmta&;cif;wGif urBmu jrefrmppftpdk;&. oHCmrsm;udkyif t=urf;zuf/
ESdrfeif;cJhonfudk rsuf0g;xifxifjrifcJhonf? e,fpyfrS jrefrmrsm; wwd,EdkifiHrsm;odk@ ukvor*~
'kuo
Q nftpDtpOfjzihf vlO;D a&ode;f *%ef; jyefvnfae&mcsay;cJo
h nf? trsm;pkrmS tar&duefEikd if H
wGif tajccsciG &fh cJo
h nf? jrefrmajrmufrsm;pGm tar&duefwiG f aexdik /f vkyu
f ikd /f ynmoif=um;cJah om
a=umihf tar&duefonf jrefrmjyKjyifajymif;vJa&;wGif ta&;ygcJhonf?
pifumylonf jrKd Eikd if aH v;jzpfaomfvnf; jrefrm wwfoyd nm&Sirf sm;pGmudk vufco
H nhf
54

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

55

tjyif/ tvkyform;tqihf trsdK;om;/trsdK;orD; vli,frsm;pGmvnf; pifumylwGif tvkyfvkyfudkif/


aexdik /f ynmoif/ pD;yGm;a&;vkyu
f ikd =f uonf? xd@k a=umihf pifumyl&dS rSe;f ajc jrefrm 2ode;f cef@onfvnf;
jrefrmjyKjyifajymif;vJa&;wGif ta&;ygvmrnfjzpfonf?
jrefrmorRwOD;odef;pdefonf pifumylacgif;aqmifrsm;ESihf txl;&if;ESD;aoma=umihf
pifumylrS vlom;t&if;jrpf ynm&yfrsm;twGuf tuln&D ,lrnfjzpfonf?tar&dum;ESipfh ifumyl
wdk@ jrefrmjyKjyifajymif;vJa&;wGif ta&;ygaomfvnf; txl;ojzihf jrefrmrsm;ynma&;twGufom
xdk2EdkifiHudk tm;xm;&rnfjzpfonf?
pd;yGm;a&;twGufrl tdrfeD;jcif; xdkif;/ rav;&Sm; EdkifiHrsm;u OD;pGmvma&mufvkyfudkif&ef
tcGiv
fh rf;rsm;onf? Oa&myESiu
fh ;kd &D;,m;/*syef/wikd 0f rf/a[mifaumif ponhEf ikd if rH sm;vnf; TRUST
jrefrmtpdk;&tay:,Hk=unfr_ &Sdvm&efvdkonf? odk@rS olwdk@ vma&muf&if;ESD;jrKwfESHrnfjzpfonf?
xdk EdkifiHwum,Hk=unfr_&&Sda&;twGuf ,ck =um;jzwfa&G;aumufyGJonf rSwfwdkif=uD;
wckjzpfygonf?
aemufyikd ;f wGif jrefrmjynftpd;k &pdwt
f pd;k &jynfov
l w
$ af wmftopfwiG f a':atmifqef;
pk=unf. 43 OD; NLD twdkuftcHonf pkpkaygif; 664 OD;. 8 &mE_ef;rSsomjzpfaomfvnf;
wdkif;jynfjyefvnf wnfaqmufa&;ESihf NLD a&G;aumufyGJrl3csuf (1) w&m;Oya'pdk;rdk;a&;/ (2)
jynfwGif;jidrf;csrf;a&;/ (vufeufudkifwdkif;&if;om;ta&;) ESihf (3) tajccHOya'jyifqifa&; wdk@wGif
rnfodk@/ ylaygif;aqmif&Gufrnfudk apmihfarSsmf=unhf&_&efjzpfygonf?
(rdk;rc rD'D,mrS)

armifomref

(02-April-2010)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5 5

56

88 rwfv ausmif;om;vSkyf&Sm;rSk

(1)
tJ'Dae@ 13 &ufae@ nydkif;eJ@ aemuf&uf 14 &ufae@awGu tajctaeawGudkvnf;
udak usmx
f ifu tckvkd ajymjyxm;ygao;w,f?
=urf;jyifay:rSm =u,fyHkav;wyHku &Sd+yD;om;As? tJ'Dtay:rSm usaemfwdk@ =u,fyHk
tkwf*lav;wck usaemfwdk@ vkyfvdkuf=uw,f? vkyfvdkuf=uawmh usaemfwdk@rSm bmwck
usecf o
hJ vJqakd wmh udzk ek ;f armf&J wdu
k w
f u
kd q
f ikd q
f ikd af ygAh sm?
tJ'Dtcsdefwkef;u udkzkef;armf&J 'D u,frDu,f wHqdyfygwJh mewHqdyfygwJh tusav;
0wfxm;w,fAs? =unfv
h u
kd af wmh tJ't
D usav;rSm aoG;awGpeG ;f oGm;wmud;k ? tJ'D udzk ek ;f armf&J 'D
u,fru
D ,fme wHqyd yf g wD&yS af v;udk usaemfw@kd ,lcif;vdu
k Ef idk w
f ,f? tJ'[
D mudk tkw*f al v;xJrmS
usaemfw@kd xnfx
h m;Ekid w
f maygAh sm?
reufydkif;usawmh ausmif;om;awG ajy;v$m;+yD; usefcJhwJh zdeyfawG usaemhfzdeyfyg
ygao;w,f/ jrrmvm tJ'grsK;d awGuakd yg?h tm;vH;k udk usaemfw@kd pk+y;D awmhrS tkw*f x
l rJ mS xnfw
h ,f?
aemuf usaemfwdk@udk ypfxm;wJh rsuf&nf,dk AHk;tcGHwdk@ 0ifb,fvfwef 12 vkH;Akd@ usnftcGHwdk@udk
aumuf+y;D tkw*f t
l ay:rSm wifxm;=uw,f?
tJ'n
D tcsed rf mS usaemfw@kd yef;acGawG vkyw
f ,f? tJ'aD e@ 14 &uf reuftapm}u;D tcsed f
5 em&D avmuf&Sd+yD? usaemfwdk@ opPmqdk=uwmayghAsm? tJ'D tkwf*lta&SrSmyJ? 14 &uf reufrSm
usaemfwdk@ yef;acGawG udkif+yD;awmh +idrf;csrf;pGm pDwef;vSnfhvnf qENjy=uwmaygh
pufr_wuUodkvf ausmif;om;awGu tJ'Dvdk +idrf;csrf;pGm qENjywJhtcsdefrSm vHkxdef;eJ@
ppfwyfawGu ausmif;0if;udk tjyifuae ydwfqdk@0ef;&Hxm;w,fvdk@ udkausmfxifu ajymygw,f?
udkzkef;armf usqHk;cJhovdk vHkxdef;eJ@ ppfwyfawGu tJ'Dvdk pufr_wuUodkvf ausmif;0if;udk
0ef;&Hyw
d q
f @kd xm;w,f qdw
k o
hJ wif;[m tjcm;wuUov
kd f aumvdyaf wG ausmif;aqmifawGuv
kd nf;
jyef@ES@H oGm;cJyh gw,f?
56

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

57

ordik ;f 0if;xJrmS &Sw


d hJ ausmif;om;awGu pm&Guaf wG jzef@w,f? udzk ek ;f armf usq;kH whaJ e@u
yg0ifcJhwJh ausmif;om;awGu tjzpftysufawGa&;+yD;awmh pm&Gu fawG jzef@ wm&Sdw,f?
tJ'Duaewqifh usaemfwdk@u RC (2) ac:wmaygh RC(2) u ausmif;om;awGudk &Sif;jyw,f?
ordkif;0if;rSm&SdwJh ZD0u wdk@/ tif;av; wdk@/ 'l;0g; wdk@/ pOfhul tp&SdwJh taqmifawGu
ausmif;om;awG pkpnf;+yD; usaemfwdk@ &efukefpufr_wuUodkvfxJrSm t0dkif;cH&wJh umvayghAsm?
tJ'DtcsdefrSm usaemfwdk@uae+yD;awmh tiftm;jznfh+yD; csDwuf=uwmawG &Sdw,f? odk@aomfvnf;yJ
usaemfwdk@ aemufqHk; a&Squf+yD; csDwufvdk@r&Ekdifatmif vHkxdef;&,f ppfwyf&,f rD;owf&,f
t0dkif;cHxm;&w,f?
t"du uawmh jyifyu taqmifawGuvmwJh ausmif;om;awGeJ@ &efukefpufr_
wuUodkvfxJrSm qENjyaewJh ausmif;om;awG yl;aygif;oGm;rSmudk pdk;wJhtwGuf &efukefpufr_
wuUov
kd u
f v
kd nf; 0dik ;f xm;w,f? aemuf+y;D awmh csw
D ufvmwJh ausmif;om;awGuv
kd nf; vyf(u)pf
a&cJrkef@ ta&SrSmyJ ydwfqdk@+yD;0dkif;xm;w,f
rwfv 14 &uf/ 15 &ufae@awGu ordik ;f 0if;taqmifae ausmif;ol ausmif;om;awG&J
v_yf&Sm;r_awGeJ@ ywfoufvdk@ pufr_wuUodkvfausmif;om; udkoH'kwf ajymjycJhwmyg? tJ'DtcsdefrSm
&efukefwuUodkvf yifru ausmif;olausmif;om;awGua&m b,fvdkv_yf&Sm;r_awG &SdcJhygovJ?
'D ausmif;wwfwahJ e@ 14 &ufae@usawmh ausmif;0if;taetxm;u awmfawmfav;udk
yGpdyGpd p jzpfvm+yDayghAs? aemuf+yD;awmh usaemfwdk@ tkyfpkuusawmh aiGpuULudpP bmnm
tJ'Duwnf;u awmufavSsmufu p+yD;v_yf&Sm; r_awG vkyfae=uwJholawGjzpfaewJhtcgusawmh
bmvkyo
f vJqakd wmh pmawGa&;w,f?
a&;+y;D awmh RC ta&Su eH&aH wGrmS usaemfw@kd vdu
k u
f yfw,f? t"du u tJ't
D csed rf mS
ausmif ; om; tm;vH k ; &J ypf u G i f ; u RC yJ A s? rd e f ; xJ r S m uawmh ? tJ ' D w k e f ; u RC
uJew
f if;(ef)&Sad eao;wmud;k ? tJ'v
D kd vdu
k u
f yfayr,fh q&mawGu vmcGmwmyJ? aemuf 15 &ufae@
qufwu
kd f qufuyfw,f
'guawmh &efuek f wuUov
kd f yifrausmif;om;awG&J v_y&f mS ;r_ ta=umif;udk &Spaf v;vH;k
ausmif;om;acgif;aqmifwOD;jzpf+yD; tcktcgrSm xdkif;jrefrm e,fpyfudka&muf&SdaewJh udkoufxGef;
ajymjycJw
h myg?
rwfv 15 &ufae@ ae@vnfyikd ;f rSmawmh &efuek pf ufr_ wuUov
kd af usmif;0if;xJukd rqv
vHjk cKH a&;wyfz@GJ awGu t=urf;zuf 0ifa&mufp;D eif;ygawmhw,f?
ESpef m&DcJG oH;k em&DavmufrmS 0ifp;D wmyJ? tJ'rD mS tkw*f al wGvnf; jyefzsuv
f u
kd w
f ,f?
tm;vHk; 69 a,muf zrf;oGm;wmaygh
(2)
aemuf&uf rwfv 16 &ufrmS awmh rcHr&yfEidk jf zpfwhJ &efuek w
f uUov
kd f yifru ausmif;ol
ausmif;om;awG[m +idrf;csrf;pGmqENjyyGJudk pwifcJh=uygawmhw,f? tJ'D +idrf;csrf;pGm qENjyyGJ}uD;udk
tm%mydkifawGu t=urf;zuf +zdKcGif;&mu jrefrmhEkdifiHa&;ordkif;rSm b,fvdkrS arhaysmufvdk@r&wJh
rwfv 16 &uf wHwm;eD ta&;tcif;}uD; jzpfysufygawmhw,f cifAs?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5 7

58

igw@kd twGuf tm%mydik af wGu xrDxw


k f ESpx
f yk f oH;k xkyf yd@k zd@k pDpOfae+y?D tck 'Dreuf
csufcsif; ydk@vdkufvdrfhr,f? igwdk@ 0wfrvm; igawmh t0wfrcHEkdifbl;? &efukefwuUodkvfu
udkvdkeDacwfuwnf;u p+yD;awmh ordkif;tpOftvm tifrwef}uD;wJhae&m tck 'Dausmif;u
ausmif;om;awGjzpfw,f? tck igawmh vufrcHbl;? olwdk@eJ@ yl;aygif;r,f? tJ'Dawmh tck rqv
udk qef@usiw
f ,fv@kd atmf[pf+y;D awmh t"dywdvrf;udk jyefcsw
D uf=uw,f?
tJ'DtcsdefrSm bJG@ESif;obifxJuae 'kwd, ygarmuQcsKyf a'gufwm boef;[uf u
xGufvm+yD;awmh wm;w,f? usaemfwdk@udk Hand Spaker av;ukdif+yD;awmh 'gayr,fh usaemfwdk@
ausmif;om;xH;k pHt&yJ opfom;tr_u
d yf ;kH }u;D udk arSmuf+y;D tJ'q
D &m}u;D udk 0dik ;f qGw
J if+y;D q&m}u;D
w&m;a[myg vdk@ atmfawmh aemufqHk; q&m}uD;u awmif;yef+yD; xGufajy;oGm;awmhw,f?
usaemfw@kd ausmif;om;awGxu
J yJ ol@vufxu
J Hand Spaker udk ,lxm;vdu
k w
f ,f?
usaemfwdk@ bJG@ESif;obifa&Sudk csDwufr,f? tJ'DrSm usaemfwdk@ w&m;a[myGJvkyfr,fvdk@
csw
D ufomG ;w,f? t"dywdvrf;wavsmufrmS ausmif;om;awG tukejf ynfo
h mG ;+y/D a[majymr_awG
vkyfwJhtcsdefu RIT eJ@ RC 2 udkvnf; csDwufvm=uyg?
&efuek w
f uUov
kd ef @J vmyl;aygi;f ygq+dk y;D ac:zd@k ausmif;om;i,fawGukd v$wv
f u
kd w
f ,f? 'ge@J
tJ't
D csed rf mS yJ tjyifukd ud,
k w
f ikd o
f mG ;ac:r,f csw
D ufr,fq+kd y;D awmh xGuo
f mG ;wJh tkypf ek @J rxGub
f ;l
qdkwJh tkyfpkawG tjiif;yGm;+yD; aemufqHk; xGufr,fqdkwJhtkyfpku vlrsm;+yD; xGufoGm;usawmh
jynfvrf;rudk a&mufomG ;=uw,f?
tJ'v
D dk xdyu
f adk &mufomG ;wJt
h csed x
f u
d awmh at;at;aq;aq;yJ? usaemfw@dk ukd a&SrSm
wm;xm;w,f? t"du uawmh RC 2 eJ@usaemfw@kd raygi;f zk@d twGuaf yg?h tJ't
D csed rf mS usaemfw@dk &J
t"dubmvJqkdawmh jzpfapcsifwJhqEN 13 &ufae@ zkef;armf usqHk;oGm;wJhudpPeJ@ywfouf+yD;awmh
tJ'DrSm tjzpfrSefudk azmfxkwfay;zdk@ 'DudpPrSm yg0ifywfoufcJhwJh w&m;cHawGudk azmfxkwfay;zdk@/
'gudk t"du usaemfwdk@ awmif;cJhwm?
tJ'DtcsdefrSm usaemfwdk@qDrSmvnf; vufeuf bm&,f nm&,fqdkvdk@ bmrSr&Sdbl;/
ausmif;om; yuwd jzLjzLpifpifeJ@ tJ'Dawmh tJ'DudpPajym&zdk@ a&SrSm nSdE_dif;+yD; at;at;csrf;csrf;
aqmif&u
G af ewJh tcsed rf mS yJ olw@kd udw
k ikd u
f vnf; 'Dupd u
P kd nSrd ,f ajymr,f qd+k y;D awmh usaemfw@kd udk
}uKd qv
dk yk +f y;D awmh wufajym=uwmaygah emf usaemfw@kd oDcsi;f vnf;qdak o;w,f? (oDcsi;f oH)
urmB ra=u ... jrefrmjynf... 'dk@ bkd@bGm; tarGtESpfrdk@ qdk+yD;awmh tJ'D oDcsif;udk
ausmif ; om;awG u qd k v mw,f ? ol w k d @ eH y gwf w k w f a wG e J @ p +yD ; awmh k d u f v mw,f ?
pkdufvmwJhtcgusrS a&Sbufu ausmif;om;awGu vHk;0 a&Smifjcif;r&SdbJ =uH=uHcH+yD;awmh
tku
d cf w
H ,f?
tJ'DrSm 4/ 5 wef;avmuf a&mufwJhtcsdeftcgusawmh aemufu ausmif;om;awGu
+ydK+ydKvmw,f? pH&dyf+idrfeJ@ qifa&wGif;bufukd xGufvkd@&wJh tJ'D vrf;=um;av;awGbufudk
xGufajy;=uw,f? wcsKdausmif;om;awG ausmif;olawGusawmh tif;vsm;uefapmif;udk
wufajy;w,f?
58

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

59

wcsKdausmif;olawGudk qHyifqGJ+yD;awmh yg;kdufwmrsKd;wkd@ bmwkd@&Sdvmw,f? tJ'DrSm


ausmif;olawGrSm qGJ}udK;wdk@ vufaumufwdk@ ygvdk@&Sd&if olwkd@ qGJ,lwmwdk@ bmwkd@ vkyfw,f?
tJ'Dtcgusawmh wcsKdu a&xJusoGm;+yD;awmh...
tukefvHk;u tvJvJtuGJuGJeJ@ xGufajy;=uwJhtcgusawmh tJ'D tif;vm;uefxJrSm
qif;+yD; usaemf ykef;aevdkufw,f/ tJ'D tif;,m;uef ajreDvrf;uav; usaemfa&mufwJhtcsdefrSm
usaemfh rsufvHk;awG jymoGm;w,fAs?
bmjzpfvdk@vJqdkawmh ausmif;om;aygif; axmifcsD+yD; jynfh=uyfaewJhvrf;ay:rSm
acG;waumif a=umifw+rD;awmif r&Sdawmhbl;? tif;vsm;uefabmifay:rSm avua0S@+yD;
wdkufvdkufwJhtcgrSm usaemf csrf;oGm;w,f?
bmvdk@vJqdkawmh wudk,fvHk; pdk&GJ+yD;awmh a&xJu wufvmw,fqdkawmh 'gayr,fh
tJ'x
D uf yd+k y;D qd;k wmu tJ'jD rifuiG ;f yJ jynfvrf; awmufavSsmufwckv;kH [m tkwu
f sK;d tkwyf hJ zdeyfawG
vG,t
f w
d f tydik ;f tpawG pmtkyaf wG jyef@us+J y;D awmh avwdu
k v
f u
kd w
f t
hJ csed rf mS tJ'pD m&Guaf wGukd
avwdk;oGm;wJhtoHuvGJvdk@ usefwJhtoH bmrSr=um;&bl;?
aemufwcku tifrwef pnfum;aewJh 'Dausmif;awmfawGrmS tjrJ qlnH aysm&f i$ o
f aH wGe@J
zke;f v$r;f aewJah e&m wdwq
f w
d v
f @kd wu,fw
h pjyifjzpfomG ;wJh ykpH yH ?J

(3)
rwfv 13 &ufae@ udzk ek ;f armf usq;kH cJ&h wmudk rauseyfwt
hJ wGuf rwfv 16 &ufae@rSm
ausmif;ol ausmif;om;awGu +idrf;csrf;pGm csDwufqENjycJh=uwmyg?
'Dtay:udk tm%mydkifawGbufu wzufouf t=urf;zuf acsr_ef;cJhwJhtcgrSmawmh
jrefrmhEkdifiHa&;ordkif;rSm 0rf;enf;a=uuGJzG, f& m aumif;wJh wHwm;eD ta&;tcif;}uD;
jzpfysucf &hJ ygw,f?
'Djzpf&uf[m vGecf w
hJ hJ 17 ESpu
f jzpfysucf w
hJ ,fqakd yr,fh +ird ;f csr;f pGm yg0ifqENjycJw
h o
hJ al wG
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 5 9

60

t=urf;zufacsre_ ;f wdu
k cf u
kd cf cH &hJ olawGtaeeJ@uawmh b,fvrkd S arhv@kd aysmufv@kd &rSm r[kwyf gb;l ?
ausmif;om;acgif;aqmif udkrif;aZ,smeJ@ udkaX;=uG,fwdk@&J jyefajymif; oHk;oyfcsufudk usaemfwdk@
t&if em;qif=unfh&atmifvm; cifAsm?
usaemfwdk@ausmif;om;awGudk rw&m; nSOf;qJowfjzwfw,fAsm? 'gqdkawmh
rcHEkdifbl;Asm? 'gudk rcHEdkifa=umif; qENudk azmfxkwfw,fAsm? 'g[m Main Key yJ? zkef;armfudk
ypf o wf v d k u f w ,f A sm? zk e f ; armf aooG m ;w,f A sm? usaemf w d k @ ausmif ; om;ES p f a ,muf
towfcv
H u
kd &f w,f?
'gudk 'DaumifawGu zkH;xm;w,f? r[kwfbl;qdk+yD; vdrfw,fAsm? 'gudkawmh usaemfwdk@
vufrcHEidk b
f ;l ? tJ'gukd usaemfw@kd qef@usiw
f m? [kww
f ,f 16 ESpu
f jzpf&wJh t"du ta&;tcif;u
t"dutcsufu ausmif;om; towfcH&vdk@ 'g[m usaemhftjrifayghaemf
'D[mjzpf&jcif; ta=umif;t&if;u ausmif;om;awG&J tcGit
hf a&;udk zdEydS v
f @kd qdw
k mxuf
rw&m;r_/ 'D rw&m;r_udk usaemfwdk@rSm ajymqdkydkifcGifh&SdwJh ausmif;om;tzGJ@tpnf;vnf; r&Sdbl;?
rw&m;r_ukd usaemfw@kd vGwv
f w
G v
f yfvyf xkwjf yEkid w
f hJ jrefrmEkid if rH mS w&m;rSswr_ }u;D pd;k apcsi&f if
vlxu
k ,
kd w
f ikd u
f ae+y;D awmh rw&m;r_ukd vufrcHb;l qdw
k hJ todrsK;d udk azmfxw
k jf yEkid w
f hJ jyoydik cf iG hf
tcGifhta&;awGudk r&SdcJhbl;?
tJ'D=um;xJuae+yD;awmh usaemfwdk@ ausmif;om;awG aygif;pnf;oGm;=uw,f? &efukef
wuUodkvfwif r[kwfygbl;? aq;wuUodkvf ygw,f/ pufr_wuUodkvf ygw,f? aygif;pHku
ygvm=uygw,f? tJ'D wuUodkvfaygif;pHku ygvmwJh csDwuf qENjyr_[m +idrf;csrf;pGmqENjyr_vdk@
b,fvydk aJ jymajym t=urf;zufacsre_ ;f jcif;udk usaemfw@kd cHc&hJ ygw,f
ukrd ;dk at; ? ? [kuu
f chJ ifAs/ 'Dvt
kd =urf;zufacsre_ ;f cHc&hJ wJt
h ay:udk udrk if;udEk idk t
f aeeJ@
a&m b,fvdkjyefajymif; oHk;oyfxm;wm&SdovJ cifAs?
tJ'guawmhAs/ usaemfw@kd t&ifukd usaemfw@kd =unfv
h u
kd af v? tJ'rD wdik cf ifu jzpf&yfaf wGukd
=unfhr,fqdk&if usaemfwdk@[m tqHk;owfusawmh t=urf;zuf +zdKcGif;cH&wm}uD;ygyJ? qdkvdkwmu
tJ'D tcsdefrSm usaemfwdk@a&Su uefabmifkd;&JxdyfrSm oHql;}udK;eJ@ ydwfxm;vdkuf+yDav?
+y;D awmh usaemfw@kd udk aoewfawGe@J ajymif;&Snaf wGe@J csed x
f m;w,f? csed x
f m;w,fqakd wmh
usaemfwdk@ a&SqufoGm;vdk@ r&awmhbl;? r&wJhtcsdefrSm usaemfwdk@u aemuf rqkwfEkdifbl;?
aemufrqkwfEkdifwJhtwGuf usaemfwdk@ tJ'D tcsdefrSm usaemfwdk@[m bmvkyfovJqdkawmh bm
tzsuftpD; jrufwyifawmif usaemfwkd@ rE_wfcJhygbl;As?
usaemfw@kd u bmvkyo
f vJqakd wmh oHq;l }uKd ;a&SrSmyJ usaemfw@kd &yf+y;D awmh usaemfw@kd
a'gif;tvHxlxm;+yD;awmh usaemfwdk@ urBmra=u oDcsif;udk qdkw,fAs? tJ'DtcsdefrSm
taemufuae+y;D awmh vHx
k ed ;f wyfz@JG awGa&mufvm+y;D awmh 'dik ;f awGe@J ydwv
f u
kd +f y;D awmh usaemfw@kd udk
ku
d Ef u
S +f y;D awmh +zKd cv
JG u
kd w
f myJ?
tJ'g zrf;wJv
h al wG vufvrS ;f rDwo
hJ al wGukd qGw
J if+y;D awmhac:oGm;wmyJ? tawG@t=uKH wck
udk ajymjyr,f? tJ'rD mS uefabmif;dk rSm usaemfw@kd wawG tku
d t
f ESucf &H +y;D awmh aemuf [kb
d uf
&yfuu
G x
f J vlae&yfuu
G af wGxJ a&mufatmif usaemfw@dk ajy;oGm;wmayg?h
60

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

61

aemufqHk;usawmhAsm usaemfwdk@ tdrfwtdrfxJudk0if+yD;awmh tJ'Dtdrfu vlawGu


0dik ;f qGx
J m;+y;D awmh tdrw
f cH g;ydw+f y;D zGuaf y;xm;wmaygAh s? tJ'rD mS bke;f }u;D wyg;uae+y;D awmhvnf;
tm*EWKtaeeJ@ olu tvnfa&mufaewJt
h csed f olw@kd rsupf t
d a&Swif jrif&wmaygAh s/ usaemfw@kd udk
+zdKcGif;cH&wm jrifwJhtcgawmh olu pum;wcGef; ajymcJhwm&Sdw,f? jzpfvmvdk@&Sd&if rif;wdk@u
cHbufucsnf;yJ qdkwJhpum;ayghAsm? tJ'g vGefcJhwJh 17 ESpfu jynfolxJu jynfolwOD;taeeJ@
rSwcf sucf svu
kd w
f myJAs
(4)
ukdrkd;at; ? ? [kwfuJh/ tck udkrif;udkEkdif =uHKcJhovdk rjzpfvdkufeJ@ jzpfvdkuf&if rif;wdk@u
cHbufucsn;f yJ qdw
k hJ vGecf w
hJ hJ 17 ESpu
f ajymcJw
h hJ tJ'D rSwcf suaf ygah v tJ't
D ay: udrk if;udEk idk t
f ck
b,fvkd jyefo;kH oyfro
d vJ cifAs?
qdv
k w
kd muawmh usaemfw@kd twGuf tJ't
D csed rf mS ausmif;om;qd&k ifvnf; ausmif;om;
tcGifhta&;twGuf tumtuG,fay;r,fh cdkifcdkifrmrm Oya'vnf; r&Sdbl;aygh? aemufwcku
usaemfw@kd qENawG oabmxm;awGukd azmfxw
k jf yEkid zf @kd bmtcGit
hf a&;rSvnf; r&Sb
d ;l ? tJ'aD wmh
jy\em qdkwmawmhAsm ta=umif;&if;awG pHkvdk@&Sd&ifawmh ay:wwfwmayghAs? ay:vmw,fqdk&if
tm%mydik af wGbufu ajz&Si;f wJeh nf;vrf;uvnf; t=urf;zufwmyJ &Scd w
hJ ,f?
tJ'gawGa=umifhyJAsm b,fvdkjzpfcJhovJqdkawmh rdbjynfolawGu arSsmfvifhcsuf
tjynfht0eJ@ t&if;tESD;awG pdkuf+yD;awmh ynmoifay;cJhwJh ausmif;ol ausmif;om;awGu
ausmif ; xk w f c H & w,f / axmif u s&w,f / aemuf touf a wG pG e f @ &w,f ? tJ ' D v d k
trsKd;rsKd;epfem&w,fayghAs?
tJ'guawmh vGecf w
hJ hJ 17 ESpu
f kd jyef=unfv
h u
kd rf ,fq&kd if usaemfw@kd rDwhJ usaemfw@kd acwfrmS
p+y;D awmh =uKH &wJh jrifuiG ;f yJAs? tJ'aD wmh usaemfw@kd uawmh 'g[m 'Dvckd g;oD;wJh tawG@ t=uKH rsK;d eJ@
&r,fqdkwmawmh usaemfwkd@uawmh em;vnfxm;+yD;om;yg?
em;vnfxm;ayr,fh usaemfwdk@rSmu udk,fvdkcsifwJh tcGifhta&;udk awmif;qdk
azmfxkwfjyozdk@u 'Denf;yJ &Sdwmudk;As? usaemfwdk@u 'Denf;udkyJ 'ga=umifh jzpfEkdifw,fqdkwm
'Dv=kd uKH Eidk w
f ,fqw
kd m odygvsS uef @J a&G;cJ=h uwmyg
0rf;enf;a=uuGzJ ,
G &f m jzpf&yfawGe@J =uKH Eidk rf eS ;f odvsuef @J vkycf =hJ u qENjycJ=h uw,fqakd wmh
ausmif;om; acgif;aqmifawG&J yuwd &ifxJuqENawG bmawGjzpfrvJ? udkrif;udkEkdifeJ@
udak X;=u,
G w
f @kd &J vGecf w
hJ hJ 17 ESpu
f olw@kd &J yuwd &ifwiG ;f qENawGukd avhvm=unf&h atmifvm;
cifAs?
EkdifiHa&;eJ@ywfoufwJh v_yf&Sm;r_udk ausmif;om;awG vkyf=u+yDqdkvdk@&Sd&if bmrS
qkvmbfqdkwm r&Sdbl;As? usaemfwdk@u wkwfyJ&r,f/ b,fawmhrS qk&r,fqdkwmrsKd;u r&Sdygbl;?
'gayr,fh usaemfw@kd vkycf =hJ uwmyJ?
qdv
k w
kd muawmh vli,fpw
d ef @J ausmif;om;pdwef @J usaemfw@kd u cHp&m&S&d if usaemfw@kd u
&ifqdkifvdkufr,faygh? &r,fh tusKd;tjrwf[m wdkif;oljynfom;awG tm;vHk;twGuf usaemfwdk@&J
Ekid if t
H wGuf aumif;w,fq&kd if usaemfw@kd &if;oifw
h mudk tukev
f ;kH &if;+y;D awmh vkyrf ,fv@kd usaemfw@kd
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 6 1

62

'Dvkd tajccHpw
d ef @J vkyw
f myg
ud,
k &hf J tusK;d tjrwftwGuf wckrrS &Sb
d eJ @J tm;vH;k [m rw&m;r_ukd vufrcHb;l qdw
k hJ
EkdifiHom;aumif; yDopGm usaemfwdk@ a&G;cJh=uwmyg? tcktcsdeftxd usaemfwdk@ arSsmfrSef;oavmuf
wdkif;jynfrSm 'D avmuygv w&m;awGjzpfwJh w&m;rSswa&; vGwfvyfa&;awG wu,f
rxGef;um;ao;bl; qdkwJh[mudkawmh cHpm;rdw,faygh
aomw&Sifrsm;cifAs/ vGefcJhwJh 17 ESpfu ausmif;om;acgif;aqmifawG arSsmfrSef;cJhovdk
avmuygv w&m;awG jrefrmEkid if rH mS rxGe;f um;ao;bl;qdak yr,fh rw&m;r_ukd acgi;f iH@k rcHwwfb;l
qdkwJh jrefrmausmif;om;awG&J pdwf"mwf/ cGyfa'gif; pdwf"mwfudkawmh tm%mudkenf;rsKd;pHkeJ@
vufajymif;vufvJG &,lxm;olawG aumif;aumif;odcyhJ gw,fv@kd udrk if;udEk idk u
f ajymygw,f?
(5)
udak X;=u,
G u
f awmh udrk if;udEk idk &f J ajymjycsuu
f kd tckvkd jznfph u
G f ajymjyxm;ygao;
w,fcifAs?
jrefrmEkdifiHuae+yD;awmh rwfv 13 &ufae@u pcJhwJh ta&;tcif;[m ta&Sawmif
tm&SrmS usaemfw@kd yxrqH;k yJ? aemufyikd ;f rSm ta&S Oa&my/ aemufyikd ;f rSm wkwf wD[,
D ef&ifjyif
ta&;tcif ; aygh A s? pojzif h 'D r d k u a&pD t a&; v_ y f & S m ;awmif ; qd k r _ a wG [ m 'D r d k u a&pD
wdrf;!$wfr_bufudk urBm}uD; wckvHk; ajymif;vJoGm;w,f?
tjcm; ta&Sawmiftm&SEkdifiHawGtm;vHk;rSm r&SdcJhbl;wJh ordkif;a=umif;t& zdESdyfol
vlxkrSm a&G;cs,fcGifhr&SdwJh vlxk&JtcGifhta&;/ vlwOD;csif;qD&Jta&;/ wdkif;&if;om;awG&Jta&;
qdkwJh[mudk bmrS jyXmef;ydkifcGifhr&SdwJh EkdifiHwckrSm vlxkuae+yD;awmh OD;aqmif+yD;awmh
tajymif;tvJwckukd pwif+y;D awmif;qdw
k ,f? tJ'[
D mu jrefrmEkid if u
H ae+y;D awmh usaemfw@kd 1988
ckEpS u
f pcJw
h m
aomw&Sifrsm;cifAsm? wHwm;eD ta&;tcif; jzpfysufcJhwm 17 ESpf&SdcJhyg+yD? tJ'Dtwdwf
17 ESpu
f mvrSm ausmif;om;acgi;f aqmif udrk if;udEk idk u
f axmifxrJ mS 16 ESpf aecJ&h ygw,f? wjcm;
ausmif;om;acgif;aqmifawG jzpfwJh udkaZmfrif;/ udkaX;=uG,feJ@ udkjyHK;csKdwdk@qdk&ifvnf; 14 ESpf 15
ESpef ;D yg; axmifxrJ mS yJ olw@kd &Jtcsed af wGukd ay;qyf jzwfoef;cJ&h olawGyg?
olwdk@wawG axmifujyefvGwfvm+yD;csdefrSm wHwm;eD wrf;csif; wyk'fa&;pyfzdk@
tif;vsm;uefabmifbufurkd sm; oGm;jzpfc=hJ uygovm;vd@k ar;=unfch yhJ gw,f?
udrk if;udEk idk /f udak X;=u,
G ef @J udjk yKH ;csKw
d @kd &J &ifcek o
f u
H kd usaemfw@kd em;qif=unf=h u&atmif
vm;cifAsm? (oDcsif;oH)
trf usaemf wacgufoGm;=unfhygw,f/ tJ'DrSm bmawG@&ovJqdkawmh tJ'D
jzpf&yfawGudk jynfzHk;um; csvdkufcsifwJhoabmeJ@ wlygw,fAsm? tJ'Dtay:rSm xD;a&mifpHkawGeJ@
cspfolpHkwGJudkyJ usaemfwdk@ awG@&ygw,f? +yD;awmh [dk t&ifwkef;u usaemfwfdk@ &ifqdkifcJh&wJh
tcif;tusif;rsKd; r[kwfawmhbl;ayghAsm?
'Dt&m[m tifrwef om,m=unfEl;p&maumif;w,fqdkwJh 'Duae@ vufawG@
taetxm;wckukd zefw;D xm;wm awG@&ygw,f? 'Dae&mrSm tifrwef 0rf;enf;a=uuGpJ &maumif;
62

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

63

wJh jzpf&yfreS w
f ck &Scd w
hJ ,fqw
kd hJ tcsuu
f akd wmh zH;k uG,x
f m;wJo
h abm &Syd gw,f? 'gayr,fh wu,fu
h kd
a=uuGJp&m aumif;wJh Zmwfvrf;[m tJ'DrSm trSefwu,f jzpfcJhygw,f
17 ESpq
f akd yr,fv
h @kd tcktcsed f jyefawG;vd@k &S&d ifvnf; wu,fu
h kd jrifae =um;ae&ovdydk gy?J
tif;vsm;uefbuf jzwfavsmufoGm;&ifAs/ [dk;wkef;uvdk ukuUKdyifndKndKawG r&Sdawmhbl;/
[dk;wkef;uvdk jrufcif;pdrf;av;awG r&Sdawmhbl;/ [dk;wkef;uvdk aA'gtkyfawG r&Sdawmhbl;
a&muf o G m ;wJ h t csd e f r S m t&if w k e f ; uyH k p H a wG t wd k i f ; yJ usaemf h & if x J r S m
jyefaysmv
f mwmayg?h tm;vH;k [m usaemfw@kd yxrqH;k ausmif;om;b0rSm =uKH awG@cJ&h wmjzpfcw
hJ m
qdak wmh b,fvrkd S 'D[mawG[m aysmufomG ;rSmvJr[kw/f arhomG ;rSmvJr[kwf tjrw
J rf;&Sad erSmyJav
b,favmufyJ jyifxm; jyifxm;w,f qkad yr,fh t&ifwek ;f u yH&k yd af wG[m pGaJ e+y;D om;yJ?
aemufawmh usaemfwdk@ ausmif;om;b0rSm yxrqHk; =uHKawG@cJh&wJh tJ'DyGJu yxrqHk;
yGyJ jJ zpfw,f? udak X;atmif&J uAsmawGvakd ygAh sm?
'Dae&mrSm igw@kd qENjycJ=h uw,f/ 'Dae&mrSmigw@kd pDwef; vSnv
hf nfc=hJ uw,f [kww
f ,f
Ad k v f a tmif a usmf wrf ; csif ; uAsmvd k y J 'D a e&mrS m yJ usaemf w k d @ rw&m;r_ u d k usaemf w d k @
qef@usifcJh=uw,f wJh/ ausmif;om;awG t&if;tESD; trsm;}uD;ay;cJh&w,f/ b0awG/ toufawG
trsm;}uD; ay;cJh&w,f
(6)
'Duae@ Ekid if aH &;tcif;tusi;f awGukd OD;wnfjzpfay:apcJw
h hJ rwfv ausmif;om; v_y&f mS ;r_
jzpfysufcJhwm 17 ESpf&SdcJhyg+yD? 'D 17 ESpfwm umvrSm ausmif;om;acgif;aqmif udkrif;udkEkdifu 16
ESpf udkaZmf0if;/ udkjyHK;csKd/ udkaX;=uG,f pwJh ausmif;om;acgif;aqmifawG qdk&ifvnf; 14 ESpf 15 ESpf
eD;yg; etz&J tusOf;axmif awGxJrSmaexdkif jzwfoef;cJh&ygw,f?
'Dae&mrSm =um;jzwf+y;D qdyzf vl;&eH@ tusO;f axmifqw
kd m ypPKye` f qdw
k mr&Sb
d J twdwu
f ykd J
jyefvnfawG; rdwJhae&mwckygvdk@ q&m'*kefwm&m wifpm;cJhwmukd t&if wifjyvdkygw,fcifAsm?
qdyfzvl;&eH@ oif;wJhae&m b,folrSrawG@&yJudk;/ tJ'Dae&ma&mufwJhtcgusawmh
udk,fh&J kdufcwfr_u enf;oGm;+yD tjyifrSmaewJh jyifyavmu dkufcwfr_trsKd;rsKd;eJ@ awG@=uHK&awmh
'Du
dk cf wfrt
_ vdu
k f wk@jH yefuswmud;k ?
'DtxJa&mufomG ;wJt
h cgusawmh qdyzf vl;&eH@ oif;wJah e&ma&mufomG ;wJt
h cgusawmh
olu +ird o
f mG ;+yD olu? ud,
k &hf J wdu
k cf wfru
_ odyrf &Sad wmhb;l ? r&So
d avmuf jzpfomG ;wJt
h cgusawmhrS
[dk'if;vdkayghAsm/ kyf&SifxJrSmyg bmac:vnf; jyef+yD;awmh [dk Showd jyefjy&ovdk jzpfoGm;w,fAs?
tJ'Dvdk jrifenf;rsKd;u =umrS twdwfudk=unfh&if jrifwwfwm? twdwf jyefpOf;pm;rS
twdwx
f ufuu
kd ypPKye` u
f ;kd As? tck vufiif;ud;k tckvufiif;[m aemif tem*wf zefwnf;awmhr,fh
vli,fwdkif;[m aemiftem*wfrSm vl}uD;jzpfrSmqdkawmh tJ'D tem*wftopfudk zefwD;zdk@twGuf
twdwt
f a[mif;udk =unfrh S 'DxufomvGew
f hJ tzufzufrmS omvGew
f hJ acwfwacwfukd xlaxmifwhJ
pdwu
f jyif;xefvmrSm?
tzufzufu omvGefwJh acwfwacwfxlaxmif Edkifzdk@twGuf qdyfzvl;&eH@oif;wJh
ae&mawGrSm 10 pkESpfwpkausmf jzwfoef;aexdkifcJh&wJh ausmif;om;acgif;aqmifawGtaeeJ@a&m
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 6 3

64

vGecf w
hJ hJ 17 ESpu
f twdw&f J yH&k yd af wGukd b,fvjkd yefawG; b,fvjkd yefvnf oH;k oyfEidk cf u
hJ s+yv
D ?J
udkrif;udkEkdif/ udkrif;aZ,sm/ udkaX;=uG,f eJ@ udkjyHK;csKd wdk@&J jyefvnfoHk;oyfcsufawGudk
usaemfwkd@ em;qif=unfh&atmifvm;cifAsm;?
17 ESpf jzwfoef;cJh&+yD qdkwJhtcgusawmh usaemfwdk@wawG[m twdwfudk jyef+yD;awmh
acgif;at;at;eJ@ jyef@=unfhEkdifwJh rsufvHk;rsKd;awmh usaemfwdk@rSmawmh &Sdvmyg+yD? aemufwcku
usaemfw@kd wawG[m oifah wmfr,fv
h rf;udk &ifu
h suw
f hJ OD;aESmufe@J a&G;cs,w
f wfz@kd usaemfw@kd [m
}uKd ;pm;vmEkid +f yv
D @dk ud,
k u
hf u
kd ,
kd af wmh 'g[m }uKd ;pm;oifw
h ,fv@kd ud,
k u
hf u
kd ,
kd v
f nf; owday;ae
&ygw,f?
qdv
k w
kd muawmh 'Davmuf tESpf 20 eD;yg; a&muf+yaD ygAh s? 'Davmuf jzwfoef;vm=u+yD
qdkwJh tcgusawmh usaemfwdk@rSm cg;oD;wJh tawG@t=uHKrsm;ygw,f? usaemfwdk@qdk&if wOD;wnf;
aecJh&wJhola&m axmifxJrSm ESpf&Snfvrsm; 10 ESpfausmfaecJh&wJholu trsm;pk[m tJ'Dvdk
aevmcJ=h uw,fqakd wmh usaemfw@kd u &ifu
h surf q
_ w
kd hJ pum;vH;k udk usaemfw@kd [m jrufE;dk wufaeyg+y?D
tJ ' D a wmh &if h u suf w ,f q d k w J h aemuf u G , f r S m bmawG y gvmovJ q d k a wmh
oabmxm;}u;D r_/ tarSsmt
f jrif&rdS /_ tjyeftvSef em;vnfwwfr/_ ud,
k t
hf wGuyf J ud,
k rf pOf;pm;yJe@J
trsm;twGuf pOf;pm;wwfr_ 'gawGawmh usaemfwdk@rSm arG;jrL+yD;awmh &ifhusufaeygw,f?
tJovdk tm;omcsuaf wmh &Sad umif;&SEd idk w
f ,fv@kd usaemf ,lqygw,f? qdv
k w
kd muawmh
[dkwkef;uawmh usaemfu tJ'DtcsdefrSm wwd,ESpfausmif;om;aygh qdkawmh usaemfwdk@rSm
i,fpdwf&Sdw,fqdkvdkwmu vli,fobm0ayghAs? vli,fawG&J obm0twdkif; usaemfwdk@rSm
tjynfht0&SdrSmaygh qdkwJhtcgusawmh usaemfwdk@u vkyfzdk@ udkifzdk@ wGef;wGef;wdkufwdkuf oGm;zdk@
0efrav;bl;ayghAs? qdkwJhtcgusawmh usaemfwdk@&J vkyfenf;vkyf[efawG[m &ifhusufr_awG
uae+y;D awmh &ifu
h surf _ vdak umif;vnf; vdEk idk yf gw,f?
'gayr,fh usaemfw@kd u tajccHuawmh usaemfw@kd u k;d om;r_ukd tajccHz@kd uawmh usaemf
tmrcHEidk cf w
hJ ,fAs? 'g[m ausmif;om;xktm;vH;k &J ud,
k pf m;udk usaemf ajymwmyg? usaemfw@kd rSm
udk,fa&;udk,fwmtwGuf wOD;csif;twGuf/ 'g usaemfwdk@ bmrSarSsmfrSef;csufawG r&SdcJhbl;?
usaemfwdk@acwfudk jyef=unfhvdkufav awmufavSsmufrSm t&ifwkef;uqdkvdk@&Sd&if
EkdifiHa&;eJ@ ywfoufwJh v_yf&Sm;r_awG ausmif;om;awG vkyf=u+yD qdkvdk@&Sd&if bmrS qkvmbfqdkwm
r&Sdbl;As? usaemfwdk@u wkwfyJ&r,f/ b,fawmhrS qk&r,fqdkwm r&Sdygbl;? usaemfwdk@ 'gayr,fh
vkycf =hJ uwmyJ?
qdv
k w
kd muawmh vli,fpw
d ef @J ausmif;om;pdwef @J usaemfw@kd u cHp&m&S&d if usaemfw@kd
&ifqdkifypfvdkufr,faygh? &r,fh tusKd;tjrwf[m wdkif;oljynfom;awG tm;vHk;twGuf usaemfwdk@
EkdifiHtwGuf aumif;r,fqdk&if usaemfwdk@ &if;oifhwmudk tukefvHk;&if;+yD;vkyfr,fvdk@ usaemfwdk@
'Dvkd tajccHpw
d ef @J vkyw
f myg?
vkyfw,fqdkwJh ae&mrSmawmh vkyfenf;vkyf[efawGt&awmh usaemfwdk@wawG[m
wu,fawmh wwfodem;vnfvGef;vdk@awmh r[kwfbl;As? usaemfwdk@ avhvmxm;oavmuf
usaemfwdk@ oif,l qnf;yl;oavmufeJ@ usaemfwdk@wawG[m taumif;qHk;jzpfatmifawmh
64

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

65

vkyfcJhuswmyJ? 'DtcgrSm usaemfwdk@ wawGrSm tm;enf;csufawGvnf; &Sdaumif;&Sdygvdrfhr,f


csKd,Gif;csufawG &Sdygvdrfhr,f?
(7)
tm;enf;csuf tm;omcsuq
f w
kd ahJ e&mrSm usaemfw@kd ausmif;om;awG&J yifuAkd ZD aygah emf?
trSefw&m;udk vdkvm;w,f aysmf&$ifr_ayghaemf/ pmayudkoif=um;r_ 'g yifudkobm0udk;? EkdifiHa&;udk
odyfem;rvnfbl;As usaemfu tpayghAs?
usaemfwdk@ em;vnfwm bmudkem;vnfovJqdkawmh rrSefwmudk em;vnfw,fAs?
raumif;wmudk em;vnfw,fAs? tJ'D rrSefwmudk pdwfwdkw,fAs? raumif;wmudk vufrcHbl;As?
'Doabmw&m;ayghaemf tJ'D oabmw&m;tay:tajccH+yD; vkyfwJhtcgusawmh
vkyfenf;vkyf[ef twdkif;ayghaemf/ usaemfwdk@ ausmif;om;awGrSm tm;enf;csufawG &SdcJhygw,f?
t"du uawmh em;vnfr_awG tm;enf;cJhw,f? xdawG@r_awG tm;enf;cJhw,f?
EkdifiHa&;yg; r0bl;ayghAs? tawG@t=uHK tm;enf;r,f? EkdifiHa&;tawG;tac: tm;enf;r,f?
xdawG@r_awG tm;enf;r,f? 'gawGu &SdcJhw,f? tm;omcsufawGtaeeJ@ ajym&&if tckeu
ajymovdkrsKd; trSefw&m;udk vdkvm;r_/ raumif;wmudk umuG,fvdkr_/ vGwfvyfr_udk vdkvm;r_/
'gawGuawmh tm;omcsufawGaygh?
tcktaetxm;uawmh taumif;bufudk OD;wnfygw,f? taumif;bufudk
OD ; wnf w ,f q d k w m t&if w k e f ; uawmh touf a wG u vnf ; i,f = uw,f a v/ aemuf
oabmawGuvnf; t&rf;rsm;=uw,f/ aemuf pdwfwdkwJholawGvnf; jzpf=uw,f? aemuf
usaemfw@kd txJxu
J kd jyefa&mufwt
hJ cgrmS =uawmh tukev
f ;kH udk jyef+y;D awmh &DAsL; jyefvyk =f uw,f
aygah emf?
txJxJa&mufawmh jyefawG@=uw,f ajym=u qdk=uwmaygh? qdkvdkwmuawmh
Oyrmqkdvdk@&Sd&if 'D a'gif;tvHwckudk vSJvdkuf+yDqdkvdkufwmeJ@ tcsif;csif;atmufrSm vufwGJrdzdk@
tqifoifq
h w
kd m usaemfw@kd oabmayguo
f mG ;usw,f? (oDcsi;f oH)
1988 ckESpf umvrSmusawmh usaemfwdk@rSm tjzpftysufawGu tJ'DtcsdefrSm t&rf;
jrefaew,favAs? t&rf;jrefaewJh=um;xJrSm rDatmifvdkuf=u&w,f? eD;pyf&m pkpnf;cJh=uw,f?
tJ'u
D ae+y;D awmh uGjJ yrJ y_ pkH rH sK;d awG jzpfc=hJ uw,f?
'gawG[m vGecf w
hJ hJ 17 ESprf mS usecf +hJ yv
D @kd yJ usaemfjrifygw,f? +y;D awmh usaemfw@kd wawGu
'D jzwfoef;r_awGuae+yD;awmh tm;vHk; 'Dausmif;om;tm;vHk; tcktcsdefrSmawmh waoG;wnf;/
wom;wnf;/ woHwnf; &Sdaeyg+yD?
axmifxrJ mS qHrk w
d t
hJ cgusawmhrS [dt
k jzpf 'DtjzpfawG [dt
k a=umif;awG 'Dta=umif;awG
ajym&if; qdk&if;eJ@ tjzpfrSefudk odvm=uwmudk;? tJ'Dawmh em;vnfr_awG ydk&vmcJhwmayghaemf?
usaemfwdk@=um;rSm em;vnfr_vGJrSm;r_qdkwm tcktcsdefrSm jy\emwcktaeeJ@ vHk;0 r&Sdygbl;?
usaemfwdk@oGm;csifwJh usaemfwdk@vrf;a=umif;ay:rSm usaemfwdk@ nDnD!Gwf!Gwf &yfaeygw,f?
tJ'guvnf; usaemfwdk@ txl;wvnf usaemfwdk@taeeJ@ }udK;pm;p&m rvdkawmhbl;As?
bmjzpfv@kd vnf;qdak wmh usaemfw@kd [m vHak vmufwhJ umvwckukd jzwfoef;+y;D oGm;+y?D
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 6 5

