You are on page 1of 52

trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

1
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

2
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

rmwdum
3 cspfaomrdwfaqGnDtpfudkarmifESrrsm;odkU
uAsm 29 armif o pf q if ;
3 cd k i f a y:xG e f ; a±S@a&;aqG;aEG;c%f;
oGm;&mvrf; 32 tm[m&0d k i f ; awmf o m;wOD ;
4 JULY aumif; tm[m&pmtkypf if
toifjh yifp@kd av; æ æ 33 *gr%d
5 ausmf u d k u d k *rfbm&Dqw kd hJ ææ
0dOmOfrsm;.pufwifbm 39 cGefqdkif;
6 armif c srf ; r_ d i f ; xm0&rdwfaqGææ
nD!Gwfr_onftm; 45 armif z l ; wif h
7 &J & if h o uf Z G J trsK;d om;a&;ocGyf ææ
arSmufusomG ;wJh æ æ
8 cuf a usmf bmomjyef
rD;awmiftefzwf 35 JOYCE SLOANE
9 az:a0; jrefrmEdik if ±H dS owif;rD',
D mææ
rD;avmifjyif
10 csrf ; +id r f ; at; txl ; aqmif ; yg;
"g;ayguform; 12 t±S i f = obmo
11 ukdaomf (PRMG) jrefrmEdik if v
H ;kH qdik &f m æææ
nD!Gwf=u
31 &efEdkifxGef; trSwfw&aqmif;yg;
ypPuyQ ef; 15 Zif v if ;
rsK;d csp&f [ef;tmZmenf
tawG;tjrifESifhokw?
&o aqmif;yg;
&oaqmif yg;// 0wWKwdk
20 &J & if h a tmif 42 aZmf a Zmf a tmif
jynfopfwnforl sm; OHKzG yDwmaZmfjrifh
22 armif p G r f ; &nf
tdv k yH pfpwd "f gwf armif t m[m&
23 ZGefr_dif; 28 armifatmifvD ( tm[m&pmapmif )
2010 tvGef ppftyk pf k ææ
26 0if ; rsKd ; o½kyfaz:yHkrsm;
pufwifbm/oHCmææ armifatmifvD (tm[m&pmapmif)
3
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

ppftm%m±l;rsm; tm%modr;f cJo h nfrmS pufwbFm (18)qdv k #if ESp(f 20)wif;wif;jynfch ahJ cs+y?D ppftm%m±l;rsm; tkycf sKyf
cJo
h nfh oufwrf;wav#mufv;kH udk jyef=unfv h #if rw&m;r_rsm;/ zdEydS rf r_ sm;/ tm%mudk tvGo J ;kH pm;vky+f yD; xkwcf sio f nfh
Oya'xkw/f csrw S cf sio
f nfh trde@f rsm; xkwjf yefcsurf sm;xkw+f yD; ausmif;om;/ oHCm /jynforl sm;udk a=umufvef@w}uD;jzifh
tkycf sKyfvmcJo h nfukd awG@&ayrnf? wdik ;f jynf. tzufzufu qd;k 0g;vmaom pD;yGm;a&;/ ynma&;/ use;f rma&; ponfw@kd
udk vpfvsL±_um ppftm%mwnf+raJ &;udo k m wpdu k rf wfrwfvyk af qmifvmcJ=h uonf? Edik if aH &;wGiv f nf; 1990 a&G;aumuf
yGw
J iG f tEdik &f xm;aom trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf}uD;u t+rJwrf; awmif;qdak eonfh awG@qakH qGaEG;a&;/ awG@qakH qG;aEG;
a&;udv k nf; jiif;y,f+yD; enf;trsKd ;rsKd ;jzifh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfukd +ydKuGaJ tmif vkyaf qmifaecJ=h uonf?
ud, k t f rsKd ;om;tcsi;f csi;f awG@qakH qG;aEG;=u&rnfu h pd w P iG f ppftm%m±l;rsm;. acgi;f rmr_a=umifh urBmu h v k or*~tzG@J }u;D
u =um;0ifvmcJ&h onf? od@k aomfvnf; xda&mufonfh twdik ;f twm tajctae wcktxd a&mufrvmao;ay? 1990ckEpS f
uwnf;u ukvor*~ow H refrsm; jrefrmEdik if o H @kd vma&mufco hJ nfrmS (37)}udr&f cdS +hJ yDjzpfonf? vl@tcGit hf a&;aumifpD ESihf
taxGaxGnDvmcH}uD;wGif qHk;jzwfcsufaygif; (30)ausmf csrSwfch+J yD; jzpfonf? vHk+cHKa&;aumifpDuvnf; xkwfjyefcsuf
(2)&yfxw k jf yefco hJ nf? od@k aomfvnf; ppftm%m±l;rsm;. xif&mS ;xda&mufaom wH@k jyefvu kd af vsmr_rsm;um; r&Scd ahJ cs? Edik if H
a&;tusO;f om;rsm; wd;k wd;k vmjcif;ESihf acgi;f aqmiftcsKd @ rvGwaf jrmufvmao;jcif;wd@k u ukvor*~. jrefrmEdik if t H a&;
yg0ifaqmif&u G rf t _ ay: xda&mufrr_ &Sq d o kd nfh tcsuu f kd jyoaeayonf? ,ae@xd ukvor*~taxGaxGtwGi;f a&;rSL;csKy. f
jrefrmta&;ud, k pf m;vS,f *rfbm&Dvma&mufc+hJ y;D awG@qakH wmif;qdrk r_ sm; jyKvkycf ahJ omfvnf; NLD tygt0if twdu k f tcH
rsm;bufrS *rfbm&D. c&D;pOfrsm auseyfp&mr&Sd atmifjrifrr_ &S[ d k oH;k oyfc=hJ uonf? ppftm%m±_;wd@k uvnf; *rfbm&D
. a':atmifqef;pk=unftay:xm;&So d nfh uef@owfcsurf sm; avsmah y;a&;ESihf tjcm;Edik if aH &;tusO;f om;rsm;v$waf y;a&;/
a':atmifqef;pk=unfEiS hf etzwd@k wdu k &f u kd af qG;aEG;a&;/ jrefrmhp;D yGm;a&;/ vlra_ &;ajz&Si;f ay;&efEiS hf trsKd ;om;pD;yGma&;zd&k rf
wckwnfaxmifay;&ef/ *rfbm&D. ud, k pf m;vS,f &efuek +f rdK@Y xm;&Sad &;/ tajccHOay'a&;qG&J mwGif jrefrmjynfojl ynfom;
tm;vH;k oabmxm;yg0ifa&;/ vmrnfh 'DZifbmY ukvor*~twGi;f a&;rSL;csKyfu, kd w f ikd f jrefrmEdik if v H ma&muf&ef jrefrmEdik f
iHa&;jy\em tajz&Sma&;ponfh awmif;qdck surf sm;udk twGi;f a&;rSL;csKyf vma&mufa&;rSvI JG useo f nft h csurf sm;udjk iif;
y,fc=hJ uonf?
rnfo@kd yifjzpfapumrl *rfbm&D. jrefrmEdik if cH &D;pOfEiS yhf wfouf+yD; tpD&ifcpH mudk pufwbmF(3)&ufae@u taxGaxGnD
vmcHOuUXxH wifjych&J m OuUXu “ukvor*~taxGaxGnv D mcH qH;k jzwfcsuu f ay;xm;wJh vkyyf ikd cf iG t hf wdik ;f jrefrmEdik if rH mS
trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;/ 'Dru kd a&pDta&;ESihf vl@tcGiahf &;udk av;pm;vdu k ef ma&;wd@k wd;k wufjzpfxeG ;f vmapzd@k appyfay;
r_awGukd ukvor*~tzG@J 0ifEikd if (H 192)Edik if u H qufvuf vkyaf qmifomG ;r,f”[k ajym=um;vdu k o f nf? *rfbm&D. jrefrmEdik f
iHc&DpOfY t}uHjyKcJo h nfh tcsurf sm;tay: wd;k wufcikd rf mr_ &&Sad p&eftwGuf ukvor*~txl; t}uHay; yk*Kd~ vf*rfbm&DEiS hf
eD;uyfpmG qufvuf aqmif&u G o
f mG ;&ef jrefrmtpd;k &udk tmay;a=umif;vnf; OuUXu ajym=um;vdu k o f nf? ukvor*~.
oabmxm;&Si;f aeay+yD? *rfbm&D. }udK;yrf;aqmif&u G rf t _ ay: rnfo@kd yif a0zefajym=um;r_awG &Sad pumr_ pdwyf supf &m/
pdwrf auseyfp&m xda&mufr_ enf;yg;onfh vrf;a=umif;twdik ;f om *rfbm&Dw@kd av#muf=uayOD;rnf? rnfr#=um OD;rnfrod?
jrefrmjynfojl ynfom;awGom ppftm%m±l;wd@k . vkycf siw f ikd ;f vky/f &dik ;f csiw
f ikd ;f &kid ;f onf'h %fawGukd cH=uOD;rnf/ awmfveS f
a&;&Jabmftaygi;f wd@k 'Dru kd a&pDbufawmfom;wd@k t"du aqmif&u G =f u&rnfrh mS ud, k t hf m;ud, k u f ;kd +yD; ud, k Ef ikd if t
H a&;udk
pGr;f pGr;f wrH vkyaf qmif=u&efom jzpfonf? ud, k t hf a&;udk ud, k u f wkd ikd f }udK;yrf;aqmif&u G ±f rkH wS yg; tjcm;r&S?d
pnf;vH;k =u? nD!w G =f u?
tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;?
4
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“oGm;&mvrf;”
acwftqufquf ay:wl*D 'wfcsf vJ
awmfveS cf &hJ w,f?

t0dZm… tjrifrmS ;eJ@ bk&m;ykx;kd awGzsuw


f hJ
rdpm> orm; iZifumudv k J
okwo f ifc&hJ w,f?

e,fcs@J trsKd ;,kwf *kwaf oG;pkyw


f hJ
t*Fvyd f rsuEf mS jzLawmfvJ
wdu
k x f w
k cf &hJ w,f?

tm&Swu kd o f m; omwlnrD #aumif;pm;a&;qdw k hJ


aqmify'k uf kd Aef;jy+yD;
trsKd ;aumif; om;orD;
ysKd ysKd tdt
k kd rcsew
f hJ zufqpf*syefuvkd J
awmfveS cf &hJ w,f?

a[m æ tck
vGwv f yfa&;}uD;&vd@k
jynfaxmifp}k uD; wd;k wufatmifvyk rf ,f}uHao;
tom;xJu avmufxu G w f hJ
rdpm> bDv;l ppftm%m&Si±f ;_ awGa=umifh
urBmrSm jrefrm&,fv@kd xGe;f vif;ajymifwhJ
Ak'o< moema&mifvJ
ysupf ;D arS;rSed o
f mG ;cJ+h yD?

r,Hrk &Sed @J æ
umv0dbuf aemufy;kd wufv@kd
t0dZm… tjrifrmS ;eJ@ bk&m;ykx;kd awGzsuw f hJ
rdpm> orm; iZifumvdk
bk&m;om;awmfawGowfwhJ
tm%m,pfr;l ppfbv D ;l wd@k vJ
taES;eJ@tjref tJ'v D rf;udk cH&vdrrf ,f?

(cdik )f ay:xGe;f atmif


5
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

toifjh yifpa‹kd v;
pmwufpmtH qGJvnf;oHeJ@
tkef;armif;acgufoH acG;tloHwdk@/
‘qGr;f awmfAsKŒd ’ qdw
k hJ csupf l toH
r=um;&wm wESpf=umygayghvm;
vGrf;&w,fav;?

oHCmxkawGu jynfom,mapa&;
&nfoefum arwWmawGeJ@
nDnmpGm xºuG
pufwifbmtjzpf&,fu
&ifemp&m topfjzpf=u
aqG;&w,fav;?

pDwef;umºuGcsDcJhwJh yckuULoHCmxkudk
w±kwfjzL tazrSwfwJh
t,kwfwrm vlwpku
±dkufESufum zrf;umqD;vdk@
a&$0ga&mif oHCmv_dif;}uD; v_yfum[D;cJh+yD
tm;&w,fav;?

aevdkvvdk omoemhajrudk
tusOf;wefatmifvkyfwJh rdp>maumifawG æ
‘onf;cHwm Ak'<0g'qdkayr,fh
twdkif;xuf vGefvm+yDyJ’
wGef;vSefum òzdumvJSpkd‹
0kdif;0ef;r,fav;?

omoemtwGuf/ jrefrmjynftwGuf
r=umcifvmr,fh wdkufyGJrSm
oif ygvmzdk‹ta&;
wkdufwGef;um tm;ay;csifw,f
toifhjyifpdk@av;?

july aumif;
6
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“0dOmOfrsm;. pufwifbmv”

*sdK;jzLiSufwaumif vef@zsyfysHajy;
oHvGifcufuav; aºu&pfcJh
wudk,fvHk; aoG;awGvl;um
vlom;rsm;pGmu u}udK;twdkif;
idkvm=uw,f ?

qwfueJ wkefcgoGm;wJhurBm}uD;&,f
rsuf&nfjrpfudk &yfwef@vdkufawmh
tpmay;yg
a&ay;yg
t0wfay;yg
atmufqD*sifay;yg
toufcsrf;omay;yg
t&Sufcsrf;omay;yg
ta&;w}uD; tEl;t!$wf
cl;qGwfvdkwJh
'Drdkua&pDyef;
wjcrf;yJ&& ay;yg
aocsmw,f
vl@0dOmOfqdk tjzLyJjzpfjzpf
trJyJ jzpfjzpf
vGyfvyfcGifhudk qmavmifw,f ?

ausmfuu
kd kd
(A u o rsm;tzG@J csKyf)
zdk&rf*sme,frS ul;,laz: jyygonf?

7
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

nD!w
$ rf o
+ nftm;
ol&aJ umif;awG
azmifzsucf =hJ uw,f ?

usKyfw@kd æ
awmfveS af &;orm;awGa&m
ud,
k thf usKd ;twGuf jyefvnf pGe@f vw
$ zf @kd
trsm;tusKd ;twGuf jyefvnf pGe@f pm;zd@k
tqifoif+h yv D m; ?

OD;aESmuf&J @wcH g;awGukd wGe;f zGihf


ESv;kH om;&J @wcH g;awGukd wGe;f zGihf
yGivhf if;r_ aEG;axG;r_awGe@J
nD&if;tpfuakd wGvkd wajy;nDwnf; pkpnf;
yk*Kd~ vfpaJG wGxm;cJh ygwpD aJG wGxm;cJh nD!w $ rf t_ m;eJ@
tmCmwawGxm;cJ@ rmefrmeawGxm;cJh awmfveS af &;udk t&Sed t f [kejf yefjr‡i=hf u
ae&m±l;wmawGxm;cJh atmify[ JG m vufwurf;rSmwif&w dS ,f ?
tm%m±l;wmawGxm;cJh
tESpEf pS q f ,frmS xm;cJh ?
armifcsrf;rSKd if; (08/ 30/ 08)
8
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“arSmufusomG ;wJh pufwifbmnaecif;xJrmS ”

arSmufusoGm;cJhwJh pufwifbm&J@
naecif;wck[m
atmf*vDqefp&m
pufwifbm&J@ naecif;wck igwdk@&J@ tem*wfawGtay:rSm
yufyufpufpuf arSmufusoGm;yHkrsm; igwdk@&J@ rsdK;qufawGtay:rSm
a&'D,x kd u
J rdpm> wd@k &@J ewfq;kd xd;k oHawG igwdk@&J@ EdkifiHawmftay:rSm
vrf;rsm;ay:udk uyfa&m*gqdk;wckvdk tjrpfwG,faecsdefrSm
ESvHk;om;awGxJudk igwdk@wawG&J@ nD!Gwfa&;qdkwmuvnf;
zdwpf ifviG u
hf svmonft h xd æ? rsufrjrif ykÀm;ajcmufa,muf qifprf;ovdkrsdK;
· tdyaf &;r0ao;wJh 0uf00}uD;vdk
urBmra=u aw;oH[m 'D,dkif [dkxdk; udk,fusdK;enf;p&mcsnf;omy æ?
arSmufusoGm;wJh naecif;xJrSm
awmufawmufyyeJ@ tv#HwnD;nD; &Jabmfw@kd a& æ
“vuf c sif ; csd w f x m;=u” tqHk;owfwdkufyGJxJrSm
“a=umcsif ; uyf x m;=u” *rfbm&Dudk arhxm;vdkuf
“t&H _ ; ray;bl ; uG ” bef;uD;rGef;udk arhxm;vdkuf
“vrf ; awG y d w f x m;=u” jynfytultnDawG arhxm;vdkuf
“opf y if a wG vS J x m;=u” oifwdk@&@J jyif;jywJh pdwfqENudkom
“oyd w f p cef ; awG u d k tcd k i f t rm umuG , f = u” ,Hk=unfcsuf av;ay:wif+yD;ypfvdkufprf;yg /
“&&if & r&&if c s” arSmufusoGm;wJh
'g[m æ i&Jyu G o f H aoG;ysuo f rH [kwf pufwifbmnaecif;xJrSm
ausmif;om; jynfol &[ef;&Sifvlwdk@&J@
&J&ifw
h hJ wdu
k yf aJG c:oHjzpfw,f æ?
&J&ifoh ufZJG vGwfajrmufjcif;aw;oHeJ@
ordkif;opfudkzGifhvSpf=ur,f æ?
(· uAsmq&mwdkufarmif;. ‘ukvm;xdkifpdkufysdK;a&;’uAsmrS pmom;)
9
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

rD;awmiftefzwf
-igrnHhbl;a[h
igrnHb h ;l a[h æ vd@k
aºuG;a=umfaewJholawG rsm;vGef;tm;}uD;wmeJ@ -opPmazgufawGudkawmh
(a[m'D) todkuft+rHK}uD;wckvHk;uawmh cE WDp ae@jyefwdk;awG ay;xm;=ua[h
nHh+yD;oxuf nHh’nHhvm? aoG;xGufoH,dka0pkavmufeJ@ ('if;wdk@&JŒ)
av#mufvJcsufawGudk
-&ifemp&myJ jynfhpHkcGifhvufrSwfrxdk;rd=uapeJ@?
ol&Jaumif;awGrsm;oavmuf
'DDwdkif;jynf}uD; acsmufxJ c%’c%usae&? -tzdESdyfcHtdyfrufawGudk
taumiftxnfaz:r,fqdkwJh
-&ifeifhp&mawG aumif}uD;}uD;awGawmh
udk,fhtrsKd;om;tcsif;’csif;us acgif;+rD;}uD;}uD;awG+cHK
vlpGrf;aumif; a±$a&miftdyfruf}uD;}uD;awG a,mif,rf;
vlrsKd;jcm;awGeJ@usawmh vufoD;vufarmif;}uD;}uD;awG wef;’wef;+yD;
olzek ;f pm; ? bkef;awmfbGJ@}uD;}uD;awG
ukef;ukef;atmf?
-trSm;awGudktrSm;eJ@ajcxdk;
ajcwaygifusKd;pum;vHk; -acsmufxJuwdkif;jynf}uD;
0g;vHk;acgif;xJomwJh ‘v’ tusnf;wef&mpk
toHk;rusjcif;awG rHrDvkyf trm±GwfawG pkbl;}uD;eJ@tjynfh?
ðzwfxkwfowfawG tarGay;
taºuG;rsm;wJh tem*gwf cufausmf
jzwfn‡yfuyfawG atmf}uD;[pfus,f? 17/ 01/ 01
10
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“ tdk æ olvm;
jyKwfusoGm;ol@ b,fvuf
nmvufESifhudkifum
rD; +rdefa&,Sufa& vd_ufpm;
&_;oGyfoGm;+yDyJ
rsufESmv$Jvdkufawmh
avmif a& æ a&
tavmif;trSwf okn olraoao;
jyif wa,mufjymusoGm;jyef+yD ighaoG;udkaomufyg ?

a!SmfeH@
“ we*FaEGrsm;rS paersm;
udef;*%ef;rsm; &l;oGyfr_ jymus
atmifhrxm;eJ@
rukocsif=uygeJ@
&J&&J =_ u
ausmufwkH;atmufrS urBmajr}uD;onfvnf;
a&at;at;wpufonf eD&aJ eay+yD ?
toufqDrsm;a0hae&J@
tdyfrufvrf;cGJrSm
vdkufch=J u æ vdkufch=J u ighuAsmrsm; }uJjzef@
[dk æ acsmufurf;yg;atmufrSm yef@oultaºupuav;rsm; aysmf=uygap
tHhzG,fy ewfwdkif;jynf ,rf;eH@ / rsu&f nf
qDOaxmywf ya'omwJh aoG;
yg;uGufom;&J@rsufvHk; +yHK;jzpfatmif +yHK;yg? ZGefvarG;uav;wa,muf
ighausmay:u av#mufoGm;yg ?
oifjzL;zsmwcsyf
,yfawmifwckeJ@ b,folvJ
ckcH=uolawG b,folawGvJ[if
e,fajrr&Sd touf&Sifaeao;olrsm;
vGifwD;acgifrSm oGm;pdk@ æ?
vufoD;vufarmif;wef;
a'goeJ@ uef;aeol azmfa0;
b,folb,f0grcGJwwf
(opf&Guftaorsm;ay:rS &ufpufaom*Dw
zwfraeawmhyg
uAsmpmtkyfrS/ 1974 pufwifbm?)
11
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

"m;ayguform;
[kwfceJ rD;awGrSdwfoGm;w,f
&SJceJ toHawG +idrfusoGm;w,f
zswfceJ qvkdufrD;armif;awG xkd;vkdufw,f
Zmwfpif&J@ tv,fwnfhwnfhrSm
puf0kdif;ykH opfom;csyfwckaxmifvsuf [mceJ [ifceJ
a&S@rSm vlwa,muf y&dwfowfawG tmarÈdwfoHtqkH;rSm
rsufESmukd t0wfeufpnf;vkd@ w&kHvkH; wajzmif;ajzmif;vufckyfoHrsm;?
(aemufcHwD;vkH;rsm;)
yef;ukH;vmpGyfolwOD;u ar;w,f
'kwf æ cifAsm; "m;rSefrSm ra=umufbl;vm;wJh
'kwf æ aocsmcJhw,f
'kwf 'g enf;ynmwckyJ
"m;awGu wpif;+yD;wpif; b,fwkef;urS oHo,rjzpfcJhygbl;?
ysm;aumifvkd w0D0DysHoef; "m;aygufwm usaemfhtaz
cE<mukd,f&@J ab;/ txuf t0wfeufpnf;ay;wm usaemfhom;
atmuf/ 0J/ ,m tEHS@xkd;pkduf taztem;,lvkd@ usaemf
"m;ayguform;jzpfwJhtcg
usaemfhae&mrSm usaemfhom;aygh
rpkd;&drfygeJ@rdwfaqG æ? ?

csrf;+idr;f at;

12
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“nD!w
G f=u”

pufwifbm(18)&uf waxmifu;kd &m&Spq f ,f&h pS f


ta&;awmfy(kH 88)udk csKd ;zsucf w
hJ t
hJ jzpf
tmZmenfaxmifaygif;rsm;pGmtoufawGpaw;cJhwJhESpf
ppftm%m&SifpepfatmufrSm evHrxlEdkifwJh 'Dae@acwf
tJ'Dacwf tJ'DpepfawG&SifoefaecJhwm bma=umifhvJ ?
t&if;udkqef;ppf&if jynfolawGrnD!Gwfjcif;&J@tjypf
rsdK;cspfpdwf"gwfqdkwmxuf trsdK;om;a&;pdwf"gwfr&Sd=uvdk@
e,fcsJJ@ zufqpfatmufrSmae&wkef;u ol@u|efrcHcsifcJh=u
vGwfvyfa&;&cJhjyefawmh olwvligwrif;Adkvfvkyfjycsif=u
ygvDref'Drdkua&pDacwfa&mufjyefawmhtcsif;csif; roifhjrwf=u
awmfvSefa&;aumifpDwufvmawmh tm%m&Sifpepfay:aygufcJh&
ppfu|efb0u&kef;xGufzdk@ta&;awmfyHk(88)rSmowWdawGjy=u
nD!Gwfr_r&SdwJhtajzu ppftm%m&SifvufopftwGufwdkufuGuf&
EGm;uGJv#if usm;qGJr,fqdkwJhpum;yHkrarh=ueJ@
Zmwfwlom;pm;&if [oFmudk;aomif;ysufokOf;&r,fwJh
acwfumv raumif;wmudkaumif;atmifb,fvdkvkyfrvJ
ysuftpOfjyifc%wJh ysuftpOfjyifr&tusifhqdk;awGazsmuf
aocsmwmu ae&mrvkeJ@ aoG;cGJrcHeJ@
tdrf=uufjcif;tdk;rJokwfcGwfcdkif;wdkif;rcGwf=ueJ@
wvGJqHyifaumif;wwfwJh aomufusifhawGazsmuf
ppfra&mufcif+rSm;ukefwwfwJhudpPawGazsmuf
rdk;vGefrSxGefcsrJhtvkyfawGudkazsmuf
ykqdk;+cHKxJuvufoD;jyrJhowWdawGudkazsmuf
200 -&J@ pufwifbm(18)&ufae@[m
'Drdkua&pDbufawmfom;awG&J@atmifyGJcHrJhae@ udkaomf
tJ'Dae@jzpfvmatmif nD!Gwf=u ? (PRMG)
13
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

