:: Miresevini ne WebSitin zyrtar te Gjykates Kushtetuese te Republikes se Shqiperise. Vendimet e vitit 2006 Vendimi nr.1, dat 16.01.

2006 Vendimi nr.2, dat 16.02.2006 Vendimi nr.3, dat 20.02.2006 Vendimi nr.4, dat 28.02.2006 Vendimi nr.5, dat 20.03.2006 Vendimi nr.6, dat 31.03.2006 Vendimi nr.7, dat 28.04.2006 Vendimi nr.8, dat 02.05.2006 Vendimi nr.9, dat 11.05.2006 Vendimi nr.10, dat 11.05.2006 Vendimi nr.11, dat 17.05.2006 Vendimi nr.12, dat 18.05.2006 Vendimi nr.13, dat 18.05.2006 Vendimi nr.14, dat 22.05.2006 Vendimi nr.15, dat 25.05.2006 Vendimi nr.16, dat 08.06.2006 Vendimi nr.17, dat 22.06.2006 Vendimi nr.18, dat 23.06.2006 Vendimi nr.19, dat 19.06.2006 Vendimi nr.20, dat 11.07.2006 Vendimi nr.21, dat 24.07.2006 Vendimi nr.22, dat 26.07.2006 Vendimi nr.23, dat 05.10.2006 Vendimi nr.24, dat 10.11.2006 Vendimi nr.25, dat 10.10.2006 Vendimi nr.26, dat 04.12.2006 Vendimi nr.27, dat 11.12.2006 Vendimi nr.28, dat 04.12.2006 Vendimi nr.29, dat 21.12.2006 Vendimi nr.30, dat 28.12.2006

Vendimi nr.1, dat 16.01.2006 (V 1/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica n datat 13.05.2005 dhe 14.06.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.29 Akti q i prket:

K E R K U E S: prokur.

KRISTO LEPURI, prfaqsuar nga avokat Arben Hakani, me

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. JANULLA RRAPI, prfaqsuar nga avokat Agim Dishnica, me deklarim. 2. IVO LEPURI, prfaqsuar nga avokat Verdi Hadri, me prokur. 3. ALQI E POLIZOI LEPURI, n munges.

4. AVOKATURA E SHTETIT, n munges. 5. ZYRA E REGJISTRIMIT TE PASURIVE TE PALUAJTSHME SARANDE, n munges. 6. NDERMARRJA KOMUNALE BANESA SARANDE, n munges. 7. 8. BASHKIA SARANDE, n munges. DEGA RAJONALE E ENTIT TE BANESAVE GJIROKASTER, n munges.

9. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE SARANDE, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve nr.1104, dat 19.09.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Sarand; nr.186, dat 04.05.2004 t Gjykats s Apelit Gjirokastr dhe nr.2142, dat 24.12.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

BAZA LIGJORE: Nenet 42, 43, 131/f e 134/g t Kushtetuts si dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.

Pr t argumentuar karakterin antikushtetues t vendimeve t msiprme, krkuesi ka parashtruar kto shkaqe: - Gjykimi i shtjes n shkall t par sht br nga nj gjyqtar pa u shqyrtuar vlera e padis, duke shkelur kshtu nj prej elementve esencial t procesit t rregullt ligjor q ka t bj me gjykatn kompetente t caktuar me ligj; - Nga gjykata sht shkelur parimi i barazis s armve sepse paditsi apo i padituri asnjher nuk jan t njjt me personin e tret n aspektin e garantimit t tagrave. N kt rast, mosformimi i drejt i ndrgjyqsis e bn procesin t parregullt; - Gjykata, me vendim t ndrmjetm, nuk pranoi kundrpadin duke shkelur krkesat e nenit 160 t Kodit t Procedurs Civile, q e detyron t shprehet pr kt vetm me vendim prfundimtar; - Gjykata e Apelit Gjirokastr nuk mori parasysh krkesn pr prjashtimin e trupit gjykues; - Gjykata e apelit ka caktuar ekspert pa marr mendimin e palve n gjykim dhe n kundrshtim me ligjin;

- Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duhej ta kishte kaluar shtjen pr shqyrtim gjyqsor sepse rekursi i paraqitur prmbante shkaqe ligjore. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, prfaqsuesit e krkuesit, t subjekteve t interesuara dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Sarand, me vendimin nr.1104, dat 19.09.2003, ka vendosur pranimin e padis t paditses Janulla Rrapi (Lepuri), pr ndryshimin e vendimit t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave, duke u kthyer n natyr siprfaqen e truallit 215 m2 trashgimtarve ligjor t Marko Lepurit; dhnien e t drejts s parablerjes t nj objekti trekatsh t ndodhur n siprfaqen 125 m2; kompensimin n natyr t siprfaqes 185 m2; konstatimin e pavlefshmris absolute t veprimeve juridike t kontratave t privatizimit t datave 09.11.1998 dhe 27 e 28.04.1999 dhe fshirjen e tyre nga hipoteka. Gjykata e Apelit Gjirokastr, me vendimin nr.186, dat 04.05.2004, ka vendosur ndryshimin e vendimit t gjykats s rrethit gjyqsor, pranimin e pjesshm t padis; lnien n fuqi t vendimit prsa i prket pavlefshmris s kontratave, fshirjen e tyre nga hipoteka si dhe dhnien e t drejts s parablerjes t objektit dykatsh t ndrtuar mbi truallin njohur paditses Janulla Rrapi. Kolegji Civil i Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit), ka konstatuar se rekursi i paraqitur nga krkuesi nuk prmban shkaqe nga ato q parashikon neni 472 i Kodit t Procedurs Civile dhe me vendimin nr.2142, dat 24.12.2004, ka vendosur mospranimin e tij. Krkuesi Kristo Lepuri, n krkesn drejtuar Gjykats Kushtetuese pretendon se t tre vendimet e gjykatave jan rezultat i nj procesi t parregullt ligjor n referim t neneve 42 dhe 131/f t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, pr arsye se jan kryer shkelje t rnda procedurale q kan t bjn me gjykatn kompetente, barazin e palve n gjykim, paansin e gjykats, respektimin e garancive procedurale dhe t standardeve kushtetuese. Gjykata Kushtetuese vlerson se problemet e ngritura nga krkuesi jan objekt i shqyrtimit kushtetues, pasi kan t bjn me pretendimin pr cenimin e s drejts kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor. N kto kushte, ajo i shqyrton pretendimet e krkuesit duke i ballafaquar ato me krkesat e standardet e procesit t rregullt n kuptimin kushtetues. N rastin konkret, pretendimi i krkuesit se Gjykata e Rrethit Gjyqsor Sarand ka cenuar nj element thelbsor kushtetues q lidhet me gjykatn kompetente pasi e ka gjykuar shtjen me nj gjyqtar pa prcaktuar m par vlern e padis, nuk mund t merret n shqyrtim n aspektin e kontrollit kushtetues sepse nuk sht ngritur n asnj shkall t gjykimit. Nga aktet nuk rezulton q palt e interesuara n gjykim ta ken ngritur nj

pretendim t till n gjykatn e shkalls s par dhe as n at t apelit. N rekursin drejtuar Gjykats s Lart, prmendet fakti q gjykimi sht br nga nj gjyqtar, por nuk sht krkuar q shtja t gjykohet me trup gjykues duke prcaktuar edhe vlern e padis. Lidhur me kt, Gjykata Kushtetuese konfirmon qndrimin e saj t mbajtur n vendimet e mparshme se shkelja e t drejtave kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor mund t pretendohet n kt Gjykat vetm pas ezaurimit t t gjitha mundsive q ofron sistemi i padive dhe i apelimeve.[1] Mbrojtja kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor, nnkupton edhe konsumimin, si rregull, para gjykatave t sistemit gjyqsor t do pretendimi ligjor q parashikohet si shkak shfuqizimi n krkesn drejtuar Gjykats Kushtetuese.[2] Prandaj, ky pretendim i ngritur nga krkuesi n Gjykatn Kushtetuese, mbi prbrjen e trupit gjykues, nuk mund t shrbej si shkak pr shfuqizimin e vendimeve gjyqsore. Barazia e palve n gjykim q prbn nj pretendim tjetr t krkuesit sht nj nga krkesat e rndsishme t procesit t rregullt ligjor. Gjykata Kushtetuese n vendimet e saj duke u mbshtetur edhe n praktikn e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ka argumentuar domosdoshmrin e zbatimit t ktij parimi n gjykimin e shtjeve, duke theksuar se njra pal, nuk duhet t vihet n pozita haptazi t pabarabarta me paln tjetr, gj q do t cenonte thelbin e procesit t rregullt ligjor. Duke karahasuar kto parime e standarde q lidhen me barazin e palve n proces, me pretendimet e ngritura nga krkuesi, Gjykata Kushtetuese vren se, kto t fundit, jan t pabazuara dhe nuk mund t pranohen si shkaqe q e bjn procesin gjyqsor t parregullt. Konkretisht, krkuesi pretendon se duhej t ishte thirrur n gjykim me cilsin e t paditurit dhe jo t personit t tret dhe n kt mnyr, sht vn n nj pozit t pabarabart, pra, sht shkelur parimi i barazis s armve. Pavarsisht nga ky pretendim i krkuesit, n rastin konkret, procesi nuk mund t konsiderohet i parregullt sepse palt kan marr pjes n gjykim dhe kan realizuar t drejtat procedurale t garantuara sipas ligjit. Edhe pretendimi tjetr i krkuesit se gjykata e shkalls s par i ka mohuar ushtrimin e nj mjeti procedural t ligjshm, pasi me vendim t ndrmjetm nuk i ka pranuar kundrpadin, nuk e bn procesin t parregullt n kuptimin kushtetues. Krkuesi ka marr pjes n gjykimin e shtjes duke shprehur pa asnj kufizim pretendimet e prapsimet e tij, t cilat jan vlersuar nga gjykata. N lidhje me shkaqet q evidentojn shkeljet e ligjit nga gjykata e apelit, t ngritura n krkes, Gjykata Kushtetuese vlerson se shkeljet e pretenduara gjithashtu nuk qndrojn dhe pr pasoj, nuk ka cenim t procesit ligjor. Kshtu, krkuesi pretendon se gjykata e apelit ka vazhduar gjykimin e shtjes edhe pse u krkua prjashtimi i trupit gjykues pr kushtet e njanshmris n gjykim, sipas nenit 72 t Kodit t Procedurs Civile. Por, n kundrshtim nga sa pretendon krkuesi, antart e trupit gjykues kan marr pjes m par n nj shtje tjetr, ku ndryshon objekti dhe palt. N kto rrethana, ata nuk kishin penges ligjore q n kuptim t nenit 72 t Kodit t Procedurs Civile t merrnin pjes n gjykimin e shtjes konkrete. I pabazuar sht edhe pretendimi tjetr pr caktim t ekspertve nga gjykata e apelit. Esht e drejt dhe detyr e gjykats t caktoj ekspert sipas rregullave t Kodit t Procedurs

Civile, kur pr sqarimin e fakteve q kan lidhje me mosmarrveshjen n gjykim, krkohen njohuri t posame. Pretendimi i krkuesit se n kt rast gjykata nuk ka zbatuar rregullat procedurale vjen n kundrshtim me t dhnat e dosjes n t ciln evidentohet se pr caktimin e ekspertve ka vendim t ndrmjetm, i cili u sht komunikuar palve dhe se ata jan betuar sipas ligjit. Esht i pasakt edhe pretendimi q bn krkuesi, sipas t cilit, Gjykata e Lart ka prdorur standarde t ndryshme, sepse shtjet q krahasohen jan t ndryshme. N kto rrethana, kur asnj nga pretendimet e krkuesit nuk prbjn shkak ligjor, nuk qndron as pretendimi i tij se Kolegji Civil i Gjykats s Lart duhej ta kalonte shtjen n seanc. Prderisa kolegji civil ka vlersuar se rekursi nuk prmban shkaqe nga ato t parashikuara n nenin 472 t Kodit t Procedurs Civile, me t drejt ka vendosur mospranimin e tij n dhomn e kshillimit. Prfundimisht, Gjykata Kushtetuese mon se pretendimet e krkuesit Kristo Lepuri pr shkelje t t drejtave kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor nga gjykatat e sistemit gjyqsor, jan t pabazuara, prandaj krkesa e tij duhet t rrzohet. PER KETO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, mbshtetur n nenet 42 e 131/f t Kushtetuts si dhe n nenin 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, V E N D O S I: - Rrzimin e krkess. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. MENDIMI I PAKICS Pr mnyrn e arsyetimit t vendimit, si dhe t zgjidhjes q i sht dhn shtjes, pakica mban nj qndrim t kundrt me shumicn. Krkuesi ka vn pr diskutim prpara Gjykats Kushtetuese disa pretendime pr cenimin q i sht br t drejts s tij pr nj proces t rregullt ligjor, t cilat nuk jan pranuar nga shumica n vendimin e saj. Krkuesi ka argumentuar se n t gjitha instancat e gjykimit jan shkelur parime t rndsishme kushtetuese q lidhen me aksesin n gjykat, me barazin e mjeteve n proces, si dhe me parimin e paansis. Pakica ka mendimin se kto parime kushtetuese, t cilat konsiderohen si pjes e t drejts pr nj proces t rregullt ligjor, jan shkelur n mnyr t veant, nga gjykata e shkalls s par dhe ajo e apelit.