66

tJ't
D wGuf usaemfw@kd rSm wOD;eJ@wOD;rSm tjrif =unf=unfvifvif &Sw
d ,f? usaemfw@kd &yfwnfcsiw
f hJ
&yfwnfr_ usaemfwdk@ a&G;cs,fxm;wJh vrf;a=umif;ay:rSm usaemfwdk@ ajzmifhajzmifhwef;wef;
avSsmufoGm;Ekdifzdk@ usaemfwdk@rSm tm;vHk; wnDw!Gwfwnf; &Sdygw,f?
usaemfwdk@qDrSm rvdkvm;tyfwJh jyefvnf pl;pdkufr_awG usaemfwdk@ rvkyf=ubl;? a&S
usaemfwdk@ wdkif;jynfaumif;atmif bmvkyfay;EkdifrvJ/ 'gudkyJ usaemfwdk@ pOf;pm;=uygw,f?
'DtcgrSmvnf; usaemfwdk@u tvum;ae&if; qlylcsifaewJh vlawGawmh r[kwfbl;As? 'gawmh
aocsmw,fAs?
tJ'aD wmh usaemfw@kd wkid ;f jynfaumif;atmif usaemfw@kd bmvkyaf y;Ekid rf vJ wdik ;f jynfukd
tjiifomqH;k enf;eJ@ taumif;bufukd ajymif;vJomG ;Ekid af tmif usaemfw@kd bmvkyEf idk rf vJ/ 'guakd wmh
usaemfwdk@ 'Duae@ aqG;aEG;ae=uwmawmh trSefyJAs? usaemfwdk@ pOf;pm;ae=uwmawmh trSefyJ?
(8)
usaemfwdk@ u kd;kd;om;om;yJAs? bmwckrS usaemfwdk@ kdu fESu fzsufq D;r_awG
pd w f u l ; xJ r S m awmif r&S d b l ; ? usaemf w d k @ xG u f o G m ;w,f / usaemf w d k @ xG u f o G m ;+yD ; awmh
&efukefwuUodkvf v_dife,fajru usaemfwdk@ ausmif;om; &JabmfawGudk usaemfwdk@ac:+yD;awmh
usaemfwdk@csDwuf+yD;awmh vrf;avSsmufr,f/ usaemfwdk@rSm 'D&nf&G,fcsufeJ@ oGm;wmyJ?
oGm;wJhtcgusawmh usaemfwdk@vdkvm;wJh oabmxm;awG usaemfwdk@ qENawGudk
a=uG;ausmf+yD;awmh usaemfwdk@ azmfxkwfr,f? 'gyJ&Sdw,f 'Dawmh 'Dae&mrSm usaemfwdk@ qifE$JcJhwJh
enf;u +idrf;csrf;pGm qifE$JcJhwJhenf;yg?
tJ'gukd usaemfw@kd rSm t=urf;zuf+y;D awmh +zKd ciG ;f cH&w,f? qdv
k w
kd muawmh usaemfw@kd &J
oabmxm;qEN a wG u d k usaemf w d k @ azmf x k w f j yEk d i f z d k @ u usaemf w d k @ &wJ h e nf ; wenf ;
aemufq;kH wenf;eJ@yJ azmfxw
k cf w
hJ myg?
tJ'aD wmh jy\emwck&,fv@kd ,lq+y;D awmh tJ'gukd t=urf;zuf+y;D awmh +zKd ciG ;f cHvu
kd &f
w,f?tJ'Duae+yD;awmh wu,fqdkvdk@&Sd&if usaemfwdk@ ausmif;om;xkeJ@ qdkifwJhudpPyJjzpfjzpf
jynf o l v l x k e J @ qd k i f w J h ta&;ud p P y J jzpf j zpf a ygh A sm/ tcgtcG i f h o if h v d k @ ay:vmvd k @ &S d & if
usaemfwdk@wawG[m &ifqdkif+yD;awmh awG@qHk+yD;awmh aqG;aEG;ajz&Sif;&if;eJ@ rjzpfoifhwmawG
rjzpfatmif umuG,Ef idk rf ,fqw
kd mudk 'guykd J usaemf aemufq;kH jyef+y;D awmh aumufcsucf srw
d ,f?
b,fvkdac:rvJqkdawmh wzufu usaemfwdk@u +idrf;at;csrf; ajymqdkwifjyzdk@yJ?
olw@kd taeeJ@ *kwpku
d rf &Sad wmhwhJ tajccHawGaygah emf?aemufwcsed f xyf+y;D awmh tJ'u
D aexyf+y;D awmh
13 &ufae@udkausmf+yD jzpfvmw,f/ 16 &ufae@ t&Sdefuvnf; tJ'D yxrqHk; +idrf;+idrf;csrf;csrf;
usaemfw@kd uae+y;D awmh 'Dtjzpftysuaf wG wifjyaewJt
h csed rf mS olw@kd zufu &ufpyf eG @f wk@H jyefru
_
rarSsmv
f ifb
h J aemufu +zKd ciG ;f r_jzpfomG ;wJt
h wGuf tJ'g}u;D u tckxufxu
d kd us,yf sH oGm;wmayg?h
ol@tusK;d ud,
k t
hf usK;d ol@buf ud,
k b
hf uf rSsrsS ww oGm;=ur,fqv
kd @kd &S&d if awmfw
Hk efHk
jy\emawG[m +yD;oifhwmawG +yD;oGm;EkdifrSm jzpfygw,f? 'gayr,fh 'Dvdk rjzpfcJhygbl;?
17 ESpw
f mumv jzwfoef;+y;D csed rf mS 8888 ausmif;om;acgi;f aqmifawGtaeeJ@ 'Duae@
vli,fausmif;om; rsKd;qufopfawGtay:udk b,fvdk _jrifoHk;oyfxm;ygovJ? udkrif;udkEkdif/
66

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

67

udak X;=u,
G ef @J udrk if;aZ,smwk@d &J oH;k oyfcsuaf wGukd t&ifem;qif=unf&h atmifvm;cifAs?
ar;p&mrvdkbJeJ@ olwdk@udk,fudku 'DudpPav;awGudk 'Dvdkawmh=um;zl;w,f? 'g[m
rSefovm;qdk+yD;awmh vmar;wmrsKd; &Sdw,f? usaemfwdk@udk tJ'Dta=umif;awG ajymjyygqkd+yD;
awmif;qdkwmawG wcsKdqdk&ifvnf; tJ'D ta=umif;awGudk rod=ubl;As? rodyJeJ@ 'guawmhAsm
bmudk olwdk@ tmkHcHaeovJqdkawmh 'Duae@ zGifhxm;wJh wHcg;aygufawGuae+yD;awmh olwdk@
xGufoGm;zdk@ jyif=uw,fAs? tJ'D wHcg;aygufudk cifAsm;wdk@ jrifygvdrfhr,f
vl i ,f a wG r S m usaemf jrif a ew,f A sm? Own Mode aysmuf a eovd k r sKd ; yJ ?
twwfynm&SifyJ vkyf& rvdkvdk/ Model Boy/ Model Gril yJvkyf& rvdkvdk tJ'Dvdkjzpfaew,fAs?
tJ'Dawmh Individualism ayghAs? udk,fh wukd,fxJ0g' }uD;xGm;vmr,fqdk&if wu,fwef;
a&&SnfrSmvnf; wdkif;jynftwGuf raumif;ovdk? udk,fvnf; raumif;Ekdifygbl;
k m &Sad erSmyJav?
ausmif;om;qdw
k mu Ekid if &H o
dS a&G urmB wnfoa&G ausmif;om;qdw
tJ'Dawmh ausmif;om;awGudk usaemfajymcsifwmuawmh? usaemfwdk@ ausmif;om;wkef;uvnf;
ausmif;om; pdwf"mwfayghaemf? trSefw&m;udk vdkvm;r_/ r[kwfrcHr_/ yGifhvif;r_ tckacwfausmif;
om;awGvnf; 'Dvdk pdwf"mwfrsKd;&Sdr,fvdk@ ,Hk=unfw,f?
tJ'D pdw"f mwfukd zG@+H zKd ;wd;k wufvmatmif rSeu
f efwhJ vrf;pOfukd a&mufatmif usaemfw@kd
ausmif;om;awG tm;vHk;u ,ckxufydk+yD;awmhayghaemf? pGrf;pGrf;wrH }udK;pm;zdk@ pkpnf;zdk@
wnfaqmufzdk@ayghAs? trsKd;om;a&;rSm wyfrawmfu opPmrazmufwmxuf usaemfwdk@
ausmif;om;awGu ydk+yD; opPmrazmufwJhta=umif; ausmif;om;awG ydk+yD;od&Sd em;vnf+yD;awmh
tJ'gudk cH,lygvdk@ usaemf tJ'DvkdyJ ajymcsifw,f
(9)
17 ESpfwmumv jzwfoef;+yD;csdefrSm twdwfu tm;enf;csuf tm;omcsufawGudk
jyefvnf oH;k oyfEidk cf w
hJ ,fv@kd ausmif;om;acgi;f aqmifawGu ajymcJyh gw,f?
twdwu
f kd jyefvnfo;kH oyfEidk cf +hJ yq
D akd wmh 'Duae@ ypPKye` u
f mvuae a&Stem*wfe@J ywf
oufvdk@a&m ausmif;om; acgif;aqmifawGtaeeJ@ b,fvdk_jrifxm;=uygovJ?
udrk if;udEk idk /f udak X;=u,
G ef @J udrk if;aZ,smwk@d &Jtjrifukd usaemfw@kd em;qif=unf&h atmif
vm; cifAsm?
ypPKy`eftajctaerSm usaemfwdk@uoGm;&wJh tus,favmifqHk;toH odk@wnf;r[kwf
tm;vH k ; twG u f &nf & G , f x m;wJ h OD ; wnf & mu trsKd ; om;Ek d i f i H a &;qk d w m jzpf a ew,f ?
trsK;d om;Ekid if aH &; qdw
k ahJ e&mrSm usaemfw@kd t"dym` ,fziG q
hf w
kd mav;udk usaemfw@dk &Si;f jycsiw
f ,f?
trsKd;om;EkdifiHa&;qdkwm wpkwzGJ@ &J tusKd;pD;yGm; r[kwfbl;Asm? usaemfwdk@
jynf a xmif p k r S m &S d w J h wd k i f ; &if ; om;tm;vH k ; vl x k v l w ef ; pm; tv$ m toD ; oD ; a&m
tm;vHk;&JtusKd;pD;yGm; jzpf&ygr,f?
tJ'Dawmh trsKd;om;EkdifiHa&;vdk@ a=uG;a=umfae+yD;awmh wpkwzGJ@wnf;twGuf
tmrcHcsuf&Sda&; qdkwmrsKd;udk &nf&G, f+yD;awmh t"du xm; rpOf;pm;=uzdk@ tem*wfu dk
vSrf;=unfhwJhtcgrSmvnf; t"dy`m,fzGifhqdkcsufcsif; wlnDrS usaemfwdk@ oGm;&r,fhvrf;u
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 6 7

68

ajzmifyh gvrd rhf ,f?


b,fvdkyJ usaemfwdk@u ypPKy`efrSm &yfwnfxm;wJh taetxm;awG uGJjym;aeygap? 'D
zG i f h q d k c suf a wG a wmh wl = uzd k @ awmh v d k y gw,f ? tJ ' grS usaemf w d k @ vd k c sif w J h yef ; wd k i f u d k
jrefjrefa&mufr,fv@kd
wyfrawmf[m trsK;d om;a&;udk opPmrazmufb;l qdw
k hJ aqmify'k u
f v
kd nf; usaemfw@dk
jrifae =um;ae&w,faygh? 'Duae@ wyfrawmfonfyifvSsif vGwfvyfa&;}udK;yrf;r_v_yf&Sm;r_
ordik ;f xJu ausmif;om;acgi;f aqmifawGuae x+y;D azmfay;cJw
h hJ wyfrawmfyifjzpfygw,f?
jrefrmEkdifiH&J tajymif;tvGJumvwdkif;rSm ausmif;om;awG[m tqifoifh&SdcJhygw,f?
trsKd ; om;a&; v_ y f & S m ;aqmif & G u f r _ w d k i f ; rS m a&S wef ; uygcJ h w ,f q d k w m[m jref r mEk d i f i H
vGwv
f yfa&;wdu
k yf GJ ordik ;f uaep+y;D awmh =unfv
h @kd &w,f? rSwaf usmufwifccH rhJ a_ wG trsm;}u;D &Sw
d ,f?
a'guw
f m vSa&$ ajymovdak ygAh sm? vGwv
f yfa&;&zd@k twGuf tk;d awmifvykd rkH S &r,fq&kd if
igwdk@ausmif;om;awG&J tkd;[m atmufqHk;tv$mrSm&Sdaer,f wJh?
tJ'Dawmh ausmif;om;awG[m rdrd&J yk*~vdu tusKd;pD;yGm;twGuf r[kwfygbl;?
ausmif;om; qdkwm[m vlxkuae+yD;awmh arG;zGm;vmwJh vlxk&Jtpdwftydkif;jzpfw,f?
vlxk&Jta&;[m ausmif;om;awG&Jta&;yJ jzpfw,f?
tJ'DtwGuf ausmif;om;awG[m trsKd;om;ta&;eJ@ ywfoufvm&if tjrJwrf;
rm;rm;rwfrwf &yfwnfaerSmyJqkdwm[m b,fvdkrSudk usaemfwdk@ oHo,&Sdp&mrvdkwJh
ta=umif;tjcif;t&m w&yfyJ
jref r mEk d i f i H a &;ord k i f ; tpOf t quf u d k = unf h & if Ek d i f i H a &;eJ @ ywf o uf v m&if
ausmif;om;awG&J tcef;u[m wyfrawmf&J tcef;uxuf trsm;}uD; }uD;rm;cJhygw,f?
trsm;}uD;yJ ta&;ygcJhygw,f
wdik ;f jynftwGuf vky=f uwJah e&mrSm 'gukd Ekid if aH &;vkyw
f ,fyJ ac:ac: bmta&;vkyf
w,fyJ ac:ac:aygAh sm? tac:ta0:awGu }uKd uo
f vkad jymuswmyJAs?
(10)
tJ'Dawmh udk,fhwdkif;jynf udk,fhvlrsKd;udk aumif;atmif 'Dxufru ajym&r,fqdk&if
ur Bm}uD;wckvHk;aumif;atmif usaemfwdk@ }udK ;pm;=uwmyJ/ tJ'DvdkrsKd;aumif;atmifvdk@
vl@tzGJ@tpnf;}uD;wckvHk;udk aumif;atmifvdk@ apwemeJ@ }udK;pm;=uw,f/ tvkyfvkyf=uw,f
qdkwJhae&mrSm ppfom;uyJ wdkif;jynfudk cspfwmawmh r[kwfbl;As?
usaemfw@kd ordik ;f udk jyef=unfrh ,fqv
kd @kd &S&d if ausmif;om;awGu apmovm;/ ppfom;u
apmovm;qdw
k mawmh 'gav;awmh ordik ;f udk enf;enf;av; wD;rdacgurf w
d o
hJ al wG ydo
k yd gvrd rhf ,f?
qdkvdkwmuawmh wyfrawmfudk b,folawGu p+yD; wnfaxmifcJhovJ? tJ'g[m
wuU o d k v f a usmif ; 0if ; xJ u ausmif ; om;awG u pwmyJ ? trsKd ; om;vG w f a jrmuf a &;
v_yf&Sm;r_wdkufyJGuae+yD;awmh pvmwm r[kwfbl;vm;qdkwm enf;enf;av; jrifomxifom
&Sdygvdrfhr,f?
tJ'Dawmh ausmif;om;awGvnf; wdkif;jynfudk cspfwwfw,f? ausmif;om;awGvnf;
68

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

69

wdik ;f jynftwGuq
f &dk if tepfemcHwwfw,f
tajymif;tvJwckukd aqmifusO;f wJah e&mrSm ausmif;om;awG}u;D yJ r[kwyf gb;l ? 'Duae@
vuf&dS wyfrawmf tpd;k & tygt0if a&G;aumufyrJG mS tEkid &f xm;wJh NLD/ wkid ;f &if;om;tiftm;pk
awG 'Drdkua&pDudkvdkvm;wJh jynfol&JtoHudk usaemfwdk@tm;vHk; em;axmifoifhyg+yD?
jynfol[m [kwfw,f wu,fudk tajymif;tvJ vdkvm;ae+yD? tJ'D tajymif;tvJudk
usaemfwdk@ b,fvdkrsKd; tnifomqHk;eJ@ todrfarG@qHk; ajymif;vJEkdifrvJayghAs? pdwful;,Ofw,fyJ
ajymajymayghAs? usaemf ta&S Oa&my ajymif;vJr_rsKd;ukd oabmusw,fAs?
'DwrsKd;om;vHk;&J oabmwlnDcsuf yHkpHrsKd;eJ@udk tem*wfudk a&&Snf=unfh+yD;awmh
tarSsmfjrif&Sd&Sd pkaygif;+yD;awmh ajymif;vJoGm;wJh yHkpHrsKd;/ txdcdkuf tenf;qHk;yHkpHrsKd; / 'DyHkpHrsKd;udk
usaemfw@kd ajymif;vJz@kd &vdrrhf ,fv@kd tckxufxd ,H=k unf arSsmv
f ifah ewke;f ygy?J
tJ'Dvdkjzpfajrmufatmif usaemfwdk@ ausmif;om;awG[m jrefrmEkdifiH&J trsKd;om;a&;
twGuf wwfpGrf;&m tcef;uu usaemfwdk@yg0ifzdk@ tqifoifh&Sdaeygw,f
tJ'Dvdk wwdkif;wjynfvHk; wrsKd;om;vHk;eJ@ ,SOfvmwJhudpPrsKd;rSm usaemfwdk@
ausmif;om;awGtaeeJ@uawmh wyfO;D uvd@k yJ ajymajym a&Swef;uvd@k yJ ajymajym usaemfw@kd wufz@kd
0efrav;ygbl;?
'gayr,fh usaemfwdk@csOf;yJawmh b,fawmhrS vufrcHbl;? acwftqufqufudk
jyef=unfv
h u
kd f jynfov
l x
l k rvdu
k Ef ikd w
f hJ vrf;udak &G;rd&if +yKd uo
GJ mG ;wwfw,f?
tJ'Dawmh wvrf;xJudk vdkufEdkifzdk@ usaemfwdk@ a&G;cs,f=u&vdrfhr,f? txdtcdkuf
tenf;qHk;jzpfEkdifr,fh vrf;a=umif;udkawmh usaemfwkd@ pOf;pm;&r,f?
'Dru
kd a&pDjrwfE;dk wJh jynfoal wGtaeeJ@ wd;k wufwhJ tajymif;tvJwckukd arSsmaf e=uwJh
olawGtaeeJ@qdk&if usaemfwdk@[m vlyk*~dKvfwOD;csif;tay:rSm rDS+yD;awmh arSsmfvifhraebJ
rdrw
d @kd ud,
k w
f ikd f bmvkyEf idk rf vJqw
kd hJ tcsuu
f ykd g 0dik ;f +y;D awmh pOf;pm;xm;=uzd@k vdw
k ,fv@kd usaemf
,lqygw,f
usaemf ajymcsifwJhpum;u wcGef;xJygyJ/ 'guawmh tvum; r&bl;? wefzdk;}uD;}uD;
ypPnf;wckudk vdkcsif&if wefzdk;}uD;}uD; ay;&w,f? tESpfcsKyfajymcsifwmu xdkifaevdk@awmh bmrS
jzpfrvmbl;
(11)
ausmif;om;xk pcJw
h hJ ta&;awmfyu
kH kd ausmif;om;xkua&m ausmif;om;xk yg0ifEidk w
f hJ
k o
f ifo
h vdk +ird ;f csr;f pGm &SmazGomG ;r,f? +ird ;f csr;f pGmeJ@ usaemfw@kd &Jc&D;udk
tcef;uuae+y;D awmh xdu
&atmif csDwufr,f? usefwJh tzGJ@tpnf;awG usefwJh tiftm;pkawGuvnf; udk,fhtvkyfudk
vky+f y;D awmh ud,
k w
hf m0ef ud,
k af us=ur,fv@kd usaemf arSsmv
f ifyh gw,f
ausmif;om;acgif;aqmifawGtaeeJ@ etz tusOf;axmifawGxJrSm 14 ESpf 15 ESpf 16
ESpf ay;qyf jzwfoef;cJh&olawGjzpfvdk@ olwdk@&ifxJrSm cHjyif;emusnf;pdwfawG/ a'goawG/
trkef;w&m;awG/ vufpm;acsvdkpdwfawG jynfhESufaervm;vdk@ ,lqolawG pdk;&drfolawG
&Sad umif;&SEd ikd yf gw,f?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 6 9

70

usaemfwdk@ ay;qyfr_eJ@ ywfoufvdk@uawmh b,facwf b,fumveJ@rSrwlwJh


ay;qyfr_rsKd; usaemfwdk@ ay;qyfcJhygw,f?
txl;ojzifh usaemfw@kd ausmif;om;awGaygh zqyv vufxuf udv
k ekd D vufxuf/ rqv
vufxufaygah emf axmifEpS &f n
S f 13 ESpaf usmaf e&wJh tjzpfrsK;d &Srd ,f rxifcb
hJ ;l aygah emf/ usaemfw@kd
vufxufrmS awmh &Scd w
hJ maygah emf?
usaemf w d k @ tJ ' D t ay:rS m emusnf ; csuf w ck t aeeJ @ awmh aqmif & G u f v d k @ &r,f
rxifb;l aygah emf/ tem*wf wdik ;f jynf aumif;pm;a&;twGuyf J a&S&_+y;D awmh jzpfoifw
h hJ taetxm;eJ@yJ
aqmif&Gufzdk@ &Sdygw,f? wwfEkdifoavmuf usaemfwkd@ csD+yD;awmhyJ aqmif&Guf&rSmyg? ESpfzuf
nSdE_dif;aqG;aEG;r_udkvnf; aqmif&Guf&r,fqdkwJhta=umif;udk usaemf jrifygw,f cifAs
usaemfwdk@[m emusifaewJh ESvHk;om;u cHvmwJhtawG; tempdwfudkt&if;cHwJh
awG;ac:r_qdkvdk@&Sd&if vrf;a=umif; vJGwwfw,f? 'g[m usaemfwdk@ jzwfoef;vmcJh&wJh udk,fwdkif
ay;qyfvm+yD;awmh t&if;tESD; }uD;}uD;rm;rm; ay;vm+yD;awmh &vmwJh oifcef;pmyg?
cHpm;csuu
f kd OD;pm;ray;bJe@J jzpfoihjf zpfxu
kd w
f mudk a&G;cs,=f uzd@k vdw
k ,fv@kd ,lqygw,f?
'Dvpkd um;rsK;d ajymwJah e&mrSm wckawmh&w
dS maygAh sm? bmvJqadk wmh tjzpfq;kd }u;D atmufrmS tnHch H
tavSsmhay;oGm;wmrsKd;awmh r[kwfbl;cifAs?
'Dvdk tjzpfqdk;awG[m wu,fyJjzpfcJhw,f? a=uuGJp&mawG wu,fyJ =uHKcJhw,f? 'Dvdk
r=uKH atmif b,fvv
kd yk =f urvJ/ b,fvo
kd mG ;=urvJ/ tJovdk usaemfw@kd pOf;pm;wmyg? pOfpm;w,f
qdw
k hJ ae&mrSm tempdwaf y:rSm t&if;rcHbeJ @J tjzpfq;kd udk jyefr=uKH &zd@k &ifu
h surf u
_ kd avhusi,
hf rl ,f?
qdv
k w
kd muawmhAsm jy\emawGukd &ifqikd af wG@qH+k y;D awmh aqG;aEG;csiw
f ,f? rjzpfoifw
h m
rjzpfatmif umuG,f&mvnf; a&mufygw,f? &ifhusufr_udk avhusifh,l&mvnf;usygw,f? 'Dvdk
usaemf jrifygw,fAsm
'g pdwfxm; trSefyJAs? vlaumif;wdk@&Jobm0 vl@obm0? +idrf;csrf;a&; pdwf"mwf/
nD ! G w f a &; pd w f " mwf / vG w f v yf a &; pd w f " mwf u d k wif p m;azmf j ywJ h cH p m;r_ y J ? 'g
tifrwefaumif;wJ[
h myJ usaemfvnf; em;axmifw,fav? auseyfw,fAs tJ'g? tJ'pD w
d "f mwft&
EkdifiHa&; qufvkyf&rSmyJ
ausmif;om; acgi;f aqmifEpS Of ;D jzpfwhJ udak Zmfrif;eJ@ udrk if;udEk idk w
f @kd &Jajymjycsuef @J twl
8888 ausmif;om; acgi;f aqmifawGtay: q&m '*kew
f m&m&J rSwcf sujf zpfygw,fv@kd ajym=um;&if;
'Dru
kd a&pD ta&;wdu
k yf JG tqifq
h ifrh mS ud,
k u
f sK;d pGe@f tepfemcH wdu
k yf 0JG ifcw
hJ hJ wdu
k yf 0JG ifaeqJjzpfwhJ
ausmif;ol ausmif;om;tm;vHk;udk OD;!$wf *k%fjyKvkduf&ygw,f cifAsm? ?
(2005 ckESpf rwfvrSm 'Drkdu&ufwpfjrefrmhtoH DVB u xkwfv$ifhcJhwJh tpDtpOfudk
jyefvnfazmfjyygw,f?)
(http://oothandar.blogspot.jp rSul;,laz:jyygonf?)

70

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

71

r[e bmvJ b,fvJ bmvkyfrSmvJ

t&Si fynmeEN
EdkifiHawmf oHCr[mem,u tzJG@u 2011 ckESpf/ azazmf0g&Dvup+yD; wESpfwdwd
w&m;a[mcG i f h yd w f y if j cif ; cH c J h & wJ h tcsd e f u mv jynf h a jrmuf o G m ;+yD j zpf w J h t wG u f
a&$n0gq&mawmftm; jyefvnfw&m;a[majymcGifhjyKvdkufa=umif; EdkifiHawmfoHCr[mem,u
OuU Aef;armfq&mawmfukd,fwkdif vufrSwfxkd;+yD;xkwfjyefcJhayrJh omoema&;0ef}uD;meu
oHCr[mem,uOuUq&mawmf&J vufrSwf[m w&m;r0ifbl;ajymbl;vkd@ajyma=umif;
owif;awGzwf&wJt
h wGuf OuUq&mawmf=u;D uk,
d pf m; pdwrf aumif;jzpfryd g w,f?
oHCmha&;&mudpaP wGe@J yufouf&if oHCr[mem,uqkw
d m tpk;d &ckid ;f wmvkyaf y;&wJh
([efjyoHCem,u) tzGJ vk@d &[ef;&Sif vlawGajymae=umwm[m 'Dupd u
P rSeu
f efa=umif;oufao
cHaeyg+yD? trSefajym&&if oHCr[mem,uq&mawmfawGukd,fpm;vnf; &Sufrdygw,f?
oHCmhudpPawGrSm oHCmu vGwfvGwfvyfvyfvkyfykdifcGifhr&SdbJ tpkd;&wm0ef&SdolawGu
0ifa&mufjc,fvS,fae wmukd oHCr[mem,uq&mawGu wk%Sdbma0 vkyfae=uwJht wGuf
oHCmawG ESpjf crf;uGaJ tmif vkyaf y;aeovkjd zpfaeygw,f?
wu,fawmh a&$n0gq&mawmf&J w&m;yGJawGtydwfcH&wm[m ax&0g'w&m;awmf
awGuaeaoGzv
D @dk r[kwb
f J rEWav;trsK;d om; 'Dru
dk a&pDtzGJ csKyrf mS w&m;a[m=um;vk@d tydwcf &H
w,fqkdwm tm;vkH;od=uygw,f? q&mawmf w&m;a[majymcGifh&w,fqkdvkd@ q&mawmf&J
wynfah wGe@J q&mawmf&w
hJ &m;emy&dwo
f wf 'um'umrawG0rf;omvk@d rqk;H cif tjrifuyfy'k rf eJ
t
h ckvw
dk &m;yGaJ wG xyftydwcf &H wJo
h abmyg?
VOA tifwmAsL;wckrSm q&mawmfu tckvkdrdef@=um;oGm;ygw,f?
bkef;}uD;u 11 &uf 12 &ufae@qdk&if w&m;yGJawGudk vufcHxm;w,f? yxrqHk;
=uG & r,f h a e&mu wmcsD v d w f ? 'D w mcsD v d w f u omoema&; OD ; pD ; r ; uae w&m;yG J u
ydwx
f m;w,fq&kd if zGiw
hf phJ mav;vnf; vdyk gw,fb&k m;wJ?h
tJv
h ekd @J Edik if aH wmf oHCmhr[mem,u q&mawmf}u;D &J axmufccH suv
f ufrw
S u
f av;
&&ifawmh jynfph ykH g+yb
D &k m;qkad wmh wmcsD vdw+f rKd e,f omoema&;r;&J tJ'h v
D kd avSsmufxm;csut
f &
bke;f }u;D u....d;k d;k uav;yg? 'D 11 &uf 2 v 2012 upI w&m;yGrJ sm;udk Armwjynfv;kH jyefvnf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7 1

72

a[m=um;vdk@ &yg+yDqdkwJhta=umif;udk vufrSwfoGm;xkd;cdkif;awmh q&mawmf}uD;uvnf;


xkd;ay;ygw,f? ol@&Jpnf;wHqdyfvnf; dkufay;ygw,f? 'gayrJh omoema&;0ef}uD;Xmeu
tJh'Dpm&Guf[m tusHK;r0ifbl;/ w&m;r0ifbl; quf vuf+yD;awmh tpnf;ta0;xkdifqHk;jzwf&OD;rSm
jzpfw,f/ qufvufaqmif&u
G rf _ rjyKz@kd qk+d y;D awmh tJ'h ge@J wmcsv
D w
d u
f kd bke;f }u;D =uzG @kd tpDtpOfukd
bke;f }u;D zsuv
f u
kd w
f ,favwJh
tm%mykdifawGuq&mawmf&Jw&m;yGJawGukd r& &wJhenf;eJhzsufr,fqkdwmuawmh
tckvyk &f yfuxif&mS ;aeygw,f?
usef w J h w &m;yG J a wG v nf ; bk e f ; }uD ; qD u d k zk e f ; quf t a=umif ; ygw,f ?
oufqidk &f m+rKd e,fawGukd ygrpfwifwt
hJ cgrmS csray;ygb;l vd@k bke;f }u;D qDukd ta=umif;=um;ygw,f?
bkef;}uD;udkyifhxm;wJh tjcm;+rdKe,fawG/ wjcm;+rdK&GmawGuvnf; tJh'Dvdk zkef;eJ@ ta=umif;
=um;ygw,f? bma=umifv
h v
J @kd ar;wJt
h cgusawmh axmuf=u+hH rKd e,fu bke;f }u;D udyk ifx
h m;wm 'D 2
vydkif;xJrSmyJ&Sdw,fav? ae@cif;ydkif;uyJ bkef;}uD;udk ta=umif;=um;ygw,f? q&mawmf 'Duae@
wynfah wmfw@kd ygrpfomG ;wifwt
hJ cgrmS +rKd e,fuae+y;D awmh a&$n0gq&mawmf ygrpfwifv@kd r&bl;?
aemufxyf wESpyf w
d v
f u
dk w
f ,fv@kd tJ'h v
D akd jymv$wv
f u
kd yf gw,fw?hJ tJah wmh wynfah wmf wd@k vnf;
ygrpfrwifbJeJ@ jyefvm&ygw,fvdk@ zkef;quf+yD; avSsmufvmygw,f? [kwfwm r[kwfwmawmh
bkef;}uD;taeeJ@ w&m;0if pm r&ao;wJhtwGuf wdwdusus rod&ao;ygbl;?
w&m;a[m=um;cG i f h v nf ; wES p f t yd w f c H c J h & +yD ; tm%myk d i f a wG u enf ; rsKd ; pk H e J h
q&mawmf}u;D ukd uk,
d q
f if;&J pdwq
f if;&Jjzpfatmifvyk f wmvnf;cHc&hJ w,fqw
dk m tm;vk;H todyg?
oH C r[mem,uq&mawmf } uD ; awG u k d k d a oav;pm;wJ h t aeeJ @ a&$ n 0gausmif ; wk d u f
uqif;ay;ygqkdvkd@ 0efcHu wdvufrSwfvnf; xkd;ay;cJh& yg+yD? ol@ bufu twwfEkdifq kH;
+idrf;+idrf;csrf;csrff;eJ@ vkdufvkdufavsmavsmvkyf aqmifoGm;wmawG h&ygw,f? tckudpPrSmawmh
tm%mykdifawG&Jhvkyf aqmifaer_awG[m vkH;0vufcHEkdifp&mr&Sdovkd tm%mykdif qkdolawG&J
Ekid x
f ufp;D eif;vkyaf ewmukd oHCmawGcaH e&wmvnf;jzpfygw,f?
ckvkdjzpfaewJhudpPawGeJhyufouf+yD; tusOf;axmifujyefvnfvGwfajrmufvmwJh
oHCmawmfawGtwGuv
f nf;pdwyf pl &mjzpfvmygw,f?
oHCr[mem,uOuUq&mawmfu,
dk w
f idk v
f ufrw
S x
f ;dk +y;D w&m;a[mcGijhf yKciG jhf yKa=umif;
pmxk w f j yef c J h w mawmif omoema&; 0ef } uD ; meu tod t rS w f r jyK/ w&m;r0if b l ;
ajymqkad ew,fqadk wmh OuUq&mawmf}u;D ukad pmfum;ovkrd sK;d vkd oufa&muf aeygw,f?
oH C mawG u k d tm%myk d i f a wG u b,f v k d o abmxm;w,f q k d w m&S i f ; aeyg+yD ?
t&Su&f p&mjzpfaeyg+y?D jynfo@l v$waf wmfOuU=u;D OD;a&$ref;uawmh jynfoal wG&J toHawGudk
em;axmif+yD; vkyfoifhvkyfxkdufwmawGukd ajymqkdvkyfukdifae+yDvkd@=um;od&ygw,fbk&m;?
q&mawmf=uD;awGtaeeJ@vnf; wynfhoHCmawG&J htoHawGukdem;axmif+yD; t&Sdukd t&Sdtwkdif;/
trSeu
f dk trSet
f wkid ;f owW&d &dS edS @J ajymqkzd @dk tcsed af &mufae+yjD zpfa=umif; avsmufxm;ygw,fb&k m;?
?
t&Si fynmeEN
(rd;k rcrD',
D mrS)

72

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

azz0g&D / 09 / 2012

73

wdkif;jynf.ydkifqdkifrSK

armifpdk;csdef
(u)
ppftm%m&Sifpepfzsufodrf;a&;/ =um;jzwftpdk;&rSwqifh vlxktpdk;&ay:xGef;a&;/
'D r d k u a&pD a &; qd k o nf h 88ta&;awmf y H k } uD ; . vl x k v rf ; pOf t wd k i f ; csD w uf a e}uqJ w G i f
EdkifiHa&;awmif;qdkrSK/ EdkifiHa&;a0g[m& wckxGufay:vmonf? EdkifiHa&; tajymif;tvJ qdkonfh
a0g[m&?
21&mpk. yxr q,fpEk pS u
f mvwav#mufv;kH ArmjynfwiG f Elid if aH &; tiftm;pkrsm;u
awmif;qdv
k mcJ=h uonf? &efol ppftyk pf Ek iS f vlxw
k yfO;D . ae&mwGif ,lxm;aom tifet
f ,f'(D NLD)
wd@k . orifvu
kd t
f u uaeonfh umv? wenf;tm;jzifh &efo.
l ajcr_e;f a&; ppfzed yfatmufwiG f
'Drdkua&pD tiftm;pkrsm; tvl;tvJ cHaeonfhumv? b0aygif;rsm;pGm usdK;a=uaeonfh umv?
&efolu vlxktm; ppfu|efcHa&;twGuf y&d,m,fjzifh ppfzdeyfatmuf oGwfoGif;a&; twGuf
quf v uf jrLqG , f a eonf h umv? a&S @ rwd k ; aemuf r qk w f El d i f i H a &;wd k ; wuf r S K r&S d y J
a&aojzpfaeonfhumv? xdkumvwGif EdkifiHa&; tajymif;tvJudk tem*gwf tdyfruftjzpf
rufc=hJ uonf?
wu,fu &efolzufqpftkyfpku tm%gESifh ydkifqdkifrSKrsm;/ udk,fusdK;pD;yGm;ESifh
twdkif;tqr&Sd &&dSaeaom udk,fusdK;tcGifhta&;rsm; wnfwef@cdkifjrJa&;twGuf olwdk@.
vrf;jyajryHt
k & ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;tkycf sKyyf /kH uvdeu
f sonfh a&G;aumufyt
JG wGuf wqifjh y;D wqifh
jyif q if [ef a &;jyaeonf h u mv? xd k p Of r S m yJ Ed l i f i H a &;tajymif ; tvJ a0g[m&onf
vdi_ ;f =uufcw
G rf sm;tjzpf Edil if aH &; a&aoxJwiG f v_id ;f abmifbifcwfvmcJo
h nf?
vGwfvyfa&;/ 'Drdkua&pDa&;/ wef;wlnDr#a&;/ jidrf;csrf;a&;twGuf &kef;uefv_yf&Sm;rSK
wdu
k yf rJG sm;rSm rjy;D qH;k ao;? Edik if aH &; tajymif;tvJonf vlxak y:wGiw
f nfrv
DS su&f o
dS nf? txl;ojzifh
(txl;ojzifh)EdkifiHa&;v_yf&Sm;rSKudk acgif;aqmifae=uonfh EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;wGif ydkIyif
wnfrv
DS su&f o
dS nf?
(c)
e,fcs@J qef@usiaf &; trsKd ;om;vGwaf jrmufa&;/ vGwv
f yfa&;/ 'Dru
kd a&pDEiS hf jird ;f csr;f a&;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7 3

74

''wdkwdkajym&&if wdik f;jynfwjynf&J@ wdk;wufrKS / qkwf,kwfrKS [m 'Dwdki ;f ol jynfom;rsm;u b,favmufEikd fiHa&;


todjrifwh ,f / rjrifbh ;l ay:rSm wnfaeygw,f? wdik f;jynf&J@ uH=urRmudk zefw;D =uwm[m
jynfoal wGyjJ zpfygw,f? jynfoal wG rygyJ b,fwikd f;jynfrS a&S@wvSrf; rwdk;Edki yf gbl;''
'''Dawmh wdik f;jynfudk a&S@wdk;apcsif&if yxrqHk;u jynfolrsm;udk Edki fiHa&; rsufvHk; zGiahf y;&r,f?
'Dvkd rvky&f if vrf;rjrif =urf;rjrifeJ@ b,fvdkrS a&S@wdk;EdKS if=urSm r[kwfbl;? wzufu zdEdyS frKS atmufrmS yJ
0JvnfaerSmyJ''
twGuf vlxkbufwGif &yfwnfum wdkufyGJ0ifcJhonfh q&m}uD; ocifudk,fawmfrd_if;onf
ajymif;vJypf&rnfh acwfa[mif;/ pepfa[mif;ESifh ajymif;vJypfEdlifpGrf;onfh tiftm;}uD;rm;aom
vlxu
k kd Tod@k &_jrifco
hJ nf?
acwfumv. tqd;k taumif;rSm vlw@kd . vufwiG ;f wGif &So
d nf? td;k xdr;f . vufwiG ;f &Sd
&$@H ap;uJo
h @kd acwfumvrSmrl vlw@kd . jyKjyif&m jzpfayonf? vltayif;wd@k vH@k v/ 0D&,
d ? Om%fynm
tar#mt
f jrif ao;auG;aom tcgrsm;Y acwfnahH cwfq;kd rsm; jzpfwwfayonf? vlw@kd vHv
k / 0D&,
d /
Om%f y nm }uD ; rm;cd k i f c H h a omtcgrsm;wG i f a&$ r d k ; aiG r d k ; apG j zd K ;&G m oG e f ; onf h twd k i f ;
tvGefaumif;jrwfaom acwf}uD;rsm; jzpfvm&a=umif;udk a&S;a[mif;&mZ0if tpOftvmrsm;Y
xif&mS ;awG@jrif=u&ayonf? xd@k a=umifh acwfq;kd v#if acwfukd tjypfrqdo
k m? xdak cwfwiG f &Sad om
vlwdk@udkom tjypfqdkp&m jzpfaoma=umifh igwdk@acwftwGuf igwdk@wm0efaywum;[k
rsm;rsm;}uD;ESvHk;oGif;tyfayonf?
q&m}uD;ocifudk,fawmfrd_if;. acwfumv jyKjyifajymif;vJa&; aqmif;yg;xJrS
aumufElwf azmfjyvdkufjcif;jzpfonf? zufqpf0g'ESifh wdk@Arm pmapmif(odk@r[kwf) r*Zif;wGif
azmfjycJhonfh aqmif;yg;jzpfojzifh vGefcJhonfh 1938 (Armjynf uGefjrLepfygwD pwifwnfaxmifcJh
jyD;onfhaemuf)wGif a&;om;cJhonfh aqmif;yg;jzpfEldifonf[k wGufq cef@rSef;&ayonf? ESpfaygif;
cGefESpfq,fausmfu a&;om;cJhonfh q&m}uD;. aqmif;yg;?
q&m}uD;uJhodk@yif rsufarSmufacwf tdENd, tawG;tac:ynm&Sif &m'gc&pf&Sfeef
(Redhakrishnan)uvnf; acwfESifh vlxkqufpyfwnf&SdyHk/ acwfumv ajymif;vJa&;onf
xdak cwfvyk t
f m;pGr;f tm;&Siv
f x
l ak y:wGif wnfraDS ea=umif; awG;jrifa&;om;cJo
h nf?
wdkif;jynfwpfck. tem*gwfuH=urRmonf &kyf0wWK=uG,f0r_xuf pdwf"gwfcGeftm;&SdrSK
ay:wGif ydkI rlwnfonf? jyD;jynfhpHkaom yef;wdkifqDodk@ cGeftm;rJholonf ra&mufEldif? um,
tm;rJ h o l u d k qd k v d k j cif ; r[k w f ? pd w W t m;rJ h o l u d k o m qd k v d k o nf ? wd k i f ; jynf w ck .
t}uD;=u,fqHk;ykdifqdkifrSKonf jynfolvlxk. pdwf"gwfyif jzpfonf? vlrsdK;wrsdK;. pdwf"gwfudk
&du
k cf sKd ;cH&v#if ,if;vlrsKd ;wd@k . tem*gwo
f nf ca&mif;vrf;omjzpf.? xk@d a=umifh usaemfw@kd wawG
pd w f " gwf c G e f t m;ud k zG H @ jzd K ;}uD ; rm;atmif vk y f & rnf q d k v #if usaemf w d k @ . tem*gwf o nf
awmufajymifaeayvdrrhf nf?
1960ckEpS u
f &m'gc&pf&efS ef qef;ppfa&;om;cJo
h nfh vli,fw@kd twGuf pHjy&kyyf v
kH m$ (An
74

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

75

Idea Before the Youth)aqmif;yg; (awG;ac:csufpmwrf;)xJrS xkwfElwf azmfjyvdkufjcif;jzpfonf?

ESpaf ygi;f ig;q,fausmu


f ,ae@wdik f &Sio
f efxeG ;f yqJ tawG;tac:w&yfjzpfonf?
Armjynf EdkifiHa&;acgif;aqmif/ awmfvSefa&;acgif;aqmif/ jynfwGif;ppf&yfpJa&;
jynfwiG ;f jird ;f csr;f a&; twGuf }uKd ;yrf; v_y&f mS ;rSK acgi;f aqmifwOD;jzpfonfh Adv
k cf sKyaf usmaf Zmuvnf;
wd k i f ; jynf . tqd k ; taumif ; / wd k ; wuf q k w f , k w f r S K ud k zef w D ; pG r f ; aqmif E d k i f r S K rsm;rS m
jynfolvlxkrsm;om jzpfa=umif; rdef@=um;cJhbl;onf?
''wdw
k akd jym&&if wdik ;f jynfwjynf&@J wd;k wufrKS / qkw,
f w
k rf KS [m 'Dwikd ;f ol jynfom;rsm;u
b,favmufEikd if aH &; todjrifw
h ,f / rjrifb
h ;l ay:rSm wnfaeygw,f? wdik ;f jynf&@J uH=urRmudk zefw;D
=uwm[m jynfoal wGyjJ zpfygw,f? jynfoal wG rygyJ b,fwikd ;f jynfrS a&S@wvSr;f rwd;k Edik yf gb;l ''
'''Dawmh wdkif;jynfudk a&S@wdk;apcsif&if yxrqHk;u jynfolrsm;udk EdkifiHa&; rsufvHk;
zGiahf y;&r,f? 'Dvkd rvky&f if vrf;rjrif =urf;rjrife@J b,fvrkd S a&S@wd;k EdKS i=f urSm r[kwb
f ;l ? wzufu
zdESdyfrSK atmufrSmyJ 0JvnfaerSmyJ''
1961 ZEM0g&D 4&uf? &efuek jf rKd @ jrKd @awmfcef;rwGif ppfjyef&aJ bmfrsm; tzG@J 14}urd af jrmuf
vGwfvyfa&;ae@ txdrf;trSwf npmpm;yGJ AdkvfcsKyfausmfaZm rsuf=um;cJhonfh rdef@cGef;xJrS
aumufESKwfcsuf jzpfonf? vGefcJhonfh 51ESpfu ol. tawG;tac:?
(*)
Armjynf ppftm%g&Sifpepf zsufodrf;a&;/ wdkif;jynf. uH=urRmqdk;rS u,fwifa&;/
vGwv
f yfa&;/ jird ;f csr;f a&;twGuf wdu
k yf 0JG ifc=hJ uonfh wd;k wufonfh vlx.
k awmfveS af ompdw"f gw/f
EdkifiHa&; todtjrifrsm; tm;vHk;udk 1962 ZlvdkifcGefESpf&ufrS pI 2007 a&$0ga&mifawmfvSefa&;
txd v_yf&Sm;&kef;uefrSK wdkufyGJrsm;wGif awG@&ayonf?
xdkawmfvSefwdkufyGJtqufquf/ tusOf;axmifwGif; wdkufyGJ tqufqufonf
xdv
k x
l pk w
d "f gwrf sm; azmfxw
k jf yo&m jywdu
k rf sm;yifjzpfonf? ArmjynftzdEydS cf v
H x
l Ek iS hf tzdEydS cf H
vlxk. tpdwftydkif;rsm;jzpfonfh ausmif;om;rsm;/ oHCmawmfrsm;. toufaoG;ac|;ay;qyf
v_y&f mS ;cJ/h ud,
k u
f sKd ;pGe@f awmfveS f ajymif;vJcI
hJ om ae0if; ppftyk pf k trdu
_ yf x
kH J jyKwu
f scjhJ cif;jzpfonf?
,ae@ oef;a&$/ odef;pdef ppftkyfpkonfvnf; zdESdyf jc,fvS,f tEdkifusifhrSK yHko%efudk wrdsK;wzHk
ajymif;vJypfc&hJ onf?
rnfo@kd yif &kyjf y [efjy ajymif;vJygap? vlxu
k ,if;udk qef@usirf mS jzpfonf? 'Dru
kd a&pDEiS hf
vGwv
f yfa&;/ ppftm%g&iS pf epfEiS hf ppfz@JG pnf;yHzk suo
f rd ;f a&; twGuf (wenf;) Edik if aH &; ajymif;vJrKS /
wdkif;jynf. uH=urRmqdk;udk u,fwif&if; vlxkonf qufvuf v_yf&Sm;&kef;uef&ayvdrfhOD;rnf?
td;k xdr;f onf vlx}k u;D . vufwiG ;f &Sd &$@H ap;uJo
h @kd acwfpepf rSmrl xdv
k x
l .
k jyKjyif&m jzpfayonf?

armifpdk;csdef
ZEN0g&D 15 /2012

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7 5

76

r=umcifu xkwjf yefwhJ tpd;k &&Jh ude;f *%ef;awGt& 2012-2013 bma&;ESpt


f wGuf
tpdk;&toHk;p&dwfrSm usyfaiG ukaaygif;rsm;pGm vdkaiGjyaew,fvdkh azmfjyxm;ygw,f? ekdifiHjcm;udk
usyfaiG ukaukmaygif;rsm;pGm ay;qyf&rSmawG &Sdygw,f?
o,H Z mwawG =uG , f 0 w,f v d k h
*smat;olhtar&kdufwJhudef;
tpOftvm em;vnfxm;=uwJh jrefrmjynf
twGuf tckvdk tajctaeawG bma=umihf
qkdufaeOD;rSmyJ
jzpf&ovJ?tar&duefeidk if H bmuavwuUov
kd f
rSm ekid if aH &; odyyH` g&*lbt
hJG wGuf qnf;yl;aewJh
udkrif;Zifu tpdk;&&Jh aiGa=u;oHk;pGJwJhay:vpD
trSm;a=umifv
h hdk oH;k oyfygw,f?
'ga=umifh tpdk;&aiGa=u;oHk;pGJwJh
ay:vpDudk tajccHusus rajymif;vJedkif&if
tajccH jynf o l v l x k qif ; &J o H o &muae
rvG w f a jrmuf e d k i f b l ; vd k h oH H k ; oyf y gw,f ?
udkrif;Zifudk qufoG,f ar;jref;xm;ygw,f?
tpd;k &u bwf*suf vdak iGjyaew,f
vdk@xkwfjyefxm;wm &Sdygw,f? 'g tHh}op&m
udrk if;Zif ESihf qufo,G af r;jref;csuf jzpfovm;As?
cufwmu jrefrmjynfrSm udef;*%ef;eJh ywfoufvkdh &Sif;vif;jrifomr_ r&Sdawmh
usaemfwkdhu b,fudef;*%ef;awGudk tm;ukd;+yD; ajym&rSmvJ? 'DvkdrsdK;jywJh udef;*%ef;awGu
tm%m&S d o l a wG & J h ol w k d h t usd K ;pD ; yG m ;twG u f wuG u f c sef + yD ; ajymwmvm;/ wuG u f y d k
ajymwmvm;qkw
d m wGu&f wm odycf ufygw,f?
bmvdkhvJqkdawmh tpkd;&&Jh pm&if;t&=unfhr,fqkd&if 2010 ckESpfrSm qkd=uygawmh?
Armjynf&Jh ykdhukefoGif;ukef yrm%udk =unfhr,fqkd&if ykdhukefu tar&duefa':vm 8 '\r 7
bDvD,Havmuf &Sd+yD;awmh oGif;ukefu 5 bDvD,Havmuf &Sdw,f? oabmu usaemfwkdhu
ykdhukefuykdrsm;+yD; oGif;ukefu enf;aew,f? ukefoG,fa&;rSmawmh tykdxGufw,f? wcg
&if;ESD;jr_yfESHr_awGu trsm;}uD;0ifaew,f?
'DvkdtajctaeawGrSm bma=umifh bwf*sufu vkdaiGjyae&wmvJ? b,fae&mawGrSm
yko
d ;Hk aeovJ/ 'gawGehJ ywfouf+y;D awmh &Si;f vif;xifomwJh wm0efcrH _ r&Sb
d ;l qk&d if od&cufygw,f?
wcg vGwfvyfwJh rD'D,mawG vGwfvyfwJh ynm&SifawGu 'gukdppfaq;cGifh r&Sdbl;qkd&ifvnf;
usaemfwkdhbufu tawmfudk okH;oyfajymqkd&wm cufygw,f? okH;oyf rajymqkdekdifbl; qkd&if
bmjzpfrvJqkdawmh pdwfrSef;eJh qENeJh tjypfwifwm a0zefwmyJ jzpfaerSmyg?
r=umcifu xkwfjyefxm;wJh tdkiftrftufzf (tjynfjynfqkdif&m aiGa=u;&efykHaiGtzGJh)
&Jh t=uHjykcsuf &Syd gw,f? jrefrmjynf tem;rSm wu,fwrf; pD;yGm;a&;wk;d wufwhJ edik if aH wG&w
dS ,f?
76