jrefrmEdik if v
H ;kH qdik &f moHCmhwyfaygif;pktzGUJ BuD;udk
arG;zGm;jcif;
to#i=f obmo
aom pmoifwu kd rf sm; awmf)/ OD;t*ôo (ygVu d m&D q&mawmf)/
u jyefvnf vufrcHo OD;^m%0Ho(ar'deDq&mawmf)/ OD;ok
jzifh tjcm; pmoifwu kd f r*FvmvuFm& (wdydÉur[m*E<m&Hk
rsm;od@k ajymif;a&$ow D if; q&mawmf)/ a&$bek ;f yGiq hf &mawmf wd@k .
oH;k cJ}h u&onf?pma&;ol OD;aqmifrj_ zifh atmufjrefrmjynf &[ef;
ud, k w f ikd vf nf;wmarG+rKd @ ysKd or*~ OuUX OD;yndE/N tcrf;tem;rª;
-pma&;olonf &efuek jf rdK@v,f e,f/ usKd uUqv H rf;/ eEN OD;y¾0Ho(OD;jynfausm)f wd@k u wm0ef
r[modrfawmf}uD; y&d,wWdpmoif 0efygVd wuUov kd af usmif;od@k ajymif;a&$@ ,lum 1990-ck atmufwb kd mv 3-
wdkufYpmayoif}um; avhvmaepOf oDwif;oH;k cJ&h onf? 1990- &Spaf v;vH;k &uf/ 1352-ck oDwif;u|wfvjynfh
&Spaf v;vH;k 'Dru kd a&pDta&;awmfyekH iS hf ESpyf wfvnfae@wiG f rE aW v;+rKd @twdu k f ae@wiG f ig;xyf}u;D bk&m; wefaqmif;}u;D
}uHK}udKufcJh&onf? xdkta&;awmfyHkY tcH tiftm;pkrsm;ESifh jynfolrsm;rS twGif;Y e-0-w ppftpdk;&udk ywW
ud, k wf ikd yf g0ifco
hJ jzifh &efuek jf rKd @.tajc oHCmawmfrsm;tm; t±k%q f rG ;f quf eduKU Z…e (oydwaf rSmuf)uHaqmifjy;D a&$
tae awmfawmfrsm;rsm;udk ud, k w
f ikd f uyfavmif;vSL=u&mwdik ;f rSL; Adv k cf sKyf wd*HkapwDawmfjrwf}uD;odk@ ajcv#if
jrifawG@cGifh&cJhonf? xdkta&;awmf xGe;f }unf ESihf e-0-w tm%mydik f }uGcsu D m atmifajreif; opPmjyKcJ}h uyg
yHu
k mv r-q-v tpd;k &. tkycf sKyaf &; rsm;u t=urf;zuf +zKd cJG cJo h jzifh t"du onf? oydwaf rSmuf uHaqmifra_ }umifh
,E , W m; ysupf ;D aecsed w f iG f q&mawmf &k%;f jzpfymG ;cJo h nf? xdo k @kd oC H mawmf q&mawmf}uD;rsm;ESihf &[ef;ysKd or*~
oH C mawmf r sm;. umuG , f a pmif h rsm; ±du k Ef u
S f cH&jcif;/ vmbfr&atmif tzG@J 0if oHCmawmfrsm; t"rR zrf;qD;
a&Smufr_a=umifh ausmif;om;jynfol wm;jrpf cH&jcif; paom ta}umif;rsm; cHcJh&jyD; axmif'%frsm; csrSwfcHcJh&yg
rsm;pGmwd@k toufcsr;f om&m& cJ}h uyg a}umifh rpd;k &dr q f &mawmf}uD;rsm; jzpf onf? pma&;ol ud, k w f ikd v f nf; axmif
onf? xdt k a&;awmfyu kH mvwGif pm onfh OD;&mZ"rRmbd0o H / OD; aum0d'gbd '%f 8-ESpf csrw S f cHc&hJ +y;D 1994-ckEpS w f iG f
oifwu kd }f u;D awmfawmfrsm;rsm; ydwyf pf 0Howd@k . OD;aqmifrj_ zifh t xufjrefrm jyefvnf vGwaf jrmufvmcJo h nf?
cJh&aoma=umifh pmoifom; oHCm jynf oHCmh omr*~t D zG@J csKyfrS 1990- xd k @ aemuf y d k i f ; wG i f tusOf ;
awmfrsm;vnf; rdrw d @kd Zmwdo@kd jyefºucG hJ pufwifbmvwGif rE aW v;+rKd @Y e-0- axmifrsm;rS jyefvnfvw G af jrmufvm
=u&onf? 1988 pufwifbmv 18- w ppftpd;k &udk 0denf;awmf eSihf ywWed aom &[ef;ysKd rsm; or*~tzG@J 0if oHCm
&uf ppftm%modr;f +y;D aemuf txuf uUKZ…e (oydwaf rSmuf) uH aqmifyJG jyK rsm;/ ausmif;om;rsm;eSiq hf ufo, G u f m
jrefrmjynfoC H mhomr*~/D atmufjref rm vkycf }hJ uygonf? ppftpd;k & qef@usiaf &; vkyif ef;rsm;udk
jynf &[ef;ysKd rsm;or*~w@kd ukd jyefvnf rE Wav;+rdK@oHCmawmfrsm;. v#Kd @0uS pf mG vkyaf qmifco hJ nf? wzuf
zG@J pnf;jy;D ausmif;om;jynforl sm;ESit hf oydwaf rSmufuaH qmifyu JG kd axmufcH wGiv f nf; rdrEd iS o
hf ufqikd af om omo
wl ppftpd;k &udk qef@usicf }hJ uonf? onft h aejzifh &efuek +f rdK@rS q&mawmf ema&; wm0efrsm; aqmif±u G f ae&ojzifh
1989-ckESpf tenf;i,f+idrf }uD;rsm;jzpf}uaom OD;wdavmum 1996-ck 'DZifbmausmif;om; vSKy&f mS ;
oufcphJ Of &efuek +f rdK@o@kd oHCm awmf bd0o H (tif;pde/f ±Gmry&d,wWpd moif r_/ 1998 =o*kwv f jynfo@l vw $ af wmf
rsm;jyefvnf ºuaG &muf vmcJ=h u&mtcsKd @ wduk q f &mawmf)/ OD;0go0 (r*~iq f &m ac:,la&; vSKy&f mS ;r_/ 1999-ck vlxv k KS yf
14
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
&Sm;r_w@kd wiG f twlwuG yl;aygi;f aqmif cJ}h uonf? 2006-ckepS f ESpOf ;D ydik ;f wGif e- [ef;ysdKor*~tzGJ@0ifrsm;ESifh4if;/ ae@
&Gufr_ rjyKvkyfEdkifcJhaomfvnf; eD;pyf t-zudk enf;pepf rSerf eS jf zifh qef@usif Ekid f vnfydkif;wGif anmifav;yifjrdK@e,f
aom ausmif;om;vli,frsm;tm; v#Kd @ &ef COoifwef; PD oifwef;rsm;wuf &[ef;ysKd or*~tzG@J 0ifrsm;ESi4hf if;/ nydik ;f
0Supf mG ulnaD xmufyrhH r_ sm; jyKvkyaf y; a&muf&ef oHCmawmfrsm;udk pma&;olrl S wGif jzL;jrKd @&[ef;ysKd or*~ tzG@J 0ifrsm;ESihf
cJo
h nf? vrf;n$eaf y;cJo h nf? 2006-ckepS f puf 4if; awG@qkH nSEd i_d ;f jyD; jzL;jrdK@Yyif ntdyf
ppftpd;k &u2004-ck 'DZifbm wifbmv9-&ufae@wGif a&$0ga&mif &yfem;cJhonf? 4if;ae@rSmyifyckuULjrdK@
v 9-&ufwiG f pwkwt W }udrf urBmAh 'k < awmfveS af &;}uD;udk touf0if vmap owif;udk rD', D mrsm;rS wqif=h um;cJ&h
bmomxdyo f ;D nDvmcH}uD; usi;f y&ef onfh yifraoG;a=um[k ac:qdEk idk af om onf? pufwifbmv 6-&ufae@wiG f
}uKd ;pm;aecsed w f iG —
f pma&;olonf Ekid if H OwW r *sme,f u d k q&mawmf o H C m awmifijl rdK@/ tkww f iG ;f jrdK@/ xef;wyifjrdK@/
a&;tusO;f om;rsm; ulnaD pmifh a&Smuf awmfrsm;. tultnDjzifh pwifxw k f a&wm&S n f j rd K @rsm;rS & [ef ; ysd K or*~
a&;toif; (AAPP-B) rS wm0ef&o dS l a0Ekid cf u hJ m oHCmxkeiS hf tjcm;tiftm; tzG@J 0ifrsm;ESiahf wmifijl rdK@wiG f awG@qckH hJ
rsm;ESihf !Sed KdS if;um— pkrsm;vufo@kd ud, k w f idk f jzef@a0vH@_ aqmf +yD; yckuLU ta&;udpEP iS hf ywfoufI a&S@
ppftpd;k &u oHCmawmfrsm;udk Ekid cf o
hJ nf? vkyif ef;pOfrsm;udk tao;pdyaf qG;aEG;cJh
&ufpufpmG zdeydS jf cif;/ pma&;olonf2007-ckEpS f az onf?
zrf;qD;cH oHCmawmfrsm;ukd ESpf azmf0g&/D rwf/ {jyD/ arvrsm;wGi+f rdK@}uD; pufwifbmv 7-&ufae@ wGif
&Snaf xmif'%frsm; csrw S If / tcsKd @ukd awmfawmfrsm;rsm;od@k c&D;xGujf yD; oH rdwv DW mjrdK@ &[ef;ysKd or*~ tzG@J 0ifrsm;
&Jbufpcef;rsm;od@k yd@k aqmifjcif;/ Cmawmfrsm;ESiahf qG;aEG;yGrJ sm;udk t&Sed f ESif h awG@ qHak qG;aEG;cJjh yD; wjrdK@0if wjrdK@
&[ef ; oH C mawmf r sm;tm; t[kejf zifjh yKvkycf o hJ nf? =o*kwv f 7- xGuf c&D;qufcyhJ gonf? pufwif bmv
nrxGu&f trde@f oD;oef@xw k jf yefum 8-9 &ufae@rsm;wGif pma&;olonf rE W 8-&ufae@wGif jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m
zdEydS jf cif;/ av;òrd@ jrefrmedKifiHvHk;qdkif&moHCmh oH C mh o mr*~ D t zG J @ csKyf w nf & S d & m
2003-ckESpf Edk0ifbmvwGif omr*~ D t zG J @ csKyf r S q&mawmf r sm;/ rE aW v;jrdK@o@kd a&mufcyhJ gonf? xdak e@Y
ppfaxmufvrS ;f a&;rS uyfaom qGr;f udk tjcm;aom tzGJ@tpnf;rsm;rS q&m yif ppfuikd ;f pnf;a0;yGo J @kd csucf si;f ºuG
rpm;ojzifh wdydwÉu r[m*E<m&Hk awmfrsm;eSifh oHk;&ufwdkif nSdedSKif;aqG; a&mufcjhJ y;D qH;k jzwfcsu, f u l m rE aW v;
ausmif;wku d (f urBmat;)rS &[ef; w aEG;jyD; ppfuikd ;f tpnf;ta0; usi;f yedKif od@k jyef}uGcyhJ gonf? pufwifbmv 9-
yg;ESihf omra% 25-yg;udzk rf;qD;um &efEiS hf oHCmhtpktzG@J }u;D zG@J pnf;Edik &f efpD &uf ae@wiG v f jkH cHKa&;t& ta&;ay: t
axmif'%f 18-ESppf D csrw S cf jhJ cif;/ pOfco hJ nf? =o*kwv f 10-&ufae@wiG f pnf;ta0;wpf&yfukd usi;f yum
paom ppftpdk;&u bmom txufjrefrmjynf tpnf;ta0;qHk; 1? jrefrmedKifiv H ;kH qdik &f m&[ef;ysKd or*~
a&;qdik &f m zdeydS rf r_ sm; jyKvkycf yhJ ukH u kd rBm jzwfcsurf sm;udk &efuek jf rKd @&dS tzG@J tpnf; rsm;tzG@J csKyf?
u odeKd ifap&ef—Burma : A Land toD;oD;rSwm0ef&o dS rl sm;eSihf aqG;aEG; 2? jrefrmedKifiv H ;kH qdik &f moH Cmhomr*~D
where Buddhist Monks Are Dis nSed KdS if;cJoh nf? &[ef;ysKd or*~(&efuek )f rS tzG@J csKyf?
robed and Detained in –ungeons OD;*rB&D udk oD;oef@ awG@qjkH y;D tzG@J tpnf; 3? &[ef;ysKd or*~(&efuek )f ?
[laom pmtkyu f kd xkwaf 0um Edik if w H wckrmS yl;aygi;f aqmif&u G of ifah =umif; 4? oHCmh'w l tzG@J ?h
umod@k wifjyEdik cf o hJ nf? xkv d yk af qmif &Sif;jyum t}udrf}udrf aqG;aE$;jzpfcJh 5? jynfe,fEiS w hf ikd ;f toD;oD;&Sd oHCmh
csufa=umifh EkdifiHwum Ak'<bmom onf? pufwifbmv 1-&ufae@wiG f t or*~tzG@J 0if- tm;vH;k wd@k rS oHCmxk
tzG@J tpnf; awmfawmfrsm;rsm;u 0dik ;f zG@J tpnf;toD;oD;ESihf wdik yf ifaqG;aEG; +y;D wpf&yfv;kH .qENukd ud, k pf m;jyKum jref
0ef; uef@uu G =f uonfh twGuf pwkwW qH;k jzwfcsurf sm; csum 2-&ufae@ wGif rmEdkifiHvHk;qdkif&m oHCmhwyfaygif;
t}urd u f kd jzKw+f y;D urBmAh 'k b < mom xdyf OD;*rD&B ESihf tao;pdyf xyfrn H EdS i_d ;f cJo
h nf? pktzG@J }uD;udk zG@J pnf;cJyh g onf? ,if;od@k
oD;nDvmcH[k t&Suaf jyusi;f ycJ&h onf? atmuf jrefrmjynf ud, k pf m;vS,rf sm; zG@J pnf;+yD;aemuf yckuLU ta&;udpt P yg
2005-ckESpfwGif tm%m&Sif jzpfaom OD;*rBD&u 4-&ufae@ wGif t0if tjcm;awmif;qdo k ifo h nfh tcsuf
tpd;k &tm; vlxv k KS yf&mS ;r_ toGijf zifh c&D;xGu+f yD; pma&;olu 5-&ufae@ rS rsm;udk a&G;cs,jf yD;-
wdu
k yf 0JG if&ef }uKd wifjyifqifrr_ sm; jyKvyk f c&D;xGufum eHeufydkif;wGif yJcl;jrdK@&
15
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
1? e-t-z ppf t pd k ; &rS ief;pOfrsm;udktzGJ@tpnf;toD;oD;odk@ udv k rS sKd ;aemif/ udak tmifol wd@k uvnf;
yckuUL oHCmawmfrsm;tm; aus qufvuf n$e}f um;cJyh gonf? jrefrm tultnDrsm;ay;cJo h vdk teKynm &Sif
at;cGifhv$wfonftxd 0efcsawmif; ed K if i H v H k ; qd k i f & m oH C mh w yf a ygif ; pk rsm;jzpf}uaom udak usmo f /l udZk m*em/
yef & ef / tzG@J }uD;. wnfae&mudv k nf; jrefrm udak tmifa0;(uAsmq&m)/ a':oef;jrifh
2? vuf & S d j rif h w uf a eaom edKiif v H ;kH qdik &f m &[ef;ysKd or**~rsm; tzG@J atmif(pma&;q&mr) wd@k tzG@J rv S nf;yl;
ukefaps;E_ef;/ avmifpmqD aps;E_ef; csKyfrStzGJ@0if OD;ar"m0D eSifhwdkifyifjyD; aygi;f yg0ifco hJ jzifh t&Sed t f [kejf rifh wuf
rsm;csuf c sif ; avsmh c say;&ef / 4if;.pmoif ausmif;wdu k uf kd a&G;cs,f um ausmif;om;jynfolrsm;wufºuG
3?a':atmif q ef ; pk } unf owfrw S cf o hJ nf? pGmyg0ifvmjy;D vlxv k KS yf &Sm;r_toGiu f kd
tygt0if EkdifiHa&;tusOf;om;tm; e-t-z ppftpd;k &u awmif; ul;ajymif;cJyh gw,f?
vHk;ESifhqENjyyGJrsm;wGifzrf;qD;cHxm; qdck surf sm;udrk vdu k f avsmonft h wGuf pufwifbmv 20-&ufae@ wGif
&olrsm;udk csufcsif;jyefv$wfay;&ef/ oHCmhwyfaygif;pk tzGJ@}uD;u a}u jrefrmedKiif v H ;kH qkid &f m &[ef;ysKd or*~rsm;
4? vl x k . taxG a xG t jimxm;onfhtwdkif; pufwifbmv tzG@J csKyfrv S nf; (ausmif;om; jynfol
usyf t wnf ; rsm;ud k a jz&S i f ; &ef t 18- &ufae@wiG f jrefrmjynf jrKd @}u;D awmf taygi;f od@k yef=um;csu)f a=u jimcsuf
wGuf e-t-z ppftpdk;&rS 'Drdkua& awmfrsm;rsm;Y ywWeduUKZ…e (oydwf xkwjf yefco hJ nf? yckuLU oHCmawmfrsm;
pDtiftm;pkrsm;eSifh awG@qHkaqG;aEG; arSmuf) uHaqmifyGJrsm;udk usif;ycJh uvnf ; e-t-z tcuf jynf o l @
jyD;trsdK;om; jyefvnfoifhjrwfa&; }uonf? ae@vnfyikd ;f wGif a&$w*d akH pwD tcsufaqmifyk'fudk udkif+yD;jynfol
csuf c sif ; jyKvk y f a y;&ef ? awmfjrwf}uD;Y oHCmawmfrsm; bk&m; wpf&yfvHk;u rw&m;wJh ppftpdk;&.
txufygtcsuf 4-csut f m; &Scd ;kd / arwWmyd@k / qkawmif;=uonf? xd@k wHwikd ;f }uD;udk wGe;f vS&J ef tcsed af umif;
e-t-z ppftpd;k &rS awmfovif;v>e;f aemufapwDawmfjrwf}u;D . ta&S@zuf [k a=ujimvdu k o f nf? pufwifbmv
6-&uf/ 2007ck/ pufwif bmv 17- rkcrf q S if;um qkawmif;/ arwWmyd@k / y&dwf 21 &ufae@wiG f vmrnfh pufwifbmv
&ufae@aemufq;kH xm;I aqmif&u G af y; &GwfyGJudkpwif}uGcsD}uygw,f? xdkae@ 24-&uf wevFmae@ ae@vnf 1-em&DrS
&ef/ owfrw S &f uftwGi;f vdu k af vsmr_ r wGifpma&;olu txufjrefrmjynf pwifum oHCmawmfrsm;ESihf ausmif;
jyKygu jrefrmedKiif v H ;kH qdik &f moHCmh wyf oHCmh omr*~t D zG@J csKyrf S OD;acrdEN (q&m om;/ jynforl sm;twl vufwjJG y;D ud, k hf
aygi;f pk tzG@J }uD;rS OD;aqmifI e-t-z au)tm; qufo, G I f &efuek o f @kd csuf tcGit hf a&;udu k , kd u f , kd w f ikd f pnf;urf;
ppftpdk;&tm; ywWeduUKZ…e (oydwf csi;f }uaG &mufyg&ef avsmufxm;&onf? &S d p G m pepf w us t=urf ; rzuf o nf h
arSmuf)uHaqmif oGm;rnfjzpfa}umif; OD ; *rB D & .oabmqEN t & 4if ; tm; enf;vrf;jzifh t&Sed jf riS ahf wmif;qd=k uyg&ef
awmif;qdk a=ujimcJyh gonf? rE Wav;jrdK@wGif wm0ef,l&efavsmuf jrefrmedKifiv H ;kH qdik &f m oHCmhwyfaygi;f pk
jrefrmedKifiHvHk;qdkif&moHCmh xm;&onf? t zG@J =uD;rSjynfov l x l o k @kd wdu k w f eG ;f edKS ;
wyf a ygif ; pk t zG J @ }uD ; ud k OD ; aqmif 88-rsd K ;quf a usmif ; om; aqmfvm$ a=ujimcsuf trSwf 4 /2007
zG J @ pnf ; cJ h } uaomq&mawmf r sm; acgi;f aqmif udak X;=uG,rf v S nf; "rReiS hf udk xkwjf yefa=ujimvdu k o f nf?
rSm— 1?OD;acrdEN / 2? OD;=obmo t"rR wdu k yf rJG mS t"rR 0g'aD wGukd ESyd u f yG f 88-rsdK;qufausmif;om;rsm;
3? OD;awZ /4? OD;*rBD& —wd@k jzpf}ujyD;/ qH;k rbd@k oHCmxk nDnw G af &;udk aqmif tzG@J rS udak X;=uG,/f udx k eG ;f jrifah tmif
zGJ@pnf;&mwGif tcuftcJrsm;pGm }uHK &Guaf y;awmfr=l uygb&k m; [kav#muf wd@k eiS v hf nf; yl;wGaJ =ujimcsuf xkw&f ef
awG@c&hJ ygonf? tcuftcJrsm;}um;rSyif xm;cJyh gonf? t=udr=f udrf aqG;aE$;cJo h nf? pufwif
a}ujimcsurf sm;udk vufa&;ESiahf &;jyD; pufwifbmv 19-&ufae@ wGif bmv23-&ufae@wGif jrefrmedKifiHpm
"gwyf &kH ukd uf m OD;awZESihf OD;*rB&D wd@k u oH C mh w yf a ygif ; pk t zG J @ 0if oH C m ayeSihf tEkynm&Sirf sm; tkypf u k vnf;
rD', D mrsm;od@k E-mail jzifh rD', D m rsm; awmfrsm;u rd;k &Gmaeonfh }um;rSyifrrd d a=ujimcsuf xkwjf yefjy;D qufvufyg0if
odk@ay;ydk@cJhonf? pma&;olonf puf wdk@ jrdK@e,ftvdkuf qkawmif; vrf; qifE$J=uzdk@ wdkufwGef;Ed_;aqmfvdkuf
wifbm 13-&ufae@wiG f &efuek jf rdK@o@kd av#mufyrJG sm;udk qufvufazmfaqmif onf? pufwifbmv 24-&ufae@ wGif
jyefvnfa&muf&jdS yD; oHCmhwyfaygi;f pk cJ=h uygw,f? 88-rsKd ;qufausmif;om;
tzG@J }uD;. qH;k jzwfcsurf sm;eSihf a&S@vyk f tzG@J rS udak X;}uG,/f udx k eG ;f jrifah tmif/ pmrsufESm-21odk@
16
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

rsdK;cspf &[ef;tmZmenf

Zifvif;
[m tm%m&Sit f qufqufukd pdeaf c:
aeovdyk gy?J 'ga=umifv h nf; tm%m
odr;f ppftpd;k & tqufqufu ‘q&m
awmf OD;OwWr’&J@ bG@J emrnfukd ordik ;f pm
rsuEf mS ay:u &nf&, G cf su&f &dS dS z,f&mS ;
xm;cJw h mjzpfygw,f? 'g[m tm%m&Sif
awGu ‘q&mawmf OD;OwWr’ udk acwf
‘q&mawmf OD ; OwW r ’ vli,fawG eJ@ tqufjzwfypfcsif vd@k ygy?J
“&Jv#if}uH a=umufv#ifjyef” &m;&SmazG&mrSm pHerlemxm;&r,fh tm 'gayr,fh vGwv f yfa&;/ w&m;r#wa&; eJ@
“ol&owWd enf;v#if Zmenfy*k Kd~ vaf wGta=umif;udk rodrjrif wef;wla&;udk jrwfEdk;olawG&Sdaeor#
ysuf p D ; &rnf ” Edik af tmif ppftm%m&Siaf wGu ydwq f @kd ‘q&mawmf OD;OwWr’&J@ *k%o f wif;[m
“udk,fhzdk@}uHKv#if [ef@wm;aewJh twGuf q&m}u;D ocif xif&mS ;aerSmygy?J
ouf v k H a umif ; =uap” ud, k af wmfrid_ ;f / ocif atmifqef;/ q&m jrefrmhEikd if aH &;ordik ;f udk jyef vSef
“aoG ; rxG u f a om awmfO;D OwWr tp&Sw d hJ yk*Kd~ vaf usmwf kd th avhvmwJt h cg 0dik tf rfbaD t (YMBA)
ppfyGJ}uD;udkqifE$J=u” a=umif; a&;om;xm;wJh pmtkypf mwrf; ac: Ak'b < momuvsm%,k 0 toif;/
“udk,fh&nfrSef;csuf awG &Sm;yg;vmwm awG@ae&w,f? w aemif *sDpDbDat (GCBA) ac:
atmif j rif c sif & if u,fawmh 'DvdktmZmenfyk*~dKvf}uD; jrefrmtoif;csKyf}uD;&J@ }udK;yrf;tm;
aemuf r wG e f @ =ueJ @ ?”- awG&@J tawG;tjrif a[majym a&;om; xkwrf a_ wGukd csev f yS xf m;vd@k r&ygb;l ?
‘q&mawmf OD ; OwW r ’- csufawG[m "rR"dÏmef usavh&Sdwm jrefrmtoif;csKy}f u;D wd;k wuf us,jf yef@
q&mawmf ysv H eG af wmfrcl hJ wm a=umift h rSew f &m;udk ESpo f ufaxmuf vmatmif oHCmawmfawG oHCmh
,ck pufwifbm (9) &ufq&kd if (69)ESpf cHolwdk@twGuf vrf;n$efcsufawGjzpf or*~D tzG@J awG &J@ axmufct H m;ay;r_u
jynf h + yD j zpf y gw,f ? jref r mwd k @ wwfv@kd ygy?J t"duae&muyg0ifygw,f? tJ'v D kd oH
aus;Zl;rarhtyfwhJ Edik if t hH mZmenfawG &[ef;tmZmenf}uD; ‘q&m CmawmfawG a&S@wef;rS wufwufºuG
xJrmS ‘q&mawmf OD;OwWr’ vnf; tyg awmf OD;OwWr ay:xGe;f cJw h hJ acwf[m ºuG wdik ;f usKd ;jynfusKd ;aqmif vmatmif
t0ifjzpfygw,f? jrefrmh vGwv f yf a&; jAdwo d #uvkd ekd aD cwfjzpfygw,f? ESpu f m tOD;qk;H Edik if aH &;todtjrif rsupf zd iG hf
AdrmR efukd yEMucf scohJ l tmZmenf rsKd ;cspf vtm;jzifh wGupf pf&ifawmh ,ae@acwf ay;cJwh hJ yk*Kd~ vuf awmh q&mawmf OD;OwW
yk*Kd~ vfawGxrJ mS q&mawmf[m a&S@q;Hk eJ@ twefi,ftvSr;f a0;aeygw,f? 'g r ygy?J Ak'. < pmayusr;f *efawGe@J tnD
wef;rSyg0ifwhJ &[ef;tmZmenf}u;D jzpf ayr,fh &[ef;tmZmenf ‘q&mawmf w&m;eJ@arG@avsmaf e=uwJh oHCmawmf
ygw,f? 'Dae@ acwf vli,fawG trSew f OD;OwWr &J@ a[majym a&;om;csurf sm; wd@k taeeJ@ q&mawmf OD;OwWra[majym
17
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
wJh Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;a[m ajym vSnhf vnf+yD; Edik if w H umta&;t&m Edik if oH @kd 'kw, d t}urd o f mG ;jyefygw,f?
csuaf wG/ Edik if w H umtawG@t}uKH awG rsm;ud k avh v mqnf ; yl ; cJ h y gw,f ? *syefrmS q&mawmf[m ygVEd iS o hf uUÉ
udk csucf si;f em;0ifz@kd rvG,yf gb;l ? 'gay Oa&myY &Sad epOf 1905 ckEpS f ±k&mS ;*syef bmomygarmuQ tjzpf wm0efxrf;&Guf
r,fh aemifEpS t f wefi,f=umwJh tcg ppfjzpf&m *syefutEdik &f wJh owif;udk ygw,f? *syefa&muf w±kwfausmif;
q&mawmf OD;OwWr&J@ Edik if aH &;w&m;awG =um;wma=umifh zGH@+zdK;wdk;wufr_ jref om;awGe@J jrefrmEdik if aH &;&mudpu P kd aqG;
[m pum;vk;H taeeJ@ rma=umaeay qefwhJ *syefEikd if t H a=umif;udk avhvm aEG;cJzh ;l w,fv@kd od&ygw,f? w±kwEf ikd if H
r,f/h vufawG@ tESpo f m&t& trsKd ; vdpk w d jf zpfvmygw,f? 1907 ckEpS rSm q udv k nf; oGm;a&mufvnfywfcyhJ gw,f?
bmom omoem twGuf wu,ft &mawmf *syefEikd if aH &mufygw,f? wdu k sKd w±kwt f rsKd ;om;acgi;f aqmif a'guw f m
usKd ;&Sad =umif; odvmcsed rf mS oHCmawG Ak'b < mom wuUov kd rf mS ygVEd iS o hf uUÉ qGe, f ufqifEiS v hf nf; awG@qo Hk u d |r;f
xke@J xnfe@J yg0ifaxmufccH =hJ uygw,f? bmomqdkif&m ygarmuQtjzpf (4) cGi&hf &Scd yhJ gw,f? a'guw f m qGe, f ufqif
ordik ;f bmomudk pdw0f ifpm; +y;D ESpef ;D yg; aqmif&u G yf gw,f? jrefrmEdik if H ESifh tm&Sa'o vGwfvyfa&;udpPrsm;
pmzwfavh&SdwJh vli,fawG uawmh tjyefc&D;rSm ud&k ;D ,m;/ refcsL;&D;,m;/ aqG;aEG;cJyh gw,f? yxr urBmppf+yD;
‘q&mawmf OD;OwWr’ &J@ bG@J emrnfukd w±kw/f uarBm'D;,m;ESihf xdik ;f Edik if aH wGrmS umeD;rSm q&mawmf jrefrmEdik if @H jyefºuG
rvGrJ aoG rSwrf rd mS jzpfygw,f? txl;o 0ifa&mufcahJ o;w,fv@kd rSww f rf;&Syd g cJyh gw,f? tJ'D tcsed u f +yD; jrefrmvlxk
jzif h “u&uf a 'guf *uf a 'guf ” w,f? em;rsupf yd iG ahf pzd@k Edik if w H umrS &&Scd w hJ hJ
(Craddock, Get Out!) qdw k hJ aºu;G 1911 ck E S p f jref r mEd k i f i H j yef todynm A[kow k rsm;ESihf ,SOw f +JG yD;
a=umfoHudk owd&w,fqdk&if q&m a&mufwt hJ cg/ ‘0dik t f rfbaD t’udk pwif Edik if aH &; w&m;a[majymygawmhw,f?
awmfudk taotcsm rSwfrdrSmjzpfyg xlaxmifc=hJ uwJh OD;bab/ OD;armif}uD;/ q&mawmf&J@ a[majymcsufawG[m
w,f ? “u&uf a 'guf ” (Sir OD;b&if/ ol&, d owif;pm pwifwnf pum;vk;H ajymifajymif xdxrd rd &d v dS w S thJ
Reginald Henry Craddock) [m axmifc=hJ uwJh OD;buav;/ OD;vSaz tp wGuf w&m;yGw J ikd ;f wd;k rayguf atmif
tJ'Dacwfu jrefrmEdkifiH 'kwd,bk&if &Sw d hJ tJ'aD cwfu vli,f vlvwfawGe@J pnfum;w,fvdk@ odrSDolawGu rSwf
cHjzpfygw,f? t*Fvyd v f ufatmufu vGwf ajrmufz@kd wrf;wifcyhJ gw,f?
qef a &pyg;eJ @ o,H Z mw us,fus,fjyef@jyef@ EdkifiHa&;aqG;aEG;r_ “jrefrmwdik ;f oljynfom;wd@k [m
rsKd ;pkaH ygºuG,v f w S hJ jrefrmEdik if rH mS wdik ;f awGvyk cf yhJ gw,f? q&mawmf OD;OwWr&J@ usd K ;EG H w ,f q d k w J h atmuf w ef ; us
oljynfom;wd@k pm;0wfaea&; cufcu J syf Edik if aH &;tjrifu jrefrmEdik if u H kd t*Fvyd f pdwrf sm;udk z,f&mS ;ypf=u&r,f? jrefrm
wnf; qif;&J'u k aQ &mufae=u&wm [m vuf atmufu vGwaf jrmufa&;jzpfyg wdik ;f ol jynfom;wd@k [mpGr;f &nfowWd
‘tpdk;&nH@zsif;vGef;vdk@ jzpfw,f’vdk@ w,f? vGwv f yfa&; r&ao;rDpyf=um; &Sad =umif;/ ynm&Sad =umif;eJ@ r[kwrf cH
1921 ckEpS f rwfv 23 &ufae@ a';'&J udk,fhwdkif;jynfudk udk,fhtrsdK;om;wdk@ pdw"f gwu f kd jy&r,f? 'Dvjkd yEdik &f if usKyf
+rdK@e,f qkuvyf&mG w&m;yGrJ mS ‘q&m ud, k w f ikd tf yk cf sKycf iG &hf a&;/ ‘[kr±R ;l ’&a&; wd@k ukd b,fou l rS apmfum;&J zdEydS &f J rSm
awmf OD;OwWr’u e,fcs@J tpd;k &udk a0zef }udK;yrf;tm;xkwf=uzdk@ q&mawmfu r[kwaf wmhb;l ? b,fvt kd iftm;}uD;
a[majymcJyh gw,f? tJ'v D kd a0zefcv hJ @kd a&;om;a[majymygw,f? acwfynm +yD; &ufpuf=urf;=uKwfwt hJ pd;k &jzpfjzpf
+Adwo d #ppfyv k yd w f @kd &@J zrf;qD; tusO;f cs wwf vli,f vlvwfrsm;udv k nf; [kr±R ;l wdik ;f &if;om;taygi;f pnf;vk;H nDnmpGm
wm cHc&hJ w,f? jrefrmhEikd if aH &; ordik ;f rSm oabmw&m;udk em;0ifatmif aqG;aEG; eJ@weG ;f vSef Edik =f u&if wm&Sncf EH ikd rf ,f
‘q&mawmf OD;OwWr’ [m Edik if aH &;t& ajymqdyk gw,f? q&mawmf tdE, dM Edik if H r[kwyf gb;l ? ud, k &hf nfreS ;f csuf atmif
zrf;qD;axmifcsc&H wJh yxrOD;qk;H &[ef; rSm &Spd Ofu tdE, dN -jrefrm ESpEf ikd if v H yG f apcsi&f if aemufrwGe@f =ueJ@? a=umuf
tmZmenfjzpfygw,f? vyfa&; twGuf uGef*&ufygwDacgif; tm;ryd=k u eJ@? 'kuu Q kd y"gerxm; =ueJ@?
‘q&mawmf OD;OwWr’ [m Edik f aqmifawGe@J aqG;aEG;cJzh ;l wJt h jyif/ q&m [kr±R ;l wd@k vGwv f yfa&;wd@k qw kd m usKyf
iHwum A[kow k vnf; ES@H pyfygw,f? awmf ud, k w f ikd rf mS vnf; jrefrma'ocGJ wd@k &xdu k wf hJ urBmt h arGtESp}f uD;rsm;
1903 ckEpS rf mS tdE, dN Edik if rH S wqifh jyif uGe*f &ufygwt D zG@J 0if jzpfygw,f? jzpfw,f? AsL±du k a&pD 0g'orm;awGu
opf/ t*Fvef/ *smreD/ tD*spw f @kd o@kd c&D; 1912 ckEpS rf mS q&mawmf*syef b,favmufyJ aESmi@, f uS f aESmi@, f u S f
18
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
wu,f&atmifvyk Ef ikd w f hJ oabmrSef u|efEdkifiHjzpfae&if 'Dwdkif;jynfu vl “wd k i f ; &if ; om;qd k i f a wG r S m
[m wdik ;f oljynfom;wd@k vufxrJ mS om rsd K ;[mvnf ; u|ef v l r sd K ;/ 'D v l r sd K ; 0,f,t l m;ay;=u”
&Sw
d ,f?” udk;uG,fwJh bmom[mvnf; u|ef “'d@k vrl sKd ;awG nDnw G rf S vGwf
q&mawmf OD ; OwW r ud k a&S ; bmom u|ef o moemjzpf r ,f ? 'g vyfcsr;f omr,f”
a[mif;tawG;tac: t,ltq y,f a=umifh u|efbmom u|efomoem “[kr±R ;l ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfa&; &
vSeo f /l trsKd ;om;a&;pdw"f gwf wufºuG tjzpfu vGwfatmif oHCmawmf atmif awmif;qd}k udK;yrf;=u”
atmifv@H_ aqmfot l jzpf ol@acwfvx l k rsm; ausmif;wGif usdef;tdyfrae=u “u&ufa'guf *ufa'gu”f
u vufcx H m;cJyh gw,f? jrefrmEdik if H 0H bJ/ oHCor*~DtzGJ@rsm;zGJ@+yD; 'Dwdkif; (Craddock,Get Out!) qdw k hJ aºu;G
omEk trsKd ;om;a&;v_y&f mS ;r_ pwifaz: jynf'DvlrsdK;vGwfvyfatmif aqmif a=umfoaH wGe@J a[majymygw,f?
aqmifcw hJ hJ ‘*spD bD aD ttoif;}u;D ’&J@ Edik f &Guo f if=h uw,f”vd@k yGiyhf iG v hf if;vif; 1924 ckEpS f &efuek f usK;H }uD;
iHa&;v_y&f mS ;r_ atmifjrifapa&;twGuf a[majymcJyh gw,f? vrf; eef;awmf±yk &f iS ±f w Hk &m;yGt J +y;D 'kwd
vnf; q&mawmfu txl;0g,r pdu k f q&mawmf&J@ 0g,rpdkufxkwf ,t}urd f tzrf;cH&jyefygw,f? t*Fvyd f
xkwfcJhygw,f? “u&ufa'guf *uf r_a=umifh 1921 ckEpS f Zlvikd f (1)&uf (2) tpdk;&udk t=unfndK ysufapatmif
a'gu”f (Craddock, Get Out!) qdk &ufwGif oHCor*~DtzGJ@aygif; (30) a[majyma=umif; jypfrx _ if&mS ;w,f qdk
wJh aºuG;a=umfoaH =umifh q&mawmfem ausmrf S ud, k pf m;vS,f awGwufa&muf +yD; tvky=f urf;ESihf axmif'%f (3) ESpf
rnf *k%o f wif; ydrk akd y:vGix f if&mS ; vm wJh tpnf;ta0;udk &efuek +f rKd @rmS usi;f y tjypfay;wm cH&jyefwmayg?h
ygw,f? q&mawmf&@J a[majymcsuf Edik cf w
hJ ,f? q&mawmf oHCmawmfawG/ t*Fvdyftpdk;&taeeJ@ q&m
awGa=umifh trsKd ;om;a&;v_y&f mS ;r_ ydrk kd *spD b D aD t toif;acgi;f aqmifawG tyg awmfukd axmifcsvu kd w f m[m rSm;,Gi;f
t&Sed &f vm+yD;/ vlxt k rsm; Edik if aH &; Ed;k t0if &[ef;&Siv f l y&dowfig;&mausmf wJhtqkH;tjzwfvdk@qdk&rSmygyJ? q&m
=um;vmygw,f? 0HomEk toif;awG wufa&mufw,f? zsmykcH ±dik /f a';'&J+rdK@ awmfO;D OwWr&J@ ±d;k om;r_/ ud, k u f sKd ;riJrh /_
vnf; trsm;tjym; ay:ayguv f m yg e,f/ qkuvyf&mG w&m;yGt J +yD; q&m wdik ;f jynfEiS hf vlxt k usKd ;udo k m a&S;±_r_
w,f? awmf OD;OwWrudk Edik if aH &;w&m; a[mvd@k wd@k a=umifh q&mawmfukd pHerlem,l+yD;
‘ol & d , owif ; pm’uvnf ; qd+k y;D tdE, dN &mZowf}u;D yk'rf 124(u) oHCmawmf trsm;tjym; jrefrmtoif;
q&mawmf&J@ a[majymrdef@=um;csuf ESihf 153 (u) wd@k t& t*Fvyd t f pd;k &udk csKyf}uD; (GCBA) Edik if aH &; v_y&f mS ;r_
rsm;udk axmufcaH &;om;cJyh gw,f? q qef@usiw f u kd cf u
kd af [majymr_e@J axmif twGi;f wwyfwtm; yg0ifvm=uyg
&mawmf&@J tawG;tjrifopf aqmif;yg; '%ftjypfay;ygw,f? &[ef;&Siv f l jynf w,f? tpnf;ta0;rsm;/ uGezf &ifrh sm;rSm
awGuv kd nf; ol&, d owif;pmu wcef; oltrsm; rcHr&yfEikd f zdEydS w f hJ tpd;k &udk r oHCmawmfrsm;yg0if aqG;aEG;a[majym
wem;az: jyygw,f? Ak'o < moempnf ausreyfjzpf=uygw,f? q&mawmfukd vm ygawmhw,f? oHCmhor*~t D zG@J awG
yifw;kd wufapcsi&f if OD;pGmyxr u|ef axmifcsvu kd w f ma=umifh ‘*spD b D aD t’ vnf; us,u f s,jf yef@jyef@ zG@J pnf;vm
b0u vGwaf tmifvyk &f r,fv@kd q&m toif;}u;D udk vlxu k ydrk akd xmufcH tm; =uygw,f? Edik if t Hh a&;t&mudpaP wGrmS
awmfu rde@f =um;ygw,f? trsKd ; bmom ay;cJw h mawG@&ygw,f? oHCmhor*~t D zG@J awG wufwufºuºG uyG g
omoemtusKd ;twGuf ‘oHCor*~’D q&mawmf yxrt}ud r f 0ifaqmif &Guv f m=uygw,f?
tzGJ@awGxlaxmifzdk@/ vGwfvyfa&;& axmifu jyefvw G v
f mawmh/ wjynfv;Hk q&mawmf OD;OwWr[m jref
atmif aqmif&u G =f uzd@k / OD;OwWr urde@f vSn+hf y;D Edik if aH &;w&m; a[mjyefygw,f? rmEdik if H 'kw, d bk&ifcH u&ufa'gu&f @J
=um;ygw,f? tJ'aD emuf Edik if t H ES@H rmS “t*Fvdyf ypPnf;udk oydwf ‘'dik t
f mcDtyk cf sKyfa&;pepf’udk qef@usif
oHCor*~t D zG@J awG ay:vm+y;D Edik if aH &; arSmuf=u” oljzpfygw,f? 0dik t f rfbaD t&J@ tqdu k kd
w&m;a[mwJh oHCmawmfawG wd;k yGm; “t*Fvdyf qdkifawGudk oydwf axmufc+H y;D ’[kr±R ;l ’ (Home Rule) &
vmygawmhw,f? arSmuf=u” &Sad &; awmif;qdak [m ajymygw,f? 'dik f
q&mawmf O D ; OwW r u “ ' D “wdik ;f &if;jzpf ypPn;f ud0k ,f,l tmcD tkycf sKyfa&;pepfrmS trwf (103)
wd k i f ; jynf ol w yg; vuf a tmuf c H tm;ay;=u” ae&m&mxm;ygw,f? 'gayr,fh a&G;
19
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
aumufcu H , kd pf m;vS,f (79)OD;om cGihf aus;vufu'umawG ol}uD;udk r yk*Kd~ vv f nf;jzpfygw,f? 'ga=umifh jrefrm
jyKrSmjzpfygw,f? use(f 24) ae&mu bk a=umuf = ueJ @ ? ol } uD ; wif r u +rd K @ awGukd tapmqk;H Edik if aH &;rsupf zd iG ahf y;
&ifcHcef@ AsL±dku&ufawG jzpfygw,f? tk y f 0 ef a xmuf v nf ; a=umuf z d k @ r cJo
h w l @kd teuf q&mawmf[m a&S@q;Hk
jynfo@l u, kd pf m;vS,ef @J AsL±duk &uft vdkbl;? olwdk@xuf}uD;wJh bk&ifcHqdk wef; yg0ifcyhJ gw,f?
&m&Sad wGwzJG uf+y;D tkycf sKyw f hJ tkycf sKyaf &; wmvnf ; a=umuf p &m r&S d y gbl ; ? q&mawmf & J @ i,f p Of b 0ud k
pepfjzpfygw,f? Oya'jyKaumifpDrSm udk,fhwdkif;jynfudk udk,fhvlrsdK; tkyf rSww f rf;rSw&f mawGt& tb OD;jrESihf
Oya'=urf; tqdkwckwifwJhtcg a&G; csKyf&atmif bk&ifcHeJ@AsL±kd u&uf trd a':atmifausmo f l wd@k jzpfa=umif;
aumufcHudk,fpm;vS,fawGtaeeJ@ awG u d k E S i f x k w f = u&r,f ? ‘u&uf od&ygw,f? i,femrnf ‘ay:xGef;
rJtrsm;pk&+y;D tEdik &f ayr,fh bk&ifcH o a'gufxGufoGm;’vdk@ OwWru *sLA atmif’jzpfygw,f? &cdik jf ynfe,f/ ppf
abmrwlv#if (ADw)kd jzifh y,fcsc&H Edik yf g vDrSxyf+yD; trdef@ay;aew,f? ” awG+rdK@ ±ly&yfuu G Zf mwd/ (1879 ckEpS /f
w,f? 'Dae@acwf ‘etz’&J@ anmifEpS f q&mawmfOD;OwWreJ@ *sDpDbD 'DZifbm14)rSm zGm;jrifcJhygw,f? t
yifz@JG pnf;ykH twdik ;f ygy?J Advk cf sKyf}uD; w atacgif;aqmifawGu jrefrmEdkifiHol ouf (15) ESpt f &G,rf mS umvuwWm;rS
jzpfvJ orRwu oabmrwl&if bmrS Edik if oH m;awG&@J vGwv f yfciG u hf kd wdik ;f w wuUodkvf0ifcGifh q,fwef; atmifyg
vkyv f @kd r&wJo h abmygy?J yg;om;awGu csKyu f ikd f cs,v f , S af ewm w,f? 'g[m tJ'aD cwfu tpd;k & &mxl;
'ga=umifh 1922 Zlvdkif (15) vufrcHEdkif=uygbl;? 'ga=umifh tJ'D rufolwdk@tzdk@ +rdK@tkyf&mxl; &EdkifwJh
(16) *sLAvDa[m tpnf;ta0;rSm acwfu rw&m;ojzifh aumufcaH ewJ@ tcGifhtvrf;ygyJ? ‘q&mawmf’ [m
q&mawmf O D ; OwW r u “'d k i f t mcD vlceG zf suo f rd ;f ay;zd@k / v,f,majr tcGef 'DtcGit hf vrf;udk y,fcyhJ gw,f? yckuLU
tk y f c sKyf a &;pepf o nf AsL±d k u a&pD taumufawG av#mch say;zd@k / 'gt h jyif +rdK@ a&p}udKpmoifwu kd rf mS Ak'b< mom
tkyfcsKyfa&;jzpfojzifh jynfoludk r jrefrmjynfukd jrefrmawGprD cH ef@ccJG iG &hf &Sd pmayusr;f *efrsm; qufvufoif,yl g
wdkifyifbJ/ AsL±dku&ufwdk@u pDrHtkyf a&;twGuf [kr±R ;l ud, k yf ikd tf yk cf sKyfa&; w,f? 1900jynfEh pS f touft&G,f tm;
csKyfaompepfjzpfonf[k axmufjy ay;zd@k t"duxm; awmif;qdck =hJ uwm jzifh (21) rSm &[ef;0wfjzifh tdE, dN Edik if oH @kd
cJhonf? jynfol@udk,fpm;vS,f (79) jzpfygw,f? ºuaG &muf+y;D umvuwWm; tdE, dN trsKd ;
OD;onf tm%myg0gr&Sdaom ±kyfjy t*Fvyd t f pd;k &u 1930 q&m om; aumvdyrf mS ygV/d ouUÉ/ b*F gv/D
vSnfhpm;r_omjzpfonf? jynfolu pHoyl ek f udpu P kd jyefveS o f ;Hk oyfrj_ yK&mrSm rm*&D/ a&S;a[mif;[dELN pmayrsm; oif
oabmwl I aqmif & G u f a v[ef q&mawmfOD;OwWr&J@ a[majymcsuf ,lcJhygw,f? tJ'D ausmif;rSmyJ ygVd
y&d,m,f aqmifaom tkyfcsKyfa&; awGudk ta=umif;&if; wcsuftjzpf ygarmuQtjzpf aqmif&GufcJhygw,f?
pepfjzpfonf? xdk@a=umifh 'dkiftmcD xnfo h iG ;f owfrw S x f m;wJh tcsuu f kd 1907 ckEpS rf mS *syefEikd if o H @kd yxrt}urd f
a&G;yGJr0ifoifh/ 'dkiftmcD aumifpDY axmuf&if q&mawmf&@J Edik if aH &;aqmif oGm;a&mufc+hJ yD; 2 ESpaf usm=f um pmay
rygoifh/ 'dkiftmcDaumifpD0ifI yl; &GufcsufawG[m e,fcsJ@orm;awGudk yd@k cs&if;aexdik cf yhJ gw,f?
owf a &; vk y f & ef r jzpf E d k i f / AsL±d k u tcufawG@apw,f/ ajcmufjcm;apw,f 1912 rS m 'k w d , tacguf
&ufwdk@. =oZmudkrvGefqefEdkif” p qdw k m oHo,jzpfz, G rf &Syd gb;l ? ud, k f *syefukd a&mufjyefygw,f? 1917 rSm
onfjzifh q&mawmfu &Si;f jycJyh gw,f? usKd ;riJh wdik ;f jynfe@J vlrsKd ;vGwv f yfa&;t *syefu tjyef zdvyd ikd /f =opa=w;vD;,m;/
[kr±R ;l &&Sad &;twGuf q&mawmf&@J a[m wGuf q&mawmf[m yifyrf;qif;&Jr_ t e,l;ZD;vef/ wufpaf r;eD;,m;/ tif'ekd ;D
ajymcsuw f ck[m =uufo;D xzG,f wuf rsKd ;rsKd ;cH+yD; udv k ekd eD ,fcs@J t*Fvyd f tpd;k &Sm;/ puFmyl/ rav;u|e;f qG,f tp&Sw d hJ
ºupG &maumif;ygw,f? &udk ESv;Hk &nfwu kd yf JG t=urf;rzufwhJ a'oawGukd c&D;vSn+hf y;D &efuek u f kd jyefchJ
“[k r R ± l ; twG u f }ud K ;pm; EdkifiHa&;wdkufyGJ qifcJhygw,f? zdESdyf ygw,f? ol&, d r*~Zif;rSm *syefjynft
=u&mrS m a=umuf v ef @ pd w f a wG r csKycf s,[ f ef@wm;r_ trsKd ;rsKd ;t=um;rS rdrd awG@t}uKH awGudk c&D;oGm;rSwfwrf;
xm;=ueJ@? a=umufarG;yg&if Zm* Edik if o
H El ikd if o
H m;awG Edik if aH &;todtjrif tjzpf a &;cJ h y gw,f ? “*syef j ynf
emeJ @ E_ w f y pf = u&r,f ? cd k ; &rS m 'd k i f us,fjyef@wdk;wufvmatmif axmif twˆKy`wWd”trnfeJ@ ol&d,wdkufuyJ
tmcD a umif p D 0 if & rS m oma=umuf ? wef;tuscu H m a[majymcJo h l rsKd ;cspf pmtkyt f jzpfxw k af 0cJyh gw,f? wjcm;
20
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
pmtkyf pmwrf;eJ@ aqmif;ygtrsm; &Sipf epfzsuof rd ;f a&;wdu k yf u
JG kd qufvuf
tjym;vnf; ol&, d owif;pmrSm a&;cJh qifEJ$ =u&if; q&mawmfh *k%af us;Zl;udk
ygw,f? jrefrmEdkifiH t*Fvdyf vuf rarh ravsmha=umif; jyo=u&OD;rSm
atmufu vGwfajrmufa&;twGuf jzpfygw,f? “ud, k &hf nfreS ;f csuf atmif
tywfwukwf }uKd ;pm;&if; 'kw, d urBm jrifcsif&if aemufrwGef@ =ueJ@”qdkwJh usrf;udk;pm&if;
ppf}u;D pwifwhJ 1939 ckEpS f pufwifbm q&mawmfh =o0g'eJ@ tnD rsKd ;qufopf (1) 0HomEkta&;awmfykHordkif; (19
v (9) &ufae@ oufawmf (60) jynfch sed f vli,fw@kd taeeJ@ ol&owW&d &dS dS &J&&J if&h ifh 06 - 1936) / ocifbarmif / w
rSm ‘q&mawmf OD;OwWr’ ysv H eG af wmf }uKd ;yrf; }upH nftm;xkw=f u&OD;rSm jzpf oufwmpmay/ 1975 ZEM0g&D?
rlcyhJ gw,f? ygw,f? q&mawmf OD;OwWr&J@ bG@J em (2) *sLAvDa[mjrifuGif; / wdkufpdk;/
vufiif; jrefrmEdik if t H ajc t rnf[m jrefrmhordik ;f rSm xm0pOfwnf csif;wGif;pmay / 1978 =o*kwfv?
ae[m ppftm%m&Sipf epfukd z,f&mS ;zd@k aerSm trSeyf gy?J ? (3) jrefrmEdkifiHtvkyform; v_yf&Sm;
'kw, d vGwvf yfa&;wdu k yf JG qifae=u& Бq&mawmf r_ordik ;f / ocifviG f / yk*pH mtkyw
f u
kd /f
qJjzpfygw,f?'Dae@ vli,frsKd ;qufopf OD;OwWr’ysHvGefawmfrljcif; (69) 1968 arv?
wd@k taeeJ@ q&mawmfO;D OwWr&J@ tmZm ESpfjynfh txdrf;trSwfÐ (4) udkvdkeDacwf jrefrmhordkif;tbd
enf pdw"f gwu f kd pHerl,+l yD; ppftm%m
"mef/ jr[ef/ rdk;rif;pmay/ 1981?