Konkretisht, shtja ka patur pr objekt gjykimi ndryshimin e vendimit t komisionit t kthimit t pronave si dhe pavlefshmrin e kontrats s shitjes. Gjykata e shkalls s par ka deklaruar t pavlefshme kontratn e shitjes t lidhur n emr t krkuesit, ndrkoh q nuk e ka thirrur at n gjykim me cilsin e t paditurit. Pr kt arsye, krkuesi q n fillim t procesit ka krkuar q t mos thirrej me cilsin e personit t tret, por me cilsin e t paditurit n gjykim. Duke qen se paditsi kundrshtonte n padi pronsin e krkuesit, ky i fundit, i sht drejtuar gjykats me kundrpadi pr anullimin e vendimit t komisionit t kthimit t pronave. Gjykata e ka rrzuar me vendim t ndrmjetm kt krkes dhe e ka prfunduar gjykimin n disfavor t krkuesit. Me kt zgjidhje q ka br gjykata e ka zhveshur krkuesin nga e drejta e pronsis, duke e deklaruar t pavlefshme kontratn e tij t shitblerjes, pa e thirrur si t paditur n gjykim. Mosvendosja e krkuesit n pozitn procedurale t t paditurit, ndrkoh q kundrshtohej pronsia e tij, mosmarrja n shqyrtim e kundrpadis s paraqitur prej tij, q sipas rrethanave t shtjes rezultonte se kishte lidhje me at t padis, si dhe mosdhnia e arsyeve ligjore pr refuzimin e kundrpadis n vendimin prfundimtar t gjykats s shkalls s par, i kan hequr krkuesit t drejtn pr tiu drejtuar gjykats, si dhe e kan vendosur at n nj pozit t pabarabart n raport me paditsin n proces. Gjykata e shkalls s par nuk i ka dhn mundsi krkuesit q t prdor lirisht mjetet e tij ligjore pr t patur nj proces gjyqsor t rregullt nga pikpamja kushtetuese. Nj qndrim i till ka cenuar krkesat e nenit 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Veprime t tilla flagrante t shkeljes s ligjit dhe t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor nuk jan vlersuar t tilla nga shumica n vendimin e saj. Parregullsia e procesit ligjor konstatohet edhe n cenimin e parimit t gjykimit nga nj gjykat e paanshme. N gjykimin n shkall t dyt kan marr pjes tre gjyqtar, t cilt kishin shfaqur mendim pr pronsin e krkuesit n gjykime t tjera. Konkretisht, t tre antart e trupit gjykues, (njri si gjyqtar i shkalls s par dhe dy t tjer si gjyqtar t apelit) kishin shfaqur mendim pr t njjtn pron, me t njjtat pal, por me objekt padie t ndryshme. T tre kta gjyqtar n gjykimin e mparshm jan shprehur n disfavor t krkuesit, Kristo Lepuri. Jan t tre kta gjyqtar q kt radh n pozitn e gjyqtarve t apelit shfaqin t njjtin mendim pr krkuesin. Duke qen se tek krkuesi, prania n kt trup gjykues e tre gjyqtarve q ishin shprehur m par n disfavor t tij, e krijonte dyshimin e arsyeshm se ata nuk do t ishin t paanshm n gjykim, ka krkuar prjashtimin e tyre nga shqyrtimi i mtejshm i shtjes, krkes e cila nuk sht pranuar. Kjo sht nj rrethan q duhej vlersuar nga shumica si objektivisht e justifikueshme pr ta konsideruar gjykatn si t njanshme n zgjidhjen e shtjes. Argumenti q prdor shumica pr rrzimin e ktij pretendimi t krkuesit bazohet n faktin se nuk sht e njjta shtje dhe pr rrjedhoj nuk shkelen krkesat e nenit 72 t Kodit t Procedurs Civile. Pakica ka mendimin e kundrt se neni 72 i Kodit t Procedurs Civile nuk e trajton shkeljen e parimit t paansis vetm n shfaqjen e mendimit pr t njjtn

shtje, si arsyeton shumica, dhe nuk e lidh me qenien ose jo prpara gjs s gjykuar. Arsyet serioze t njanshmris q objektivisht ekzistojn tek gjykata, jan pjes prbrse e evidentimit t shkeljes s ktij parimi kushtetues. Detyr e gjykats n do proces gjyqsor sht q t mundsoj krijimin e besimit se ajo do t shfaqet si e paanshme n zgjidhjen e shtjes. Gjykimi i shtjes midis palve t njjta dhe pr t njjtin objekt fizik, pr t cilin gjyqtart m par kishin shfaqur mendimin n disfavor t krkuesit, ka qen nj arsye e prligjur pr konstatimin e cenimit t parimit t paansis n kuptim t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Ky qndrim q mban pakica n mendimin e saj sht n t njjtn linj arsyetimi me praktikn e konsoliduar n vazhdimsi t Gjykats Kushtetuese, e cila sht devijuar nga shumica, pr rastin n shqyrtim. Antar: K. Pei, S. Sadushi, F. Abdiu. -------------------------------------------------------------------------------[1] Vendim nr.10, dat 02.04.2003 i Gjykats Kushtetuese [2] Vendimet nr.9 e 10, date 09.05.2005 t Gjykats Kushtetuese fillimi i faqes

Vendimi nr.2, dat 16.02.2006 (V 2/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Fehmi Abdiu, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 29.09.2005, 26.10.2005 dhe 30.11.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.38/2 Akti q i prket: K E R K U E S: SHOQERIA GENERAL INVEST SHPK, prfaqsuar nga avokat Arben Hakani, me prokur. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. TRASHEGIMTARET E MUHAMET TURDIUT, prfaqsuar nga avokat Avni Shehu, me prokur. 2. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.319, dat 25.03.2004 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.2143, dat 29.12.2004 t Kolegjit Seleksionues t Gjykats s Lart.

BAZA LIGJORE: Nenet 42, 43 e 131/f t Kushtetuts si dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.

Krkuesi ka paraqitur kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimeve t lartprmendura: 1. Konform nenit 465 t Kodit t Procedurs Civile, kam krkuar n gjykatn e apelit prsritjen e pjesshme t hetimit gjyqsor, pr t vrtetuar pronsin time pr truallin objekt gjykimi. Gjykata ishte e detyruar ta pranonte krkesn time; 2. N kundrshtim me prmbajtjen e nenit 451 t Kodit t Procedurs Civile, gjykata e apelit e ka trajtuar krkesn si gj t gjykuar, ndonse n t vrtet nuk sht ashtu; 3. Nj gjyqtar q ka marr pjes n gjykimin e shtjes, ka qen antar i trupit gjykues, n gjykimin e shtjes t konsideruar nga ajo gjykat si gj e gjykuar. Gjykata, dhe pse sht vn n dijeni t ktij fakti, ka vazhduar gjykimin duke shkelur kshtu krkesat e nenit 72 t Kodit t Procedurs Civile; 4. N rekurs, jan evidentuar shkelje flagrante t ligjit material dhe procedural, e megjithat, kolegji seleksionues nuk e ka kaluar shtjen pr gjykim. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Fehmi Abdiu, prfaqsuesit e krkuesit, t subjektit t interesuar dhe diskutoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, me vendimin nr.1751, dat 23.04.2003, ka pranuar krkes-padin e krkuesit, ka anulluar vendimin nr.59, dat 23.09.1993 t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave, pr siprfaqen 563.75 m2 funksionale t objektit konvenier si truall i zn, e ka urdhruar q ish-pronart e truallit, trashgimtart ligjor t Muhamet Turdiut, t kompensohen pr kt siprfaqe n nj nga mnyrat q parashikon ligji. Ve ksaj, ka vendosur anullimin e klauzols nr.2 t vendimit nr.59, dat 23.09.1993 t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave, pr njohjen e t drejts s parablerjes ish-pronarit, pr objektin konvenier. Gjykata e Apelit Tiran, me vendimin nr.319, dat 25.03.2004, ka vendosur ndryshimin e vendimit t lartprmendur dhe rrzimin e padis, duke arsyetuar se gjykata e rrethit

gjyqsor ka zbatuar n mnyr t gabuar ligjin, n baz t t cilit ka gjykuar shtjen, pasi sipas saj, Hasan Turdiu, n datn 26.01.1996, ka privatizuar objektin n favor t tij. Mbi rekursin e krkuesit, Kolegji Civil i Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit), ka vendosur mospranimin e rekursit pr shkak se nuk ekzistonin shkaqe t parashikuara n nenin 472 t Kodit t Procedurs Civile. N lidhje me pretendimet e krkuesit, q jan objekt i shqyrtimit kushtetues, konform neneve 42 e 131/f t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut pr zhvillimin e nj procesi t parregullt, Gjykata Kushtetuese mon se ato duhet t analizohen ve, sepse n vetvete nuk kan ndonj lidhje organike midis tyre dhe se secili, n veanti n aspektin teorik, ka lidhje me procesin e rregullt gjyqsor. Krkuesi ka pretenduar se gjykata e apelit ishte e detyruar t rielte hetimin gjyqsor, pasi sipas tij, nj gj e till detyrohet nga prmbajtja e nenit 465 t Kodit t Procedurs Civile. Gjykata Kushtetuese e sheh t nevojshme, q m par se t analizoj dhe vlersoj pretendimin pr prsritjen e hetimit gjyqsor, t parashtroj nj vshtrim t shkurtr mbi procedurat dhe afatin e gjykimit n gjykatn e apelit. Gjat shqyrtimit t krkess sht konstatuar se Gjykata e Apelit Tiran ka filluar shqyrtimin e shtjes n datn 26.02.2004 dhe e ka prfunduar n datn 25.03.2004. Gjat ksaj kohe, ajo ka zhvilluar disa seanca. N datn 25.03.2005, kur palt do t bnin pretendimet e tyre t fundit, prfaqsuesi i krkuesit i ka krkuar gjykats s apelit t rielte hetimin gjyqsor me pretendimin se do t sillte prova t reja q t vrtetonte se klienti i tij ishte pronar i objektit me t cilin kishte lidhje objekti i gjykimit t shtjes, por nuk i dispononte akoma. Sa m sipr, Gjykata Kushtetuese konstaton se ky pretendim i tij sht i pabazuar. Nga prmbajtja e paragrafit t dyt t nenit 465 t Kodit t Procedurs Civile, konstatohet se kjo dispozit ska karakter detyrues. Prsritja trsisht apo pjesrisht e hetimit gjyqsor mund t bhet si me krkesn e palve ose dhe kryesisht kur mohet se nj gj e till mund t shrbej pr nj zgjidhje sa m t drejt t konfliktit, por gjithmon kur palt nuk kan patur mundsi t parqesin provat pr t vrtetuar, deri n momentin e rieljes, pretendimet e tyre. N shtjen n shqyrtim, nj mundsi t till, krkuesi e ka patur vazhdimisht gjat gjith seancave t gjykimit, por nuk ka paraqitur prova t tjera. Ve ksaj, sipas nenit 455 t Kodit t Procedurs Civile, krkuesi ka patur mundsin q nse kishte dokumente t tjera ti paraqiste ato bashk me ankimin q ka paraqitur para Gjykats s Lart, por as at nuk e ka br. Sa u parashtrua n lidhje me kt pretendim, Gjykata Kushtetuese nuk konstaton q pala krkuese t jet vn n pozita t pabarabarta me palt e tjera, gj q mund ta bnte kushtetues pretendimin e saj. T njjtin vlersim ka kjo gjykat edhe n lidhje me pretendimin tjetr t krkuesit, sipas t cilit, Gjykata e Apelit Tiran dhe Kolegji Civil i Gjykats s Lart, prsa i prket zgjidhjes n thelb t shtjes, e kan konsideruar at si gj t gjykuar. Gjat shqyrtimit t shtjes

sht konstatuar se as gjykata e apelit dhe as Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n vendimet e tyre, nuk bjn fjal pr gj t gjykuar, sipas konceptit t nenit 451, shkronja a, paragrafi i dyt i Kodit t Procedurs Civile. N kto vendime sht arsyetuar se pr kt shtje ekziston nj vendim civil i mparshm i forms s prer, q sipas nenit 451, shkronja a, paragrafi i par i Kodit t Procedurs Civile, sht i detyrueshm edhe pr gjykatat q gjykojn shtjen. Ai vendim nuk ka t njjtat pal, t njjtin objekt e t njjtin shkak q ka vendimi objekt i ktij kontrolli konkret. Kundr ktij pretendimi t krkuesit dshmon dhe fakti se gjykata e apelit ka analizuar e vlersuar provat n t cilat ka bazuar vendimin e saj dhe problemet ligjore q kan t bjn me shtjen konkrete. N lidhje me pretendimin tjetr se n gjykimin n gjykatn e apelit, nuk duhej t merrte pjes njri nga gjyqtart q ka gjykuar m par shtjen, sipas tij, t quajtur gj e gjykuar, Gjykata Kushtetuese konstaton se nj pretendim i till nuk sht paraqitur prpara Gjykats s Lart. Duke qen i till, ai smund t merret parasysh, sepse krkuesi, nuk ka ezauruar t gjitha mundsit q i ofron sistemi i padive dhe i apelimeve,1 pr t cilat bn fjal neni 131/f i Kushtetuts. Pr kt aspekt t procesit t rregullt ligjor, Gjykata Kushtetuese ka mbajtur nj qndrim konstant, sipas t cilit, nuk mund t bhen objekt gjykimi n kt gjykat pretendime t cilat nuk jan parashtruar prpara gjykatave me juridiksion t zakonshm.2 N rrethanat e lartprmendura, kur pretendimet baz t krkuesit pr nj proces t parregullt n gjykatn e apelit nuk vrtetohen, Gjykata Kushtetuese mon se smund t merret parasysh as pretendimi i tij se Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duhej ta kalonte shtjen pr gjykim. Kolegj, sipas nenit 472 t Kodit t Procedurs Civile, sht organi q bn vlersimin nse rekursi prmban shkaqe pr tu kaluar pr gjykim. Nj qndrim tjetr, i shoqruar me nj vlersim t ndryshm nga Gjykata Kushtetuese, do ta vinte kt t fundit n nj pozicion q e largon nga juridiksioni i saj kushtetues. Prfundimisht, duke qen se pretendimet e krkuesit nuk qndrojn, krkesa e tij duhet t rrzohet si e pabazuar. PER KETO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenin 131/f t Kushtetuts si dhe n nenin 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, V E N D O S I: - Rrzimin e krkess. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

-------------------------------------------------------------------------------1 Shih vendimin nr.10, date 02.04.2003 t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris 2 Shih vendimet nr.9, 10, date 09.05.2005 t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris

fillim i faqes Vendimi nr.3, dat 20.02.2006 (V 3/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Fehmi Abdiu, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datn 01.12.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.49/8 Akti q i prket: K E R K U E S: GJYKATA E LARTE, n munges.