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

77

'Dtm;omcsuu
f kd toH;k cseidk &f if tm&SrmS pD;yGm;a&;wd;k wufwhJ ekid if jH zpfvmr,f? yx0Dtaetxm;/
ekdifiHwnfae&m qkdwmu vGefcJhwJh ESpfawGuwnf; 'Dtwkdif;&SdcJhwmyJ r[kwfvm;? qdkvdkwmu
vGefcJhwJhESpfawGu tpdk;&u 'DtcGifhtvrf;udk toHk;rcsekdifcJhwJh t"dy`m,frskd; oufa&mufrae
bl;vm;?
usaemfjrifwmuawmh tdrfeD;csif;ekdifiHawGu jrefrmekdifiHukd pdwf0ifpm;w,f?
'DtcGit
hf vrf;awGukd tok;H cscsiw
f ,f? t&ifu tok;H rcscv
hJ v
hdk m;qdak wmh tok;H cscyhJ gw,f? 'gayr,fh
t"dujzpfaewmu jrefrmekifd if rH mS u t&iftpk;d &tqufquf tckcsed x
f d ajymvd&hk ygw,f? olwu
hdk
pD;yGm;a&;rSm o,HZmwudk &if;ESD;jr_yfESHwJh tJ'Duudk odyf+yD;?;pm;ay;cJhw,f?
tJ'Duudk OD;pm;ay;wJhtcgusawmh vmorSs &if;ESD;jr_yfESHr_awGeJh ukefoG,fr_awGu
rsm;aomtm;jzif h obm0"mwf a iG wk d h / opf w k d h / ausmuf r suf & wemwk d h / a&tm;vS s yf p pf /
'DvkdudpPawGrSmyJ &if;ESD;jr_yfESHwm rsm;wJhtcgusawmh 'gawGu aiGyifaiG&if;eJh aZmif;ay;vkyf&wJh
udpPjzpfw,f? aiGyifaiG&if; &SdwJholawGomvSsif tusdK;tjrwf trsm;}uD;&ygw,f?
'ga=umifhrkdhvnf; ppfwyfu OD;pD;xm;wJh ukr`%DawG/ ppfwyfeJh eD;pyfwJh pD;yGm;a&;orm;
awGyJ tusdK ;aus;Zl; jzpfxGef;+yD;awmh 'Dvkyfief;awGu wkdif;jynftwGu f tvkyftukdif
f ;l ? ukex
f w
k v
f yk af &;
rzefw;D ay;ekid b
f ;l ? wenf;tm;jzifh v,f,muawGvdk udprP sKd ;awGr[kwb
vkyfief;vkd udpPr[kwfwJh tcgusawmh omrefvlawGtwGufu tusdK;pD;yGm; rjzpfwmyg?
'gayr,fh udef;*%ef;t&awmh wkdif;jynfwkd;wufekdifw,f/ csrf;omekdifw,f? 'gayr,fh
pD;yGm;a&;ay:vpDrSm b,fuudk aZmif;ay;+yD; jrSifhwifrSmvJqkdwJh rl0g'u ta&;}uD;ygw,f?
tJ'rD 0l g'u ckcsed x
f d o,HZmw xkwaf &mif;wJeh ,fy,frmS aZmif;ay;aer,f? aemufaemifrmS vnf;
tdref ;D csi;f ekid if aH wGu vmrSmyJ? tckjrefrmjynf&hJ ude;f *%ef;udk =unfrh ,fq&dk if tdref ;D csi;f ekid if aH wGu
pdw0f ifpm;aew,f?
xkid ;f ekid if /H w&kwef idk if /H 'Deidk if aH wG tukev
f ;Hk uvnf; b,frmS jry_ Ef rHS vJqadk wmh 'Dobm0
o,HZmw e,fy,frmS jry_ Ef rHS mS yg? tusKd ;aus;Zl;u tvkyt
f ukid f rzefw;D ay;ekid b
f ;l ? usrG ;f usiv
f yk o
f m;
awG ray:ekdifbl;? vlrsm;pk}uD;uvnf; pD;yGm;a&;&Jh tusdK;aus;Zl;udk rcHpm;ekdifbl; jzpfaerSmyg?
ude;f *%ef;t&awmh pD;yGm;a&; wk;d wufaumif; wk;d wufaer,f/ 'gayr,fh tJ't
D usKd ;aus;Zl;udak wmh
vlxku cHpm;&zkdh odyfrvG,fygbl;?
obm0o,HZmw ta=umif;ajymawmh usaemfwdkhqDrSm obm0o,HZmwawG
aygw,f/ xkdif;udk ("mwfaiG ) a&mif;aewmawG awG&w,f? od&w,f? 'Du &wJh aiGu
enf;rSmr[kwb
f ;l qkw
d m wGu=f uwmaygh? tpd;k &u wu,fwrf; bwf*suu
f kd xkwjf yefvu
dk af wmh
vkad iGjyaew,f qkw
d mrs;dk jzpfaew,f? usaemfwu
hkd a&mif;wJh ydu
k q
f aH wGu b,fa&mufomG ;ovJ?
a&mif;wJh edkifiHawGu usaemfwdkhudk ta=uG;eJh ESdrfaewmvm;? b,fvdkjzpfedkifrvJ?
okawoe vkyw
f o
hJ al wGrmS ok;H oyf=uwm bm&Sv
d q
J adk wmh Oyrm Armekid if u
H ae xkid ;f ukd
obm0"mwfaiGawG a&mif;wJh0ifaiG[m wESpfukd tar&duefa':vm 1 bDvD,Huae 1 '\r 5
bDv,
D x
H d &Syd gw,f? Oyrmqkyd gawmh befaumufw+rv
hkd ;Hk u vSsypf pf&hJ 10 &mckid ef e_ ;f u Armjynf&hJ
obm0"mwfaiGeJh vnfywfwmyg? tJ'Dtcgusawmh Oyrm 2006 2007 rSmbwf*sufaiG
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7 7

78

vJvS,fr_t&qkd&if 1 '\r 5 bDvD,H avmufqkdwmudk jrefrmaiGeJhqkd&if trsm;}uD;&r,f?


x&Dv,
D H (oef;aygi;f 1 oef;) eJh cs+D y;D &ygw,f? trsm;}u;D &ygw,f? 'gayr,fh Armekid if &H hJ usyaf iGehJ
a':vmeJh vJvS,fr_ pepft&qkd&if 1 a':vmukd 6 usyfeJhyJ vJr,fqkd&if &wJh0ifaiGu wkdif;jynfukd
0ifw0hJ ifaiGu x&Dv,
D H r[kwaf wmhbJ 7 '\r 2 bDv,
D u
H syaf vmufyJ jzpfomG ;rSmyg? oabmu
awmh aiGvJvS,fr_yrm%u w&m;0ife_ef;u 1 a':vmukd 6 usyf/ w&m;r0ife_ef;u 1 a':vmudk
1 axmifjzpfaeawmh tm%m&SdaewJholawGu &wJh0ifaiGudk b,fe_ef;eJh jyw,fqkdwJh tay:rSm
rlwnfygw,f? tJ'gudk usaemfwkdhu rodekdifygbl;?
t&ifacwftqufqufrSmvnf; bwf*sufukd vlxkudk csjywmrdsK;/ &Sif;&Sif;vif;vif;
ajymjywmrsKd ; r&Sad wmh &wJ0h ifaiGawGukd b,faiGveJ e_ ;f eJh pm&if;oGi;f +y;D awmh b,fvo
kd ;Hk pJaG eovJ/
qkv
d w
kd mu wkid ;f jynf&hJ 0ifaiGawGukd Oyrm aejynfawmfvdk ae&mrsKd ;aqmufw,f? aejynfawmfukd
aqmufwmqk&d if tkid t
f rftufz&f hJ axmufjycsut
f &qk&d if *s'D yD &D hJ 1 uae 2 &mckid ef e_ ;f avmufudk
okH;ygw,f? wESpfukd aejynfawmftwGuf p&dwfu tenf;qkH; a':vmoef; 200 ausmfavmuf
ok;H w,fvhdk olwahdk jymw,f?
usaemfqkdvkdcsifwJhoabmu udef;*%ef;awG trsm;}uD;yJ? 'Dudef;*%ef;awGudk
b,fvdkpm&if;jyaeovJ/ w&m;0ifaiGvJe_ef;eJh pm&if;jyaeovm;/ 'grSr[kwf w&m;r0ife_ef;eJh
pm&if;jyaeovm;? tJ'=D um;xJrmS &Sw
d hJ uGm[csuaf wGukd b,foal wGu b,fvykd pHk eH hJ ok;H pJaG eovJ/
usaemfwkdh rod&ygbl;? 'ga=umifhrkdh usaemfajymcsifwmu aiGvJe_ef;jy\emu ta&;}uD;w,f?
wcsdefwnf;rSmvnf; jrifom&Sif;vif;r_&Sdzdkhvdkw,f?
tckcsdefrSm v$wfawmfawGay:vm+yD/ vGwfvyfwJh rD'D,mawGay:vm+yD? tJ'Dawmh
vGwfvyfwJh rD'D,mawGeJh v$wfawmfuvnf; 'DudpPeJhywfouf+yD; pkHprf; ppfaq;wmawG
vkyo
f ifyh gw,f? 'Dvrkd vkyb
f ;l qk&d ifawmh tJvykd J *smat;olt
h ar&ku
d w
f u
hJ ed ;f qdu
k af e?;rSmyJ?
tkdiftrftufzfu t=uHjykcsufwckudkyJ jyefaumufcsifygw,f? obm0 o,HZmw
t&if;tjrpfawGudk vlom;t&if;tjrpf/ tajccHtaqmufttHk/ wnfaqmufwJh ae&mrSm
toH;k cs&r,fqw
dk mrs;dk aygh/ usaemfxifw,f 'gtopfr[kwb
f ;l ? vlom;t&if;tjrpfqw
dk m e0w/
etz acwfuwnf;u tpdk;& owif;pmawGrSm awGcJh&wmyJ? 'gayr,fh vufawGrSm
usaemf w d k h e d k i f i H u +yD ; cJ h w J h E S p f a wG r S m jyef = unh f & if tajccH v l x k & J h pD ; yG m ;a&;b0awG u
qkd;+rJqdk;cJhw,faygh? tJhawmh usaemfwdkh edkifiHrSm bmawG rSm;cJhvJ?
qdk;wmuawmh jrefrmjynf&Jh &wJhaiGa=u;udk wkdif;jynftwGuf wu,f vdktyfwJh
ae&mawGrmS jyef+y;D &if;ES;D jry_ Ef rHS _ vH;k 0 r&Sw
d mygy?J 'gawGu vky=f uaH jymp&m rvdyk gb;l ? ukvor*~u
xkwfjyefxm;wJh vlom;zGH+zdk;r_ qdkif&m tn$ef;udef;awGrSmqdk&if bmawG awGekdifvJqdkawmh
jrefrmedkifiH[m a'owGif;rSm uar?m'D;,m;/ vmtdkwdkhxuf edrfhygw,f? jrefrmjynf&Jh usef;rma&;/
ynma&;/ vlaer_b0 tqift
h wef;[m vmtd/k uar?m'D;,m;xuf ydek rd w
hf ,fvhkd olwu
hkd ajymwm
&Syd gw,f?
wcskdh udpPawG qdk&if usaemfwdkh pm&if;tif;awG zwfvdkh&Sd&if tifrwefrSudk &ifemp&m
aumif;ygw,f? Oyrmqdk&if jrefrmedkifiHrSm rdom;pk wcku olwdkh0ifaiG&Jh 73 &mcdkife_ef;udk
78

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

79

tpm;taomufrSm oHk;&ygw,f? ukvor*~&Jh pm&if;yg? q&m?;jrifhwdkhvnf; 'DudpPeJh ywfouf+yD;


ajymxm;wm &Sdygw,f? 'Dpm&if;[m uar?m'D;,m;wdkh vmtdkwdkhxuf trsm;}uD; ydkqdk;ygw,f?
b,favmufawmif qdk;ovJ qdk&if ygvufpwdkif;rSm ppfjzpfaewJh *gZm a'ou vlawGawmifrS
68 &mcdkife_ef;yJ oHk;ygw,f?
'gu bmudkjyaevJqdk&if wdkif;jynfodyf+yD;awmh qif;&Jw,f/ vlawG[m aehpOf
eyfreS af tmif renf;vkyaf e&w,fqw
kd mudk tcsut
f vuf t& ay:aewmAs? bmjy\emvJ qdak wmh
wdkif;jynfrSm jrifom xifomwJh t=urf;zufr_awG/ owfjzwfr_awG/ vlhtcGifhta&; cskd;azmufr_awG
&SdovdkyJ/ rjrif&bJeJh vlawG[m t=urf;zuf cHae&w,f?
tJ'g bmvdkhvJqdkawmh tpdk;&&Jh bwf*sufqdkif&m rl0g' bmudk OD;pm;ay;rSmvJ?
umuG,fa&;/ vHkjcHka&;udkyJ OD;pm;ay;+yD;awmh vlxkb0 zGH+zdk;r_udk OD;pm;ray;wmu b,favmufyJ
owif;pm}uD;xJrSm pmvHk;rnf;awGeJh a&;ae/ ukvor*~eJh tpdk;& udk,fwdkif xkwfjyefxm;wJh
tcsut
f vufawGt& =unfrh ,fq&kd if tpd;k &[m &wJh wdik ;f jynf&hJ aiGyifaiG&if;udk vlxb
k 0twGuf
tus;dk &Sad pr,fh use;f rma&; ynma&;twGurf mS r&Sb
d ;l ? vHjk cakH &;eJh umuG,af &;rSm yd+k y;D vkyaf ewmudk
jyw,f?
tJawmh bmjzpfvq
J akd wmh vlwa,mufukd owfvu
kd w
f ,f/ axmifcsvu
kd w
f ,fqw
kd m
vlwa,muf wrdom;pkvHk;awmif epfemoGm;apedkifw,f? 'kuQa&mufoGm;edkifw,f? b0
ysuo
f mG ;edik w
f ,f? use;f rma&;eJh ynma&;vdak e&mrSm toH;k p&dwu
f kd avSsmch swm[m wdik ;f jynfrmS
ynmrJhwJh/ uGsrf;usifr_rJhwJh vkyfom;awG rskd;qufvdkuf ay:vmwm jzpfvmekdifw,f? tm[m&
cskdhwJholawG/ ^m%f&nfrrDwJhuav;awG rskd;qufvdkuf jzpfoGm;r,fh oabm jzpfygw,f?
'ga=umifrh hkd usaemf jrifwmu jrifomxifom r&Sb
d eJ hJ t=urf;zuftajctaeudk &yfwefzh hkd
qd&k if tpd;k &taeeJh ol&h hJ rl0g'udk tajccHusus ajymif;zdhk vdw
k ,f? txl;ojzifh usaemfajymcsiw
f mu
'Dvdkajymif;vJ jykjyifr_awG vkyfwJhtcgrSm xda&mufr_/ jrefqefr_ wckwnf;udk =unhfvdkhr&ygbl;?
w&m;rSswr_ &Sdzdkh vdkygw,f?
txl;ojzifh usaemfwhkd edik if rH mS &Sw
d hJ o,HZmw tm;vH;k eD;yg;[m wkid ;f &if;om;a'oawGrmS
&Sw
d mjzpfygw,f? tck jzpfaewmu o,HZmwawGukd vko
d vdk xkwo
f ;kH +y;D awmh wdik ;f &if;om;a'o
awGrSm bmrS tuskd;cHpm;cGifh r&Sdwm awG&ygw,f?
tck usaemfwdkh jrpfqHka&umwm udpPqdk&if ucsifawG b,favmuf 'kuQ cHpm;&vJ?
trsm;}uD;&Sdygw,f? &cdkifrSmvnf; olwdkh&Jh obm0"mwfaiGtuskd;udk olwdkh rcHpm;&bl;? usaemf
ajymcsifwmu xda&mufr_wif r[kwfbl;/ rSswr_/ tuskd;oufa&mufr_udkyg xnfhp^f;pm;&r,f?
'Deikd if [
H m wdik ;f &if;om;aygi;f pHk aewJeh ikd if H jzpfwt
hJ wGuf tus;dk aus;Zl;udk tm;vH;k cHpm;cGihf &So
d ifw
h ,f
qdkwmudk rl0g' csrSwfolrsm; taeeJh xnfhoGif; p^f;pm;oifhw,fvdkh usaemf xifygw,f?

rdk;rc rD',D m
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 7 9

80

v$wfawmfEdkifiHa&; ESif;qDcdkif tjzpfodk


armif0Ho

{+yDv 1 &ufae@rSm usif;yr,fh =um;jzwfa&G;aumufyJG tygt0if ,SOf+ydKif=ur,fh


ygwDawG[m tckqdk&if w&m;0if rJqG,f pnf;Hk;r_awGudk pwifvkyfaqmifae =u+yDjzpfw,fAs?
2010 a&G;aumufyJGudk oydwfarSmufcJhwJh 90 jynfhESpf a&G;aumufyJG tEdkif& NLD
'DcsKyfygwD jyefvnfyg0ifvmwJh tJ'Da&G;aumufyJG[m tpdk;&opfvufxufrSm jrifawGcJh=u&wJh
tm;wufarSsmfvihfp&m jrifuGif;awGt&a&m jynfwGif; jynfyu pdwf0ifwpm; teD;uyfapmifh
=unfhavhvm tuJcwfae=ur,fh taetxm;t&yg a,bk,stm; jzifh acsmacsmarGarG
atmifatmifjrifjrif +y;D qH;k oGm;Ekid v
f rd rfh ,fv@kd uGseaf wmfuawmh xifjrif,q
l xm;w,fAs?

v$wfawmfxJ a&mufoGm;r,f
tJ'Da&G;aumufyJGt+yD;rSm b,fygwDu udk,fpm;vS,favmif; b,fESpfa,muf
ta&G ; cH = u&+yD ; b,f y gwD u ud k , f p m;vS , f trsm;qH k ; eJ @ tEd k i f & oG m ;r,f q d k w mud k
twwf r ajymEd k i f a yr,f h avmavmq,f j rif a wG =um;od a e&wJ h tajctaeawG t &
&mcdkifE_ef;tawmfrsm;rsm; ajymEdkifwmwpfckuawmh NLD 'DcsKyfygwD&J udk,fpm;vS,fwcsdK
v$waf wmfxJ a&mufomG ;rSmjzpfw,fqw
kd hJ tcsuyf AJ s?
tm;vHk;od=uwJhtwdkif; 1990 a&G;aumufyJGrSm awmif+ydKurf;+ydKaxmufcHrJawGeJ@
tEdkif&cJhayr,fh EdkifiHta&;t&mrsm;udk pDrHcef@cJGcGifh r&&SdcJhwJh NLD'DcsKyfygwD[m tqifhqifhaom
ygwDacgif;aqmifrsm;&J uef@uGufolr&Sd wpfcJeufoabmwlnDr_eJ@ csrSwf xkwfjyefcJhwJh a&$*Hkwdkif
a=unmcsuu
f kd udik pf +GJ y;D 2010)a&G;aumufyu
GJ kd oydwaf rSmufcw
hJ mjzpfw,fAs?
vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unf aetdrftus,fcsKyfu vGwfajrmufrvmcif
ESpfESpfausmfumvtwGif; ygwDudk oabmw&m;t& OD;aqmifr_ay;cJhwJh owif;pmq&m}uD;
OD;0if;wifqdk&if tckusif;yzdk@ jyifqifae+yDjzpfwJh =um;jzwfa&G;aumufyJGudkyg tapmydkif;wkef;u
qufvuf+y;D jywfjywfom;om; qef@usicf o
hJ jl zpfw,fAs?
olu EdkifiHa&;qdkwm v$wfawmfwGif; EdkifiHa&;wpfckwnf;&Sdwm r[kwfbl;? v$wfawmf
80

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

81

jyifyEdkifiHa&;vnf; &Sdw,f?jynfolawG&J axmufcHr_om&Sdw,fqdk&if NLD ygwD[mvnf;


w&m;0ifw,f?
v$waf wmfjyify Edik if aH &;udv
k nf; vkyv
f @kd &w,fqw
kd hJ oabmxm;eJ@ 2008 tajccHOya'u
arG;zGm;vmwJh a&G;aumufyrGJ eS o
f rSsukd oydwaf rSmufa&; &yfwnfcsuu
f kd udik pf x
GJ m;cJw
h m jzpfw,fAs?
NLD uvnf; q&m}uD; OD;0if;wif&J tJ'Doabmxm;twdkif; &yfwnfcJhw,fAsm?

tajymif;tvJawGa=umifh ajymif;vJwm
'gayr,fh tckawm NLD &J a&G;aumufyo
GJ ydwaf rSmufa&; oabmxm;[m twdwrf mS
usef&pfcJh+yD jzpfw,fqdkwm tm;vHk;tod jzpfw,fAsm? NLD &J &yfwnfcsuf bma=umifhajymif;
oGm;cJh&wmvJ?
t"d u ta=umif ; &if ; uawmh 2010 a&G ; aumuf y J G e J @ wuf v mwJ h tpd k ; &&J
ta&;ygwJhtajccHoabmxm; &yfwnfcsufwcsdK ajymif;vJvmr_yJ jzpfw,fAs?
trsm;arSsmv
f ifrh xm;cJ=h uwJh tpd;k &&J tJ'o
D abmxm; tajymif;tvJwcsKd ay: rlwnf+y;D
NLD u ol@&J rlv&yfwnfcsuu
f kd pGe@f v$w+f y;D v$waf wmfx0J ifz@kd qH;k jzwfcw
hJ mvdk od&w,fAs?
'gayr,fh 'Dq;kH jzwfcsuef @J ywfouf+y;D q&mOD;0if;wifu 'g[m rdrw
d @kd &J v$waf wmfjyify Edik if aH &;udk
v$waf wmfxo
J @kd wd;k csJ wmom jzpfw,fv@kd ajymqdx
k m;+y;D 'kw,
d t}urd f rSwyf w
kH ifjyefwifwhJ NLD
ygwrD mS OuUjzpfvmwJv
h x
l ak cgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unfuvnf; rdrw
d @kd ygwD a&G;aumufyGJ
0ifwm[mt"dutm;jzifh &nf&G,fcsuf}uD; 3 cka=umifhomjzpfw,f?
tJ'gawGuawmh EdkifiHrSm w&m;Oya'pdk;rdk;a&; ay:xGef;vmapzdk@/ +idrf;csrf;a&; &&Sdzdk@eJ@
2008 tajccHOya' xJu jynfolawG tusdK;pD;yGm;eJ@ rudkufnDwJhtcsufawGudk jyifqifzdk@wdk@
jzpfw,fv@kd jywfjywfom;om; &Si;f &Si;f uif;uif; ajymxm;w,fAs?

a&G;csif;a&G;r,fq&kd if
The Voice *sme,f twJG (8)/ trSwf (8) rSm aqmif;yg;&Sia
f usmv
f if;OD;u v$waf wmf

Edik if aH &;ESifh v$waf wmfjyify Edik if aH &;} qd+k y;D aqmif;yg;wpfy'k af &;xm;w,fAs? olu ol@aqmif;yg;udk
tu,fI v$waf wmfEikd if &H ;ESifh v$waf wmfjyifyEdik if aH &;ESpcf t
k euf wpfcu
k kd a&G;cs,&f ef pma&;olukd
wpfpw
kH pfa,mufu ar;vmcJv
h sS if v$waf wmfEikd if aH &;udo
k m a&G;cs,rf rd nfjzpfonf qdw
k hJ 0guse@J
pxm;+y;D xdik ;f Edik if rH mS &Syef aD wGu v$w
G af wmfEikd if aH &; (wpfenf;) tajccHOya'abmiftwGi;f Edik if aH &;udk
ausmcdkif;um vrf;ay:qEN jyyJGawGeJ@ tpdk;&udk jzKwfcszdk@ }udK;yrf;cJh=uwma=umihf vltrsm;tjym;
aoqHk;'%f&m&/ wdkif;jynfvnf; t}uD;tus,f qHk;_H;epfem cJh&a=umif; 'ga=umifh jrefrmhEdkifiHa&;
rSmvnf; a&&SnfrSm v$wfawmfwGif; EdkifiHa&;udk aZmif;ay;=u&rSm jzpfa=umif; a&&SnfrSm
v$wfawmfEdkifiHa&;rSm yg0ifolwdk@om t"duZmwfaqmifrsm; jzpfvm=urSm jzpf+yD; v$wfawmfjyify
Edik if aH &;rSm v_y&f mS ;aeolawGuawmh Zmwfy@kd awGom jzpfvm=ur,fh ta=umif;eJ@ ed*;kH csKyx
f m;w,fAs?

trsdK;om; jyefvnf oifjh rwfa&;a=umifh


ueaf wmft
h aeeJ@ aqmif;yg;&Siaf usmv
f if;OD;&J t,ltqeJ@ ywfouf+y;D vufrcHEikd pf &m
r&S d b l ; ? jznf h p G u f a qG ; aEG ; p&myJ &S d w ,f A s? tJ ' guawmh a&&S n f r S m v$ w f a wmf E d k i f i H a &;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 8 1

82

'kwd,t}udrf rSwfyHkwifjyefwifwhJ NLD ygwDrmS OuUjzpfvmwJh


vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfuvnf; rdrdwdk@ygwD a&G;aumufyJG0ifwm[m
t"dutm;jzifh &nf&,G cf suf}uD; 3 cka=umifoh mjzpfw,f?
tJ'gawGuawmh Edik if rH mS w&m;Oya'pdk;rdk;a&; ay:xGef;vmapzdk@/ +idrf;csrf;a&; &&Sdzdk@eJ@ 2008
tajccHOya' xJu jynfoal wG tusdK;pD;yGm;eJ@ ruduk nf wD thJ csufawGukd jyifqifzdk@wdk@ jzpfw,fvdk@
jywfjywfom;om; &Si f;&Si f;uif;uif; ajymxm;w,fAs?
ydkrdktm;aumif;vm+yD; v$wfawmfEdkifiHa&;orm;awGom ZmwfvdkufawG jzpfvmzdk@twGuf
v$waf wmf[m trSew
f u,fjynfou
l kd wpf&m&mcdik Ef e_ ;f ud,
k pf m;jyKwhJ jynfo@l v$waf wmf jzpfvmzd@k
vdw
k ,fqw
kd hJ tcsuyf J jzpfw,fAs?
qdv
k w
kd mu tck&adS ewJh v$waf wmf[m b,fvv
kd w
$ af wmfv?J v$waf wmfu,
kd pf m;vS,f
trsm;pk tEdkif&&Sdxm;wm b,fygwD vJ? tJ'DygwD[m b,fvdkay:aygufvmovJ? tzJG0ifawGudk
b,fvpkd ak qmif;cJw
h mvJ pwJh pwJh tcsuaf wG[m jynfot
l m;vH;k od+y;D om;jzpfw,fAs? tcktcsed rf mS
tJ'gawGudk jynfolawG xkwfrajym=uwmu twdwfudk ausmcdkif;pGef@cGm+yD; jynfol@qENudk
tav;xm;a=umif; wpfae@wjcm; ydkydk+yD; jyovmaewJh tpdk;&eJ@v$wfawmf&J vkyf&yfawGeJ@
twdwx
f uf tem*wfuo
kd m yd+k y;D tmHak &mufae=uwJh jynfoal wG&J trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;
ESv;kH om;a=umifh jzpfw,fAs?

rwdkrxdaerSmr[kwf
'gayr,f h vl x k a cgif ; aqmif a':atmif q ef ; pk = unf & J NLD ygwD u awmh
trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;/ twdwfudk twdwf rSmyJ xm;cJha&;qdk+yD; 2008 tajccHOya'udk
rwdk@rxdbJ aerSmr[kwfbl;As? tcka=uG;a=umfxm;wJhtwdkif; a&G;aumufyJGrSm yg0if ,SOf+ydKif+yD;
tEdkif&vdk@ v$wfawmfxJ a&mufoGm;wJhtcg tajccHOya'jyifqifa&;udk wGef;wGef;wdkufwdkuf
vkyfaqmifrSmyJ vdk arSsmfvifh&w,fAs? vlxkuvnf; jyifoifhwmawGudk jyifzdk@ }udK;yrf;=uwmudk
tifwdkuftm;wdkuf 0dkif;0ef;yHhydk; ulnD=urSm aocsmw,fAsm?
2008 tajccHOya'/ 2010 a&G;aumufyJGqdkwJh ay;xm;csufawGt& tenf;qHk;
tJ'Dtcsdeftxdawmh quf+yD;&SdaeOD;rSm jzpfwJh v$wfawmfjyifyEdkifiHa&; tiftm;pkawGuvnf;
tJ ' D v k y f & yf u d k axmuf c H y H h y d k ; =urS m jzpf w ,f A s? tJ ' D t csd e f r S m jynf o l a wG & J qEN a wG
v$ w f a wmf E d k i f i H a &;enf ; vrf ; uwpf q if h atmif j rif z d k @ ta&;rS m tc&muswmuawmh
Ed k i f i H h a cgif ; aqmif r sm;&J oabmxm;yJ j zpf w ,f A sm? acsmacsmarG arG nif n if o mom
atmifjrifoGm;r,fqdk&ifawmh v$wfawmfEdkifiHa&;[m trSefwu,fyJ ysdKwdkif;}udKufwJh ESif;qDcdkif
jzpfvmvdrrhf ,fv@kd uGseaf wmf ,H=k unfaew,fAsm?

armif0Ho
(Popular News Journal 23/ 02/ 2012 rSu;l ,laz: jyygonf?)

82

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

83

r&Jw&JeJ h a&;}unhfvdkufwmyg

vlxkpdef0if;
azazmf0g&D 22&ufae@u &efuek w
f ikd ;f a'o}u;D jynfo@l v$waf wmfrmS jynfo@l v$waf wmf
Oya'a&;&mESihf txl;udp&P yfrsm; avhvmqef;ppfo;kH oyfa&; aumfr&Sief @J jynfo@l v$waf wmf OuU
ol&OD;a&$ref;wd@k awG@qHck =hJ uw,f? tJ'v
D akd wG@&mrSm jynfo@l v$waf wmf OuUu 0efxrf;awGvpm
wd;k ay;a&;eJ@ ywfoufwt
hJ qdk jynfo@l v$waf wmfrmS bma=umifw
h ifco
hJ vJqw
kd mudk tus,w
f 0ifh
&Si;f vif;ajym=um;oGm;cJw
h ,f?

owWd&daS pcsifw,f
tJ'DajymoGm;wJhtxJrSm tjynhft0 oabmwlwmwpfck awG@&w,f? tJ'guawmh
"usGefawmfu 'Dvkdajymayr,fh owif;xJusawmh &J&J0Hh0Hhqdkwmyg+yD; owWd&Sd&SdqdkwJh pum;usawmh
ygrvmbl;? oabmuawmh 'Dpum;udk useG af wmfo;kH vdu
k w
f mudk owif;pmxJ/ a&'D,x
kd /J wDAx
D u
J kd
xnfhvdkufw,fqdk&if usGefawmhftwGufrsm; pdk;&drf+yD;awmh rxnhfwmvm;awmh rodbl;? owWdvdk@
bmvd@k xnfv
h u
kd v
f q
J w
kd t
hJ cgrmS useG af wmfuawmh owW&d cdS siw
f ,f? 'gjzif&h if useG af wmfwpfa,muf
wnf;yJ owWd&Sdcsifwmvm;qdkawmh usGefawmfwdk@ EdkifiHom;vlrsKd;tm;vHk;udk &Sdapcsifw,f?
rdkufrJjcif;eJ@ r,SOfaom wm0efausr_udk tm;vHk;rSm&Sdapcsifw,f? tckcsdefrSma&m/
t&ifwkef;ua&m usGefawmfwdk@awG owdW&Sd=uvm;qdkwJhae&mrSm &SdwJhvlawGvnf; &SdrSmaygh/
wcsKd r&Sw
d hJ olawGvnf;&S=d urSmayg?h r&S&d wJt
h a=umif;&if;u bmvJqakd wmh ud,
k t
hf wWtusK;d pD;yGm;udk
=unh+f y;D awmh rajym&Jwmwd@k / ajymvdu
k &f if igu
h kd 'kuaQ &mufaprSmvd@k / tJ'v
D jkd zpfvmwJt
h cgusawmh
rSefwmvnf; rajym&J/ aumif;wmvnf; rajym&JqdkwJh taetxm;awGu 'Dtwkdif;qufoGm;r,f
qdk&if usGefawmfwdk@EdkifiH edrfhusaemufusaewJh taetxm;rSmyJ jzpfaevdrhfr,f vd@k jzpfw,f?

r&Jw&J qHk;jzwf
v$wfawmfOuU&J rdef@cGef;tjynhftpHkudk zwf+yD;wJhtcgusawmh 'Dpmudka&;vdkufawmh
r,fvdk@ r&Jw&J qHk;jzwfcsufcs+yD; a&;vdkufwm+zpfw,f? r&Jw&Jqdkwmu udk,fhtwGuf
pdk;&drfvdk@r[kwfbl;/ 'Dpm pmzwfy&dowf zwf&wJhtqifhudk ra&mufrD ZD0defcsKyfoGm;r,fhta&;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 8 3

84

pdk;&drfwmjzpfw,f? bma=umifhvJqkdawmh pmaypdppfa&;wdk@/ jyef}um;a&;0ef}uD;Xmewdk@eJ@


wnfhwnfh}uD;0ifwdk;wJh udpPjzpfaevdk@yJ? 'DudpPudk tapm}uD;uwnf;u a&;csifaewm? 'gayr,fh
vGwfrSmr[kwfygbl;avqdkwJh tawG;u tav;omaevkd@ ra&;jzpfbl;? tckvnf; rvGwfvnf;
a&;cJw
h ,fqw
kd hJ oufaotaxmuftxm;awmh usecf rhJ mS yJ/ ordik ;f w&m;cHawmh rjzpfawmhb;l aygv
h @kd
awG;+y;D a&;vdu
k w
f m jzpfw,f? pdppfa&;eJ@ rvGwv
f @kd *sme,fxrJ ygvnf; Facebook wifvu
dk &f if
zwf=u&rSmygy?J

jynfol@a&SarSmufrS uG,faysmufoGm;a&;
uddpPuawmh rD'D,mOya'qdkwJh uddpPyg? azazmf0g&D 17 &ufae@u jynfol@v$wfawmf
tpnf;ta0;rSm a&$jynfom rJqENe,fu =uHhckdifzGH@+zdK;a&;ygwDukd,fpm;vS,f OD;wifarmifOD;u
EdkifiHawmf&J pwkwWrdKifjzpfwJh rD'D,murS *sme,favmuwGif wpfzufowfbufvdkuf
ta&;tom;rsm; jynfol@a&SarSmufrS aysmufuG,foGm;a&;/ jynfol@ vdktifqEN trSeftrSm;udk
ormorwfusus oduQm&Sd&Sd rSswpGma&;om;xkwfa0aom wdkif;usKd;jynfjyK *sme,frsm;
xGufay:vma&;/ 0goemt&if;cH+yD; 0ifa&mufvkyfudkifaom ,Hk=unfcsuf cH,lcsuf&Sdonfholrsm;
pdwfat;csrf;ompGm oifhwifhaom t&if;tESD;jzihf *sme,frsm;xkwfa0&yfwnfEdkifa&;twGuf
pnf ; urf ; rJ h a iG & S m / pD ; yG m ;&S m ol r sm; avsmh e nf ; yaysmuf v ma&;eJ @ *sme,f a vmurS
vli,fowif;axmufrsm; ,ckxuf ydkrdk t&nftaoG;jrifhrm;vma&;wdk@twGuf rnfodk@aom
tumtuG,af y;aqmif&u
G Ef ikd rf nfukd od&v
dS ykd gw,f vd@k ar;oGm;cJw
h ,f?

qufvufxdef;ausmif;oGm;rnf
jyef=um;a&;0ef}uD;Xme jynfaxmifpk 'kwd,0ef}uD; OD;pdk;0if;u rD'D,mu rS
*sme,f a vmuwG i f wpf z uf o wf v d k u f a&;om;aom ta&;tom;rsm; jynf o l @ a&S rS
uG , f a ysmuf o G m ;a&;twG u f ,ck Ed k i f i H a wmf t pd k ; &tzG J @ opf pwif w m0ef , l c sd e f r S p
jyef=um;a&;0ef}u;D Xmeu vGwv
f yfrE_ iS hf wm0ef,rl &_ adS om/ vGwv
f yfrE_ iS hf qifjcifww
kH &m;&Sad om
pmayESifh pme,fZif;orm;rsm; jzpfvmap&ef wm0efodr_/ wm0ef,lr_wdk@jzifh aqmif&Guf=u&ef/
pmaypdppfa&;rlrsm; owfrSwfppfaq; =uyfrwfvsuf&Sda=umif;/ tem*wfwGif yHkESdyfOya'ESihftnD
ay:aygufvmrnhf Press Council uJhodk@ tzGJ@tpnf;rsKd;jzifh qufvuf xdef;ausmif;oGm;rnf
jzpfygw,f vd@k jyefvnfajz=um;oGm;cJyh gw,f?

owif;orm;ppfppf [kwf&Jvm;
'D t ar;eJ @ 'D t ajzud k = unh f j cif ; tm;jzif h r=umcif t wG i f ; rD ' D , mOya'qd k w m
wpfcak y:ayguv
f mzd@k &Sad =umif; odEikd w
f ,f? tJ'rD wkid cf ifuvnf; rD',
D mOya' a&;qGaJ &;eJ@ywfouf+y;D
jynfwiG ;f jynfy owif;rD',
D morm;awG yg0ifwufa&mufaqG;aEG;wJh aqG;aEG;yGaJ wG usi;f ycJ=h uw,f?
jynfy owif;rD',
D morm;trnfcw
H csKd u rD',
D mOya'twGuf t=uaH y;csuaf wG wifjy=uwmvnf;
awG@&w,f? rD'D,mudk csKyfudkifzdk@ a&;qGJwJhOay'udk rD'D,morm;awG udk,fwkdifyg0ifaqG;aEG;
t=uH a y;=uw,f q d k a wmh awmf a wmf t H h = ord w ,f ? owif ; rD ' D , morm;ppf p pf a wG r S
[k w f & J vm;vd k @ vnf ; tawG ; a&muf r d w ,f ? ud k , f h v nf y if ; ud k pG y f r ,f h } ud K ;uG i f ; ud k
84

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

85

'Dtar;eJ@ 'Dtajzudk=unhfjcif;tm;jzifh r=umciftwGi ;f rD',D mOya'qdwk m wpfcak y:aygufvmzd@k&adS =umif;


odEikd fw,f? tJ'rD wkdi cf ifuvnf; rD',D mOya' a&;qGJa&;eJ@ywfouf+yD; jynfwGi;f jynfy owif;rD',D morm;awG
yg0ifwufa&mufaqG;aEG;wJh aqG;aEG;yGaJ wG usif;ycJh=uw,f? jynfy owif;rD',D morm;trnfcwH csKdu
rD',D mOya'twGuf t=uHay;csufawG wifjy=uwmvnf; awG@&w,f? rD',D mudk csKyfudki fzdk@ a&;qGJwJhOay'udk
rD',D morm;awG ud,k wf idk yf g0ifaqG;aEG; t=uHay;=uw,fqakd wmh awmfawmft=hH ordw,f?
owif;rD',D morm;ppfppfawGrS [kwf&Jvm;vdk@vnf; tawG;a&mufrdw,f? udk,fhvnfyif;udk pGyfr,fh}udK;uGi ;f udk
ud,k wf ikd 0f ifuspfay;wmeJ@ rwlbl;vm;?
ud,
k w
f ikd 0f ifuspaf y;wmeJ@ rwlb;l vm;?

Oya'qdkwm csKyfudki fzdk@


Oya'qdw
k m b,fOya'yJjzpfjzpf/ wdik ;f oljynfom;rsm;udk csKyu
f ikd zf @kd csrw
S w
f mjzpfw,f?
'Dru
kd a&pD&J tESpo
f m&u vlawGukd wkwaf ESmifxm;wJh aESmif}uKd ;tm;vH;k u vGwu
f if;a&; jzpfw,f?
owif;orm;rSef&if b,fvdk csKyfydkifr_rsKd;udkrqdk qef@usif&r,f? ppfrSefwJh 'Drdkua&pDjzpfzdk@twGuf
rvdv
k m;tyfwhJ jynfov
l x
l u
k kd aESmif}uKd ;wnf;wJOh ya'awGukd y,fzsu+f y;D r&Srd jzpfxm;zd@k vdt
k yfwhJ
Oya'awGuo
kd m xm;&Su
d sio
hf ;kH &rSm jzpfw,f? owif;rD',
D mudk xde;f csKyw
f hJ Oya'/ yk'rf awG tckukd
renf;vSygb;l ? wcsKd u rv_yo
f m r&Suo
f matmif wif;usyv
f eG ;f vd@k ajzavSsmo
h if+h y;D / wcsKd usawmh
'Drdkua&pD&J tESpfom&eJ@ qef@usifzufjzpfaevdk@ vHk;0 zsufodrf;ypfoifhw,f?

}udKufovdk csJum;vdk@&
acwftqufquf owif;orm;awG trsm;qHk;&ifqdkif&wJh toa&zsufr_ Oya'/
tpd k ; &ud k t=unf n d K ysuf a pr_ Oya'/ ql y l r _ j zpf a tmif v_ H @ aqmf r _ O ya'/ tck a cwf a y:
tDvufxa&mepfOya' qdkwmawGu yHk}uD;csJcsif&if }udKufovdkcsJum;+yD; tr_vkyfvkd@ &ygw,f?
vufzuf&nfqdkifrSm oli,fcsif;ESpfa,muf pm;0wfaea&; =uyfwnf;a=umif;/ bmwpfckrS
aumif;wmrawG@&a=umif;/ csrf;omolawGuawmh oef;axmifcsD+yD; csrf;omae=ua=umif;/
ajymd k ; ajympOf ES p f u d k , f = um;ajymqd k a erd = uwmud k ab;pm;yG J r S m &S d w J h vl w pf a ,muf u
tpdk;&qef@usifaea&;awG ajymaewm=um;cJha=umif; oGm;+yD;wdkif=um;vdkuf&if csufcsif;zrf;csKyf+yD;
ppfaq;cH&w,f? yH}k u;D csJ +y;D tpd;k &t=unfnKd ysuaf pr,fph um;awG ajymw,f/ ab;uvlawG=um;
Edik w
f t
hJ wGuf qlyal tmif v_@@Haqmfygw,fv@kd pGcJ suw
f ifEidk w
f ,f? rdwaf qGcsi;f tD;ar;vfe@J pmyd@k +y;D
nnf;rdwmudkvnf; tDvufxa&mepfyk'fr wyf+yD; zrf;Edkifw,f?

vGwfvyfa&;pdwfudk csKd;ESdrfzdowfzkd@
vuf&u
dS sio
hf ;kH aewJh r_cif;qdik &f m/ w&m;rqdik &f m Oya'awG tm;vH;k avmufe;D yg;u udv
k ekd D
tpd k ; &acwf u wd k i f ; ol j ynf o m;rsm;&J vG w f v yf a &;pd w f " mwf u d k csKd ; ES d r f z d o wf z d k @
a&;qGcJ srw
S cf =hJ uwmawG jzpfw,f? jynfov
l x
l u
k kd umuG,af pmifah &Smufz@kd a&;cJw
h m r[kwyf gb;l ?
'ga=umifh tcktcsdefrSm tJ'Dvdk zdESdyfcsKyfcs,fa&; vufeufoufoufjzpfaewJh Oya' yk'frawGudk
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 8 5

86

Oya'qdwk m b,fOya'yJjzpfjzpf/ wdik f;oljynfom;rsm;udk csKyfudki zf @kd csrSwfwmjzpfw,f? 'Drdkua&pD&J


tESpof m&u vlawGukd wkwaf ESmifxm;wJh aESmif}udK;tm;vHk;u vGwfuif;a&; jzpfw,f? owif;orm;rSef&if
b,fvkd csKyfyikd fr_rsKd;udkrqdk qef@usif&r,f? ppfreS fwJh 'Drdkua&pDjzpfzdk@twGuf rvdkvm;tyfwJh jynfolvlxkudk
aESmif}udK;wnf;wJhOay'awGudk y,fzsuf+yD; r&Sdrjzpfxm;zdk@vdktyfwJh Oya'awGudkom xm;&Sdusifoh ;kH &rSm
jzpfw,f? owif;rD',D mudk xdef;csKyfwJh Oya'/ yk'frawG tckudk renf;vSygbl;? wcsKdu rv_yfom
r&Sufomatmif wif;usyfveG ;f vd@k ajzavSsmhoifh+yD;/ wcsKdusawmh 'Drdkua&pD&J tESpfom&eJ@
qef@usifzufjzpfaevdk@ vHk;0 zsufodrf;ypfoifwh ,f?
kyo
f rd ;f zd@k avsmch sz@kd tm;vH;k 0dik ;f 0ef; }uKd ;pm;&rSm jzpfygw,f? 'Dvt
kd csed rf sK;d rSm owif;rD',
D mawGukd
csKyfu dkifzdk@ &nf& G, fwJh rD'D, mOya'rsKd; oGwfoGif;rvmoifhygbl;? ESp faygif;ig;q,fausmf
owif;orm;vkyv
f molwpfa,muftaeeJ@ owif;rD',
D mudk csKyu
f ikd rf ,hf b,fvkd tpDtrHrsK;d rqdk
qef@usiu
f ef@uGuyf gw,f?

vufcHEkdi frmS r[kwf


owif;orm;wdk@vdkufem&r,fh usifh0wfpnf;urf;awGqdkwmvnf; owif;orm;awG
ud k , f w d k i f aqG ; aEG ; wd k i f y if a&;qG J & rS m jzpf w ,f ? q&m0ef a wG t wG u f usif h 0 wf u d k
q&m0efr[kwfolawGudk a&;cdkif;vdk@ rjzpfygbl;? q&m0efawGudk,fwdkifa&;rS t"dy`m,f&Sdygw,f?
tJ'ga=umifh vH;k 0vGwv
f yfwhJ owif;pmq&mtoif;wd@k / owif;axmuftoif;wd@k ay:xGuv
f mzd@k
t&ifqHk; vkyf&ygr,f? 'gudkrvkyfbJeJ@ owif;rD'D,musifh0wf pnf;urf;a&;qGJwm jzpfjzpf/
rD ' D , mOya' jyXmef ; wmjzpf j zpf / atmif j rif v mzG , f r&S d y gbl ; ? bma=umif h v J q d k a wmh
b,fvdkowif;orm;ppfppfrsKd;rS vufcHEdkifrSm r[kwfvdk@yg?

vlxkpdef0if;
(qifqm tjzKwfcH&wJh aqmif;yg;yg?
05/ 03/ 2012 xkwf Weekly Eleven Journal twGuf a&;cJhwm jzpfygw,f?)