pmrsufESm-16rS

2007 AuorS ausmu f ukd ekd iS hf pnfol rsm;od@k a&Smifwrd ;f =u&onf? a&Smifwrd ;f wdkufyGJ0if oGm;a&;onf jrefrmedKifiH
armifw@kd rS cGyaf 'gi;f tvHuikd jf yD; quf aeonf=h um;uyif OD;aqmifq&mawmf vH k ; qd k i f & m oH C mh w yf a ygif ; pk t zG J @
vuf csw D ufz@kd ta=umif;udk zke;f qufjy;D tcsKd @rmS etz ppfaxmufvrS ;f a&;wd@k . =uD
=u;D . t"du tusq;kH vkyif ef;wm0ef
t=udrf=ufdrf awmif;qdkonfh twGuf zrf;qD;jcif;udk cHvu kd =f u&onf? jzpfyg onf?
a=umifh pma&;olu, kd wf ikd f pnf;urf; tzrf;rcH&bJvGwf ajrmufae to#if-obmo
xdr;f odr;f a&;aumfrwDo@kd oGm;a&muf ao;aom oHCmhwyfaygi;f pk tzG@J =uD; OD;aqmifq&mawmf-
a=umif;=um;xm;&onf? pufwifbm .OD ; aqmif q &mawmf r sm;jzpf o nf h jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&moHCmh
v 25-&ufae@wiG o f C H mhwyfaygi;f pkt OD ; =obmoES i f h OD ; awZwd k @ tygt wyfaygif;pktzGJ@}uD;?
zG@J =u;D ESi8hf 8-rsKd ;qufausmif;om;rsm; t 0if tjcm;tzG@J 0if oHCmawmf trsm;
zG@J yl;wGaJ =ujimcsuf xkwjf yefEikd cf hJ onf? pkrmS ,ae@txd yke;f &if;a&Smif&if;rS r+y;D
xd@k aemufwiG f e-t-z ppftm qH;k ao;aom wm0efrsm;udk qufvuf
%m&Sirf sm;u ausmif;wdu k rf sm; tm; xrf;aqmifvsuf &Sad e=uygonf? ppf
t"rR0ifa&mufpD;eif;I oHCduydkif tm%m&Sipf epfukd t+y;D tydik f zsuo f rd ;f
ypPn;f rsm;udk zsuq f ;D jcif;/ aiGrsm;udk odr;f ypf+yD; bmomomoem xGe;f um;pnf
qnf;jcif;/ oHCm;awmfrsm;udk zrf;qD; yif Edik o
f nfh 'Dru
kd a&pD acwfopfwckukd
jcif; paom t"rRvyk &f yfrsm;a=umifh oH wnf a qmuf E d k i f o nf t xd tjcm;
Cmawmfrsm;rSm vGwaf jrmuf&m ae&m aom tiftm;pkrsm;ESit hf wl qufvuf
21
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 olvnf;yJ ol‹jrif;uJhodk‹ tm;rmef,l[ef&Sdonf?
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
&J&ifah tmif
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
òyid bf ufudk tuGuaf csmif;um rnfo‹kd rnfykH pHak ygu&f rnfukd
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 tcgrvyf csed q f ae[ef&. dS ? rsuaf wmifrcwfpwrf; pl;pdu k .f ?
(e,l;a'vD)
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
jyif;tm;aumif;aom wdwfqdwfr_rsm;udkjzifh aqmif,l
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 xm;onf?
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
touf 40 ESpt f &G,f ol‹wiG f zswv f wfwufºuG
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
[efyef/ tr_tcif;w&yfukd t+y;D tjywf aqmif&u G rf nfh rsuf
123456789012345678901234567890121234567890123456789012

jynfopf ESmay;/ txl;ojzifh ol‹u, kd o f l ,H=k unfpw d cf sonfh rsu0f ef;/


123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 onfx h ufy&kd v#if w&m;r#wonfb h ufrS tckid t f rm &yf
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 wnfrnfh E_wcf rf;wpHEk iS hf &J&ifjh ywfom;onfh ta0ht0du k ft
123456789012345678901234567890121234567890123456789012

wnforl sm;
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
=unfrh sm; &So
ajzmifyh if? [dw
d nf? t&yftarmif; aumif;onfh vlacsmvl
k acwfu ausm=f um;cJo h nfh ±ky&f iS rf if;om;}u;D
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
ausmaf qGEiS hf nGe‹f 0if;vdk *du k q f u dk rf sK;d ? uG,v f eG of mG ;onfh
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 q&m}uD; rif;odc. F Zmwfvu kd af usmf paearmifarmifEiS hf
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
qm;ykvif; ESi;f armifvv dk m; rajymwwf?
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
vltrsm; xdwv f ef‹ap&ef [efa&;jyjcif; r[kww f ef
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012
123456789012345678901234567890121234567890123456789012 &m? ±ky&f iS rf if;om; o±kyaf qmif[ef/ vlprG ;f aumif;tjzpf o
abmydkufap&ef }uH&G,fjcif;vnf; r&Sdavmuf? rsufpda&SŒ
vrf ; ay:wG i f vl r sm;jynf h o d y f y d w f q d k ‹ aeonf ? arSmuf a&mufvmojzifh cyfcgG cgG raeEdik o f nft h qH;k wcef;
olw‹dk onf wae&mod‹k vnfwarmharmh pkòyH0ikd ;f tHk =unfh wu¾rS yg0if&awmh.?
ae.? jy\em&S[ d efwo l nf? pyfpw
k wfonfh tusiahf =umifh twdkcsKyf&v#if jrif;vSnf;ESifh qkdifu,f ae‹cif;
vnf; vltkyf}uD;enf;wl pl;prf;csifvmonf? pufbD;udk a=umifawmif ,mOfwu dk rf [ _ k od&onf? ,mOfxed ;f &JwOD; t
tdr0f if;wcktwGi;f 0iftyfonf? vl=um;xJ wd;k a0S‹omG ;v#if &yf0wfEiS hf a&mufvmonf? rSm;onfu qkid u f ,form;? jrif;
tzdwrf pif r&Sad p&ef ausmif;vG,t f w d óf ud;udk xdyyf ikd ;f wGif vSn;f bD; usK;d yJo h nf/ qkid u f ,fa&SŒrD; uJo G nf? qkid u f ,fu
pkcsnu f m jyefv, G o f nf? xd‹k aemuf trsm;tm±Hpk u kd &f m jrif tavsmrf ay;onft h jyif ol‹tysut f pD;twGuf jrif;vSn;f
uGi;f teD; wa&GŒa&GŒuyfonf? pdwu f rl odcsiaf Zma=umifh q&mqDu wef&mwefa=u; awmif;onf? ,mOfxed ;f &Ju w
okwaf jcwifae.? &m;ojzifh rqH;k jzwf/ bufvu kd o f nf? Tonfukd yufyif;
vlyt kH v,fwiG f ol‹uakd wG‹onf? vltrsm;u ol‹ wd;k &mwGif ol 0ifygvm&jcif;yif?
tay:wGif tppt&m&m pdwcf svufcs &S[ d efw. l ? vufyu kd f olu ,mOfxed ;f &Jrsm;ESihf &JXmeudk vSr;f ta=umif;
ol/ ycH;k ay: tcsi;f csi;f vufwifo/l ar;axmufo/l wD;wd;k ajym =um;onf? tcif;jzpfymG ;r_wiG f wpHw k &m tajymif;ta&$Œ
ol trsK;d rsK;d tzHzk kH &So d nf? olu pwpfaumfvm tuôstjzL r&Sad p&ef apmif=h unfo h nf? tqH;k owf&v#if jrif;vSn;f q&m
0wfxm;um/ wku d yf tkH rJukd nmbufycH;k wGif v$m;xm;.? tavsm&f onf? wm0efcsed w f iG f ,leaD zmif; r0wfbJ t&ufe‹H
b,fbuf csKid ;f atmuf&dS aoewfoikd ;f óud;wGif ajcmufv;kH yl; waxmif;axmif;ESihf t*wdvu kd pf m;onfh ,mOfxed ;f &Jukd tr_
wvuf xnfx h m;onfukd txif;om; jrif&.? zGirhf nf[k oluqk. d ? aemiftcg Tod‹k rjzpfap&ef &Jrsm;u
xkad oewfukd aumif;aumif; jrifz;l onf? aoewf awmif;yefojzifh xkrd #jzifh tqH;k owfco hJ nf?
ud, k x
f nfwckv;kH eDu,fow k xf m;rnf/ vufuikd ±f ;kd ukrd l qif olu at;aq;wnf+idrfpGm xGufoGm;onf? odk‹
pG,zf ;kH um ywwf&yf jrif;waumifyu kH dk eDu,fa&mif tom; aomfvnf; r_cif;twGi;f ud, k w f idk u f , kd u f s 0ifa&mufum xdk
wHqyd f ±du k Ef ydS x
f m;onfvnf; yg&rdS nf? +y;D cJo h nfEh pS u f u|Eyfk f ae&mYyif w&m;ojzifh pD&ifjcif;vnf; &Sad p.? trsm;. a&SŒ
wd‹k oli,fcsi;f wodu k f 8 wef;atmifpm&if; xGuo f nfah e‹wiG f arSmufY w&m;onfb h ufrS vdu k cf . hJ / pD&if.? olonf a&SŒae
pm;aomufqidk w f ckY ol‹ukd teD;uyf awG‹jzpfco hJ nf? xdpk Ofu wOD;jzpfonf? (,mOfxed ;f &JrmS e,fòr‹d wòr‹d o‹kd r=umcif ajymif;
ol‹vidk pf ifaoewfukd trSwrf xif udik =f unfch iG &hf cJ. h ? a&$ŒcH&avawmhonf?)
22
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
yJGqlyJGvef‹vkyfv#if a'golykefxrnfh ,lxm;.? =unf h y gav? &[ef ; oH C m
,rf;yHt k v,fr;D pcsouJo h ‹kdjzpfwefonf? q&maumif;wynfh yef;aumif; awmfrsm; pdwv f ufat;csr;f pGm oDwif;
od‹k aomf }u;D onft h r_ i,fap/ i,fonfh yef o l [ k qd k & ayrnf ? acwf q d k ; oH;k cGirhf &yg? vuf0g;uyfwidk rf sm; tcsed rf
tr_yaysmufap&efEiS w hf &m;ojzifah qmif acwfysuf tcgwyg;wGif vlrsm;pk usihf a&G; ðzwfcscaH e&.? vG,t f w d rf sm;wGif
usO;f &eftm;xkwcf jhJ cif;jzpfonf? Tjzpf }uHEikd af vh r&So d nfh cufcaJ om tusihf wdu k yf 0GJ if cGyaf 'gi;f tvHEiS hf ezl;pnf;teD
&yfum; rajymyavmuf? tvm;wl aumif;wckukd ol‹q&morm;rsm;u t rsm;xnfu h m qENjya&;twGuf ausmif;
rw&m;r_rsm;ae&mtES‹H jzpfaeao;onfh aumiftxnf azmfco hJ nf? zufqpf jref om;rsm;uacsmif;ajrmif;ae.?tm%m
'Dru dk a&pD wkid ;f jynf opfwiG f jzpf.? rmppftpd;k &u wkid ;f wcGif rif;rlae csed f ykid rf sm;ESit hf a=umif;oif/h roifah y:rlwnf
olESifhywfoufI ajym&rnf wGif ol‹q&mrsm;. pdw"f mwf/ ^m%fy um±kwcf sn;f yif pD;yGm;wuf wwfovd/k
qdv k #if u|Eyfk w f ‹kd òrd‹wiG f ajymprSww f iG f nmcGet f m;ESihf acwfajymif; awmfveS f tvG,w f ulyif pD;yGm;ysuf oGm;rnf?
p&m tajrmuftjrm; &So d nf? olaÏ;ac|; a&;uvnf; tm;aumif;aecsed jf zpf.? xd‹k tjyif vlrsK;d ukd ud, k pf m;ðy
r olemðyq&mrav; aoqH;k r_/ wode;f - tm%mouf a &muf & m t Edik o f rl sm;onf axmifxJ 0if&zefrsm;
ESpo f ed ;f aiGtwk vJv, S rf E_ iS hf 3 ydik ;f jzwf wkid ;f wkid ;f / tjynfjynfwiG f w&m;wHceG f ojzifh cHEikd &f nf0aeonf? tvkyo f rm;/
vlowfrv _ kd pdw0f ifpm;p&m/ ^m%f&i$ pf wd‹k rv$ix hf El ikd af y? w&m;a&;Xmersm; v,form;wd‹k rnfonf qif;&Jayrnf?
&m tr_rsm;tjyif emrnf}u;D oufwrf; onf ormorwf jzpfa&;twGuf w pma&;q&mwd‹k . pdw"f mwfEiS hf ynm
&Snf w&m;rr_}u;D rsm;ESihf tm%mydik rf sm; &m;òyid &f m t&yfr[kw?f tm%mESihf vkyf onf aiGrifow k cf &H / qkw+f zJc&H .? u
ywfoufcJhonfh t±_wfawmfyHk r_cif; ydik cf iG /hf aiGa=u;ESihf yk*K~ v d af &; tusK;d pD;yGm; av;rsm;. tem*wfonf tarSmif
aygi;f wyHw k acgi;f &So d nf? tm;òyid &f mjzpfae.? taumif;tqk;d udk twd jzpfaeovd/k ypPKy`eu f vnf; npf
tr_oGm;tr_vmudk qifjcif tusK;d oif/h ta=umif;oifh enf;vrf;jzifh ax;aeonf ? vl i ,f r sm;vnf ;
um/ Oya'a=umif;vrf;wGif csed cf iG v f #m rSeu f efr#wpGm azmfxw k &f ef tcGirhf om? ud, k ahf jcaxmufEiS u hf ,kd f &J&J rav#muf
wzufapmif;eif; rjzpf&ef (wwfEidk o f r#) rw&m;onfh trde‹f tm%mrsm; }uD;pd;k &J? (wkid ;f jynfwiG f vlrsm;pk xdt k wdik ;f yif?
csO;f uyfonf? ud, k t hf r_onf tEkid &f ae.? txl;ojzifh tqdyk g tm%mrsm; teJi,fom aumif;Ed;k &m&m &S. d ?)
a&;twGuf ESpðf r‡yv f yk u f ikd o f nf? tr_ udk tm;prf;onf/h zDqefonfh vky&f yfreS f Ttajctaeud k ol ‹ q&m
onfrsm;tm; tvd&k o dS nft h wkid ;f a&SΠor#uv kd uf&ZJ uf&jJ zift h pd;k &uESyd u f yG f rsm;u tao;tzJ[ G k rrSw, f ?l tajccH
aqmifvrf;jyEdik pf rG ;f &So d nf? Oya'yk'rf aeonf? w&m;Oya' pk;d rd;k r_ vH;k 0r &Sad y? tm;jzif, h , kd iG ;f ysupf ;D aeonfw h idk ;f jynf/
zGiq hf ckd surf sm; t&SmtazGaumif;/ tud;k xk d o d k ‹ aom tajctaersm; t&mcyford ;f qkw, f w k rf t
_ jzpfjrifonf?
tum; aumif;onf? w&m;cGiYf pdwv f kd =um;rSmyif pOfqufrjywf ay:xGe;f ae olw‹kd uo hJ ‹kd ±_jrifonfh Edik if aH &;orm;/
vuf& csuu f sus av#mufvEJ ikd o f nf? aom ol&aJ umif;rsm;twGuf olw‹kd u v_y&f mS ;wufºuo G /l vl‹tcGit hf a&; tm;
tr_onfrsm;u yJpG m;rvdb k J wku
d ±f u kd f w&m;"rRjzifh umuG,af y;.? t"rRukd ay; jr‡iw hf ifo/l ausmif;om;ESihf oHCm
iSm;Edik o f nf? wkdufxkwfarmif;ESif.? rw&m;onfh awmftzJ‹G rsm;/xo kd rl sm;um;w&m;vuf
olonfum; t}udrf}udrf/ t pepf}u;D wckv;kH ajymif;jyefveS &f ef tkwf vGwx f ed ;f odr;f csKyaf ESmif cHae& jyefonf?
vDvD atmifjrifr_ &aeaom vlvwfyikd ;f eH&u H kd acgi;f jzifw h u
dk cf . GJ ? xdcu dk ef musif Tonfudk olwdk‹u tusKd;
A[dw k &m;±H;k a&SŒaejzpfonf? ae&mESihf t onfh a0'emrsm;udk }uw d rf w
dS u f m cg;pD; aqmif&ef enf;vrf;&Sm.? Oya'ynm
csed t f cgra&G; w&m;cGirf sm;/ w&m;±H;k rsm; cH.? olw‹kd awGonf w&m;r#wvGwf &Sirf sm; jzpfojzifh Oya'abmiftwGi;f u
jzpfwnfapol[k qd&k acsrnf? w&m;r# vyfjcif; (avmuygvw&m;) udk rsuf av#mufvrS ;f vm.? w&m;Oya'ESihf t
wr_/ vGwv f yfr. _ ta&;ta=umif;udk arSmufðya&;twGuf ydwfqdk‹wpfcHae nD umuG,fapmifha&Smufonf? EkdifiH
rnfo‹kd yakH zmf&rnf/ vku d yf g&rnfukd o onfh eH&}H uD;tm; òzdcaGJ ejcif;jzpfonf? awmfukd zsuq f ;D olrsm;tjzpf pGypf cGJ H ae
wd}uD;pGm &SmazGaeol/ trSefw&m; Tonfum; rd;k udk 'l;jzifh trSew f u,f &olrsm;. ud, k pf m;vS,af wmfrsm;/ a&SŒ
aemuf rvJrG aoG vku d yf g&ef jyifqifae yif wufwdkufaeouJhodk‹&Sd.? olwdk‹ aea&SŒ&yfrsm; jzpfvm=uawmhonf? T
oljzpfonf? 'ifjynfu h syjf ynfh a&muf&dS udk,fwkdifyif ol&Jaumif;rsm;[k qdk
&efrmS rl rsm;pGmyif vdak o;onf[k rSwf zG,&f m &S. d ? pmrsuf E S m -27od k @
23
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