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, n munges. 2. KESHILLI I MINISTRAVE, prfaqsuar nga Genc ifligu, Drejtor i Prgjithshm i Kodifikimit n Ministrin e Drejtsis, me autorizim. 3. KESHILLI I LARTE I DREJTESISE, prfaqsuar nga zotrinjt Izet Salaj e Luan Dervishi, me autorizim. 4. THOMA NIKA, prfaqsuar nga avokat Petraq Curri, me deklarim. O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i Kreut t V-t t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris. Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, gjat shqyrtimit t krkess pr anullimin e Vendimit t Kshillit t Lart t Drejtsis, i kan krkuar Gjykats Kushtetuese shfuqizimin e Kreut t V-t t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, duke argumentuar sa m posht: - Kushtetuta, n nenin 147/6, ka prcaktuar vet kriteret e shkarkimit t gjyqtarve si dhe organin q ka t drejt t vendos at. Ajo, nuk ia ka deleguar kt kompetenc ndonj organi tjetr, prandaj, do ligj q del duhet tu prmbahet kritereve kushtetuese e mos dal tej prcaktimeve t saj;

- N nenin 40 t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998, jan prcaktuar dy kritere, pr t cilat merren masa, shkelja e disiplins dhe aktet dhe sjelljet q diskreditojn rnd figurn dhe autoritetin e drejtsis; - Formulimi i piks 41/7 q prcakton si shkelje t disiplins, kryerjen e veprimeve n kundrshtim me prmbushjen e rregullt t detyrs, kur nuk prbn vepr penale, nuk sht as plotsim as interpretim i nenit 147 t Kushtetuts; - N nenin 46 t ktij ligji bhet fjal vetm pr masat e parashikuara n Kushtetut dhe jo pr masat e tjera. N kto rrethana, prcaktimi dhe rregullimi i ktyre marrdhnieve n ligj nuk sht n prputhje me parimet kushtetuese dhe kryesisht me ato q garantojn ushtrimin e nj drejtsie t pavarur. Kshilli i Ministrave, ka parashtruar se: - Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart nuk parashtrojn n krkes se cila nga dispozitat konkrete t Kreut t V-t, ligjit bie ndesh me Kushtetutn; - Gjykata e Lart, n rastin analog, nuk ka krkuar shfuqizimin e ktyre dispozitave; - Kreu i V-t i ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, i par n kuptim t paragrafit t katrt t nenit 147 t Kushtetuts, sht n prputhje me kt t fundit, dhe ka dal n plotsim t ksaj dispozite kushtetuese; - Me vendimin e tyre, Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, kan br vetm nj interpretim literal dhe t ngushtuar t nenit 147/6 t Kushtetuts; - Pavarsisht nga terminologjia e prdorur n dispozitat e ktij Kreu, ato jan n t njjtn prmbajtje me nenin 147/6 t Kushtetuts. Kshilli i Lart i Drejtsis, ka pretenduar se: - Dispozitat e ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, q kundrshtohen jan n harmoni me frymn e nenit 147/6 t Kushtetuts dhe me konceptin e saj pr akte e sjellje q diskreditojn rnd pozitn dhe figurn e gjyqtarit. Pavarsisht nga kjo, Kreu i V-t i ligjit t siprprmendur, duhet t ket prmirsime, prcaktime m t sakta, n kuptim t zbatimit t drejt dhe pa ekuivok t tij. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Fehmi Abdiu, prfaqsuesit e subjekteve t interesuara, q krkuan rrzimin e krkess, dhe diskutoi shtjen n trsi, V E R E N:

Kshilli i Lart i Drejtsis, me vendimin nr.159, shkronja a, dat 16.07.2004, ka vendosur q, gjyqtarit t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Vlor, Thoma Nika, ti jepet masa disiplinore shkarkim nga detyra, pr kryerjen e veprimeve n kundrshtim me prmbushjen e rregullt t detyrs. Ky i fundit, sht ankuar kundr ksaj mase disiplinore n Gjykatn e Lart. Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, gjat shqyrtimit t krkess, kan vendosur drgimin e shtjes pr shqyrtim n Gjykats Kushtetuese, pr tu shprehur mbi pajtueshmrin me Kushtetutn, t Kreut t V-t t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris. Gjykata Kushtetuese vren se krkesa e paraqitur nga Gjykata e Lart, sht n vijim t krkess s mparshme t paraqitur prej saj, mbi t ciln, Gjykata Kushtetuese sht shprehur me vendimin e saj nr.29, dat 09.11.2005. Nisur nga ngjashmria q ekziston midis tyre, pr shkak t kritereve kushtetuese t njjta mbi t cilat ato mbshteten, Gjykata Kushtetuese pr zgjidhjen e krkess e mon t nevojshme t rikonfirmoj qndrimin e saj, lidhur me raportin midis norms kushtetuese dhe norms ligjore dhe zbatimin drejtprsdrejt t dispozitave t Kushtetuts, sikundr prcaktohet n nenin 4 t saj. Teoria normativiste e s drejts ka n thelb t saj iden se marrdhniet midis normave juridike bazohen mbi raportin e mbi/nnvendosjes s tyre. Rendi juridik nuk sht nj radhitje e barazvlefshme normash, por nj sistem hierarkik, i cili prbhet nga nivele t ndryshme vlefshmrie, dhe n secilin prej ktyre niveleve, qndron nj norm ose grup normash duke prftuar kshtu edhe fuqin e caktuar juridike.[1] Kjo piramid aktesh normative ka n maj t saj Kushtetutn, e cila shrben si burim pr aktet e tjera juridike. [2] Kushtetuta, si akt themelor i nj shteti, parashikon organet dhe kushtet n t cilat duhet t nxirren aktet normative duke synuar qendrueshmrin e tyre. Kushtetuta, mbi bazn e t cils miratohen t gjitha aktet e tjera normative, mund t ndrmarr si mision t saj edhe prcaktimin e prmbajtjes s ligjeve q duhet t miratohen n t ardhmen nga ligjvnsi. Kshtu, konsiderohet si karakteristik e kushtetutave t shkruara, prcaktimi konkret i disa parimeve kryesore ose prjashtimi absolut i disa rrethanave q konsiderohen si t papranueshme pr t.[3] Rregullimet q bn Kushtetuta nuk mund t jen gjithmon t plota ose shterruese. Megjithse disa shtje lidhur me rendin shtetror mund t parashikohen n mnyr t hollsishme prej saj, gjithsesi mbeten mjaft aspekte t organizimit t jets institucionale pr tu parashikuar nga ligje ose akte t tjera normative, sipas rastit. Pra, Kushtetuta, nuk ka pr qllim t rregulloj hollsisht do shtje t organizimit t jets shoqrore politike t nj vendi, por vetm t parimeve dhe kritereve baz mbi t cilat duhet t mbshtetet ajo.[4] Shpesh, Kushtetuta qllimisht le hapsira rregullimi nga ligjvnsi i zakonshm, n mnyr q t mos pengoj marrjen e nismave politike, ekonomike, sociale e kulturore nga partit politike ose qeveria. Por, Kushtetuta, prve ksaj mund t parashikoj hollsisht dhe shprehimisht rastet, pr t cilat nuk mund ti ler hapsira rregullimi ligjvnsit t zakonshm.[5]

Nisur nga sa m sipr, Gjykata Kushtetuese rithekson se pr do rast, kur rregullimi kushtetues parashikohet shprehimisht prej saj, ai detyrimisht do t zbatohet drejtprdrejt. Prmbajtja e dispozits kushtetuese nuk mund t mnjanohet ose t tejkalohet duke i dhn prparsi akteve juridike q dalin n baz dhe pr zbatim t Kushtetuts. Ky detyrim rrjedh nga prmbajtja e nenit 4/3 t Kushtetuts. N rastet kur kushtetuta le hapsira me qllim delegimin e kompetencs ligjvnsit t zakonshm, ather, nuk sht e nevojshme referimi tek kjo dispozit, pra e zbatimit t drejtprdrejt t saj. Nse ndodhemi para ksaj situate, sht e pritshme q aktet normative q do t dalin pr kt qllim t respektojn hierarkin e akteve normative.[6] N vijim t logjiks juridike t prdorur m sipr dhe duke u kthyer konkretisht tek objekti i shtjes, Gjykata Kushtetuese vlerson se gjyqtari, pr shkak t funksionit q ka, trajtohet nga Kushtetuta si funksion kushtetues. Si i till, ai gzon prve t tjerave, mbrojtje t posame nga Kushtetuta. Kjo del qart nga prmbajtja e dispozits q parashikon shkarkimin e gjyqtarit, e cila sht e ngjashme me at t shkarkimit t zyrtarve q ushtrojn funksione t rndsishme, duke prdorur t njjtat standarte pr kt kategori funksionarsh shtetror.[7] Megjithse Kushtetuta ka parashikuar t njjtin trajtim pr kta funksionar, nj gj t till nuk e kan br ligjet pr organizimin dhe funksionimin e institucioneve prkatse. Konkretisht, pr zyrtart e parashikuar nga nenet 128 (gjyqtart e Gjykats Kushtetuese), 140 (gjyqtart e Gjykats s Lart) dhe 149 (Prokurori i Prgjithshm) t Kushtetuts, nuk sht br asnj formulim tjetr n ligjet organike t tyre. E kundrta ka ndodhur pr gjyqtart e nivelit t par dhe t dyt n ligjin Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis. Nisur nga kto arsye, Gjykata Kushtetuese konstaton se Kushtetuta, nuk ka pasur pr qllim q t autorizoj ligjvnsin t parashikoj rastet e shkarkimit, pasi kt ajo e ka br nprmjet nenit 147/6 t saj, sipas t cilit gjyqtari mund t shkarkohet nga Kshilli i Lart i Drejtsis pr kryerjen e nj krimi, pr paaftsi mendore a fizike, pr akte a sjellje q diskreditojn rnd pozitn dhe figurn e gjyqtarit ose pr pamjaftueshmri profesionale. Ndrsa, sa i prket dhnies s masave t tjera disiplinore, neni 147/4 i Kushtetuts ia ka deleguar kompetencat ligjvnsit t zakonshm, pr t parashikuar rastet dhe kriteret e zbatimit konkret t tyre. N favor t ktij prfundimi flet edhe dispozita e nenit 46 t ligjit pr pushtetin gjyqsor, e cila parashikon rastin e ankimimit n Gjykatn e Lart kundr vendimit t shkarkimit nga detyra pr nj nga arsyet e parashikuara n Kushtetut. Ky togfjalsh i prdorur nga ligjvnsi, prforcon edhe m shum qndrimin e mbajtur nga kjo Gjykat. Nga ky kndvshtrim, Gjykata Kushtetuese mon se pika 6 e nenit 42 t ligjit pr pushtetin gjyqsor q parashikon shkarkimin e gjyqtarit pr shkelje t disiplins sht e papajtueshme me pikn 6 t nenit 147 t Kushtetuts dhe pr kt arsye, ajo duhet t shfuqizohet. Shkarkimi nga detyra i gjyqtarit, e drejta e ankimit ndaj ktij vendimi si dhe organi q duhet ta marr at n shqyrtim, rregullohen drejtprdrejt nga Kushtetuta. Kjo prbn nj garanci m shum pr gjyqtart pr shkak t funksionit q ata kryejn dhe misionin q u ka ngarkuar shteti dhe shoqria.

Shkarkimi i gjyqtarit nga detyra sipas nenit 46/6 t ligjit, n referim t nenit 41, nuk prputhet me rastet konkrete t parashikuara nga neni 147/6. Parashikimi i shkarkimit nga detyra n t njjtn dispozit ligjore ku listohen edhe masat e tjera disiplinore, mnjanon aplikimin e nenit 147/6 t Kushtetuts si dhe shkakton antikushtetutshmri n procedimin e gjyqtarve. Shfuqizimi i ksaj dispozite nuk krijon boshllk ligjor, sepse mund t zbatohet direkt rregullimi i nenit 147/6 t Kushtetuts. N ndihm t interpretimit t ksaj dispozite vjen edhe vendimi i Gjykats Kushtetuese pr interpretimin e neneve 128, 140 e 149/2 t Kushtetuts, konkretisht i shprehjes akte e sjellje q diskreditojn rnd figurn.[8] Gjykata Kushtetuese ka mbajtur qndrimin se kjo shprehje, prmbledh n vetvete nj sr elementsh, t cilt mund t identifikohen rast pas rasti nga organi prkats q merr vendimin pr shkarkimin e gjyqtarve t Gjykats Kushtetuese, t Gjykats s Lart dhe t Prokurorit t Prgjithshm. M tej, Gjykata Kushtetuese vazhdon me arsyetimin se ato jan t lidhura me akte e sjellje t parregullta e t padenja q kta funksionar t lart kryejn gjat ushtrimit t detyrs, pr shkak t saj si dhe jasht detyrs. Kto veprime apo mosveprime q analizohen n baz t rrethanave t kryerjes s tyre, momenti subjektiv si dhe dmet q i sjellin shoqris dhe shtetit duhet t jen t asaj natyre q e bjn t pamundur kryerjen e mtejshme t funksioneve kushtetuese nga kto subjekte.[9] Prsa u prket dispozitave t tjera t Kreut t V-t t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, Gjykata Kushtetuese konkludon se krkesa nuk qndron. Sipas nenit 68 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, gjykata ose gjyqtari kryesisht, ose me krkes t palve, mund t pezullojn gjykimin e shtjes dhe ti drejtohen Gjykats Kushtetuese, kur mojn se ligji sht antikushtetues dhe kur ka lidhje t drejtprdrejt midis ligjit dhe zgjidhjes s shtjes konkrete. N kto raste, ligji, n baz t t cilit shqyrtohet shtja, bhet penges pr prfundimin e gjykimit t saj, pa u shprehur m par pr t Gjykata Kushtetuese. N rastin n shqyrtim, konstatohet se dispozitat e tjera, prjashtuar pikn 6 t nenit 42 t ktij Kreu, nuk kan lidhje t drejtprdrejt me gjykimin e krkess konkrete q gjykohet dhe as bhen penges pr gjykimin e saj, sepse ato, kan t bjn me masat e tjera disiplinore, e jo me shkarkimin nga detyra. Pikrisht pr kt, Kushtetuta n baz t piks 4 t nenit 147, ka autorizuar ligjvnsin q t bj nj rregullim konkret n ligj. Bazuar n kto urdhrime t Kushtetuts, ligjvnsi, ka rregulluar problemin e masave t tjera disiplinore me ligjin Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris. Neni 40, duke qen nj dispozit e prgjithshme me karakter deklarativ, prcakton se gjyqtart kan prgjegjsi pr shkeljen e disiplins, si dhe pr kryerjen e akteve e t sjelljeve q diskreditojn rnd figurn e tyre dhe autoritetin e drejtsis. Nga prmbajtja e ksaj dispozite konstatohet se ajo, prcakton q prgjegjsia disiplinore e gjyqtarve ka t bj me shkeljen e disiplins dhe me akte e sjellje q diskreditojn rnd figurn e tyre dhe autoritetin e drejtsis. Neni 41 ka prcaktuar se far konsiderohet shkelje e disiplins;