86

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

87

0g&ihf owif;pmq&m vlxkOD;pdef0if;ESihf awG hqHkjcif;


rD'D,m zG@HjzdK;wdk;wufapcsifw,f/ pwkwrdKif =uHhcdkifapcsifw,fqdk&if/ rD'D,mzGH@jzdK;
wdk;wufatmif/ vkyfudkifEdkifwJh tajctaeudk zefwD;ay;zdk@yJ jzpfw,f? rD'D,mawGudk xyfjyD;awmh
csKyu
f ikd zf @kd rvkyo
f ihb
f ;l
jyef=um;a&;0ef=uD;XmeESihf ukvor*~ ynma&;/ ody`HESihf ,Ofaus;r_tzGJ@ (UNESCO)
wdk@ yl;aygif;jyD; Conference on Media Development in Myanmar tvkyfHk aqG;aEG;yGJudk
rwfv 19&ufESihf 20&ufae@wGif &efukefjrdK&Sd csmx&D,rf [dkw,fY jyKvkyfcJhygonf?
tqdyk g tvkyf kH aqG;aEG;yGt
J ay: tjrifrsm;ESifh tpd;k &rS a&;qGjJ ymef;&ef jyifqifaeaom
yHEk ydS rf 'D ,
D mOya'ESifh ywfoufjy;D 0g&ihf owif;pmq&m vlxOk ;D pde0f if;tm; ar;jref;xm;cJo
h nfrsm;udk
azmfjyvdu
k yf gonf?
ar; - rwfv 19/ 20 rSm Conference on Media Development in Myanmar
tvkyfHkaqG;aEG;yGJudk &efukefrSm vkyfcJhygw,f? vkyfwJhtcgrSm jynfwGif;u vlwpfcsdKudk ac:w,f?
jynfyu vlwpfcsdKudk ac:w,f? jyef=um;a&; 0ef=uD;XmeeJ@ UNESCO wdk@ yl;aygif;jyD; vkyfcJhw,f?
EdkifiHwum rD'D,m axmufyHha&;tzGJ@ (IMS) vnf; ygw,fvdk@ od&ygw,f? wyfxm;wJh
acgif;pOfuawmh Media Development in Myanmar vdk@ qdkygw,f?
owif;awmfawmfrsm;rsm;rSm azmfjycJw
h muawmh aqG;aEG;yGu
J &vmwJh t=ujH yKcsuaf wG
udk yHEk ydS rf 'D ,
D m Oya'twGuf 'kw,
d rl=urf; a&;qGw
J ahJ e&mrSm xnho
f iG ;f r,fv@kd azmfjyxm;=uygw,f?
tck yHkESdyfrD'D,m Oya'twGuf 'kwd,rl=urf; a&;qGJwJhtcgrSm ydkjyD;jynhfpHkatmif jynfwGif;/
jynfyuvlawGukd zdwaf c: jy;D tckvrkd sKd ; Conference vkyw
f m jzpfw,fv@kd jyef=um;a&;0ef=u;D u
rZsdrowif;Xme tifwmAsL;rSm ajzxm;wm zwf&ygw,f? q&mh tjrifua&m b,fvdk&SdygovJ?
ajz - q&mvnf; 'D[mudk zwf=unhfvdkufw,f? zwf=unhfvdkufawmh Conference
acgif;pOfu bmvJqdkawmh Media Development in Myanmar / jrefrm rD'D,mavmu
zGH@jzdK;wdk;wufa&; qdkwJhacgif;pOfeJ@ vkyfwmjzpfw,f? vmjyD; awmh zwf=um;wJh jynfyu
yk*Kd~ vaf wGuvnf; rD',
D mzG@H jzKd ; wd;k wufa&;twGuyf J ajymoGm;=uygw,f? Media Law qdw
k mu
tpdk;&bufu zwfwJh pmwrf;awGrSmyJ oGm;ygw,f?
tJ'Dawmh 'D Conference [m a&mifawmfjyefeJ@ a&mwJh Conference vdk@yJ q&mu
owfrw
S w
f ,f? rD',
D m Oya'awG/ Oya'trsKd ;rsKd ;eJ@ olw@kd u xde;f csKyzf @kd vkyu
f ikd =f uw,f? Oya'qdw
k hJ
oabmudku xdef;csKyfzdk@yJ? jynfolawG&J vGwfvyfcGihfawG/ xdef;csKyfzdk@twGuf wnfqJtpdk;&
wnfwnfjidrfjidrfeJ@ &Sdzdk@/ olwdk@ tm%mwnfjrJzdk@twGuf aemuf jynf olvlxkudk csKyfudkifxm;zdk@
zdEydS x
f m;zd@k vkyw
f hJ Oya'awG jzpfw,f?
Oya'awG[m r&Sdvnf; raumif;/ &Sdvnf; raumif; oabmaqmifw,f? r&Sdvdk@vnf;
rjzpfbl;? odk@aomf &Sd&ifvnf;yJ vdkwmxufydkjyD; rsm;vm&ifvnf; raumif;bl;? Oya'tenf;qHk;
&SdwJh EdkifiH[m at;csrf;om,mrSmyJ? Oya' trsm;qHk;&SdwJh EdkifiH[m b,fawmhrS at;csrf;om,mr_
r&Sdbl;?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 8 7

88

jyef=um;a&; 0ef=uD;XmetaeeJ@u olwdk@ajymovdk rD'D,m zGH@jzdK;wdk;wufapcsifw,f?


pwkwrdKif =uHhcdkifapcsifw,fqdk&if rD'D,mzGH@jzdK;wdk;wufatmif vkyfEdkifudkifEdkifwJh tajctaeudk
0ef=u;D XmetaeeJ@u zefw;D ay;zd@k yJ jzpfw,f? rD',
D mawGukd xyfjy;D awmh csKyu
f ikd zf @kd rvkyo
f ihb
f ;l ?
bma=umihf rvkyfoihfvJqdkawmh &SdwJh Oya'awGudku odyfrsm;aeygjyD? toa&zsufr_/
tpdk;&udk t=unfndKysufapr_ / qlylatmif vH_aqmf pnf;Hk;r_/ tDvufxa&mepf tuf Oya'/
H;k awmfukd t=unfnKd ysuaf pr_ ponftm;jzihf Oya'awGu trsm;=u;D &Syd gw,f? tJ'D Oya'awGukd
vdck sio
f vdk qGq
J ef@vd@k vnf; &w,f? =uKd uo
f vdk us,af tmif yH=k u;D csJ vd@k vnf; &w,f?
tJ'v
D kd vkycf =hJ uvd@k vnf;yJ a&S;acwftqufqufuvnf;yJ owif;pmawG toa&zsuf
r_eJ@ w&m;pGJcH&wmawG/ yk'fr 5eJ@ csdwfydwfcH&wmawG/ tzrf;cH&wmawG trsm;=uD; &SdcJhw,f?
wu,fwef; owif;vGwfvyfcGihf&Sdrs pwkwrdKif [m =uHhcdkifr,f? owif;vGwfvyfcGihf r&Sdbl;/
trSew
f &m;udk azmfxw
k v
f @kd r&bl;qd&k if pwkwr dKif qdw
k mvnf;yJ tajymyJ &Srd ,f?
vufawG@ bmrS r&Sdbl;? vlwdkif; vGwfvyfpGm ajym=um;cGihf/ vGwfvyfpGm a&;om;cGihf/
rdrd,Hk=unfcsufudk vGwfvyfpGm udkifpGJxm;cGihf/ vGwfvyfpGm pnf;Hk;vH_aqmfcGihfqdkwmawGudk
tajccH O ya'uae tmrcH c suf ay;xm;jyD ; om;? vl o m;wd k i f ; cH p m;&r,h f tajccH
vl@tcGit
fh a&;jzpfw,f?
tck rD'D,mOya'awG vkyfjcif;[m 'DtajccHOya'udk qef@usif&mvnf; usw,f?
tajccHOya'u ay;xm;wJh tcGihfta&;udk wjcm;b,folurS ydwfyifwm;qD;vdk@ r&bl;?
tajccHOya'[m wdik ;f jynfrmS tm%mt&Sq
d ;kH jzpfw,f? tajccHOya'u ay;xm;wJ[
h mudk ydwyf if
wm;qD;vkyfvdk@&Sd&if ydwfyifwm;qD; cH&olawGu w&m;pGJvdk@&w,f?
'g tajccHOya'udk rav;pm; rvdkufemr_ EdkifiHom;awG&JtcGihfta&;udk csdK;azmuf&ef
=uHpnfr_eJ@ w&m;pGJvdk@&w,f? tck&dSaewJh rD'D,mOya' tygt0if tDvufxa&mepf Oya'wdk@
bmwd@k tpd;k &udk t=unfnKd ysuaf pwJw
h @kd pwJh Oya'awGtm;vH;k uawmh jynfoal wGukd zdEySd cf sKycf s,w
f hJ
Oya'awGjzpfw,f
ar;- jyef=um;a&;0ef=uD; ajymoGm;wJh txJrSmawmh topf jyefvnfa&;qGJaewJh
yHEk ydS rf 'D ,
D mOya'[m pme,fZif;vGwv
f yfciG u
fh kd ydwyf ifwm;qD;zd@k r[kwb
f ;l / pme,fZif; vGwv
f yfciG u
fh kd
rSerf eS u
f efuef oH;k Edik zf @kd vkyaf ewmvd@k ajymygw,f?
aemufjyD; rD'D,mOya'udk pwif uef@uGufpOfu rD'D,mOya'orm;awG ajymcJh=uwJh
EdkifiHwum vl@tcGihfta&; a=unmpmwrf; Article 19 yg tcGihfta&;awGtwdkif; vkyfzdk@
ajymcJw
h mawGuv
kd nf; jyefvnf acsycJw
h m zwf&ygw,f?
Oyrm Article 19 udk oHk;wJhtcg Article 29 rSm azmfjyxm;wJh tcsufudk owdxm;zdk@
qdkjyD; ajymvmygw,f? 'DvdkajymvmwJh tay:rSma&m q&mhtjrifu b,fvdk&SdygovJ?
ajz - vGwfvyfpGm xkwfazmf ajym=um;cGihf qdkuwnf;u pum;vHk;u &Sif;aejyDav? 'g
vGwv
f yfciG fh yJ?
tJ'D vGwv
f yfpmG ajym=um;cGiu
fh kd xde;f csKyw
f ,f qdu
k wnf;udu
k 'Dxed ;f csKyw
f hJ Oya'[m
rSm;aejyD? zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk csdK;azmuf&m usw,f? rav;pm;&m usw,f?
88

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

89

vufwpfv;kH jcm; vkyjf y;D awmh ud,


k v
f ckd si&f m qGw
J o
hJ abm a&mufw,f? q&mhtaeeJ@uawmh 'gukd
vH;k 0vufrcHb;l ?
'g[m vHk;0zGJ@pnf;yHk tajccHOya'udk usL;ausmf apmfum;r_vdk@yJ owfrSwfw,f?
rD'D,morm; wpfa,muftaeeJ@uawmh rD'D,mudk csKyfudkifzdk@vkyfwJh pnf;urf;Oya' rSeforSsudk
f @kd ? pwkwr dKif
qef@usi&f rSmyJ? 'Dvkd qef@usiw
f m bma=umihv
f q
J &kd if pwkwr dKif yDoapcsiv
yDyDoo xGef;um;rS tJ'Dwdkif;jynf[mvnf;yJ at;at;csrf;csrf; omom,m,meJ@ xGef;um;
wd;k wufvmEdik w
f ,f?
pwkwr dKif arSmifcsomG ;jyq
D &kd if wdik ;f jynfwpfcv
k ;kH arSmifcswmeJ@ twlwyl ?J 'ga=umihf
pwk w r dK if ud k arS m if c swJ h Oya'rS e f o rS s ud k q&muawmh uef @ uG u f w ,f ? tJ ' D a wmh
owif;rD'D,mawGudk rcsKyfudkif&bl;vm;vdk@ ar;p&m &Sdw,f? r[kwfygbl;? csKyfudkif&r,f?
ppfom;awGrSmvnf; ppfom;awG vdkufemzdk@ pnf;urf; Oya'awGeJ@ csKyfudkifw,f?
q&m0efawGrSmvnf; q&m0efawG vdkufemzdk@ pnf;urf; usihf0wfawG &Sdw,f? tvm;wlyJ
ausmif;q&mawGrSmvnf; ausmif;q&m usihf0wfawGeJ@ csKyfudkifw,f?
owif; rD'D,morm;udkvnf; owif;rD'D,m usihf0wfawG trsm;=uD;&Sdygw,f?
Edik if t
H oD;oD;rSm ud,
k Efh ikd if eH @J vdu
k af vsmnDaxGjzpfwhJ owif;pmq&m usi0fh wf Oya'awG/ Edik if w
H idk ;f
Edik if w
H ikd ;f rSm &Sw
d ,f? tJ'u
D si0fh wfawGu owif;rD',
D mawGukd xde;f csKyyf gw,f? rvkyo
f ihw
f mawG
rvkyfzdk@/ rrSefruefwmawG rvkyfzdk@/ tusihf pm&dwawG razmufjym;zdk@/ 'gawGudk xdef;csKyfygw,f?
tJ'D xdef;csKyfwJh usihf0wf/ pnf;urf;awGudk owif;rD'D,morm;awGu omvSsif
a&;qG&J ygw,f? q&m0efawG&J usi0fh wfukd jrefrmEdik if H q&m0eftoif;uyJ a&;qGw
J ,f? jynfxaJ &;
0ef=uD;Xmeu 0ifqGJvdk@ r&bl;? Oya'Xmeu 0ifqGJvdk@ r&bl;? q&m0efawG&J oabmobm0udk
q&m0efawGrS odw,f? 'ga=umihrf @kd q&m0efawGtwGuf usi0fh wf pnf;urf;awGukd q&m0efawGuyJ
csrw
S &f w,f?
tvm;wlyJ owif;rD'D,morm;awG&J oabmobm0udk a&SaecsKyfHk;u bmrS
em;rvnfbl;? jynfxJa&; 0ef=uD;Xmeqdk&if euef;wpfvHk; rodbl;? jyef=um;a&;0ef=uD;Xmevnf;
rodygb;l ? jyef=um;a&; 0ef=u;D Xmeodwmu owif;awGukd b,fvkd csKyu
f ikd &f rvJ qdw
k myJ odw,f?
owif;rD'D,m zGH@jzdK;atmif bmvkyf&rvJqdkwm olwdk@rodbl;?
'gu owif; rD'D,morm;rS odr,f? owif; rD'D,morm;uomvSsif 'Dusihf0wfawG/
pnf;rsOf;awGudk a&;qGJ&r,f? 'D[mudk jyifyuvlawG vma&;qGJwmudk vHk;0 vufrcHbl;?
'DvdktzGJ@tpnf;rSm jyify yk*~dKvfawGygvnf; vufrcHbl;? owif;rD'D,m[m vGwfvyfwJh
owif;rD'D,morm;awGyJ jzpf&r,f? tpdk;& owif;pm q&mawG ygvmwm vufrcHbl;?
ar;- Conference zGihfyGJae@rSmyJ jyef=um;a&;0ef=uD;u ajymcJhygw,f? rD'D,m
jyKjyifajymif;vJra_ wGtwGuf tqiho
f ;kH qihf cGjJ y;D vkyaf ew,f? yxrtqihu
f ajzavsmah y;r,f? 'kw,
d
tqihu
f 1962 yHEk ydS x
f w
k af 0 Oya'udk zsuo
f rd ;f jy;D yHEk ydS rf 'D ,
D m Oya'a&; qGrJ ,f? wwd,tcsuu
f
yHEk ydS rf 'D ,
D m Oya' jymef;jy;D pme,fZif;awG vGwv
f yfre_ @J wm0ef,rl /_ vGwv
f yfre_ @J qifjcifww
kH &m;
[efcsun
f aD tmif jyef=um;a&;0ef=u;D Xmeu ulnyD yhH ;kd aqmif&u
G af y;r,fqakd wmh olajymcJw
h mtay:
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 8 9

90

q&mhtaeeJ@a&m b,fvdk rSwfcsufay;csifygvJ?


ajz - ckeu ajymovdkyJ? 'g[m xdef;csKyfr_yJ? xdef;csKyfr_ rSeforSsudk qef@usifw,f?
b,f owif;rD',
D morm; ppfppf/ b,f Professional rqdk ud,
k v
fh nfyif;udk pGyrf ,hf =uKd ;uGi;f udk
b,folrS 0ifjyD;awmh uspfray;bl;? tJvdkqdk&if tJ'Dvl[m Professional owif;orm; ppfppf
r[kwaf wmhb;l ?
'gukd 0ifjy;D awmh =uKd ;uspw
f t
hJ xJrmS 0ifygwo
hJ al wG[m acwfysu*f sme,fvpfawG/ olw@kd
tcGihfta&;udk arSsmfudk;jyD;awmh/ olwdk@ tusdK;pD;yGm;wpfck twGuf 'DxJrSm a&m,drf;vdkuf
bom;,drf;vdkuf 0if,drf;=uwm[m acwfysuf *sme,fvpfawGyJ jzpfw,f? Professional
*sme,fvpfawG r[kwb
f ;l ?
ar; - 'gayr,hf tJ'D Conference rSm jynfytajcpdkuf rD'D,m (exile media)
awGvnf; yg0if qG;aEG;cJh=uygw,f? olwdk@ jyefa&;=uwJh owif;awGt& Conference tay:
taumif;jrif _axmihfu a&;cJhwm zwf&ygw,f?
rwfv 19 &ufae@wkef;u DVB/ {&m0wDtygt0if jynfytajcpdkuf rD'D,m 11 cku
tpdk;& a&;qGJaewJh rD'D,m Oya'eJ@ owif;rD'D,m vGwfvyfcGihftwGuf wif;=uyfwJh Oya'awG
zsufodrf;ay;zdk@ a=unmcsufwpfck xkwfcJhygw,f? q&mvnf; olwdk@ 0ufbfqdkufawGudk
rjywfzwfaewJo
h q
l akd wmh 'Dtay:rSm b,fvkd oH;k oyfcsiyf govJ?
ajz - wcsdKawGu q&meJ@ awG@wJhtcsdefrSm ajymwJh pum;u wpfrsdK;yJ? olwdk@
0ufbq
f u
kd rf mS jyefa&;wJh tcgusawmh wpfrsKd ;yJ? olw@kd q&meJ@ awG@wJh tcsed u
f sawmh q&mwd@k eJ@
wpfoabmwnf; udkufnDaewmyJ? jyefa&;wJhtcgusrS tpdk;&u yGihfvif;vmygjyD? 'Drdkua&pD
vrf;pudak wmh ajcvSr;f eif;aeygjy?D avSsmufvrS ;f aewm uGseaf wmfw@kd awG@ae&ygjy?D 'gawG ajymwmyJ?
q&mwd@k eJ@ awG@wJt
h cgusawmh 'gawG olw@kd vH;k 0r,Hb
k ;l wJ?h tajymif;tvJawG vH;k 0r,Hk
ygbl;? 'Drdkua&pD vrf;p jrifw,fqdkwmvnf; vHk;0olwdk@ rjrifygbl;vdk@ olwdk@ ajymwmyJ? 'g[m
olwdk@ 'DrSmvmjyD;awmh vkyfcGihfomzdk@twGuf tcGihfta&; arSsmfudk;jyD;awmh vmjyD;awmh
a&ma,mifae=uwmyJ? *sme,fvpf ppfppfawG r[kwfygbl;?
ar; - wpfcsdK exile media awGudk olwdk@ tajcpdkufxm;wJh EdkifiHu tJ'DEdkifiHxJrSm
raeapcsifawmhyJ jrefrmjynfudk jyefzdk@ wGef;tm;ay;wmawG &Sdw,fvdk@ od&ygw,f? 'ghtjyif
wpf c sd K awG q d k & if v nf ; axmuf y H h x m;wJ h tzG J @ tpnf ; awG u taxmuf t yH h a y;wmawG
&yfqikd ;f vdu
k w
f ,f? xyfjy;D &yfqikd ;f cH&r,hf tajctaeawG &Sad ew,fv@kd vnf; odae&ygw,f?
aemufjy;D tckvyk cf w
hJ hJ Conference udk aemfa0tpd;k &u axmufyhH ulnaD y;w,fqw
kd hJ
toHawGvnf; tjyifrSm =um;&ygw,f? b,fvdkyJjzpfjzpf 'Dvydkif;awGrSm jrefrmEdkifiHxJ jyef0ifzdk@
vkyfvmwJh exile media awGeJ@ywfoufjyD; oHk;oyfr_awGuawmh v_yfv_yfcwfcwf &SdcJhygw,f?
exile media awGe@J ESpa
f ygi;f rsm;pGm xdawG@ ajymqdrk a_ wG &Sad ecJw
h hJ q&mhqrD mS a&m b,fvt
kd jrifrsKd ;
&Sad ervJ?
ajz - 'DvlawGu 'DrSm tpdk;&/ tck jyef=um;a&; 0ef=uD;XmeeJ@aygif;/ jyef=um;a&;0ef=uD;
Xme&J cGijfh yKcsuef @J owif;XmeawG xlaxmifr,f/ owif;pmawG xkwcf iG afh wmif;r,fqckd &hJ if 'g[m
90

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

91

olwdk@uvnf; tcGihfta&; arSsmfudk;jyD;vkyfwJh owif;orm;vdk@yJ owfrSwf&rSmaygh?


jynfwGif;rSmawmifrS b,folrS vGwfvGwfvyfvyf owif;pmawG xkwfcGihfray;/
*sme,fawG xkwfcGihfray;wmudk olwdk@u 'DtcGihfta&;ukd &atmif,l csifw,fqdkwmudku 'g[m
rrSefuefwJh vkyf&yfyJ? oduQm&Sd owif;orm;qdk&if 'grsdK;b,fawmhrS rvkyfbl;? aumif;wJh
*sme,fvpfawG&Sd ygw,f? aumif;wJh EdkifiHa&;orm;awGvnf; &Sdygw,f? owif;orm; yDoatmif
=udK;pm;aewJh vli,fawGvnf; &Sdygw,f? r&Sdbl;vdk@ r[kwfbl;?
ar; - DVB rSm azmfjycJhwJh tifwmAsL;rSmawmh jrefrmEdkifiHxJudk jynfyrD'D,mawG
vmcGiafh y;jy;D tckvyk af ewJh vkyif ef;pOfawGrmS ygwemtaeeJ@ ygvmwm[m wd;k wufrw
_ pfck jzpfw,f?
h xJrmS
'Dygwemqdw
k hJ udp&P yfukd jyef=um;a&; 0ef=u;D Xme n$e=f um;a&;r_;csKyf OD;&JxGfu olajymwJt
xnhaf jymoGm;w,fv@kd azmfjycJyh gw,f? q&mua&m wd;k wufrv
_ @kd ,lqygovm;?
ajz - wdk;wufr_vdk@ r,lqygbl;? wpfzufu 'Drdkua&pDEdkifiH wnfaqmufaejyDvdk@
ajymvmcJhwm wpfESpf&SdjyD? 'Drdkua&pDEdkifiH wnfaqmufaew,fqdk&if vlawG vGwfvyfpGm
0ifxGufoGm;vm vkyfudkifaejcif;[m tqef;r[kwfygbl;? bmwdk;wufr_rS r[kwfygbl;?
ar; - ESpfig;q,fvHk;vHk; tvGeftuGsH jzpfcJhr_awGudk a&Smif=uOfvdka=umif; OD;&JxGu
f
Conference rS m ajymcJ h w ,f v d k @ rZ s d r owif ; rS m a&;xm;ygw,f ? vuf & S d j zpf a ewJ h
taetxm;awGt& ESpfig;q,fvHk; tvGeftuGsH jzpfcJhwmawGudk jyef=um;a&; 0ef=uD;Xmeu
a&Smif=uOfoGm;r,fqdkwm jzpfEdkifyghrvm;?
ajz - vHk;0 rjzpfEdkifygbl;? ESpf 50 tawG@t=uHK/ ESpf 50 tawG@t=uHKt& vHk;0
rjzpfEikd yf gb;l ?
ar; - bmha=umihfvdk@ q&mxifovJ?
ajz - bma=umih f v J q d k & if OD ; &J x G f u b,f o l v J ? ppf A d k v f u vmwJ h v l /
jyef=um;a&;0ef=u;D u cdik ;f vd@k qd&k if cdik ;f wJt
h wdik ;f vkyrf mS yJ? jyef=um;a&;0ef=u;D u b,fov
l ?J cdik ;f &if
cd k i f ; wJ h t wd k i f ; vk y f r S m yJ ? ol , H k w m vk y f v d k @ r&bl ; ? ol , H k = unf & m ajymvd k @ r&bl ; ?
'Dobm0w&m;=uD;u aysmufroGm;ygbl;? tck vuf&Sdtwdkif;vnf; &SdaewmyJ? &SdaewJhtwGuf
'Dtpdk;& 'DyHkpHatmufrSm vHk;0 rjzpfEdkifbl;?
tar&du efEdkifiHwdk@ / t*FvefEdkifiHwdk@ 'Drdku a&pD EdkifiH=uD;awGrSm jyef=um;a&;
0ef=u;D Xmeqdw
k m vH;k 0 r&Sb
d ;l ? rD',
D m Oya'qdw
k m rajymeJ@awmh? jyef=um;a&; 0ef=u;D Xmeqdw
k mudk
r&Sdbl;? pifumylvdk EdkifiHrSm xdkif0rfvdk EdkifiHrSmawmh &SdrSmaygh? pifumylvdk EdkifiHu 'Drdkua&pDEdkifiHrS
r[kwfwmyJ? 'Drdkua&pD EdkifiHppfppfawGrSm jyef=um;a&; 0ef=uD;awmif r&Sdygbl;?
rD'D, m Oya'&Sdzdk@ qdkwm xm;awmh? kyf&Sifq ifq mqdkwm kyf&Siform;awGu
olw@kd zmomolw@kd zG@J xm;wJh tzG@J tpnf;uaejy;D awmh rating owfrw
S jf y;D awmh ay;wmyJ &Sw
d ,f?
qifqmvkyw
f ,fqw
kd m r&Sb
d ;l ?
ar; - tDvufxa&mepf Oya'[m rD'D,morm;awGtwGuf tE&m,ft&SdqHk; Oya'
jzpfaeygw,f?'Dae@acwfrSm tdkifwDeJ@ uif;EdkifwJholvnf; r&Sdygbl;? 'Dvdk Oya'udk rzsufyJ rD'D,m
Oya'yg xyfvkyfvmawmh ydkjyD;=uyfzdk@qdkwJh tjrifawG &Sdygw,f? tDvufxa&mepf Oya'tay:rSm
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9 1

92

q&m b,fvdkjrifvJ?
ajz - q&mvkyfcJhzl;awmh q&mhwynhfawGu urBmmtEW&m,f &Sdw,f? &Sdaeawmh
wynh f a wG e J @ q&meJ @ u tD ; ar;vf e J @ pum;ajym=uwm &S d w ,f ? tD ; ar;vf yd k @ =uw,f ?
wpf a ,muf e J @ wpf a ,muf tjyef t vS e f / ol w d k @ zwf a pcsif w J h aqmif ; yg;wpf y k ' f a wG @ &if
tJ'aD qmif;yg;udk tD;ar;vfu yd@k ay;vdu
k w
f ,f?
olwdk@uvnf; olwdk@zwfapcsifwJh aqmif;yg;av;awG q&mzwfzdk@qdk jyD; ydk@ay;w,f?
'gawGuykd J tDvufxa&mepf Oya'eJ@ ta&;,lv@kd &w,f? vuf&dS wnfqJ Oya't&/ a&SrSmvnf;
'gawGeJ@ ta&;,l cHcJh&olawG &Sdw,f?
tJwma=umihf 'DOya' rSeforSsudk q&mu qef@usifw,f? Oya'qdkwm b,fOya'rSudk
raumif;bl;? aumif;wJh Oya'qdw
k m &Su
d kd r&Sb
d ;l ? jynfov
l x
l u
k kd wdik ;f ol jynfom;udk csKyu
f ikd zf @kd yJ?
odk@aomfvnf; r&SdrjzpfwJhtwGuf r&SdrjzpfwmawGudkawmh xm;&r,f? 'g[m xm;&r,f?
jynfov
l x
l u
k kd umuG,af pmihaf &Smufz@kd xm;wmyJ jzpf&r,f? jynfov
l x
l u
k kd zdEydS cf sKycf s,zf @kd
xm;wm rjzpfap&bl;? tck&SdaewJh rD'D,mOya' tygt0if tDvufxa&mepf Oya'wdk@ bmwdk@
tpdk;&udk t=unfndKysufapwJhwdk@ pwJh Oya'awG tm;vHk;uawmh jynfolawGudk zdESdyfcsKyfcs,fwJh
Oya'awG jzpfw,f? 'ga=umihf vH;k 0udk uef@uGuw
f ,f?
wu,fwef; 'Drdkua&pDEdkifiH jzpfcsifvdk@qdk&if jyef=um;a&; 0ef=uD;Xmeyg zsufypfvdkufyg?
'grS 'Drdkua&pD EdkifiHppfppf jzpfr,f? jyef=um;a&; 0ef=uD;Xmeqdkwm &Sdaeoa&Gudk 'Drdkua&pDEdkifiHvdk@
rac:Edik b
f ;l ?
ar; - jyD;cJhwJh ESpf&ufrSm jyKvkyfcJhwJh Conference eJ@ ywfoufvdk@ bmrsm;jznhfpGuf
ajymcsifygao;vJ q&m?
ajz - 'Day:rSmawmh tao;pdwaf wGawmh rod&bl;ayg?h 'Dtpnf;ta0;vnf; rwuf&bl;?
bmawG aqG;aEG;w,fqdkwmudkvnf; tao;pdwf r=um;&bl;/ rod&bl;? tao;pdwfawGawmh
rajymcsifbl;? odk@aomf a,bl,s jcHKajym& r,fqdkvdk@&Sd&if 'D Conference rSm jynfyuaevmjyD;
pmwrf;zwfwJh EdkifiHjcm;om;awGeJ@ awG@&wm vnf;&Sdygw,f?
jcHKjyD;awmh ajymr,fqdk&ifawmh acgif;pOfu Media Development in Myanmar
pmwrf;zwfoGm;wJh yk*~dKvfawGuvnf; Media Development in Myanmar qdw
k hJ ta=umif;yJ
zwfomG ;=uwmyJ? tJ'aD wmh 'Dr'D ,
D m Oya'qdw
k [
hJ mu jyef=um;a&; 0ef=u;D Xmeu aemufaz;ayguu
f
qGo
J iG ;f vmwJ[
h myJ? ajym&vd@k &S&d ifawmh 0ufacgi;f csw
d jf y;D acG;om; a&mif;wJh yHrk sKd ;jzpfaew,f? 'ga=umihf
'g0ufacgif;rSef;/ acG;om;rSef; odwJhtwGuf 'DacG;om;udkvHk;0 r0,fEdkifbl;?
wpfceG ;f yJ ajymcsiw
f ,fav? rD',
D m zG@H jzKd ;wd;k wufapcsiw
f hJ apwem jyef=um;a&;0ef=u;D rSm
trSefwu,f &Sdvdk@qdk&if &SdaewJh Oya'awGudkyJ kwfodrf;ay;vdkufyg? aemufxyf rvkyfygeJ@awmh?
'DxufydkjyD;awmh 'Drdkua&pD EdkifiHppf ppftjzpfeJ@ tac:cHcsifvdk@&Sd&if jyef=um;a&;0ef=uD;Xmeyg
zsufodrf;ypfvdkufyg? 'g aemufqHk;ay;csifwJh t=uHOm%fyg?

vlxkO D;pdef0if;

92

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

93

vufeufroS nf Laptop odk ( odkr[kwf )


Laptop orm;rsm;udkvnf;
vufeufudkifzdk EdkifiHa&;tajctaersm;u wGef;rydkoifhawmhyg

atmifcdki fjrifh
wdkif;jynf. pD;yGm;a&;udk acsmufxJwGef;ydk@aeonfh t"du w&m;cHrSm ESpfaygif;rsm;pGm
awmufavmifaeaom a&&Snf jynfwGif;ppfjzpfonf[k qdkvSsif rnfolrS jiif;csufxkwf vdrfhrnf
rxifyg/ vGwfvyfa&;wdkufyJG0if umvrSonf ,aetcsdefxd wdkif;jynfonf jynfwGif;ppf '%fudk
tvl;tvJcHae&jyD; acwftqufquftpdk;&rsm;rS ppftoHk;p&dwftm; tqrwef oHk;pJGcJh}uonf
?ppfrSefaom jynfwGif; jidrf;csrf;a&;r&dSvSsif wdkif;jynf. pD;yGm;a&;zHG jzdK;wdk;wufa&;vkyfief;rsm;udk
tifwdkuftm;wdkuf vkyfudkifEdkifrnf r[kwfyg ?
xdk a}umifh OD;ode;f pdef OD;aqmifaom vuf&t
Sd pd;k &onf wdik ;f &if;om;vufeufuikd t
f zJG
tpnf;rsm;ESihf nD&if;tudk yrm yGiyhf iG v
hf if;vif; pm;yJ0G ikd ;f wGiaf wGqHk aqG;aEG;jy;D Edik if aH &;jy\emudk
Edik if aH &;enf;jzifh ndES i_d ;f tajz&Sm&ayrnf ? orRw}u;D OD;odepf ed rf ed f cGe;f wGif tav;teufajym}um;
cJhaom vufeufudkif wdkif;&if;om;vli,frsm; vufeufudkifaejcif;rSonf Laptop udkifzdk
jrefrmjynfudk xm0&jidrf;csrf;a&; wnfaqmufrnfhtqdkonf aumif;rGefvSayonf ? jzpfEdkifvSsif
ppfreS af om jynfwiG ;f jird ;f csr;f a&;&&dv
S mygu jrefrmppfwyfukd avsmch sjy;D zHG jzKd ;wd;k wufa&;vkyif ef;
rsm;wGif jrefrmppfom;rsm; Laptop udkifwmudkvnf; jrifcsifygonf ?
jrefrmjynfwiG f wdik ;f jynf. qd;k usKd ;rsm;udk zefw;D aeaom jynfwiG ;f ppfro
S nf wdik ;f jynftm;
wdk;wufzHG jzdK;a&;vrf;udk azmfaqmifrnfh ppfrSefaom jynfwGif;jidrf;csrf;a&;udk wnfaqmufrSom
wdkif;&if;om;jynfolwpf&yfvHk; &ifqdkifae&aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&; / vlr_a&; taxGaxG t}uyf
twnf; 'kuQ aygif;pHkrS vGwfajrmufEdkifayrnf ?
wjcm;wpfzufwiG v
f nf; w&m;Oya' pd;k rd;k a&;tygt0if yifvpkH w
d "f mwfjzifh ppfreS af om
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9 3

94

jynfwiG ;f jird ;f csr;f a&;udw


k nfaqmufcsio
f nfh 'Dru
kd a&pD vlxak cgi;f aqmif a':atmifqef;pk}unfEiS hf
tem*wfjidrf;csrf;a&;vrf;udk wlnDwmtm;wJGvkyfvdkonfh OD;odef;pdeftaejzifh twlwuG
avSsmufvrS ;f oifah yonf ?
odkrSom wdkif;jynfwGif ppftm%m&SifpepftqHk;owfa&; eSifh 'Drdkua&pD xGef;um;a&;
twGuf vufeufuikd f vrf;pOfukd a&G;cs,cf }hJ uaom wdik ;f &if;om; /ausmif;om;vli,frsm;taejzifh
vnf; wdkif;jynfwGif ppfrSefaomjynfwGif;jidrf;csrf;a&;&dSrSom vufeufudkif vrf;pOfudk pGefv$wfjyD;
wdik ;f jynf.pD;yGm;a&;zHG jzKd ;wd;k wufrr_ sm;udk wwyfwtm;vkyaf qmifEikd af yrnf ?ta}umif;trsKd ;rsKd ;
a}umifh edkifiHwumodka&muf&dSae}uaom twdkuftcH 'Drdkua&pDtiftm;pk wdkif;&if;om;/
ausmif;om;vli,frsm;tygt0if jynfwiG ;f rSEikd if aH &; todE;kd }um;aom vli,frsm;udv
k nf; Laptop
udkifae&mrS vufeufudkif vrf;pOfodk wGef;rydkoifhatmif vuf&dSjyKjyif ajymif;vJa&;udk tpdk;&ESifh
twdkuftcH 'Drdkua&pDtiftm;pkrS owd}uD;pGmxm;jyD; yHkazmfwnfaqmuf&ayrnf ?
}um;jzwfa&G;aumufyJGjyD;ygu OD;oef;pdefESifha':atmifqef;pk}unfwdkrS w&m;0if
Oya'w&yf jyXmef;jy;D w&m;0ifvw
G jf ird ;f csr;f omcGijhf zifh use&f aSd eao;aom Edik if aH &;tusO;f om;rsm;udk
v$wfay;ovdk jynfyrS jrefrmjynfoljynfom;rsm;udk jynfawmfjyef&efzdfwfac:oifhonf[k
taumif;jrif0g'jzifh oH;k oyfryd gonf ? vmrnf}h um;jzwfa&G;aumufyu
GJ kd vGwv
f yfjy;D w&m;rSswpGm
aqmif&u
G af y;&ef tpd;k &wGif wm0ef&o
Sd vdk udrk if;udEk ikd af cgi;f aqmifaom 8888 rsKd ;qufausmif;om;
acgif;aqmifrsm; /jynfolcspfaomtEkynm&Sif udkausmfol / udkZm*em wdk. jynfoltusdK;jyK
vlr_a&;vkyfief;rsm;udkaqmif&Gufaeaomolrsm;udkvnf; vGwfvyfpGm vkyfudkifEdkif&ef tpdk;&rS
vrf;zGifhay;&ayrnf ?
jrefrmEdkifiHonf trSefwu,f 'Drkdua&pDvrf;udk oGm;aejcif; &Sdr&Sdudk =um;jzwf
a&G;aumufyJG rJxnfrh o
_ mru rJq,
G pf nf;H;k r_ vGwv
f yfciG u
hf ykd g =unf+h y;D Ekid if w
H umuowfrw
S rf nf
jzpfa=umif; a':atmifqef;pk=unfu ajymqkad ejcif;onf rvGwrf vyfjzpfaejcif;udk rD;armif;xd;k jy
aeayonf ?

tawG;tac: jyKjyifajymif;vJa&;
jynfwGif;jynfyrS 'Drdkua&pD vdkvm;aom jrefrmjynfoljynfom;rsm;taejzifhvnf;
vuf&jSd yKjyifajymif;vJa&;udk oHo,jzifh apmif}h unfah e}uonf[k OD;ode;f pderf ed f cGe;f wGiyf g&aSd v&m
wcsdKtcsuftvufrsm;u jynfolrsm;udkoHo,odk wGef;ydkaepJjzpfaoma}umifhjzpfayonf?
,if;txJrS wcsdKtcsuftvufrsm;rSm vlxkudk rJqG,fjyD; pnf;&Hk;rnfh a':atmifqef;pk}unf .
w&m;a[mrnfh ae&mwcsdKwGif ta}umif;trsdK;rsdK;a}umifh cGifhjyKcsufr&&dSjcif;onfvnf;wck
tygt0ifjzpfovdk ykodrfwGif a':atmifwef;pk}unfvmrnfhaewGif wuUodkvfausmif;ol
ausmif;om;rsm;udk twif;t}uyf pmar;yJGppfapjcif;rsm; / rEWav;wGif Axl;tm;tpm;uGif;Y
a[majymcGifhray;ovdk zsmyHkwGifvnf; v,fuGif;xJ a[majym&jcif;rsm ;/ ppfudkif;wGif we*FaEGY
tpd k ; &0ef x rf ; rsm;ud k &H k ; wuf apjcif ; rsm;u vG w f v yf j yD ; w&m;rS s wr_ & d S y gh rvm;[k
vmrnf}h um;jzwfa&G;aumufyu
GJ kd oHo,}u;D xGm;apaom tcsut
f vufwcsKd jzpfayonf ?
88 rsKd ;qufausmif;om;acgi;f aqmifwpfO;D jzpfaom udu
k }kd u;D . pum;udk ud;k um;ajym&
94

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

95

vSsif 88 rsdK;quf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh a':atmifqef;pk}unf oGm;a&mufrnfhvrf;


wpfavSsmuf vlxkrsm;rSaomif;aomif;zszs}udKqdkaer_tay: tm%mydkifrsm;rS pdk;&drfaer_tay:
usaemfwdkuvnf; pdk;&drfaeygonf ? 'Drdkua&pD vlabmifwnfaqmufrnfh tpdk;&ESifhtwdkuftcH
tiftm;pkrsm;onf wdkif;jynfESifh vlxkaumif;pm;a&;twGuf wlnDr_rsm;udk tajccHjyD;ndSEd_if;
yl;wJv
G yk af qmifrr_ sm;u ,ckvkd rvdv
k m;tyfaom oHo,rsm;udk wqifph D wuefpD z,f&mS ;Edik af y
vdrfhrnf ?
,cif acwftqufquftpd;k &rsm;onf owif;ESihf rD',
D mudk ydwyf ifxm;jy;D vlxu
k ekd m;
/ rsufpd ydwfxm;zdk }udK;pm;av&m ,if;tusdK;qufrsm;u qdk;usdK;rsm;udk ,cktcg rodrom
cHpm;ae}u&onf ?qdv
k o
kd nfrmS owif;tarSmifcsjy;D vlxu
k ekd m; rsupf yd w
d cf &hJ m qif;&JwiG ;f eufrS
xd;k azmufxu
G v
f akd om vlxu
k em;rsupf rd ydwyf J tpd;k &. ,EW,m;wckv;kH rS ygwt
D zJG tpnf;0ifrsm;
onf em; rsupf d ydwo
f vdk jzpfcahJ yonf ?,if; vufwqkypf m vlwpkonf azmufjyefaom pepfukd
jyefvnf&Sifoefvdkpdwfrsm;u vuf&dS urBmESifh tquftoG,fjywfum vrf;a}umif;rSm;ay:odk
wGe;f ydk aeovdjk zpfaeayonf ?
OD;odef;pdef rdefcGef;wGif ajym}um;ovdk tpdk;&twGif;Y taysmhESifh trmqdkjyD; uJGaejcif;r&dS[laom
tqdkonfrSefaumif;rSefEdkifjyD; tpdk;&twGif;wGif *vdkb,fvdkufaZ;&Sif; ( Globalization )
vuf&u
Sd rmB tajymif;tvJudk em;vnfaom tjrifus,folrsm;ESifh acwfaemufjyefpJGaeolrsm;.
tjrifusOf;ajrmif;r_rsm;. tawG;tac:wdkufyJGrsm;awmh &dSaumif;&dSEdkifonf[k oHo,awmhjzpfrd
ygonf ?
urBmh 'Drdkua&pD rJqG,fyJGrsm;wGif tpdk;&. EdkifiHa&;ygwDtygt0if twdkuftcH
EdkifiHa&;ygwDrsm;onf vlxkudk vGwfvyfpGm rJqG,f pnf;&Hk;}uonf ? xdkodk pnf;&Hk;&mwGif
rdrdygwDonf ,ck a&G;aumufyJGY tEdkif&ygu vlxkudk wdk;wufaumif;rGefaom tvkyftudkifrsm;
zefwD;ay;rnf / tcGeftaumufrsm; avSsmus aumufcHjyD; ppfa&;wGif toHk;jyKaom wdkif;jynf
.aiGa}u;udk vlxktusdK;&dSrnfh ynma&; / usef;rma&;wGif oHk;pJGrnf / EdkifiHjcm; &if;ESD;jrSKyfESHr_rsm;udk
b,fvdk qJGaqmifrnf / uav; vli,f ouf}uD;&G,ftdkrsm;twGuf b,fvdkcHpm;cGifhrsm;udk
zefwD;vkyfaqmifay;rnf ponfjzifh oufqdkif&m EdkifiHa&; ygwD toD;oD;rS a&G;aumufyJGtwGuf
rJqG,fpnf;&Hk;aeonfrSm wdkif;jynfESifhvlxktwGuf auseyf tm;&p&maumif;vSonf ?
rSwo
f m;p&m aemufwpfcsurf mS vnf; a&G;aumufyw
GJ iG f ajymqdck surf sm;ESihf tm%m&jy;D
aqmif&u
G cf surf sm; wxyfwnf; rjzpfcv
hJ sS if ,if;ygwD ud,
k pf m;vS,o
f nfvnf; rJc;kd jy;D aemufw}urd f
v$waf wmfu,
kd pf m;vS,f rjzpfEikd af cs ? usaemf qdv
k o
kd nfrmS ,ckjrefrmh a&G;aumufyv
GJ kd twdu
k t
f cH
NLD ygwD a cgif ; aqmif j zpf a om a':atmif q ef ; pk } unf t m; yk * ~ d K vf a &;wd k u f c d k u f o nf h
pm&Gufpmwrf;rsm;udk vkyfaqmifaeolrsm;onf em; rsufpdydwfcHxm;&onfh jyify ur?mESifh
tquftoG,fjywfaeolrsm; jzpfzdkrsm;onf ?
xdk a}umifh jrefrmhvuf&t
Sd ajymif;tvJukd ur?mhEikd if H toD;oD;tygt0if jynfwiG ;f jynfy&dS
jrefrmjynfojl ynfom;rsm;u oHo,ESihf apmif}h unfah ejcif;udk jzpfxeG ;f aeayonf ?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9 5

96

yx0D Edki fiHa&;


1775-1776 tar&duefawmfvSefa&;wGif t*FvdyfppfwyfrS jyifopfrsm;}uD;pdk;&m
Montreal jrd K ES i f h Q uebec jrd K rsm;ud k wd k u f c d k u f o d r f ; yd k u f & ef }ud K ;pm;cJ h o nf ?od k aomf
&moDOwkjyif;xefr_a}umifh Quebec jrdK udk wdkufcdkufodrf;ydkuf&ef ratmifjrifcJhovdk tar&duef
ppfwyfrS ppfAdkvfcsKyf Major General Richard Montgomery onfvnf;wdkufyJGwGif
usqH k ; cJ h & onf ?tao;pd w f t csuf t vuf u d k a wmh ,ck 0uf q d k u f r S m }unf h y g ( http://
www.mcgill.ca/maritimelaw/history/canada/)?

'Dae&mwGif usaemft"duxm;aqG;aEG;vdo
k nfrmS t*Fvyd ef iS jhf yifopfvrl sKd ;}u;D ( 2 )rsKd ;
onf udkvdkeD e,fcsJvdkr_tygt0if vlrsdK;pJGpdwf"mwfjzifh tjyif;twefppfcif;cJh}uonf ? odkaomf
wpfcgwpf&H (- 20rSonf -40 pifwD*&dwf )a&cJtrSwfatmufa&mufatmif at;onfh
qdk;0g;jyif;xefaom &moDOwkESifh awmcdkp&m awmawmif aumif;aumif; r&dSjcif;rsm;u olwdkudk
vufeufudkifawmfvSefa&;rSonf pm;yJG0dkif;wGif awGqHkaqG;aEG;tajz&Sma&;udk rjzpfrae
wG e f ; yd k cJ h a yonf ? xd k aemuf w qif h w uf j yD ; t*F v d y f E S i f h j yif o pf v l r sd K ;rsm;tygt0if
a'ocHwikd ;f &if;om;rsm;udk b0vHjk cKH ra_ y;Edik af om vGwv
f yfr_ /w&m;rSswr_/ jird ;f csr;f r_ukd tajccHaom
zJGpnf;yHk tajccHOya'wpf&yftm; pm;yJG0dkif;wGif awGqHkaqG;aEG; tajz&SmjyD; twnfjyK
a&;qJjG yXmef;um uae'geikd if t
H jzpf aemifwiG f ay:ayguv
f mEdik cf o
hJ nf ?
usaemfwdk jrefrmEdkifiHwGifrl orrSswaom &moDOwk tygt0if opf&dyf 0g;&dyfaumif;
aom awmawmifrsm;u 0g'pJG /vlrsdK;pJG/ yk*~dKvfpJG/ *dk%f;*CpJG jyif;xefaomusaemfwdkudk
a&&Snjf ynfwiG ;f ppfuw
kd eG ;f ydk aeayonf ? wdik ;f jynfEiS hf wrsKd ;om;vH;k wd;k wuf aumif;pm;a&;twGuf
jird ;f csr;f pGm awGqHak qG;aEG;tajz&Sma&;tpm;wxpf&v
Sd sS if vufeufuikd f awmfveS &f efq;kH jzwfc}hJ u
a}umif; ordkif;udk}unfhvSsif odEdkifygonf ? wjcm;wzufwGifvnf; w&kwf / tar&duef
tiftm;}u;D Edik if rH sm;. 0g;a&;qdik &f m Edik if aH &; upm;uGuw
f iG f a&&Snf arsmcJo
h vdk jynfwiG ;f ppfr;D u
ta}umif;trsdK;rsdK;a}umifh tm;aumif;aeonfrSm ,aewdkifjzpfayonf ? omI qdk;0g;onfrSm
,cifppftpdk;& tqufqufu ppftm%m&Sif pepfudk toufoGif;cJhjcif;u wdkif;jynfESifhvlrsdK;udk
a}u;G jryD wfywfvnf0ikd ;f aeaom qif;&JwiG ;f acsmufeufeufxJ uefcscahJ yonf ?
twdwfumv ygupPwefEdkifiHvdk tEkjrLAHk;udk vuf0,fxm;jyD; ppftm%m&Sifpepfudk
toufoGif;rnfh acwfrrDawmhonfh pdwful;udkvnf; &yfwef&ayrnf ? ajrmufudk;&D;,m;EdkifiHvdk
zdEydS cf v
H x
l .
k qif;&JraGJ wr_ukd vpfvsL&_um vufeuftm;ud;k jy;D 0g'pJjG zifh tm%m&Sipf epfuw
kd nf
aqmufjcif;onfvnf; ,aewd;k wufaom ur?mESihf zDvmqefusiaf ejcif;tm; owdjyK&ayrnf ?
OD;ode;f pdet
f pd;k &taejzifh rdef cGe;f xJwiG f rdef }um;cJo
h vdk wdik ;f jynfxm0& jird ;f csr;f a&;udk
rnfonfhtarSmifh ya,m*rS rygyJ wdkif;jynfESifh vlxkaumif;pm;a&;OD;wnfrnfh pdwf"mwfonf
usaemfwdk jynfwGif;jynfyrS 8888 rsdK;qufausmif;om;rsm;tygy0if 'Drdkua&pDvdkvm;aom
twdu
k t
f cHtiftm;pkrsm;. pdw"f mwfEiS x
hf yfwel ;D yg;&do
S jzifh usaemfwkd rS oHo,wcsKd acszsuu
f m
}udKqdkygonf ?
96

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

97

tpdk;&rS tajymESifh tvkyf wxyfwnf;us&ef vkyfaqmif&rnfh tem*wfjrefrmjynf


a,bl,s tcsuftvufrsm;udk oHk;oyfvSsif aocsmonfhtcsufrSm bHkwlnDr_taejzifh tpdk;& /
twdku ftcH / jynfolwdk onf wdkif;jynfESifhvlrsdK ;udk qif;&JwGif;eufrSvGwfajrmufvdkjyD;
wd;k wufaumif;rGeaf om jynfol b0tm; ydik q
f ikd v
f pkd w
d jf zpfonf ?
odk jzpfygI tpdk;&taejzifh ,aexufaumif;rGefaom EdkifiHa&; tcif;tusOf;udk
yHkazmfwnfaqmuf&ef vmrnfha&G;aumufyJGudk vGwfvyfjyD;w&m;rSswpGm vkyfaqmifay;&Hkru
a&G;aumufyJGumvwGifvnf; vGwfvyfpGm vlxkudk pnf;&Hk;cGifhjyK&ayrnf ?
xdk jyif tpdk;&taejzifh wdkif;&if;om;a'orsm;wGif xdk;ppfqifr_rsm; &yfwefum
vltcGifhta&;csdK ;azmufr_rsm; r&dSawmhaom xm0&jidrf;csrf;a&;tm; tajymESifh tvkyf
wxyfwnf;usaom waewGif EdkifiHwumrS pD;yGm;a&;ydwfqdkr_rsm;&yfwefayrnf ? xdktcg
EdkifiHwumrS &if;ESD;jrKyfESHr_rsm; rvJGraoGa&muf&dSvmrnf jzpf&um; wdkif;jynfESifhvlxkrSm
tusKd ;jzpfxeG ;f Edik af yonf ? tem*wfY pD;yGm;a&; qdik &f mw&m;rSswonfOh ya'rsm;jyXmef;jcif;onf
,ckvdk vufwqkyfpm vlwpfpkvufodkpD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm;udk vmbfay;vmbf,ljcif;enf;
jzifha&muf&dSjcif;rS umuG,fEdkifovdk pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;tm; wdusaomtcGeftaumufrsm;
vkyaf qmifum wdik ;f jynfbmudk vlxt
k wGuf jznfq
h nf;ay;&m a&mufayonf ?
pD ; yG m ;;a&;yd w f q d k r_ r sm; &yf w ef &ef tpd k ; &rS Ed k i f i H w um pnf ; rsOf ; pnf ; urf ;
Oya'orsm;ESihf aexdik u
f si}hf u&H rSmjzpfovdk Edik if w
H umESihf vdt
k yfovdk yl;aygi;f aqmif&u
G &f ayrnf
?odkrSom jrefrmjynfwGif aumif;rGefaom pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm; yGifhvmjyD; wdkif;jynfYf
wif&dSaeaom a}uG;jrDrsm;twGuf jynfolrsm;pdwfat;&ayrnf ?
,ckvkd Edik if aH &; / pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJrr_ sm;udk wdik ;f jynfEiS v
hf rl sKd ;aumif;pm;a&;twGuf
pdwf&if;apwemxm;jyD; vkyfaqmifEdkifrSom 2014 wGif xrf;aqmifrnfh tem*wf tmqD,H
OuUX&mxl;ESiv
hf nf; xdu
k w
f efayrnf ?

vlxtk oHEiS hf jynfwiG ;f jynfy uGe,f uf


,ae jrefrmhEdkifiHa&;udk jcHKiHk oHk;oyf}unfhvSsif vGefcJhaomtwdwfESifhEd_if;,SOf}unfhygu
ododomomajymif;vJvmonfudk awG&ayrnf ?odkaomftzufzufwGif jyKjyifajymif;vJr_rsm;udk
tpdk;&ESifhtwdkuftcH}um; [efcsufnDr_jzifh wlnDr_udk twdk;tavsmhjzifhvkyfaqmif&ayOD;rnf
?'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk}unfrS 1990 a&G;aumufyJG&v'fudk qufvuf
rqkyu
f ikd jf cif;rSonf twdwrf S 'Dy,
J if;udpu
P kd arhypfvu
kd jf cif;wdk onf tpd;k &udk xdyw
f u
kd &f ifqikd rf t
_ m;
a&SmifEikd o
f rSsa&Smifum tem*wfwikd ;f jynfeiS v
hf x
l ak umif;pm;a&;udk OD;pm;ay;aqmif&u
G rf nfv
h rf;udk
jywfjywfom;om; a&G;cs,v
f u
kd jf cif;jzpfayonf?
tpdk;&zufrSvnf; vlxktusdK;pD;yGm;twGuf jrpfqHka&umwmudk &yfqdkif;jcif;rSonf
Ed k i f i H a &;tusOf ; om;rsm;v$ w f a y;jcif ; / wd k i f ; &if ; om;vuf e uf u d k i f t zG J tpnf ; rsm;ES i f h
typftcwf&yfpjJ y;D Edik if aH &;t& awGqHak qG;aEG;tajz&Smjcif;rsm; vkyaf qmifvmjcif;onf tqd;k xJrS
taumif;jzpfayonf ?odk &mwGif ESpOf ;D ESpzf ufrS a&Squfjy;D xdcu
kd f yGe;f yJv
h ,
G af om tajymif;tvJukd
tod owd}u;D pGmjzifh *wdtwdik ;f vkyaf qmif&efvt
kd yfayonf ? uGejf yLwm r&daS o;aom acwfrmS
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9 7