(armifpGrf;&nf)
=o*kwf 18/ 2008
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456

tdkvHypfpdwf"gwf
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456
åusaemf rlvwef;ausmif;om; b0wke;f u tdv k yH pf ewfyGJ}uD;ygyJ? rlvuawmh awmifjyHK; ewfyGJvdk &SdrSmaygh?
qdw k m bmvJv@kd ausmif;om;}u;D wa,mufukd ar;zl;w,f? acgrewf a wG [ m aumif ; uif x J u +*d K vf a wG u d k
“td;k udk vSe+f yD; ypfwmaygu h ”G vd@k ajymvd@k wtHw h =o rSwf ud k , f p m;jyKygw,f ? aeewf o m;/ vewf o m;
om; cJ&h zl;w,f? tv,fwef;/ txufwef; eJ@ wuUov kd f qdw k mrsKd ;awGayg?h aeewfom;&J@trnfu vlord sm;w,f?
ausmif;om; b0a&mufawmh rE aW v;rSm taersm;w,f/ “tay: vd k ” wJ h ? tmumo 'H k ; ,Of w ck & J @ trnf
rlv aecJw h mu jrif;+cHyg? rE aW v;a&mufawmh +rdK@rtoif; jzpfz;l wmud;k ? ewfawG&@J tdv k yH pfyrJG mS yxrqH;k atmif
}u;D &J@aw;*DwoHawGe@J xrkH r$ ;f vmcJ&h w,f?+rKd @rtoif;qdw k m yJ&G olu aeewfom; “tay: vk”d ygy?J
jrefrmEdik if rH mS oufwrf;t&Snq f ;kH aw;*Dwtoif;}uD;ayg?h aeqdw k m tvif;a&mifay;wmqdak wmh ud, k yf ikd f tvif;
1930 avmuf u pwif wnfaxmifcw hJ mud;k ? tnma'o a&mifay;wmqdkawmh udk,fydkif tvif;a&mif &&Sdvdk=uwJh
+rdK@awG/ &GmawGrmS +rdK@rtoif;qdw k mawG &Sad eawmh +rdK@rqdk wjcm;+*dKvfawG[m aeudk 0ef;&H+yD; tvif;a&mif&&Sda&; t
wm rE aW v;u rlv yJqw kd mawmif rodcrhJ b d ;l ? jrif;+cH+rdK@r/ wGuf yg&rD jznfh=u&w,f? udk,fpdwfESpfyg; oef@pifap&yg
awmifom+rdK@r/ uef+rJ +rdK@rwJ?h w,f? ewfyaJG wG usi;f ywm twef=umawmh tm;usvmvd@k
rE aW v;rSm ausmif;om;}u;D jzpfvmawmh armifo*d F g& u ol&aJ umif;}uD;awGuvnf; tdkvHypfyu GJ dk usif;y=uw,f?
avmiftrnf cHxm;wJh armifomEd;k eJ@ nDtpfuv kd kd cspcf if=u [musLvDtp&dw S hJ ol&aJ umif;(5)OD;wd@k +yKd i=f uw,f? cGet f m;
wJh taygi;f toif;awG jzpfvmcJyh gw,f? 0if;az/ ay:OD;ouf/ }u;D wJh [musLvDayg?h ArmjynfrmS awmh pufb;D trnftjzpf
pEN,m;odr;f armif pwJh +rKd @rtodik ;f t0ef;eJ@vnf; xdpyf vmcJh xif&mS ;cJyh gw,f? “&mav;”wJ?h [musLvD wJ?h [musLvD
ygw,f? ay:OD;oufu +rdK@r+idr;f &J@ om;orufyg? usaemf eJ@ udk twk,+l y;D “armifArm”qdw k mvnf; ay:vma&m pufb;D
rE aW v; txu(1)rSm wausmif;wnf; aecJh &zl;ygw,f? awG emrnfysuaf wmhwmygy?J xm;ygawmhav? tJ'eD wfawG
'gayr,fh +rdK@r oDcsi;f awGukd ae@pOfavmuf qdak vh&o dS l ESpf +yD;awmhrsm; omrefvo l m;awG&@J tdv k yH pfyq JG wkd m ay:vmcJh
OD;uawmh armifomEd;k eJ@wifr;kd wd@k ygy?J armifomEd;k uawmh wm? tdv k yH , D mrSm pdu k w
f hJ yxrqH;k oHviG yf if[m vlol
ppfuikd ;f om;jzpfv@kd rE aW v;eJ@ tae eD;wJt h wGuf +rKd @roDcsi;f ra&mufzl;wJh [dk ajrmufzsm; wdkif;jynfuae+yD; [musLvD
awG ydpk akH tmif &ygw,f? olqakd vh&w dS hJ oDcsi;f awGxrJ mS Ekwf ,lvmcJw h mwJ?h Armqefqef ajym&&if ajrmufu|e;f u
tdkvHypf oDcsif;[m xdyfwef;u ygw,f? “acgrjynf/ oHviG yf ifayhg?
c&pfawmfray:rD tESpw f axmifavmufu tdv k yH pfyGu J kd *&dac:wJh acgrEdkifiHom;awG[m ppfwdkuf0goemygw,f?
qifE=JG uonf”qdv k @kd tpcs+D y;D wcrf;wem;qdak vh&ydS gw,f? rem;wrf;ppf jzpfae=uawmh bk&ifwyg;u &yfem;vdu k wf ,f/
oDcsi;f uvnf; tifrwefukd crf;em;ygw,f? tdv k yH pfyaJG wmf 'ga=umifh ewfrif;awGukd yef=um;+y;D tdv k yH pfyaJG wmf}u;D usi;f y
udk ordik ;f pmtkyf xJ rSma&m/ pmayAdrmefxw k f pmtkyx f rJ mS w,f/ tdkvHypfrSm yg0if=uzdk@tm;vHk; ppfruf &yfem;xm;&
a&m zwfz;l yg&@J ? 'gay r,fh acgryHjk yifawGzwfrrd S yd+k y;D oabm w,f? yGaJ wmfumvrSm vlawG[m ab;r&Sd/ &efr&SdbJ c&D;
ayguf em;vnf; vmcJh ygw,f? *&dyjkH yifqw kd m ewfom;awG oGm;Edik =f uw,f?
&J@ta=umif;ygy?J ewfrif; }uD;u ZD;,kw?hJ tdv k yH pfyq JG w kd m tdvk yH pfyu JG kd (4)ESpwf }urd f usi;f yw,f? qk&ol [musLvD
ewf r if ; }uD ; ZD ; ,k u d k *k % f j yK wJ h taeeJ @ usif ; ywJ h pmrsufESm-47 odk@
24
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

2010 tvGef ppftkyfpk&J htdyfrufudk


b,fvdkzsufodrf;rvJ
ZGefrIdif;
etztzdk@ 2010 a&G;aumufyGJatmif
(1) jrif acsmarmpGm usif;y oGm;Edkifa&;[m w
2008 ckEpS f arv (29) &uf u,hf aoa&;&Sifa&; jzpfw,f? 'DyGJ+yD;&ifNLD
ae@rmS etz[m a=unmcsuf trSwf qdkwmvnf; r&Sdawmhbl;/ CRPP qdkwm
( 7§2008) udk xkwjf yef+yD; - anmif vnf;r&Sdawmhbl;?
ESpyf if zG@J pnf;yHt k ajccHOya'udk twnf
jyK jyXmef;vku d af =umif; a=unmw,f? (2) u bmawG vkyv f mEdik o f vJ? etz[m
'guu dk ikd +f yD; a&G;aumufyt JG opf wck usaemf aemufqHk;ar;cGef;u p 2010 a&G;aumufyJG rwkid cf if =um;rSm-
vkyaf y;awmhr,f? +yD; ajz=unhf csiw f ,f? usaemfw@kd tm; 1? 90 ckEpS f a&G;aumufy&GJ v'fukd
tJ'Da&G;aumufyGJ+yD;vkd@ yxr vH;k &J@ 'Dae@umv vkyif ef;wm0ef bm wefz;kd rJo h mG ;atmif/ arS;rdeo f mG ;atmif
qH k ; usif ; yr,f h v$ w f a wmf r S m tJ ' D awGjzpfrvJ? tenf;qH;k 2 ck &Srd ,f xif enf;rsKd ;pHek @J aqmif&u G v f rd rhf ,f?
anmifEpS yf ifz@JG pnf;yHk tajccHOya'qk+d y;D w,f? wcku Adv k o f ef;a&$ vufrw S ef @J 2?a':atmifqef;pk=unf/ trsKd ;om;
bdow d o f eG ;f avmif;+y;D tajccHOay' ESihf t&Sufr&Sd twnfjyKvkduf+yDvkd@ a=u 'Dru kd a&pDtzG@J csKy/f CRPPESiahf &G;aumuf
tnD Adv k u f sp;kd rd;k cGiu
hf kd etzppftyk pf k nmvdkufwJh 2008 tajccH Oya'udk yGJ tEdik &f ygwrD sm;&J@ tcef; u¾awG
u rdef@rdef@}uD; t&,lawmhrSm jzpfyg jywfjywfom;om; wdkufzsufypfa&;/ udk wprusef ajcrGypf+yD; w&m;0ifvyk f
w,f? 'g[m etz&J@ tdyf rufjzpfw,f? 'DtajccHOya'ukd enf;enf;av; rS &Sif ydik cf iG ahf wGuo kd nk atmufa&mufatmif
'g[m etz&J@ pdwful; ar#mfrSef;csuf oefcGifh/ oufa&mufcGifh touf0ifcGifh vkyyf pfvrd rhf ,f?
jzpfw,f? 'Dtyd rf ufawGjynfzh @kd 'Dpw d uf ;l ray;a&; vkyif ef;wm0efjzpfw,f? 3?jynfwiG ;f rSm&Sw d 'hJ rD u
kd a&pDvy_ &f mS ;
ar#mv f ifh csuaf wG &&Szd @kd ol rD;uke, f rf; aemuffwcku 90 a&G;aumuf aqmif&Gufaeolrsm;&J@v_yf&Sm;EdkifpGrf;
ukef enf;rsKd ;pHk xk;d ppfqifovkd aqmif yG&J v'fudk tajccHwhJ 'Drdkua&pDacwf awGukd tpGr;f ukef uef@owf ydwf qd@k
±Guv f yk u f ikd f vmawmhrmS jzpfw,fqkd opfw&yfudk zefwD;wnfaqmufa&; xm;+yD; vlxk v_y&f mS ;r_awG b,fvkd rS
wm tajrSmftjrif wpHkw&m}uD;ol vkyfief;wm0efjzpfw,f? 'Dwm0ef 2 ray:ayguaf pa&; twGuf rD;uke, f rf;
b,forl qdk rSe;f qrd=uvdrv fh @kd usaemf ck[m wck+yD;rSwck vky&f rSmrsKd ; r[kwf ukef umuG,v f rd rhf ,f?
xifygw,f? bJ? wqufwpyfwnf; qufwu kd f t 4?typftcwf &yfpx J m;wJh wkid ;f &if;
'ge@J ywfoufv@kd usaemf acgi;f ajctae tcsdeftcgawGeJ@tnD vkyf om; vufeufuikd f awmfveS af &;tif
xJ ar;cGe;f 3 ck 0if0ifw;dk aew,f? et aqmifoGm;&rSm jzpfw,fvdk@ usaemf tm;pkawGukd vufeufjzKwfypfa&;t
zu bmawGvyk v f mEkid of vJ? tck et jrifw,f?b,fvkd vky=f urvJ? b,fol wGuf enf;trsKd ;rsKd ;oH;k +y;D tm;xkwf vH;k
z bmawG pvkyfae+yDvJ? usaemfwdk@ awGe@J vky=f urvJ? b,ftm;udk t"du yrf; vmvdrrhf ,f?
tm;vH;k &J@ uae@umv vkyif ef;awGu tm;tjzpf r¾dKifjyK=urvJqw kd m us 5? usaemfw@kd tiftm;pktwGi;f u
bmawG jzpfoifo h vJ? 'Dar;cGe;f awGukd aemfw@kd quf+yD; pOf;pm;=u&vdrrhf ,f? nDnw G af &;udk enf;empHk oH;k +yD; wqifh
tm;vH;k vnf; pdw0f ifpm; =ur,fxifyg (3) wd;k xk;d cGJ vmvdrrhf ,f?
w,f? 'gawGukd usaemfw@kd ajz=unh=f u 'kwd,taeESihf yxr ar;cGef; 6?rpPwmbefurD eG ;f tygt0if Edik if H
&atmifAsm? udk jyefaumuf=unhcf siyf gw,f? etz w um&J@ zdtm;awGukd tauG@tywf
25
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
awG/ yg;pyfuwdawGe@J a&Smifwrd ;f avsmh [murS Mandate tppftrSef Man- 0ef;&Hoal wGukd jyKrlusL;vGeaf ewJh etz
cs ypfvrd rhf ,f? date Brand New qdw k mrsKd ; uav; &J@ Oya'rJh vky&f yfawGxu J wcsKd @jzpf=u
7?em*pfrek w f ikd ;f ab;oifh jynfoal wG uvm; pum;awG ajymqdak e=u+yD? w ygw,f? typf&yfxm;wJh tiftm;pk
twGuf &&Sv d mr,fh tultnDawGEiS hf &m;0ifwnf&SdaewJhtrsdK;om;'Drdku awGEiS hf typfr&yfao;wJh tiftm;pkrsm;
taxmuftyHah wGukd ppftyk pf Ek iS hf ppf a& pDtzGJ@csKyf/ XmecsKyf&Hk;ESihf A[dkt udv k nf; trsKd ;rsKd ;zdEySd /f +zKd czJG @kd AsL[mcs+y;D
tkypf &k @J aqGawmfrsKd ;awmfwpk ud, k u f sKd ; vkyftr_aqmiftzGJ@udk carmufpkwf aqmif&u G af e=uwmyg? ZGef 30 &ufae@
twGuf ck;d ,l oH;k pG&J if; wzufrmS vlxk }uD;wifxm;wJhtaqmuftODa[mif; rSm &efuek w f idk ;f rSL;u typf&yfxm;wJh
zdEyS af &; ,E &W m;awGukd wd;k cs@J wyfqif }uD;xJu tzdk;tdk}uD;awGu qdkwJh +ird ;f tzG@J awGurkd ;l ,pfaq;0g;udpaP wGEiS hf
vmvdrrhf ,f? toHk;tE_ef; rsdK;txd apmfum;ESdrfh rywfoufz@kd az:+y;D owday;wJh enf;ESihf
8?}uHz@JG ukd a&G;aumufy0JG ifz@kd ygww D cs+yD;ajymqkdvmae=u+yD? trsdK;om; +cdr;f ajcmuf jywm? rGejf ynfopfygwED iS hf
&yftjzpf jyifqifz@JG pnf; ay;wmtjyif 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf &H;k a&S@rmS udyk J }u@H z@HG EiS hf typfcwf &yf pJjcif; (13) ESpaf jrmuf ae@
etz =oZmcH vufa0cH aygupf ;kd ayguf pGr;f tm;&Siaf wG um;awGe@J xd;k qdu k v f m tcrf;tem;udk etzbufu tqifh
p tiftm;pkav;awGukd ygwaD xmif cGihf &H k ; a&S @ u tzG J @ csKyf tzG J @ 0if a wG E S i f h jrifh t&m&Srd sm; rwufa&mufonfeh nf;
0ifa&muf ajc&_ycf iG hf zefw;D ay;vdrrhf ,f? axmufcH 0ef;&Hoal wGukd +cdr;f ajcmuf / jzifh rGefjynfopfygwDudk aoG;wkd;prf;
'gawGudk wck+yD; wck od@k r[kwf +yD;awmh 0if&u kd /f +yD;awmh um;ay: qGJ =unhw f m?
qufwu kd f vkyv f mvdrrhf ,fv@kd us aemf wif +yD;awmh b,fqrD eS ;f rodwhJ ae&m ygwaD wG rSwyf w kH ifciG jhf yKwJt h cg
rSe;f q =unhrf w d ,f? etztzd@k 2010 udk ac:oGm;+y;D zrf;csio f vkd zrf;csKyx f m; ygwDawGaxmif=uzdk@ aqmf=o&if;/ w
a&G;aumufyGJ atmifjrifacsmarmpGm qdw k mrsKd ;awGudk Oya'rJph mG w&m;enf; zufu vufeufjzKwzf @kd / &JtoGiaf jymif;
usi;f yoGm;Edik af &;[m wu,hf aoa&; vrf; ruspmG vkyv f mae=u+yD? zdk@/ jynfol@ppftoGifajymif;zkd@/ }uHpnf
&Siaf &; jzpfw,f? 'Dy+JG yD;&if NLDqdw k m 'gESifhywfoufvdk@ wpHkw&m tm;xkwaf ewm pwJh rvkyo f ifh rvkyf
vnf; r&Sad wmhb;l / CRPP qdw k mvnf; ajz&Sif;ay;zdk@/ zrf;qD;xm;olrsm; jyef tyfwmawGukd vkyv f maeygw,f? w
r&Sad wmhb;l ? v$wzf @kd Adv k o
f ef;a&$xH wku d &f u
kd t f zG@J +ydKifeufxrJ mS DKBA ESihf etzwyf yl;
tEdkif&ygwDqdkwmvnf; r&Sd csKyf OuUXud, k w f ikd u f pmyd@k ta=umif; wG+J yD; KNU pdkrdk;a'oawG twGif; xkd;
awmhovkd 90 a&G;aumufyJG &v'fqdk =um;wmudk &Sw d ,fv@kd ukd ratmifah rh ppfawG qifvmaeygw,f? KNU t
wmvnf; r&Sad wmhb;l ? vufeufuikd f wmqdw k hJ tcsKd ;rsKd ; csKd ;jy+yD; apmfum;=u wGi;f xk;d cGaJ e±HEk iS w hf if tm;r&awmhbJ
awmfveS af &; tiftm;pkawGe@J t+yD;r wmyg? 'Dvkyf&yf[m Oya'rJh w&m; General Agreement qdw k mukd acsmif
owf&ao;wJh typftcwf &yfpaJ &; jy vufvw G f jyKrjl cif; jzpfwma=umifh wkid ;f xk;d +yD; tjrpfjywf acsre_ ;f a&;udk vH;k yrf;
\emqdkwmawGvnf; r&Sdawmhbl; jynfta&;twGuf tifrwef &ifav; wmawG vkyv f m aeyg w,f ?
vd@k olu tydik f wGux f m;wmjzpfw,f? zG,jf zpfa=umif; 0g&ifEh ikd if aH &;orm;}uD; EdkifiHwum&J@ zdtm;udkawmh
tm;vH;k udk 'DwyGw J nf;ESihf &Si;f xkwyf pf rsm; a=unmcsufwapmif xkwfjyef em*pfupd rP mS Asean ,UN etz yl;
vdkufEdkifvdrfhr,fvdk@ pdwfcsvufcs ,Hk vdu k af wmh 0g&ifEh ikd if aH &;orm;}uD;awG aygi;f aqmif&u G af &; qdw k mavmufEiS hf
=unfxm;wm jzpfygw,f? 'ga=umifh 'DyJG udk NLDaemufvu kd af wGv@kd ao;odrf tom qdik ;f xm;+yD; Edik if aH &;udpu P kd rSed ;f
udk b,fenf; ESirfh S tysuf rcHEikd b f ;l ? 'D oGm;atmif rav;rpm; ajymqdak e=u xm;zd@k }udK;pm; aqmif&u G af eygw,f?
yGu
J dk b,favmufyJ &if;& &if;& &if; ygw,f? Edik if aH &;udprP mS awmh 2010 a&G;aumuf
awmhr,fv@dk pdwyf ikd ;f jzwfxm;wJyh kH [m a':atmif q ef ; pk = unf E S i f h yGrJ w S yg; bmqdb k mrS pdwEf iS ahf wmif r
tawmfu h kd jrifomygw,f? NLDudk 0ef;&HaxmufcH aeolukd /Auo ypfrmS ;eJ@ qdw k mrsKd ; vkyaf qmifaewmyg?
etz tck bmawGvyk af e+yv D ?J ausmif;om;awGudk em*pfrek w f idk ;f oifh (5)
tckudkyJ NLD ESifh tEdkif&ygwDrsm; &J@ olawGqD oGm;+y;D / ulnaD ewJh tEkynm etz[m tJ'Dvdk ol@udpPol
&xm;wJh vlxk Mandate udk apmf &Siaf wGudk o&Jr&J pD;ovdk vku d v f zH rf; pepfwus aZmufcs aqmif&u G af e+yDr@kd
um;armfum; ajymqdkae=u+yD? olwdk@ qD; ae=uygw,f? 'gawG[m w&m;0if usaemfwdk@[m usaemfwdk@&J@ vkyfief;
[m Mandate Date Out }uD;/ igwdk@ wnf&adS ewJ Edik if aH &; ygwED iS hf axmufcH wm0efawGudk pepfwus/ ajcvSr;f &S&d dS rk
26
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
cs jyifqif=u&vdrrhf ,f? bmvkv d yk =f u rSm uk, d pf u D , kd pf D tpGr;f ukef wm0ef,l }uD;ESit hf wl b,fvdk csw D ufEikd rf vJ/ vl
rvJ? b,foal wGe@J vky=f urvJ? b,f =u&vdrrfh ,f? wOD;csi;f wm0ef,rl e_ @J pk xk}uD;&J@ tm;ud;k b,favmuft& ,l
tm;udk t"du tm;tjzpf r¾dKif jyK=u aygif;aqmifacgif;aqmifr_udk tpGrf; Edik rf vJ qdw k m[m 'Duae@ wdu k yf JG 7J@
rvJ? usaemfw@kd [m 90 a&G; aumufy&JG ukejf riS w hf if=u&vdrrhf ,f? wku d yf o JG ¾ef tqH;k tjzwfjzpfygw,f?
v'fEiS hf tEdik &f ygwrD sm;. wnf&cdS iG Ehf iS hf [m trsKd ;rsKd ; jzpfEikd yf gw,f? vlxv k y_ f tiftm;pktoD;oD;=um; nD
w&m;0if &yfwnfv_yf&Sm;cGifhawGudk &Sm;r_ vlxw k u dk yf /JG ppfa&;wdu k yf EJG iS hf oH nGwfa&;udk wnfaqmuf/ tm;vHk;
umuG,=f u&vdrrhf ,f? 0ef;&H=u&vdrhf cif;wrefcif;wku d yf pJG wJh wkud yf yJG kH o¾ef vdu k Ef ikd rf ,fh bHvk yk if ef;pOfwckukd csrw S /f
r,f? etzu ppfqifa&; (Operation) aygi;f pHk rdryd ikd Ef ikd uf |r;f usi&f me,fy,frmS e,fy,fwidk ;f rSm rdrw d @kd &@J vkyu f ikd Ef ikd pf rG ;f /
wckozG,/f xk;d ppfwckozG,f jyifqif rdrd ydik Ef ikd u
f |r;f usiaf om enf;emESihf 'D awGudk 10 q/ tq 100 jriS w hf if/ vlxk
wmudk usaemfw@kd bufu jyifqifcsuf pk pnf;&&Sx d m;wJh bHv k yk if e;fpf OfawGukd tm;udk t&,l/ vlx&k @J a0'emudk wku d f
r&Sd/ wnfaqmifr_r&Sd/ pepfuswhJ ajc wufpHk&GufpHk taumiftxnfaz: =u yGJ&J@ tpjyKcsufawGtjzpf ajymif;vJ/
vS r f ; r&S d / wOD ; aumif ; wa,muf & rSmjzpfygw,f? wdu k yf iJG ,frsm;uae tqH;k tjzwf wdu k f
aumif;eJ@b,fvrdk S umuG,Ef ikd rf ,f r usaemfwkd@rSm tcsdefu tiffr yGJ tqifx h d tcGit hf cgaumif;rSm wGe;f
[kwb f ;l ? ausmv f m$ ; tEdik ,
f El idk rf ,f r wef tuef@towf}u;D ygw,f? tcku wif/ qdw k hJ tqif;awGukd pepfuspmG
[kwb f ;l qdw
k mu aocsmw,f? pwGurf ,fq&kd if 18v/ v 20 yJ &Sad wmh pdw&f n S pf mG / tajrSmt f jrif}uD;pGm usm;
'ga=umihf twGi;f rSm jzpfap/ t wmyg? 'DumtwGi;f rSm vlxu k kd tcdik f ukyu f sm;cJ aqmif&u G Ef ikd f =ur,fq&kd if
jyifrmS jzpfap tm;vH;k vku d yf gEikd rf ,fh t trm pnf;&H;k jyifqif=u&vdrrhf ,f? rdrd -etz ppftyk pf &k @J t}uH,w k u f dk &du k f
ajccHvyk if e;fpOfawGukd taotcsm &Sm wd@k twGuf tm;xm;&m t"du r¾dKif csKd ;zsuo f rd ;f ypf+yD; 'Dru kd a&pDacwfopf
azG csrw S &f vdrrhf ,f? tJ'v D kd tm;vH;k ndS [m vlrsKd ;aygi;f pHk jynfov l x k }k u;D u vGJ wckudk rkcsuykd J wnfaqmufEikd v f rd q hf kd
Edi_ ;f &SmazG&&Sxd m;wJh vkyif ef;wm0efawG vd@k wjcm ;r&Sb d ;l ? vlx}k uD;udk usaemf wm usaemf &J&J ajymcsifw,f?
udk tiftm;pk toD;oD;u us&mtcef; wd@k b,favmu pf nf;&H;k Edik rf vJ/ vlxk 7-7-2008
(zd&k rf*sme,frS ul;,laz: jyygonf)
pmrsuf E S m -23rS axmif'%fukd r_Ir[kw?f wdu k yf wGJ ck vufxufwiG f r&&Scd ahJ om ppftm%m
odk‹jzifh ESpfOD;ESpfzuf ta=umif;yg=u quf ð yjcif ; jzpf o nf ? rw&m;r_ u d k &Sipf epf uif;pifaom wdik ;f jynfopfwiG f
onf? w&m;r_jzifh wdu k yf 0GJ ifjcif;yif? ESpzf uf vdktyfv#if vdktyfovdk ae&mES i f h
w&m;Oya'onf vlwkdif;udk pvHk;u rdkarmufc|efxufaom pdwf tcsed tf cgra&G; w&m;cGirf sm;/ w&m;±H;k
wajy;nD umuG,. f ? tm%monf "mwfrsm;jzifh w&m;r#wa&;wku d yf GJ 0ifchJ rsm; jzpfwnfap&ef qufvuf tm;
tm%m&Siu f kd t"duxm; umuG,. f ? =uonf? vlxw k &yfv;kH yg0ifqifEa$J om xkwaf yOD;rnf? Tonfyifv#if ol‹q
w&m;Oya'xuf tm%mu ykrd t kd pGr;f wkud yf }GJ uD; jzpfxeG ;f vmum wkid ;f jynf &morm;rsm; qmavmifiwfrGwfpGm
xuf qH;k jzwfEikd o f nfh wkid ;f jynfwiG f jzpf onf tm%m&Sipf epfatmufu vGwf wnf aqmufcahJ om wdik ;f jynfopfyif
.?rw&m;aomtrde‹f /tm%mukzd D qef ajrmufco hJ nfrmS r=umvSao;ay? jzpfayvdrrhf nf? trSeu
f m; ol‹q&mrsm;
olrsm;tusOf;usaeonf?xdk‹a=umifh Oya' pd;k rd;k ap&ef óud;yrf;tm; yifv#if jynfopf wnforl sm; jzpfay
tm%mzD q ef o l r sm;ud k Oya'jzif h xkwaf eqJ jzpfonf? w&m;Oya'. t awmhonf? jynfopf wnforl sm;yif æ?
umuG,&f rnfh tvkyu f m; rvG,f vS? apmift h a&Smufukd jynfow l &yfv;kH nD
odk‹aomf w&m;Oya'udk/ t wlr#wl cHpm;&cGi&hf ap&ef a[majymyJG (tem*wfo‹kd ar#m&f nfum ,cifEiS hf
rSewf &m;udjk zifh trsm;jynfol ydrk kd od&dS rsm;/ oifwef;rsm;/ pnf;±H;k v_‹H aqmfrr_ sm; ,ck jzpf&yfreS rf sm;tm; aygi;f pyfcpH m;
&efESifh wkdif;jynf. tajctaerSefudk tifwkduftm;wkduf ðyvkyfaeqJjzpf a&;zJ‹G ygonf?)
urBmw0Sr;f jrifom&ef vkyu f ikd o
f nf? onf?ol‹q&mrsm;ujzifh uG,v f eG cf =hJ u
Tonfukd ESpzf ufpvH;k u odonf? t av+y;D jzpfonf? &J&ifah tmif(e,l;a'vD)
csKyftaESmifukd ra=umufvef‹/ ESp&f n S f olonf ol‹ q&morm;rsm;
27
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

-ta±S@t&yfwiG ±f =dS uukeaf om a0ae,s ouf±o dS wW0gtaygi;f aomucyford ;f uif;a0;=uygap?


-taemuft&yfwiG f æ æ æ æ æ æ æ æ æ?
- æ æ æ æ æ æ æ?
-vltcsi;f csi;f Edypf ufjcif;uif;a0;=uygap?
-'d@k arwWmpGr;f urBmv$r;f +idr;f csr;f =uygap?