ndrsa neni 42, prjashtuar pikn 6, ka prcaktuar masat q merren ndaj gjyqtarve si pr shkelje t disiplins dhe pr akte e sjellje t tjera diskredituese. Sa m lart, Gjykata Kushtetuese mon se nenet 40, 41 dhe 42, prjashtuar pikn 6, trajtojn masat disiplinore, q nuk kan t bjn me masn e shkarkimit nga detyra, pr t ciln bn fjal neni 147/6 i Kushtetuts. Esht e vrtet q n prmbajtjen e neneve 40, 41 e 42 t ktij ligji konstatohen mosprputhje n terminologjin juridike t prdorur, apo pasaktsi n aspekte t tekniks legjislative, por, vetm kto fakte, nuk i bjn ato antikushtetuese. Pr nenet 43, 44, 45 t ligjit t kontestuar, Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart nuk kan parashtruar asnj argument prse ato jan t papajtueshme me Kushtetutn. N kto rrethana, prsa koh krkuesi disponon mbi objektin e krkess, kjo Gjykat, smund t shqyrtoj krkesn tej objektit dhe shkaqeve t parashtruara n t. PER KETO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenet 131/a e 134/d t Kushtetuts si dhe n nenet 68 e 70 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, V E N D O S I: - Shfuqizimin e piks 6 t nenit 42 t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, si t papajtueshm me Kushtetutn. - Ky vendim i njoftohet Kuvendit dhe Kshillit t Ministrave. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

-------------------------------------------------------------------------------[1] Hans Kelsen, Reine Rechtslehre (1960), fq.228 [2] Vendim nr.29, dat 09.11.2005 i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris [3] Hans Kelsen, Reine Rechtslehre (1960), fq.230 [4] Konrad Hesse, Gruendzuege des Verfassungsrechts in BRD (1999), fq.11

[5] Po aty [6] Vendim nr.212, dat 29.12.2002 i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris [7] Krahaso nenin 147/6 me nenet 128 e 140 t Kushtetuts pr shkarkimin e gjyqtarve t Gjykats s Lart dhe t Gjykats Kushtetuese si dhe me nenin 149 pr shkarkimin e Prokurorit t Prgjithshm [8] Vendim nr.75, dat 19.04.2002 i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris [9] Shih pr m tepr vendimin e msiprm

MENDIMI I PAKICES Nuk mund t bashkohem me shumicn e Gjykats, e cila ka konkluduar se pika 6 e nenit 42 t ligjit nr.8436, dat 28.12.1998 Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, duhet t shfuqizohet si n kundrshtim me Kushtetutn, pr arsyet q vijojn: Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, n baz t nenit 145/2 t Kushtetuts, ia kan referuar shtjen Gjykats Kushtetuese pr tu shprehur lidhur me kushtetutshmrin e Kreut V t ligjit t msiprm Pr pushtetin gjyqsor ..., duke arsyetuar n esenc, se me prcaktimin e rasteve konkrete t shkarkimit t gjyqtarit, Kushtetuta nnkupton se nuk ka lejuar delegimin e ksaj kompetence, ligjvnsit t zakonshm..., dhe se, ... duke analizuar vendimet e Kshillit t Lart t Drejtsis, konstatohet se, me mosprmbushje t rregullt t detyrs (pika 7 e nenit 41 t ligjit), sht kuptuar dhnia e nj vendimi t gabuar (kur sht prishur nga organi m i lart) ose q cilsohet si i gabuar nprmjet kontrollit t inspektoratit. N kt mnyr, rasti i referuar nga Gjykata e Lart, ngre shtjet t tilla si, nse neni 147 i Kushtetuts e autorizon ligjvnsin t detajoj rastet e shkarkimit t gjyqtarit nga detyra, nse prcaktimi i shkeljeve disiplinore n nenin 41 t ligjit t kundrshtuar, sht n tejkalim t prcaktimeve kushtetuese, dhe nse interpretimi nga ana e Kshillit t Lart t Drejtsis, i piks 7 t nenit 41 t ligjit t atakuar, nprmjet vendimeve t marra nga ky Kshill, sht n kundrshtim me Kushtetutn. Pavarsia e gjyqtarve (neni 145 i Kushtetuts) n shtetin e s drejts sht nj parim q orientohet nga vlerat themelore t rendit kushtetues. Pikrisht, detyrimi i prgjithshm pr dhnien e drejtsis e imponon garantimin e ktij parimi. Megjithat, pavarsia gjyqsore nuk prbn nj privilegj pr gjyqtarin. Ajo nuk i jep dor t lir pr veprim t pakufizuar, por ushtrohet n kuadrin e prcaktimeve kushtetuese e ligjore. N kuadrin e parimit t sovranitetit popullor (neni 2/1/2 i Kushtetuts), pushtetet e qeverisjes ushtrohen si pushtete t deleguara, gj q do t thot se, ato (pushtetet) nuk ushtrohen si konkurrim, por n kuadrin e nj ndrveprimi t prbashkt funksional (neni 7 i Kushtetuts).

Garantimit t ktij parimi i shrbejn nj sr rregullimesh kushtetuese e ligjore, t tilla q kan t bjn me organet q jan ngarkuar me transferimin dhe prgjegjsin disiplinore t gjyqtarve (nenet 136 e 147 t Kushtetuts), me kohn e qndrimit n detyr, me pagat (neni 138 i Kushtetuts), me imunitetin e gjyqtarve (neni 137 i Kushtetuts), etj. Prve sa sipr, aspekte t rndsishme t mbikqyrjes gjyqsore Kushtetuta ia ka rezervuar ligjit. Kshtu, n baz t nenit 147/4 t Kushtetuts, Kshilli i Lart i Drejtsis vendos pr ... prgjegjsin e tyre (t gjyqtarve) disiplinore sipas ligjit. Ky formulim i ksaj dispozite nnkupton se, mjaft aspekteve t prgjegjsis disiplinore, duke prfshir edhe detajimin e shkeljeve t disiplins dhe t sanksioneve prkatse disiplinore, Kushtetuta ia ka ln ligjvnsit t zakonshm. Prve ksaj, edhe mnyra parimore dhe e prgjithshme e formulimit kushtetues (neni 147/6) dikton nevojn e detajimit me ligj. Nj gj e till sht e nevojshme edhe pr t prmbushur nj standard t krkuar n kt drejtim, q rastet e prgjegjsis dhe sidomos t shkarkimit t gjyqtarve t jen sa m t detajuara n legjislacionin q rregullojn prgjegjsin e tyre disiplinore, gj q do t minimizonte diskrecionin e teprt t organit disiplinor. Lidhur me shtjen, nse prcaktimi i shkeljeve t disiplins n nenin 41 t ligjit Pr pushtetin gjyqsor ... sht n kundrshtim me Kushtetutn, sht e nevojshme t konfrontohet kjo dispozit e ligjit me nenin 147/6 dhe dispozita t tjera t Kushtetuts. Duke i analizuar rastet e shkarkimit t parashikuara n nenin 147/6 t Kushtetuts, konstatohet se neni 41 i ligjit Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, ka detajuar njrin nga rastet e shkarkimit q parashikon kjo dispozit, dhe pikrisht shkarkimin pr akte e sjellje q diskreditojn rnd pozitn dhe figurn e gjyqtarit. Pra, si shihet nga njra an, dispozita kushtetuese shprehet pr akte dhe sjellje, t cilat mund t jen nga m t ndryshmet, por nga ana tjetr, e ngushton marzhin e tyre, duke vendosur kushtin q, kto akte e sjellje duhet t jen br shkak pr diskreditimin e rnd t pozits dhe figurs s gjyqtarit. N kt mnyr, dispozita kushtetuese ka prcaktuar vetm standardin se kur shkeljet disiplinore mund t passjellin shkarkimin e gjyqtarit. N rastin n shqyrtim, duke i par rastet e shkeljes s disiplins t parashikuara nga dispozita e msiprme e ligjit, mendoj se formulimi i saj sht brenda ktij standardi kushtetues. Lidhur me nenin 42 t ligjit t kundrshtuar, mendoj se edhe kjo dispozit sht n pajtim me Kushtetutn. N kt dispozit ligjvnsi i zakonshm vetm sa ka precizuar llojet e sanksioneve disiplinore q mund t imponohen ndaj gjyqtarit dhe q fillojn me at t vrejtjes dhe mbarojn me at m t rndin, q sht shkarkimi nga detyra, sanksion ky, q parashikohet edhe n Kushtetut (neni 147/6). Pr pasoj, prderisa sanksioni m i rnd rregullohet nga Kushtetuta ather nuk vihet n dyshim se edhe ato m t lehtt jan n pajtim me Kushtetutn. Prve ksaj shfuqizimi i piks 6 t nenit 42, do t krijoj prshtypjen sikur ligji Pr pushtetin gjyqsor ... nuk e parashikon sanksionin disiplinor t shkarkimit, gj q do t krijonte keqkuptime n kt drejtim, sepse nj sanksion q e rregullon Kushtetuta nuk sht jokushtetuese q t adaptohet edhe n ligj.

Megjithat, mendoj se nga pikpamja e formulimit, neni 42 i ligjit Pr pushtetin gjyqsor n Republikn e Shqipris, ka vend pr prmirsim. S pari, formulimi ekzistues duhet t adaptonte standardin kushtetues, q lidhet, n mnyr t veant, me masn e shkarkimit t gjyqtarit nga detyra, dhe konkretisht, at q ka t bj me diskreditimin e rnd t pozits dhe figurs. Konkretisht, n kt nen, pasi numrohen sanksionet nga vrejtja deri tek transferimi ..., i cili do t ishte paragrafi i par i ktij neni, n paragrafin e dyt mund t parashikohej se, kur shkeljet e disiplins t parashikuara n nenin 41 t ktij ligji gjykohet se kan diskredituar rnd pozitn dhe figurn e gjyqtarit ndaj tij mund t merret masa e shkarkimit nga detyra. Sidoqoft, mendoj se kjo mangsi nuk e bn jokushtetuese kt dispozit sepse plotsohet nga neni 46 i ligjit. Sipas ksaj dispozite: Gjyqtari q shkarkohet nga detyra pr nj nga arsyet e parashikuara n Kushtetut, ka t drejt t ankohet .... Ky formulim nnkupton se shkeljet e disiplins t prcaktuara nga neni 41 i ligjit, mund t prbjn shkak pr shkarkim vetm kur kan sjell diskreditim t rnd t pozits dhe t figurs, gj q vlersohet rast pas rasti nga Kshilli i Lart i Drejtsis apo Gjykata e Lart. Pra, jo do shkelje e disiplins q parashikon neni 41 mund t sjell shkarkimin e gjyqtarit, por organi disiplinor (Kshilli i Lart i Drejtsis) dhe Gjykata e Lart, duke kombinuar nenin 41 me nenin 46 t ligjit, pr t konkluduar nse sjelljet e parashikuar n dispozitn e par prbjn shkak pr shkarkim nga detyra, duhet t verifikojn nse kto shkelje kan diskredituar rnd pozitn dhe figurn e gjyqtarit. N vendimin e Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats Lart, sht vn n dyshim edhe kushtetutshmria e interpretimit, nga ana e organit disiplinor (Kshillit t Lart t Drejtsis), t piks 7 t nenit 41 t ligjit, dispozit kjo, q ka t bj me shkeljen e disiplins nprmjet kryerjes s veprimeve n kundrshtim me prmbushjen e rregullt t detyrs ose moskryerja e veprimeve t detyrueshme procedurale, kur nuk prbn vepr penale. sht e vrtet se gjendja e jokushtetutshmris mund t shkaktohet si nga vet ligji, q mund t jet jokushtetues, por edhe n procesin e aplikimit t ligjit. Rasti i fundit ka t bj me at q, megjithse ligji, n vetvete, sht n pajtim me Kushtetutn, organi q e aplikon, psh., organi disiplinor, gjykata, e interpretojn n mnyr jokushtetuese. N kt drejtim mendoj se, kontrolli i veprimtaris s gjyqtarit, bashk me pasojat q rrjedhin prej ksaj pr karriern e tij t mtejshme profesionale, sht mjaft delikat nga pikpamja kushtetuese. Ktu sht fjala pr raportin e tendosur midis pavarsis s gjyqsorit, apo pavarsis s gjyqtarit n dhnien e vendimeve, dhe mbikqyrjes s gjyqtarit, q buron nga detyrimi i shtetit pr t garantuar nj drejtsi efektive. Standardi q pajton kto interesa n konflikt sht q mbikqyrja ndaj gjyqtarit nuk duhet t ver n dyshim vendimet e dhna nga gjyqtari q jan rezultat i bindjes s brendshme t tij. Kjo shtje verifikohet, rast pas rasti, nga ana e Kshillit t Lart t Drejtsis apo e Gjykats s Lart n interpretim t piks 7 t nenit 41 t ligjit Pr pushtetin gjyqsor ... duke par se cilat veprime t gjyqtarit cilsohen si n kundrshtim me prmbushjen e rregullt t detyrs. N hipotez t cilsimit si t tilla t rasteve, aplikimit t gabuar t ligjit, n nj shtje q gjyqtari ka pasur pr shqyrtim, nj interpretim i till i ksaj dispozite t ligjit (pika 7 e nenit 41) do t ishte jokushtetues, sepse prek parimin e pavarsis s gjyqtarit. Kjo pr arsye se, aspekti m i rndsishm i ksaj pavarsie, sht respektimi i bindjes s brendshme t gjyqtarit. N rast se vendimet q, jan rezultat i aplikimit t gabuar t ligjit, nuk jan raste t shkputura pr nj gjyqtar t caktuar, athere mund t ballafaqoheshim me paaftsin

profesionale t gjyqtarit, gj q mund t prbj shkak pr largimin nga detyra, por nj gj e till krkon nj vlersim n trsi t aftsis profesionale t tij. Vendimet e gabuara mund t nxisnin marrjen e mass s shkarkimit ndaj gjyqtarit, vetm kur vrtetohet se ato jan rezultat i ndrhyrjeve nga jasht mbi gjyqtarin, psh., kur vendimi sht rezultat i mitmarrjes apo i privilegjeve t tjera t prfituara prej tij. Sidoqoft, influenca mbi gjyqtarin duhet t provohet sepse vetm fakti i vendimit gjyqsor t gabuar nuk mund t oj n shkarkimin e gjyqtarit. Antar: P. Plloi fillim i faqes

Vendimi nr.4, dat 28.02.2006 (V 4/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Xhezair Zaganjori, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 05.12.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.48/7 Akti, q i prket: K E R K U E S: prokur. AGIM HYSEN SHEHU, prfaqsuar nga avokat Avni Shehu, me PROKURORIA E PERGJITHSHME, n munges.