98

csKyq
f ckd ahJ om yifvpkH mcsKyx
f ufaumif;rGeaf om pmcsKyu
f kd aoG;&if;om;csi;f wdik ;f &if;om;tm;vH;k rS
pkaygif;csKyfqdkEdkifrnf[kvnf; tpdk;&. vkyf&yfay:rlwnfjyD; oHo, wpf0ufjzifh ,HkH}unfygonf ?
trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&; / vGwv
f yfr_ / w&m;rSswr_/ jird ;f csr;f a&;udt
k ajccHaom 'Dru
kd a&pDEiS hf
vltcGifhta&; / wef;wlnDrSsa&;wdkudktm;vHk;rSwefzdk;xm; vdkufemusifhoHk;&ayrnf ?
twdww
f iG f 0g'pJG / tzJG pJG / vlrsKd ;pJjG yif;xefrr_ sm;u a&&Snjf ynfwiG ;f ppfukd jzpfay:apum
,if;ppf.tusKd ;qufa}umifh wdik ;f &if;om;a'orsm;wGif zHG jzKd ;wd;k wufrr_ sm; tjynft
h 0rvkyaf qmif
Edik rf u
_ kd oifcef;pm,l&ayrnf ?wjcm;wpfzufwiG v
f nf; wdik ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm;ESihf jynfov
l x
l k
tm;vH;k rS cspjf rwfE;kd aom jrefrmh 'Dru
kd a&pD acgi;f aqmif a':atmifqef;pk}unf vkyEf ikd u
f ikd Ef ikd w
f ek ;f
tcsdefwGif jynfaxmifpkaoG;pnf;nDnGwfa&; udpP&yfrsm;udk tpdk;&rS vrf;zGifhay;&ayrnf?
'D r d k u a&pD . tES p f o m&t& tcsKyf t csm tm%monf jynf o l v l x k x H r S
qif;oufvmay&m jynfwiG ;f jynfyrSjynfov
l x
l u
k kd qufo,
G af om uGe,
f ufrsm;rS vlxt
k oHukd
zefw;D wnfaqmuf&ayrnf ?qdv
k o
kd nfrmS 2008 zJG pnf;yHw
k iG f vlxu
k kd tusKd ;rjzpfxeG ;f rnfOh ya'
rsm;udk vlxktoH vlxktm;ESifh jyKjyifajymif;vJ&ef vlxkrSmwm0ef&dSayonf ?
twdu
k t
f cHzufrv
S nf; jynfwiG ;f jynfy vlxt
k oHrsm;udk wnfaqmufjy;D v$waf wmfxx
J d
a&muf a tmif vk y f a qmif & ayrnf ?tck v d k taumif ; jrif j yD ; a&;om;aecsd e f r S m AH k ; oH
aoewfoHrsm;vnf; jynfwGif; e,fpyfa'orsm;wGifxGufay:ae&m tajctaeqdk;zufodkvnf;
tcsed rf a&G;wGe;f ydk Edik af yonf ?
odk jzpfygI usaemfwdk'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;taejzifh a&wdk a&&SnfpDrHudef;rsm; /
Edik if aH &; tajymif;tvJ. taumif;tqd;k ay:rlwnfjy;D Plan A, Plan B, Plan C vkyif ef;pOfrsm;udk
jynfwiG ;f jynfywGif pepfwus wnfaqmufxm;&ayrnf ?
OD;odef;pdeftpdk;& rS wdkif;jynf jynfolvlxkESifh twdkuftcH 'Drdkua&pD tiftm;pkrsm;
tay:tjyKoabmaqmifjy;D yGiyhf iG v
hf if;vif;aqG;aEG; oH;k oyfonfh rdef cGe;f onf acwftqufqufu
ajym}um;cJhaom tpdk;&rdefcGef;;rsm;xuf tESpfom&&dSjyD; tajymudk tvkyfESifh oufaojy&efom
vdktyfawmhonf? ,ae jrefrmhEdkifiHa&;tajymif;tvJudk EdkifiHwumtygt0if jynfwGif;jynfyrS
jrefrmjynfolvlxkrsm;rS apmifh}unfh tuJcwfae}uygonf ?
tcsKyfqdk&aomf jrefrmhEdkifiHa&;ordkif;wGif oufOD;qHydkif bk&ifpepfrSonf ,aersuf
arSmufumvtxd &mxl; /tm%mESiu
hf ,
kd u
f sKd ;pD;yGm;twGuf tcsi;f csi;f zrf;qD; owfjzwfrr_ sm;&dcS &hJ m
taumif;jrif0g'ESifh tqdk;jrif0g'wdk'GefwJGum ,cktajctaeudkvnf; owd}uD;pGm apmifh}unfhae
ygonf?
orRw}u;D OD;ode;f pdet
f aejzifw
h ikd ;f jynfEiS v
hf x
l ak umif;pm;a&; twGuf jyKjyifajymif;vJa&;
udk apwemrSejf zifh vkyaf qmifae,d;k rSev
f sS if tu,fIom ajcacsmf vufacsmf jzifh aumv[mvxJrS
trm*d%
k ;f rsm;. zrf;qD;xdr;f odr;f jcif;cH&vSsiyf if OD;ode;f pdeEf iS hf Edik if aH &;tusO;f om;rsm; vGwaf jrmuf
a&;udk a}uG;a}umf&if; jrefrmh'Drdkua&pD c&D;}urf;udk ZJGravsmhyJ qufvufavSsmufvSrf;&rnfrSm
uEfkyfwdk. ordkif;ay;wm0efyif jzpfayonf ?

atmifcdki fjrifh

98

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

99

yef;Eka&mif jrefrmjynf

t,fE;l &m ( L.NOORA )


jrefrmjynf. rd;k OD;umv jzpfwhJ ZGev
f qef;rSm ucsijf ynfe,fwiG f tpd;k &ppfwyfEiS hf ucsif
wdu
k yf rJG sm;a=umifh ppfab;yke;f a&Smifvm=uolrsm;onf vdik Zf m+rKd @&S'd u
k o
Q nfpcef;rsm;wGif 'kuo
Q nf
awGavsmyh g;oGm;w,f r&Sb
d yJ +kd y;D wd;k yGm;vmw,f/ 'kuo
Q nfpcef;awGqD 'kuo
Q nfawGa&mufae&w,f
qdw
k o
hJ wif;awGu usrwd@k &ifux
dk cd u
kd af pygw,f?
yvyfpwpfrdk;umudk udk,fvkH;udkywfxm;ayrJh wpfudk,fvkH;rdk;a&awG &GJvdk@ae=uw,f/
awmawmifurkd em;raejzwfoef;vm&wJh olw@kd rSmzdeyfrpD;Edik =f uygb;l / yGe;f &myJ&h mawG 0g;ppl;rdvm
wJh'%f&mawGu rdk;a&a=umifhtemawG&if;aew,f? rdk;a&a=umifh ajcvufawG yJ}uD;a&pdrfwGef@o
vdk ta&jym;awG jymESr;f wGe@f vdraf e=uw,f/ 'kuo
Q nfawG&@J 'kuu
Q kd =um;&eJ@wif usrwd@k csr;f vm
ayrJh olw@kd aomutylr;D awGa=umifch sr;f zd@k awmif owdr&=ubl;/ olw@dk &J@ tylr;D awGu usrwd@k udk
ygu;l pufcw
hJ ,f/ 'ga=umifv
h J a&S;vl}u;D awGuajymcJw
h m?
tElurul;bl; tylul;w,f[Jh qdkwJhpum;vdkaygh?
'DtyludkbJ udk,fcsif;pmpdwfeJ@ pdwfvdkvuf&,l=uygw,f/ 'kuQonfawGtwGuf &duQm/
aiG/ tpm;tpm t0wftxnf/ awGukd jynfwiG ;f jynfy&Sd olrsm;rS ulnaD xmufy=Hh uw,f/igw@kd u
at;&iftrd x
f rJ mS rD;v_v
H @kd &w,f/ 'kuo
Q nfawGuyd+k y;D ta&;}u;D w,f/ rd;k &moD}u;D ppfajy;ae&wmqdk
wJch pH m;csuef @J 0wfxm;wJt
h aEG;xnfawGuckd |w+f y;D vSL=uw,f?
avmu"Hu ppfyt
JG oGiaf qmifawmh ppfajy;'kuo
Q nfawG aomuv_id ;f awGatmuf w
vl;vl;wvdrv
hf rd ehf @J 'kueQ @J 'kuo
Q nfrsuEf mS csi;f qdik ,
f OS +f yKd i&f yga&m/ wdu
k yf aJG wG bma=umifrh sm;jzpf
&ygvrd /hf orRwtpd;k &wuf+yb
D /J vGwaf wmfrmS aoewfoaH wG wdwaf tmifajymr,fqw
kd hJ ud,
k pf m;
vS,af wGb,frsm;a&mufuek =f uovJ?
usrwdk@EdkifiHu pdkufysdK;a&;udk tm;xm;&wJhEdkifiHyg/ tckvdk rdk;&moDrSmwESpfywfvkH; 0rf;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 9 9

100

avmu"Hu ppfytJG oGi af qmifawmh ppfajy;'kuoQ nfawG aomuv_id ;f awGatmuf w


vl;vl;wvdrfhvdrfheJ@ 'kuQeJ@ 'kuQonfrsufEmS csif;qdik ,f OS +f ydKif&yga&m/ wduk yf aJG wG bma=umifrh sm;jzpf &ygvdr/hf
orRwtpd;k &wuf+yDb/J vGwaf wmfrmS aoewfoaH wG wdwaf tmifajymr,fqdkwJh udk,fpm;
vS,fawGb,frsm;a&mufukef=uovJ?
pmtwGuf qefpyg;pdu
k yf sKd ;ae&olawG ppfajy;'kuo
Q nfjzpfae&awmhow
l @kd b0&Sio
f efb@kd twGuf b,f
vdrk sm;a&S@quf&ifqikd =f uygrh vJ? 'kuo
Q nfawGvnf; ppfab;uwrdsK; b0&yfwnfru
_ wzkH pd;k &dryf yl ef
ae&ygw,f?
wdu
k yf aJG wG&adS evd@k pD;yGm;a&;aumif;aumif;vkyv
f @kd r&bl;/ ppfab;a=umifh vrf;rav#muf
Edik w
f u
hJ av;udk yvdik ;f xJxnf/h wEdik w
f ydik f ypPn;f udx
k nf+h y;D 'kuo
Q nfpcef;pDuo
kd mG ;ae=uwJo
h al wG
uvJavsmo
h mG ;w,fr&Syd gb;l / rd;k wGi;f umvqdak wmh 0rf;a&m*g/ tat;ywfv@kd zsm;=u ao=uolawG
vJtrsm;}u;D ygb?J vdik Zf mw0ku
d &f dS 'kuo
Q nf awGtwGuf w&ufupkd m;eyf&u
d mQ ode;f 20ausmaf vmuf
ukeu
f sygw,fv@kd =um;&ygw,f?

tckaeom jrefrmjynfajrykq
H JG +y;D ta&mifcs,&f r,fq&kd ifjzifh ajrykw
H pfcv
k ;Hk udk yef;a&mif
wpfa&mifxcJ s,yf pfvu
kd cf siyf gw,f?
bma=umifhvJ qdkawmh
usrwkd@jrefrmEdkifiHrSm jynfaxmifpk rjydKuGJa&; 'dk@ta&;vdk@toHaumif;[pfaeol
orRwtpdk;&u +idrf;csrf;a&;udk rSifeJ@ra&;bJaoG;eJ@a&;ae=uw,f? jynfolvlxkawG&J@aoG;eJ@rsuf
&nfa=umifh usrwd@k jrefrmEdik if }H u;D yef;a&mifjzpfaevd@k ygb?J

t,fE;l &m ( L.NOORA )


100

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

101

acgif;pOfrJh reufjzefrsm;

xdefvif;
usaemfwdk@=um;zl;aeus pum;wpf&yf&Sdygw,f? tJ'guawmh t&dyfwum t&dyfwdk@xJrSm
rdbt&dyfonfom tat;jrqHk; qdkwJh pum;&yfygyJ? avmuDtwGif; usifvnfae=uwJh
usaemfwdk@tzdk@ rdbt&dyf/ udk,fhrdom;pk/ udk,fhodkuf+rHKt&dyfwdk@u tat;jrqHk;vdk@ qdkEdkifygw,f?
'gayr,fhvnf; usaemfwdk@tzdk@ rdbt&dyf/ udk,fhaqGrsKd; todkif;t0dkif;wdk@&Jt&dyfawGudk pGef@cGm+yD;
a0;vHoaD cgiw
f hJ t&yfa'oawGqu
D kd a&muf&adS e=uygw,f? tJ'aD e&mawGrmS t&dyaf wmh&ydS gw,f?
wjcm;awmhr[kwfyg? awm&dyfawmif&dyfrsm;ygyJ?
usaemfa&muf&SdaewJht&yf[m +rdK jyawGeJ@a0;uGmwJht&yfa'owpfckjzpfaeovdk
jyif;xefwJh&moDOwkzGJ@wnf&if; t&m&mudkcsKdwJhr_awGu zHk;v$rf;xm;wJht&yfvnf; jzpfygw,f?
'Dae&m[m ud,
k &hf J a&ajr/ ud,
k &hf J a'o r[kwb
f J wdik ;f wyg;vd@k uifyeG ;f wyfac:qdEk ikd w
f ahJ e&mvnf;
jzpfygw,f? udk,fha&ajrr[kwfwJh 'Dae&mrSm usaemfwdk@&J wdkif;&if;om;rsm;pGmu a&muf&Sd
aexd k i f v suf & S d y gw,f ? td r f & S i f o zG , f j zpf w J h ol w d k @ xH u d k {nf h o nf x H { nf h o nf v k y f z d k @
usaemfua&muf&Sdaejcif; jzpfygw,f? 'Dae&mrSm tdrfajc 3000 avmuf&Sdygw,f? tJ'Dae&mrSm
usaemfw@kd &J Edik if o
H m;awG wenf;tm;jzifh usaemfw@kd &JaoG;&if; wdik ;f &if;om;rsm;aexdik =f uygw,f?
rJah cgicf vd@k ac:wJh woGio
f iG pf ;D qif;aewJh prf;acsmif;uav;wpfc/k prf;acsmif;uav;&J
0J,mrSm vSsKdwpfckvdk jzpfay:atmif tkyfrdk;xm;wJh awmifwef;ESpfoG,f/ tkyfqdkif;pdrf;pdkvsuf&SdwJh
awmndKnKd =um; awmifajcrSmawmh [dw
k pfpk 'Dwpfpek @J t&G,t
f csK;d tpm;/ yHo
k meftjym;jym;&Sw
d hJ
vlaetdrfajcrsm; pojzifh ouf+idrfyef;csDum;wpfcsyfvkd yHkazmfxm;wmu tJ'Dae&m&J
okyfyJjzpfygw,f? pdwful;xJrSm awG;=unfhvdkufr,fqdk&ifawmh 'Dae&m[m tvGefom,mwJh/
tvGef+idrf;csrf;wJht&yfa'owpfckvdk@ xifp&m&Sdygw,f?
'gayr,fh yuwdokyfouefuawmh vlom;wdk@&J b0awGudk t"dy`g,frJh jrSK yfESH&m/
vlom;wdk@&Jtem*wfrsm;udk zkwfusnf;o+*K[f&m/ vlom;wdk@&J arSsmfvifhcsuftdyfrufawG
csKyfaESmif&mt&yfa'o wpfckomvSsifjzpfygw,f? 'Dae&m 'Dt&yfudkrSDwG,fae=u&olrsm;[m
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 101

102

'k u Q o nf q d k w J h trnf o wf r S w f r _ a tmuf r S m &S i f o ef & if ; wd k i f ; wyg;om;rsm;&J


apmif h a &S m uf a z;rr_ u d k o m cH , l c G i f h & S d o l r sm; jzpf a e=uygw,f ? tJ ' D v d k y J ol w d k @ aexd k i f & m
ywf0ef;usi}f u;D wpfcv
k ;kH udk 'kuo
Q nfpcef;vd@k trnfrn
S ahf c:xm;jcif; cHxm;&ygw,f? wu,fawmh
tm;vHk;&J@b0[m rdbrJhom;orD;rsm;vdkygyJ?
'kuQonfpcef;twGif;u &yfuGuf}uD;wpfck&J pmqdkawmfae@ txdrf;trSwfyGJrSm
a[majymzd@k a&muf&adS ewJh usaemf[m ud,
k zf wfz;l wJ/h uk,
d af w;rSwx
f m;wJh ta=umif;t&mawGukd
a'ocH y &d o wf t wG u f azmuf o nf r cscif r S m yJ ol w d k @ &J b0awG / ol w d k @ &J rS w f w rf ; awG /
olwdk@&JyHk&dyfawGudk pwifzwff_ rSwfom;aerdygw,f? 'kuQonf qdkwJh owfrSwfr_atmufrSm
}u;D jyif;aexdik =f u&wJh vltrsm;[m b,fae@b,ftcsed u
f srS ud,
k &hf yfu,
kd &hf mG / ud,
k ahf jrud,
k ahf &rSm
at;at;csrf;csrf; aexdkifcGifh }uHKr,fqdkwm rrSef;qEdkifbJ ra&&mwJh arSsmfvifhcsufawGeJ@
&Sifoefae=u&Smygw,f? e,fcsJ@udkvdkeD vufxufrSmawmif udk,fhajrudk,fha&rSmaexdkif&if;
vGwfvyfa&;&&Sdzdk@ }udK;yrf;EdkifcJhwJhwdkif;&if;om; jynfoltrsm;[m ukd,hfvlrsKd;/ udk,fhEdkifiHom;csif;
tEdik u
f sizhf Ed ydS rf a_ wGa=umifh ae&yf&if;a'oomr[kwb
f J wdik ;f jynfuykd gpeG @f cGmxGuaf jy;cJ&h wJh jzpf&yf[m
&ifemp&maumif;ovdk vGefpGm tkyfqdk;tusnf;wefvSygw,f?

Zefe0g&Dv 4 &ufae@[m jrefrmEdkifiH&J vGwfvyfa&;ae@yg? 'gayr,fh a[m'D'kuQonf


pcef;aeolrsm;u vGwf vyfa&;txdrf;trSwf tcrf;tem;udk rusif;ybJ pmqdkawmfae@
txd r f ; trS w f tcrf ; tem;usif ; yw,f qd k w m[m ar;cG e f ; awG x k w f p &mjzpf a eygw,f ?
tcrf;tem;udk pDpOfolwpfOD;uawmh olwdk@&J&nf&G,fcsufudk cyf&Sif;&Sif;yJajymjyygw,f?
vGwfvyfa&;ae@qdkayr,fh usaemfwdk@ wdkif;jynfu vGwfrSrvGwfvyfbJAsm?
vGwfvyfzdk@rajymeJ@ ukd,hf&yfudk,fhajrrSmawmif ab;tEW&m,fuif;uif; rae=u&wJhb0rSm
vGwv
f yfa&;ae@ tcrf;tem;vky&f ifa&m bmt"dyg` ,&f rdS mS vJ? 'ga=umifh pmqdak wmfae@txdr;f trSwyf J
vky=f uwm
bk & if r }ud K ;0d k i f ; vd k @ owf r S w f x m;wJ h 'D a wm'D a wmif t wG i f ; rS m opf c k w f c G i f h /
0g;ckwfcGifhr&SdbJ cGJwrf;usay;r,fh tdrfaqmufypPnf;awGudkom arSsmfvifhae=u&wJh olwdk@[m
102

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

103

Ed k i f i H w um tef * sD t d k t zG J @ tpnf ; awG / tvS L &S i f a wG u d k v nf ; tm;ud k ; ae=u&&S m ygw,f ?


vHk+cHKpdwfcs&r_qdkwJht&mwpfcktwGuf olwdk@[m cGeftm;awG/ tcsdefawGudk tcsnf;ESD;ay;qyfae&
ygw,f? ulnDw,fqdkwJhtzGJ@tpnf;awGuvnf; 'Davmuffrsm;jym;wJh vlawGtwGuf qef/ yJ/
rD;aoG;tp&SdwJh pm;aomufukeftcsKd@&,f/ aetdrfaqmufvkyfzdk@ opf0g;cGJwrf;ay;wmrsKd;uvGJ&if
pdwcf sEikd af vmufwhJ tmrcHcsuw
f pHw
k &mray;Edik yf gb;l ? txl;ojzifh 'kuo
Q nfrsm;&Jtem*wftwGuf
tm;&avmufatmif rpGrf;aqmifEdkifao;ygbl;? olwdk@tm;vHk;[m udk,fhwdkif;jynf udk,fEdkifiHrSm
EdkifiHa&;qdkif&majymif;vJr_ r&Sdrcsif; 'DvdkyJ typfy,fcHb0rsKd;awGeJ@qufvufaexdkifoGm;&OD;rSm
jzpfygw,f?
awmxJawmifxu
J aqmif;&moD[m usaemfu
h o
kd mru pcef;wpfcv
k ;kH u vlawGuv
kd nf;
tat;'%fe@J jyif;jyif;xefxefEydS pf ufuvljyKygw,f? naeydik ;f a&mufwmeJ@wif at;pdrahf ewJt
h xd
tawG@udk &ifqdkifae=u&wJht&yfa'orSm vlwdkif;taEG;xnf/ +cHKxnftvHktavmufr&Sd=uygbl;?
wcsKd@uawmh nrSvkyfwJh usaemfwdk@&J pmaya[majymyGJudk apmif+cHKrsm;eJ@a&muf&Sdvm=uygw,f?
vlESpf&meD;yg;avmuf&SdwJh tJ'DyGJudk a&mufvm=uolrsm;[m twif;tusyfapcdkif;vdk@
a&muf v m=uwmr[k w f b J pd w f 0 if w pm;vma&muf = uol a wG c snf ; jzpf y gw,f ? 'gayr,f h
usaemfw@kd ajym=uqd=k uwmawGukd arSsmv
f ifw
h }u;D em;axmifcsiv
f @kd / usaemfw@kd udk }uKd wifav;pm;aewJh
usaemfw@kd &Jpmzwfy&dowf}u;D jzpfv@kd a&mufvmwmr[kwb
f J aysmyf g;p&menf;yg;vSwv
hJ al wGtaeeJ@
tysi;f ajzp&myGo
J bifwpfcq
k D a&mufvmjcif;rsK;d om yd+k y;D jzpfEikd w
f ,fv@kd usaemfu ,lqrdygw,f?
tJ'Dnu usaemfwdk@[m pcef;wGif;uvlawGudk pmzwfzdk@wdkufwGef;wJhpum;rsm;
ajymqdkjzpfcJh=uygw,f? +yD;awmh +yHK;&$if&,farmp&m/ vGrf;qGwfp&m/ awG;awmp&m pwJh
&opHpk um;rsm;eJ@ pmqdak wmfv&moDo&kyu
f kd }uKd ;pm;azmf=uygw,f? &ifemp&maumif;wmuawmh
a[majymaeolrsm;a&m/ em;axmifaeolrsm;yg ud,
k ahf jrud,
k ahf &rSm +ird ;f +ird ;f csr;f csr;f aecGihf r&olrsm;
jzpfaewmygy?J tJ''D u
k o
Q nfpcef;&J &yfuu
G w
f ikd ;f rSm pm=unfw
h u
kd rf &Syd gb;l ? pm=unfw
h u
kd &f jdS yefawmh
vnf; pmtkyfp mwrf;pHkp Hkvifvifr&Sdygbl;? 'Dvdk rjynfhrpHkjzpfr_awG rsm;jym;aejcif;udku
olw@kd &Jtem*wfukd uGuv
f yfrsm;eJ@ zH;k tkyx
f m;jcif;cHae&wmjzpfw,fv@kd usaemfu awG;rdygw,f?
pm=unfw
h u
kd q
f w
kd m ynma&;&J taxmuftuljyKypPn;f wpfcjk zpfwmrd@k pm=unfw
h u
kd f
vk y f i ef ; rzG H @ +zd K ;av ynma&;tqif h e d r f h u savjzpf y gw,f ? ynma&;qd k w J h t ajccH t k w f j rpf
xkxnfr}uD;rm;bl; rcdkifrmbl;qdk&ifvnf; wdkif;jynf&Jtem*wf tiftm;csnfheJ@aeygvdrfhr,f?
rJhacgifcpcef;rSm txufwef;ausmif; oHk;ausmif;&Sdygw,f? 'gayr,fh txufwef;ynm
+y;D ajrmufatmifoif+y;D wJh vli,fawGtaeeJ@ b,fvykd nm&yfawGukd qufvufoif,q
l nf;yl;cGi&hf rvJ
qdw
k muawmh awmfawmfacgi;f cJp&mudp&P yfwpfcjk zpfygw,f?
txufwef;vGeyf nmoifausmif;tjzpf zGiv
hf pS w
f hJ ausmif;i,fuav;wpfausmif;awmh
&S+d y;D t*Fvyd pf m/ Oya'tp&Sw
d hJ bmom&yfawGukd oif=um;ay;vsu&f adS =umif; od&&dS ygw,f? 'gayr,fh
twdkif;twmb,favmufxd us,fjyef@atmifvkyfaqmifEdkifrvJqdkwmuawmh vdktyfcsuf
rsm;jym;r_awG=um;rSm ya[Vdykp>mwpfyk'fvdk jzpfae&ygw,f?
ausmif;awG[m oufqdkif&m &yfuGuftvdkuf/ oufqdkif&m pDrHuGyfuJolawGtvdkuf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 103

104

jymef;pm/ oif&;kd / pDrt


H yk cf sKyrf /_ oif=um;yHek nf;pepfawG uGjJ ym;aeygw,f? tcsed t
f cuftcJa=umifh
pcef;twGi;f u ausmif;wdik ;f udk ES@H atmif roGm;a&mufEikd af yr,fh usaemfa&mufaewJh &yfuu
G f (13)
u ausmif;eJ@ywfoufv@kd awmh awmfawmf uav; ar;jref;jzpfcyhJ gw,f?
tJ'Dausmif;uav;rSm pmoif=um;ay;ae=uwJh q&mq&mr rsm;[m e,fy,fpHku
jzpfovdk vlrsK;d vnf;pHyk gw,f? olw@kd txJ jynfwiG ;f rSm ESpaf ygi;f 30 avmuf ausmif;q&mvkycf o
hJ l
yg0ifovdk wdkif;jynfjyifyudk pD;yGm;&Smzdk@xGufvm&if;u uav;oli,fawG&J ynma&;twGuf
0ifa&mufulnDolrsm;vnf; yg0ifygw,f? wlnDwJhtcsufuawmh tm;vHk;[m olwdk@&JtcsdefawG/
b0awGujkd rKS yEf &HS if; apwemtjynft
h 0eJ@ vkyu
f ikd af y;ae=uolrsm;jzpfw,f qdw
k t
hJ csuyf gy?J
vlaygif; 100 ausmf&SdwJh taqmifaeausmif;om;rsm;udkyg wm0ef,lxm;&wJh
tJ'aD usmif;&J taqmifwpfcrk mS ynma&;eJ@ywfo
f ufwhJ pum;0dik ;f av;vkyaf wmh em;axmif=uol
ausmif;om;tcsKd u olw@kd odcsiw
f ahJ r;cGe;f rsm;udk ar;jref;&if; yg0ifaqG;aEG;cJ=h uygw,f? olw@kd t"du
odcsifwmu jrefrmjynf vuf&Sdynma&; tajctaeawGomrubJ jynfwGif;u pme,fZif;orm;
awG&J &yfwnfae&r_awG/ pmaypdppfa&;eJ@ ywfoufwJhta=umif;t&mrsm;vnf; yg0ifaeygw,f?
olw@kd taeeJ@ ud,
k af r;csiw
f /hJ uk,
d af qG;aEG;csiw
f hJ ta=umif;t&mawGukd &J&0J 0hH ahH r;jref;
aqG;aEG;=uwmudkawG@&awmh usaemfu tHtm;oifhrdygw,f? 'gayr,fhvnf; q&mrsm;xHu
odvu
kd &f wJh tajzpum;u yd+k y;D tHt
h m;oifzh @kd aumif;ygw,f? tJ't
D ajzuawmh tJ'aD usmif;uav;rSm
ausmif;om;or*~ zGJ@pnf;cGifhay;xm;w,fqdkwJh tajzygyJ? 'Dvdkawm}udKtHk=um; 'kuQonfpcef;u
ausmif;uav;rSm ausmif;om;or*~z@JG pnf;ay;xm;wmu b,favmufxad &mufr_ &Syd gvrd rhf vJv@kd
awG;rdaumif;awG;rdygvdrfhr,f?
rae@nu vkyfcJhwJh tcrf;tem;udk tptqHk;pDpOfwm ausmif;om;or*~u
uav;awGcsnf;yJ? ausmif;eJ@ywfoufwJh vkyfief;aqmifwm awmfawmfrsm;rsm;udkvnf;
olw@kd bmom olw@kd vkyEf ikd af tmif avhusiahf y;xm;w,f? awmfawmf atmifjrif w,fv@kd qd&k r,f?
taqmifaeausmif;om;awGq&kd ifvnf; tcsi;f csi;f tkycf sKyaf e=uwmyJ? awmf&w
kH ef&u
kH pd aP wGawmif
olw@kd bmom ajz&Si;f Edik =f uw,f
tJ'v
D kd ajymqdck w
hJ hJ ausmif;q&mwpfO;D &J pum;aemufu,
G rf mS vli,fausmif;om;awGukd
b,fvakd vhusiahf y;&r,f/ b,fvkd ysK;d axmifay;oifw
h ,fqw
kd hJ t&dyt
f jru
G af wG yg0ifaew,fv@kd
usaemfu xifjrif,q
l rdygw,f? vli,fawG&J b0udk jyKpyk sK;d axmifay;jcif;[m wdik ;f jynftem*wfukd
vSyatmif}udK;yrf;jcif;jzpfwmrdk@ vli,frsm;&Jb0/ tem*wfawG ysufpD;&wm rsm;jym;av
wdkif;jynftwGuf tusKd;qkwf,kwf avjzpfw,fqdkwmudk owdjyK&ygvdrfhr,f? txl;ojzifh
vli,frsm;twGuf cdkifrmaumif;rGefwJh ynma&;pepfwpf&yf &Sdzdk@vdkygw,f? tJ'Dynma&;pepf[m
ausmif;om;omvSsif t"dujzpf&r,fqdkwJh ynma&;pepfygyJ?
ae&yf&if;udkpGef@cGm+yD; toufeJ@b0vHk+cHKr_twGuf tem*wfawG/ &nfrSef;csufawGudk
tqH;k &_;H cHae=u&wJh jrefrmjynfov
l x
l ak wG[m ud,
k &hf yfu,
kd ahf jrudk pGe@f cGmxGuv
f molrsm;jzpfw,f
qdw
k mxuf pGe@f cGmjzpfatmif armif;xkwjf cif;cH&olrsm;omjzpfygw,f? b,fvrkd o
S nf;cHEikd pf rG ;f r&Sw
d hJ
tajctaeqdk;&J armif;xkwfr_awGa=umifhom udk,fwG,fwmwJharG;&yfajrudk pGef@cGmcJh=u&wmyg?
104

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

105

vG w f v yf p G m &S i f o ef c G i f h q d k w J h tajccH t cG i f h t a&;qH k ; yg;r_ & J aemuf u G , f r S m awmh


vdktyfcsufaygif;rsm;pGmudk &ifqdkif=u&ygawmhw,f? 'kuQonfpcef;udkvm&if b,fvkdypPnf;awG
,lvmoifo
h vJ/ 'DrmS bmawGu toH;k 0ifovJ vd@k pcef;aevlwpfa,mufukd usaemfrh w
d af qGu
ar;awmh olu ckvakd jzygw,f?
'kuo
Q nfpcef;rSm bmvkt
d yfovJq&kd if t&m&mvdt
k yfw,fv@kd ajz&rSmyJ? bmawGu
toHk;0ifvJqdk&if bmjzpfjzpftoHk;0ifw,f? 'DrSmu tukefvdktyfwmyJav? tef*sDtdkawGu
b,favmufaxmufyw
hH ,fajymajym wu,fvt
kd yfwt
hJ aEG;xnfw@kd / t0wftpm; toH;k taqmif
wdk@usawmh ay;EdkifwmrS r[kwfbJ
b,fvykd aJ jymajym Edik if w
H umu tzG@J tpnf;awG/ woD;yk*v
~ awGu olw@kd wwfEikd o
f
avmuf vkyk af qmifay;ae=uwmygy?J 'gayr,fv
h nf; ae@pOfxyfraH &muf&v
dS mwJh ae&yf&if;pGe@f cGm
vmol 'kuo
Q nfrsm; wd;k yGm;aejcif;/ pcef;wGi;f vlO;D a&wd;k yGm;vmjcif;wd@k a=umihf 'Dta&;udpaP wGukd
ajz&Si;f &r,fh jy\emu ydrk }kd u;D xGm;vmvsu&f adS eygw,f? 'g[m jrefrmEdik if eH @J e,ferd w
d cf si;f xdpyf
aewJh t&yfa'otm;vHk;u 'kuQonfrsm; &ifqdkifae&wJh tajctaersm;udk azmfjyaejcif;vnf;
jzpfygw,f?
'kuQonfrsm;&Jta&;udpPrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;vdkw,fqdk&if 'kuQonfrsm;pwifay:
ayguf v mcJ h & jcif ; ta=umif ; ud k OD ; pG m pOf ; pm;=unf h z d k @ vd k t yf y gw,f ? jref r mEd k i f i H r S m
wdkif;&if;om;jynfolw&yfvHk; tajccHvl@tcGifhta&;awG tjynfht0 r&&Sdrcsif; 'Djy\emawG
qufvufwnf&SdaerSmjzpfovdk tcsdefwdktwGif; ajz&Sif;r_rjyKvkyfbl;qdk&ifvnf; ynmrJhjy\em/
qif ; &J r G J a wr_ j y\em/ a'orwnf + id r f r _ j y\emawG u wd k i f ; jynf & J tem*wf r S m yg
vdu
k v
f aH ESmif,
h u
S af erSmjzpfygw,f?
'gayr,fv
h nf; Edik if aH &;ajymif;vJrw
_ pHw
k &m ray:aygucf ifrmS 'Djy\emawGukd ajz&Si;f zd@k /
vkt
d yfcsuaf wGukd jznfq
h nf;zd@k vdt
k yfygw,f? ud,
k b
f ,favmufvyk af y;Edik rf vJ qdw
k ahJ y:rSm rlwnf+y;D
0dkif;0ef;}udK;yrf;r,fqdk&if 'kuQwcsKd@ avsmhyg;oGm;rSmjzpfygw,f? 'ghtjyif 'Dvdkt&yfa'ouae
xGe;f xGe;f ayguaf yguf xGuaf y:vmEdik w
f hJ vli,frsm;udv
k nf; arG;xkwaf y;zd@k vdt
k yfygw,f? 'gawG[m
wpfO;D wpfa,mufwnf;vkyv
f @kd r&bJ tm;vH;k wwfprG ;f orSs jznfq
h nf;=urSom atmifjrifrmS jzpfyg
w,f?
tem*wfqdkwm usaemfwdk@rvGJraoG &ifqdkif=u&r,fh reufjzefrsm;jzpfygw,f?
bmjzpfr,frSef;rodayr,fh udk,fh&Jpdwful;awGudk yHkazmfEdkifzdk@ usaemfwdk@u }udK;yrf;ae=urSmygyJ?
ud,
k t
f pGr;f &So
d avmuf vH@k vxkw&f rSmu ud,
k w
hf m0efyrJ [kwv
f m;? 'kuo
Q nfpcef;rsm;twGi;f u
uav;oli,frsm;xJrSm jrifhrm;wJhOm%f&nfydkif&SifawG/ rGefjrwfwJh pdwfxm;ydkif&SifawG pwJh
t&nftaoG;awmufyvmEdik w
f o
hJ al wGtrsm;}u;D &Sad eygw,f?
olwdk@[m EGHrSmepfaewJh tzdk;wef&wemrsm; jzpfygw,f? olwdk@&J xdkufwefwJht&nf
taoG;awGudk xkwf,ltoHk;rcsbl;qdk&ifawmh bmwefzdk;rSr&SdbJ tcsnf;ESD;jzpfoGm;ygvdrfhr,f?
'ga=umifh tzdk;wef&wemrsm;rqHk;&_H;&atmif }udK;yrf;=u&rSmjzpfygw,f? r[kwf&ifawmh
jrefrmEdkifiH&Jtem*wfwavSsmufvHk; qHk;&H_;r_aygif;rsm;pGmudk &ifqdkif&rSm rvGJraoGygyJ?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 105

106

tawG;rsm;pGmeJ@ epfarsmaerdwu
hJ saemf[m 'kuo
Q nfpcef;twGi;f u pmaya[majymyGrJ mS
&GwfqdkwdkufwGef;cJhwJh usaemfhuAsmuav;udkyJ jyefvnfa&&Gwfaerdygw,f? uAsm&J acgif;pOfu
acgif;pOfrJh reufjzefrsm;odk@ wJh?
=unfhvdkufprf;yg
wdrfatmufrSm awmif
awmifatmufrSm awm
awmxJrSm wJ
wJxJrSm vl
tJ'Dvl tJ'DvlawG[m
urBmajrudk tm;udk;

qdk;&Gm;wJht&yfudka&Smif
awm}udKvSsKdajrmif=um;
'kuQrsm;udk &ifqdkif
avmu"H tEdik Ef zJ$ @kd
rmefwif;vd@k ayg?h
rm,mrsm;wJh awmeufxJ
qif;qif;&J&J ae=u&
'DtEkynmw b0awG=um;rSm
tem*wfukd jyifqif
ywf0ef;usif toGifopf
zGiv
hf pS zf @kd pGr;f avmufwhJ
wpfa,mufu wpf&m
wpf&mu wpfaxmif
tarSmifudk tvif;aqmifr,fh
EGeH pfwhJ ywWjrm;awG
taotcsm wu,f&Sdwmrdk@
twyfod xGuaf y:apa&;
wdk@wawG }udK;yrf;pdk@? ?

xdefvif;
4/ 3/ 2002
rJacgifc 'kuQonfpcef;
106

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

107

vl}uD;rif;rsm; vufckyfwD;yg

bmbmbd;k bd;k (acwW - wduk sdK)


'Dvakd cgi;f pOfay;rdavawmh rcsKd (csKd +yKH ;)&J@ oDcsi;f av;udak wmhjzifh oGm;owd&vdu
k rf &d if
awmhjzifh tvG}J u;D vG=J uayvdrrhf nf? bd;k bd;k u oDcsi;f uvnf; tifrwef0goemygavawmh 'Dacgi;f pOf
uav;a&G;rdomG ;wmjzpfayonf? ,ae@vli,f aemif0,fv;l }u;D &_r+i;D wJh om;aumif;&wemav;rsm;
tjrefqHk;eJ@ trsm;qHk; ay:xGef;vmEdkifapa&;udk &nf&G,fI }udK;pm;+yD; a&;jzpfatmifa&;vdkuf&jcif;
jzpfayonf?
av;pm;tyfygaom vl}uD;rif;rsm;tm;vHk;eJ@ vli,f nDi,f nDri,ftaygif;wdk@ a&/
'Duae@ bmbmbdk;bdk;uawmh omomxdk;xdk;av;eJ@ wifjycsifp&mwpfck&Sdvmjyefw,f ? pmra&;
jzpfwm=umyg+y/D tv#ijf refajymif;vJaewJh Edik if aH &; a&pD;a=umif;udk twwfEikd q
f ;kH avhvmae&awmh
wu,froufomvSygb;l ? bd;k bd;k wd@k u touf&,
G af v;uvJ&vmjyefavawmh tawmfrvG,v
f S
aybl;? pm;0wfaea&;twGufuvJ vHk;yef;&/ usef;rma&;twGufvJ *&kpdkuf&/EdkifiHhta&;awGrSmvJ
wwftm;oa&G@ yg0ifxrf;aqmif&jyefavawmh wajz;ajz;eJ@ xefv#ucf J acG;,ufovdrk sKd ; vH;k yg;yg;
vmae+yv
D m;awmif xifryd gw,f?pdwu
f awmh oefqJ jrefqJ [efrysuaf yr,fh rmefvJ rwufvakd wmh
ygbl;? Z&m udk nmvdk@rS r&wmudk; uG,fh ?
xm;ygawmh / 'Duae@ bdk;bdk;wifjycsifwmav;wpfckuawmh vl}uD;vli,frSonf
vli,fvl}uD;odk@ qdkwJhpum;&yfwpfckudktajcjyK+yD; ajymcsifygw,f? 'Duae@'Dtcsdeftxd
jynfwGif;jynfyrSm&Sdae=uwJhvl}uD;rsm;/ tJ vl}uD;rsm;vdk@ oHk;E_ef;&wmxuf (vl}uD;rif;rsm;vdk@)
oH;k &ifyo
kd ifah wmfr,fxifyg&@J ?
'Dawmhav tJ'jD ynfwiG ;f jynfy rS vl}u;D rif;wd@k ajymae=u/ "cav;awGu i,fygao;w,f/
tawG@t}uHKEkygao;w,f/ wpGwfxdk;xif&mvkyfvdk@ rjzpfbl;" tp tp &Sdonfwdk@ayg@Asm/ igwdk@
ajymwmvky/f igw@kd ajymwmem;axmif/ 'Dvpkd um;awGu &yfoifw
h m=umyg+y/D ArmvlrsKd ;awGqakd wmh
ud,
k x
hf ufwpf&ufwpfem&D wpfred pf wpfpuUe@f }u;D ol&@J pum;udk emcH&r,f / vdu
k ef m&r,fqw
kd hJ
t,l0gpGJawGa=umifh qdk&ifvnf; rSm;r,frxifygbl;? bmvJjzpfjzpfav t&dkaoay;&r,f
av;pm;or_jyK&r,fqw
kd mudak wmh bd;k bd;k taeeJ@ t=uiG ;f rJv
h ufcyH gayw,f?
wu,fwef;=uawmh tJ'DynmawGay;ay;+yD; ajymajymaewJh vl}uD;awG&J@ ta&S@rSm
t+rw
J rf;a&mufa&mufae=uwmuawmh vli,fawGcsn;f ygy?J acwftqufqufukd jyef=unfrh ,fqkd
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 107

108

&if ordkif;rSm txift&Sm; trsm;tjym;awG@&SdEdkifygw,f?


vGwv
f yfa&;r&rDt
S csed u
f wnf;u vli,frsm; txl;ojzif(h wuUov
kd af usmif;om;rsm;)
[m ta&;awmfy}kH u;D awG jzpfajrmuf&avatmif txd aqmif&u
G Ef ikd cf =hJ uygayw,f? wuUov
kd f
ausmif;om;oydwrf o
S nf ,ae@acwf tv,fwef;ausmif;om;av;rsm;txd &J&&J if&h ifh &Gw&f w
G cf scHG sHG
a&S@wef;rS av#mufvrS ;f cJ=h uygw,fv@kd qd&k &if tb,fo@kd aom vl}u;D rif;rsm;rSa&m jiif;y,fEikd v
f rd hf
rnfrxifyg ?
vli,fqw
kd m &d;k om;w,f / }uKd ;pm;vdpk w
d &f w
dS ,f / tm;rmeftjynf&h adS ew,f / ta=umuf
w&m;vJuif;=uw,f / owWd&Sdw,f / awGa0r_ tvsOf;r&Sdwwf=u / t*wdvdkufpm;r_uif;w,f /
&J&ifhw,f / jywfom;w,f / &JpGrf;owWd&Sdw,f /'DxufcdkifvHkatmifom wifjy&&ifawmh / b,folrS
jiif;y,fr&wJh Armjynf&J@ zcif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef;udk oufaojyK&awmhrSmayg@ ?
touf(18)ESprf mS wuUov
kd af &muf/ (19)ESprf mS wuUov
kd af usmif;om;or*~tzG@J 0if+y;D
td;k a0r*~Zif;rSm t,f'w
D mvkyw
f ,f? (23)ESprf mS bDatbG@J &+y;D &efuek w
f uUov
kd f ausmif;om;or*~
ESihf jrefrmEdik if v
H ;kH qdik &f m ausmif;om;or*~&@J OuUX jzpfvmcJw
h ,f? (25) ESprf mS 'd@k Armtpnf;&H;k &J@
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; jzpfvmcJ+h y;D (1300)jynft
h a&;awmfykH wGiyf g0ifcjhJ yefonf?
touf(30) rSmawmh rwfv(27)&ufae@ *syefukd OD;aqmifawmfveS cf o
hJ nf? (31)ESprf mS
awmhjzifh ppf0ef}u;D ESiu
hf muG,af &;OD;pD;csKyf tjzpfcef@tyfjcif;cH&+y;D z q y v tzG@J wnfaxmifc+hJ y;D
OuUX wm0ef,lum a&G;aumufyGJrSm tjywfowftEdkif,ljycJhw,f? touf(32) ESpfrSmawmh
jrefrmEdik if v
H w
G v
f yfa&;twGuf jrefrmEdik if u
H ,
kd pf m;jyK+y;D atmifqef;tufwvD pmcsKyu
f kd vufrw
S f
a&;xdk;EdkifcJhonf? 'Dawmh vGwfvyfa&;&onftxd pGrf;pGrf;wrH aqmif&GufjycJhwm vli,fvm;
vl}uD;vm; / rdrdwdk@ pdwf}udKuf a0zefoHk;oyf=unfh=uayg@?
'Dawmh vli,fawGukd i,fao;vd@k / tawG@t}uKH Eak o;vd@k / pdwq
f wfv@kd / w&l;xd;k vkyf
wwfvdk@ / trSm;trSefudk ra0cGJEdkifao;vdk@....tp&SdwJh vGJrSm;aom t,ltq tawG;tac:rsm;
&Sdae=uygtkef;rnfqdkygv#if ajymif;vJypf=uzdk@ tcsdefwefae+yD xifygw,f? 'Duae@vli,frsm;udk
jyKpkysdK;axmif&if; oifhawmf&mwm0efrsm;udk ay;tyfv#uf vufwGJumac:,l jrSifhwif ay;EdkifygrS
aemifwpfcsdefrSm ajymif;vJvmr,fh EdkifiHawmfopf}uD;rSm toD;oD; wm0efawGudk vufqifhurf;
o,f,El ikd =f uayr,f r[kwyf gvm; vl}u;D rif;taygi;f wd@k a& ?
vli,fawGzufuvJ ckcsed u
f wnf;up+y;D acgi;f aqmifaumif;wpfa,muf rjzpfEikd af o;
cifrSm aemufvdkufaumif; wpfa,muftjzpf vl}uD;rif;rsm;ESifhtwlwuG vufwGJvkyfudkif
oif,&l if;eJ@ acgi;f aqmifaumif;awG jzpfvmEdik af p&ef &nf oefv#uf yg0ifxrf;&GuEf ikd =f uygapvd@k
owday;wyfveS @f &if;eJ@ bmbmbd;k bd;k uawmhjzifh omom xd;k xd;k av;eJ@yJ wifjy&if; ed*;kH csKyv
f u
kd f
yg&apawmh ?
(jynf w G i f ; jynf y &S d vl } uD ; rif ; rsm; tm;vH k ; vuf c k y f = obmwD ; I (vl i ,f ) nD i ,f nD r i,f r sm;tm;
jyKpkysKd ;axmifay;Edik =f uygap&ef &nf&,
G v
f #uf ,ae@ vli,f aemif0,fv}l u;D &_r+iD;wJh om;orD;i,f rsm; jzpfEikd =f uygapvd@k
qENjyKv#u)f

bmbmbdk;bdk; (acwW - wdkusdK)


rwfv 1 &ufae@ 2012 ckEpS f

108

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

109

ppfAvkd cf sLyf.ud,k yf mG ;

0wKwdk

armifpdk;csdef
(u)
ESpfbufwdkufyGJaoewfoHrsm;rSm wawmvkH; wawmifvkH;&kdufcwfyJhoifaecJhonf/
rd;k aumif;ESihf awmawmifrsm;vnf; tpdwpf w
d t
f r$mr$muGt
J uf +yKd usomG ;cJah v+yv
D m;/ xdrk #yifwu
kd f
yGaJ oewfou
H jyif;jyif;xefjrnf[;D cJo
h nf/usnzf ;l rd;k aygurf sm;u ESpb
f ufpvk;H . t&yfa'oay:wGif
&GmcsaecJhonf/ awmifapmif;.txufydkif;wGif awmfvSefa&;wyfaygif;pku toifhae&m,lxm;+yD;
om;/ rae@u&efoludk wGef;vSef&ef arSmifpydsK;uwJuyif ae&m,lxm;+yD;jzpfaecJhonf? xdkpOfu
&efou
l cyfa0;a0;wGiaf e&m,lxm;+y;D xd;k ppfqif&ef jyifqifaecJo
h nf?
tm&k%fOD; rdk;raomufrSD aoewfoHpwifaygufuGJonf/ &efolppftkyfpkbufrSpwifI
xk;d ppfqifypfacwfwu
kd cf u
kd jf cif;jzpfonf? &efopl pfwyfukd uGuu
f o
J rl mS Adv
k rf LS ;tjzpftprf;cef@tyf
jcif;cH&onfh AdkvfrdsK;vif;/ olu AdkvfrSL;avmif;/ onfwyGJaemufwyGJ ppfqifa&;t+yD;wGif AdkvfrSL;
jzpfvmawmhrnfh AdkvfrSL;rsdK;vif;/ awmfvSefa&;wyfaygif;pk. rkefwdkif;ppfqifa&;udkwpjcif;acs
r_ef;ypf&r,fqdk+yD;usLH;0g;xm;onfh Adkvf}uD;rsdK;vif;?
ol@wGifwdkufyGJtawG@t=uKH tawmfrsm;rsm;&SdcJhonf/ &Srf;jynf/ ucsifjynf/0jynfwdk@wGif
q,fpkESpfausmfausmf vlrsdK;pkawGudk wdkufcdkufzdESdyfcJhbl;onf/ ol@a&S@u&mxl;toD;oD; wufoGm;
jrifhrm;oGm;cJh=uonfh wyfrrSL;rsm;/ wyf&if;rSL;rsm;. vlrsdK;pkrsm;tm;acsr_ef;onfhacsr_ef;enf;rsm;
ppfupm;enf;rsm; ppfa&;enf;y&d,m,frsm; ppfAsL[mrsm;udkoif,lwwfajrmufcJhol/ txl;ojzifh
vlrsdK;pkrsm;tay: rnfodk@oabmxm;&rnf vlrsdK;pktjcif;jcif; t=um;aoG;cGJypfum vlrsdK;pktjcif;
jcif; wdu
k cf u
kd af p&rnfqo
kd nfh oabmxm;udk xd;k ppfb&k ifppfya'o&mZfrsm;. oif=um;csurf sm;
xJrS xkwEf w
_ ,
f x
l m;cJ+h y;D jzpfonf?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 109