'DtoHawG[m +yD;cJah omESpf 2007/pufwifbmv trdArmjynftwGi;f b0*fnaH tmif ysv H iG af ecJah om jrwfpmG bk
&m;.om;awmfrsm;/Ak'. < tarGukd vufqifu h rf;o,faqmif&if; bmom.tusK;d /omoemh.tusK;d /'umawmfw@kd .tusK;d
udk o,faqmifay;aeaom &[ef;oHCmawmfw@kd . "rREiS t hf "rR wdu k yf rJG S ysv
H iG chf &hJ onfh arwWmokw±f w G q f kd qkawmif;oHawG
jzpfonfukd ,ae@wikd f trSw&f ae=uOD;rnfjzpfayonf?
wdik ;f jynftwGi;f rSw D if;aexdik =f uukeaf om tusyt f wnf;trsK;d rsK;d udk c g;qD;&ifqikd &f if; 'kuyQ ifv,fwiG ;f epfoxuf
epfreG ;f ae&aom jynfow l @kd .b0udk pmemaxmufxm;um 'umESiq hf &m trSo D [JjyKae&o!feh nf;wl 'umwd@k uyfaom
qGr;f uGr;f twGuf 'umwd@k aus;Zl;udk jyefvnfay;qyf wke@f jyef&o!fh taejzifh jrefrmEdik if t H v,fyikd ;f yckuLU oHCmawmfrS
+idrf;csrf;pGmpDwef;vrf;av#muf=u&mwGif tm%mrSvGJ+yD; bmom/omoem/oHCm qdkonfudk cGJjcm;rodEdkifo!fh
rdpm> ppfbv D ;l wd@k rS yckuLU t±Sio f jl rwfw@kd tm; t=urf;zufwu kd cf u
kd +f y;D &ufpufpmG wdik w f iG }f uKd ;wkwf ±du
k Ef u S &f mrS "rREiS thf "rR
wd@k . wdu k yf t JG quftjzpf wjynfv;kH ±Sd oHCmawmfxt k wGi;f ysH @Eo HS mG ;um ywWeu d KU ZeuHaqmif&onftxdjzpfymG ;apcJo h nfh
pufwifbm oHCmhta&;tcif;}uD;udk a±$0ga&mifawmfveS af &;(0g)pufwifbmawmfveS af &;[lI jrefrmESiu hf rBmoh wif;rD'D
,mwd@k wiG f t}u;D tus,yf sH @E@HS omG ;ap+y;D urBmjh ynfow l &yfv;kH tm±Ht k pdu k cf cH &hJ o!fh tm%m±Sipf pftpd;k &. &ufpufq;kd 0g;
o!fv h yk &f yfukd rsu0f g;xifxif jrifawG@c&hJ ayonf?
y&d,wW/d yÉdywW/d yÉda0" 0"qdak om Ak'. < wm0efukd xrf;aqmifaeaomoHCmawmfw@kd twGu‘f Ak'u < ,kd =kH unfu;kd uG,f
aomEdkifiHwckrSmt=urf;zuf±dkufESuf/+zdKcGJzrf;qD;cJhyHkrsm;rSm ,HkEdkifp&mr±Sdyg’g’?'gawG[m &mZ0ifwapmifvHk;&J@jrefrmh
ordik ;f rSww f rf;rSm t±dik ;f pdik ;f qH;k pmrsuEf mS wckq&kd ifvnf; rrSm;Edik af y?æol æolw@kd awG vky&f ufc=hJ uonf/æAk'b < momxGe;f
um;w,fqdkwJh jrefrmEdkifiHxJrSmawmif ArmvlrsKd;awGjzpf+yD; oHo&mqdkwmudk ra=umuf/0Éfvdkufonfqdkwmudk
ra=umufyJæolwdkawGvkyf&ufcJh=uonf/æb,fvdk trdkufarSmifawGu olwdk@awGudk/olwdk@&J@todw&m;awGudk
tJh'Davmuf rdkufrm;apcJhygoenf;?æpufaoewfusnfqHawGa=umifh &[ef;±Sifvl/ausmif;om;/jynfolwdk@ twkH;
t±Hk; pufwifbmwGif usqHk;cJh&ayonf?pufwifbmonf ewfqdk;wdk@. usdefpmoifhcJh&ayonf?
28
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
od@k aomf oHCmwd@k wm0efauscahJ yonf?'kuyQ ifv,fa0aeaom cdu k ;kd &mrJah eaom acgi;f aqmifrr_ ahJ eaom jynfow l @kd
udk OD;aqmifra_ y;cJah vonf?tm%m±Siq f w kd m qefu f si&f rnfqakd om todw&m;udk rsK;d qufopfwcko@kd vufqifu h rf;ay;Edik cf hJ
ayonf?,ae@tcsed t f xd rsK;d qufopfw@kd oHCmwd@k cif;ay;cJah om aoG;cif;vrf;ay:wGif tvSrH vJ csw D ufaeonfuakd wG@&
ayrnf?pufwifbmwGif oHCmi,fw@kd nD!w G pf mG pnf;urf;±Spd mG arwWmokwu f kd ±Gwq f ukd m qd;k oGr;f &rf;um;aom ppftyk pf k
udk urBmodatmif OD;aqmifaz:xkwfjycJhayonf?t&if;tESD;um; }uD;rm;ayonf &[ef;±Sifvlwdk@ aoG;ajr=u&um
&[ef;±Siv f w l @kd rw&m;zrf;qD;axmifoiG ;f tusO;f usjcif; cHc&hJ ayonf?,ae@onf pufwifbmawmfveS af &;}uD; wESpjf y!fh
ajrmuf+y;D jrefrmjynf±dS axmiftoD;oD;wGif pufwifbmawmfveS af &;(0g)a±$0ga&mifawmfveS af &;}u;D wGif owW±d pdS mG ta=umuf
w&m; uif;rJph mG yg0ifc=hJ uukeaf om &[ef;±Siv f jl ynfow l @kd etz.tusO;f axmiftoD;oD;ESihf w&m;±H;k toD;oD;wGif rw&m;
wyfxm;o!fh yk'rf rsm;pGmwd@k twGuf w&m;r#wr_uif;rJph mG w&m;&ifqikd af e&ayonf?rdpm> wd@k urf;ukeaf tmif rdu k af e=uay
onf?t0DZu d kd wGi;f eufeufw;l um qif;ae=uayonf? Ak'o H< &%H *pPmrd/"rRo H &%H *pPmrd/oHCo H &%H *pPmrdrS oHCo H &%H
*pPmrd qdak om oHCmudyk al Zmf qnf;uyfyg. [laompmom;udk ausmv f m$ ;±Gwq f akd eayonf?oHCmhaus;Zl; arhwwf=uukeaf y
onf?pufwifbmrSm OD;aqmifoC H mwd@k wm0efausco hJ vdk aemufvu kd f ud, k af wmfw@kd vnf; wm0efausc=hJ uygonf?
'Dae&mwGif wcka&;jyvdo k nfrmS e0w/etzwd@k &@J Adv k cf sKyfawG r_v d akd ygrsm;aeaom acwftcgY wcsed w f ek ;f u
wyfrawmfzcif}uD;/jynfolucspfaom trsKd;om;acgif;aqmif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef; ouf±Sdxif±Sm;±SdaepOf tcgu
oHCmawmft±Sio f jl rwfw@kd tm; av#mufxm;cJah om rde@f ceG ;f wyd'k t f m; jyefvnfaz: jycsiyf gonf?
‘,ck oHCmawmft&Sijf rwfrsm;tm; oD;jcm;Iavsmufxm;vdyk gonfb&k m;?t&Sio f jl rwfrsm;bk&m;?t&Sib f &k m;wd@k
onf tvGex f ;l uJaom Ak'o < moemawmfxrf; &[ef;jrwfrsm; jzpfawmfr=l uygonf?t&Sib f &k m;wdk u h omoemawmfa&mif
xGe;f ajymifatmif tm;xkwaf wmfr=l uyg?urBmavmu}uD;udk omoema&mif tvif;ay;awmfr=l uyg?odk rh o S mv#iu f rBmol
urBmom;wd@k arwWmw&m;yGm;rsm;I orpdwW ESihf nD&if;tudk armif&if;ESruJo h kd ah eEkid =f uygvrd rhf nf?t&Sio f jl rwfrsm;udk bk&m;
wynfah wmfwkd u h ;kd uG,q f nf;uyfygonf?wurBmvH;k ud;k uG,q f nf;uyfonfwkd u h v kd nf; jrifcsiyf gonf?wynfah wmfw@kd Eikd f
iHwiG o f mru wurBmvH;k rSmyif arwWmw&m; ormpdwW oabmxm;wd@k ukd jyKjyifEikd af om pGr;f yum;t&Sib f &k m;wdk rh mS &Syd gonf?
TpGr;f yum;udk oH;k &mY atmifjrifawmfryl gv#i rf Ek\vlwrsK;d vH;k tpOftquf ESpyf &dap>'&Snv f sm;pGm&Scd ;kd ylaZmf=uygvrd hf
rnf?TuJo h kd ah qmif&u G rf o
_ nf omoembufu=unfI h jrifjh rwfonfr[kwyf g?wynf ah wmfwkd . h Edik if EH iS vhf rl sK;d twGut f
jrifjh rwfq;kH aom Edik if aH &;udk aqmif&u G &f mvnf; a&mufygonfb&k m; wynfah wmfwkd Eh ikd if aH wmft&yf&yfokd =h uGa&mufawmf
rljy;D v#if arwWmw&m; nD!w G af &;w&mrsm;udk a[mawmfr=l uyg? jrifjh rwfaom vGwv f yfa&;w&m;awmfrsm;udv k nf; a[m
awmfr=l uyg? jrifjh rwfaom vGwv f yfa&;qd&k mY vGwv f yfpmG bmomw&m;ud;k uG,Ef ikd rf _ /vGwv f yfpmG umva'ora&G;a[m
ajymEdik rf /_ a=umuf&@HG p;kd &dryf yl efjcif;rS uif;vGwrf /_ vltvle b0rSvw G af jrmufr_ ponfw@kd jzpfygonf? t&Sio f jl rwfw@kd onf
oH;k vl@xw G x f m; jrwfpmG bk&m; =o0g'ay;awmfrcl o hJ nft h wdik ;f ty`rma'e orma'x rarhravsmb h J tpOfxm0&tm;xkwf
=uzd@k wynfah wmfw@kd ArmvlrsK;d wrsK;d om;vH;k udk qH;k rawmfawmfryl gb&k m;?Tod@k aom rdru d , kd rf rd od mv#if tm;ud;k r_jzifh
wynfah wmfw@kd .vlrsK;d onf avmukwaf vmuD ESpv f t D usK;d xl;rsm;udk cHpm;Edik af tmif aqmif±u G Ef ikd =f uayvdrrhf nf?t±Sijf rwf
rsm;Y TuJo h @kd aom rGe@f jrwfonfh wm0ef0wW&m;rsm;±Syd gonf?TrGejf rwfaom wm0ef0wW&m;rsm;udk ausyeG pf mG xrf;aqmif
awmfr=l uygb&k m;?wynfah wmfw@kd rmS t±Sio f jl rwfrsm;udk ±dak oav;jrwfpmG wdu k w f eG ;f pum; av#mufxm;jcif;udo k m jyKvkyf
Edik yf gonfb&k m;?’(z/q/y/v tzG@J csKyfnv D mcHred @f ceG ;f )
Todk@ AdkvfcsKyfrdef@qdk av#mufxm;cJhonfh twdkif; 2007/pufwifbmvwGif wm0efausyGef OD;aqmifr_ay;cJhaom
oHCmawmft±Sio f jl rwfw@kd ukd pHqk ,fjzmvufprkH ;kd I oHCmylaprd/oHCmylaprd[@k t}udr}f udr±f w G q f &kd if; pufwifbmawmf
vSeaf &;}u;D twGi;f yg0ifqifEcJG =hJ uaom &[ef;±Siv f t l aygi;f wd@k tm; OD;cdu k /f OD;!Gw&f if; acwfopfjrefrmhordik ;f wGif armfueG ;f xd;k
tyfygonf?
0if;rsKd;

29
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

30
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

Nird ;f // [m; wdu Yk okd ed ;f wpfa,mufuawmY acgif;wukwu f w k f vufw


vIyv f yI ef YJ rtm;&atmifyguvm;? bmtvkyaf wGrsm;½Iyaf ejyef enf;u'Dvw kd ?YJ Edik ;f tvJ
wmygvdrahf emf/ Aif;tMurf;zufwu kd cf ukd f
od e f ; / / udprö sm;ajrmif vlwaYkd bmifqo kd rIwv f m; udNk ird ;f &,f?waeYwaeY rINy;D rSmtar&duefvif;
'Dvykd J ukwaf evIyaf e&wmygyJ? uJ qdyk gOD;? bmawGrsm;xl;wke;f / ,keBf u;D rsuaf xmifeY ND y;D
Nird ;f / / xl;w,f&,f[w k yf gbl;Asm? ckvakd cgif;½Iyaf ewJu Y o kd ed ;f wa,muf tBurf;zuform;awG cdk
xyfNy;D acgif;pm;p&mav;rsm; Mum;csirf vm;&,fvYkd [J [J [J vH&I m tmz*efepöwefukd
vmcJYwmyg/ 0if wdu k w f ,f r[kwf
od e f ; / / tif; aumif;vSaygYAsm? rdwaf umif;aqGaumif;yDoygayw,f/ vm;/tJ'D txd Edik if w H
udik ;f udik ;f b0b0u 0#fa<u;vdyYk rJ w S yf gw,fAsm? vm&if;udpö umutdak uao;w,f/
om qdak wmfryl g/ od e f ; / / [kww f ,f? t,fcu kd 'f g;
Nird ;f / / qdak wmfr&l rSmjzifY tvdak wmfrwlEikd w f YJ taMumif;awGyJ q&mode;f tzGUJ u wmvDbeftpd;k
a&U/ &&JU apmifaY ½SmufreI YJ tm
od e f ; / / tdAk sm? tvdak wmfrwlEikd &f atmif bmawGrsm;rdv Yk J q&m&JU/ z*efrmS tajcpdu k f vIyf
Nird ;f / / 'DvAkd s? e,l;pf0o d wif;r*¾Zif; xJrmS zwfvu kd rf w
d mav;wckaygY ½Sm;aewm&,f? bifvm
aemf'aD eYvt kd csed t
f cgrSm 'Dru kd a&pDet YJ &if;½Sipf epf b,ftjzpf 'ifukd vTt J yfzYkd tar&d
uydkta&;BuD;ovJwJY/ uefu awmif;qdw k mudk
od e f ; / / b,fEY , S f b,fEY , S ?f 'Drukd a&pDet YJ &if;½Sipf epf bmuydt k a&;Bu;D wmvDbef tpd;k & ajymif
ovJ? [kwpf ? b,fvkd ar;cGe;f Bu;D vJAsm? ordik ;f wavQmufrmS tJ'D ajymif wif;wif;jiif;qef
ESpcf [k m '*Fg;wpfc&k UJ acgif;eJyY ef;vdyk rJ [kwv f m;q&m&JU? Edik if aH &; cJw
Y m&,f qdak wmY tmz
rSm 'Dru kd a&pDpepf? pD;yGm;a&;rSm t&if;½Sipf epf? a,bk,stm;jzifY *efppfyu JG usKd ;aMumif;
u tJ'v D rkd [kwv f m;/ qDavsmrf I ½So d vdk urÇmY
Nird ;f / / a,bk,stm;jzifY [kwyf gw,fav? 'DEpS cf [ k m wck½&dS if wck½?dS wck axmufcrH v I J &cJY ayo
r½S&d if aemufwckvrJ ½SEd ikd w f YJ pepfawGvYkd a,bk,sox d m;Muwm aygY/
ygyJ? qd½k , S v f pfpepfqw kd muawmY 'Dru kd a&pDukd zdxm;?uefxm;& Nidrf; / / tJ aemuf 2003 rSmtD
wJY pepfyAJ sm? qd½k , S v
f pf'rD u kd a&pDqw kd muvJ pum;vH;k yJ ½Scd w YJ m &wfukd 0ifjyefygava&m?
av?tESpfom&csif;uwlwmrSr[kwfbJuvm;/ 0if&wJY taMumif;u tD
od e f ; / / xm;ygawmYav? tckupd u ö t"duajymcsiw f mubmvJ/ &wf[mvJtMurf;zufo
Nird ;f / / 'DvAkd s?Zmwfvrf;uroef;awmYr[kwb f ;l ?tMurf;zuf0g'qefu Y sif rm;awGut kd m;ay;w,f?
a&;? tD&wfppfyeJG YJ ta½St Y v,fyikd ;f jyóemawGuaevmwmyJ/ quf'rf[pl ed [ f m t,f
od e f ; / / a[mAsm? tJ'u D pd aö wGeYJ 'Dru kd a&pDwYkd t&if;½Siw f eYkd b
YJ ,fvrkd sm; cduk 'f g eJY ywfoufrI ½Sd
ywfoufomG ;&jyefyg vdraYf emf/ w,f?Edik ;f tvJAif;eJyY wf
Nidrf; / / anmifOD;urf;yg;NydKwmeJYpy®ge*dk&fuEGm;rBuD; aygifusdK;oGm;&wJY oufrI ½Sw d ,f?Ny;D awmY
acwfBu;D av q&m/rywfoufb;l rajymeJ?Y ywfoufyykH wfouf tD&wfrmS vl tajrmuf
31
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
trsm; aoaMu apEdik w f YJ vufeufawG ½Sd yGEJ ikd v f Ykd tMurf;zufwmpGe?Yf vufeufpeG MYf u
aew,f qdNk y;D 0ifwmyJ? 0ifNy;D vdYk quf'rfukd ovm;qdak wmY bmrSrpGeMYf ubl;As?? tpd;k &t
vuf&zrf;rd jzKwcf sEikd w f w YJ ikd af tmif tJ't D zGUJ xJ0ifNy;D wNyKd ix f rJ mS vJ vufeufuikd x f m;
aMumif;jycsuaf wGtwGuf oufao ouúm wmyJ? qufNy;D tMurf;zufaeMuwmyJ/
, rjyEdik f jzpfaea&m r[kwv f m;? 'DawmYt Nidrf; / / ygvufpwdik ;f rSmvJ [m;rwfpaf wGEikd Nf y;D tpd;k
puwnf;u tm; raumif;cJw Y YJ Edik if w H um &zGUJ oAs? 'gayr,fw Y zufrmS vJ ud, k yf ikd f vuf
axmufcrH u I ydt k ajctaeqd;k oGm;awmYwm eufuikd f tzGUJ awGurkd zsuo f rd ;f bl;As? tpöa&;
aygYAsm? tJ'aD emuf tD&wfukd 'Dru kd a&pDEikd if H eJuY v kd q J ufwu kd af ewmyJ'aD wmYa½G; aumuf
jzpfatmifvyk af &;qdNk y;D jzpfomG ;a&m? tJ'u D rS yGt
J vkyaf umif;vdu k w f m tD&wfrmS jynfwiG ;f
urÇmrSm 'Dru kd a&pDjyefyY mG ;a&; wm0efBu;D udk ppf? vufbEGerf mS tpöa&;eJY [pfZb f v kd mppfy?JG
bk½t fS pd;k &u rl0g'csrw S f a<u;aMumfa&m r ygvufpwdik ;f rSm tpöa&;eJ[ Y m;rwfpf ppfyJG
[kwfvm;/ awGay:vm&awmYwmaygYAsm? tJrv l &nf½, G f
od e f ; / / [kwyf gNy?D tJ'aD wmY bmjzpfovJ/ arQmv f ifcY suv f J NyKd u&JG awmY wmaygY/
Nidrf; / / tJ'aD wmY e,l;pf0u d ar;oAs? 'Dru kd a&pDxeG ;f od e f ; / / tif; ta½SUtv,fyikd ;f rGwpf vifEikd if aH wGrmS
um;atmifvyk w f meJt Y &if;½Sipf epfxeG ;f um; 'Dru kd a&pDZmwfoiG ;f wm ratmifjrifb;l qd&k
atmifvyk w f m b,foif;uydo k ifaY wmfygo rSmaygY? 'DawmY 'Dru kd a&pDwifyw Ykd t YJ vky[ f m
vJvdkYar;a&mAsm/ [kw&f UJ vm; ar;vmMuwmaygY? 'Dvrkd [kwf
od e f ; / / bmjzpfvYkd tJovdak r;wmvJ/ vm;/
Nird ;f / / bmjzpfvv Ykd q J akd wmY tJ't D &yfa'oawG rSm Nidrf; / / ody[ f w k af ygYq&m?'gayr,fjY yóemu 'Dru kd
'Dru kd a&pDxeG ;f um;atmif vkyaf qmif&mrSm a&pDwifyw Ykd tYJ vky[ f m [kw&f UJ vm;ar;wJaY e
v'fajymif;jyefBuD;jzpfoGm;&vdkYwJYAsm/ &mrSmwif &yfroGm;bl;cifAs? 'Dru kd a&pDtpm;
od e f ; / / yd½k iS ;f atmifenf;enf;av; tao;pdwv f ukd f t&if;½Sipf epfukd wifyw Ykd murS [kww f w k f
Asm/ wkw½f OdS ;D r,fqw kd YJ tjrifawGtxd qufjzpf
Nidrf; / / 'DvAkd sm? 'Dru kd a&pD&UJ tajccH[m a½G;aumuf vmMuwmAs/
yGyJ qJ Nkd y;D tD&wf?ygvufpwdik ;f ?vufbEGe?f Edik f od e f ; / bmjzpfvYkd t&if;½Sipf epfukd xnfaY jymae&
iHawGrmS tar&duef tm;ay;rIeYJ a½G;aumuf ao;wmvJAs [if/
yGaJ wGusi;f yw,fAs? &nf½, G af rQmv f ifcY suu f Nird ;f / / aMomf olwaYkd jymwJY t&if;½Sipf epfqw kd mu?
tMurf;zuftyk pf ak wGukd a½G;aumufyJG 'Dru kd pGex Yf iG v f yk if ef;t&if;½Sipf epfrsKd ;udk ajymwm
a&pDusipYf OfxJ jzwfoef;ay;vdu k &f if olwYkd wJAY sm?'Dru kd a&pDqw kd mu Edik if aH &;vGwv f yf
awGaysmaY jymif;oGm;vdrrYf ,f? vufeuf pGeMYf u cGi?Yf pGex Yf iG t f &if;½Sipf epfu pD;yGm;a&; vGwf
vdrrYf ,f? tMurf;zufvyk &f yfawG pGeMYf uvdrYf vyfciG aYf ygY? pD;yGm;a&;vGwv f yfciG rYf ½Sb d J Edik if H
r,fvYkd arQmv f ifcY MYJ uwmud;k / a&;vGwv f yfciG rYf ½SEd ikd b f ;l wJ?Y ½Sv d nf;rNrEJ ikd f
od e f ; / / aMomf [kwNf yAD sKd U? a½G;aumufy&JG v'fawGu bl;wJY cifAs/
tar&duefarQmv f ifo Y vdjk zpfrvmbJ tMurf; od e f ; / / b,fvAkd s? pD;yGm;a&; vGwv f yfrrI ½Sb d J Edik if H
zuftyk pf ak wGeYJ bmoma&;tpGe;f a&muftyk f a&;vGwv f yfrrI ½SEd ikd b f ;l wJ?Y [kwv f m;? b,fY
pkawGu a½G;aumufyaJG wGrmS Edik o f mG ;MuawmY ES,[ f mvJAsm? tukeaf jymif;jyef vefuek yf g
wmr[kwv f m;?tD&efa½G;aumufyrJG mS oabm vm;As [if/
xm;wif;rmolawGtEdik &f w,f? vufbEGef Nird ;f / / tJo[maMumifY qdak wmfr&l rSmjzifY tvdak wmf
rSm[pfZb f v kd mawGu wcsKd Uae&mawGrmS Edik f rwlEikd w f t YJ aMumif;awGygvdYk usaemf pum;
w,f? 'DawmY ygvDrefx?J tpd;k &tzGUJ xJ [pfZf cHcw YJ maygY udo k ed ;f &,f? usaemfwYkd tjrifrmS u
bdv k mawGa&mufuek Mf uw,f?tJ a½G;aumuf t&m&m[m Edik if aH &;&JUvufatmufcv H Ykd jrif
32
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

“ypPuQ yef;”
vSywJh rmvm
*E<mom &SdayrJh
tumeJ@ tESpf
tjrpfeJ@ yifpnf
ajrqDe@J a&tm;
pkpnf;vdk@ rxm;cJh&if
'Drmvm &Sifoefjcif;[m
a&&Snrf mS cHygrh vm;[if ? ?

(yG i f h a omyef ; wd k i f ; vS y I wm±S n f a r$ ; ysH @ Ed k i f y gap)

&efEdkifxGef;
vGwfajrmufe,fajr/ udk&D;,m;

wmr[kwv f m;? Edik if aH &;onfomvQif toD; aumif; vGyv f yfEikd af yr,fY pD;yGm;a&;t& r
wpf&m tñSmwpfcrk [kwv f m;? 'DawmYp;D yGm; vGwv f yf? wu,fv Y wG v f yfa&;twGuq f uf
a&;vGwv f yfciG t Yf ygt0if pmayvGwv f yfciG ?Yf vufwu kd yf 0JG if&r,fqw kd YJ oabmxm;? tJ'D
ynma&;vGwv f yfciG Yf pwmawG[m Edik if aH &; rSm trsKd ;om;vGwv f yfa&;wyfO;D zqyvt
vGwv f yfrI OD;qH;k yxr½Srd o S m aemufqufwJG zGUJ Bu;D xJrmS tuGt J NyJ Zmwfvrf;pcJaY wmY wm
jzpfay:vmEdik w f t YJ &mawGvYkd ,lqMuwmr r[kwv f m;? t&m&m[m ajymif;vJ aewm
[kwfvm;/ aMumifY usaemft Y aeeJu Y awmY Edik if aH &;vm;pD;
od e f ; / / [kwo f av? tJ'grSm;oGm;Nyv D m;-tck? tck yGm;a&;vm; Asmrsm;raecsiyf gbl;Asm?? ouf
*vdb k ,fvu kd af Z;½Si;f ac:MuwJY acwfBu;D rSm qdik &f mEdik if t H vdu k Mf unfo Y ifw Y ,fvyYkd J xifyg
pD;yGm;a&; onfomvQif t&m&m jzpfomG ;NyD w,f? r*¾Zif;xJrmS awmY 'DaeY tiftm;Bu;D
vm;Asm/ xGm;vmMuwJY Bu;D ESpBf u;D tdE, d´ eJw Y ½kwu f kd
Nird ;f / / wpfcak wmY½o dS aygYav? jrefrmjynfvw G v
f yf ,SOjf yxm;wmoAs?? tcsed v f J enf;oGm;NyrD Ykd
a&;wdu k yf o
JG rdik ;f rSm emusiyf ifyef;rItenf; aemufwywfrmS a½TjynfBu;D eJY ,SONf y;D qufMu
qH;k enf;eJY vGwv f yfa&;t&,lr,f?? ppfy[ JG m ao;wmaygYAsm/
aemufq;kH tqifq Y w kd YJ oabmxm;[m ppfNy;D odef; / / at;Asm? tvdrk wlEikd w f mawGjzpfaywJaY vm
acwf zqyv&JU wnDwñGwf xJaom o uqdo k [m ud, k t Yf BuKd uu f rkd vduk ?f olpY ½du k f
abmxm;ygyJ? aemufyikd ;f rSm 'kw, d oabm olb Y mom olo Y abmolaqmifaewmrdYk vuf
xm;ay:vmw,f? e,fcsUJ orm;u tomw awGUeJYEdIif;,SOfNyD; udk,fYtBudKufr[kwfaomf
Munfay;wJYvGwfvyfa&;[m wu,fYvGwf vJ xnfo Y iG ;f pOf;pm;xdu k w f ,fqv kd Qijf zifY em;
vyfa&;tppfrjzpfEikd ?f Edik if aH &;t&vGwv f yf axmifMunfMY u&rSmjzpfaMumif;ygcifAsm /
33
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

tm[m& ‘igwd k @ aewJ h wd k i f ; jynf r S m owf & J + yD ; /rd k u f & J w J h tm%m±l ;


vuf w qk y f p mom±S d + yD ;
,H k = unf c suf e J @ trS e f w &m;twG u f touf u d k p G e f @ /
b0ud k tpaw;cH E d k i f w J h pG e f @ 0H h o l a wG /
pmtkyfpif pG e f @ v$ w f a y;qyf a eol a wG j ynf h a ewJ h
tmZmenf w d k @ vd k @ ac:qd k ork w f E d k i f w J h
tmZmenf w d k @ &J @ wd k i f ; jynf j zpf w ,f ? ’

‘tmZmenf q d k w m trsm;ol i S m rjyKvk y f E d k i f


rpG r f ; aqmif E d k i f a om tvk y f u d k vk y f a qmif w J h ae&mrS m vnf ;
rd r d . touf c E< m ud k , f u d k v nf ; riJ h u G u f /
rd r d & J @ ud k , f u sKd ; pD ; yG m ;ud k v nf ; r=unf h y J trsm;jynf o l t usKd ; /
trsKd ; bmom/omoema&;twG u f pG r f ; pG r f ; wrH
jyKvk y f E d k i f o l u d k o mv#if tmZmenf o l & J a umif ; [k @
ac:qd k x d k u f a yonf ? ’

,ckvtwGuf pifwifpm
(OD;Ek)
tmZmenf
pmayzvmupmtkyfwdkufrS owWrt}udrftjzpf ar-2004wGifjzef@csdcJhygonf/rl&if;pmtkyfudk 1945 ckESpf
wGif yxrt}udrftjzpf tmZmenfqdkwmbmvJ trnfjzifhxkwfa0cJh+yD;/1949/1953/1954/1957/1997ESifh,ck
aemufqHk; 2004 ckESpfwGifpmayavmurS xkwfa0jzef@csdcJhygonf?
-‘tmZmenfjzpfatmif vky, f &l ef udprP mS vG,uf al om udprP [kwaf y/tmZmenfjzpfatmifvyk &f ef tvkyrf ajym
xm;ESifhtmZmenfqdkwmbmvJqdkonfhtcsufudkyif wdwdususod&efcJ,Of;ayonf?’
-b,fvdkvludk tmZmenfvdk@ac:ovJ?
-owdW±Sdwdkif; tmZmenfvdk@ac:ovm;?
-vkyf&J udkif&J ao&Jwdkif; tmZmenfvdk@ qdk&rSmvm;?
-aovGef+yD;rS tmZmenfvdk@ ac:qdk&rvm;?
-ouf±Sdxif±Sm;±SdaewJh &[ef;±Sifvl yk*~Kdvfwdk@udk tmZmenf&,fvdk@ *k%fjyKac:a0: wifpm;vdk@ r&Edkifbl;vm;qdk
onfh tmZmenfwdk@. *k%ftifwdk@udk a&;om;az: =uL;xm;aom pmtkyfaumif;wtkyf jzpfayonf/
'Dv'Dr#ESifhem;ygOD;rnf?
tm[m&0dik ;f awmfom;wOD;?
34
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
á jrefrmEdik if H jy\emudk 0if
a&muf ulnD ajz&Si;f ay;Edik zf @kd q+kd y;D ukv 1234567890123456789012
1234567890123456789012
twGi;f a&;rSL;u Edik *f s;D &D;,m;Ekid if o H m; 1234567890123456789012
ykqed u
f
1234567890123456789012
tDb&m[if*rfbm&Dukd 2005 ckEpS u f 1234567890123456789012
1234567890123456789012
arhEdkifayr,fhopfyifu
pvd@k ukvtxl;wreftjzpf cef@xm;cJh 1234567890123456789012
1234567890123456789012
ygw,f? Edik *f s;D &D;,m;Edik if o H rdik ;f rSm t 1234567890123456789012
b,fawmhrSrarhEdkifbl;vdk@
1234567890123456789012
=urf;=uKyf t&ufpufq;kH eJ@ jc tpm;qH;k
ppf tm%m&Sif qHet D bmcsm tpd;k &
vufxuf ( 1993 - 98) rSm *rfbm&D vrf;v$J ay;&mrSmydek mrnfq;dk / ydjk yif;xef cdkif;wm/ t,lcHr&wmawGudkawmh
bmvkycf o hJ vJ? vmcJw h ,f? 1995 ckEpS f Ed0k ifbmvrSm xnfrh ajymygb;l ?
tJ'Dumvwav#mufvHk;rSm emrnfausmf pma&;q&mvnf;jzpf/ uifqm&dek @J t*kd ekd D wdik ;f &if; om;
*rfbm&D[m tbmcsm ppftpd;k &&J@ uk ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;orm;vnf;jzpfwh J acgi;f aqmif (8) OD; ao'%fay;r_ udk
vor*~qikd &f m t+rw J rf;ud, k pf m;vS,f td*k ekd D wkid ;f &if;om; vlxak cgi;f aqmif qef@usifwJh urBmhEdkifiHawGudkoGm;+yD
jzpfcyhJ gw,f? tbmcsm ppftyk pf &k @J vl uifqm&dk0Dudkrw&m; tr_qifzrf;+yD; ao'%fupd v P ufczH @kd pnf;&H;k em;cs wm
owf0g'awGukd Edik if w H um rsuEf mS pm ao'%fay;vdkufvdk@ wurBmvHk;u a&m a&eHvufeuftm;ud;k eJ@ t=uyf
rSm ynmom;ygyge@J u|r;f usik yf g;eyfpmG uef@uu G &f w _ cf wswt hJ cg *rfbm&Du udik wf ma&m vkycf w hJ hJ t"du Edik *f s;D &D;
umuG,f ay;cJw h ,f/tifrwef@udk wuf uifq f m&d[ k m omref&mZ0wfom; w ,m; oHwref (2) a,mufu Edik *f s;D &D;
wufºuºu pdwt f m; xufxuf oef a,mufomjzpfw,f? vlowform;jzpf ,m;Edik if &H @J ukvor*~qikd &f m oHtrwf
oefe@J pdwfygvufyg udk,fpm;jyK ay;cJh vd@k pDteftef &kyo f t H pDtpOfwckrmS o *rfbm&De@J Ekid if jH cm;a&;0ef}uD; wGrt f pf
wmjzpfw,f? txufu cdik ;f vd@k wm0ef rkwcf yhJ gw,f? ( aemufyikd rf mS awmh 'Dvkd udrDwdk@jzpfygw,f? olwdk@ ESpfa,muf
t& 0wfaus wef;aus vkyf&wmr rajymcJ&h ygb;l vk@d ajz&Si;f cJw h ,f?) uif [m Edik if H tcsKd @ukd em;csv@kd r&cJah yr,fh
[kwfygbl;? Edkif*sD;&D;,m;vlrsdK;awGvdk qm&dkwdk@ (9) a,mufudk Oay'enf; wcsdK@EdkifiHawGudkawm yg;pyfydwfoGm;
tyfaewm 'Dru kd a&pD r[kwb f ;l As? bm vrf;wus w&m;&H;k wif ppfaq;cJw h m atmif atmifjrifpmG pGr;f aqmifEidk cf yhJ g
vd@k vq J akd wmh 'Dru dk a&pDqw kd m pm;vd@k rS jzpfa=umif; a&S@aeaumif;aumif;eJ@ ckcH w,f ? *rf b m&D [ m Ed k i f * sD ; &D ; ,m;
r&wm? tcktcsed rf mS 'Dru kd a&pDu OD; umuG,f a&SmufvGJcGifh&cJha=umif;/ b¾ma&;Xmeudk ydik w f ,f? ol@rmS t
pm;ay; r[kwb f ;l vd@k *rfbm&D tJ'w D ek ;f *rf;bm&Du ajymygw,f? 'gayr,fh t bmcsm ppftpd;k &udk umuG,af y;&mrSm
u ajymcJh ygao;w,f? jyifw&m;&H;k rSm tr_rppfbJ txl;cH&k ;kH bmrqdk vkyEf ikd zf @kd tuef@towfrhJ &if;
tbmcsmtpd;k &tay: wurBm rSm ppfwm/ tr_ppfyu kH kd uef@uuG wf hJ t jrpfawG&w dS ,fv@kd owif;awG xGucf yhJ g
vH;k uae zdtm;awG wd;k vmwJh tcg aeeJ@ a&S@ae tm;vH;k eD;eD; Ekwx f uG of mG ; w,f/
*rfbm&D[m tbmcsm tm%m&Sif wm/ w&mvkjd y oufaoawGukd ppft 1998 ckrSm tm%m&Sif t
pepfudk umuG, af y;&mrSm eJ@ zdtm;udk pdk;&u aiGay;+yD;v oufaoxGufqdk bmcsmwa,muf jynfwefqm (2)