SUBJEKT I INTERESUAR:

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.210, dat 05.11.2001 t Gjykats Ushtarake t Shkalls s Par Tiran; nr.38, dat 02.06.2003 t Gjykats Ushtarake t Apelit Tiran dhe nr.496, dat 22.09.2003 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: Nenet 42, 131/f, 134/g dhe 129/3 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris si dhe nenet 28, 29, 30 dhe 45/1 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris. Me krkesn dat 14.09.2005 drejtuar Gjykats Kushtetuese, krkuesi ka paraqitur kto shkaqe pr t deklaruar si antikushtetues vendimet e msiprme: - Thirrja e t pandehurit nga organi i Prokuroris si dhe garantimi i mbrojtjes gjat procesit t hetimit nuk jan br n prputhje me dispozitat respektive t Kodit t Procedurs Penale; - Gjykata Ushtarake e Apelit Tiran, me vendimin e rigjykimit nr.38, dat 02.06.2003, ka kaprcyer kufijt e shqyrtimit t shtjes. Prmes ktij vendimi sht dnuar edhe pr nj

vepr penale pr t ciln, me vendim t mparshm t po ksaj gjykate, ishte pushuar shtja. Ky vendim ishte prishur nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart mbi rekursin e t gjykuarit; - Gjykata Ushtarake e Apelit Tiran, me vendimin nr.38, dat 02.06.2003, nuk ka zbatuar udhzimet e lna nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart me vendimin e saj nr.596, dat 30.10.2002; - Rekursi i paraqitur n Gjykatn e Lart prmbante mjaft shkaqe ligjore, prandaj Kolegji Penal i ksaj gjykate, n dhomn e kshillimit, duhej t kishte vendosur kalimin e shtjes n seanc gjyqsore; - Kushtetuta e Republiks s Shqipris dhe legjislacioni i periudhs vijuese, nuk i konsiderojn oficert e policis si subjekte ushtarake. Kto kan sjell ndryshime edhe n subjektet e prgjegjsis penale ushtarake. N kt kuptim, n t gjitha vendimet sht shkelur neni 29/3 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris q garanton fuqin prapavepruese t ligjit penal favorizues. Pr pasoj, gjykimi i shtjes n shkall t par dhe t dyt, nuk sht br nga nj gjykat kompetente; - Largimi nga Shqipria n qershor t vitit 1997, sht br pr shkak t friks s bazuar se grupe t caktuara kriminale, krcnonin seriozisht jetn e tij dhe antarve t tjer t familjes. Pikrisht pr kt shkak, n baz t Konvents s Gjenevs mbi Statusin e Refugjatit t vitit 1951, ata kan fituar statusin e refugjatit n Republikn Federale Gjermane. Nga viti 1992, n kt Konvent sht pal edhe vendi yn. GJYKATA KUSHTETUSE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Xhezair Zaganjori, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Me vendimin nr.210, dat 05.10.2001 t Kolegjit Penal Ushtarak t Gjykats s Shkalls s Par Tiran, krkuesi Agim Shehu, i gjykuar n munges, sht deklaruar fajtor dhe sht dnuar n baz t nenit 34/2 t Kodit Penal Ushtarak me 7 vjet burgim pr veprn penale t Dezertimit t kuadrit komandues, ndrsa lidhur me akuzn e Shprdorimit t armatimit, parashikuar nga neni 62/2 i ktij Kodi, sht vendosur pushimi i gjykimit. Mbi ankimin e t gjykuarit dhe t Prokurorit, Gjykata Ushtarake e Apelit Tiran, me vendimin nr.38, dat 02.06.2003 ka ln n fuqi vendimin e Gjykats Ushtarake t Shkalls s Par pr dnimin e krkuesit me 7 vjet burgim Pr dezertimin e kuadrit komandues, parashikuar nga neni 34/2 i Kodit Penal Ushtarak dhe ndryshimin e ktij vendimi n pjesn q ka pushuar shtjen pr veprn penale t shprdorimit t armatimit t kryer n gjendje t jashtzakonshme, duke e deklaruar fajtor edhe pr kt vepr dhe dnuar at n baz t nenit 62/2 t Kodit Penal Ushtarak, me 5 vjet burgim. N bashkim t dnimeve, Gjykata

Ushtarake e Apelit Tiran e ka dnuar prfundimisht krkuesin me 8 vjet burgim. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, me vendimin nr.496, dat 22.09.2003 marr n dhomn e kshillimit, bazuar n nenin 432 t Kodit t Procedurs Penale, ka vendosur mospranimin e rekursit t paraqitur nga krkuesi Agim Shehu. N krkesn e paraqitur Gjykats Kushtetuese pretendohet se vendimet e msiprme jan rezultat i proceseve t parregullta ligjore, prandaj ato duhet t shfuqizohen si antikushtetues. Gjykata Kushtetuese mon se pretendimet e krkuesit duhet t shqyrtohen n prputhje me standardet e procesit t rregullt ligjor, trajtuar prej saj n zbatim t neneve 42 dhe 131/f t Kushtetuts s Republiks s Shqipris si dhe t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe Lirive Themelore. Ajo rithekson se problemet e interpretimit dhe zbatimit t ligjit mund t merren n konsiderat prej saj vetm, nse prmes ktij procesi, cenohen t drejta kushtetuese themelore.1 Gjykata Kushtetuese konstaton se pretendimet e krkuesit kan t bjn drejtprsdrejti me verifikimin e kushtetutshmris s proceseve t zhvilluara nga gjykatat e juridiksionit t zakonshm. N thelb ato kan t bjn me njanshmrin n gjykimin e shtjes, moszbatimin e detyrave t vna nga Gjykata e Lart, rndimin e pozits s krkuesit, dnimin pa ligj, moszbatimin e ligjit penal favorizues. Shumica e ktyre pretendimeve jan parashtruar dhe n rekursin drejtuar Gjykats s Lart, detyr e s cils sht gjithashtu edhe kontrolli i respektimit t standardeve kushtetuese nga gjykatat m t ulta. N kto kushte, Gjykata Kushtetuese mon se, marr n trsi, n kt rekurs jan ngritur probleme ligjore me rndsi tepr t veant pr shqyrtimin dhe fatin e shtjes, pr t cilat, sht e nevojshme t mbaj qndrim t shprehur Gjykata e Lart. Bazuar n natyrn e gjykimit kushtetues t krkesave individuale, n jurisprudencn e Gjykats Kushtetuese si dhe n parimin e subsidiaritetit q rezulton nga raportet q krijohen ndrmjet juridiksionit kushtetues dhe juridiksionit t gjykatave t zakonshme2, n rastin konkret, meqense kemi t bjm me t drejta kushtetuese themelore, vlersohet si m se e domosdoshme q Gjykata e Lart t shqyrtoj pretendimet e krkuesit. N kt kuadr, veanrisht i rndsishm sht shqyrtimi i pretendimit pr mosqenien subjekt i prgjegjsis penale ushtarake, e aq m tepr t veprs penale ushtarake t dezertimit t kuadrit komandues, pretendimit pr rndimin e pozits, pretendimit pr shkelje t nenit 29/3 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, i cili garanton fuqin prapavepruese t ligjit penal favorizues si dhe t pretendimit t largimit nga Shqipria n kushtet e friks s bazuar t krcnimit serioz t jets s krkuesit dhe antarve t familjes s tij nga grupe t caktuara kriminale. Nga ky shqyrtim do t merrte prgjigje edhe pretendimi tjetr i krkuesit pr mosgjykimin e shtjes nga nj gjykat kompetente. Nga sa m sipr, Gjykata Kushtetuese arrin n konkluzionin se vendimi nr.496, dat 22.09.2003 i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart duhet t shfuqizohet si antikushtetues. PER KETO ARSYE;

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, V E N D O S I: - Shfuqizimin si t papajtushm me Kushtetutn t vendimit nr.496, dat 22.09.2003 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr rishqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

-------------------------------------------------------------------------------1 Shih vendimin nr.35, dat 20.12 2005 t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris 2 Shih vendimin nr.41, dat 29.12.2005 t Gjykats Kushtetuse t Republiks s Shqipris

MENDIM I PAKICS Qndrimi im, i cili nuk mund t jet i njjt me at t shumics, ka t bj me konsekuencn q duhet t karakterizoj jurisprudencn kushetuese, pr sa koh nuk ekzisojn shkaqet e prligjura pr ndryshimin e saj. Rasti n shqyrtim, me krkues A.Sh., sht nj shtje e ksaj natyre. Argumenti kryesor dhe i vetm q prdor shumica pr pranimin e krkess sht se ... n kt rekurs jan ngritur probleme ligjore me rndsi tepr t veant pr shqyrtimin dhe fatin e shtjes, pr t cilat sht e nevojshme t mbaj qndrim t shprehur Gjykata e Lart. Sipas shumics, prderisa pretendohet se vendimet e msiprme jan rezultat i proceseve t parregullta ligjore, ... ato duhet t shfuqizohen si antikushtetues. Qndrimi i Gjykats Kushtetuese ndaj mnyrs s vlersimit t shkaqeve t paraqitura n rekurs dhe t shqyrtuara n dhomn e kshillimit nga Gjykata e Lart nuk mendoj se prbn jurisprudenc kushtetuese n kuptim t cenimit t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Kalimi ose jo i nj shtje n seanc gjyqsore sht m tepr nj problem kompetence, q i sht ln n vlersim organit t caktuar me ligj pr ushtrimin e ksaj t drejte, pra kolegjeve t Gjykats s Lart.

Vlersimi nga Gjykata Kushtetuese, n ndonj rast, si shkelje e t drejts pr proces t rregullt ligjor e moskalimit t nj shtjeje n seanc gjyqsore, ndrkoh q pothuajse n trsin e rasteve t tjera kto krkesa nuk konsiderohen tashm shtje t jurisprudencs kushtetuese, n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts, sht nj luhatje aspak konsekuente q i l shteg abuzivitetit me jurisprudencn kushtetuese. N qndrimin e shumics nuk jepet argumenti kushtetues q ka cenuar t drejtn e krkuesit pr nj proces t rregullt ligjor. Pretendimeve t krkuesit pr njanshmrin n gjykimin e shtjes, moszbatimin e detyrave t vna nga Gjykata e Lart, rndimin e pozits s krkuesit, dnimin pa ligj apo moszbatimin e ligjit penal favorizues, n radh t par, nuk u sht prgjigjur vet Gjykata Kushtetuese. T gjitha kto pretendime jan konsideruar si shtje t jurisprudencs kushtetuese, dhe si t tilla krkonin prgjigje nga Gjykata Kushtetuese, si autoriteti q kryen gjykimin prfundimtar t ankess s individit pr t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor. Arsyetimi i prdorur nga shumica se pr pretendimet e msiprme duhet paraprakisht t mbaj nj qndrim t shprehur Gjykata e Lart nuk mendoj se sht konkluzion kushtetues. Vet Kolegji Penal i Gjykats s Lart e ka mbajtur nj qndrim me vendimin q ka marr. N kto kushte, ky kolegj e ka br vlersimin ligjor mbi pretendimet e krkuesit dhe nuk mund t detyrohet pr t mbajtur nj tjetr qndrim, prderisa vet Gjykata Kushtetuese nuk e mban n mnyr prfundimtare qndrimin kushtetues pr pretendimet e ngritura prpara saj. Mbajtja e nj qndrimi t till nga Gjykata Kushtetuese duket sikur nxjerr jasht funksionit dhomn e kshillimit, e cila sht prcaktuar nga ligji si nj instanc kompetente gjykimi. Nse Gjykata Kushtetuese krijon, mbi pretendimet e krkuesit, nj bindje t ndryshme nga ajo q ka vlersuar dhoma e kshillimit, athere duhet ti jap zgjidhje shtjes nga pikpamja kushtetuese, dhe jo t detyroj Gjykatn e Lart pr tu shprehur n seanc gjyqsore. Nga kjo pikpamje, mendoj se Gjykata Kushtetuese, n rastin konkret, me vendimin q ka marr, nuk ka kryer funksionin e saj kushtetues, duke mos e zgjidhur prfundimisht vet shtjen. Antar: S. Sadushi fillim i faqes

Vendimi nr.5, dat 20.03.2006 (V 5/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Alfred Karamuo, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat

24.01.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.51/10 Akti q i prket: K E R K U E S: AGIM ARIU, prfaqsuar nga avokat Artan Hajdari, me prokur. BASHKIA GRAMSH, prfaqsuar nga Flutura

SUBJEKT I INTERESUAR: ekrezi, me autorizim.