110

Adv
k }f u;D rsKd ;vif;. tm;enf;csurf mS b,fo@l twGuf ppfwu
kd af e&jcif;jzpfovJ- qdo
k nf
udk roJruGjJ zpfaecJjh cif;jzpfonf/ wdik ;f jynftwGu[
f [
k pfa=u;G oHonf &,farmp&mysuv
f ;Hk jzpfomG ;
rSe;f odomG ;onft
h cg tawG;tac:wck0ifvmcJo
h nf/ r[mArm ppfAv
kd cf sLyfawGtwGuf wdu
k af y;ae
&jcif;jzpfonft
h wGuf igt
h wGu&f mxl;wufz@kd ud,
k w
f ikd v
f yk ,
f &l vdrrhf nfqo
kd nfh tawG;0ifvmonf
ppfAv
kd cf sLyfawGtwGuf wdu
k af y;&if; igt
h wGuyf gy+kd y;D wdu
k &f rnf/ vlrsKd ;pkawGuakd csre_ ;f okwo
f if&rnf/
vlrsKd ;wk;H a&;twGuf ppfuykd +kd y;D tok;H cs&rnf udo
k abmayguv
f mcJo
h nf/ 'gigt
h wGuyf J xdpk w
d "f gwf
u taoG;tom;jzpfvmcJhonf/ ESvkH;aoG;pufjzpfvmcJhonf? OD;aESmuftpdwftydkif;rsm;jzpfoGm;
onf/ vlrsdK;pkawGwkH;atmif acsr_ef;avav &mxl;wdk;avwufvSrf;avyJ?
,QKwu
kd yf w
JG iG v
f J xdpk w
d "f gwu
f ol@udrk ;D [ke;f [ke;f awmufavmifapcJo
h nf/ xd@k jyifxpkd w
d f
"gwfudktoufaoG;a=umOD;aESmufxJwGif xGef;ndSxm;cJhavonf/ olu ppfqifa&;.tv,fA[kd
csurf wGi&f adS eonf/ b,fnmESpzf ufrS ppfAv
kd Ef pS af ,mufukd qufo,
G pf um;ajympufjzifh trde@f ay;
aeonf/ a&S@udkwuf&ef xdk;ppfqif&ef tjyif;txefarmif;aecJhonf/ wdkufyGJrSmydkI jyif;xefvmcJh/
tm;aumif;vmcJhonf/ tarSmifxkudk xdk;cGJwufvmaom rD;usnf;cJusnfzl;rsm;rSm ajrjyifrSaeI
twef;vdu
k f xGuv
f mcJ&h mrS [if;vif;jyifaumif;uifonf rD;usnw
f &J&J rD;qdik ;f rsm;qGx
J m;aecJo
h nf
trsm;pk usnfzl;rD;cJrsm;onf opfawmtkyfrsm;xJodk@ ajy;0ifoGm;ae=uonf?
Adkvf}uD;rsdK;vif;ESifh ol.a=u;pm;ppfom;rsm;onf a&S@odk@xdk;xGufvmcJhonf/ rdacsmif;
wuf r&ru w&GwfqGJwufvmcJhjcif;jzpfonf/ ppfc&mr_wfum ol@wyfrsm;udk a&S@odk@xdk;xGufap
cJhonf/ vlrsdK;pkawmfvSefa&;wyf/ ausmif;om;wyfrsm;ay:xm;onfh awmfvSefa&;wyfudk teD;uyf
acsre_ ;f &rnf usm;wufx;kd &rnf- qdak ompdwu
f r$ev
f mcJo
h nf/ ol.xd;k ppfrmS wpxufwpf tzd
cHxm;&+y;D cHppfo@kd ajymif;vJomG ;aeonfukd olub,fvrkd S vufrcHEikd f ig&h @J xd;k ppf[m atmifyjJG zpf
&r,fa[h? wufa&S@udkwuf/ usLH;0g;armif;ESif&if; ppfc&mudk r_wfjyefonf/ vufeuf}uD; tm&f
yDa*s avmifcsmAk;H ayguu
f o
JG EH iS t
hf wl usnzf ;l wzl;onf ol&ifux
kd rd eS o
f mG ;onf/ usnq
f eftm;jzifh
aqmifw
h eG ;f vdu
k &f m ol@cEWmud,
k o
f nf jruf&idk ;f awmxJwiG f ok;H av;ywfvrd q
hf if;a&G@vsm;oGm;onf/
ppfAdkvfonf &kwfw&uf+idrfusoGm;+yD; opfwkH;wwkH;xlrwf&mrS vJusoGm;ouJhodk@yif
jzpfonf/ ol.a=u;pm;ppfwyfrsm;rSm rv_yf&Sm;&J/ jrufawmjcKHawmrsm;xJwGif touf&SL&_dufzdk@yif
arhavsmhum+idrfoufae=u&onf/ awmfvSefa&;wyfom;rsm;. aorif;usnfzl;rdk;ayguf rdk;oD;rsm;
atmufwGif tvl;vl;tvJvJcHae=u&ojzifh usnfxdrSef+yD;vJusaeaom ppfAdkvfudk oGm;a&mufr
o,f,El ikd =f uonft
h jyif aoewfoEH iS hf ypfcwfrt
_ ajctae/ usnv
f rf;a=umif;udk =unfu
h mtvpf
tiku
d w
f iG jf yefqw
k af e=u&onf?
(c)
Ed;k w0uftyd rf ufrsm;avvm;/ aoG;&l;aoG;wef;*a&mifajcmufjcm;jzpfaejcif;vm;/ ppfAv
kd f
onfob
l mjzpfomG ;onfuykd ifrod/ [if;vif;jyifxw
J iG af rsmygaecJo
h nf/ olowd&aomtcg [if;vif;
jyifxw
J iG f vrf;av#mufaerdvsuo
f m;jzpfaecJo
h nf/ pdwq
f ENjyif;jy&m/ pdw&f nfnw
$ &f mod@k c&D;ayguf
aecJo
h nf?
vGecf o
J nfw
h v ausmu
f aexdik af ysmyf g;cJo
h nf/ aemufwef;pcef;od@k jyefvnf a&muf&adS e
110

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

111

cJhonf/ Adkvf}uD;rsdK;vif;. 0g;x&Humtdrfcef;xJwGif &d_ufoHrsm;udk oljyef=um;ae&avonf/ ol.


wif;zdxm;aom =uu
G o
f m;&iftyk af tmufwiG f t}urd }f urd af =uv
G iG yhf sujf yKe;f oGm;cJah om awmpy,f
yGifhokH;yGifh. &d_ufoHrsm;yifjzpfaecJhonf/ yef;wyGifhu a=urGoGm;aomol@b0udka=uuGJvSpGm atmf
[pfikd&d_ufvdkufpOf ol.jyif;xefaomvuf0g;apmif; &dkufcsufatmufwGif 0yfqif;ydjym;oGm;um idk
oHonfvnf; vl@cEWmyef;yGiu
hf o
hJ @kd a=uv
G iG +hf ird o
f ufc&hJ avonf? xdyk ef;yGi,
hf trnfrmS aemfaiGazg?
aemufwywf ESpyf wft=umwGif aemaiGazmuho
J @kd tzsuq
f ;D cH a=urGco
hJ nfyh ef;wyGirhf mS
eef;wifjzpfonf/ aemufwywft=umwGif umryifu
h pl pfAv
kd .
f vufwiG ;f rS vGwaf jrmS ufatmif &ke;f
&if;qefcwfjzifh uefa=umuf&ek ;f xGucf o
hJ nfah emfauxl;/ ol@ud,
k o
f t
l qk;H pD&ifco
hJ nfh aemfauxl;/
olw@kd tm;vk;H onf umraus;u|ejf yKru
_ q
kd ef@usif wGe;f vSe&f ek ;f uef&if;ESiyhf ifa=urG a=uv
G iG chf =hJ u&
onf/ ol@udkaemufxyf zsufqD;I r&Edkifatmif aemfauxl;onf opfyifwGif qGJ=udK;csowfaocJh
onf?
ppfADkvfonf tydsKr rkaemfokH;a,mufudk owd&oGm;um xdk&d_ufoHrsm;v$rf;aeaom
tdrfcef;xJrS vSnfhxGufvmcJhonf/ wyfpcef;udkwywf vSnfhum=unfhrdpOf iSufzsm;wufaeaom
vlem&JabmfEpS Of ;D udk ol@ajcaxmufjzifu
h efausmufupm;cJah o;onf/ wyfpcef;wGif wyftiftm;u
rvkaH vmuf/ '%f&m&aq;uk vlemrsm;ESihf iSuzf sm;vlemu tdy,
f mrsm;xJwiG t
f wk;H t&ke;f wyfom;
wifatmif/ vdyyf Ek iS x
hf eG ;f &ifw@kd onf iSuzf sm;iSuo
f ifu
h mar#mah r#mo
h museaf wmhonf?
xdkvlemrsm;udka=umcdkif;xm;&pfcJhonf/ wyfpcef;ESifhrvSrf;rurf;&Sd aemfaiGazm/eef;wif
ESihf aemfauxl;wd@k aexdik &f m uscwftif;&Gmod@k a&mufvmcJo
h nf/ wdu
k cf wfav. t[kejf zifh jrefqef
vSpmG a&mufcjhJ cif;jzpfonf/ wu,fu v#ypf pfuo
hJ @kd jrefqefaompdwt
f [kef pdwt
f awG;xJwiG f tdrf
rufqefveG ;f pGm tdrrf ufxw
J iG af &mufvmcJjh cif;jzpfonf/ aemfauxl;udak wm rh awG@Edik af wmh aemfaiG
azmESihf eef;wifw@kd .tdrjf c0H ef;xJxd a&mufvmcJo
h nf?
t&k%fwufp aejcnfoef;p &Gmuwdwfqdwfaeor# acG;a[mifoHrsm;a=umifh uscwf
tif;&Gmuav;onf Ed;k xoGm;onf/ w&Gmvk;H u acG;awGa[mifaejcif;jzpfonf/ acG;a[mifc&H onfh
owW0gudk ppfAdkvfu tvef@w=um;vdkufvH&SmazGaerdygao;onf? owW0grSmolyifjzpfaeonf?
ppf,el aD zmif;0wfxm;cJI
h omacG;awGu a[mifjcif;avSmifjcif;jzpfonf[k aumufcsucf st+y;D wGif
jcx
H rJ x
S u
G cf mG vmcJo
h nf/ EGm;wif;ukwx
f rJ S EGm;awGuvnf; w&_;&_;vkyu
f m ESmr_waf ecJo
h nf/ EGm;
awGacG;awGu ol@udkqef@usifaeonfhtwGuf ppfAdkvfu b0ifrusjzpfoGm;cJhonf/ aemufvkHcsnf
0wfojzifah &mufvm&rnf [kwzGzaG jymaerdco
hJ nf?
ol@wGiaf jymifajrmufonfh ordik ;f rSww
f rf;wapmifvnf; &Sad ecJah o;onf/ u&ifjynfe,f
ppfqifa&;rsm;wGifolonf ppfqifa&;.toufaoG;a=umjzpfcJhonf/ wyf&duQm/ppfokH;vufeuf/
usnq
f efrsm;udo
k o
l ,fz@kd ay:wm[kac:onf/ t"rRvyk t
f m;ay; txrf;orm;rsm;udpk pk nf;&mwGif
4if;/ ay:wma=u;rsm;pGmudk axmifaomif;csI
D ajymifajymifwif;wif;odr;f ,l&mwGi4f if;/ a&S@wef;od@k
oGm;&mwGif rxrf;ryd@k Edik af wmhyJ ar#mah r#mo
h museaf wmhonf/ ay:wmvlemrsm;udk owfjzwf&mwGif
4if;/ ay:wmrvkyfvdkI jiif;qefaom &Gmom;rsm;udk owfjzwfacsr_ef;&mwGif4if;/ xdk@jyif&Gmol}uD;
trsKd ;orD;rsm;udk umraus;u|ejf yKvyk &f mwGi4f if; ppfAv
kd o
f nfajymifajrmufco
hJ /l ay:wmrsm;udu
k snf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 111

112

umrsm;rdkif;&Sif; u&d,mrsm;tjzpfxm;&Sdrdk@ pDpOf&mwGifvnf;xufjrufajymifajrmufcJhol?


,QKoo
l nf a&S@wef;ppfajrjyif[ak c:wGiaf eonfh autef,l u&iftrsKd ;om;awmfveS af &;
wyfrsm;&S&d m aus;&Gm/ v,fuiG ;f /awmif=um;/awmawifrsm;&S&d mod@k olonfa&muf&cdS jhJ yefonf/ awm
pGefawmifrsm; =urf;wrf;aom c&D;wGifoljyefvnfa&muf&SdaecJhjcif;jzpfonf/ bma=umifhrsm;Todk@
jyefa&mufaecJjh cif;vnf;/ ol@udo
k rl ausrcsr;f jzpfaecJah o;onf/ wu,fu ordik ;f wGicf o
hJ nfo
h o
l nf
ordik ;f wGicf o
hJ nfx
h v
kd rf;a=umif;ay:od@k a&SmifvI
J$ r&jyef vSno
hf mG ;&pjr/J olajccsco
hJ nfo
h rdik ;f a=umif;
ay:od@k ajccsou
l ,
kd w
f ikd u
f jyefvnfa&muf&&dS pjr/J a'geawmifwef;}u;D . jrifrh wfawmifx&H/ csKd i0hf rS ;f
tol&mxlajym&m xdkordkif;vrf;a=umif;ay:wGif &mcsDcJhonfhtxrf;orm;rsm;udk aoewf'ifrsm;
jzifx
h o
k wfco
hJ nf/ tcsKd @txrf;orm;rsm;udk tol&majcmufurBm;}u;D rsm;xJo@kd uefcsc&hJ onf/ ajc
axmufwiG f '%f&mtxyfxyf&&Scd +hJ y;D xGuaf jy;Edik pf rG ;f uif;rJo
h nfh txrf;orm;ay:wmrsm;udk awm
xJarmif;xJ+h y;D / tajy;ajy;apcJ+h y;D pufaoewfjzifh ypfcwfowfjzwfcahJ vonf/ aoewf. c&D;a&muf
yku
H kd ok;H oyf&if;aoewfukd ud;k uG,cf o
hJ ?l
olusifvnf v_yf&Sm;cJhonfh ordkif;ajymifajrmufcJhonfh ppf.ocsdKif; t&yfa'oqDodk@
olonf jyefvnfa&muf&v
dS mcJjh cif;jzpfonf/ &kww
f &ufawmajcmuforH sm;u ol@a&S@wGiaf &mufvm
cJo
h nf/ qD;umxm;ESio
hf nf/ taoqd;k jzifh r&_rvS aowGi;f a&mufc=hJ uonfh txrf;ay:wmrsm;.
awmajcmuforH sm;jzpfaecJo
h nf/ awmifwef;wckv;Hk opfawm}u;D wckv;Hk jrnf[ed ;f um odro
hf rd w
hf ek f
apcJhonf/ toHaygif;pkHawmajcmufoH/ ppfAdkvfonf a=umufvef@wkefv_yfoGm;+yD;/ aemufa=umif;
vSnI
hf ajy;&avawmhonf?
acG;om; t&kid ;f tpdik ;f ppfAv
kd /f 'Daumifukd trJzsuzf @kd tvSnahf &mufvm +yaD [h rdatmif
vdu
k zf rf;/ zrf;[qD;=u[/ ppfAv
kd &f @J Adu
k x
f u
J tlawGtoJawGukd xkw+f y;D 0g;pm;ypf =u&r,f/ igw@kd
udx
k rif;0atmif ra}u;G wJph pfAv
kd /f igw@kd udk owfjzwfniS ;f qJcw
hJ ahJ umif/ igw@kd vdyk J eifvJ acG;aoao
ap&r,f/ acG;uarG;wJah cG;om; vdu
k zf rf;=u/ xdyu
f aeydwzf rf;=ua[h acG;om;udrk ad tmifzrf;f =ua[?
ppfAdkvfonf zaESmifhESifhz0g;wom;xJajy;cJh&onf/ xdktjzpftysufrsm;onf wu,fr
[kwfcJhay/ oem;p&maumif;vSonfh puf&kyfrsm;r[kwfonfh vlom;ay:wmrsm;udk rw&m;owf
jzwfco
hJ nfh cdik ;f apcJo
h nfo
h rdik ;f u ppfAv
kd t
f m; ajcmufveS @f cJ&h mrS *a,muf*,uf pdwu
f ;l wap>t
jzpf olu,
kd o
f zl efw;D aejcif;omjzpfonf/ ppf&mZ0wfaumifqo
kd nfrmS ajrudv
k eS I
f yke;f vnf;rvkH
awmeufrJxJ ykef;vJrvkHjcKH/ ppf&mZ0wfr_usL;vGefcJhonfh ol.pdwf0dOmnf onfb,frSmykef;ykef; r
vkjH cKH ol@pdww
f ap>uyif ol@udak jcmufveS @f aecJo
h nfr[kwv
f m;?
ZD;oD;uif;r#aom ac|;ayguaf c|o;D rsm;onf ol.OD;acgi;f xufrS v#x
H u
G u
f svmcJo
h nf/
toufb,fuxGuf&rSef; yifrodawmh/ armyrf;vSpGm aemufa=umif;jyefqkwf ajy;aecJh&onf?
(*)
ay:wmwdk@. oFcsdKif;ppfajrjyifrS tarmqdk@atmifxGufajy;vmcJh pOfrSmyJ &Srf;ukef;ajr
jrifah y:rS olusiv
f nfvy_ &f mS ;cJ&h m ol@wyfpcef;od@k oljyefvnfawG@&Scd ahJ vonf? wu,fu pdwaf emuf
udk,fyg a&mufcJhjcif;jzpfonf/ aZmf*sDzdk0ifom; pm;cJhavovm;/ ol@cE<mudk,fxJodk@ pl;pl;&J&J xdk;cGJ
ar$aESmuf 0ifa&mufvmcJhaom awmfvSefa&;wyfom;. usnfzl;onf aZmf*sDpm;cJhonfh zdk0ifom;
112

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

113

rsm;jzpfaeavrvm;? &if0udk usnfzl;0ifpl;+yD; wuJuyif ajrv#dK;rdk;ysH pdwfap&m c&D;aygufcJhjcif;


jzpfy&Hk onf?
ESi;f aiG@,Suo
f ikd ;f xm;onfh awmifwef;awmtkyrf sm;=um;u wef@,ef;wyfpcef;onf ppf
Adv
k jf yefa&mufvmcJo
h nfuykd if b,forl S owdrxm;rdcahJ vovm;/ wyfpcef;*dw0f od@k a&mufaom
tcg uif;orm;udk atmf[pfaemufajymifrdcJhao;onf/ ,QifESpfrsm;u tvSnfhus uif;apmifhcJh=u
onfh wyfom;rsm;udkrawG@&awmh wyfutopf wyfom;awGuvJtopf uif;wJtwGif;odk@ ai;
pdu
k =f unfv
h u
kd o
f nfh t=unfrh sm;udk b,forl o
S wdxm;rdyrHk &/ wyf0ifayguf *dw0f &Sd uef@vef@ydwf
xm;aom opfom;armif;wefudk toHxGufatmif cwfqwfqwf wGef;vdkufrdonf/ ,EW,m;yDo
pGm opfom;armif;wefrS wqifh oH}udK;uGif;qufrsm;onf wc|ifc|if jrnfa=uG;oGm;onf/
b,faumifvu
J /G b,fo&JuvmajcmufaewmvJ b,facG;rom;u vm+y;D vufujrif;
oGm;wmvJuG
igyJa[h iguG/ AdkvfrSL;rsdK;vif;yJuG/ ighae&ma[mif;udk c%wjzKwfvmvnf=unfhwm
a[h
ppfoHppfrmefjzifh wkef@jyefcJhonf/ uif;orm;ppfom;awGrSm olajymor#udk bmrSr=um;
em;xdik ;f qG@H tuke=f u+y/D olw@kd ajymonfuo
kd m ppfAv
kd u
f =um;ae&jcif;jzpfonf/ wyfpcef;xJ0ifa&muf
vmcJph Of [dpk Ofu vufeuf}u;D rsm;jzifh A u y a=u;G cJo
h jzifh +yKd usysupf ;D oGm;aom(Over head)
uwkwu
f si;f qDo@kd a&mufomG ;onf? xdpk Ofuyif wyfom;rsm;. tavmif;rsm;udk vSnrhf =unft
h m;
yJ wcsKd ;xJxu
G af jy; vGwaf jrmufco
hJ nfukd olowd&aerdjyefonf/ xdw
k u
kd yf }JG u;D onf ordik ;f 0ifwu
kd f
yGJ}uD; xdkwdkufyGJ.aoG;pD;acsmif;rsm;ay:wGif olAdkvf}uD;&mxl;udkwdk;jrSifh&&SdcJhonf?
eef;=umndK ESihf eef;=umjzLwd@k nDtpfrudk oGm;awG@zd@k ,QKtcg0efav;aecJo
h nf/ wef@,ef;
+rdK@.tdrfaps;qdkifwGif eef;=umndKudk csdwfcJhrdonf/ &mxl;/ aoewf/ tm%mjzifh r#m;cJhaomfvnf;
eef;=umndKu csw
d w
f ,
G yf grvmcJ/h tcsprf [kwo
f nfh umr&rufjzifh txyfxyfnKdS @ac:&onf/ a=umuf
I&GrH ek ;f cJah om eef;=umndK. pdwt
f ,Ofukd acsmzh sm;zswq
f ;D +y;D onfah emuf vufxyf,rl nf[t
k ,kH
oGi;f cJo
h nf? eef;=umjzLudk t,ko
H iG ;f aomtcg acsmarG@vG,u
f cl o
hJ nf/ xdawG@yGe;f wD; ,k,r_ukd t
xyfxyfzefwD;cJhonf/ tawG@t=uKHr&Sd t&dkif;oufouf tysdKaygufrudk tcspf&rufaoG;qla0ap
&ef txyfxyfv@H_ aqmfay;cJ&h mrS tysKd aygurf onf umraus;u|eb
f 0od@k oufqif;cJah vonf/ ppf
wyfa=umif;awGa&G@aomtcg 0rf;=umwdkufwGif udk,f0efoaE<&SdcJhaom eef;=umndKonf usef&pfcJh
avonf/ Adv
k }f u;D udu
k kd jyefvmcJrh ,f vufxyf,rl ,faemf[kay;xm;cJo
h nfh ESpyf g;oGm;opPmxm;
onf ESprf sm;ukev
f eG cf /hJ &ufrsm;yifaxmifausmcf ahJ v+y/D eef;=umjzLrSmacgi;f ikI
H om use&f pfcahJ vonf/
od k @ r[k w f r suf v k H ; a=umif a wmif a i;armarmjzif h EG r f ; zwf v suf u sef & pf c J h o nf / nD t r.
rdcifrkqdk;ronfvnf; orD;udkvufxyf,lrnfh Adkvf}uD;udk ,QKwdkifapmifhvsuf idk&Sdkufvsuf?
wef@,ef;bufo@kd ajcOD;vSn+hf y;D umrS eef;=umndKw@kd rdom;pkurkd awG@vdak wmh uav;yif
okH;ESpft&G,f av;ESpft&G,f&Sdavmufay+yD om;.tarvm; orD;.tarvm; xdkrdcifudkrawG@vdk
awmh rsufESmylonfh tm;emonfh &Sufuef;uef;onfh vlpdwfutr_Huav; tjzpfrS tpdkiftcJ}uD;
jzpfvmcJu
h m &if0od@k aqmifah ecJo
h nf?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 113

114

wu,fu touf&SifvsufESifh xm;&pfcJhojzifh eef;=umjzL ESifh eef;=umndK nDtrESpf


a,mufrmS uHaumif;vGe;f vSonf[q
k &kd vdrrhf nf? ucsijf ynfe,fppfqifa&;rsm;wGif awmfveS af &;
wyfom; ucsit
f rsKd ;orD;&Jabmfrsm;udk ppfyw
JG iG f zrf;qD;rdonft
h cg ,m,Dpcef;od@k ac:aqmifvmcJh
onf/ awmwGifpcef;&Sd opfyifwGif wd&p>mefuJhodk@ wkwfcsnfxm;+yD; ppfokH@yef; ucsiftrdsK;orD;&J
abmfrsm;udk wa,muf+yD;wa,muf t"rRjyKusifhonf/ ppfAdkvfjzpfaeonfhrsdK;vif;u yxrOD;qkH;
t"rRjyKusifh=uonf/ ppfAdkvfjzpfaeonfh rsdK;vif;u yxrOD;qkH; t"rRjyKusifh&rS tm;&auseyfol
aoG;at;at;jzifh t"rRjyKusifhcJhol/ t"rRrjyKvdkyJ+idrfoufaeaom ppfom;rsm;udk rl;rl;&l;&l;jzifhyg;
&ku
d w
f wfonfrmS vnf; Adv
k rf sd K;vif;yifjzpfonf/ xd@k aemuf xdak wmfveS af &;trsKd ;orD;&Jabmfrsm;.
udk,ft*FgxJodk@ opfc|ef/ 0g;c|efwdk@jzifhxdk;owfapcJhol?
tiftm;rJhaomtrsdK;orD;udk tiftm;okH;t&Sufuif;rJhvSpGm tedkifusifhowfjzwfcJhykHrSm
ol&aJ bmfa=umifveG ;f vSonfh t"dyg` ,u
f ykd ifem;rvnfc/hJ rnfuo
hJ @kd tEdik u
f sichf yhJ u
Hk kd *k%,
f 0l if=h umG ;
aewwfao;onf/ xdzk ufqpf ,Ofaus;r_ordik ;f udk ppfAv
kd rf sKd ;vif;onf ud,
k w
f ikd af &;oDu;Hk cJjh cif;jzpf
onf?
eef;=umndKwdk@nDtrudk touf&SifvsufESifhxm; &pfcJhonfudku xl;jcm;aomuHw&m;
jzpfaecJhonf/ ,if;wdk@onf ol.atmifyGJrsm;jzpfonf/ aoewf/ &mxl;/ tm%m onft&m&mudk
aiGu zefw;D onfqo
kd nfh pum;udk tpm;xd;k ypfvu
kd o
f nf/ aoewf/ tm%m/ &mxl;wd@k onf wef
cd;k pGr;f tif}u;D rm;a=umif; wyG+J y;D wyGJ atmify&JG cJo
h nfh atmifyrJG sm;u oltm;yd@k csoif=um;cJah vonf/
oufaoxlco
hJ nf?
(C)
ol@pdww
f iG f cdak tmif;aeaom tpGt
J vef;rsm; b0&kyu
f m;csyrf sm;u w&dy&f yd w
f zswzf swf
ay:xGufvm&mrSol@ tm;appm;aecJhonf/ rdcifudk owd&vGrf;wpdwf/ ZeD;ESifhorD;om;wdk@udk vGrf;
wpdwu
f tcd;k taiG@r[kwyf J tiftm;aumif;aom &ky0f wKozG,f pdw"f gwjf zpfvmcJo
h nf/ ppfAv
kd f
onf ol.ajy;vrf;ay:wGif tvsit
f [kejf zifah jy;v$m;aecJo
h nf/ awmawmifjrpfacsmif;rsm;/ v,fuiG ;f
ESihf aus;vuf+rKd @jyrsm;udk ausmv
f eG +f y;D avjyif;wdrw
f u
kd rf sm;ES,f jzwfoef;vmcJo
h nf?
tdr0f wGif tarmqd@k aecJo
h nf/ ig;ESpo
f m;t&G,f zke;f jrifv
h if;ESihf ESpEf pS t
f &G,pf um;wwf
aomcspfp&mydkaumif;aom orD;uav; rdk;olZmvif;wdk@udkawG@&onf/ ajymifvufacsmarG@aom
=urf;ysOaf y:wGif ajy;v$m;aqmhupm;ae=uqJ/ ppfAv
kd o
f nf tarmwacgjzifh orD;av;udak yG@csv
D u
kd f
onf/ rd;k olZmvif;um; ol@vufxw
J iG f ygrvm ol@vufEpS zf ufonfavxJrmS yJuse&f pfaecJo
h nf
ol@ZeD; pENmat;[efukd rsuEf mS jcif;qdik v
f u
kd o
f nf/ Adv
k rf LS ;csLyfat;[efEiS hf a':,kZewd@k . orD; pENm
at;[ef orD;av;udk ikI
H ayG@zufaeonfZh eD;onf pENmat;[efukd odr;f ayG@vdu
k af omfvnf; rodr;f
ayG@rdyv
J o
JG mG ;jyefonf?
Ak'&< yk yf mG ;awmfa&S@od@k aomufawmfa& uyfv&_ ef o,f,v
l maeonfh rdcifxt
H ajy;oGm;
aecJo
h nf vsyw
f ysuw
f iG f wke@f ueJ&yfvu
kd o
f nf/ rdcifrsuEf mS udk jyK;H I=unfv
h u
kd o
f nf/ rdcif.rsuf
vkH;tpkHudk pl;pdkuf=unfhrdonf?
vljzpfvmawmh vlpw
d af rG;&r,fu@JG om;&J@/ vl&rf;um; t&dik ;f tpdik ;f jzpfatmif aoG;wd@k
114

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

115

v_H@aqmfaecJhwJh tm%mawG/ aoewfawGudk rudk;uG,feJ@/ ppfwyfu ppfAdkvfawG&J@ t&kdif;tpdkif;p


&du
k af wGuv
kd ;Hk 0 twkrcd;k eJ@/ tm;rusaveJ@om;/ vlxu
k a=u;G wJx
h rif;udk pm;+y;D xrif;&Sif touf
ocifudk apmfum;zdk@rajymeJ@ pdwfeJ@awmifrypfrSm;&bl;uGJ@/ om;tJ'Dr[mtrSm;awGudk usL;vGefrd
+yDqdk&if om;udkarG;wJh rdcifzcifawG[mvJ vlr[kwfawmhbl;jzpfoGm;vdrfhr,f/ txl;ojzifh vlpif
ppfawGjzpfwhJ rdbESpyf g;udk vljzpfatmifvyk af y;zd@k u om;&J@wm0efyu
J @JG
rdcif. =o0g' pum;vk;H rsm;onf rdcif.ESv;Hk tdrrf w
S qifh rsuv
f ;Hk rsm;wGif cwfEydS v
f suf
om;ay:xGuv
f mcJo
h nf/ ppfAv
kd o
f nf xdpk um;vk;H udk owdw&jyefzwfro
d mG ;onf/ pum;vk;H topf
tqef;rsm;r[kw/f vGecf o
hJ nfh ESprf sm;pGmu pum;vk;H rs;omjzpfaecJo
h nf/ rdw
_ ufaeaompum;vk;H
rsm;rSm EGHepfaeaom ywWjrm;yGifhrsm;omjzpfonf?
tarom;a&mufvm+yaD v a[m'DrmS om;}u;D av om;udrk jrifcsiaf &mifaqmifaea&mh
ovm;tar
aoewf/ tm%m/ &mxl; npfnrf;EGHv$mrsm;atmufwGif aysmufuG,fESpfjrKyfaeonfh
rdcifukd &kww
f &ufowd&vmcJjch if;jzpfonf? cvkwx
f rd S trdwrdonfqo
kd nfh pum;yko
H nf ppfAv
kd f
uJo
h @kd aom vlpm;rsm;twGuf jzpfcyhJ &Hk onf/ rdcifa':ESi;f okeo
f nf t&dyw
f ckukd 0ifa&mufw;kd wdu
k f
rdouJhodk@jzpfoGm;onf/ wkef@qdkif;,drf;&kdifoGm;onf/ aomufawmfa&zefcGufESifha=uGyk*Hjym;onf/
vGwu
f somG ;+y/D ay:vpfa&mifajymifvufcef@oef@aeaom =urf;ysOaf y:wGif a&pufrsm;jyef@usv
J iG phf if
aeouJhodk@ rSefpzefp a=uGyk*HuGJprsm;onf v$ifhpifjyef@usJukefonf/ rdcif}uD;onf orD;ac|;rudk
rl;vdu
k w
f muG,f ppfAv
kd u
f tartar [kwwGww
f w
G f atmfac:&if;tarhukd ajy;IayG@onf
xyfI xyfIyif ayG@ydu
k cf srD aecJo
h nf/ avudak xG;ayG@rdvsuo
f m;jzpfaecJo
h nf?
wdkufyGJwnf&Sd&m jruf&kdif;awm aoG;tdkifxJwGif vJ+ydKaecJh&mrS ppfAdkvfonf tar
tar[k w pmpmv_ d u f v S J a c:iif & if ; &k w f c snf ; x&yf & ef }ud K ;pm;tm;xk w f a erd o nf /
&ke;f xvdu
k jf yefonf/ usm;xk;d =ua&S@wuf usm;xd;k =ua[h usm; usm;[ktrde@f ay;[pfa=u;G
&if; ,drf;&kdifxlx aepOf awmfvSefa&;&Jabmfrsm;. aoewfoHrsm;onf v#yfwysufay:xGufvm
cJhonf/ ppfAdkvf. udk,fcEWm tESH@uvsm;odk@ usnfqHrsm; 0ifpl;cJhavonf/ usnfzl;usnfqHrsm;.
qkH;rcef;wGif ppf Adkvfonf toufaysmufcJhavonf?
a=umydk;tdwfxJrSm &rfrft&ufykvif;onfvnf; ppfAdkvfuJhodk@yif acsr_ef;cHvdkuf&onf/
tydkif;ydkif;tpp jzpfoGm;onf/ a=umydk;tdwfxJ&Sd rSwfpkpmtkyfxJwGif nSyfxm;onfh eef;=umndKwdk@
nDtr."gwyf o
Hk nf &rfryf v
k if;rS xGut
f v
H su
H svmonfh tol&mt&uftikd x
f w
J iG f yufvufvefae
onf/ usnzf ;l wzl;u "gwyf u
Hk m;csyx
f rJ S eef;=umndKuykd g xdreS af zmufxiG ;f oGm;cJ+h y;D jzpfaecJah vonf?

armifpdk;csdef
Edk0ifbm 15 /2011

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 115

116

bmomjyef tcef;quf
Tpmtkyfonf pma&;q&mr karen
connelly . rl&if;pmtkyw
f tkyjf zpf+yD;
pmzwfolrsm; tm; tvGeftrif;
zwfapcsifaom qENa=umifh }uKd;pm;
wifjyvkdufygonf? Tpmtkyftm;
zwfapjcif;jzifh jref rmEkdifiHtwGif;
tkyfcsKyfrif;rlaeaom ppftpkd;&. vuf
xufwGif jrefrmEkdifiHom;wkd@ rnfa&G@
rnfr#xdvl@tcGifh ta&; qkH;&_H;ae+yD;
jrefrmEkdifiHwGif;&Sd tusOf;axmif rsm;twGif;
rnfuJhokd hzdpD;ESdyfpuf
rnfuJhokd qif;&J'kuQcH&I
ppftpkd;&. vlrqefr_rsm;ukd
uGufuGufuGif;uGif; odjrif&rnf jzpfygonf?
tcef;quftjzpf azmfjyoGm;ygrnf?

tvif ; td r f r **~~ Z if ;
,cifvrStquf

tdrfajrSmifavSmiftdrf
tcef; ( 50)

r[kwyf gb;l q&m? usaemfu,


dk w
f idk v
f nf; 'Daumifav;ukd aoaocsmcsm ppfaq;jy;D yg
jy?D 'Daumifav;ukd pGypf jJG y;D &rf;um;aewmukd b,forl v
S nf; em;vnfrmS r[kwb
f ;l q&m? axmif
rSL;nGef@a0OD;[m a'goawG t&rf;xaejyD; aoaocsmcsm rqkH;jzwfEkdifbl;xifygw,f? rSefrSefuef
uef rpOf;pm;Ekid w
f wfb;l ? 'grS r[kw&f if olt&ufaomufxm;jy;D &rf;um;wmvnf; jzpfeidk yf gw,f
q&m?
av;av;eufeuf ajymwJh oabmrsKd;a&mufatmif toHukd wnfwnfjidrfjidrfESifh rsuf
ESmxm; wnfwnfEiS ahf jymaeawmh ol@ukd vlawGu trSew
f u,fawGajymaewmbJv@dk xif&w,f?
'g[m axmifrSL;ukdcspfEkdif&J@ ynmwckjzpfw,f? ol@pum;u ykdxda&muf apw,f? xyfjyD;awmh
axmifyidk =f u;D ukd 'Daumifav;[m ol@ukd &ku
d jf y;D ppfaq;aewJt
h a=umif;t&if;ukd olbmrSrodb;l
q&m? tck odyaf =umufvef@aew,f? ykq
d ;dk wmu nGe@f a0OD;zsuq
f ;D vku
d v
f @dk aumifav;&J@ tdraf v;
vnf; ysufpD;oGm;jyDq&m?
axmifyidk =f u;D u ukcd spEf idk t
f m; at; -- rif;trSeaf wGajymaew,fqw
dk m igow
d ,f?
116

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

117

ajym&if; pm;yGJay:rSm &SdaewJh axmifrSL;ukdvlacsm wkdifwef;xm;wJh pm&GufawGukd =unfhaerdw,f?


aemufpmwapmifu axmifrLS ;ukv
d al csm ajcaxmufemaejy;D vrf;rav#mufEidk v
f @dk cGiq
hf uf,x
l m;
wJh ta=umif;=um;pmjzpfw,f? pmvmay;wJh axmifrLS ;topf[m axmifyidk =f u;D a&S@rSm a=umuf';l
wkeaf ew,f? axmifyidk =f u;D ukv
d al csmwkid x
f m;wJh abmvfyifupd b
P J acgi;f xJrmS &Sad ewm? axmifyidk f
=u;D vnf; aoaocsmcsm pOf;pm;aew,f? wu,fv@dk tJ'aD bmvfyif &SmrawG@&if b,fvv
dk yk rf vJ?
axmifyidk =f u;D pdwx
f rJ mS axmifrLS ;nGe@f a0OD; (c)vlacsmukd vnf;yif;jzwfcsipf w
d f ay:vmw,f? wjznf;
jznf; yk&d y_ v
f maew,f?
..................
axmifyidk =f u;D [m rsurf eS u
f cdk |wjf y;D aoaocsmokwaf e&if; ukcd spEf ikd u
f dk =unf&h if; pOf;pm;
rdw,f? ukcd spEf idk u
f aocsmw,f? vlawmfwa,mufbJ qkjd y;D awG;aerdw,f? ukcd spEf idk u
f wnfjird f
wJh rsufESmxm;ESifh axmifykdif=uD; bmajymrvJvkd@ apmifh=unfhaew,f? ae&mu atmufxyfu
axmifyidk =f u;D &k;H cef;rSmjzpfw,f? zkid w
f aJG wG trsm;=u;D xm;wJt
h cef; jzpfw,f? axmifyidk =f u;D &J@ aemuf
ausmrSm r_ef0g;0g;ESifhjrifae&wmu AkdvfcsKyfatmifqef;"gwfykH ta[mif;wckjzpfw,f? axmifrSL;
ukcd spEf idk pf w
d x
f rJ mS bmbJjzpfjzpf axmifyidk =f u;D u Akv
d cf sKyaf tmifqef;ukd tav;xm;wwfw,fqdk
jy;D csK;D usL;aerdw,f? wcsK@d aomt&m&S=d u;D rsm;[m Akv
d cf sKyaf tmifqef;yku
H dk rok;H awmhyg? a':atmif
qef;pk=unfudk axmufco
H vkd jzpfw,fv@dk xifw,f?
axmifyidk =f u;D tcef; jyLwif;ayguu
f dk axmifrLS ; udck spEf idk u
f zGiahf y;vku
d w
f ,f? yxrqk;H
jrifuGif;[m axmifusawG oHajcusif;ESifh vrf;av#mufaewm ukd jrif&wmbJ? wc|ifc|ifESifh
oHuGif;wckESifhwck xdwJhtoHjzpfw,f? 'DvkdjrifuGif;ukd axmifrSL;ukd cspfEkdif t=udrf=udrf =unfhcJh/
jrifcyhJ gw,f? oHajcusi;f cwfcx
H m;&wJh vlawGu=dk unf&h if; w&dpm>e&f u
Hk qifawGudk owd&rdw,f?
qifxrd ;f awGudk oHajcusi;f ESiq
hf ifawGudk aoaocsmcsm xde;f odr;f Ekid w
f m ukd owd&cs;D rGr;f rdw,f?
..................
pdwx
f rJ mS aumifav;ukd bke;f =u;D ausmif;rSm pmoifz@dk axmifyidk =f u;D cGiv
hf w
G f ygrh vm;qkd
wm pkd;&drfrdw,f? 'DtcsdefrSbJ axmifykdif=uD;u axmifrSL;ukdcspfEkdifbufukd vSnfh=unfh&if; vlacsm
aumifav;ukd emusifatmif ESdyfpufvkdufovm; pOf;pm;aerdw,f?
naeapmapmu aumifav;ukd a&ajrmif;em;rSmawG@vk@d a&ESpo
f wfz@dk =uK;d pm;aewmukd
0g'gawGtm;vk;H u awG@=uw,f? tJ'aD xmifrLS ;ukv
d al csm t&ifwek ;f uvnf; axmifusawGudk a&
csK;d csed rf mS a&ESpo
f wfovkv
d yk cf w
hJ hJ t=urd af ygi;f renf;ygb;l ? aumifav; aoravmuf a=umufvef@
oGm;w,f? axmifrLS ;vlacsmaumifav;ukd xk;d =uw
d q
f w
dk mvnf; 0g'gawGajymjyvk@d od&ygw,f?
aumifv;rsuEf mS rSmvnf; '%f&mt=u;D ukad wG@&w,f? aumifav;[m odyaf =umuf&if;
xGufajy; jyD; usaemfhudk vkduf&Smaewm? usaemfvnf; aumifav;ukd olaeaeustzDav;ukd
jyefvkdufykd@yg w,f? 'gayrJh aumifav;&J@ tzDwJav;[m axmifrSL;vlacsmESifh 0g'gawG
0kdif;zsufqD;=uvkd@vnf; ysufpD;oGm;wm? axmifrSL;ukdvlacsmu aumifav;ukd usaemfhvufxJu
twif;qGJac:w,f? 'gayrJh usaemfu aumifav;ukd xdef;odrf;Ekdifygw,f? vlacsmu M.IawG/
ausmif;om;awGudk &uf&ufpuf puf ppfaq;wwfovkd vkycf siw
f m vkyaf ewm? oufjyif;csvu
dk &f if;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 117

118

'D a umif a v;u tjypf & S d w m r[k w f y g? axmif u s ek d i f i H a &;orm;vnf ; r[k w f y g?


axmifrLS ;ukv
d al csmu oufouf 'kuaQ y;aewm bJ jzpfygw,f?
axmifyidk =f u;D qDu .......!!!!!
..................
pdwfnpfw,fuGm? bmbJjzpfjzpf tJ'Daumifav;ukd igukd,fwkdif ar;=unfhygOD;r,f?
vlacsm pGyfpGJcsufawG[m r[kwfbl;qkdwm oufaojyjyD; vlacsmukd ta0;oGm; aecdkif;vkd@&r,f?
rif;ua&m b,fvdk t=uaH umif;awG &So
d vJ ajymprf;ygO;D ? ukcd spEf idk f vef@oGm;w,f?
axmifykdif=uD; ol@ukd tykdifcsnfwkyfaejyDqkdwm oHo,&Sdvmw,f? cspfEkdifpdwfxJ tav;teuf
rcHpm;&yg? ayghayghyg;yg;av; jyefajzvkdufygw,f?
axmifyidk =f u;D uk=d unf&h if;
..................
[kwfuJh q&m/ aoaocsmcsmawmh tmrrcHekdifayrJh/ pOf;pm;&rJhtcsufawGawmh&Sdyg
w,f? rae@utxd ajym&&if nGe@f a0OD; aumifav;ukd &ku
d Ef u
S f ESyd pf ufrvkycf iftxd b,focl idk ;f ckid ;f
zifaygyh g;yg;ESihf oGuo
f u
G v
f ufvuf vkyaf y;w,f? axmifusvnf; r[kwb
f EJ iS hf axmifxrJ mS aysmaf ysmf
yg;yg;aejyD; tjyifukd rxGuf&Jbl;?
..................
tckajymif;jyef jzpfvmw,f? 'DaxmifxrJ mS ae&if; ol@twGut
f ouftEW&,f &Sv
d mjyq
D dk
wJh oabmjzpfygw,f? aumifav;cHpm;&wmukd usaemf em;vnfvmygw,f? wu,fq&dk ifvnf;
'Daxmif=uD;[m rdbrJhuav;wa,muf em;ckd&rnfhae&m r[kwfygbl;q&m?
wcgwav usaemf pOf;pm;rdwm &Syd gw,f? 'Duav;ukd pmoifausmif;/ bke;f =u;D ausmif;
ukd ykdf@vkduf&if ol@b0rSm upm; azmfawGeJ h/ pmvnf;a&;wwf/ zwfwwfvmr,f? tckxufxd
aumifav;[m ol@emrnf olra&; wwfao;bl;? usaemfodwJh bkef;=uD;ausmif;wckudk
=unfhjrifwkdifbufrSm &Sdw,f? bkef;=uD;[m rdbrJh uav;awGukd ausmif;tdyf/ ausmif;pm;xm;jyD;
pmoifay;w,f? jyD;awmh ukd&if0wfay;w,f? odyf aumif;wJh tpDtpOfjzpfygw,f q&m?
q&mcGifhjyKr,fqkd&if aumifav;ukd usaemfar;=unfhygr,f?
..................
axmifyidk =f u;D ukvm;xkid u
f dk aemufqw
k v
f u
dk &f if; rwfwyf&yfvu
dk &f if; jyLwif;aygub
f uf
av#mufomG ;w,f? tdyx
f u
J pD;u&ufb;l ukd xkwv
f u
dk &f if; pD;u&ufwvdyu
f kd rD;nv
d u
dk yf gw,f?
ukcd spEf idk f aq;vdyrf aomufwwfreS ;f odawmh axmifyidk =f u;D aq;vdyrf wku
d af wmh ygb;l ? ukcd spEf idk f
pd w f x J r S m vnf ; trsKd ; rsKd ; tzk H pOf ; pm;=uH p nf a ew,f ? axmif y k d i f = uD ; ar;&if b,f v k d
ajzrvnf;qkw
d mu ta&;=u;D w,f? 'Dtcsed rf mS bJ axmifyidk =f u;D u trSww
f rJh ar;vku
d f wJah r;cGe;f
wckar;vku
d w
f ,f?
cifAsm; 'Dbek ;f =u;D ausmif;ukd b,fvo
dk d wmvJ jy\emr&Syd gb;l ? =uKw
d if pDpOfxm;rk@d
vkd@ rsufESmxm;awmif ajymif;vJr oGm;ygbl;?
'Dvydk g axmifyidk =f u;D / usaemfrh ed ;f r r=umr=um tvSLtwef;vkyaf vh&ydS gw,f? rsm;aom
118

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

119

tm;jzifh 0g0if/ 0gxu


G af wGrmS bke;f =u;D ausmif;ukd ouFe;f vSLavh&ydS gw,f? axmifyidk =f u;D xifxm;wm
u cspfEkdif[m ol@vpmESifhawmh vSLEkdifrSm r[kwfbl;? ol@rdef;rom vSLEkdifrSm? ol@rdef;rbufu aiG
&SdwJh aqG=uD;/ rsKd;=uD;qkdwm axmifykdif=uD;odw,f?
tvSLtwef;qkw
d m cspEf idk v
f dk vbfay;vk@d r&wJah xmifrLS ;wa,muf0ifaiGEiS hf b,fvrdk S
rjzpfEidk b
f ;l qkw
d m axmifyidk =f u;D odxm;w,f? axmifyidk =f u;D pdwx
f rJ mS vlq;dk wa,mufudk zrf;vku
d f
&ovkd auseyfoGm;w,f? pm;yGJay:ukd aq;vdyfjymcGufxJukd jymac|vkdufw,f? axmifykdif=uD;[m
axmifaxmifarmif;armif; r[kwaf yrJh pum;enf;jy;D ,leaD zmif;0wfxm;wJh t&m&S=d u;D jzpfygw,f?
ukdcspfEkdif[m a&xJrSm xkdifaewJh acG;av;ukd rv_yf&Jyg?
axmifykdif=uD;u axmifydkif=uD;[m &mZ0if&Sdvm; bmomjyef
b,fvkd &mZ0ifukd ajymwmvJ q&m
igqkdvkdwmu EkdifiHa&;awG bmawGvkyfcJhwJh bkef;=uD;vm;qkdwmukd ar;wm
usaemf aoaocsmcsmawmh rodb;l q&m? wckawmh &Sw
d ,fq&m? bke;f =u;D u rdbrJh
uav;i,fawGudk vufcH pmoifay;wmyg? ausmif;om;=u;D wuUov
kd af usmif;om;wk@d ukd roifay;
ygbl;? rdbrJhuav;awG[m EkdifiHa&;xuf pm;p&meJ@ aep&mbJ ykdvkdcsifrSmyg q&m?
axmifyidk =f u;D at;-- bmbJjzpfjzpf wckawmh &Sw
d ,f? oufawmf=u;D wJh bke;f awmf=u;D
awG[m t=uv
H nf;=u;D w,f? tEW&,f &Sw
d ,f? rif;=um;bl; rSmyg? ekid if aH &;ausmif;om;awGudk bke;f
=u;D ausmif;awGrmS 0Suaf y;xm;w,fqw
dk hJ bke;f =u;D awG &Sw
d ,fav?
[kwu
f hJ q&m/ tJ'q
D &mawmfudk usaemf rSwrf yd gw,f? ajym&if; ukcd spEf idk f pdwx
f rJ mS
tJ'D q&mawmfukd jrifa,mifvmw,f? ta=umuftvef@uif;wJh q&mawmf=uD; ppfaq;ar;jref;
aewJh axmufvSrf;a&;awGukd axmifxJrSm a[mvkdufwJh pum;bJ?
ightom;awG/ ta&jym;awG[m tykwfaumifbJ? rif;wkd@ vkyfcsifovkd vkyf=uyg?
q&mawmf=uD;[m w&m;xkdifae&if; axmifxJrSm ysHvGefawmfrloGm; &Smw,f?
tJ'Dq&mawmf=uD;ta=umif; pOf;pm;rdwkdif; ausmcsrf;oGm;w,f? rdrdukd,fwkdifvnf;
tjypf ruif;wJh axmifrSL;wa,mufqkdwm pOf;pm;qifjcifaerdw,f? axmifykdif=uD;u
at;--- tJ'DvlawGu awmfawmfcufwmbJ? rqkdifwmawG av#mufawmif;qkdae
=uw,f? olw@dk eJ@ rqkid w
f hJ vl@tcGit
hf a&;awG/ t*Fvyd u
f v
dk edk aD wG&@J wynfah wG? [kd -- atmifqef;
pk=unfu ol@tdrf0wHcg;uae y&dowfawGukd w&m;a[mcGifh &xm;w,f? odwJhtwkdif; vlawGukd
olajymcsiw
f mawG ajymw,f? vlawG&@J tar;awGudk rkom;ygyge@J vdraf jymw,f? Ekid if jH cm;om;awG
"gwfykH&kdufwm oabmusw,f? ol bmem;vnfvkd@vJ 'D jrefrmEkdifiHrSm aewmvJ r[kwfbl;?
t*Fvdyfwa,mufu rdef;rjzpfw,f? 'D rdef;rukd twGif;a&;rSL; (1)u pum;ajymcGifhjyKxm;w,f?
b,folrS tokH;rusbl;? trSefqkd&if ppfwyfu 'Drdef;reJ@ opPmazmuf ekdifiHa&;orm;awGukd owf
ypfvu
dk zf @dk aumif;w,f?
..................
a'guefaewJh axmifyidk =f u;D &J@ aemufausmu wnf=unf&ifu
h suw
f hJ Akv
d cf sKyaf tmifqef;
"gwyf u
Hk dk ukcd spEf idk f pku
d =f unfah erdw,f? wkid ;f jynftwGuf toufay;oGm;wJh Akv
d cf sKy/f remvkd raus
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 119

120

eyfoal wGu vky=f uo


H wfjzwfvu
dk =f uw,f? ol@taz vky=f uo
H wfjzwfc&H ovkd orD;jzpfol 'DtjzpfrsK;d
=uKH&r,fqkdwmukd awG;rdwkdif; &if;xJwif;usyfarmyef;vmrdw,f?
axmifrLS ; ukcd spEf idk f Akv
d cf sKyaf tmifqef;yku
H dk ai;arm&if; ESpjf rKyaf ewJt
h csed rf mS axmifyidk f
=u;D [mvnf; axmifyidk =f u;D [mvnf; jyLwif;buftjyifbuf ai;arm=unfah ecku
d f vufxrJ S pD;u
&ufjym[m &Snv
f eG ;f vk@d =urf;jyifay:a=uu
G somG ;w,f?
axmifyidk =f u;D toH[m wnfjird jf y;D --- atmifqef;pk=unf[m ol@tazvkad wmh r[kwb
f ;l ? 'Dpum;&J@ t"dyg` ,u
f dk em;rvnf
vku
d o
f vkd axmifyidk =f u;D ukd =unfv
h u
dk &f if; -- rif; t"dy`g,f em;rvnfbl;vm;/ AkdvfcsKyfu aooGm;jyD? 'Drdef;r touf&Sifaeao;
w,f? uJ -- tck rif; odjyDvm;?
udck spEf idk [
f m a,mifvnfvnfEiS hf --- [kwu
f q
hJ &m/ [kwyf gw,f q&m vk@d jyefajymvku
d yf gw,f?
'gqkd rif;ajymykHt&qkd&if/ tJ'D bkef;=uD;ausmif;u q&mawmf=uD;u EkdifiHa&;orm;
r[kwfbl;qkdwm aocsm&J@vm;
q&mawmf EkdifiHa&; pum;ajymw,fqkdwm wcgrS r=um;bl;ygbl;q&m? q&mawmf
=uD;rSm bmrmerSvnf; r&Sdbl;q&m? aemuf 2&ufvmuft=umrSm ppfukdif;acsmifu w&m;tm;
xkwfjyD; jyefvmrSmyg? usaemftxift& q&mawmf=uD;u EkdifiHa&;rSm 0goem rygygQbl;? q&m
pdwf0ifpm;r,fqdk&if ar;jref;zkd@ usaemf pDpOfay;ygr,f?
[kwfw,f/ igwkd@ q&mawmf=uD;ta=umif; odatmif pkHprf;&r,f? rif;ukd igr,kHvkd@
r[kwfbl;?
rif;odatmif ajym&&if igvnf; 'Duav;ukd oabmusw,f? axmifxJrSm ol[m
tavhtusihf jzpfaejy?D wu,fq&dk if jy\emjzpfEidk w
f v
hJ al wGvufxu
J dk rxnfv
h u
dk cf sib
f ;l ? 'ga=umifh
igvnf; 'Duav;twGuf aoaocsmcsm pOf;pm;&r,f?
axmifykdif=uD;pum;ukd em;axmif&if; axmifykdif=uD;&J@ tokH;ruswJhtawG;ESifh bkef;
=u;D ausmif;rSmae&if uav;[m ysupf ;D r,fqw
dk hJ oabm/ axmifxrJ mS aewmu ykjd y;D vkjH cKw
H ,fqdk
wJo
h abm a&mufaew,f?
axmifyidk =f u;D pum;[m b,ft"dyg` ,o
f ufa&mufaew,fqw
dk m axmifyidk =f u;D od&@J vm;?
b,fvkdbJ jzpfjzpf axmifykdif=uD;ukd olacsmhaygif;umrS aumifav;ukd olu,fEkdifrSm? axmifrSL;ukd
cspEf idk u
f
rSefygw,f q&m/ axmifykdif=uD; xifovkd usaemfvnf; twlwlygyJ q&m
qufvuf azmfjyygO;D rnf?

bmomjyef
armifarmifvwf (c) Roland Hardy
120

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

121

bmomjyef tcef;quf
a'gufwmbarmf
.