1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234

*rfbm&DqdkwJh *rfbvm;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234

*gr%d
35
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

a,mufe@J aysmfyg; ae&if; Adkif,m*&m 'gawG a =umif h v nf ; 2008 a&G;aumufyGJudk vGwfvyfw&m;r#w


(umrtm;aq;) aq;vGev f @kd aooGm; ckEpS x f rJ mS *rfbm&Dukd Edik *f smjrpf0u|e;f atmif vkyrf ,fq+kd yD; etz tajccH Oy
+y;D aemuf 'Dru kd a&pD wpHw k &m ay: vm ay: xdyfoD; tpnf;ta0;&J@ yJhudkif a'/ etzqENc, H yl ?JG etzvrf;jyajr yHk
+yD;/ tbmcsm&J@ rdu k af z:qd;k zufawGukd aumfrwD OuUXtjzpfcef@z@kd udk Edik *f s;kD ,m; awGukd todtrSwjf yKwJh bufuae &l;
pHk prf;ppfaq;r_awG vkycf &Jh mrSm *rfbm&D jynfoal wGu tjyif;txef uef@uu G f a=umif/rl;a=umife@J ajymcJw h m bmrsm;
vGwfaecJhygw,f? &Sif;vif;ajz=um; cJw
h mjzpfygw,f?2005ckEpS w f ek ;f uvnf; qef;ygovJ? o@q l &m befurD eG ;f ud, k f
wmawG rvkycf &hJ ygb;l ? t&Sucf JG &_wf tar&duefEikd if eH ,l;a,muf wuUov kd f wdkifu em*pfrkefwdkif; u,fq,fa&;
csc&H r,fh tpm; ukvtwGi;f a&;rSL;csKyf ruf'f*gtJAm;pfaumvdyf tm%mydkif udpP oufouf twGuf Armjynfukd
udzk t d meefu ac:,l olaumif;jyKay;+y;D awGu *rfbm&Dudk vma[majym yd@k cs vmw,fq+dk yD; oef;a&$e@J awG@wt hJ cg
vufaxmuftwGi;f a&;rSL;csKyfawmif ay;zd@k zdwcf w hJ t hJ cg e,l;a,mufrmS &Sw d hJ rsuEf mS csKd aoG;av;eJ@ vrf;jyajryHu k dk t
jzpfvmygw,f?f jynfya&muf Edik *f s;D &D;,m; todik ;f t0dik ;f jrefq;kH +y;D ajrmuf atmifjrifomG ;atmif
wu,fawmh udzk t d meef om; u uef@uu G f cJyh gao;w,f? txl;o vkyzf @kd c,0, vkycf ahJ o;w,f r[kwf
ud*k sKd tmeef[m tbmcsm ppftpd;k &eJ@ jzifh *rfbm&Dvkd ppftm%m&Sif a'guf ygvm;?
aygif;+yD; Edkif*sD;&D;,m; a&eH vkyfief;xJ wdik u f vlr_ tcGit hf a&;ta=umif; yd@k 'ga=umif h a':atmif q ef ; pk
ywfoufaevd@k udzk t d meefu, kd wf ikd u
f csrmS [m bke;f }uD;eJ@ bD;vdk jzpfaew,f =unfu owif;pme@J wDArGD mS "mwfykH t
Edik *f s;D &D;,m;rSm 'Dru dk a&pD &Srd &Su d dk pdwf qd+k yD; uef@uu G cf =hJ uwm jzpfygw,f/ ±du
k cf &H ±H/k oufouftwGuf *rfbm&D
r0ifpm;cJhygbl;? Edkif*sD;&D;,m;EkdifiH+rdK@ tbmcsm vufxufrmS *rf eJ@awG@qHk&wmudk oydwfarSmufwm
awmf av;*dpk rf mS ud*k sKd tmeef&@J {&mr bm&D[m owif;pmwdu k af wG/ pmtkyf [m vH;k 0rSeu f efygw,f? a':pku, kd w f idk f
ZdrfcHwdkuftdrf}uD; txift&Sm; &Sdyg wdik af wG ydwyf pfwmukd qifajcay; um u 'Dvdk &Si;f &Si;f jywfjywf oabmxm;
w,f? ud*k sKd tmeefe@J tbmcsm&J@ a&eH uG,af y;cJ+h yD; vGwv f yfpmG xkwaf z:cGi/hf aerSawmh usaemfw@kd jynfoal wGtae
vkyif ef;=um;rSm t"du csw d q f ufu *rf vGwv f yfpmG oif;yif;zG@J pnf;cGi/hf tvkyf eJ@vnf; tckvdk uGv J , G f arSmufv, G w f hJ
bm&D jzpfw,fvdk@vnf; owif;awG orm; tcGit hf a&;/ ausmif;om; tcGihf *rfbvm;awG/ vifbef;awGukd tm;ud;k
xGucf yhJ gw,f? ( udzk t d meef@ om;[m ta&;wdk@udk ydwfyifwhJ trdef@awG/ Oy raebJ ud, k vhf x l /k ud, k hf wyfrawmf
aemufydkif;rSmvnf; q'Nrf[lpdefvuf a'awG xkwjf yefwmudk vnf; &yfchJ um atmufajc wyfrLS ;wyfom;awG tpGr;f
xuf tD&wfukd ydwq f @kd ta&;,lxm; uG,af v#mufvJ ay;cJo h l jzpfygw,f? tm;eJ@om ppftm%m&Sipf epfukd jref
csed rf mS ukv&J@ ydwq f @kd a&; qH;k jzwfcsuf ykqdefu arh Edkifayr,fh opf rmh ajruae t+y;D tydik f wku d x
f w
k &f rSm
udk azgufzsuf+yD; t}uHtzef enf;eJ@ yif u b,f a wmh r S rarh E d k i f b l ; vd k @ jzpfyga=umif;--------?
atmufvrf;u0if pD;yGm;a&; aomif; Edik *f s;D &D;,m; jynfoal wGu qkyd gw,f?
use;f cJyh gao;w,f?) uifqm±d0k 0D gqw kd hJ emrnf[m *rfbm&D (a'guw
f mvGr;f aqG bavmufr)S
tbmcsm ao+yD;aemufyidk ;f rSm &J@ woufwmudk xm0pOf ajcmufveS @f
udzk t kd meefu Edik *f s;D &D;,m;udk oGm;+yD; aevdrrhf ,f? *rfbm&D&@J aoG;pGe;f xm;wJh
1993 orRw a&G;aumufyrJG mS tEdik f ordik ;f pm[m b,fawmhrS aysmufysuf
&cJhwJh (tbmcsm tm%modrf;vdk@ oGm;rSm r[kwb f ;l vd@k Edik *f s;D &D;,m; vl@
orRw rjzpfvu kd &f wJh ) bmbD,v kd mudk tcGihf ta&;v_y&f mS ;olawGu ajymxm;
93 a&G;aumufyGJ rif;'dwf pGe@f vw $ zf @kd yg w,f?
ajzmif;zsc&hJ mrSmvnf; *rfbm&Du udzk D tJ'D *rfbm&D[m jrefrmEdkifiH
tmeefudk t&if rdwq f uf oabmxm; qdik &f m ukv txl;ud, k pf m;vS,t f jzpf
csxm; ay;cJw h mjzpfygw,f? tmbD,kd 2008 ckEpS f =o*kwv f (20) &ufwek ;f u
crsm tbmcsm aoayr,fh orw rjzpf &efuek rf mS trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf
vdu k b f J axmifxrJ mS yJaooGm;ygw,f? A[dak cgi;f aqmifawGe@J awG@awmh 2010
36
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

ppft&m&Srd sm;. yHrk sm;udak &wGu=f unhf


usaemfw@dk u owif;orm;rsm; r[kw=f uyg? owif;pmorm;rsm;vnf; yg?+y;D v#iaf z: jycH&aom omrefjynfol
r[kwf =uyg? pmayukd cspjf rwfE;dk =uolrsm;jzpfI pmaycsppf w d jf zifh pmapmifwckudk rsm;. yHrk sm;ukd a&wGu=f unhyf g?
pDpOfxw k af 0 =ujcif;jzpfonf? usaemfw@dk u pmapmifwckudk pDpOfxw k af 0 jzef@csd tpk;d & ±kyjf rifo=H um;ukd em&D
ae&if; owif;rD', D mukv d nf; tpOfrjywf xd awG@ae&ygonf? ,ae@ owif;rD'D tenf;i,f=um =unh&f +yD; aemufwiG f
,macwfwiG f owif;rD', D ma=umifh owif;. taumif;tqk;d / tusKd ;tjypf vnf; tvm;wl oH;k oyfrr_ sKd ; vkyEf ikd f
&v'fawGu owif;zwf&o _ w
l @dk xH oufa&mufapygonf? owif;rD', D mwGif ygonf? oifrnfuo hJ @kd aumufcsucf s
owif;. tcsut f vuftrSe/f ta=umif;t&mrSeu f dk azmfjywJo h wif; jzpfap ygoenf;? jrefrmEdik if . H owif;pmrsm;
csiyf gonf? ok@d jzpfI ,ae@jrefrmEkid if &H dS owif;rD',
D m orkid ;f utp owif;orm; udk qifqm wnf;jzwf ygonf? urBm
wa,muftwGuf vkt d yfcsuaf wG/ wm0ef&rdS a_ wG/ owif;qko d nft h "dyg` ,/f o wpfvm$ ;wGif owif;rD', D m qifqm
wif; a&;enf;awG/ owif;yk@d enf;awG ponfw@dk udk &SmazGI xkwEf w _ f azmfjy wnf ; jh z wf r _ u d k umuG , f a y;a&;
vkyd gonf? *|Ku d pf q f vke;f (Joyce Sloane ) a&;om;onfh jrefrmowif;pm twGuf wku d yf JG 0ifvsu&f +dS y;D pme,fZif;
q&mrsm;twGuf owif;pmynm avhusichf ef; (Basic Journalism Work- vGwv f yfciG u hf kd jrSiwhf ifaeaom Edik if wH
book for Burmese Journalists) ukd &SmazG wifjyvku d yf gonf? um tzG@J tpnf;wckjzpfonhf e,fjcm;
tm[m&pmapmif0kdif;awmfom;rsm; rJh owif;axmufrsm; tzG@J ( Repotr ters
Without Borders) . tqift h wef;
owfrw S cf suf tE &W m,f tjyKqH;k Edik if H
ig;ckwiG f wcktjzpf 2005 ckEpS f twGi;f Y
xnfo h iG ;f az: jycJyh gonf?
vGwv f yfaom Ekid if rH sm;&Sd rD'D
,m vGwv f yfciG u hf kd cGijhf yKay;xm;aom
jrefrmEdkifiH&Sd owif;rD'D,m Edik if rH sm;rS tpd;k &rsm;onfyif r=umc%
tcef; (1) qkdovkd owif;pmrsm;u tpdk;&.
v#Kd @0u S cf suf trsm;tjym;ukd az: jyae
=uonf? tpd;k &ESihf qef@usiaf om od@k
r[kwf tpdk;&udk a0zefjypfwifaom
TaqG ; aEG ; r_ rpcif r D w G i f - 4if;owif;rsm;wGif rnfo h nht f csuf owif ; rsm;uk d yH k E S d y f x k w f a 0vsuf
jrefrmEkid if . H owif;rD', D mESihf tdref ;D rsm;ukdk a,bl,s az: jy=uoenf;? &So d nf[k r=umc%qdo k vdk apm'u
csi;f Edik if rH sm;. owif;rD', D mwd@k ukd Edi_ ;f - 4if;owif;rsm;onf pdw0f ifpm;zG,f wuf ajymqdak vh &S=d uonf? jrefrmEdik if H
,SOf =unhyf g? rnfonfh ae&mrsm;wGif aumif;ygovm;? &Sd owif;pmrsm;onf tpd;k &ukd a0zef
uGjJ ym;jcm;em;oenf;? rnfonhf ae&m - jrefrmEdik if &H dS trsm;jynfowl @kd wiG f jzpf aom owif;rsm;udk a&;om; xkwaf 0
rsm;wGif wlnaD e oenf;? yGm;aeaom jzpf&yfrsm;ta=umif; rnf cGifh r&=uacs? jrefrmEdkifiH&Sd owif;rD'D
vkyfaqmif&ef? ? jzpf&yfwckudk cGjJ crf; r# yg&Sdoenf;? tpdk;&. vkyfaqmif ,mrsm;wGif az: jyjci;f rjyKczhJ ;l aom jzpf
oH;k oyf=unhyf g? csurf sm; ta=umif; rnfr# ygoenf;? &yfrsm;ukd oif pm&if;cs ay;Edik yf govm;?
tpd k ; & owif ; pmapmif j zpf - rnfo@l ukd ud;k um; az: jyoenf;? vkyaf qmif&ef? ?oif.b0tay:
aom jrefrmhtvif; owif;pm wapmif jrefrmhtvif; owif;pmwGif az: jy oufa&mufr&_ adS eaom jzpf&yfrsm;t
ukd ,lyg? +y;D v#if jrefrmEdik if rH mS a&;om; xm;aom "mwfyrkH sm;udk =unhyf g? a=umif; pdwu f ;l =unhyf g?
aeaom jzpf&yfrsm;udk zwf=unhyf g? t -rnfolwdk@ "mwfyHkrsm;udk awG@&o oif. ae@pOf b0ay; ouf
om;ay; az: jyaom jzpf&yfrsm;ukd pm enf;? a&mufr_ &Sad om udprP sm; ( Oyrm tpm;
&if;csa&; jyKpkyg? - oifawG@&aom tpd;k & t&Srd sm;ESihf taomufaps;E_e;f / "mwfqaD ps;/ t0wf
37
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
txnfaps;/ tdr&f m p&dwrf sm;/ trsm; pmaygi;f ( 26) apmif xGucf o hJ nf? od@k vnf; t}uD;tus,f r&Scd aJh cs?
jynfoq l ikd &f m o,f,l yd@k aqmifa&; &&Sd aomfvnf; Oy rmtm;jzifh az: jy&v#if
&SEd ikd rf _ tajctae/ trsm;}udKuf zuf +Aw
d od #tyk pf ;dk r_ukd wdu k cf u kd f a0zefaom tpdk;&. tajymif;tvJrsm;
&Sif yHpk rH sm;ESihf aw;*Dw/ oif. tvkyf (q,f o ef ; ) owif ; pmuJ h o d k @ aom vkycf jhJ cif;----
tudkif tajctae ponfjzifh) udk owif;rsm;qdkv#if toa&zsufr_jzifh 1962 ckEpS w f iG f jrefrmppfwyf u
pm&if;cs=unhfyg? Tta=umif;t&m w&m;pGq J dk cH&um }uD;av;aom '%f tm%mod r f ; cJ h o nf ? Ed k i f i H . wck
toD;oD;ESifh ywfoufI oifrnfodk@ aiGrsm; ay;aqmif cJ=h u&onf? wnf ; aom owif ; pmoif w ef ; ud k
jzpf&yf wifjya&;om;Edik rf nfqo kd nfukd 'kwd,urBmppfumv *syef vnf; ydwyf pfco hJ nf? Adv k cf sKy}f u;D ae0if;
pOf;pm;=unhyf g? tkypf ;kd r_atmufwiG f &Sad epOfumv t onf owif;pm t,f'Dwmrsm;ukd
wGif; owif;pm oHk;apmifom &Sdch+J yD; axmifoiG ;f tusO;f csc+hJ yD; tpd;k &ydik o f
jrefrmEdkifiH. owif;rD'D,m tm;vH;k onf tpd;k &.tmabmfowif; wif;pmrsm;udk wnfaxmifcJhonf?
ordik ;f ? pmrsm;om jzpfco hJ nf? *syefw@kd ukd armif; 1962 ckESpfwGif yHkESdyfxkwfa0olrsm;
jrefrmEdkifiH. owif;rD'D,m xkwf+yD; +Adwdo#udk jyef0ifvmaom rSwyf w kH ifOya'udk jyXmef;cJ+h y;D TOya'
onf 1824 ckEpS f yxrt*Fvyd -f jrefrm 1945 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHowif;rD'D t& tpd;k &u pme,fZif;rsm;udk qif
ppfyt JG +yD; &cdik Ef iS hf weoFm&Dwidk ;f wd@k udk ,monfvnf; jyefvnf &Sio f efvmcJh qm wnf;jzwf&eff tcGihf tm%mrsm;
+Aw d o d #w@kd yxrOD;qH;k t}urd f odr;f ydu k f onf ? owif ; pmapmif o nf (12) ay;tyf x m;cJ h o nf ? TOya'ud k
udv k ekd jD yK+y;D tapmydik ;f umv twGi;f rSm apmiftxd wd;k vmcJo h nf? aemufq;kH }udrfzefrsm;pGm jyifqifjyXmef;vmcJh&m
yif pwif ay:ayguv f mcJo
h nf? yxrOD; Y jrefrmEdik if o H nf 1948 ckEpS w f iG f vGwf aemufqHk; 1989 ckESpfwGif qifqm
qHk; owif;pmjzpfaom (The Maul vyfa&;&&Scd o hJ nf? wnf;jzpfr_ e,fy,fEiS hf jypf'%ftwkid ;f
main Chronicle) owif;pmudk 1836 1940 jynhfvGef aESmif;ydkif;ESpf twmukd ydrk kd cs@J xiG f jyXmef;cJo h nf?
ckEpS w f iG f weoFm&Dwikd ;f rif;}u;D upwif 1950 jynfv h eG t f apmydik ;f ESprf sm;wGif jref TOya't& jrefrmEdkifiHwGif
xkwaf 0cJo h nf? rmEd k i f i H . aus;vuf a 'orsm;Y xkwfa0jzefcsdor#pmtkyf/ pme,fZif;
TowifpmrSm +Adwdo#tpdk; za,mif;puUL pmul;pufrsm;jzifh xkwf rsm; oDcsi;f / &ky&f iS f rSeo f r#onf pmaypd
&ydkif owif;pm wapmifjzpfonf? a0aom owif ; pmtrsd K ;rsd K ;vnf ; ppfa&;tzG@J xrH S cGijhf yKcsu&f ,l+y;D rS xkwf
1841ckEpS w f iG f yxrOD;qH;k u&ifowif; ay:xGufcJhonf? T*sme,frsm;onf a0jzef@cs=d u&rnf jzpfonf? 1964 ckEpS f
pm jzpfaom (Morning Star) owif; jrefrmEdik if . H vlenf;pkvrl sKd ;pktcsKd @. t wGif Adv k cf sKy}f u;D ae0if;u owif;pmrsm;
pmxGuv f mcJo h nf? 1853 ckEpS f wGif oHrsm;udu k , kd pf m;jyKaz: jyaoma=umifh tm;vHk;udk jynfolydkif odrf;vdkuf&m
+Aw d o d # a&S@aewOD; xkwaf 0aom (The 4if;wd@k ukd ( olyek f owif;pmrsm;) [k ,cif u &S i f o ef p nf y if a ecJ h a om
Rangoon Chronicle) owif;pm ay: vnf;ac:=uonf? bmompum;aygi;f owif;pmavmuonf ESpt f enf;i,f
xG u f v mcJ h + yD ; 4if ; onf +Ad w d o # 100 ausmjf zifh xkwaf 0cJ=h uonf? twGi;f rSmyif csKyf+idr;f oGm;cJ&h onf?
tpd k ; &ud k a0zef a om yxrOD ; qH k ; 1950 jynfvGefESpfrsm;Y jref OD ; ae0if ; acwf tpOD ; wG i f
owif;pm jzpfonf? rif;wke;f rif;vuf rmpme,fZif;avmuonf tm&SwiG f owif;pmaygif; 30 ausmf &SdaecJh&mrS
xuf 1874 ckESpf wGif jrefrm- w±kwf tvGwv f yfq;kH [k qkEd ikd +f yD; Edik if aH &;t 1988 ckEpS f ta&mufwiG f owif;pm 6
ujym;wOD;u &wemyHkaejynfawmf jrif t rsd K ;rsKd ; uk d ud k , f p m;jyKvsuf apmifom xGu&f EdS ikd af wmhonf? OD;ae
rE aW v; a*Zuf (Yadanabon Nay Pyi bmom pum;aygi;f rsm;pGmjzifh xkwaf 0 0if;onf owif;rD', D mudk tpd;k &rl0g'
Daw Mandalay Gazette) owif;pmudk aom ae@pOfowi;fpmaygi;f 30 ausmf rsm;ta=umif; &Sif;vif;jy&ef/ trsm;
xkwaf 0chhJ onf? yxrurBmppf}uD;jzpf xGuf &Scd o hJ nf? Towif;pmtawmf jynfoltwGif ta&;}uD;rnfxif&
yGm;aepOf umvwGi;f Y owif;pmrsm; rsm;rsm;onf EdkifiHa&;ygwDwckckudk aom owif;tcsut f vufrsm; ay;
trsm;tjym; xGufay: xm;cJhonf/ tm;ay; axmufcHaz: jycJhonfhwkdif &efEiS hf trsKkd ;om; qd&k , S vf pf ta&;t
xdk@aemuf +Adwdo# tkyfpdk;r_atmufY tpd;k &csKyfuikd rf E_ iS hf uif;vGwf aecJ=h u+y;D wGuf jynforl sm; tvkyf }udK;pm;vkyf
Edik if aH &; v_y&f mS ;r_rsm;ESit hf wl owif; qifqm wnf;jzwf&ef }udK;yrf; r_rsm; aqmifvmap&ef wdkufwGef;vH_@aqmf
38
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
Edik af &; twGuo f m toH;k cs cJah vonf? onhaf umufcsurf sm;udk csEikd yf goenf;? ay:xGufvmaom owif;tcsuft
owif;az: jyrnhf owif;pm t"du tm;jzifh owif;rsm; udk rnfh vufrsm;onfvnf; qifqmwnf;
rsm;udk ydwyf ifxm;aoma=umifh tjcm; onhaf e&mrS aeI oif&&Syd g oenf;? jzwfrr_ sm; / 0g'jzef@csad &; ,E &W m;ESihf pm
aom pmapmifrsm;u owif;pmrsm;/ (oif. t"du owif;&if;jrpfonf t e,fZif;rsm;tay: pmaypdppfa&;tzG@J .
ae&mudk tpm;xk;d 0ifa&muf ae&m,l b,frmS enf;?)rnfonhtf wGuaf =umifh ausmcsr;f zG,f +cdr;f ajcmufrr_ sm;ukd jzwf
vmcJhonf? 0w©K/ r*~Zif;rsm;vnf; Tod@k jzpf&oenf;? oef; qefcgcs+yD;rSom ay:xGufvm
vl } ud K uf r sm; acwf p m;vmcJh o nf ? &jcif; jzpfygonf? pmaypdppfa&;tzG@J
jrefrmEdik if o H nf &kyjf rifo=H um;xkwv f i$ hf ,ae@jrefrmEdik if . H owif;rD', D m? onf ausmcsrf;zG,f aumif;onf[k
&mY ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;teuf jrefrmEkdifiHwGif yk*~vdu o qd&k jcif;f rSm owif;axmuf od@k r[kwf
aemuftusq;kH aom Edik if jH zpf+yD; 1980 wif;rD'D,mu¾ wnf&Sdonfhtjyif t,f'w D mwd@k ud, k Yf u pmaypdppfa&;
jynhEf pS w f iG rf S pwif xkwv f iG Ehf ikd cf ohJ nf? }uD;xGm;vmaevsuf &Syd gonf? yk*v ~ d tzG@GJ ukd a=umuf&+yD; rdrw d @kd bmom rd
,ae@jrefrmEdkifiHY tpkd;&ydkif uydik *f sme,fEiS hf trsm;tm;jzifh ae@pOf rdw@kd qifjcif wnf;jzwf&jcif;aomf4if;/
&kyjf rifo=H um; xkwv f iG ahf y;a&;Xme oH;k xkwf r*~Zif;aygif; 80 ausmf &Sdaeyg tcsdK@aom ta=umif;t&m rsm;udk
ck&adS eonf? 1997 ckEpS w f iG f jrefrmhquf onf? T*sme,fr*~Zif;rsm;.trnf a&SmifuGif; a&;om;&jcif;aomfvnf;
oG,af &;/ pmwku d Ef iS hf a=u;eef;0ef}u;D Xm rsm;udk oifrnfr# az: jyay;Ekdifygo aumif; aqmif&Guf=u&aoma=umifh
eu jrefrmEdik if w H iG f tDvufx&Ge;f epf enf;? rnfr#ukd oif zwfz;l ygoenf;? jzpfygonf?
pmyd@k pepf tD;ar;vf 0efaqmifrv _ yk if ef; Tpmapmif p k p k a ygif ; onf jref r mEd k i f i H . aumv[v
udk vl trsm;toH;k jyKEikd &f ef cGijhf yKco hJ nf? a=umfjimcaiG cef@rSef;ajc tar&duef rsm;wGiv f nf; owif;rSerf sm; ygaewwf
odk@&mwGif toHk;jyKonfrSm a':vmtm;jzifh 15 oef;cef@ 0ifaiG ygonf? jynfot l rsm;onf yHEk ySd af z: jy
aiGuek f a=u;us rsm;vGe;f ojzihf jrefrm tjzpf &&Sd=uygonf? T0ifaiGa=umifh xm;aom aqmif;yg;yg pma=umif;rsm;
jynfom; trsm;pktzd@k toH;k jyK&ef r om &yfwnf vnfywfaeEdkif=ujcif; ukd zefI az: jy rxm;aom jrefrmEdik if H
wwfEikd af cs? 1988 ckEpS w f iG f yk*v ~ ud jzpfygonf? *sme,f/ r*~Zif;t,f'w D m wGif trSew f u,f jzpfysuf aeonfrsm;
vkyif ef;&Sirf sm;tzd@k tifwmeuf toH;k rsm;onf Tpmapmifrsm;udk yHEk ydS x f w k f udk }uKd ;pm;I t"dyg` ,af z: rSe;f q=u&yg
jyKapEdkifrnhf owif;w&yfukd owif; a0jcif;rjyKrD pdpd pfjcif;ESihf qifqmwnf; onf? od@k wnf;r[kwf owif;f rSm az:
enf;ynmpDru H ed ;f }uD; ( Informati on jzwfa&;twGuf jyef=um;a&;0ef}u;D Xme jyxm;onfrsm;ESifh xdefcsefxm;onf
Technology Master Pl an ) w&yfudk atmuf&dS pmaypdppfa&;tzG@J o@kd tqif rsm; tay:wGif tajccHI pOf;pm;=unhf
csrw S af =umif; twGi;f a&;rSL; (1) 'kw, d tjyifEiS t hf a=umif;t&mwd@k ukd wifjy jcif;tm;jzifh bmjzpfaeonfukd t"dyg` ,f
Adv k cf sKyf}uD;cifneG @f u a=unmcJo h nf? =u&ygonf/ rnfonht f a=umif;t&m jyefqdk=unfh=u&ygonf? oif=um;zl;
ESpfESpft=umY qifqmwnf; rsm;udk yHkESdyfaz: jyEdkifonf/ rnfonfh aom aumvm[v wckukd jyefpOf;pm;
jzwfrv _ yk if e;frsm;ukd tifwmeuft f oH;k t&mrsm;udk ydwyf ifonf qdo k nfEiS hf =unhyf g? aemufq;kH rrSeo f wi;ftjzpf
csr_ wGiv f nf; usio hf ;kH vmcJ+h yD; ( jynf ywfoufI pnf;rsOf;owfrSwfr_rsm; ay:vGio f mG ;aomaumvm[vrsm;t
axmifpk jrefrmEdkifiHawmf. tusdK; onf tpOf a jymif ; vJ a ewwf + yD ; a=umif;udk oifpOf;pm;=unfI h &ygo
pD;yGm;udk aESmif, h u S f zsuq f ;D aom) a&; wdwu d sus az: jyxm;jcif;vnf;r&Syd g? vm;? aumvm[vrsm;ESit fh jzpfreS f udk
om;r_rsm;udk wm;jrpf ydwyf ifco Jh nf? t xdka=umifh t,f'DwmESifh owif;pm oifaumif;aumif; cGjJ cm;Edik yf govm;?
pd;k &onf jrefrmEdik if . H wOD;wnf;aom q&mwd@k onf pdppfa&;u rnfonft h vkyfaqmif&ef? ? aumv[mvESifh
tD;ar;vfEiS hf tifwmeuf 0efaqmifr_ a=umif;t&mudk cGifhjyKrnf/ rnfonhf tjzpfreS u f kd cGjJ cm;jcif;?
ay;ol jzpfonf? ta=umif;t&mudk ydwyf ifrnfqo kd nf atmufyg 0gusrsm;udk zwfyg?
vkyaf qmif&ef/ ?owif;rD', D m udk rod&EdS ikd f jzpf=u&ygonf? aumv[vrsm; ,lqygu uGuv f yf
ae@pOfrw S w f rf; ('dik , f m&D) xm;&Sjd cif;? owif; tcsut f vufrsm;udk wGif (u) [k a&;yg? tjzpfreS [ f k ,lqyg
wae@wm twGuf owif; rD'D EdkifiH. ppfacgif;aqmifwdk@u wif;usyf u (r) [k a&;ay;yg?
,m rSww f rf;wck jyKpkay;yg? oif rnf pGm xde;f csKyfxm;ygonf? wu,fwrf; (1) wvtwGi;f rSm "mwfqaD ps;E_e;f
39
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
rsm; (2)q jzpfomG ;vdrrfh nf[k usaemfh xdyw f ef;jzpf&yfrsm;udk pm&if;cs a&;yg? oif. owif;vdk pdwf tmoDoudk t
tpfuu kd ajymonf? xdak emuf tifwmeufpmrsuEf mS (on aumif;qH;k jznhq f nf; ay;Ekid yf govm;?
(2) ,ae@onf 2006 ckEpS f Zlvikd f 4 line ) udk 0if=unhyf g? od@k r[kwf tjcm; tcef; (1)
&ufjzpfonf? EdkifiHrsm;&Sd owif;r*~Zif;wapmifudk ed*;Hk csKyff vkyaf qmifcsu?f
(3) rH&k mG +rKd @ aps;}u;D udk ae&ma&$@ajymif; ,l=unhyf g? xdak emuf tjcm;Edik if w H ck&dS Ttcef;Y oifonf jrefrm
vdrrhf nf[k usaemf=um;cJo h nf? t"du owif;pm}uD;wapmif. (on owif ; rD ' D , mtay: =oZmouf
(4) jrefrmEdik if . H yxrqH;k aus;vuf line) az: jyxm;onf r sm;wG i f a&mufaer_rsm; ta=umif;udk avhvmchJ
owif;pmrsm;udk za,mif;puUL pmul; tom;ay; az: jyxm;aom xdyw f ef; &ygonf? oif pdwf0ifpm;aom jzpf
pufjzifh yHEk ydS x f wk af 0cJo h nf? jzpf&yfrsm;udk zwf=unhyf g? rnfo@kd rnfykH &yfrsm;ESihf tb,fa=umifh oif owif;
(5) jrefrmEdkifiHonf &kyfjriffoH=um; jcm;em;=uygoenf;? rnfonht f wGuf pmzwfaejcif; ta=umif;udv k nf; cGpJ w
d f
xkwfv$ifha&;vkyfief;wnfaxmif&m a=umihf uGv J jJG cm;em;=uonf[k oif,l oHk;oyfEdkifcJhygonf? owif;pmq&m
ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;wGif aemuf qygoenf;? rsm;tzd@k tjzpfreS rf sm;udk a&;om;az:
tusq;kH Edik if jH zpfonf? vkyq f mif&ef? ?rnfonfjh zyf&yf rsm;udk jyEdik &f ef ESihf aumv[vrsm; az: jy
(6) jrefrmEdik if w H iG f owif;pmtm;vH;k oifyEkH ydS f xkwaf 0 az: jyrnfenf;? rdjcif;rS a&Smif=uOf&ef ta&;}u;D a=umif;
udk 1964 ckEpS w f iG f jynfoyl ikd f odr;f cJh Tvk y f a qmif c suf u d k rd w f wd@k udfk oifavhvm+y;D cJah y+y?D atmufyg
onf? aqGwOD;ESifh twlwI JG vkyfaqmifyg? tcsufrsm;udk awG;rd apvdkygonf?
(7) jyef = um;a&;0ef } uD ; Xmevuf oifonf tywfpOf owif;pmwapmif owif;pmq&mwOD;onf ol. pmzwf
atmuf & S d pmaypd p pf a &;Xmeonf ukd ydik qf idk x
f m;onf qdyk gp@kd ? rnfonhf olrsm;udk eHygwf (1) OD;pm;ay; wm0ef
4if;wd@k em;rvnfaom ta=umif; t jzpf&yfrsm;udk oifxnho f iG ;f az: jyrnf od&rnf jzpf+yD; eHygwf (1) OD;pm; ay;&
&mrsm;ukd qifqmwnf;jzwf ydwfyif enf;? oif. rdwaf qGu rnfo h nhf jzpf rnfholrsm;rSm ol. t,f'Dwmrsm;
avh&o dS nfrmS vlwikd ;f todjzpfonf? &yfudk az: jyvdo k enf;? az: jyvdak om owif;pmwku d f ydik &f iS rf sm; od@k r[kwf
(8) tpd k ; &onf jref r mEk d i f i H w G i f jzpf&yfukd pm&if;cs tb,fa=umifh rwl a=umfjimtyforl sm; r[kw=f uyg? Tod@k
tD;ar;vf udk xde;f csKyfxm;+y;D rnfonhf jcm;em; &onf[k oif xifygoenf;? OD;pm;ay; &rnhf olrsm;onf tpd;k & od@k
today; pum;ukrd # tar&duef jynf tb,fa=umifh wl aeonf[k oifxif r[kwf txl;tusKd ;pD;yGm;ESihf qdik af om
axmifpo k @kd ra&mufap&ay? ygoenf;? udprP sm;vnf; r[kwyf g? owif;pmq
(9) +Adwdo#wdk@onf jrefrmEdkifiHudk vkyaf qmif&ef? tb,fa=umifh oif &mrsm;onf rdrw d @kd pmzwforl sm;t ay:
1826 ckEpS rf mS 1948 ckEpS t f xd udv k edk D owif;pm zwfygoenf;? Tod@k wm0eford r_ sKd ; tb,fa=umifh
u|ejf yKcJo h nf? tb,fa=umifh oif owif;pm &Sdoifhonf[k oif xifjrif,lqygo
vkyaf qmif&ef? ?jzpf&yf a&G;cs,yf kH rwl zwfygoenf;? owif; od&&dS eft wGuf enf;? TusdK;a=umif;qifjcifr_rsm;udk
jcm;em;csurf sm;udk tuJjzwfjcif;? vm;/ azsmaf jzr_twGuv f m;/ a=umfjim pm&if;cs az: jyay;yg? ?
jrefrmEdkifiH&Sd tywfpOf *sm od@k r[kwf ema&;owif;=unhf &efvm;/
e,frsm;wGif tom;ay;az: jyaom oifzwf&_aeaom pmapmif rsm;onf