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.738, dat 28.04.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Krkuesi, pretendon se i sht cenuar e drejta pr nj proces t rregullt ligjor, pr kto shkaqe: - Duke pushuar gjykimin pr munges legjitimimi, Gjykata i ka mohuar t drejtn kushtetuese pr mbrojtjen e t drejtave dhe interesave t tij t ligjshme; - Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka marr atributet e nj gjykate fakti sepse sht marr me analizn e provave t paraqitura dhe t administruara n gjykatn e rrethit. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Alfred Karamuo, prfaqsuesit e krkuesit, t subjektit t interesuar dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Kshilli i Bashkis s Qytetit Gramsh, ka marr vendimin nr.58, dat 06.03.2003, me ann e t cilit sht br ndarja e apartamenteve t banimit n nj pallat, i cili sht financuar nga Kshilli i Ministrave pr sistemimin e familjeve, banesat e t cilve prmbyteshin nga pellgu ujmbledhs i Hidrocentralit t Banjs. Esht vrtetuar se n kt godin, ende t paprfunduar e t pa marr n dorzim, jan zn apartamentet si nga familje t shprngulura nga prmbytja, ashtu dhe familje t tjera t pastreha, duke prfshir edhe krkuesin. Kshilli i Bashkis, n vendimin e atakuar, nuk parashikoi dhnien e apartamentit pr banim krkuesit, por ia jep nj personi tjetr. N pallat, sipas vendimit, jan sistemuar nj numr familjesh q kishin zn banesat qysh para marrjes s vendimit (ashtu si dhe krkuesi) nj pjes e t cilve nuk ishin t shprngulur me rastin e prmbytjeve. Ndaj nj vendimi t till, krkuesi ka paraqitur krkes n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Elbasan, e cila me vendimin nr.1014, dat 24.06.2003, ka pranuar padin. Ky vendim sht ln n fuqi nga Gjykata e Apelit Durrs me vendimin nr.490, dat 04.11.2003.

N kto vendime sht pranuar fakti se krkuesi si i shprngulur nga fshati Driz, duhej t prfitonte banes n prputhje me Vendimin e Kshillit t Ministrave nr.470, dat 01.07.1998 dhe se Kshilli Bashkiak nuk mund ta ndryshonte destinacionin e ktij pallati duke strehuar n kt pallat familje q nuk ishin t shprngulura nga prmbytjet. Kundr ktyre vendimeve, Bashkia Gramsh, ka ushtruar rekurs n Gjykatn e Lart, e cila me vendimin nr.738, dat 28.04.2005, ka prishur vendimet e t dy gjykatave dhe ka pushuar gjykimin e shtjes. N mnyr t prmbledhur n arsyetimin e saj Gjykata e Lart prqndrohet rreth faktit se Agim ariu ka hyr n banes n mnyr t kundrligjshme e pr pasoj, ai nuk legjitimohet t kundrshtoj n gjykat aktin administrativ, mbi bazn e t cilit krkohet t vendosen marrdhnie ligjore t drejta. Ndonse n form, pretendimet e krkuesit para Gjykats Kushtetuese, lidhen drejtprsdrejti me dispozita prkatse t Kodit t Procedurs Civile, q kan t bjn me legjitimimin e personave n ngritjen e padis, ato jan objekt i kontrollit kushtetues t Gjykats Kushtetuese sepse lidhen ngushtsisht me cenimin e t drejts kushtetuese t krkuesit pr akses n gjykat. N kt kndvshtrim, Gjykata Kushtetuese vren se vendimi nr.738, dat 28.04.2005 i Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, sht antikushtetues, sepse sht rrjedhoj e nj procesi t parregullt gjyqsor, duke cenuar nenin 42 t Kushtetuts. N vendimin e saj, Gjykata e Lart, duke u mbshtetur n nenin 32 t Kodit t Procedurs Civile, pranon mungesn e legjitimimit t krkuesit n ngritjen e krkess sepse sipas saj, dispozita e msiprme legjitimimin e lidh me krkimet e ligjshme. N radh t par, neni 42/2 i Kushtetuts e prcakton si nj t drejt themelore t qytetarve q pr mbrojtje t t drejtave, lirive e interesave t tyre ligjore e kushtetuese ti drejtohen gjykats. N prputhje me kt, Kodi i Procedurs Civile, n pjesn e prgjithshme, ashtu dhe n at t posame, zbrthen e zhvillon m tej n sensin pozitiv at ka garanton Kushtetuta. Kshtu, n nenin 31 Kodi e prkufizon padin si t drejtn pr tu dgjuar t personit q bn pretendimin, n mnyr q gjykata ta shpall at t bazuar n fakte e n ligje ose jo, kurse neni 32, shkronja a, parashikon se padia mund t ngrihet pr t krkuar rivendosjen e nj t drejte ose interesi t ligjshm q sht shkelur. Duke i marr t lidhura dispozitat e msiprme, neni 32, shkronja a e Kodit, nuk mund kurrsesi t interpretohet ashtu si ka br Kolegji Civil i Gjykats s Lart q t drejtn dhe interesin e ligjshm e ka par t lidhur jo me pretendimin e krkuesit, por me gjendjen e faktit. Nj interpretim e zbatim n shtjen objekt shqyrtimi i nenit 32, t on n prfundimin e gabuar se pretendimet e personit apriori duhet t jen gjithmon t drejta e t bazuara q ai t ket t drejt t bj padi. N kt arsyetim t Gjykats s Lart, shihet qart se konfondohet e drejta subjektive me interesin e ligjshm, krkesa kto q dallojn shqyrtimin e konflikteve juridike civile nga konfliktet administrative si sht ai n shqyrtim.

Pr m tej, referimi q bn Gjykata e Lart tek neni 32 i Kodit t Procedurs Civile, nuk sht i bazuar. N titullin e III-t Gjykime t posame, n nenin 323 t ktij Kodi, parashikohet se dispozitat e pjess s par e t dyt t tij, jan t zbatueshme edhe pr gjykimet e posame, prve kur parashikohet ndryshe n kt titull dhe n titullin e IV-t. Referuar kuptimit t prmbajtjes s dispozitave t ktij titulli e veanrisht t Kreut t II-t Gjykimi i mosmarrveshjeve administrative del se prsa i prket t drejts pr t ngritur padi (legjitimimi) si dhe rastet prjashtimore t kompetencs e t legjitimimit jan trajtuar n kt Kre, e n kushte prgjithsisht ndryshe nga pjesa e prgjithshme, e pr pasoj, n rastin konkret, n gjykimin e mosmarrveshjes administrative do t zbatohen kto rregulla. Duke iu referuar nenit 325 vihet re se Kodi i Procedurs Civile, padin e lidh me argumentimin q personi i bn paligjshmris s aktit dhe cenimit t interesave e t drejtave t tij n mnyr t drejtprdrejt apo t trthort. Si shihet nga vet prmbajtja, del i shprehur qart fakti se Kodi, ka dashur t bj dallime midis gjykimit t mosmarrveshjeve civile t zakonshme e mosmarrveshjeve administrative. Dhnia e drejtsis n fushn civile ushtrohet pr mbrojtjen e do t drejte subjektive, kurse juridiksioni administrativ merret me mbrojtjen juridike t interesave t ligjshme t qytetarit, t cenuara nga nj akt i paligjshm i administrats shtetrore. Pr m tej, lidhur me mosmarrveshjet administrative, Kodi, n nenin 326, ka parashikuar se kur nuk mund t ngren padi n gjykat. N interpretim a contrario t dispozits, duke marr dhe rastin n shqyrtim, del se pr goditjen e vendimit nr.58, dat 06.03.2003 t Bashkis Gramsh, si akt administrativ nuk ka ndalim. N nj sr vendimesh t saj, Gjykata Kushtetuese ka pohuar se interpretimi e zbatimi i ligjeve n sfern gjyqsore sht e drejt thelbsore e vet gjykatave. Megjithat, kur nga interpretimi apo zbatimi i tyre cenohen drejtprsdrejti t drejtat themelore t qytetarve, ato prbjn objekt shqyrtimi nga ajo. N kto raste, interpretimi i ligjeve materiale e procedurale pa spostuar t drejtn e gjykatave, i shrben Gjykats Kushtetuese, si pjes prbrse dhe e rndsishme e metods s kontrollit kushtetues. Duke arsyetuar lidhur me antikushtetutshmrin n arsyetimin e vendimit t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart pr mungesn e legjitimimit n ngritjen e padis, Gjykata Kushtetuese nuk mund ta ler jasht shqyrtimit edhe pretendimin e krkuesit se Gjykata e Lart, ka marr atributet e nj gjykate fakti. Nga shqyrtimi ka dal se Kolegji Civil i Gjykats s Lart, nuk ka marr prova dhe se vendimin e saj e ka mbshtetur tek provat q jan administruar nga gjykatat e zakonshme e pr kt arsye kt pretendim Gjykata Kushtetuese e gjen t pabazuar. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenet 131/f e 134/g t Kushtetuts si dhe n nenet 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash,

VENDOSI: - Shfuqizimin si antikushtetues t vendimit nr.738, dat 28.04.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Civil t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. fillim i faqes

Vendimi. nr.6, dat 31.03.2006 (V-6/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Fehmi Abdiu, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 29.09.2005 dhe 05.10.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.39/3 Akti q i prket: K E R K U E S: deklarim. ENVER MEMISHAJ, prfaqsuar nga avokat Vangjel Kosta, me

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. BASHKIA TIRANE, prfaqsuar nga juristja Natasha Kondi, me autorizim. 2. ZYRA E PERMBARIMIT TIRANE, prfaqsuar nga prmbaruesi gjyqsor Anastas Kote, me autorizim. BAZA LIGJORE: Nenet 42/1, 131/f, 132/1, 134/g t Kushtetuts s Republiks s Shqipris; nenet 6 e 41 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut; nenet 27 e 28 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetutese t Republiks s Shqipris. O B J E K T I: Konstatimi i cenimit t s drejts kushtetuese, pr nj proces t rregullt ligjor, si rrjedhoj e mosekzekutimit t vendimit gjyqsor t forms s prer. Krkuesi, ka parashtruar se si shkak i mosprmbushjes s rregullt t detyrimeve kushtetuese dhe ligjore pr zbatimin e vendimit gjyqsor t forms s prer, i sht mohuar e drejta pr t punuar n administratn publike n kushtet e parashikuara nga ligji si dhe e

drejta pr tu dmshprblyer pr dmet e shkaktuara nga vendime arbitrare t prfaqsuesve t pushtetit shtetror n ushtrimin e kompetencave si pundhns. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Fehmi Abdiu, prfaqsuesit e krkuesit, t subjekteve t interesuara, q krkuan rrzimin e krkess dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Krkuesi sht larguar nga puna me vendimin nr.844, dat 10.12.2001 t Kryetarit t Bashkis Tiran. Mbi ankimin e tij, Komisioni i Shrbimit Civil, me vendimin nr.24, dat 06.02.2002, ka vendosur pranimin e krkess s krkuesit, anullimin e vendimit t Kryetarit t Bashkis Tiran pr largimin e tij nga puna dhe kthimin n vendin e mparshm t puns. Me krkes t tij, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, me vendimin nr.2119, dat 15.05.2003, ka plotsuar vendimin e lartprmendur duke urdhruar q krkuesit ti paguhet paga e plot nga data 10.12.2001 deri n datn e zbatimit t vendimit t kthimit t tij n punn e mparshme. Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, gjithashtu, me vendimin nr.599, dat 04.06.2003, ka vendosur lshimin e urdhrit t ekzekutimit pr vendimin nr.24, dat 06.02.2002 t Komisionit t Shrbimit Civil, dhe t vendimit t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Tiran. Zyra e Prmbarimit Tiran, nuk ka zbatuar vendimin e lartprmendur dhe sht shprehur q konflikti t zgjidhet sipas vendimit t Kryetarit t Bashkis Tiran, i cili ka urdhruar q krkuesi t kaloj n list pritje pr pun. Mbi ankimin e krkuesit, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran me vendimin e saj t dats 07.07.2004, ka detyruar prsri Zyrn e Prmbarimit Tiran, q t zbatoj vendimin e forms s prer, por dhe ky vendim nuk sht zbatuar. Bazuar n rrethanat e lartprmendura, krkuesi ka krkuar konstatimin e cenimit t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor sepse organet prkatse q detyrohen pr ta zbatuar vendimin, nuk e kan prmbushur kt detyrim brenda nj afati t arsyeshm. Para s gjithash, Gjykata Kushtetuese e mon t nevojshme pr t analizuar se sht kompetente pr t shqyrtuar nj krkes t till, konform nenit 131 shkronja f t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Sipas nenit 131 shkronja f t Kushtetuts, Gjykata Kushtetuese vendos dhe pr gjykimin prfundimtar t ankesave t individve pr shkeljen e t drejtave t tyre kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor, pasi t jen shterrur t gjitha mjetet juridike pr mbrojtjen e ktyre t drejtave.