&kef;xGufcJh&aomjrefrmjynf
Ba Maw
BREAK THROUGH IN BURMA
Memoirs Of a Revolution
1939 - 1946

oef;0if;vSkdif
(jyefqdkonf)
rl&if;pma&;q&m a'gufwmbarmf. (Breakthrough in Burma) vuf&mjzpfonf?a'gufwmbarmfonf udkvdkeD
acwfynmwwf 0wfvHka&S@aewpfOD;jzpf+yD;/ jrefrmEdkifiH.udkvdkeDacwf 0ef}uD;csKyfa[mif;wpfOD;/ zufqpf*syefacwf
t"dywdtm%m&SifwpfOD;/ twdkuftcH EdkifiHa&;orm;wpfOD; jzpfcJhbl;olwa,mufjzpfum/ oljzwfoef;}uHKawG@cJh&aom
jrefrmjynf. EdkifiHa&;jzpfpOfudk tajccHI a&;om;xm;aom pmtkyfjzpfonf? pma&;q&m oef;0if;v_difrS bmomjyefI
a&;om;xm;onfudk tvif;tdrfrStcef;quftjzpf az: jyvdkufygonf? acwfwpfacwf/ EdkifiHwpfEdkifiH. EdkifiHa&;ordkif;
jzpfpOfudk acgif;aqmifwpfa,muf jzpfcJhol. a&;om;csufudk avhvmod&SdEdkif&ef wifjyvdkufygonf?
tvif;tdrfr*~Zif;

a'gufwm barmf (Edik if aH wmf t"dywda[mif;)


(c&pf 1893-1977) . twWKywWdtusOf;?
a'gufwmbarmfudk 1893 ckESpf/ azazmf0g&Dv (8) &uf/ Ak'[
< l;ae@wGif rtlyif+rdK@Y
OD;aus;/ a':odef;wifrS zGm;jrifonf? arG;csif; ESpfa,mufwGif ti,f jzpfonf? t}uD;rSm Oya'
ygarmuQ a'gufwm b[ef jzpfonf? i,fpOfu c&pf,mef bmom0if jzpf+yD;/ Oa&myrS
jyefvm+yD;aemuf Ak'Q bmom0if jzpfvmonf?
a'guw
f m barmfonf pdeaf ygausmif; (t-x-u (6) Adv
k w
f axmif) rS wuUov
kd 0f if
pmar;yGJ atmifjrifI 1913 ckESpfwGif &efukefaumvdyfrS 0dZmbGJ@ &&Sdonf? &efukef+rdK@ tpdk;&
txuf wef;ausmif;wGif ausmif;q&m tjzpf acwW0ifa&muf vkyfudkif+yD; umvuwWm;
hJ nf? &efuek f wuUov
kd f t*Fvyd pf may XmewGif
wuUov
kd rf S 1917 ckEpS w
f iG f r[m0dZm bG@J &&Scd o
yxrqHk; jrefrmvlrsdK; uxdu tjzpf 1916 ckESpfrS 1920 jy!fhESpftxd av;ESpfwmr#
aqmif&GufcGifh &&Sdonf? 1921 ckESpf wGif t*Fvefjynf udef;A&pf wuUodkvfodk@ oGm;a&muf
ynmoif=um;cJh+y;D 1923 ckEpS w
f iG f vef'ef+rdK@ *a&;tif; (GraysInn) rS bm&pfpwm 0wfvb
kH @JG
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 121

122

&&Scd o
hJ nf? 1924 ckEpS rf mS yif jyifopfEikd if H abm'd;k wuUov
kd f (University of Bordeaux)
rS Ak'b
< momusr;f jyKI/ yg&*lb@JG (Doctcurdel' Universite) &&Scd ahJ vonf? yDtyd cf s'f b
D @JG
twGuf wifoGif;aom pmwrf;rSm "Ak'<bmomESifh c&pf,mef bmom&Sd psmefurRXmef;rsm;
E_id ;f ,SOaf vhvmonf"h (Easten Mysticism) jzpfonf?
1924 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHodk@ jyefvnf a&muf&Sd +yD; 0wfvHkvdkuf&m 1930 jy!fhESpf
om,m0wD *VKef q&mpHESifh rsdK;cspfawmfvSefa&;orm;rsm;bufrS vdkufygaqmif&Guf&mrS
a'gufwm barmf trnfrSm xif&Sm;vmonf? 1932 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHY cGJa&; wGJa&;
jy\em/ tjiif;tcHk jzpfaeo!fhtcg 0wfvHk OD;ausmfjrifh/ &rf+AJ OD;armifarmif ponfwdk@
yg0ifo!fh wGJa&;toif; (armfjrifh+AJygwD) udk wnfaxmifI uGJa&; acgif;aqmiftjzpf
EdkifiHa&;avmuodk@ 0ifa&mufcJhonf?
1932 ckESpfwGif Edk0ifbmv a&G;aumufyGJwGif trwftjzpf ta&G;cH&+yD; 1933
ckESpfwGif +Adwdo# ygvDref wGJzufaumfrwDESifh aqG;aEG;&ef/ jrefrm udk,fpm;vS,f (11) OD;ESifhtwl
bdvyfo@kd wufa&muf aqG;aEG;cJo
h nf? a'guw
f m barmfonf 1934 ckEpS f rwfvwGif ynma&;ESifh
use;f rma&; 0ef}u;D tjzpf vufcH aqmif&u
G cf ahJ vonf? xdEk pS rf mS yif qif;&Jom; 0HomEkygwDudk
wnfaxmifI 1933 ckESpfrSm 1942 ckESpftxd acgif;aqmiftjzpf aqmif&GufcJhonf?

a'gufwmbarmf

&kef;xGufcJh&aom jrefrmjynf
1936 ckESpf Edk0ifbmvY usif;yo!fh (91) Xme tkyfcsKyfa&; Oya'jyK v$wfawmfwGif
&rnfoif; awmifyikd ;f trwftjzpf ta&G;cH&onf? 1937 ckEpS /f {+yv
D wGif a'guw
f mbarmfonf
tjcm;ygwDrsm;ESifh yl;aygif;I !Gef@aygif;tpdk;& zGJ@pnf;Edkifojzihf/ jrefrmtrsdK;om;xJrS yxrqHk;
122

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

123

eef;&if;0ef jzpfvmavonf?
1300 jy!fh ta&;awmfy}kH u;D wGif e,fcs@J vufyg;aprsm;. &ufpufpmG &du
k Ef u
S rf a_ =umihf
Adv
k af tmifausmEf iS fh rEWav; tmZmenf (17) OD; usq;kH cJ&h o!ft
h cg jynforl sm;u !Ge@f aygi;f tpd;k &
acgif;aqmif eef;&if;0ef a'gufwmbarmfESifh taygif;tygrsm;tm; 0dkif;0ef; &_wfcscJh=uonf?
v$wfawmfwGif vnf; twdkuftcHrsm;u t,Hkt=unf r&Sd tqdkwifI/ eef;&if;0ef&mxl;rS
jzKwfcs jcif; cHvdkuf&onf?
1939 ckEpS f pufwifbmvwGif vGwv
f yfa&;twGuf aoG;pnf;aqmif&u
G &f ef/ wd@k Arm
tpnf;t&Hk; ocifrsm;/ ig;yGifhqdkif/ qif;&Jom; 0HomEk/ aejynfawmf po!fhtzGJ@rsm; yl;aygif;
vufwI
JG Armhxu
G &f yf *d%
k ;f (Burma Freedom Bloc) zG@J pnf;wnfaxmifvu
kd o
f !ft
h cg
tzGJ@acgif;aqmif jzpfvmonf? 1940 jy!fhESpf =o*kwfv (29) &ufae@wGif xGuf&yf*dk%f;
acgi;f aqmif a'guw
f m barmfukd umuG,af &; yk'rf jzifh axmif'%f wESpf tjypfay;um rd;k ukwf
axmifo@kd yd@k vdu
k o
f nf? *syefrsm; jrefrmjynfukd odr;f +y;D o!ft
h cg 1942 ck/ arv wwd,ywfwiG f
*syef ppfaoemywd tD;'gu a'gufwmbarmftm; acgif;aqmiftjzpf cef@xm;I tkyfcsKyfa&;
pDppfr_ aumfrwDudk zGJ@pnf;ay;onf?
xdEk pS f =o*kwv
f (1) &ufae@wGif tpd;k &tzG@J zG@J pnf;aomtcg 0ef}uD;csKyf jzpfvmonf?
Edik if aH &; OD;aqmiftzG@J tjzpf wd@k Arm qif;&Jom; tpnf;t&H;k zG@J pnf;o!ft
h cgwiG v
f nf; tpnf;t&H;k
acgif;aqmif tm%m&Sif tjzpf aqmif&GufcJhonf? 1934 ckESpfwGif AdkvfcsKyfatmifqef;/ ocifjr
polrsm;ESit
hf wl Armhvw
G v
f yfa&; jyifqifra_ umfr&Siu
f kd acgi;f aqmifI wdu
k sKd +rdK@od@k oGm;a&muf
aqG;aEG;&m/ *syef {u&mZfbk&ifu wufae0if; wHqdyfjzifh *k%fjyKcsD;jrSifhcJhonf?
*syefEdkifi/H jrefrmEdkifiHtm; 1943 ckESpf =o*kwfv (1) &ufae@wGif vGwfvyfa&;ay;I/
ArmEdik if H tpd;k & zG@J pnf;o!ft
h cg Edik if aH wmf t"dywdtjzpf ArmEdik if H tpd;k &tzG@J udk OD;aqmifco
hJ nf?
xdk@aemuf a'gufwmbarmfonf *syefodk@ vufeufcs +yD;aemuf 1945 ckESpf =o*kwfv (16)
&ufwGif *syefEdkifiHwGif EdkifiHa&; cdkv_HcGihf awmif;&ef jrefrmEdkifiHrS xGufcGmcJhonf? 1945
'DZifbmvwGif wdu
k sKd +rKd @&Sd +Adwo
d # ppfwyfxH vufeufcs tzrf;cHco
hJ nf? ,if;aemuf *syefEikd if H
ql*grdk tusOf;axmifrS 1946 ckESpf ZlvdkifvwGif jyefvnf vGwfajrmufvmcJhonf?
a'guw
f m barmfonf 1977ckEpS f arv (29) &ufae@wGif touf (85) ESpt
f &G,Yf
vl}uD;a&m*gjzifh &efukef+rdK@Y uG,fvGefonf? uG,fvGefcsdefY ZeD; a':cifrrESihf om; oHk;a,muf/
orD; av;a,muf usef&pfcJhavonf?
a'gufwm barmfonf pmayrsm;udkvnf; a&;om; jyKpkcJh&m xif&Sm;o!fh
pmtkyrf sm;rSm "Buddhist Mysticism: A Psychological Study"(1942)/ "New
Order Plan for Burma" (1950)/ "Breakthrogh in Burma" (1968) ponfw@kd
jzpfonf?

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 123

124

y%mr
,ae@tcsdefumvwdk@onf tvsiftjref ajymif;vJvsuf&Sd&m TY u|Ekfyf azmfjyr!hf
tjzpfoepf
wd@k rSmvnf; tkad [mif;I arS;rSed af eo!fh trSwo
f nmrsm;tjzpf xifrw
S zf ,
G f &Syd gonf? od@k wdik f
tqdkyg tjzpf tysufwdk@udk rSefuefpGm &_jrifrnfqdkv#if ,if;wdk@onfum; ordkif;.
tpdwftydkif;tjzpf qufvsuf wnf&Sdaeao;o!fhtwGuf tdkrif;onf[lI rqdkEdkif? pifppf
'kwd, urBmppfumvESihf reD;ra0; ESpfumvrsm; wpf0dkuf jzpfysufcJho!fh ta=umif;t&mwdk@qD
aemufjyefv!
S rhf =u!fyh gyEJ iS hf ,if;umvtwGi;f jrefrmjynfY jzpfysucf o
hJ !fh ta=umif;t&mwd@k udk
aumif;pGm em;vnfEdkifrnf r[kwfyg? wduspGm qdk&v#if xdkpOfu pdkufysdK;cJho!fh tem*wf
rsKd ;aphw@kd rSm &Sio
f ef }u;D xGm;vm+yD jzpfonftwGuf aumif;onfjzpfap/ qd;k onfjzpfap/ ,if;wd@k udk
tem*wfY &dwfodrf;=u&+yD jzpf.?
tjcm;wzufrS =u!fhv#ifvnf; tqdkyg ppftwGif; tjzpfoepfwdk@rSm rnfr#
tkdrif;onfjzpfap zGihfrajymavor# umvywfvHk; topftjzpf &SdaeqJ? jrefrmwdk@.
ordkif;a=umif;udk jrefrmwdk@omv#if axmihfaygif;pHk/ bufaygif;pHkrS odjrifEdkifonfrSm
xif&Sm;o!fhtavsmuf jrefrmwdk@omv#if tqdkyg ordkif;udk a&;Edkifygvdrfhrnf? rnfodk@ jzpfap/
Todk@aom ordkif;rsdK;um; ,ae@wdkif rxGufay:vmao;ay?
qdkcJhyg ordkif;umvtwGif; xJxJ0if0if yg0ifywfoufcJholrsm;rSm taumif;qHk;
jyefajymif; ajymjyEdik o
f rl sm;jzpfonfrmS aocsmygonf? xdo
k w
l @kd ud,
k w
f ikd f olw@kd jzwfoef;cJo
h !fh
tawG@tuHwdk@udk rajymjyor# umvywfvHk; jrefrmordkif;. tqdkyg umvtrSefwdk@udkvnf;
aumif;pGm odEdkifrnf r[kwfyg? Todk@aom cH,lcsufjzihf TrSwfwrf; rSwf&mESifh jyefvnf
owd&zG,f tjzpftysufwdk@udk u|Efkyfa&;vdkuf&ygonf? xdkpOfu u|Ekfyftaejzifh EdkifiHawmf.
t = uG i f ; rJ h tm%mud k &&S d x m;ol jzpf o !f h t avsmuf / u|Ek f y f . tawG @ t uH K ES i f h
trSwfonmrsm;rSm tjcm;olwdk@xuf ydkI jy!fhpHkonf[k qdkEdkifygonf? odk@twGuf
u|Ekfyfodor#t&mtm;vHk;udk wwfEdkifor# u|Ekfyf. tawG@tuHwdk@udk azmrjyrD OD;pGm
ppf}u;D ESpcf t
k wGi;f jrefrmjynf. tajctaet&yf&yfukd ajcajcjrpfjrpf &Si;f vif;wifjy vkyd gonf?
tqdkyg tjrifonf u|Ekfyfajymjyr!fh Zmwfa=umif;wpfckvHk;udk o,faqmifoGm;r!fh yifra&pD;
ozG,fvnf; jzpfygonf?
u|Ekfyf. tjrift& tqdkyg acwfumvrSm oD;jcm;wnf&Sdaeaom ta=umif; t&m
r[kwo
f vkd 4if;rwdik rf D tajctaersm;ESiv
fh nf; qufpyfaeygonf? wenf;tm;jzifh jrefrmjynf
udkvdkeD tkyfcsKyfr_atmufY rsdK;qufaygif; rsm;pGm. awmfvSeftHk=uGr_rsm;rSonf/ vGwfvyfa&;
&onf t xd wa&G @ a&G @ pk p nf ; vmaom jzpf & yf } uD ; wpf c k o m jzpf y gonf ? ud k v d k e D
ESpfumvrsm;twGif; rsdK;qufwpf quf+yD; wpfquf rdrdwdk@ &wwfor# enf;vrf;wdk@jzihf
txufazmfjyygtwdik ;f ykeu
f efr}_ u;D udk vufqifh urf;vmcJ=h u&m/ tapmydik ;f umvrsm;rS olw@kd .
awmfvSefa&;rSm csdeJ@aeovdk tiftm;wdk@rSmvnf; wuGJwjym; jyef@usJvsuf&Sdaecsdef jzpfonf?
124

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

125

jrefrmwdk@taeESifh udkvdkeD pepfudk wdkufcdkufcJh=uonfrSm jrefrmwdk@ udk,fhrif;udk,fhcsif; b0


&SdpOfuyif jzpfonf?
jrefrmjynftwGif; vlrsdK;pkwdk@. r=umc% ykefuefx=uGr_rsm;rSm jrefrmwdk@
pdwt
f rSwo
f nm twGi;f &Sad eqJ jzpfonf? xkrd w
S pfqifh yxr urBmppf}u;D tm; rsu0f g;xifxif
jrif a wG @ cJ h & o!f h rsd K ;quf o nf awmf v S e f a &; rD ; &_ ; wd k i f u d k o,f a qmif v mcJ h o vd k
f wnf;wd@k ESihf
ar#mv
f ifch sut
f opf tcGit
hf a&;opfrsm; ESit
hf wl urBmEh ikd if w
H ikd ;f rSm ydyuQ/ tusyt
&ifqikd v
f m=u&awmhrnf?
tjcm;udv
k ekd D Edik if rH sm;uJo
h @kd yif ,if;jrefrmEdik if t
H wGi;f ydyuQrmS vnf; wjznf;jznf;
}uD;xGmvmum/ vlxkv_yf&Sm;r_/ vlxktHk=uGr_ tjzpf us,fjyef@vmcJhonf? tqdkyg tHk=uGr_rSm
jrefrmwdk@taeESifh OD;qHk; tawG@tuH jzpfovdk ol&Jaumif; qefo!fh tjyKtrl[lIvnf;
jzpfaumif; jzpfEkdifygonf? xdkpOfu e,fcsJ@wdk@. tm%mrSm txGwftxdyfY &Sdaeovdk
udkvdkeD EdkifiHom;wdk@udk enf;rsdK;pHkjzifh zdESdyfcsKyfcs,f tkyfcsKyfaepOfrSmyif uwifavhvm
pl;prf;jcif;vnf; r&Sd? awmfvSefa&; rdwfaqGvnf; r&Sd? vufeufvnf; r&SdESihf tqHk;pGefqdk&v#if
ar#mfvifhcsufyif r&SdygyJ/ t*Fvdyfwdk@udk jrefrmwdk@ ykefuefcJ=h u jcif; jzpfonf? rnfodk@&Sdap/
'kwd,urBmppf}uD; jzpfyGm;csdefY ykefueftHk=uGr_rsm;rSm us,fjyef@ vmonfESifhtr# t[kefjyif;pGm
awmufavmufvmo!fh pdwf"mwfopfwdk@ESifh t&m&mudk &ifqdkifzdk@ jrefrmwdk@ toifhjzpfae+yD
jzpfonf? ppfumvmtwGi;f tjzpftysuw
f @kd onfum; &Snv
f sm;o!fh ordik ;f qdik &f m yyd uQw@kd .
tpkta0;om jzpfawmhonf?
jrefrmwdk@. awmfvSefykefuefcJho!fh jzpfpOfESifh ywfoufI u|Ekfyf ajymjyo!fh
ta=umif;t&m tm;vHk;wGif a&SmifvGJr&o!fh ed*Hk;wpfck &Sdaeygonf? vGwfvyfa&;twGuf
taota=u wdu
k cf u
kd cf &hJ o!fh jrefrmwd@k . wdu
k yf t
JG qifw
h ikd ;f . tajccHrmS udv
k ekd q
D ef@usiaf &;
jzpfonf? u|Eyfk w
f @kd jrefrmwd@k tay: udv
k ekd t
D m%mjzifh v$r;f rd;k aeaom +Aw
d o
d #w@kd udk wdu
k cf u
kd jf cif;
jzpfonf? u|Ekfyfwdk@. OD;vnfrokefo!fh a&S@&_csufrSm udkvdkeDqef@usifa&; jzpfonf? xdkrS
ay:xGuv
f mcJo
h !fh tjcm;&nf&,
G cf suw
f @kd rSm awmfveS f a&;}u;D ESit
hf wl u|u
J ;l a&yg vdu
k yf gvmjcif;
jzpfonf? wduso!fh pum;vHk;jzifh azmfjy&aomf/ u|Ekfyfwdk@ ckcHwGef;vSefaeonfrSm udkvdkeD0g'
(od@k ) tifyg,me,fcs@J 0g' jzpfonf? jrefrmjynfwiG f tqdyk g t,l0g' wd@k wnf&o
dS r# u|Eyfk w
f @kd
awmfveS af e=uonf?
aemufq;kH urBmppf}u;D ESit
hf wl u|Eyfk w
f @kd vufeufpu
JG ikd f I awmfveS t
f =kH uGc=hJ uonf?
vGwfvyfa&; &onftxd/ u|Ekfyfwdk@ awmfvSefcJh=uonf? pifppf udkvdkeD e,fcsJ@ 0g'onf
,ae@wdik f yHpk t
H rsKd ;rsKd ;jzifh &kyzf suu
f m tm&SEiS hf tmz&du udv
k ekd D Edik if rH sm;tay: +crd ;f ajcmufaeqJ
jzpfonf? xdkpOfrSpI vGwfvyfp tm&S/ tmz&du EdkifiHrsm;ESifhtwl u|Ekfyfwdk@ vuf
wGv
J mcJ=h uonf? Tonfum; r,drrf ,dik f u|Eyfk f pGu
J ikd x
f m;o!fh tjrifjzpfovdk u|Eyfk af jymqdrk !fh
Zmwfa=umif; wpfckvHk;udkvnf; armif;ESifay;r!fh wGef;tm; jzpfonf?
trSeftm;jzifh tqkdyg tjrifrSm udkvdkeDtjzpf &Sifoefae&o!fh EdkifiHwpfEdkifiHtwGuf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 125

126

tajccHus aom tjrifvnf; jzpfonf? ,ae@wdkif t&SESifh tmz&duwdk@wGif r=umc%


=um;ae&ao;aom udkvdkeD qef@usifa&; aoewfoHrsm;u qdkcJhygtcsufudk oufaojyaejcif;
jzpfonf? pifppf udkvdkeD EdkifiHtaygif;udk wpfpkwpfpnf;wnf; aygif;pkay;vdkufonfrSm
udkvdkeD0g'tay: rkef;wD; emusnf;r_rsm;om jzpfonf?
jrefrmYvnf; tvm;wl jzpfo!hfwdkif ppftwGif; jrefrmwdk@. awmfvSeftH=k uGo!fh
ta=umif; t&mwd@k udk =um;&o!ft
h cg qdck yhJ gtcsuu
f u
kd m; Za0Z0g &Sad eonf? udv
k ekd pD epfEiS hf
+Adwdo#wdk. udkvdkeD tkyfcsKyfa&;udk awmfvSefwdkufcdkuf&m jrefrmwdk@wyf tHk=uGawmfvSefr_rSm
*syefawmfveS af &;oufouf [lI ajymqdak e=uonf? wpfenf;tm;jzifh tm&S. &ufpuf=urf;=uKwf
r_a=umihf/ tm&Som; tcsif;csif; cif;&o!fh ppfyGJ jzpfoa,mif ajymqdkae=uonf?
olwdk@. tqdkt& u|Ekfyfwdk@ wdkufcdkufcJh o!fh &efolrSm udkvdkeD0g' (odk@) e,fcsJ@
tifyg,m0g' r[kwfyJ ,if;. &efoljzpfaom zufqpfpepf [lI qdk=uonf? odk@twGuf
jrefrmh awmfveS f tH=k urG }_ u;D ESifh ywfoufI aemufq;kH tqifYh tjyifyef; toGit
f jyif wpfcv
k ;kH rSm/
qd k c J h y g ta=umif ; rsm;a=umif h ajymif ; vJ o G m ;aomf v nf ; / twG i f ; oabmtm;jzif h
vH;k 0ajymif;vJEikd rf nfvnf; r[kwyf g? jrefrmwd@k taeESihf ESpaf ygi;f wpf&meD;yg; udv
k ekd D tkycf sKyaf &;udk
cg;cg;oD;oD; em;vnfxm;o!ftavsmuf wdkufyGJ. OD;wnf&mrSmvnf; udkvdkeDpepf
qef@usiaf &;om jzpfygonf? od@k wdik f awmfveS af &; ta=umif;t&mwd@k udk ajymqdak &;om;aeo!fh
tr_wGifum; ajymif;vJ rSm;,Gif;aeygonf? aemufxyftvm;wl aoGznf wdrf;apmif;r_wpfck
udkvnf; u|EkfyftaeESifh axmufjyvdk ygonf?
jrefrmhtiftm;pkrsm;u t*FvdyfESihf w&kwfwyfwdk@udk jrefrmhajray:rS armif;xkwf
wdu
k cf u
kd cf +hJ y;D t*Fvyd w
f @kd qkwcf mG oGm;cJ&h m &v'ftaejzihf 1943 ckEpS w
f iG f u|Eykf w
f @kd . udv
k ekd D
b0 vGwfajrmufa&; pwifcJh+yD jzpfygonf? odk@jzpfo!fhwdkif tqdkyg ta&;ygvSo!fh tcsufudk
ppf+yD;acwfwGif a=unmcJho!fh vGwfvyfa&;jzihf ao;odrfapcJhovdk u|Ekfyfwdk@ &&SdcJho!fh
vGwv
f yfa&;udv
k nf; t*Fvyd f tm%mydik w
f @kd u ay;o!fh vufaqmiftjzpf ajymqdak eygao;onf?
xdktwGuf ppfumvtwGif; Tr# ta&;ygvSaom ordkif;a&; atmifjrifr_ wpfckudk u|Ekfyfwdk@
jiif;uG,x
f m;cJ=h uygonf?
trSeftm;jzifh xkdumvu tvm;wl atmifjrifr_rsm; &&SdcJh+yD; jzpfygonf?
,if;wdk@teufrS tcsdK@udk azmfjy&aomf jrefrmhvGwfvyfa&; tiftm;pku OD;aqmifOD;&Guf
wdkufyGJ0ifcJho!fh vGwfvyfa&; v_yf&Sm;r_ jzpfygonf? tqdkyg tiftm;pkrSm t*Fvdyfwdk@.
zdESdyfr_ trsdK;rsdK;udk tHwk zuf+ydKifum wpfjynfvHk; twdkif;twmESifh v_yf&Sm;cJhygonf? 'kwd,
urBmppf}uD;rS wpfqifh jrefrmhvGwfvyfa&; wyfrawmfudk arG;zGm;ay;vdkuf+yD;/ wpfjynfvHk;tESH@
vufeufuikd f wdu
k yf rJG sm; qifEcJ$ +hJ y;D / t*Fvyd w
f @kd udk jrefrmhajray:rS atmifjrifpmG wdu
k x
f w
k Ef ikd cf hJ
ygonf?
xdk@aemuf ppfumvtwGif; ta&S@awmiftm&SwGif OD;qHk; jrefrmhumuG,fa&;
wyfrawmf ( bDtdkifat)udk zGJ@pnf;EdkifcJhygonf? tvm;wl jrefrmhvGwfvyfa&;udk OD;qHk;
a=unmEdik cf o
hJ vdk tqdyk g tarSmifacwfumvtwGi;f nD!w
G pf mG zG@J pnf;Edik cf yhJ gonf? ppfumv
126

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

127

twGi;f tajctaersm; rnfr# qd;k 0g;apumrl/ u|Eyfk w


f @kd . wyfrawmfukd tcsKyt
f jcm tm%mjzifh
Edik if aH wmfopfukd ,H=k unfr/_ &JprG ;f owWw
d @kd jzifh wnfaqmufc=hJ uygonf? xdrk w
S pfqihf awmfveS af &;
yef;wdkifopfqD OD;vnfrokef a&S@&_I tem*wf pDrHudef;rsm; csrSwfjcif;/ EkdifiH&yfjcm;odk@
ynmawmfoifrsm; apv$wfI EdkifiHawmfopftwGuf tajccHrlrsm; csrSwfjcif;rsm; &SdcJhygonf?
xkdpOfu u|Ekfyfwdk@ aqmif&Guf cJhaom tqdkyg tr_udpPwdk@rSm ta&S@awmiftm&S
twGuf pHerlemrsm;yif jzpfcJhovdk/ aemufvlwdk@ twGufvnf; toifhtoHk;jyKEdkifcJhygonf?
wpfzef *syefzufqpf0g'Dwdk@ vufatmufwGif wpfwdkif;jynfvHk; tvl;tvJ cHcJh&o!fhtcsdefESifh
t*Fvdyfwdk@. &ufpuf =urf;uwfpGm AHk;}uJ wdkufcdkufI jrefrmjynfudk jyefvk,lcJho!fh
ESpu
f mvrsm;Yvnf;/ jrefrmjynfow
l @kd . tHzh ,
G af umif;o!fh pdw"f mwf cGet
f m;wd@k jzifh atmifjrifpmG
ausmfv$m;EdkifcJhygonf? rnfodk@aom tcuftcJ/ tusyftwnf;rsm;ESifh uHawG@&onf jzpfap/
u|Eyfk w
f @kd vGwv
f yfa&;twGuf tpysKd ;cJo
h !fh tcsed u
f mvrsm;um;/ +y;D ajrmufatmifjrifcyhJ gonf?
odk@wdkif ,ae@umvY tqkdyg ta=umif;t&mwdk@rSm arharhaysmufaysmuf jzpfaeovdk
ppf}uD;rwdkifrD zG@H+zdK;wdk;wufr_rsm;ESifh txifu& EdkifiHa&; tjzpftysufwdk@rSmvnf; rxifr&Sm
r_ef0g;vsuf &Sdaeygawmhonf?
tajctaewpf&yf rnfodk@rnfyHk jzpfxGef;wdk;wufvmonfudk u|Ekfyfwdk@ aumif;pGm
odjrifEdkifyg onf? Tonfum; tqdk;xJrS taumif; ay:xGufvmovdk/ taumif;xJrS
tqdk;jzpfvmo!fh oabmvnf; jzpfonf? pifppf *syef qef@usifa&;rSm jrefrmjynftwGuf
ppftwGif; tEdkif&o!fhbufrS ay:xGufvmo!fh &v'f jzpf+yD; t*Fvdyf udkvdkeDe,fcsJ@wdk@buf
uvnf; tav;xm;oGm;jcif; jzpfonf? aemufqufwGJtm;jzifh udkvdkeD e,fcsJ@wdk@ jrefrmhajray:
jyefa&mufvm=uonf? Tonfyif jrefrmwdk@ awmfvSef tHk=uGr_ wpfckvHk;. tajymif;tvJyif
jzpfonf? od@k wdik f u|Eyfk w
f @kd . awmfveS af &; tprsm;udu
k m; arhaysmufcahJ wmhonf? t*Fvyd w
f @kd udk
qef@usicf o
hJ r# azsmufzsuv
f u
kd f=u +yD; Zmwfvrf; wpfcv
k ;kH udk ppf}u;D +yD;qH;k cg;eD; *syefqef@usif
awmfvSefa&;jzifh tpjyKcJhovdk tqHk;owf cJh=uonf? odk@jzifh awmfvSefa&; wpfckvHk;rSmvnf;
*syefwdk@udk cg;cg;oD;oD; rkef;wD;r_/ qef@usifr_rsm;jzifhom/ tqHk;owf cJh=uonf?
vuf a wG @ ta=umif ; w&m;rsm;t&qd k v #if tqd k y g tH k = uG q ef @ usif j cif ; rS
ay:xGuv
f mcJo
h !fh Edik if aH &; toif;tzG@J rsm;ESihf +Aw
d o
d #w@kd . atmifyu
JG kd oD;jcm; ta=umif;t&m
wpfcktjzpf azmfjyI r&Edkifyg? tvm;wl EdkifiHa&;toif;tzGJ@rsm;ESifh tjcm;awmfvSefa&;
tif t m;pk r sm;rS m vnf ; / aemuf q uf wG J t m;jzif h ,if ; wd k @ . tm%mES i f h xif a y:
ausm=f um;r_twGuf +yKd iq
f ikd cf =hJ u&m tqdyk g ta=umif;t&m wd@k udv
k nf; x!fo
h iG ;f pOf;pm;&rnf
jzpfygonf?
od@k wdik f ta=umif;t&m wpfcv
k ;kH Y *syefawmfveS af &;u om v$r;f rd;k ae&m,lxm;&m
jrefrmh acwf+ydKif ordkif;csif;&m tm;vHk;rSm tqdkyg awmfvSefa&; (odk@) ,if;Y yg0ifcJhaom
vly*k Kd~ vw
f @kd ESihf wpfenf;wpfzkH qufpyfaeygonf? od@k wnf;r[kwf tm;vH;k udk arhavsmh cJyh gonf?
Tenf;jzifhom ppftwGif; jrefrmhordkif;udk a&;om; azmfjyvmcJh=uo!fh tcsdK@ vlyk*~dKvf
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 127

128

tenf;i,fomv#if tajctae t&yf&yfukd eufeuf&id_ ;f &_id ;f ESihf vufawG@usus &_jrifc=hJ uonf?


odk@jzpfo!fhwdkif qdkcJhyg ESpfumvrsm;ESifh tylwjyif; vdktyfcsufrsm;rSm twdwfwGif
usefcJh+yD jzpfaomfvnf;/ u|EkfyftaeESifh tjzpftysuf wpfckvHk;udk rSefuefpGm ajym&ygvdrfhrnf?
od@k twGuf xkpd Ofu tm&Swu
kd }f u;D twGi;f vl;vGe@f v_y&f mS ;aeaom yifr ordik ;f a&pD;a=umif;}u;D rS
jrefrmjynf. tajctaeudk jyefajymif; =u!fhzdk@ vkdygonf? odk@r[kwfv#if tqdkyg acwf+ydKif
a&pD;rS u|Ekfyfwdk@ oD;jcm; uif;uGm aeygvdrfhrnf?
TY +Adwdo# udkvdkeD 0g'ESifh ywfoufI a&S@wGif u|Ekfyf ajymcJho!fh ta=umif;t&m
wdk@udk em;vnfr_ rvGJrSm;apzdk@ u|EkfyfbufrS xyfrH &Sif;vif;OD;tHh? u|Ekfyf. Zmwfa=umif;Y
t"du azmfjyaeo!fh udkvdkeDyg0grSm +Adwdo# jzpf+yD; u|Ekfyfwdk@. udkvdkeD wdkufyGJ qdkonfrSm
+Ad w d o # qef @ usif a &; jzpf o nf ? &S i f ; &S i f ; qd k & v#if jref r mjynf w G i f u|Ek f y f w d k @
wGe;f vSew
f u
kd cf u
kd cf &hJ onfrmS udv
k ekd 0D g' jzpfo!ft
h wGuf ,if;Y ywfoufo!fh tcsut
f vufw@kd udk
trSet
f wdik ;f em;vnfz@kd vkyd gonf? od@k wdik f ,ae@umvY +Aw
d o
d # udv
k ekd 0D g' (od@k ) tifyg,me,fcs@J 0g'
qdkonfum;/ twdwfta=umif;t&m wckeDeD; jzpfaeyg +yD? odk@twGuf jrefrmwdk@taeESifhvnf;
,if;wdk@rSm ordkif;. tjzpftysufuJhodk@ em;vnfvm=uovdk tawmfrsm;rsm; arhaysmufae+yD
jzpfygonf? odk@twGuf jrefrmwdk@taeESihf cg;oD;emusifzG,f&m udkvdkeD oifcef;pmwdk@udk
arhavsmhroGm;apzdk@ rSefuefpGm oabmayguf em;vnfoifhayonf?
trSefw&m;um; cufa&mf =urf;wrf;jcif; &Sdygonf? ,ck tqdkyg trSefw&m;udk
u|Ekfyfwdk@ rsufarSmuf jyK&ygrnf? ordkif;a&;t&/ udkvdkeD0g'rSm tcsdK@ tajctaeESifh
tcsdK@a'owdk@wGif wdk;wuf aom oabmaqmifygonf? odk@wdkif tvm;wl ordkif;qdkif&m
Oya'rsm;taeESihf qdv
k #i/f udv
k ekd 0D g'rSm vl@abmifwpfcv
k ;kH twGuf }u;D av;aom &mZ0wfjypfr}_ u;D
wpfckom jzpfygonf? ESpfaygif;wpf&m (odk@) wpf&mtausmfu t*Fvdyfwdk@ jrefrmjynf
a&muf&v
dS mjcif;onf ordik ;f qdik &f m vdt
k yfcsuf wpfck jzpfonf? 0uFbmvrf;wGif umvrsm;pGm
vrf;aysmufaeaom u|Ekfyfwdk@udk/ Ttjzpftysufu qGJxkwf ay;vdkufonf? tvm;wl
t*Fvdyfwdk@udk jrefrmwdk@ wGef;vSefI t*Fvdyfwdk@ qkwfcGmoGm;&jcif;onfvnf; ordkif;qdkif&m
vdktyfcsuf wpfck jzpfonf?
h #if ppftwGi;f jrefrmjynfwiG f jzpfysucf o
hJ !fh
tqdyk g v$r;f +cHKxm;o!fh tjrifrS =u!fv
tr_udpPwdk@rSm/ t*Fvdyfwdk@ESifh roufqdkifovdk xifrSwf&onf? trSeftm;jzifh ppf+yD;umv
tusyft wnf; tajctaersm;twGif; EdkifiHtcsdK@u +Adwdo#wdk@xuf ,if;wdk@. ppfrSefr_udk
jyocJ=h uygonf? od@k wnf;r[kw
k f ,if;wd@k . t"du Edik if aH &; tjrifw@kd udk azmfxw
k cf jhJ cif;vnf;
jzpfonf?
ed*Hk;taeESifh ajym&v#if ,cktcg u|Ekfyfwdk@. udkvdkeD acwfvrf;wpfckvHk;rSm
twdwfta=umif; t&mrsm;om jzpf+yD;/ wpfcgu [kef;[kef;awmufcJhaom qENrsm;ESifhtwl
u|Ekfyfwdk@aemufY usefcJh+yD jzpfygonf? odk@twGuf ,ae@Y tqdkyg tjzpftysufwdk@udk
qENESifhcGmvsuf =u!fhEdkif=u +yD jzpfonf? ordkif;tjrifESifh csOf;uyf avhvmEdkif=u +yDvnf;
jzpfonf? Tonfyif u|Ekfyf. &nf&G,fcsuf jzpf.? vlwdk@onf twdwfudk pdwf0ifpm;yHkcsif;
128

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

129

rwl? odk@twGuf &_jrifo!fh enf;vrf;wdk@rSmvnf; tjym;jym; &Sdrnf jzpfonf? +Adwdo#wdk@u


olwdk@enf; olwdk@[efjzifh =u!fhovdk/ jrefrmwdk@ twGufvnf; tvm;wl jzpfonf? +Adwdo#wdk@
tjrifu tjyifyef; jzpfonf? txl;ojzihf jrefrmhajrudk toHk;cs wefzdk; (odk@) &kyf 0wWK wefzdk;jzifh
tuJjzwfonf?
odk@wdkif jrefrmwdk@tjrifu euf&_dif;I tjcm;wpfzufrS tcsuftvuf wdk@udk
axmufjyonf? +Adwdo#wdk@ zsufqD;oGm;o!fh tpm;xdk;r&aom wefzdk;ESifh trsdK;om;a&; tarG
tESpw
f @kd tay: ydI
k tav;ay;onf? +Aw
d o
d #w@kd . zdEydS f csKycf s,rf r_ sm;a=umifh Zmwford ;f cHc&hJ o!fh
Edik if .
H zG@H +zdK;wd;k wufrE_ iS hf +Aw
d o
d #w@kd cd;k ,lomG ;o!fh OpPm"ewd@k jzpfonf? aemufqufwt
JG m;jzifh
+Adwdo#ESifh jrefrmwdk@twGuf oabmrwlEdkifo!fh ta=umif;t&mawG tawmfrsm;rsm; &Sdonf?
od@k wdik f ESpOf ;D ESpzf ufrS rdrw
d @kd . ta=umif;t&mwd@k udk vGwv
f yfI rSeu
f efpmG ajym=uonf&v
dS #i/f
trSefonf tv,fwpfae&m (odk@) jrefrmwdk@. twGif;tjrifESifh +Adwdo#wdk@. tjyif tjrifwdk@
aygi;f pH&k m or_[ wpfae&m &SEd ikd yf gonf? tqdyk gae&monf u|Eyfk w
f @kd udk ydI
k jy!fph akH om trSeq
f ;kH
'dkif&mvuf wpfenf;uspGm ac:aqmifoGm;ygvdrfhrnf?
odk@twGuf ,ck u|Ekfyf. Zmwfa=umif;rSm wpdk;wpdr# zHk;uG,fjcif; r&Sdovdk
ydkrdkjcif;vnf; r&Sdaom/ tcsuftvuf twdtusrsm; jzpfygonf? wpfenf;tm;jzihf
tcsed t
f oD;oD;Y wpfzufwiG f yg0ifc=hJ uo!f/h vlw@kd . Zmwfvrf;wpfy'k o
f m jzpfygonf? udv
k ekd D
Edik if o
H m;wd@k . &ydik cf iG hf wd@k twGuf u|Eyfk w
f @kd onf tjcm;vli,frsm;enf;wl wdu
k cf u
kd cf =hJ uonf?
rSefuefo!fh tr_udpPrsm;pGmudk aqmif&Guf EdkifcJhovdk / trSm;wdk@udkvnf; ra&SmifvGJEdkifcJhacs?
wpfcgwpf&H ynm&Sd qefpmG csicfh sed Ef ikd cf o
hJ vd/k wpfcgwpf&H ol&;l wpfa,mufvkd rdu
k rf rJ cd =hJ uonf?
tvm;wl ol&Jaumif; wpfa,mufvkd pGrf;aqmifcJh=uovdk ol&Jabma=umifo!fh
tjzpfrsm;vnf; usL;vGef;cJhonf? tcsdK@umvrsm;twGif; ,kefawmifajy; acG; ajrmufvdkuf
qdkovdk jyKrlcJh=uo!fh tajctaersm;vnf; &SdcJhonf? rnfodk@&Sdap }uD;rm;aom pGrf;aqmifr_
rsm;udkum;/ u|Ekfyfwdk@ ESvHk;om;twGif;rS }uD;rm;av;vHaom t&mu/ u|Ekfyfwdk@udk
armif;ESifhaeo!fh twGuf jzpfonf? pmzwfol zwf&_&r!fh ta=umif;t&mum; tqdkyg
Zmwfa=umif;yif jzpfawmhonf?
TY xyfrH&Sif;jyvdkonfrSm tcsdK@tcef;wdk@udk a&;om;&mwGif u|EkfyftaeESifh
pdwfcHpm;r_jzifh a&;om;xm;ovdk tjiif;yGm;p&mrsm; jzpfaeygonf? odk@wdkif tqdkyg
ta=umif;t&mwdk@rSm todESifh ,SOfI a&;om;r_rsm;om jzpfygonf? trSeftm;jzifh tqdkyg
tajctaewdk@rSm/ pdwfcHpm;r_ESifh tjiif;yGm; zG,f tcsdefumvrsm; jzpfonfESifhtnD Todk@yif
jzpfvm&r!fh tcsuftvufwpfckvnf; jzpfygonf? xdkpOfu vltrsm; vufcHxm;=uo!fh
tawG;tjrifrsm;rSm wuf=uG awmfvSefa&;orm;rsm;twGuf ta&;w}uD; awmif;qdkaeaom
trSefw&m;jzpfvmo!fhtavsmuf 4if;tcsuftvufudk x!fhoGif; azmfjyvdkuf&ygonf?
tvm;wl tcsdK@ae&mrsm;Y ,cif toHk;E_ef;wdk@jzifh azmfjyI acwfumv &kyfyHkv$mtjy!fhtpHkudk
o,faqmifay;zdk@ ud;pm;tm;xkwfxm;ygonf?

barmf

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 129

130

tcef;(1)

ed'gef;
'kwd, urBmppfumvtwGif; jrefrmjynfwGif jzpfysufcJho!fh aemufcH ZmwfuGufudk
us,fus,f jyef@jyef@ =u!fhrnfqdkv#if/ jrefrmjynfonfvnf; tm&S. t&yf&yf tajctaerS
xif[yfvm o!fhtwGuf/ tm&S. tpdwftydkif; wpfcktjzpf wnf&SdcJhonf? Oyrm
tjcm;ae&ma'orsm;vdyk if ppf}uKd EpS u
f mvrsm;Y jrefrmjynfwiG f awmuftq
H q
J /J tdik 'f ,
D mopfw@kd
ysdK;axmifaeo!fhtcsdefvnf; jzpfonf? v_yfv_yf&G&G tcsdefumvwpfckrSm/ EdkifiHtwGif; pwif
touf0ifvm+yD jzpfonf?
pifppf T tcsdefum; a&Smifv$Jr&o!fh tajctaevnf; jzpfonf? u|Efkyfwdk@.
wpfzufY w&kwfjynfrSm euf&_dif; aom awmfvSefa&; wpfckudk yHkazmfaeovdk/ tjcm;wzufrS
tdE,
dN rSmvnf; awmufr!frh ;D cJ w&J&EJ iS hf &Sad eawmhonf? xdek nf;wl tajccHusus/ tdik 'f ,
D mrsm;
'&pyf pD;0ifaeovdk/ u|Ekfyfwdk@onfvnf; udk,fhta=umif;ESihfudk,f tjcm; tm&SEdkifiHrsm;uJhodk@
awmfvSefa&; wpf&yfudk pOf;pm;ae+yD jzpfonf?
tm&SEdkifiHtrsm;pkrSm '&Gwfwdkufvdkufygae&o!fh vrf;a[mif;rS &kef;xGufzdk@
vdktyfaeo!f qdkcJhovdk/ urBmwpfjcrf;rSm pOfqufrjywf vrf;a[mif;Y w&Gwfwdkuf
vdkufygae&o!fhwdkif/ urBmhwpfjcrf; um; a&S@odk@ ckefysH wdk;wufaeo!fhtavsmuf/ ,if;wdk@.
uGm[mcsurf mS }u;D rm;aeovdk yyd uQw@kd vnf; wd;k yGm;vmae.? &v'ftm;jzifh wpfzufapmif;eif;
tajctaeu/ urBm}uD;udk tydkif;ydkif;jzpfatmif +cdrf;ajcmufaeawmhonf?
tm&Sonf tcsdefwdktwGif; ajymif;vJay;r!fh/ awmfvSefa&; wpf&yfudk ta&;w}uD;
vdktyfae +yD jzpfonf? odk@wdkif tm&SEdkifiHwdk@. taxGaxG wdk;wufr_udk csKyfudkifxm;aom/
taemufu ajymif;vJr_ wd@k udk jznf;jznf;csi;f om cGijhf yKc&hJ m tESpo
f m&tm;jzifh tenf;i,fr#om
ajymif ; vJ c J h o nf ? tppf t rS e f ajymif ; vJ r _ r sm; vd k t yf a ecsd e f Y / jref r mjynf .
tajymif;tvJrsm;twGuf t*Fvdyfwdk@u tajymESifhom tcsdefukefvmcJhonf? ysm;&nfESifhom
0rf;csae.?
tajymESifhom tcsdefukefoGm;jyef&m/ tajymif;tvJrsm;rSm t+rJvdkvdk aemufusaecJh+yD? tqHk;Y
pkyHkvmaom qdkcJhyg r+yD;jywfao;o!fh vkyfief;wdk@udk/ tajymif&Sif;ypfr!fh awmfvSefa&;w&yf
rjzpfrae vdktyfvmawmhonf? Todk@ tcgor,rSmyif taemufurBmjcrf;&Sd tcsdK@EdkifiHwdk@rSm/
uaomif;ueif; tajctaewdk@ESifh &ifqdkifae=u&+yD;/ &k&Sm;/ tDwvD/ *smr%D/ wl&uD
po!fhEdkifiHrsm;rSm xif&Sm;vmcJh+yD;/ ,if;wdk@. yJhwifoHudkvnf; tm&Su vkdvdkvm;vm;
em;pGifhaeonf? ta[mif;udk tajymif&Sif;I urBmopfudk &SmazGaeaom/ tqdkyg/ EdkifiHa&;
tv_yftcwfu tzdtESdyfcHESifh ppf&_H;EdkifiHrsm;twGuf/ }uD;rm;o!fh owif;pum;wdk@
aqmif=uOf;vmcJo
h nf?
a'gufwmbarmf
qufvufaz:jyygrnf
130