40
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

xm0&rdwfaqG/ xm0&&efolESihf xm0&


tusdK;pD;yGm;rsm;
cGefqdkif;
( 21/7/2008)
arv&J@ em*pftavmif; ode;f aomif;awG ay:eif;+yD; etzu wkid ;f jynf acgif ; tiS m ;&S m =ur,f q d k j yef a wmh
ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;yHu k kd tJ'D v arvxJrmS wif ajymprSwjf zpf use&f pfavmuf odumQ orm"de@J woufv;kH aevmwJh
atmif ratmifEh ikd /f rapmifEh idk /f r&SuEf ikd f ra=umufEikd f tEdik u f sihf twnfjyKvu dk =f u vl}u;D vlaumif; ppfppfawGu ywfouf
wm? 92 &mE_e;f axmufcw H ,fv@kd tHb h , G f ajymifajymif pm&if;awGjyvdu k =f uwm? csirf mS r[kwb f ;l ?a0;a0;bJ aecJ=h uwm
ckawmh ol@vlawG a&G;aumuf yG0J ifbdk@ jyif=uawmhvdk@ tcsufjyaeyg+yD? uvm;? Edik if aH &; tm%mawGukd pD;yGm;
'Dwcg xl;xl;jcm;jcm; ud, k b f ufu pvd@k *efbm&Dukd zdw&f wmu oltusKd ;pD;yGm; wGuf wGufwhJ cgawmfrSD olaX; wcsdK@
etz crsm odyaf jymcsiw f hJ pum;awG &Sw d ,f? ajymr,fph um; tESpcf sKyu f usaemf avmufbJ }uHhzGwf avvnfwmudk
wd@k vrf;jyajryH(k 7) qif-h raerem; vkyv f mwm tcktqifh (4) jzpfwhJ zG@J pnf;yHt k 0rf;omrSm? pnf;&H;k vk@d &rSm/ 'gvn;f
wnf jyK+yD;oGm;+yDcifAs? jynfwiG ;f jzpfukd tm;ay;ygqw kd hJ pum;
2010 rSm a&G;aumufyJG vkyf +y;D &if b,foEl ikd Ef ikd f tEdik &f ygwu D kd pepfwus vk;H oufouf wefqmqif jrefrmenf;
tm%mv$aJ y;rSmyg? NLD tygt0if twku d tf cHawG tm;vH;k yg0if,OS +f yKd if=ubk@d jrefrmh[ef pnf;urf;jynf0h aom 'Dru dk
cGijhf yKxm;ygw,f? zdwaf c: xm;ygw,f? ( usLyfw@kd obmxm; }uD;ygw,fayg)h ? a&pDygwDtwGuf ta&;ay:rl0g'wdk@/
+ird ;f csr;f a&; ,lxm;wJh tzG@J awGvnf; vufeufpeG @+f y;D (vufeuf rcscikd ;f ygb;l )ygwD vkyif ef;vrf;pOfw@kd qdw k mawGukd acwf
axmif/ 0ifa&muf ,SO+f ydKif Edik =f uygw,fayg?h opfEikd if aH &;odyH` ausmif;awmfom; qdk
rkewf idk ;f '%fcjH ynfoal wG twGuv f nf; usaemfw@kd u pepfwus yHyh ;kd / Edik if H wmawGqD oGm;a&; ckdif;+yD;rS tJ'Dcg
wum tultnDawGvnf; xdxda&mufa&muf ulnDap +yD;yg+yDaygh? 'gayr,hf awmfr t DS rwfavmif;awGukd usucf ikd f
aiGawGawmh xyfvdkaeygao; w,fcifAs? ulnDOD;aygh? ('gawG t"du xm;ajym &OD;rSm?
bk@d ac:wmyg? ) atmf- a':atmifqef;pk=unfe@J &[ef;oHCmawG/ ausmif;om; 'gayr,fh pdwfyl p&mawmh r&Sd
acgi;f aqmifawG qdw k mvm;/ twku d t f cHawG v$waf y;bd@k qdw k mvm;? 2010 ygb;l ? jcif;xJu=uufawGqakd wmhvnf;
a&G;aumufyG+J yD;&if tm;vHk;udk wa,mufrusef taotcsm v$wfay;rSmyg? tawmifrcwfEikd /f atmuft;D r wGef
ckawmh pdppfwek ;f yg? jcif;xJ tm;vH;k xnh+f y;D ? 14 ESpaf wmif =umoGm;w,f? tcsKd @awG Ed k i f y gbl ; ? jcif ; =um;u wcgwcg
awmh t&yfom;csi;f ±du k o f wfcikd ;f / wcsKd @awGawmh axmifawGxJ xnfh xm; &wm? acgi;f xGuw f mavmuf/ tcsi;f csi;f w
odyrf rsm;ygb;l ? ESpf 20 xJyg? 'D avmufyg? w&m;r0ifatmif vky&f wm qdak wmh aumifacgi;f waumifqw d w f mavmuf
eJeaJ wmh t&kyq f ;kd wmayg?h vkyEf ikd af wmhrmS yg? or*~awG/ toif;t
2010 rSm ppfwyfxJ qufaezd@k t&G,&f adS o;olawGuawmh quf ae? yif;awGzJG@zdk@ acgif;xGufvm&ifvm;?
+rJr,fh tm%mxJrmS 'gu taotcsmqk;kH ? ppfwyfrmS rvkv d @kd tkv
d @kd rS y,f cH & ud, k b f ufrmS wnfqOJ ya'awG &Sw d m
awmhr,fh ppfom;awG twGuaf wmh ygww D ck zG@J awmhayg?h cufwmu ckvkd ae@pm; bJ? tJ'D E_wo f ;D uyfaus;eJ@ nSyaf y;
cay;+y;D 'dik ef mum;awGe@J vdu k af c: wifrS vlpv k @kd &wJh 0g;&if;wkwf w&r;f&rf; vlawG vdu k /f awmify=H um; vuf 0g;apmif;wif
eJ@ vl&akd o &Si&f akd o ygww D ck axmifz@kd rvG,w f m/ vlawG =um; pnf;&H;k a&;qif;zd@k ay;vku d ?f 'gr rS &&if xdyt f av;e@J xk
cufwm olw@kd od w,f? t+r;D usuf t+r;D pm;/ acgi;f usuf acgi;f pm; orwvl=urf; xnhv f u dk ?f 'ge@J qufo, G af &;0ef}uD;
eJ@bezl;odu k wf ;l ygwrD sKd ;awGbJ jzpfvmrSm? &kyjf y aumif;atmif +rKd @r+d rKd @z qdw k mawG OD;atmif=unfudk arhaew,f? Edk;+yD;
41
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
tdrjf yefy@kd vu kd af v? *efbm&Dvmvd@k t pwJh ta&;awGrmS ygc=hJ uwmbJ? aemuf u yif;aeygw,fv@dk a'ge@J armeJ@ ajymcJh
vku d u f ef;qd;k rod awmufar; ajrmuf awmh a&G;aumufyu JG wyftvSef &JreG f wmawG? *efbm&Dxyfvmbd@k vkyw f m
ar; ar;aer,f? o&kyaf qmif t&;ay: u tjyefvrf;awGrmS "mwfawGysuf +y;D udk *efbm&D rvmeJ@v@kd rajym&Hw k r,f
cef@vu kd &f wm awmfawmfyifyef; oGm; uk, d w hf yfy;kd ud, k jf yefeif; vlxu k kd 'kuQ ae@a&$@na&$@ vkyfaecJhwm ylylaEG;aEG;
+y?D wGi;f u xkw&f r,ft h pm;/ orife@J usm; }uD;&Sdwkef; tm;vHk;tod? aemufu
NLD a&G;aumufyJG r0if awmh w+cHxJ xm;vkd@&ygw,f? 'Drkdua&pDe@J vlu tcsKd ;jyif+y;D twdu k tf cHawG v$wf
bl; qdw k mawmh 0rf;om *k%, f l p &m tm%m&Si=f um; yg;yg;av;yg? a&mor yg? tm;vH;k yg=urSjzpfr,f? jrifomxif
qHk;jzwfcsufyg? 'g 1990 vlxkqEN ar$vu dk v f @dk &ygw,f vky=f uw,f? ck ol om vkyyf gqw kd hJ avawGazsmuf ud, k pf
tppfukd av;pm; jyvku d w f mbJ? ygwD wd@k pOf;pm;ae&wJh tcsKd ;tauG@ ppfwyf um; ud, k +f rdK atmufusKd @0if+yD; cifAsm;
zsuf cH&rSmvm;/ rylyge@J ? bmom/ om ausmaxmuf aemufcHjyKygwDudk 0if& wd@k ajrykH jrefjrefw;l / vkyif ef;pOfawG jref
oemudk apmifw h m 0denf;tbd"rRm qdk rSmvm;/ }uzH w G ef @J aygi;f &rSmvm;? woD; jref+yD;atmif olu jyp&m tcef;u¾
&if wu,fh vlxyk gwu D kd apmifah &Smuf yk*v ~ &yfr,fqkd vlxu k b,ftm;ud;k awmifr&Sdawmh ovkdjzpfaevdk@ +idrfae
wJt h oufu 'Dru kd a&pD0Od mOfv@kd ajym ygrh vJ? NLD eJ@ 88 rsdK;qufawGukd wJt h csed uf srS wul;wu zdww f ,fjzpf
vku d ?f 'Dru kd a&pD0Od mOf vlx=k um; &Sif opPmazmuf+yD; woD;yk*v ~ emrnfcH cJh jyefw,f? etz olvyk cf siw f mvky+f y;D +yD
oefaeoa&G@ vlx l u k kd tcsed rf a&G; Ed;_ =uwm? ckawmh etzeJ@ NLD 'Drdku qdak wmh ykÀuwkid x f b l @dk vdv k m+yaD v?
vd@k &ygw,f? a&pDe@J tm%m&Siaf wG=um;rSm wwd, 'Dwcg ukvor*~ukd oltoH;k cs&if jzpf
vd y f j ymvH k v H k a c:vd k @ &w,f ? tiftm;awGjzpfvmrvm;? woD;yk*v ~ Edik af vmufw,fv@kd olwu G o f ud;k ?
vlpv k @kd &w,f? ac:wJah e&mudk ud, k xhf ewftdk;uGJawGb0eJ@ vlxk,Hk=unf 1958uwnf;u u&iftrsdK;
rif;ud, k pf m; csw D ufvmvdrrhf ,f? tJ'D axmufcrH _ &OD;rvm;qdw k mbJ? om;awGtwGuf KNU udk 0ifcJhwJh
0dOmOfaooGm;&ifawmh vlxu k dk rac:eJ@ Ad k v f r S L ;atmif v if ; xG Ë f [ m awmfveS af &;orm; 'kAv kd rf LS ;}u;D apma*
awmh?ta,mifaqmiftacsmiform;awG wcsed u f etz twGi;f pnf;xJu vl/ xl;[m r=umcifu etz zufurf;udk
om 'dik ef mum;eJ@ac: ae@pm;ceJ@ac:/ t 'Dru kd a&pD&@J twdu k t f cH &efow l OD;vd@k ul;+yD; u&iftrsKkd ;om;awG&@J jy\em
&uf w d k u f a c:/ vl p k v d k @ &awmh r ,f ? ajymvd@k &ygw,f? 'gayr,fh em*pf+y;D wJh tajz xGurf vm;/ oGm;&Sm=unhw f ,f?
ArmhEikd if aH &;rSm ygwrD &Sv d nf; vkyw f wf tcg etzvkyyf u kH ikd yf akH wG =unh/f olpw d f aemuf tajz rxGufEdkifavmufbl;/
wJh vlawGvyk v f @kd acwfajymif;oGm;wm ajymif;+yD; tm%m&Siaf wGukd &G@H rek ;f wm r,H=k unfavmufb;l vd@k cHpm;&vd@k rae@
awG@c=hJ urd@k vm;? ESpf 20 pkxm;wJ txk awG jzpfvmw,fwJh? olwwfEdkifwJh wae@u KNU bufurf;jyefu;l vmwJh
taxmif;cH/ rDjyif;wdu k cf /H avrk;d '%fcH enf;eJ@ tm%m&SifawGudk yHkaz:bdk@ tcg ol@wkdufaz: wkdufzufawGu
tiftm;pk}uD;u *k%o f u d mQ &S&d dS vlxk qef@usif acszsub f @kd }udK;pm;ygw,f? 'D arwWmrysuf }udKqdw k m =um;&vk@d yDwd
=um;rSm yHpk rH sKd ;pHek @J quf&adS ew,f? vl ae@ 'Drdkua&pDa&;rSm rdwfaqGaumif; jzpfrw d ,f?
xkbufu&yf tusdK;raqmifEkdifyJeJ@ jzpfb@kd ol}uKd ;pm;&yfwnfprG ;f aqmifvm &J a wG axmif u swJ h t cg
awmh bmemrnfc+H yD; vdrv f rd f vlxu k kd awGudk usaemfwdk@ todtrSwfjyK&yg axmif x J r S m ol w d k @ [m oem;bd k @
vdrv f @kd r&bl;? vlxu k rtlb;l / rebl;? w,f? usaemfw@kd em;vnfre_ @J vuf aumif;aewwf+yD; olw@dktwGuf t
ppftm%m&Sifudk r}udKuf/ qef@usif urf;}udKygw,f? ouftE W&m,fvnf; t&rf;}uD;ae
ygw,fqdk+yD; ygwDaxmifa&G;aumuf *efbm&Du c&D;pOf tvnfrmS wwfw,f? axmifusawmifrmS yd@k vu kd f
yG0J if EdkifiHa&;vkyf/ 'DESpf 20 twGif; w a':atmifqef;pk=unff &J@ oabmxm; vd@k vlq;kd awGe@J wlwo l mG ;ae&wJt h cg
a,mufrS tzrf;rcH&bl;qdw k hJ tJ'yD gwD yef=um;v$mukd o,fomG ;ay;+yD; puFm vlq;kd awGu olw@kd ukd ESyd pf ufcb hJ ;l wJh
rsKd ;udk vlxu k ,Hrk ,f yHrk ,fxifvm;? yl owif;pm &Si;f vif;yGu J ae a0csvu dk f &JawGq+kd y;D nusawmh apmiftyk +f y;D 0dik ;f
jy\emeJeJ&Sdwmu wwd, wJh tcgwek ;f u etz a'gy+G yD; *efbm uef=u/ xd;k }uw d =f u vkyw f ,f? '%f&m
tiftm;pkqw kd mawG? wcsed u f ppftm &Dqw kd v hJ l oHwrefusi0hf wf azguw f ,f? awGeJ@ uGJ+yJzl;zl;a,mif+yD; wdkufxJ
%m&Sif jzKwfcsa&;vkycf w hJ hJ ae&mrSm w ukvor*~uvnf; Edik if }H uD; awGbuf a&muf a&mufvmwmawG r=umr=um
csKd @vnf; OD;aqmifc?hJ OD;oef@/ bke;f armf u vku d af ew,f? twku d t f cHawGbuf awG@czhJ ;l w,f? 'kuaQ y;EdyS pf ufcw hJ hJ jypfr_
42
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
tukov kd t f vku d f olw@kd uom;aumif %mv$&J rSm rv$b J J xyf+ydKifr,fw?hJ c aewke;f ? vwfvwfqwfqwf tokb
awG jyefjzpf? olw@kd ukd owfz@kd acsmif;wm av;awG upm;ovdk bGmaw;vkyw f m csaewJh owif;udk jyaewke;f bJ?
wcgjyefc&H wm? 'Dvt kd Edik u f siw hf mcH& ayg?h aemufxyf a&G;aumufyx JG yfvyk f w&m;cH b,frrd mS vJ? owif;
wmawG@awmh atmf - 0Ëfqdkwm 'g w,f? 'Dwcgr&H;_ &atmif rEdik Ef ikd w f ehJ nf; xJrmS odomwmu olw@kd ESpzf uf vuf
vm;vd@k awG;rdz;l w,f? &JawG r=umc% eJ@ twdu k tf cHawGukd vdu k &f u kd of wf qGEJ w _ qf ufwt hJ csed rf mS wcsed v f ;kH t
towf cH&w,fv@kd aemufqkd vlq;kd w,f? &du k t f ESucf &H / aoajy;&Siaf jy; ajy; cJ&h
awG&w dS hJ taqmifawGrmS rxm;&Jawmh vlw&mausmfaow,f? csef wJh xm0& t&H;_ orm; cseu f &dik ;f t+yHK;
yJ usOf;usOf;=uyf=uyf 5 (n) awG&SdwhJ u&dik ;f vnf; owfr,fayg?h +cdr;f ajcmuf u awmufyae+yD; orw}uD; rl*gbD
wdu k af wGrmS vmxnhx f m;w,f? w,f? cseu f &dik ;f wa,muf ol@val wG rsuEf mS u arsmufoyH &k moD; cH@G cH xm;
'DrSmvnf; 'kuQu rao;bl;? u rw&m;ao/ olvn;f toufab; &ovkd usOf;=uyf+yD; 'kuQa&mufaewJh
pdwu f sO;f =uyf&wJt h xJ wku d u f 5(n) eD;qdkawmh }uHK&m oH&Hk;wckxJ 0ifajy; yHak wG@&w,f? 'gawGu avmu obm
awGu w&m;a[mao;w,f? ykvdyf &&Sm+yD; a&G;aumufyGJ r0ifawmhygbl; 0bJ? omoema&;udpP vkyfwmrSm
usiyhf v k yd }f uHraysmuf&ifawmh rsuEf mS ajymw,f? 'ge@J rl*gbDu +ydKifbufr&Sd awmif vlxak wG&@J 'kuaQ wGudk rodcsif
om ray;bl;? vlxu k kd 'kuaQ y;wJh jypf orw jyefvyk w f ,f? a,mifaqmifae+yD; etz ajrSmuf pm;
r_awGwoD;wwef;xx&Gwaf wmh&aJ wG yGJu o&kyfysufvGef;aeawmh wm wckyJ om,mrd&if etz t}uKd uf
pdwfnpfw,f? aemufawmh arSmfbD wurBmvH;k yGuaf vm&du k af e+y;D 'Dae@bJ bufvdkufvdk@rsm; w&m;a[mrd&if
wdu k }f u;D bufrmS &JawGtwGuf oD;oef@ awmiftmz&du orw brf;bDuD 0if etz bke}f uD; jzpf&wmbJ? 'Dru kd a&pD
&Jbufpcef;qdw k m oufouf xGiaf y; nd+S yD; atmifjrifw,f qdw k ,f? nDnD bufu&yf&ifvnf; 'Dru kd a&pD bke;f }u;D
&w,f ? &J a wG a xmif u svmwmeJ @ nGwfnGwf jyefvkyf=ubkd@ oabmwl jzpfrmS bJ? jrwfpmG bk&m;a[m=um; qH;k r
jrefjrefaxmifjyifxw k +f yD; tJ'D oD;oef@ oGm;=uowJh? tm%m cGJa0=u&rSm awmfrw l hJ 38 jzm r*FvmrSm - tao0
&Jbufpcef;ukd yd@k w,f? aygh? 10 ESpf=um &efol+ydKifbufawG empAmvmeH -vdk@bJ a[m ¹rufawmf
ckqdk jzKwfxkwf&Sif; cHxm;&wJh ckawmhvnf; vufqEJG w _ q f ufae=u? rl c J h w ,f r[k w f v m;? vl r d k u f u d k
axmufvrS ;f a&;awG axmifawGxrJ mS 'gaumif;wJv h uQ%myg?wzufrmS awmh a&S m if b d k @ a[m¹ruf a wmf r l c J h w m?
vnf; o[Zw rjzpfe@J axmufvrS ;f ajrZmyifjzpfwhJ jynfoal wGu aoa=u aygi;f zd@k ¹rufawmf rrlcb hJ ;l av----?
a&; &Jbufpcef;qdw k mvnf; b,fxu G f
&JrmS vJ? etz 'kurQ sm;w,f? oD;oef@
ae&mawG &Sm&wm axmifxrJ mS awmf
awmfcuf? 'Dae@Armjynf}uD;u axmif
ygbJ? bk&m;yGJav;awmif b,frSm
vGwv f w G v f yfvyf usi;f ycGihf &vd@k v?J
txuftrde@f cH&wm uvm;?
tmz&durSm ZifbmabG or
w rl*gbq D w kd m wcsed u f vljzLawGord ;f
ajr,ma0jcrf;a&;awG ZGwv f yk +f y;D wkid ;f
jynfrSm awmfawmfvl}udKufrsm;cJh rsm;
cJb
h ;l wmyg?h ESpaf wG=um tm%m awG&;l
oGm;awmh 'Dae@Av kd cf sKyf (6) a,muf
tkycf sKyfwhJ Edik if aH &;r&% &xm;udq k GJ
ae&&Smygw,f? aemufq;kH a&G;aumuf
yGrJ mS twdu k t f cH armf*efu&dik ;f Edik o f mG ;
awmh ta=umif;awG trsKd ;rsKd ;jy tm
43
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
yDwmaZmfjrifhqdkaom aygcsm udk vlrxif/ wpfwcg&H xdwf xdwyf smysm a=umuf±@HG a=umuf±@G /H bma=umufreS ;f
csmaumifonf aygcsmcsm aumifw vnf;rod?wpfcgw&H tvGef at;aq;wnf+idrpf mG tckem&D0ufavmuf twGi;f
aumifjzpfa=umif; aocsmaomfvnf; uyJ w&m;xl;&aom yk*Kd~ vfrsKd ;. tdu k w f ifÁajENEiS ?hf xdo k @kd q,fEpS v f q,fEh pS f
avmurSm cufawmh tcufom; u &moDrmS armifyw D mudk q,fEh pS f &moD rsuEf mS ay;rsm;ESihf jrifawG@aeus? ±kww f &uf
vm;? rxifwmawG jzpfwwfonf? aysmufomG ;onf? oabFm vdu k of mG ;ovdv k /kd ukvor*~rmS tvky&f oGm;ovdv k /kd
xifwmawGvnf; rjzwfwwf? jzpfvrd hf tar&duef ynmawmfoif oGm;ovdv k /kd wdu k sKd u armf awmfum; ukr% ` o D al X;
rnf[k }udKwifajymxm;aom t&m r}uD;wpfO;D ESihf tdraf xmifusI vdu k of mG ;ovdv k ?kd bmyJjzpfjzpf armifyw D miayg
rsm;vnf; jzpfrvm? rjzpfEikd b f ;l [k ajym aysmuf oGm;wmawmh trSe?f
aomt&mrsm;uvnf; jzpfvm.? wae@wek ;f uawmh armifyw D m jyefa&mufvm+y[ D k owif; oJo h =hJ um;vdu k f
avmuqdak om oabm}uD;udu k tJ &onf? jyefa&muf vm+yDom ajym&wm/ owif;om =um;&onf? vlukd rawG@&
onfvykd J jzpfwwfonf? ao;? }u;D jrifah om awmifxw G uf kd jrLcd;k rd;k wdrf t+rzJ ;kH tkyaf eonf [k trnfrrSwf
b0'\evdv k /kd bmvdv k /kd avmu rdaom w±kwyf nm&S}d uD;wOD; ajymcJzh ;l .? xd@k twlyif ayga=umifa=umif armifyD
ed,mrvdv k kd bmvdv k Ekd iS hf txufyg pm wmudk aumv[mvrsm;u t+rJ zH;k tkyaf eavh&. dS ?
om;rsm;onf 0wWKtpwGif cyfwnf yDwmaZmfjrifhwpfa,muf r*Fvm armifr,f xDaygufI odef;ajcmufq,f
wnf zdef@vdkufaom pmom;rsm;om avmuf &oGm;owJ?h ol tdraf tmufu a&$'*F g;awG tjynfh pOft h ;kd }uD;ud;k vH;k
jzpf.?yDwmaZmfjrifh aygcsmcsmjzpfjcif;ESihf awG@owJ?h tarG&aom ywWjrm;}uD; oufqikd &f mXme oGm;a&mif;wm av; q,fh
bmr#oyd rf qdik ?f 0wWKa&;q&mu vl ud;k ode;f &oGm;wJ?h ol@oil ,fcsi;f “r*~Zif;”usaoma=umifh ode;f oH;k q,f t&if;
wwfvyk +f yD; oufouf0ifajymaom p xkwaf y;+yD; t,f'w D mcsKyf ZGwf 0ifvyk af eowJ?h aumv[mvawG? tqd;k qH;k
um;rsm;omjzpfonf? wu,ft h csuf od@k r[kwf pdw0f ifpm;p&m taumif;qH;k owif;uawmh ol@ oli,f csi;f taygi;f
u armifyw D m aygcsmcsmaumif/ tv toif;awGukd r*~Zif;qdik &f m XmetoD;oD;rSm Xmet}uD;tuJ &mxl;awGay;+yD;
um;aumifqakd om tcsuo f m jzpf.? tvkyaf wG pGwcf ef@ aeonfqakd om owif;jzpfawmh onf?
odak omfvnf; apmapmu ajymcJo h vdk “[m æ jy\emu wrsKd ; }uD;ygvm;”
aygah v? woufvHk; ayga=umif a=umif vkyfcho J lrdk@ tckvdk ayga=umif a=umifjrif
wavmwkef;uawmh armifyD uGi;f rSm odyrf qef;vS? od@k aomfvnf; 0wWKa&;q&mu odyo f cd sif aeonf/ 'Diayg
wm wa,muf aysmufomG ;.? bmjzpfygvrd ?hf
&ef u k e f + rd K @awmf . Ed k i f v G e f “armifyw D m rif; æ”
uwW&m vrf;a[mif;awGtay:rSm wpf pum;rqufvu kd &f / b,fvuf0g; umjy.? rsupf u d rSwx f m;qJ?
cgwpf&H odyt f a&;}uD;onfh yHpk jH zifh ysm “xdkifu@JG / xdkif? at;at;aq;aq; xdkif? igajymjy&rSmaygh uG,f”
,D;ysm,m wpfcgwpf&H wpfavmuvH;k
pum;ajymyHu k vnf; anmifemem?
Zmwfrif;om;avoH?
“[m; æ aeprf ; ygOD ; armif y D
wmiayg&@J ? rif; bmvkyaf ewmvJ? t
OHKzG yDwmaZmfjrifh wGi;f tm; avhusi+hf yD; t&dyrf v hJ uf0g;
odik ;f uGuf wDxiG af ewmvm; vkyrf ae
eJ@/ odik ;f avmu {u&mZf rd;k atmuf
(aZmfaZmfatmif) ajrjyif +ydKifzufuif;bG@J ukd [dv
oGm;+yD [m; æ [m; æ”
k }l uD; ,l

onfvEkd iS hf wae@wek ;f u armifyD


wmudak wG@onf? b,f ole@J awG@ovJ?
b,frmS awG@ovJ? b,fae@wek ;f uvJ?
44
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
rar;ESi?hf umvwd@k / a'owd@k / aemufcH “armifyw D m rif; ” vnf;aumif;/ vjywfr*~Zif; 0wWK&Snf
0ef;usifwdk@qdkonfrSm a&S;0wWKawG pum;rqufvu kd &f ? b,fvuf0g; aomfvnf; aumif;/ tcef;qufr*~Zif;
rSmom ta&;}uD;wm? armf'ef0wWKrSm umjy.? rsupf u d rSwf xm;qJ? 0wWK&n S af omfvnf;aumif; (pm rlc ydrk
awG@csiw f t hJ csed /f awG@csiw f v hJ el @J awG@csif “xdik u f @GJ / xdik ?f at;at; aq;aq; &bJyJ) jzpfoGm;Edkifonfhta=umif;?
ovdk awG@v@kd &.? od@k aomfvnf; Zmwf xdik ?f igajymjy&rSmaygh uG,”f xdEk pS af =umif;a=umifh twdck sKH ;I (Third
a=umif;jyefol 0wWKa&; q&mESihf awG@ pum;ajymyHkuvnf; anmif Person Arrative) wwd,ajymol
onf [ k ajymrS j zpf v d r f h r nf ? 'grS emem? Zmwfrif;om;avoH? Zmwfa=umif;jyefESifh a&;ygawmhrnhf?
qufa&;vd@k &rSm? “[m; æ aeprf;ygOD; armifyD t*Fvyd pf um;u [kw&f @J vm; rodb;l ?
armifyDwmonf æ wm iayg&@J ? rif;bmvkyaf ewmvJ? t yDwmaZmfjrifh nmbufvufEiS hf udik f
tcef;tv,frSm ususee wifysOf wGi;f tm; avhusi+hf yD; t&dyrf v hJ uf 0g; vduk o f r# t&mtm;vH;k tqrwef }u;D
acGxdkifI cg;udkrwfrwfxm;I rsufpd odik ;f uGuf wDxiG af ewmvm;? vkyrf ae xGm;oGm;onf? bmudik u f ikd f (0g) ol@
rSw
d u f m nmbufvufukd txufo@kd eJ@? odik ;f avmu {u&mZf rd;k atmuf vuf ESix hf od r# t&mtm;vH;k tukef
qef@wef; ajr‡mufxm;onf? ajrjyif +ydKifzufuif;bJ@G ukd [kv d }l uD; ,l }uD;ukeo f nf? bma=umifv h J rar;ESi?hf
jrwfpmG bk&m; æ yDwmaZmf jrifh oGm;+yD? [m; æ [m; æ” rpyfpEk iS ?hf ,kwrdW &S[ d ak pm'u rwufEiS ?hf
xGuf &yfayguo f mG ;+yDvm;? “awmfyguG,f/ awmfyguG,f æ ig tHz, G jf zpf&yfqef;yg qdak erS?
“a[haumif æ armifyDwm rif; ajymwmudk em;axmifygO;D ? a&a& vnf onfae&mrSm onfavmuf ESihf
b,fvjkd zpf” vnf &Si;f jy&rSmayg?h r,HEk ikd pf &m jzpf&yf 0wWKwd+k yD;yg+yD[k ajymvd@k awmh&.? od@k
rsupf u d kd tdu k wf ifEiS zhf iG .hf ? 'l;ay: qef;rd@k igo h il ,fcsi;f ayguu f & 0wWKa&; aomf ajymvd@k rjzpfao;? plygarmf'efjzpf
wifxm;aom b,fvufuakd jrm‡ ufum q&m ,Hyk gapawmhv@kd qkawmif; &rSm oGm;vdrrhf nf?enf;enf;yg;yg;awmh em;
vuf0g; umjy.?nmvufu axmif yJav?” vnfatmifajymOD;rS?jzpfyu kH æonfv?kd
xm;qJ? rsuaf phukd jyefrw dS o f mG ; onf? “[m; æ armifyDwm? rif; armifyw D m zd;k olawmfwyg;ESihf
“a[haumif æ a[haumif æ tdu k wf ifu yDjyifvcS sn;f vm;” awG@onf?
iayg æ bmvkyaf ewm wke;f ” “tif; æ owW0grsm; csr;f om=uyg tdyfrufxJrSmvm;? tdyfruf
yDwmaZmfjrifo h nf woufv;kH ap? csrf;om=uygap? tjzpfuawmh tjyifbufrmS vm;rod? olu ajymrjy?
pyf+zJ+zJ tlwlwl rsufESmay;ESifh aecJh 'Dvykd gwhJ æuG,?f ” xdzk ;kd olawmf aemufo@kd &ufowWywf
oljzpfonf? tck ol@rsufESmay:rSm tvG e f th H = ozG , f aumif ; vdu k o f mG ;.? [drE v W m;/ r[m+rKd iv f m;
b,ftcg wke;f ur# rawG@z;l aom !d;l_ avmufaom A[kow k pmtkyf }u;D wGif rod? wywf=um jyefvm.? armifyD
i,faeovdv k /kd a=uuGaJ eovdk vdk trl q,fEh pS v f avmuf qufwu kd f t cef; wmtdraf &mufonf? ntdy. f ? rsuEf mS
t,m cyfwnfwnfrsKd ;udk awG@ae&.? quf aqmif;yg;&Snf}uD;tjzpf xnfh opfawmh rvd@k æ a&udk vufcyk Ef iS hf
“ayguu f & 0wWKawGa&;ae wJh avmufaom yDwmaZmfjrifh. xl;jcm; cHvu kd &f m 0ke;f ceJ bmjzpfreS ;f rod? ol
0wWKa&;q&m ightem;odyf ruyfeJ@? qef;=u,f/ thzH , G x f yd wf ef;/ jzpf&yfqef; wpfudk,fvHk; &$JoGm;.? aemufwcg
igch E<mud, k u f kd rxde@J ? txl;ojzifh igh }u;D udk twdck sKH ;I azmf jyh &ayawmhrnf? a&udk vufckyfESifhcH æ AGrf;ceJ æ a&
&J@nmbufvuf udk rxdapeJ@? xdik u f @JG / twdck sKH ;&wm ta=umif;&S. d ? vH;k }uD;? bHb k ikd af cgi;f u usaeaom a&
xdkifu@GJ ” wa=umif;u 0wWKq&m aZmfaZmf puf ayguf æ? ol@nmvufEiS x hf v
d u kd f
“[m æ jy\emu wrsdK; atmifonf rvdt k yfbJ odik ;f 0dik ;f cs@J xGif aomtcg tvGe}f uD;rm;aom a& vH;k
}uD;ygvm;” +yD; ava=um&Snu f m uAsmt&Sn}f uD; }u;D jzpfomG ;.? r,HEk ikd pf &m? armifyw D m
woufv;kH ayga=umif a=umif 0wWKt&Sn}f uD;awGa&;aom pm a&;q bmvky&f rSe;f rod? od@k aomf iaygu
vkycf ohJ rl @kd tckvkd ayga=umif a=umifjrif &mrsm;udk odyo f abm b0ifrawG@onfh aygayr,fh aumvdyrf mS avm*sp, f w k dW
uGi;f rSm odyf rqef;vS? od@k aomfvnf; ta=umif;? aA'oifz;l I tawG;tac:rnh?H a=umif;
0wWKa&;q&mu odyf odcsif aeonf? aemufwa=umif;u twdkr usKd ;quf pyfqifjcifwwf.? ajr}uD;u
'D iayg bm jzpfygvrd ?f csHK;v#if T0wWKonf 0wWK vwfaomf pyg;vH;k avmuf ausmufp&pf cJ uav;
45
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
ud k i f = unf h o nf ? oyd w f v H k ; avmuf 0wWKuawmh awmfzdk@aumif;+yD? =um pmrsuf E S m -24 rS
ausmufw;kH }uD; jzpfomG ;onf? &ifrvG,?f 0wWK*dwf rqH;k bJ vl*w d q f ;kH
[m; æyDwmaZmfjrifh oabm a&mufoGm;Ekdifonf? xdk@a=umifh onf pdu
k cf w hJ hJ oHviG yf ifu oHviG cf uf tacG
ayguo f mG ;onf? vdEk iS hf armifyw av;udOk ;D acgi;f rSm*k%jf yKpGyaf y;wm cH&
D m nmvufEiS hf xdor#
tdrx f uJ kd jyef0if? acgi;f tH;k atmufu tuke}f uD; ukeo f nf[k oma&;&awmh ygw,f?ckacwfrmS vdk a&$/aiGwq H yd af wG
av;q,fih g;usyw f ef t}u;D }u;D jzpfomG ; rnf? 0wWK *dr;f abm a&mufcge;D +yD? r[kwb f ;l ?'gayr,fo h yd w
f efz;kd xm;w,f?
.? tvsm;ajcmufay/ tESEH pS af ycG?J zG;D 0wWKq&m aZmfaZmfatmifu æ ol@ 'DacwfrSm tdkvHypfyu JG dk EdkifiHa&;eJ@
æonfpuUL bmoGm;oH;k &rSmvJ? bm tcspq f ;kH oli,fcsi;f armifyw rywfoufygapeJ@/ vl@tcGit
D mudk ig hf a&;wdu k f
oGm;0,fv@kd &rSmvJ? awG;ac:qif jcifykH bmvkyaf y;&rvJ ar;&m? armifyw yGaJ wGe@J tqufpyf ygapeJ@v@kd ajymwm
D mu
oD0&DreS af omfvnf;onfyu kd q f o H ;kH r&? a=uuGpJ mG acgi;f cgjy.? aZmfaZmfatmif awG =um;ae=u&yg w,f? rlvuawmh
armifyDwm idkifaewkef; =urf;jyif uvnf; oli,fcsi;f aumif; yDopGm rif; vl@tcGit hf a&;bmnmqdw k hJ a0g[m&
ay:u oifjzL;zsmtpkwu f av; axmifh 'Dawmifu rausmfEdkifbl;qdk&if rif;r awG r&Sdchb J l;eJ@ wlyg&@J ? 'gayr,fh ppfyGJ
pGe;f rSm =urf;yd;k waumif awG@&onf? &Sw d ahJ emuf rif;taºu;awG igqyfay;& qdw k m &Sad wmh/ ppf&yf pJcw hJ mvnf; &Sd
nmvufEiS hf tomxdvu kd . f ? [m; æ rvm;? rif;eJ@rwnfw w,f ? tJ ' gud k “+id r f ; csrf ; a&;”vd k @
h hJ [dk rE Wav;u
vifyef;avmuf}uD;aom vdyf}uD;jzpf aumifawG acsmif;±du ac:w,fr[kwf vm;? ppfyaJG wG &Sad e&if
k af y;&rvm;? ar;
oGm;.? avmavmq,f =urf;ydk;u &Smygao;onf? armifyDwm acgif;udk tdv k yH pfyv JG nf; usi;f yvd@k r&bl;? a&S;
awmh vdyjf zpf+yD? om wGifwGif cgjyvdkuf.? acwfu +ydKifyaJG wGrmS ud, k cf E<m }uHch ikd f
acgif;&if;wef;ay: wifxm;aom r onfvdkESifh aZmfaZmfatmifonf r_omru pdw"f gwo f ef@pif}uchH ikd rf _ vnf;
ae@nu vufusef 'l;,m;wvdy/f nm armifyw D mxHrS pdwrf aumif;pGm jyefvm yg0ifygw,f? twdck sKyfajym&&ifum,
vufEiS hf tomvSr;f udik v f u kd . f ? [m; cJo
h nf? 'ku}Q uD;aeaom oli,fcsi;f udk Ava&m/ pm&dwWAvyg jynfh0atmif
æ 'l;,m;twkwf}uD; vufoD;qkyf oli,fcsi;f aumif; yDopGm arhomG ;.? qnf;yl;av husifh+yD; +ydKifyJG 0if&wmrdk@
avmufww k . f ? yg;pyfxJ xnfv h @kd r& av;ig;&uf=umawmh armifyDwm bmoma&;yG}J u;D vnf;jzpfygowJ?h ewf
awmh? jy\emyJ? wu,fqkd vH;k ywf aq;±Hkwif&a=umif; owif;=um;& wdk@udk ylaZmfyo+yD; usif;y &wJh yG}J uD;
}u;D rvmbJ e*dv k ;kH ywf qdu k t f wdik ;f ESpf onf? jcifuu kd v ayud;k ? tdv
f @kd æ wJ?h &efuek +f rKd @rmS k yH pf pdw"f gwq f w kd m ud, k f
axmif&Snfvdkufygvm;? jzwfa&mif;& jcifudkufwdkif;om aq;±Hkwif&v#if pdwEf pS yf g; pif=u,f=uHch idk rf u _ kd tav;rl
atmif tckawmh vH;k ywfom wkwo f mG ; onf;xdwzf @kd rjzpfvaS o;? od@k aomfjzpf wJh pdw"f gwyf g?trsm;eJ@qikd w f m uawmh
I aomufr&? oD0&D wckcak wmh rSm; yHuk armifyw D m b,fbufvufarmif; “+idrf;csrf; a&;”eJ@ rdwfaqGjzpfa&;yg?
ae+y?D udk jcifuudu k /f armifyw ppfwu
D m nmbuf kd af &;eJ@ &efozl @JG a&; r[kwf ygb;l ?
ajc&if;wef;rSm wdkufvufp a&$0g vufESifh jcifudk±dkuf/ jcifurao/ aygif tdkvHypfyq JG dkwm acgr-a&mrwdk@&@J
qyfjymwcJ&Sd.? "g;ESifh vufwqpf wpfacsmif;usKd ;+y;D jyKus/ olnmvuf ESihf ewfyu JG ae urBmhtm;upm;+ydKify}JG uD;
avmuf t0dik ;f tav;awGjzwf/ xdt k xdv@kd jcifu t}uD;}uD;jzpfomG ;? b,f jzpfvmcJyh g+yD?+idr;f csr;f a&;eJ@rw d af qG jzpf
ydik ;f uav;awGukd nmvufEiS x hf ?d a&$ avmuf }u;D vd@k wek ;f jcifu EGm;avmuf a&;udk OD;xdy&f u G +f yD; vlom;tcsi;f csi;f
0gqyfjymawmifah wG trsm;}u;D jzpfrnf? }u;D oGm;onf? aygiw ud, k cf E<mtvS+yKd iyf /JG pdwrf aemtvS+yKd if
f pfzufusKd ;vd@k a'g
armifyw D m tvGeOf m%faumif;.? x oxGuf aeaom EGm;avmuf}uD;onhf yG}J uD;jzpfvmyg+yD? tdv k yH pf pdw"f gwu f kd
&H=um; xdk;xm;aom "g;usdK;uav; jcifarmifyw D mudk wG,yf gava&m?b,f tkv d yH pfr;D ±SL;wdik ef @J twlvo l m;awGquf
vSr;f ,lvu kd . f ? nmvufEiS , hf rl I d "g; oufomrvJ? 0wWKav;uawmh 'g vufo,faqmifomG ;=uygvrd rhf ,f? ay
usKd ;uav; t}u;D }u;D jzpfomG ;.? b,f avmufygyJ æ uG,?f usi;f tdv k yH pfy+JG yD;&if w±kwf ayguaf zmf
avmuf }uD;ovJ? ckwifwcsypf m/ zsm }u;D awG taeeJ@ Arm jynf&@J +ird ;f csr;f a&;
wcsypf mavmuf "g;oGm;u }uD;oGm; OKHzG aZmfaZmfatmif udv k nf;jyefvnfo;kH oyfEikd yf gapownf;
.? qyfjymcJhaygufpav;jzwfzdk@ aeae vdk@ qkawmif;vdkuf&yga=umif; ? ?
omom/ udik f vd@k yifr&? rudk r rEdik ?f armifprG ;f &nf
46
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

1?
tdrfa±S@cef;odk@vSrf;ae ae&.? w±kwf qef@usiaf &; qENjyyGJ
onf@ usaemf@ajcvSr;f rsm;rSm (xdpk Ofu yDuif; qef@usiaf &;[k ajymcJ@
wHcg; ab;wGif wke@f ueJ &yf =u.?) qDu atmf[pfqn l o H rH sm;udk
armifz;l wifh oGm;&.?tdrf a±S@cef;u p
um;ajymoHr sm;udk twdik ;f
oGe;f bk&m;vrf;xJrS twdik ;f om; =um;
ae&.? usaemfu udpk ef;armif / udOk ;D
om;=um;ae&.? usaemf@t ESihf udck g;w@u kd kd awG; aerdonf? olw@kd
azESit hf arwd@k onf usaemf awG b,fqD a&mufae =u+yDv?J bm
ESihf ywfoufonfh pum;udk awGrsm; vkyaf e=u+yDv[ J k awG;aerdjyef
usaemf =um;Edik o f nftxif onf? udik ;f /'Dvv kd yk rf ,f/ ±k;H udk tudck %
ESihf wrif=um;atmifajymae bJomG ;r,f/ ±k;H rSm pDpOf p&m±Sw d m pDpOf
=uonf[yk ifawG;rdonf? +yD;tdrf jyefvmcJrh ,f/ om;udak wmh rif;
“ at;yg tudk em;vnfyg vnf; xde;f Edik rf mS r[kwb f ;l / om;udk
w,fumG /'g a=umifrh @kd rif;udk awmh ol@tcef;xJrmS yJ wHcg;ydwaf om@
ar;aewmayg@/ tudk ar;wm cwfxm;cJ@r,f/om;u bmrSrvkyyf gb;l

trsKd;om;a&;ocGyf om rif; ajzprf;yg”


“atmf tud&k ,f/ vlw
vd@k uwday;vnf;/ tudu
csb;l nutaz ESiu
k awmh pdwrf
hf saemf jiif;ckecf @J &
a,mufukd waeukef xdik f onfrsm;udk jyefawG;rdonf? w±kwq f ef@
=unf@aevd@k aum&rvm; t usiaf &; qENjyyGrJ sm;rSm vuf±t dS pd;k &u
ud&k @J +yD;awmh tudv k nf; n ol. tusyftwnf;rsm;udk vlxk
trsKd;om;a&;ESif;qD wke;f uom;udak &vnfatmif
±Sif;jy+yD;+yDqdk/om;uvnf;
tm±kHajymif;atmif wrifzefwD;onfh
vlrsK;d a&;yÉdyuQomjzpfa=umif; usaemf
'Davmufawmh rrdkufygbl; . t,l tqudk tazu ruef@uu G ?f
tud&k ,f/ om;udk tudk em; od@k aomf ,if;w±kwf qef@usiaf &;qENjy
vnf ygw,f/'gayr,fh 'grsK;d yGu
J kd rysuf ysuaf tmif zsuf &rnf[k
u pdw f rxdef; Edkif&if cuf ajymcJ@aom pum;udrk l tazu tjyif;
w,fu/G tckyJ atmfw@J [pf txef qef@usi. f ? onfenf;rSm rSm;
wJ@toHawG =um;ae&w,f ,Gi;f onfh ajz ±Si;f enf;jzpf+yD; ud, k o f m
rd@k vm;/ awmf=um tudk r±Sd vêsi'f u k jQ zpfrmS aocsma=umif; tazu
wkef;/om;u 'gawG =um;+yD; ±Si;f jy.? om; tz ESpOf ;D tcsed f twef
pdwf rxde;f Edik v f @kd oGm;+yD; jy =um jiif;ckecf @J =u+yD;rS taz. oabm
\em ±Sm&if tm;vH;k 'kuQ xm;udk usaemf vufccH @J &jcif; jzpfonf?
a&mufuek rf ,f? ” w±kwf qef@usiaf &;qENjyyGu J kd usaemf@
“tJ'g om;udk rif; Edik af tmif taeESihf rnfo@kd rês raESmuf,u S yf gb;l
xdef;Edkifygh rvm;vdk@ tudk [lonfh uwd udk usaemfay;cJ@&.? od@k
ar;aew mayg@? 'Dvakd e@ rsK;d ESiw hf ikd f taz onf usaemf@ukd pdwrf cs?
rSm±k;H rwufv@kd uvnf;rjzpf xdak =umif@ reufr;kd vif;vd@k ±k;H roGm;rD t
bl;avuGm” csed f tarESit hf cst D cspum;ajymqd+k yD;
nGe@f ±ky±f iS ±f zHk ufqu D atmf aemuf usaemf@ukd tdrcf ef;twGi;f 0if
[pf aºu;a=umforH sm; =um; ap.? tjyifzufrS wHcg;udak om@cwf+y;D
47
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
rS taz ±k;H oGm;.? xdak e@reufu taz =o*kwv f 6 &uf [D±±kd ;DS rm; +rdK@ay:od@k awG;cJ@ rdw,f tckawm@ wu,fh tm
±k;H rS tdro f @kd jyefrvmrSD wem&De;D yg;rSs tar&duefw@kd =uJcsc@J aom tEkjrLAH;k %m±Sipf epfqu D kd oGm;aewJh 'Dtcsed rf mS
=umatmifusaemf@rmS tcef;wGi;f atmif; '%fa=umif@ ao&tHqq J J tcsed w f iG f 'Dpum;ajym&if &Dp&m oufou jf zpf
aecJ@&.? nGe@f ±ky±f iS ±f zHk ufqu D atmf a&;cJ@onf@*syef ppfom;av; rDE±kd q l Zl l aeawmhrayg”h 'guawmh 1945 ck tdk
oH[pfoH aºu;a=umforH sm;udrk l tcef; uD;. pmxJrS pma=umif;av;jzpfonf? uDem0g±dS umawem urf;ay:od@k wuf
wGi;f rSyif =um;ae&avonf? olonfppfxrJ 0ifcifuwdu k sKwd uUov kd f vmonfh tar&duefwyfrsm;ESi&hf ifqikd f
2? Oya'wef;ausmif;om;wOD;jzpfonf? wdu k cf ukd &f if; usq;kH cJ&h onf@ *syef ppf
“ppfonf uGsEykf w f @kd cE<mud, k f “rsufESmokwfyk0gudk vufwGif om;av; &D,*kd sD ,ltb d m&m . rSwpf k
rsm;udk pGe@f vLS ±krH #EiS @f vHak vmufrnfr udik &f if; uGi;f jyif tpyfem;Y&yfum/zm; pmtk y f x J r S p mom;wcsKd @ jzpf o nf ?
[k w f ” Tpma=umif ; av;rS m /1945 atmfoaH wGukd em;axmif aerdonf? olonf ppfxJ r0ifcifu wdu k sK+d rKd @ actd
ckEpS t f wGi;f wke;f u aqmfvrGeu f íe;f pk i,fpOfb0udjk yefvnfowd&vmonf? tdw k uUov kd f ausmif;om;wOD; jzpf.?
wdu k yf wJG iG f usq;kH oGm;cJ@onf@ *syefppf va&mifatmufwiG ±f r¸ ;f jraeaom=um “tm%m±SiEf ikd if aH wG[m tqH;k wae@
om;av; *dk±dkzlulemum a&;cJ@onfh yGiEhf iS w hf o l nfh Tb0rSm tb,frsS pw d f rSm usq;kH &rSmygy/J olw@kd &@J xeG ;f ajymifr_
rdwaf qGjzpfol tdu k ef'g xH ay;pmxJrS ysuzf , G f aumif;vSoenf;?” Tpm [m c%ygy/J 'gu0kd if±;kd wef;Edik if aH wGu
pma=umif;wa=umif;jzpfonf? zluel m om;rSm touf 23 ESpt f ±G,f *syefppf ppf}u;D twGi;f rSmom"ujycJ@+y/D zufqpf
um rSm 0gaq'gwuUov kd af usmif;om; om;av; ,mZltt kd cd s*d srD m; aemufq;kH tDwvD bmjzpf vmovJ/ 0dik ;f 0ef; xd;k
wOD;jzpf+yD; 1941 ckESpfwGif ppfwyfxJ a&;cJ@onfh ae@pOf rSww f rf;xJrpS mom; ESuf cHae&wJh emZD *smr%Da&m b,f
0ifc&hJ onfh vli,fwOD;jzpfonf? +yKH ;ae rsm;jzpfonf? olonf wdu k sK+d rKd @ 0gaq'g vdk jzpfuek o f vJ/ 'Dtm%m±SiEf ikd if aH wG
aom arar@rsuEf mS udek rf;v#uaf =umuf wuUov kd f ausmif;om;b0rS ppfxo J @kd [m rcdik w f hJ tkwjf rpfay: aqmufxm;
±GH@jcif;r±Sd 0rf;enf;jcif;r&Sd }udK;pifay: 0ifc@J +yD; tdu k eD m0gu|e;f ta±S@ awmif wJt h rd ef @J rwlb;l vm;” cgrcd gaZavol
od@k usaemf wufygrnf? reufjzefqv kd #if bufyifv,fjyifwiG f taocHav,mOf &JawG[m puf±yk af wGygv@kd oli,fcsi;f
wa±G@a±G@ajymif;aeaom eHeufcif;. ae ESit hf wl usq;kH cJo h jl zpfonf? wa,mufu ajymcJb h ;l w,f/ tck 'Dp
a&mifjcnfwef;ay:wGif usaemfpD;eif; “ &ufpuf =urf;=uKwfr_onf um;udk usaemf ,Hpk jyK+yD? usaemf[m
vdu k yf g oGm;ygrnf? TtcgwiG f av urBmay:xGe;f pu pI jyKjyifIr&aom pufcvkwf EdyS &f mudk vdu k v
f yk f ae&wJh
vnf;r±S/d rd;k vnf; r±Sad wm@acswum; ? vl@obm0. t&if;tjrpfwck jzpfvm puf±yk yf gy/J usaemfrh mS cHpm;r_vJ r±Sb d ;l /
TuAsmwdak v;rSm *syefppfom;av; cJ@.?Tppfyt JG wGi;f w&m;rSswr_qo kd nfh usaemfh pdwef @J u, kd uf vkd J rydik b
f ;l ? us
[Dpmtdu k rD &l m a&;cJ@onfh rdbrsm;xH udpP vH;k 0 r±S?d vlrsK;d tcsi;f csi;f rke;f wD; aemfh qifjcifww kH &m;udv k J ydwyf ifxm;
ay;pmxJrS uAsmwdak v;jzpfonf? ol r_ayguu f jJG cif;om±S. d ?TvlrsK;d wd@k onf jcif; cHae&ygw,f” onf pmyd'k rf sm;rSm
onf ppfxJ r0ifcifu wdu k sKwd uUov kd f wOD;ESiw hf OD;qef@usiu f mtm;vH;k aysmuf aoqH;k &r,fh ae@txd a&;cJo h nf*h syef
EdkifiHa&;abm*aA' ausmif;om;jzpfc@J uG,o f mG ;=ucsed t f xd wzufEiS w hf zuf ppfom;av; ,d±k dS rD,m*D .rSwpf pk mtkyf
.? touf28 ESpf 1946 ck arv 23 ppfyaJG wG qifEaJì e=uayvdrrf nf” Tpm xJrS pmyd'k rf sm;jzpf.? olonf 1945 ck
&ufae@wGif pifumyl+rdK@ csef*DtusOf; yd'k rf mS taocH av,mOfEiS t hf wl tdu k D arv 19 &uf tdu k eD m0gurf;vGew f iG f
axmifwiG f &mZ0wfaumiftjzpf }udK; em0gurf;vGef yifv,fjyifwiG f usq;kH cJh tar&duef ppfoabFmay: taocHx;kd
ay;cHc@J &.? olonf uGyrf suf rcH&cif ol *syefppfom;av; Edb k [ l m±S*D g0g a&; pdu
k f csvu kd o f nfh av,mOfEiS t hf wlus
em&D0uf tvdt k csed w
f iG f Tpmudk a&; cJo
h nfh ae@pOfrw S wf rf; pmtkyrf S pmyd'k f qH;k cJ. h ?olonf ppfxJ r0ifcifuactd
cJ@ jcif;jzpfavonf? wyd'k jf zpfonf? olonf ppfxJ r0ifcif tdw k uUov kd af usmif;om;wOD;jzpfav
“rd k ; &moD a &muf a wm@r,f / u rDt*D saD umvdyf ausmif;om;wOD; onf?
yk&pfatmfo/H awmawmifawGu opf jzpfonf? 3?
±Guaf ºuoHawGu usaemf ao&wmudk “ *syef[m xm0pOf wnfjrJcsif “olw@kd wawG ae0ifcsed ”f pm
owday; aeygvrd @f r,f” w,fq&kd ifvpfb&,fjzpfw@J tkycf sKyfr_ tkyx f uJ wcsK@d aompmyd'k rf sm;ESihf yxr
onfpma=umif;av;rSm 1945 ck w&yf usifhoHk; &r,fvdk@ usaemf tjrJ zwf±@– pOfu rsO;f om; xm;onfh pmyd'k f
48
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008
rsm;udk aemufw}urd f jyefzwfaerdonf? zcifEiS u hf saemf tajctwif ajymcJq h ckd hJ =u&onfh tjzpfyif jzpfonf?
wnf;jzwfo. l “pum;cs;D ”wGiyf g±o dS nf@ &onfrsm;udk vwfvwfqwfqwfjyef 4?
“usaemf@ pdwq f ENtavsmuf taocH vnfowd&aecJrh . d ? usaemfw@kd jrefrm ,cktcg TurBmay:Y vlrsK;d
jcif;r[kwyf g/ 0rf;enf;r_ r±Syd aJ o&onf Ekid if v
H rl sK;d jcm; t*Fvyd v f ufatmufu a&;yÉdyuQ/vlrsK;d a&;tmCmwESiv hf rl sK;d
vnf; r[kwyf g” [lonfh *syefppfom; rvGwaf jrmufcif tcsed /f “ukvm;Arm a&;rsK;d jzKwf owfjzwfrr_ sm;rSm ae&mt
av; taocHavol&J tmuD,kd atmh t"du±k%;f ” jzpfymG ;cJjh cif;udv k nf; jyef ES@H wiG f =um;ae&.? usaemfw@kd onfo
pkbm.aowrf;pmudk zwfum usaemf@ vnf pOf;pm;aecJrh . d ? xdt k cg usaemf@ cGyyf iG chf sed f a&mufwikd ;f / ocGyyf iG o hf nfukd
rSmoufjyif;csrad vonf?onfpmtkyrf mS rSmar;cGe;f wcsK@d ut kd vdv k akd r;rdvsuof m; awG@wikd ;f od=um;ESit hf ol&mwd@k rausr
'kw, d urBmppftwGi;f tm±Sta±S@zsm; jzpfvm&avonf? urBmay:YvlrsK;d a&; csr;f Edik f ppfcif;=uonf@ tmCmw ppfyJG
a'o w±kwjf ynf. awmawmifrsm;t yÉdyuQrsm; tb,fa=umifh jzpfymG ;vm udrk nfonf@enf;ESihf tqH;k owfEikd =f u
wGi;f /ypdzw d u
f íe;f pkrsm;ay:ESijhf refrmjynf &oenf;? vlrsK;d a&; yÉdyuQrsm;udk rnf rnfenf;?od@k r[kwf vlrsK;d wrsK;d ESihf w
.awm}u;D rsurf nf;xJYppfwu kd &f if;t olawGu zefw;D +yD; rnfoal wGu tm; rsK;d rxdcu kd af ponf@ vlrsK;d rsm;tcsi;f csi;f
a=umif; trsK;d rsK;d ESi u hf sq;kH cJ&h onfh *s ay;tm;ajrSmuf vkyaf vh±o dS enf;? us +idr;f csr;f pGm twl,OS w f aJG exdik Ef ikd o
f nf@
yef ausmif;om;vli,f (32) a,muf aemf@rmS Tar;cGe;f rsm;udk ar;vnf;ar;/ ESi;f qD xHak om acwfukd rnfu@J o@kd xl
wd@k . raocif a&;cJ@=uonfh aowrf; ajzvnf;ajzvkycf rhJ . d ? trSepf ifppf *syef axmif=urnfenf;?vwfwavmtcsed f
pmrsm;/ rSwpf rk sm;/ ae@pOf rSww f rf;rsm; wd@k .zufqpf0g'rSmvlrsK;d a&;tjrifusO;f Y usaemfw@kd . ygw0f ef;usiw f iG f ocGyf
udk pkpnf;xkwaf 0onf@pmtkyjf zpfonf? onfh trsK;d om;a&;0g'rS ayguzf mG ;vm yef;rsm; vSidk v f idkS f yGiahf e=uonfukd om
*syefbmomrS bmomjyef wnf;jzwf awG@ae&onfr[kwyf gavm? ?
xkwaf 0olrmS *si;f vmwa*; jzpf+yD;jref jcif;jzpf.?*syefw@kd .zufqpf0g'udk *syef
rmbmom jyefqdkolrSm armifae0if; tkypf ;kd olrsm;u zefw;D cJjh cif;jzpf+y;D olw@kd armifz;l wifh
jzpfavonf?onf pmtkyu f kd zwf±a– e uyif tm;ay;tm;ajrSmufvyk cf =hJ u.? (2006ckEpS tf wGi;f wke;f u acwf+ydKif
csed w
f iG f usaemfonf touf 20 ausmf a=uuGzJ @kd aumif;onfrmS *syefwrsK;d om; tGefvdkif; r*~Zif;wGif azmfjycJ@+yD;onf@
t±G,/f yJc;l +rKd @wiG af exdik af epOf “w±kwf vH;k ,if; zufqpf0g'EGt H wGi;f ckeq f if;cJh aqmif;yg;jzpfygonf? )
jrefrmt"du±k%f;”tay:rlwnfum/

tm[m&jrwfEdk;olrsm;twGuf
tm[m&(tcrJ)h pmapmifukd *syefjynfwiG ;f /jynfy&Sd atmufaz: jyyg pmay0goemwl csprf w d af qGrsm; xHr&S ,lrmS
=um;Edik yf gonf? *syefjynftwGi;f ESiehf ,fpyfa'orsm;twGuf tcrJjh zef@csyd gaomfvnf; zH@G +zKd ;+y;D wdik ;f Edik if rH sm;rS tm[m&pmapmif
tm; rSm,lvykd gu atmufaz: jyyg zke;f eHygwrf sm;od@k qufo, G I f “wH wHqdyfacgif;zdk;” yd@k ay;&efvt kd yfygrnf?
-tdENd,EdkifiH(e,l;a'vD)æ ud&k &J ifah tmif (91-92 1330-3335)e-mail: yeyintaung@gmail.com
-xdkif;EdkifiH (rJaqmuf+rdK@)æ udkvGrf;%D (66-8-4547-4295) e-mail: mglwanni@gmail.com
-puFmylEdkifiH æ udkbkef;rif;ZGef (65-9831-8474 ) e-mail: phoneminzune@gmail.com.
-udk;&D;,m;EdkifiHæ udk&efEdkifxGef; (82-11-9723-4773)e-mail: yannainghtun@yahoo.com
-atmfpa=w;vs æ F cifarmifaxG; (61-421-245-452) e-mail: fkmhtwe@hotmail
-tar&duefjynfaxmifpkæ q&marmifp;kd csed /f (1-260-745-7458)
(zd@k w0f ed ;f +rdK@) q&mra':ZifZif e-mail: zinzinjp2003@yahoo.com
-*syefjynfwGif; (em*dk,m) udk0if;xGef;oef; (090- 8556- 8164)

49
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

ae@
e v F m fonf/
w ydw
e u fydkif;
r

rdwfopf/rdwfa[mif;taygif;udk}udKqdkygonf?

50
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

51
trSwfpOf-91 pufwifbm-14-2008

52

You might also like