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

131

2011 /2012 tvif;tdrf jzwfoef;rSk


rif;rif;odef;
*syefEdkifiHwGif 2006 ckESpfrS pwifI vpOftcrJh xkwfa0jzef hcsd ay;aewJh tvif;
tdrfr*~Zif;jzwfoef;r_ [m ,ckqdkv#if 6ESpfausmf vmyg+yD / jzwfoef;r_wdkif;rSm &ifqdkif}uHKawG@
&wJ h tcuftcJaygi;f rsm;pGmudk tvif;tdr&f aJ bmfrsm; ausmv
f m$ ;Edik cf =hJ uygw,f/ tvif;tdrf qdw
k m
rwlnw
D hJ tzGJ t
h pnf;aygi;f pHk u vlrsKd ;aygi;f pH;k eJ h zGJ ph nf;xm;wJh pmaytiftm;pk w&yf jzpfygw,f/
tifrwef xdvG,f &SvG,fwJh uGJvG,fwJh ta=umif;w&m;awG &Sdayr,fh wl&mudk a&S h&_@
+y;D ,H=k unfcsuu
f kd [efcsun
f n
D eD J h OD;aqmifol / aemufvu
kd o
f l / wm0ef,o
l l / wm0ef odorl sm;&J@
pdwyf "ge udk tajccHaumif;rsm;tjzpf arG;jrLEdik w
f ma=umifh ,cktcsed t
f xd tm;aumif; armif;oef
pmaytzGJ htpnf;w&yftaejzifh &yfwnfaeEdkifjcif;yif jzpfygw,f/
tajymif;tvJwikd ;f udk todtrSwjf yKw,fqakd yrJh tvif;tdr[
f m rlvyxr csrw
S x
f m;
wJh rl0g ' rsm;ESifhywfowfvmv#ifawmh ,ae hwdkif rajymif;rvJ &yfwnfv#uf&Sdygw,f/ tJh'Drl0g'
awGuawmh
(1) ppfrSefaompmayvGwfvyfcGifh&dSap&ef
(2) tm%m&SifpepfrSefor#wdkufzsuf&ef
(3) 'Drdkua&pDawmfvSefa&;tiftm;pkrsm;ESifhvufwGJ aqmif&Guf&ef
(4) jynfol jynfom;wdk h.cHpm;csufudk wifjy&ef h h hjzpfygw,f/ ,ae hjynfwGif;rSm
pmayvGwfvyfcGifh b,ftwdkif;txd&w,f / b,fvdkvkyfudkifae&ovJqdkwm rD'D,morm;
rsm;omru jynfoljynfoltm;vHk;odEdkifwJh udpPjzpfygw,f/ 2011 ckESpf[m jrefrmjynfta&; rSm
xl;jcm;wJh ESpfjzpfw,fqdkwmudk vufcH&rSmjzpfygw,f// 88rsdK;qufawG jyefvnfvGwfajrmuf
vm=uw,f/ EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_awGrSm yg0ifvm=uw,f / a':atmifqef;pk=unfudk 0dkif;&Hay;=u
w,fqw
kd m jyef@usaJ ewJh tiftm;awGukd jyefpEk ikd w
f hJ ESpt
f jzpf tvif;tdrrf S todtrSwjf yKyg w,f/
xdek nf;wl jynfwiG ;f ajymif;vJrj_ zpfpOfawGukd ulnaD xmufyEhH ikd zf kd /h jynfyrSm tvif;tdrf
r*~Zif; yHkrSefxkwfa0Edkifzdk htwGuf &Jabmfrsm;&J h yl;aygif;yg0if}udK;pm;r_ udk tvif;tdrfu t+rJ
rSwfwrf;wifxm;wmjzpfygw,f/
txl;ojzifh vdktyfwJh aiGa=u;&HyHkaiG&&Sda&;twGuf tvif;tdrftaeeJ hESpfpOf c&D; 2
}urd x
f u
G yf gw,f/ ESpo
f pfu;l umveJ h aEG&moD c&D;pOfawGjzpfygw,f/ aocsmwmuawmh tvif;tdrf
c&D;pOfukd *syefa&muf jrefrmtodik ;f t0dik ;f rsm;u tawmfu
h kd tm;ay;=uygw,f/ &;kd om;}uKd ;pm;r_awG
eJ h &yfwnfaewJh tvif;tdrfqdkwm *syefa&mufjrefrmwdkif; odvdk h tckvdk tm;ay;w,fvdk@
cH,lxm;ygw,f/ tm;ay;wJh tvif;tdrf jrwfEdk;olrsm;tm;vHk;udkvnf; aus; Zl;wifygw,f/
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 131

132

c&D;wcgxGufzdk h tvif;tdrf &JabmfawG tvGefyif;yef;ygw,f/ vrf;c&D;rSm {nfhonf


awG pdwfndKjiifr_ rjzpf&avatmif *&kpdkuf&ygw,f/ c&D;pOfrSm ygvmwJh &JabmfawGqdk&ifvnf;
tvif;tdrf a0,sm0dpaP wGukd vky&f ygw,f/ xdk eh nf;wl *syefrmS jrefrmawG t"du xm;jyKvyk af vh&w
dS hJ
oDwif;u|wfyGJawmfeJ h o}uFefyGJawmfawGrSmvJ &HyHkaiG aps;&mif;&ygw,f/ &&SdwJh tusdK;tjrwfeJ h
&Jabmfrsm;&J h vpOfa=u;udk aygif;+yD; &yfwnfae&wm jzpfygw,f// tJ'Dvdk tvif;tdrf
&yfwnfEdkifa&;twGuf rarm ryrf; vkyfaqmifae=uwJh wm0efcHrS pvdk@ yl;aygif;yg0if=uwJh
&Jabmftm;vHk; udkvnf; 2011 ckESpftwGuf tod trSwfjyKygw,f/
tvif;tdrfr*~Zif; qdkwm EdkifiHa&; / okw / &o udk OD;pm;ay;xkwfa0wJh r*~Zif;jzpf
w,fqw
kd m pmtkyaf umufuikd w
f meJ h odEikd yf gw,f/ tvif;tdrrf mS pD;yGg;jzpfa=umfjim xnfh r,fq&kd if
xnfhvdk h&ygw,f/ tJh'Da=umfjimrS &wJh aiGa=u;eJhwif &yfwnfEdkifygw,f/ 'gayrJh tvif;tdrf
,cifrltwdkif; pmayoD;oef hjzpfcsifwma=umifh a=umfjimudk vufrcHcJhygbl;/ 'gu tvif;tdrf
&yfwnfcsufwpfckyg/
aemufwpfcsufu *syefrSm&SdwJh b,ftzGJ htpnf; / b,f tef*sDtdk / b,f tmtdyf&SfusL
udkrS r*~Zif;jy+yD; aiGa&;a=u;a&; tultnD taxmuftyHh wpHkw&m &,lxm;jcif;r&Sdwmudku
tvif;tdrfwefzdk;jzpfygw,f/ jynfya&muf pmayjrwfEdk;ol rsm;&J h ac|;eJpm eJ h xlaxmifxm; wJh
pmaytzGJ htpnf;jzpfygw,f// c&D;xGuf / aps;a&mif;+yD; &dk;&dk;om;om; &HyHkaiG&Smwmudkawmh
*syefa&muf jrefrmjynfom;rsm; tm;vHk;udk odapcsifygw,f/
2011 ckESpf {+yDvrS 2012{+yDvtxd wpfESpfwmtwGif; tvif;tdrf. vkyfaqmif
csuftcsdK hudk tusOf;csHK;wifjycsifygw,f/ +yD;cJhwJhESpf{+yDvrSm tvif;tdrf 5ESpfjynhftxdrf;trSwf
tjzpf0wKwdk +ydKifyGJ jyKvkyfcJhygw,f// qk&&Sdolrsm;udk tcrf;tem;eJ h qkcsD;jrSifhay;cJhygw,f//
qka&G;cs,fay;cJhwJholawGuawmh q&marmifpGrf;&nf / q&mOD;0ifaz / uAsmq&matmifa0; eJ@
udkxdefvif;wdk hjzpfygw,f/ tvif;tdrf&Jabmfrsm;taejzifh *syefEdkifiHwGif jrefrmhta&;aqmif&Guf
v_yf&Sm;aewJh tzGJ htpnf;rsm;eJ hvnf; jrefrmhjynf 'Drdkua&pDta&;v_yf&Sm;r_rsm;wGif yl;aygif;
aqmif&GufcJhygw,f/ tm;vHk;trSwf&aer,fvdk h qdkEdkifwJh pmayjrwfEdk;olrsm; pmaya[majym
yGJudk jynfwGif;rS pma&;q&mrsm;zdwfac:+yD; *syefEdkifiHrSm jyKvkyfEdkifcJhygw,f/ q&marmifpdef0if;
q&mcspfOD;ndK / q&mr EkEk&nf wdk hu vma&mufa[majymay;cJhygw,f/ tvif;tdrf&Jabmf rsm;&J@
wwfEdkifwJh tiftm;eJ h yGJjzpfajrmufatmif ulnDtm;ay;cJh=uwJh pmaycspfjrwfEdk;ol wdkif;udkvnf;
tvif;tdrfrS trSwfw& *k%f,lv#uf&SdaeqJyg/
jynfwGif;rSm pcJhwJh tvif;tdrfqdkwm 88 rsdK;qufu pcJhwmyg// ,ckvdk jynfyrSm
qufvuf&iS o
f efciG &hf atmif usaemfwkd &h aJ bmfawGu qufvuf vufurf;cJ=h uw,f/ tvif; tdrrf mS
rl0g' eJ h &yfwnfcsufawG&Sdygw,f// tJ'gawG jynhfajrmufatmif pGrf;aqmifwJhae&mrSm
tvif;tdrf&Jabmfrsm;&J h yl;aygif;yg0ifr_ / wm0ef,lr_ / wm0efodwwfr_awG trsm;}uD;vdkygw,f/
tvif;tdrfrSm vdktyfcsufawG trsm;}uD;&Sdaumif;&SdEdkifygw,f/ aumif;aompdwfapwemeJ h a0zef
t}uHay;r_rsm;udk }udKqdk&if; 2012 ckESpfudk tm;reftjynfheJ h}udKqdkvdkufygw,f/

rif;rif;odef;
132

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

133

2011 {jyDv rS 2012 rwfvtxd


tvif;tdrf r*~Zif;rS azmfjycJhaom
pmrlrsm; ESifh pma&;olrsm; rSwfwrf;
(uAsmrsm;)
uavmif&Sif
rif;ok0%f
eDvGifaoG;

atmifcdkifjrifh

atmifa0;

rif;wm&m

vif;opfatmif
ae=umyef;
armif
wmwD;
&JJ+idrf;
'DESif;aqmif;

uAsmtrnfrsm;
ig
armhuodk
ay:OD;(odk@) rif;udkEdkif
a'gif;&ifjyif oHvGifcuf
&Sifoefjcif; t"dyg,f
acgif;zD;rxm;wJh trSefw&m;
b0 ppfppfxJu ppf
uH=urRmvrf;xuf rSm 'g%f&m--cspfa0'emtjynfh eJ@ jrpf{&m&J@ rsuf&nfawG@
}udK;pifay:u ESvHk;om;rsm;
csKd;uloH vrf;uav;
zDepfiSufwdk@ a=uuGJcsdef
ESvHk;om; *Dw
aemufrqkwfa=u;
ysm;&nfwpfpuf
ysm;&nfqrf; oHylpum;eJ@ zG[Jh vGJygap zg,fygap
odk@--- arar
=urf;wrf;wdkufyGJay:u uARnf;tuQ&mrsm;
pHy,fzl;eJ awmfvSefa&;
abmvHk; cHpm;csuf
oufqdkifolodk@
obm0
wckkaompum;yHk
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 133

134

cifarmifvGif

aqGEdkif
0if;Edkif(vifydk&if)

[Hom0wD OD;0if;wif
zdk;oH(vlxk)
jrwfopf
aZmfr_dif;
rsKd;apm
aZmfaZmfatmif
zdk;oHkn
av;av;tdk
wifrdk;
wif+rdKifpdk;
rsKd;atmif
av;av;(wdkudsKk)
xGef+idrf;
cdkif
tarhom;
atmif'if
aebkef;vwf
rm;qdk;
nDrifopf
134

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

bmrqdkif nmrqdkif
vGwfawmf&J@ tajzwyk'f
jrefrmjynf&J@ cHpm;csuf
owdtm;vHk; aq;aomuf&ef tcsdefwefjyD
tdyfwef;jyefEGm;rsm;ta=umif;
cHpm;csuf
rwfva=uG;a=umfoH
aus;Zl;
*sLvdkif cGyfa'gif;
0dOmOf t"dVgef
oHo&mc&D;eJ@ tjzLa&mif
tmumi&J v_dif;i&J
tm%mvufaqmif&wkef;u
usaemfwdk@+rdK@u usaemfwdk@&J@twm
usaemfwdk@+rdK@u jrpfwpif;&J@aumufa=umif;
w&mhoHk;q,fhig;
&dSw,f---'DEdkifiHrSm &dSw,f?
wdrfjzLwdk@ ESifh twl
vm'fay;&efrvdk
jrifcsif awG@csif &dSapcsif-,SOf+ydKifcsif;&J@ t"dyg` ,f
b,fu&JabmfvJ
opPmjrnf[def;oH
vGwfvyfjcif; eJ@ twl
ra0;awmhwJh tem*gwf
w&m;cH
aoG;rsm;&J@ qEN
*k%fjyKjcif;
ausmif;om;
jrpf{&modk@ wifjyjcif;
tjzLtpdrf;awG&J@ oauFw
AdkvfcsKyfatmifqef;
atmifqef;u u|efawmhudkiHk=unfhaew,f?
vG,ftdwfwGif;rS yGifhzwfav;rsm;
jAKwfpAsif;awmif;

135

{&m
cifarmifat;
&J&ifhoufZGJ
vJhvJh0if;udk
armifpdef0if;(ykwD;ukef;)
aZmf*sD
pdkif;crf;vdyf
cdkif=unf0if;

xl;wifh
at;jrESif;&nf

ausmfol
88rsKd;qufopf ausmif;om;wpfOD;
urmykvJ
zsmyHkvHkeDOD;
ppf&efvif;

r[m*&k%awmf eJ@ jynfhpHkawmfrlwJh


*sKHcif;xJu awmusD;uef;
yg&rD tcH raumif;&if &l;oGm;Edkifw,f
owdw&eJ@ rufwJhtdrfruf
tvGrf;wcsKd@eJ@ {&m0wD
iSufwdk@.aw;
a'gif;uwJhae@
wdk@wdkif;jynf
jzwfomoGm;w,f rem;w,f
a&$jynftawG; {&m0wD ta&;
tem*wf trsKd;om;a&;
wefzdk;}uD;aom vGwfvyfa&;
rD;v#H rD;awmufjzifh tdrfrufopfwnf--usKd;a=uoGm;aom yef;yGifhrsm;
avajyrdk;wdrf aiG&nfESif;yGifh
yef;c&rf;jymudk yefqifjcif;
t,f'Dwmordkif;xJu =u,feDwpfyGifh t,f'Dwm
rif;udkEdkif 49
ouf0if;atmif
i,foli,fcsif; wpfa,mufudk
rjyD;qHk;ao;aom rsKd;qufopfwdk@
qEN

tifwmeufumwGef;rsm;
[efav;
atmfyDus,f
umwGef; OD;A*srf;
armifa&$0if;
bkef;ausmf

armifomrn
t&SifZ0e

,mOfaus;rltajcjyK aqmif;yg;rsm;
Ak'<bmom ESifh tm%m&Sifpepf
'Drdkua&pD ESifh Ak'<0g'D
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 135

136

rif;ok0%f
a'gufwmwifat;=unf
bduQK"rR0d,(U S A)
a&$Oa'gif;
armifarmifbdk;v_dif
t&SifynmeEN
vlxkpdef0if;
zdk;oHvlxk
&ef0if;
odef;Edkif
+idrf;a0
t,fvfEl;&m
0if;vJhar(acwW *syef)

0HomEk
igtdkoGm;aomtcg
pHkyk0g b,fnmcsygvdk@
jrefrmvlrsdK;ESifhtusifhqdk;
wpfa,mufxJtwGufav#mufvGJcsuf
awmfvSefaom rax&fjrwf
a&$wHcg;}uD;zGifhEdlifzdk@
a&$udkif;om;q&mawmfESpf(100)jynfh
a[vmarmif&dk@0g;
aysmufqHk;oGm;aom oif&dk;!$ef;wrf;
&Gmc&dk;u a&$csdK;uloH
xl;csGefayr,fh a&G;cs,fcGifhr&Sdonfh
t+yHK;wyGifh

xGef;vif;atmif (opPm)

0wWKwdkrsm;
a0avav
vef;vdkufcsifao;&J@
rif;=wm;}uD;ausmufpm
tawmifyHr&Sdaom &ifckefoHrsm;
jroDwmudk arG;zGmjcif;
tzGm;twGuf rkef@jym;ovuf
ae0ef;udkcl;qGwfjcif;
iSufwdrfwdkufrsm; xGufcGmoGm;+yD;onfhaemuf
opfjzwfv$&J@ yOPvuftaygifqdkif

rsdK;jrifhcsdK
jroef;wifh
rif;rif;odef;

trSwfw& yHk&dyfrsm;
ocifatmifoef;ESifh urf;em;opfyif
b0ESifhpmayc&D;
*k%fjyKvdkufygw,f

rif;rif;odef;
a*smf'D;
armifpdk;csdef

rdk;ajropf
jroef;wifh
136

EdkifiHa&;tawG;tac: tcef;quf
p}uFm0VmxJu 'dkif,mvufwpf
'Da&jrifhopf

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

137

bmomjyeftcef;quf
armifarmifvwf

tdrfajrSmifavSmiftdrf
tvif;tdrf(5)ESpfjynfhtxdrf;trSwf 0wWKwdk+ydKifyJG

aumhom; (yxr) qk
av;av;(wdkusdK) ('kwd,qk)
bdk=unf (wwd,) qk
oDwmatmif ESpfodrfhqk
pdk;rdk;ol
eef;qdkifa[mif
vlcg;
rif;aumif;cspf
Zifa,mf

oyGwftdkif
}udK;jywfpGef
blpwm
tv,fuvl tm;emwwf.
wefbdk;&SdawmhvJ a&$ayg@
ausmif;pdrf;
yg;pyf&mZ0ifxJu Zwfvdkufrsm;
rdk;cg;a&jzef;rSvef;rSmvm;ukrkj'Mm
olwdk@wawGudkajymvkdufyg
*g&0jyKpmrsufESmrsm;

yg&*kl

&Jabmfzdk;oHacsmif;
armifpGrf;&nf
tvif;tdrf
rif;rif;odef;
bdkbdkvrf;pif
ody`Hcspfol
jrefrmtGefvdkif;pG,fpkHusrf;rS
aZmf0if;at;
t&SifynmeEN
armif0Ho

Ak'R'dkif,m&DpmtkyfrSaumufEkwfcsuf
q&m}uD;yg&*ludk,fa&;tusOf;
q&m}uD;yg&*la&;om;cJhaompmtkyfrsm;
q&m}uD;ocifudk,fawmfr_dif;
&kyf&Sifrif;om;}uD;xGef;a0
jynfolawGatmifyef;+rJqifjref;ol
arG;ae@qkawmif;
*g&0jyKvdkufygonf
&ifckHoHq&m}uD;twGuf
jrefrmumwGef;0dZm
q&mewfEG,fudk,fa&;tusOf;
q&mewfEG,fa&;om;cJhaompmtkyfrsm;
vlxkacgif;aqmif(odk@r[kwf)rw&m;aomtrdef@
tm%mrSefor#zDqefol
omoemh*k%f&nfq&mawmfb'MEWZ0e
tmZmenfoHCmt&Sifjrwf
AdkvfcsLyfatmifqef;vdkacgif;aqmifrsdK;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 137

138

txdef;trSwfpmrsufESmrsm;
8888 ta&;awmfykH 23ESpfjynfhtxdrf;trSwfpkpnf;r_
rif;aumif;cspf
armif
armif&pf
cifarmifvGif
oDwmatmif
xdefvif;

r[m*EW0if&spfav;vkH;ta&;awmfykH
a'gif;wdk@rmef
88 opfyif
aemufqkH;xGufouf
8888 ta=uG;
&Spfav;vkH;armfuGef;
a&$0ga&mifawmfvSefa&;( 4 )jynfh

udk&if=o
rdZmav;

a&$0ga&mifawmfvSefa&;udkqef;ppfjcif;
vSyaomae@wae@ (odk@) @
trsdK;om;atmifyGJae@txdrf;trSwf

OD;zdk;usm;
Od;bOD;
armifpdk;csdef
xdefvif;
&J+idrf;
wifjrifharmf

trdsL;om;ae@
trsdK;om;ae@atmifyGJ
trsdK;om;ae@wdk@rarhEdkif
ocifpdwfarG;vs#ifvlwdkif;ocif
yxrausmif;om;oydwf}uD;rS
pmqdkawmfae@pmwrf;
*sme,fausmfOD;cspfarmif&mjynfhtxdrf;trSwf

armifpGrf;&nf
oef;0ifv_dif
armifpdk;csdef
xdefvif;
atmifa0;
*sme,fausmfOD;cspfarmif
138

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

awmfvSefaomwif;pmq&m
*sme,fausmfOD;cspfarmif(odk@)
t,f'DESifhol.wdkif;jynf
pHjyowif;pmq&m*sme,fausmfOD;cspfarmif
*sme,fausmfOD;cspfarmifEdkifiHa&;pmayrsm;
ESpfwpf&mjynfhtrSwfw&
EdkifiHopfqDodk@
*syefudkatmifqef;ac:vmonf

139

a&$udkif;om;&mjynfhtxdef;trSwf
armifpGrf;&nf
ekEk&nf(tif;0)

pma&;q&ma&$udkif;om;&mjynfhyGJodk@
yknawmifpD&nfvsufrvif;
EdkifiHa&;/ okw/ &o/

armif0Ho

a&$jynfpdk;
OD;0if;wif

atmifvif;xGVf
*gr%d
&JeEN
jzLjzLoif;
xl;opf
ppfrif;atmif
wmwD;
cifrrrsdK;
od&drm
armifomrn
*%mef;
'*kefwm&m
armif&pf
&Jabmfzdk;oHacsmif;

atmifjrifoleJ@&_H;edrfhol
pwkwrdifudkrxdyg;ygeJ@
wHcg;a[mif;}uD;&J@wu|du|djrnfoH
enf;awmifenf;ao;w,f
EdkifiHawmfudk,fwdkifu
t=urf;zuform;jzpfaejyDvm;
nDnGwfa&;udkOD;wnf&kHeJ@r+yD;
yOPrdif
u'gzDoifcef;pmESifh AdkvfcsLyfrSL;}uD;oef;a&$
&efoludkrdwfaqGjzpfatmifvkyfjcif;
tn=w&=u,fa=uGrsm;
*k%f,lw,fqdkul=uyg
vli,fwdk@&J@EdkifiHa&;aumif;uifo0f 30
'kwd,jynfwGif;ppfodk@tul;tajjymif;
awmfvSefa&;&Jabmfrsm;ESifhpum;ajymjcif;
21&mpkvufeufudkifawmfvSefa&;ESifhusaemf
tawG;tjrif(10)
'uf'uf 'uf
ajratmufv#dK@0Suf,l*sDvkyfief;aqmifwmrsm;
tvSb,frSmvJ
Ak'<bmomESifhtm%m&Sifpepf
cgo}uFefeJ@aemufqufwGJtawG;rsm;
EdkifiHa&;orm;ESifhpma&;q&m
bmpdwf"gwfvJ
ppftkyfpkvkyfxm;wJh 0uFbmxJu
qif}uH}uHolawGeJ@t}uHay;tzGJ@
vGwfjidrf;csrf;omcGifhqdkwm
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 139

140

&JeEN
0if;Edkif(vifydk&if)
v#Ha&'Darmif
pdk;aX;
cifjidrf;opf
ygarmuQynma&;
pnfolatmif
t&SifOm%du
armifpGrf;&nf
jroef;wifh
0if;vJhar
aejcnf
aZm0if;at;
wifarmifjrifh
ndKjr
OD;oef@
t&SifoH0&mvuFm&
armifcdkifatmif
armifausmfausmf
armif=unfopf
0if;wifhxGef;
atmifqufydkif
r&D&DxGef;jidrf;
atmif'if
armif;quf
atmifxl;
rif;rif;odef;
140

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

ArmjynfEdkifiHa&;avmurSm
2008 zJGJ@pnf;tkyfcsLyfykHtajccHOya'
wdkufyGJ0ifwpfvtrdk;ol}uD;rsm;
tdrfvGrf;pdwfeJ@oDukH;xm;wJh
a&morar$jrefrmhEdkifiHa&;
twGif;pdwf
aoG;ESifhac|;ESifh&if;cJh&onfh
&Sifoefaeaomtm;rmefrsm;
tvGrf;rD;tdrf
EdkifiHwumuav;rsm;pmtkyfpmayae@
2007ESpfckpufwifbma&$0ga&mifawmfvSefa&;
wpdrf;tdrf&J@t&dyf0,f
vl}uD;oifykef;
ara';ae@pm- 'DyJ,if;vkyf}uHr_}uD;
pmayavhvmr_
b0&J@tpdwfydkif;av;wpfck
vl@pGrf;tm;t&if;tjrpfpDrHcef@cGJr_
pifay:wufawmom;
b,fvdkvlb,fvdkb0rsdK;eJ@
t*Fvdyftar&duefppfyGJ
wd[dwfuav;rSwd[dwf}uD;odk@
trdsK;om;ynma&;
a&jrifhavaomtcg
ynmacwfynmvd_if;rsm;
a':&_(odk@_) EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;
apmifha&Smufol
vpfb&,f0g'arG;zGm;jcif;ESifhw&m;r#wrSk
Zlv_dif (7) &uf/ (7)Zlvd_if
jrefrmjynftajymif;tvJtwGuf
ta=umufw&m;ESifhppfacG;jydwWm
udk,fhbufutiftm;aumif;rSwef;wlnDr#
*dk%f;*%m/ tmCmweJ@
vlxkt"duvl@tzGJ@tpnf;
rSwyg;
ol ,kH=uknf&m

141

oef;0if;vd_if

jidrf;a0
vlxkpdef0if;

t,fEl;&m
vGifatmifpdk;
xdefvif;
rif;aumif;cspf
a'gufwma':rdrdcif
jrifhaqGOD;
0if;jrifharmif
xGef;vif;atmif
0ifhxGef;
cdkifrif;

rdk;rdk;tif;vsm;
w&m;Oya'pdk;rkd;r_r&Sdao;aomjrefrmjynf
vGwfvyfa&;rS 'Drdk*a&pDa&;odk@
iSufaysmfawmwef;vSef;vrf;
'Drdk*a&pDeJ@rtyfpyfwJhvlwef;pm;
avmu&J@trSefqkH; "rRw&m;
csdK;uloHav;=um;&zdk@
pnf;vkH;jcif;tiftm;
wdkif;jynfwnfjidrfat;csrf;a&;twGuf
'Drdkua&pD&ydkifcGifhrsm;r&SdbJ
a=uG;a=umfoHrsm;qkH;wJhtcg
ppftm%m&Sifwdk@.EdkifiHawmf
rdk;csdKa&wayguf(odk@) wEdkiftm%mzDqefa&;
pwkwrdif
jrefrmhEdkifiHa&;ESifh owif;pm
awG@qkHaqG;aEG;a&;Zmcef;qD;
tajymif;tvJvlxk.jyif;jyaom
awmfvSefa&;&J@taESmuft,Sufrsm;
'Drdkua&pDjzpfxGef;a&;twGuf
0g;vkH; 0g;jcrf; t,ltq tvkyfrjzpfyg
pmaya0zefqef;ppfcsuf

aEGOD;
&DaeEdkif

arSmifrdkufrSmidk ( bmomjyef0wWK)
*L;0wWKudk pkpnf;r_(2)tkyf
{&m0wDudkawmhrvGrf;jcif;yg
{&m0wDpmrsufESmrsm;

xufatmif
atmif'if
opPmeD

jrpfqkHa&mumwm.trsdk;om;tarG
{&m0wD/ jrefrmjynfeJ@ vdrfnmaewJh
jrpfqkHppfwrf;
cdkif}unf0if;pkpnf;wifjyonf?
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 141

142

tvif;tdrf r*~Zif; xkwfa0onfh 6 ESpfajrmuf txdrf;trSwf


&Jabmfrsm;. trSwfw&pum;rsm;
tvif;tdrf (6) ESpfjynfhyg+yD? a&mifpHkyef;O,Ofwpfckudk
jrifawG@&ovdkygyJ?ta&mif rwlwmawG pkpnf;xm;+yD;
yef;a&mifpkH zl;yGiahf 0aeayr,fh tvG,w
f uljzpfay: vmwm
awmhr[kwyf g? ay;qyf&if;ES;D r_awGe@J vGwv
f yfjcif;/ wef;wljcif;
awGukd &,lyikd q
f ikd x
f m;=uolrsm;jzpfygw,f?'ga=umifh vSyr_awG
a0qmaewmyg? (6) ESpfrSonf ESpfaygif;&mcsDwdkifatmif
zl;yGiahf eOD;r,fqw
kd m oHo,r&Sd ,H=k unfryd gw,f?
&J+idrf;
tvif;tdrf&JabmfawG pkpkpnf;pnf; nDnDnmnmeJ@
(6) ESpw
f mc&D; jzwfoef;aewm[m ,H=k unfcsuaf y:rSm
cdik rf mvd@k yJjzpfw,f? opfviG af wmufyr_awGukd
tvif;tdrf&Jabmfrsm;rS pmay,Ofaus;r_ EdkifiHa&;tEkynm
rsm;ESifh }udK;pm;oGm;rSmjzpfw,f? vlom;awGtay:
vlvlcsif;xm;&SdwJh apwem arwWm rSefuefwJhtwGuf
tvif;tdrf&Jabmfrsm;[m aemufxyf &mpkESpfcsDwJhESpfawG
jzwfoef;oGm;rSmjzpfw,f?'gu uefawmfw@kd Edik if &H @J
jynfoal wGtwGuf ppfreS w
f hJ apwem ,H=k unfcsuaf =umifh
jzpfw,fv@kd uefawmf ,H=k unfem;vnfygw,f?
aZmfaZmfatmif
ABSFU (88)

tajymif;tvJawG v#iv
f #ijf refjref jzpfysuaf ewJh ,ae@tcsed rf mS
tcsdefrSDvkdufygajymif;vJay;EkdifrS av#mf uef oifhjrwfjyD;
tH0ifcGifus jzpfygvdrfhr,f? 'gayrJh OD;wnfcsufawG
wdrf;apmif;roGm;zdk@eJ@ todpdwf"gwf awG awGa0av;vHroGm;zkd@
vkdygw,f? av#mufrJhvrf;rSm tcuftcJawG &SdaeapOD;awmh
&nf&G,fcsufukd ckdifckdifrmrm ukdifpGJxm;r,fqkd&ifawmh
c&D;aygufrSmyg? tvif;tdrf[m ESpfawG=umvnf;
tvif;rSdefroGm; ygbl;?
aZmfaZmfEkdif
142

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

143

'Drdkua&pDajymif;vJa&;twGuf t"dueJ@ omrnudk cGJjcm;odjrif


Edik zf @kd tvif;ay;r,ft
h rd ?f

rsdK;jrifhatmif

tm;vHk;eJ htwlvufwGJr,f / }uHKvmwJh 'kuQawGudk tm;vHk;


eJ htwl &ifqdkifajz&Sif;r,f / tm;i,fp&m / pdwfysufp&mawG
udk twlausmfv$m;=ur,f/ tm;i,fol tm;ay;yg/ vJaeol
xlay;yg / tvif;tdrf ordkif;r&dkif;&atmif &Jabmfwdk heJ h twl
&Sdaea=umif;ajym&if; ESpfopfudk }udKqdkvdkufygw,f/
rif;rif;odef;
tajymrsm;wJh olawGu tvkyrf vky=f ubl;?'ga=umifh wdw
k ykd aJ jym
r,f tvkyv
f yk =f uyg?

ausmfrdk;Edkif
jrefrmjynfxJrSm tvif;tdrfr*~Zif;xkwfzdk@a&mifeDoef;ae+yD
.......a[h?

xGef;+idrf;
(abmufaxmfom;)
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 143

144

0ifo0l if xGuo
f x
l u
G ef @J 0ifp@kd xGupf @kd eJ@ Z&yftrkd [kwf
a[mfw,fr[kwf/ pepfqdk;udk tjyKwfjzKwfr,fh
tvif;tdrf [kw.f .....?

Banya bryan king

tvif;tdrfrSm wjcm;aomtoif;tzGJ@rsm;eJ@rwl
wrlxl;jcm;wmuawmjzifhtvif;tdrfr*~Zif;rSm ygwDtzGJ@pnf;
aygif;pHk/ vlrsdK;aygif;pHk / bmomaygif;pHk yg0ifae=uovdk
EdkifiHa&;/ vlr_a&;/ oma&;ema&;/ pmayvGwfvyfcGifh &a&;eJ@
88 ausmif;om;ta&; awGudkyg twwfEdkifqHk; yg0ifyl;aygif;
v_y&f mS ;cJ=h ujcif;/ yHyh ;kd ulnD EDik cf =hJ ujcif; wd@k ud=k unfjh cif;tm;jzifh
tvif;tdrf&Jabmfrsm;tm;vHk;udk aus;Zl;wif0rf;ajrmuf0rf;om
*k%f,lrd&yga=umif;eJ@ tvif;tdrf r*~Zif;&J@ (6) ESpfjynfh
tcsd e f t cgor,rS p I aemif w csd e f r S m vG w f v yf I
w&m;r#waom
'D r d k u a&pD A rmEd k i f i H a wmf o pf } uD ;
ay:ayguv
f mr,ft
h csed t
f xdwv
JG ufrjzKwn
f n
D mpGm yg0if
xrf;&Guf =u&if;eJ@ wcgu(q&m 0if;az)eJ@ q&m(armifprG ;f &nf)
wdk@ajymcJh ovdkrsdK;av; tvif;tdrfrSm xrif;+rdefw,f qdkwJh
ta=umif; udk trSwf&rdI usaemf uAsmwdkav;wyk'fa&;vdk@
*k%fjyKrSwfwrf; wifvdkuf yg&apaemf ------[dktdrf'Dtdrf xrif;+rdef+rdef
wtdrf0ifxGuf wtdrfpm;
wvudk;oDwif; r&yfrem;
&if;ESD; cspfcif r_ydkrsm;ayg@/
(88) rsdK;quf tajccHxm;
tvif;tdrf&J@ apwemrsm;
qxufwHydk; wdk;vdk@yGm;
jynfolrsm;xH a&mufvdk@oGm;//
(av;av;tdk -O\majr)
144

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

145

usaemfwdk@&J@ acsG;eJpmeJ@ cufcufcJcJ yifyifyef;yef;


}udK;pm;yrf;pm; xkwfa0cJhwJh (tvif;tdrf) ckqdk(6)ESpfwif;wif;
jynfch jhJ yefayg@? wd;k wufajymif;vJvmr,fh 'Dru
kd a&pDArm Edik if aH wmf
opf}u;D xJrmS vnf;tckvkd vGwv
f w
G v
f yfvyf a&;om; xkwaf 0
Edkifonf txd av#mufvSrf;=u&rSm usaemfwdk@wm0ef?
=unfwdk;
tvif;tdrfrSm tjzLtrJeJ@ qGJae&ayr,fhtrdjrefrmjynfudkawmh
a&mifpykH ef;csu
D m;wcsyv
f kd +y;D jynfph kH vSyapcsiw
f ,f?

xDvmndrf;
wd@k wdik ;f jynf .....
tarSmifuif;I tvif;aqmifbdk@?
wd@k &JabmfawG.....
tm;opfarG;um qufav#muf=updk@?
tvif;tdrpf mapmif.....
t"Ge@f &Snb
f @kd wd@k &JabmfawG
pnf;vHk;nDnm vHk@vpdkufpdk@?
ausmfxG0f if;
tarSmifudk usaemfr}udKufbl;/
tvif;udk cHkrifESpfouf rufarmw,f/
usaemfh&J h tvif;tdrf arSmifrdkufudk
xdk;cGif;vif;vufEdkifygapvdk h/

Myu Tsaw
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 145

146

&ifcHkoHawG r&yfwef@rcsif; tvif;tdrftwGuf


touf&iS af er,f?

atmifaZ,smndK

Armjynfojl ynfom;awGuawmh orw}u;D &J@pum;udk


r,Hw
k 0uf ,Hw
k 0ufjzpfae=urSmygaemf usaemfuawmh
vuf&adS jymajymaewJh pum;awGe@J vuf&adS wG@jrifae&wJh
vkyf&yfawGudk=unfh&jcif;tm;jzifh vHk;0O\kH ,Hkcsifp&m
r&Sdao;yga=umif; ajymvdkufyg&apaemf?

pnfoljrifh
tvif;tdrfr*~Zif; udk tcufcJtrsKd;rsKd;eJ@
xkwaf 0cJw
h m(6)ESpw
f ikd cf yhJ gjyD aemifpOfquf
rjywfxw
k af 0Edik zf @kd }uKd ;pm; =upd@k ?

at;odkuf

acwfuu
kd emrfowif;
emrfcsi;f aqmifwahJ cwfqakd wmh
ty`rm'rSm aexdkif/ arG@av#mfjcif;eJ@
vHak vmufEikd yf gw,f?

tHharmf
146

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

147

raumif;r_qdkwm pdwfuG,f&m t&yfr&SdwJh/ jrwfbk&m;u


qHk;rawmfrlw,f/ tvif;tdrf&JabmfawG ESpfopfrSpvdk h
raumif;r_y,f+yD; aumif;r_udk,fpDeJ h
aumif;usdK;vdk&mawG jynhfEdkif=uygapAsm/
jynf+zdK;&J

2012 =um;jzwf a &G ; aumuf y G J 43 ae&m rS o nf 2015


&mE_ef;jynfhjzpfzdk@ wm0efusaemfwdk@tay:usvmyg+yD/
aZmfrsdK;

tvif;tdrf[m EdkifiHa&; vlr_a&; eJ@ A[kokw&&Sd&m


pmayjyef@yGm;a&;udk txl;yJOD;pm;ay;aqmif&Guf
aewmjzpfvdk@ aysmf&$if&,farm vGrf;qGwfzG,f&mrsm;
rygEdkifwJhtwGuf awmfvSefa&; umvwpfcktwGif;rSmawmh
em;vnfay;Edkifvdrfhr,fvdk@ ar#mfvifhyg w,f ?
jr0if;pdk;
wkdif;jynfudk tusdK;,kwfaprnhfolrsm;/
wdkif;jynf tusdK;,kwfapaom tjzpfrsm;udk
&J&aJ wmufqef@usijf cif;jzihf
wdik ;f jynfut
kd usKd ;jyK&ma&mufw,f?

aX;0if;

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 147

148

(6) ESpfajrmuftvif;tdrfrSonf tESpf 600 wdkif


tvif;rrSdefyg?

udkatmif=unf
usaemfuawmh tvif;tdrfr*~Zif; (6) ESpfjynfhajrmuf
rSonf ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf}uD;
ay:aygufvmonfh tcsdeftxd tvif;tdrf&J@
us&mtcef;uae qufvufcsw
D ufomG ;rSmygAsm....?

ausmfjrifhxGef;
eH&w
H w
H ikd ;f udk ausmcf x
G ikd af ewJh wdik ;f jynf
tqdk;udkoGm;rvm;/ taumif;udkoGm;rvm;qdkwm
ppftpdk;&ay:rSm rlwnfaew,f?

&Jjrifhatmif

&Jabmfwkd ......
}u;D olukd &dak o / i,fol udak v;pm;wJh / tvif;tdr&f J h
ordik ;f r&dik ;f &avatmif ud,
k t
f odeJ h ud,
k jf yif/ vli,f
yDyD wufwuf=u=G uG pdwyf g vufyg v_y&f mS ;aqmif&u
G yf g/

[efaZmf0if;
148

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

149

tvif;tdrf (6) ESpfajrmuf


o=ueF af &mufwikd ;f arG;ae@yg?

aeatmifausmf
'Drdkua&pD&&Sda&;twGuf tjzpfrSefrsm;
udkwifjyay; aom tvif;tdrfr*~Zif;onf 6ESpfodk ha&muf&Sd
cJhygonf// u|efawmfwdk hEdkifiHppfrSefaom 'Drdkua&pDr&rcsif;
tvif;tdrf &Jabmfrsm;ESifhtwl yl;aygif;vufwGJ+yD; pmayjzifh
qufvuf wdkufyGJ0ifoGm; =uygpdk h/

0if;Edik f (Lin Po Yin)


usaemfwdk@&J@ tvif;tdrf[m r*~Zif;taeeJ@
xkwfa0cJhayr,fh t"dupmawGuawmh EdkifiHa&;udk
tajccH+yD; a&;om;xm;wJhpmrlawGursm;ygw,f/
trSefeJ@trSm; tvif;eJ@tarSmif qdkwmawGudk uGJuGJ
jym;jym; cGJcGJjcm;jcm; od&Sdvm=uap&ef &nf&G,f+yD;
jrefrmjynfoal wGtwGuf tusKd ;jyKpmayw&yftaeeJ@
xkwfa0cJhwmyg? vdktyfcsufrsm; rjynfhpHkr_rsm;
&Scd &hJ ifvnf; em;vnfay;=uygv@kd

xGe;f xGe;f 0if;


ac;xGufrsm;rS aoG;xGufenf;r,fwJh?
tvif;tdrfrSm yvmpwmeJ@ yvmwmra&mif;yg?

ausmfcdkif0if;
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 149

150

tvif;tdrf wnf&SdaeoI tvif;tdrfESifh


twl&adS eygr,f?

cdkif=unf0if;

usGefawmfu bmtaESmiftzGJ/ bmudkrS tpGJtvef;xm;wJhvl


r[kwb
f ;l ?'gayr,h&f aJ bmf&b
J ufpw
d jf ynhw
f hJ
tvif;tdrfrSmawmh(4)ESpf&SdcJh+yD ?

at;aZmfjrihf

tvif;ay;wJph may
tvum;ay;wJh pmtkyf
tJ'gtvif;tdrfyg?
(6)ESpfajrmufygjyD ?
wifEdkif

jrefrmjynf}uD; vGwfvyfIw&m;r#waom 'Drdkua&pD


EdkifiHawmf ppfppfjzpfay:vmonftxd tvif;tdrfqdk
wm wm0ef ausaevdrfhrSmyg/

rsdK;ausmfodef;
150

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

151

6 ESpfwdkif &Sifoefaeaom tvif;tdrfr*~Zif;


qufI wnfwHhEdkifygap//

ausmfvif;xGfatmifcif
tcrJhxkwfa0jzefcsDaewJh tvif;tdrfr*~Zif;&J@ oufwrf;(6)
ES p f j ynf h a jrmuf r _ r S o nf tzG J @ 0if w pf O D ; taejzif h a &m
tvif ; td r f r *~ Z if ; taeeJ @ yg vG w f v yf I w&m;r#waom
'Dru
kd a&pDEikd if aH wmfopf}u;D ay:ayguv
f monftxd qufvufI
wwyfwtm;yg0ifaqmif&u
G o
f mG ;=u&rSmuawmh
tzGJ@om;rsm;tm;vHk;&J@ wm0efw&yfayyJr[kwfygvm;?
[def;rif;
b,ftzGJ h tpnf;rSmyJ jzpfjzpf tzGJ 0h ifwikd ;f rSmtenf;qH;k awmhtzGJ
eh J yh wfowfw,fqw
kd hJ wm0efqw
kd m&Sw
d ,f/
&Jabmfwdk h wm0efausygap//

tm;opfrGef

tvif;tdrf xm0&&SifoefEdkifapa&;twGuf
(wd@k uawmh
wd@k uawmh
wd@k uawmh
eD;eD;a0;a0;
yl;aygi;f ay;w,f
pdwfuawmh t+rJwrf; &SifoefqJ )
wu,fajymwmygAsm?
0if;Edkif
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 151

152

wmwdkrSm cGeftm;/ wmvwfrSmtqkH;tjzwf/


wma0;rSm pdwf"gwfqdkwJhtwdkif;
usGefawmfwdk@&J pdwf"gwfawG
ta[mif;qdik rf a&mufoihb
f ;l ?

jrifhudk
'Drdkua&pDrif;om;acgif;pGyf+yD; ppftm%m&SifpepfqdkwJh
cEWmud,
k ef @J toGiaf jymif;tkycf sKyaf ewm
tckvuf&t
dS pd;k &yJjzpfw,f?

atmifrsdK;rif;
awmf&kHwef&kHpdwf"gwfrsdK;eJ@
tvif;tdrf(6)ESpfc&D;udk rjzwfoef;Edkifbl;?/

jrwfausmfol
rsufvHk;csif; v,favmufa0;a0; ESvHk;om;csif;
eD;uyfaew,fqw
kd phJ um;[m uefawmfe@J tvif;tdrf
wdu
k &f u
kd t
f csKd ;usaew,f?

jrifhOD;
152

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

153

tvif;tdrfr*~Zif; udk tckvdk (6)ESpfwdkifwdkif pOfqufrjywf


xkwfa0Edkifap&eftwGuf pmrlrsm;a&;om;ay;=uaom jynfwGif;
jynf y rS pma&;q&mrsm/ az: jycG i f h j yKaom pmayrsm;/
uAsmq&mrsm;/ umwGe;f q&mrsm;eJ@ yef;csq
D &mrsm;/ aiGa=u;ulnD
axmufy=hH uolrsm;/ yg0ify;l aygi;f aqmif&u
G cf =hJ uolrsm;tm;vH;k udk
aus;Zl;txl;wif&Sd&yga=umif; ---tvif;tdrfudk,fpm; ajymvdkufyg&ap
wifrif;Edkif
olw@kd ajymwJh ajymif;vJaeyg+yD qdw
k mu olw@kd vlawG
wa,muf+y;D wa,mufajymif;wmudyk aJ jymaewmjzpfrmS yg ?
usaemfwdk@vdkcsifwJh ajymif;vJr_qdkwmu csrSwfxm;wJh (2008)
tajccHOya'udk tjrefq;kH jyefvnfjyKjyifEikd af &;yJ jzpfygw,f?
'Dvrkd rS [kwb
f ;l qd&k ifawmh.....
ausmfrsdK;xGef;
usrwpfckajymcsifygw,f / tvif;qdkwm tarSmif
udck iG ;f apEdik w
f ,fv@kd ed,mrwck&adS eavawmh tarSmifus aewJh
usrwdk@&J@ jrefrmEdkifiHawmf}uD; tvif;aqmif Edkifonf txd
}ud K ;pm;aqmif & G u f = u&rS m uawmh usrwd k @ &J @ t"d u
wm0efw&yfvv
J @kd qdck siyf gw,f -------0if;oEWmatmif
rSex
f rhJ mS ud,
k u
f +yKH ;jy&if jyef+yKH ;jywwfovdk rJjh y&ify+kd y;D
rJhjy=ur,fh avmu=uD;yg? twdwfb0u tusKd;ay;
tenf; trsm;a=umifh vuf&Sd b0rSm cHpm;rSK uGmayr,fh
rdrdEdkifiHom; tcsif;csif;&dkif;yif;ulnDpdwfav;ESifh
awG@&if+yKH ;jyE_wq
f uf =unfyh g?
vJhvJh0if;udk
tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 153

154

jynfaxmifpk}uD;udk tvif;awGay;aewJh tvif;tdrf ?


Myen Mung Wun Pawng Mung Dan Hpe Shiga
N-htoi Shabar yai aalinneain.

t,fEl;&m
L-Noora

wdkif;&if;om;aygif;pHkeJ@ pkpnf;xm;wJh tvif;tdrfrSonf


pnf;vH;k nDnw
G af om zuf'&,fjynfaxmifp}k u;D qDo@kd ....?

ELEJAH

tvif;tdrf r*~Zif;tm; ulnDaxmufyHhay;aom


(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)

bdb
k o
kd uf
&Jrif;0if;
ausmx
f eG ;f Edik f
cdik Of ;D i,f
pdik ;f yef;armif
ud=k unfpef;

wdk th m; tvif;tdrrf *~Zif; &Jabmfrsm;rS rSwwf rf;wif *k%jf yKtyfygonf


154

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

155

tvif;tdrf wm0efcH
&J+idr;f

ta0;&muf t,f'Dwm
aZmfaZmfatmif (t*Fvef)
ABFSU (88)rsKd;quf

t,f'Dwm
aZmfaZmfEkdif / rif;rif;odef;
rsKd;jrifhatmif

tr_aqmift,f'Dwm
cifarmifaZmf /Anm;b&kid ,
f efuif;
xGef;+idrf; / tHharmf /
ausmfrkd;Ekdif / rcdkif=unf0if;

pmtkyfcsKyfvkyfa&;
aX;0if; / at;aZmfjrifh
0if;Edkif(Lin Po Yin)
0if;Edkif (yef;yJwef;)

yef;cso
D &kyaf zmf
xDvm
ausmfvif;xGfatmifcif

&H;k tzGJ h
=unfw;dk / aeatmifausmf
tm;opfrGef / [efaZmf0if;
jrihfudk / r0if;oE Wmatmif

pmpDpm&dkuf

bma&;

ausmfxGf0if; / pnfoljrifh
aZmfrsKd; / [def;rif;
jynf+zdK;&J / L-NOORA

atmifaZ,smndK / xGef;xGef;0if;
jrwfausmfol / atmifrsdK;rif;

jynfwGif;jynfy jzef hcsda&;


jr0if;pd;k / atmif=unf
ausmfjrifhxGef; /
ausmfcdkif0if; / wifEdkif /
jrihfOD; / wifrif;Edkif / ELEJAH

/ owif; ESifh rD'D,m


at;okduf / &Jjrifhatmif
rsdK;apm / rsdK;ausmfodef; /
ausmfrsdK;xGef; / rvJhvJh0if;udk

Web Site

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 155

156

tvi
tviff;tdrf odk hqufoG,f&ef
POST 169-0075
TOKYO TO, SHINJUKU-KU
TAKADANOBABA,3-7-10
303,HIGARI BLD
TEL - FAX 03 - 6313 - 4178
Japan.
TEL
080-5070-0080
080-3574-9700
090-9954-5070
090-6528-9292
090-7198-4763

e-mail - aalinneain@yahoo.com
web - http://alineain.net/
http://luminarymagazine.wordpress.com/
http://alinneain.blogspot.com/

156

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10)

157

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(10) 157

You might also like