Kjo kompetenc e Gjykats Kushtetuese, gjithashtu, sht e lidhur ngusht me nenin 42 t Kushtetuts q ka sanksionuar se: 1. Liria, prona dhe t drejtat e njohura me Kushtetut dhe me ligj nuk mund t cenohen pa nj proces t rregullt ligjor; 2. Kushdo, pr mbrojtjen e t drejtave, t lirive dhe t interesave t tij kushtetuese dhe ligjore, ose n rastin e akuzave t ngritura kundr tij, ka t drejtn e nj gjykimi t drejt dhe publik brenda nj afati t arsyeshm nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj. Pr natyrn dhe objektin q ka pr shtjen n shqyrtim, interes t veant paraqet prmbajtja e nenit 142/3 t Kushtetuts, sipas t cilit, organet e shtetit jan t detyruara t ekzekutojn vendimet gjyqsore1. Ky detyrim sht konkretizuar n dispozitat e Kodit t Procedurs Civile, nga del se vendimi q ka marr form t prer sht i detyrueshm pr palt, trashgimtart e tyre, pr personat q heqin t drejta nga palt, pr gjykatat dhe pr institucionet e tjera. Kto dispozita kushtetuese, lidhur me procesin e rregullt ligjor, n praktikn e Gjykats Kushtetuese, jan trajtuar t lidhura ngusht me paragrafin e par t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ku prcaktohet se: do person ka t drejt q shtja e tij t dgjohet detyrimisht dhe publikisht, brenda nj afati t arsyeshm, nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme e krijuar ligjrisht, e cila vendos qoft pr konfliktet mbi t drejtat dhe detyrimet e tij me karakter civil, qoft pr bazueshmrin e do akuze t natyrs penale t drejtuar kundr tij2. Kto parime t rndsishme t Kushtetuts t Republiks s Shqipris dhe t Konvents Evropiane, t vshtruara n kuadrin e t drejtave t njeriut, nnvizojn edhe faktin se do qytetar q i drejtohet nj gjykate kompetente pr realizimin e nj t drejte, nuk mund t pres pakufi pr realizimin e saj, prandaj jan t lidhura me domosdoshmrin e respektimit t nj afati t arsyeshm. Pr shqyrtimin e krkess s krkuesit, kjo lidhje mohet si e domosdoshme. Pr rastin n shqyrtim, Gjykata Kushtetuese hetoi dhe konstatoi se ndodhemi prpara refuzimit pr ekzekutimin e vendimit nr.24, dat 06.02.2002 t Komisionit t Shrbimit Civil, q ka vendosur pranimin e krkess s krkuesit pr anullimin e vendimit t Kryetarit t Bashkis Tiran, dat 10.12.2001, pr largimin nga Shrbimi Civil dhe kthimin e tij n vendin e mparshm t puns dhe t vendimit t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Tiran, nr.2119, dat 15.05.2003, sipas t cilit, krkuesit ti paguhet paga e plot nga data 10.12.2001 deri n ditn e zbatimit t vendimit t kthimit t tij n vendin e mparshm t puns. Edhe ky vendim ka marr form t prer. Po ashtu, ka konstatuar se mosekzekutimi i vendimit ka ardhur pr shkaqe subjektive, pasi Bashkia e Tirans dhe Zyra e Prmbarimit Tiran, nuk kan prmbushur detyrimet ligjore q kan pr vnien n zbatim t nj vendimi gjyqsor t forms s prer, pasi nuk e kan

kthyer krkuesin n vendin e mparshm t puns dhe nuk e kan paguar plotsisht pr pagn sipas urdhrimeve t vendimeve t lartprmendura. Gjykata Kushtetuese vlerson se gjykimi pr realizimin e nj t drejte, si nj proces kompleks, n vetvete prbhet nga dy faza, t cilat jan t lidhura pazgjidhshmrisht me njra-tjetrn. Faza e par, ose gjykimi n kuptimin e ngusht, ka t bj me njohjen ose deklarimin e t drejts q si rregull prfundon kur vendimi gjyqsor merr form t prer. Vendimi prfundimtar q i jep fund gjykimit n mnyrn e zakonshme, sht akti q jep gjykata n prfundim t seancs, duke gjykuar shtjen n themel, me an t t cilit pranon ose rrzon padin e paditsit. N rastin kur gjykata pranon padin e paditsit ajo konstaton se ekziston nj dispozit ligjore q i siguron nj t drejt pals paditse ndrsa, kur gjykata rrzon nj padi, ajo pranon se ligji i siguron ans s paditur nj t drejt t saj. Me fjal t tjera, vendimi prfundimtar sht akti q merr gjykata n prfundim t gjykimit t nj shtje, me an t t cilit pranon ose rrzon padin e paditsit. Ai bazohet vetm n ligj dhe n provat e administruara gjat gjykimit, t vlersuara sipas bindjes s brendshme t gjykats. Organet e shtetit jan t detyruara t zbatojn vendimet gjyqsore, t cilat jan t detyrueshme jo vetm pr palt, por dhe pr trashgimtart e tyre, pr personat q heqin t drejta nga palt, pr gjykatn q ka dhn vendimin dhe pr t gjitha gjykatat dhe institucionet e tjera. Sipas nenit 146 t Kushtetuts Gjykatat i japin vendimet N Emr t Republiks. Ky deklarim kushtetues dshmon faktin se vendimet e gjykatave jan vlersuar nga Kushtetuta, si prsa i prket karakterit t tyre ashtu dhe pr pasojat q ato sjellin pr shtetasit dhe pr shoqrin n trsi. I gjith procesi gjyqsor shpesh her i vshtir e problematik nuk do t kishte vler nqoftse nuk do t pasohej nga nj proces q lidhet drejtprsdrejti me veprimtarin e organeve t prmbarimit, me ekzekutimin e vendimit ose t realizimit t s drejts s fituar. Faza e dyt, kur lipset dhe ndrhyrja, qoft dhe me masa shtrnguese pr zbatimin e tij, realizohet ajo q quajm qllimi i drejtsis. N kt faz, e drejta sht e sigurt, por krkohet q ajo t vihet n jet qoft dhe me masa shtrnguese nse zbatimi vullnetar nuk jep rezultatet e duhura. Duke qen kshtu, gjykimi nuk duhet konceptuar ngusht vetm me sigurimin e nj vendimi gjyqsor, por me prfundimin e gjith ktij procesi, sepse nj e drejt e fituar, nse ajo nuk realizohet nprmjet ekzekutimit t vendimit, mbetet pa asnj vler. Gjykata Kushtetuese, mon se e drejta pr t krkuar ekzekutimin brenda nj afati t arsyeshm t nj vendimi t forms s prer t gjykats duhet konsideruar si pjes

prbrse e t drejts pr nj proces t rregullt ligjor n kuptim t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Por kjo shtje paraqet veorit e veta n nj aspekt tjetr, sepse n kt rast, kjo gjykat vetm se konstaton shkeljen e br nga organet prkatse, t cilat, nuk kan zbatuar pa shkaqe t prligjura ligjore, nj vendim t forms s prer t gjykats. Esht e vrtet se natyra e vendimit t Gjykats Kushtetuese sipas nenit 132 t Kushtetutes, si rregull, lidhet me t drejtn pr t shfuqizuar aktet q shqyrton. N t vrtet Gjykata Kushtetuese, duke patur edhe shum kompetenca t tjera ve atyre t parashikuara n nenin 131 t Kushtetuts, sht e detyruar t jap dhe vendime t llojeve t tjera, t ndryshme, pra dhe vendime konstatuese apo deklarative q n t vrtet kan efekte, pavarsisht se nuk jan t natyrs q shfuqizojn nj akt konkret. Kshtu psh., Gjykata Kushtetuese vendos dhe pr vrtetimin e pamundsis s Presidentit t Republiks pr t ushtruar funksionet e tij ose pr zgjedhshmrin dhe papajtueshmrin n ushtrimin e funksioneve t tij dhe t deputetve, si dhe verifikimin e zgjedhjes se tyre. N raste t ksaj natyre dhe pr t tjera si kto, Gjykata Kushtetuese merr vendime q kan nj natyr tjetr nga ato pr t cilat bhet fjal n nenin 132 t Kushtetuts. Pra, Gjykata Kushtetuese vendos nse konstaton prekjen e nj t drejte themelore nga organet q merren me ekzekutimin e vendimeve gjyqsore t forms s prer. Pas ksaj, do organ q ka detyrime nga vendimi prkats, detyrohet t marr masat e nevojshme pr t ekzekutuar vendimin n mnyr t plot e t prpikt me dispozitat e Kodit t Procedurs Civile. Esht fakt se individi q i drejtohet nj gjykate kompetente pr realizimin e nj t drejte nuk mund t pres pa kufi pr ta realizuar at prandaj pr kt qllim, Konventa Evropiane ka insistuar n prcaktimin e nj afati q sipas saj duhet t konsiderohet si afat i arsyeshm. Nisur nga ky detyrim, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ka krijuar nj praktik t konsoliduar si pr shum fusha t tjera edhe pr kt problem konkret. Sipas saj, t gjitha shtetet detyrohen t organizojn sistemin juridik n mnyr t till q gjykatat t mundsojn shqyrtimin e t gjitha shtjeve brenda nj afati t arsyeshm, sepse sistemi i drejtsis nuk mund t zhvillohet me vonesa q ojn n dobsimin e rolit t gjykatave dhe t besimit n to.3 N lidhje me kt shtje, jurisprudenca e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ka krijuar tashm nj praktik t pasur n interpretimin e prmbajtjes s nenit 6(1) t Konvents. Pr kt problem, ajo sht shprehur se n nj shtje q prfshin prcaktimin e nj t drejte civile, kohzgjatja e procedurave normalisht llogaritet nga momenti i fillimit t procedurs gjyqsore, deri n momentin kur jepet vendimi dhe ekzekutohet ai,4 apo faza ekzekutive duhet t llogaritet, pra t konsiderohet si faz e mtejshme e t njjtit proces.5

Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, duke kritikuar rastet e interpretimit t ngusht t nenit 6 t Konvents nga gjykata t vendeve t ndryshme, ka pohuar se n shoqrin demokratike, n kuptimin e Konvents, e drejta pr nj proces t rregullt z nj vend t rndsishm, sa q fardo interpretim i ngusht i nenit 6(1) nuk do ti prgjigjej as qllimit dhe as karakterit t ktij neni.6 N mnyr m t veant, sht pr tu nnvizuar qndrimi i ksaj Gjykate n shtjen Qufaj kundr Shqipris, ku Gjykata e Strasburgut vren se sistemi ligjor shqiptar ofron nj rregullim n form t nj krkes-ankese lidhur me dhunimin e t drejts pr nj proces t rregullt gjyqsor. M posht ajo thekson se dispozitat mbi procesin e rregullt gjyqsor n Shqipri duhej t ishin interpretuar n mnyr t till q t garantonin nj mjet ankimor efektiv pr shkeljen e pretenduar t nenit 6(1) t Konvents, prandaj Gjykata dha opinionin se Gjykata Kushtetuese ishte kompetente t shqyrtonte krkesn e shoqris n lidhje me mosrespektimin e nj vendimi prfundimtar, si pjes e juridiksionit t saj pr t siguruar t drejtn pr nj proces t rregullt gjyqsor.7 Duke trajtuar kt problem n lidhje me thelbin e saj e me interpretimin e nenit 6, Gjykata e Strasburgut n vendimin e saj, dat 19.03.1997 ka pohuar se: Do t ishte e paprfytyrueshme q neni 6(1), t prshkruaj me hollsi garancit procedurale q u jepen palve ndrgjyqsore, pa siguruar mbrojtjen e ekzekutimit t vendimeve gjyqsore pra, neni 6 i saj, ka t bj vetm me t drejtn pr tiu drejtuar nj gjykate. Kjo ka gjasa t oj n situata t papajtueshme me parimin e sundimit t s drejts, parim t cilin shtetet kontraktuese kan marr prsipr ta respektojn kur ratifikuan Konventn. N kt mnyr, ekzekutimi i vendimeve gjyqsore t dhna nga do gjykat duhet t shikohet si pjes e pandar e gjykimit pr qllimet e nenit.8 Edhe Komiteti i Ministrave t Kshillit t Evrops ka br nj rekomandim mbi ekzekutimin e vendimeve administrative dhe gjyqsore, t miratuar m 9 shtator 2003, ku ndr t tjera, rekomandon shtetet antare t Kshillit t Evrops q t sigurojn nj autoritet administrativ q t zbatojn vendimet gjyqsore brenda nj kohe t arsyeshme N mnyre q tu jepet efekt i plot ktyre vendimeve, ato duhet t marrin t gjitha masat e nevojshme n prputhje me ligjin. N t, rekomandohet gjithashtu, se n rastet e moszbatimit t nj vendimi gjyqsor nga nj autoritet administrativ, duhet t parashikohet nj procedur e prshtatshme pr t mundsuar ekzekutimin e tij, veanrisht prmes nj urdhrimi gjyqsor apo nj gjobe detyruese. Esht e rndsishme t theksohet fakti se n kt dokument rekomandohet q vendimet gjyqsore t gjejn zbatim domosdo nga funksionar publik q jan t ngarkuar me ket detyr. N rast se ata nuk prmbushin si duhet detyrat e tyre ligjore, mund t ngarkohen me prgjegjsi individuale ligjore sipas ktij rekomandimi. Sa m lart, ankimi n Gjykatn Kushtetuese n raste t tilla konsiderohet si nj mjet efektiv n kuptim t nenit 13 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, sipas t cils do person, t cilit i jan shkelur t drejtat dhe lirit e njohura n kt Konvent, ka t drejt t

paraqes nj ankim efektiv para nj instance kombtare edhe ather kur kjo shkelje mund t jet kryer nga persona q veprojn brenda ushtrimit t funksioneve t tyre zyrtare. Ky qndrim duhet par lidhur edhe me parimin e siguris juridike q krkon q vendimet gjyqsore t forms s prer t gjykatave t mos vihen n diskutim pr tu zbatuar.9 Edhe Gjykata Kushtetuese, ka krijuar nj praktik t sajn duke u shprehur se Ekzekutimi i vendimit prbn nj element thelbsor t konceptit t shtetit ligjor e t vet nocionit t gjykimit t drejt dhe se asnj organ shtetror nuk mund t ver n diskutim drejtsin e vendimeve gjyqsore t forms s prer. do organ shtetror detyrohet t marr masat prkatse pr zbatimin e tyre.10 Meqense baza ligjore mbi t ciln ngrihet nj krkes e till ka t bj drejtprsdrejti dhe me konceptin e Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, sht e nevojshme t sqarohet pozicioni i saj n t drejtn e brendshme shqiptare. Sipas nenit 116 t Kushtetuts, Konventa, si nj marrveshje ndrkombtare e ratifikuar me ligj, n hierarkin e normave juridike renditet menjher pas Kushtetuts. Pr pasoj, ajo z nj vend t rndsishm n t drejtn e brendshme e bhet e detyrueshme pr tu zbatuar pr do shtet, pr t gjith organet shtetrore prfshir ktu dhe gjykatat e do niveli si dhe organet q zbatojn vendimet e tyre. Garancit e Konvents ndikojn n interpretimin dhe mbrojtjen e t drejtave e lirive themelore t individit t shprehura nga Kushtetuta e Republiks s Shqipris. Ve ksaj, Gjykata Kushtetuese mon se teksti i Konvents dhe jurisprudenca e Gjykats s Strasburgut shrbejn pr t br interpretimin kushtetues dhe pr t prcaktuar, rast pas rasti, kufijt e t drejtave themelore kushtetuese. Ky pozicion i Konvents, vjen si pasoj e angazhimeve t Shtetit Shqiptar pr ti dhn nj mbrojtje t garantuar t drejtave dhe lirive themelore t njeriut. Aspekt tjetr me rndsi ka t bj me detyrimet q rrjedhin nga jurisprudenca e Gjykats s Strasburgut, pr palt q marrin pjes n gjykim, sepse sipas nenit 41 t Konvents, palt kontraktuese, me ratifikimin e Konvents, jan t detyruara t garantojn prputhshmrin e legjislacionit t brendshm me Konventn. Ve ksaj, praktika e ksaj Gjykate paraqet rndsi pr vlerat orientuese t jurisprudencs t saj edhe pr gjykatat shqiptare. Pra, ky problem ka mbetur pr tu vlersuar rast pas rasti nga gjykatat q gjykojn n shkall t par dhe nga ato q gjykojn n shkall t dyt, pa harruar se objekt i ktij vlersimi, sipas Gjykats s Strasburgut, duhet t jet trsia e procesit, s bashku me fazn e hetimeve dhe me shkalln e apelit, me procesin eventual para Gjykats Kushtetuese, si dhe me ekzekutimin e vendimit.11 Prsa u parashtrua, duke u bazuar n kto standarde kushtetuese, krkesa e krkuesit me objekt konstatimin e cenimit t s drejts kushtetuese, pr nj proces t rregullt ligjor si rezultat i moszbatimit t vendimit gjyqsor t forms s prer, brenda nj afati t arsyeshm, duhet pranuar edhe pr nj shkak tjetr, sepse moszbatimi i nj vendimi t till cenon t drejtn e individit pr tiu drejtuar gjykats.

PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenin 131 shkronja f t Kushtetuts si dhe n nenin 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Pranimin e krkess s krkuesit Enver Memishaj, pr konstatimin e cenimit t s drejts kushtetuese, pr nj proces t rregullt ligjor, si rrjedhoj e moszbatimit t nj vendimi gjyqsor t forms s prer, nga Bashkia Tiran dhe Zyra e Prmbarimit Tiran. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. -------------------------------------------------------------------------------1 Neni 142/3 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris 2 Shih nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 3 shtja Bageta kundr Italis, vendim i dats 25.06.1998 i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 4 shtja Giralanci kundr Italis, vendim i dats 19.02.1999, Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 5 shtja Vakaturo kundr Italis, vendim i dats 25.05.1991, Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 6 shtja Deleourt kundr Belgjiks, vendim i dats 18.09.1998, Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 7 shtja Qufaj kundr Shqipris, vendim i dats 18.09.2004, Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 8 shtja Golder kundr Mbretris s Bashkuar, vendim i dates 21.02.1975, Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 9 shtja Brumaresku kundr Rumanis, vendim i dats 28.10.1999 i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut 10 Vendimet nr.9, dat 02.04.2003 dhe nr.11, dat 10.03.2003 t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris

11 shtja Ruiz Mateos kundr Spanjs, vendim i dates 23.06.1993 i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut fillim i faqes

Vendimi. nr.7, dat 28.04.2006 (V-7/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Kristofor Pei, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 13.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.20 Akti q i prket: K E R K U E S: PARTIA LEVIZJA SOCIALISTE PER INTEGRIM, prfaqsuar nga zoti Spartak Braho, me autorizim. SUBJEKT I INTERESUAR: KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga zotrinjt Dritan Devole e Idar Bistri, me autorizim. O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.14, dat 19.12.2005 dhe 15, dat 27.12.2005 t Kuvendit t Republiks s Shqipris Pr nj ndryshim n vendimin nr.166, dat 16.12.2004 Pr miratimin e Rregullores s Kuvendit t Republiks s Shqipris. BAZA LIGJORE: Nenet 131/a e 134/f t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris. Krkuesi, ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve t msiprme: 1. Shkelet parimi kushtetues pr shkarkimin e organeve kushtetuese, nprmjet votimit t fsheht, sepse ngatrrohet shqyrtimi i Raportit t Komisionit Hetimor me votimin e Kuvendit, pr krkesn e paraqitur pr shkarkim; 2. Pavarsisht se Rregullorja e Kuvendit nuk quhet ligj, n kuptim t nenit 6 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, sht akti baz i ktij organi, prandaj duhet t miratohet me procedur normale dhe jo me at t prshpejtuar. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, prfaqsuesit e krkuesit, t subjektit t interesuar,

V E R E N: Pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor t shtjes, krkuesi me shkresn nr.418, dat 21.04.2006, drejtuar Gjykats Kushtetuese, njofton heqjen dor nga krkesa, pr shpalljen si antikushtetues t vendimeve nr.14, dat 19.12.2005 dhe nr.15, dat 27.12.2005 t Kuvendit t Republiks s Shqipris. N kto rrethana, Gjykata Kushtetuese mon se duhet t vendoset pushimi i gjykimit t shtjes. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenet 131/a t Kushtetuts; nenit 1/2 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris dhe nenit 299/b t Kodit t Procedurs Civile, njzri, VENDOSI: - Pushimin e gjykimit t shtjes. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. fillim i faqes

Vendimi. nr.8, dat 02.05.2006 (V-8/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kujtim Puto, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 06.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.16 Akti q i prket: K E R K U E S: EQEREM, ZYHDI, HILMI, ISLAM SHIJAKU; TEUTA HOXHA; KADRIJE HASHO; KUDRETE DISHNICA, prfaqsuar nga avokatt Arqile Nini e Dilaver Kambo, me autorizim. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. BASHKIA TIRANE, prfaqsuar nga juristja Natasha Kondi, me autorizim. 2. AGIM SULE, ZIHNI CUKALLA, KRISTUL BECI, DINE ABAZI, LUAN DAULLE, prfaqsuar vet dhe nga Agim Sule e Zihni Cukalla.

7. ADRIATIK KALLULLI, KUJTIM SHESHI, ASTRIT SHABANI, THOMA BECI, LUTFI PECI, ALI KAZA, ASTRIT NANO, AGIM BALLA, n munges. O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.64, dat 25.06.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: Nenet 33/1 e 131/f t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

Krkuesit, kan parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimit t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart: - Nuk i sht komunikuar krkesa pr rishikim sipas nenit 447 t Kodit t Procedurs Civile; - Vendimi sht marr n dhomn e kshillimit kur duhej t shqyrtohej n seanc gjyqsore n prani t palve dhe tu jepej mundsia t shprehnin pretendimet e kundrshtimet e tyre pr provn e re. Subjektet e Interesuara, kan parashtruar kto shkaqe pr mospranimin e krkess: - N kt shtje nuk duhej t investohej Gjykata Kushtetuese sepse gjykimi vazhdon. Rigjykimi n apel do tu krijoj mundsit palve t parashtrojn pretendimet e tyre; - Parimi i kontradiktoritetit n gjykim nuk mund t zbatohet n seancn e rishikimit n Gjykatn e Lart, sepse atje nuk kemi shqyrtim t nj padie q i nnshtrohet pretendimeve t palve; - Vendimi i Gjykats s Lart pr rishikim nuk sht marr n dhomn e kshillimit, por n seanc t rregullt gjyqsore ku sht br vetm vlersimi nse prova e re i plotson kriteret pr kthimin e shtjes pr rigjykim. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kujtim Puto, prfaqsuesit e krkuesve q krkuan pranimin e krkess; prfaqsuesit e subjekteve t interesuara q krkuan rrzimin e krkess, dhe diskutoi shtjen n trsi; V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, me vendimin nr.6623, dat 31.07.1996, ka vendosur rrzimin e padis s subjekteve t interesuara Agim Sule, etj., ngritur kundr krkuesve Eqerem Shijaku, etj., dhe Bashkis Tiran, pr kundrshtimin dhe pavlefshmrin juridike t aktit administrativ nr.1358, dat 14.08.1992, me t cilin, ktyre t fundit, u sht njohur pronsia dhe u sht kthyer pallati i banimit nr.7, ndodhur n Rrugn Vaso Pasha, Tiran. Ky vendim pas rigjykimit, sht ln n fuqi nga Gjykata e

Apelit Durrs, me vendimin nr.13, dat 17.11.1998 dhe nga Kolegji Administrativ i Gjykats s Lart, me vendimin nr.271, dat 10.03.2000. Mbi rekursin n interes t ligjit, Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, me vendimin nr.12, dat 17.01.2002, kan vendosur lnien n fuqi t vendimit t Kolegjit Administrativ t Gjykats s Lart. Pas vendimit t kolegjeve t bashkuara, subjektet e interesuara, kan krkuar rishikimin e vendimit duke pretenduar se kan zbuluar prova t reja dhe Kolegji i Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.64, dat 25.06.2004, ka prishur vendimin nr.13, dat 17.11.1998, t Gjykats s Apelit Durrs dhe e ka kthyer shtjen pr rigjykim n po at gjykat duke pezulluar edhe ekzekutimin e vendimit t forms s prer. N shtjen n shqyrtim Gjykata Kushtetuese konfirmon edhe nj her qndrimet e mbajtura n vendimin e saj nr.17, dat 18.07.2005, lidhur me legjitimimin e palve pr t vn n lvizje Gjykatn Kushtetuese, njoftimin e krkess pr rishikim pals tjetr si dhe pr dgjimin e tyre n seanc gjyqsore. 1. N kundrshtim me pretendimet e subjekteve t interesuara, Gjykata Kushtetuese arriti n prfundimin se krkuesit kan t drejt ti drejtohen e t vn n lvizje kt Gjykat pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimit nr.64, dat 25.06.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Sipas nenit 134/1, shkronja g t Kushtetuts n lidhje me nenin 131/f t saj, individt legjitimohen t vn n lvizje Gjykatn Kushtetuese pr shqyrtimin e ankesave t tyre nse kto ankesa prmbajn pretendime pr nj proces jo t rregullt ligjor dhe nse ankuesit i kan shterrur t gjitha mjetet e tjera juridike pr mbrojtjen e ktyre t drejtave. Nga vlersimi i rrethanave t shtjes, rezulton se pretendimet e krkuesve kan t bjn me nj vendim t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, i cili, sipas tyre, jo vetm ka prishur nj vendim t nj procesi gjyqsor t mparshm t prfunduar, por edhe se shkelja e s drejts kushtetuese pr nj proces t rregullt nga Gjykata e Lart nuk mund t riparohet n rigjykimet e shtjes. Krkesa pr rishikimin e nj vendimi t forms s prer sht nj mjet i jashtzakonshm q pas ndryshimeve t Kodit t Procedurs Civile t vitit 2001 nuk shqyrtohet fillimisht nga gjykata e rrethit por drejtprdrejt nga Gjykata e Lart dhe si rrjedhoj pala n proces, e cenuar nga prishja e vendimit, nuk ka asnj mundsi e mjet procedural brenda juridiksionit gjyqsor t kundrshtoj prishjen nga kolegji civil dhe t krkoj respektimin e t drejtave q rrjedhin nga vendimi i forms s prer. Jurisprudenca kushtetuese nuk i konsideron t shterrura mjetet juridike pr mbrojtjen e t drejtave kushtetuese n rastet kur shqyrtimi i shtjes nuk ka prfunduar po vazhdon pas kthimit t saj pr rigjykim sepse pretendimet pr cenimin e parimeve kushtetuese t procesit n marrjen e provave e zbatimin e ligjit do t marrin prgjigje gjat rigjykimit t shtjes. Po n rastin n shqyrtim Gjykata e Lart ka prishur vendimin e forms s prer q i takon nj procesi tashm t prfunduar duke vendosur kthimin pr rigjykim dhe pezullimin e zbatimit t atij vendimi.

Kolegji Civil i Gjykats s Lart duke pranuar krkesn pr rishikimin e shtjes jo vetm e pranoi krkesn e provat e paraqitura, por bri edhe vlersimin e tyre n raport me krkesat e nenit 494/a t Kodit t Procedurs Civile. Ai jo vetm i konsideroi ato prova t reja dhe q kan lidhje me zgjidhjen e mparshme t shtjes por arriti edhe n prfundimin q kto prova nuk mund t diheshin nga palt gjat gjykimit t mparshm t shtjes. Pr kt gjykim dhe pr kto konkluzione t Gjykats s Lart krkuesi nuk ka mjet tjetr ankimi t efektshm pr t kundrshtuar cenimin e parimeve t nj procesi t rregullt q ka sjell si pasoj prishjen e vendimit. N kto rrethana, duke u nisur nga sa m sipr dhe nga fakti q rishikimi sht mjet i jashtzakonshm e vendimi i Gjykats s Lart pr prishjen sht prfundimtar n sistemin gjyqsor, duhet t pranohet q krkuesve u jan shterrur t gjitha mjetet ligjore pr mbrojtjen e t drejtave t tyre, prandaj ata legjitimohen t vn n lvizje Gjykatn Kushtetuese pr t krkuar shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. 2. Nga zhvillimi i gjykimit rezultoi e provuar se Gjykata e Lart ka pranuar pr shqyrtim krkesn e subjekteve t interesuara, por nuk u ka komunikuar krkuesve nj kopje t ksaj krkese. Jo vetm kaq por nga vendimi i Kolegjit Civil t Gjykats s Lart rezulton se krkesa pr rishikim sht shqyrtuar drejtprdrejt n seanc gjyqsore dhe sht vendosur pranimi i krkess, prishja e vendimit nr.13, dat 17.11.1998 t Gjykats s Apelit Durrs, kthimi i shtjes pr rigjykim dhe pezullimi i ekzekutimit t ktij vendimi, por pa u thirrur krkuesit dhe pa u dgjuar ata, megjithse ishin pal n vendimin e cenuar. N gjith kt proces, Gjykata Kushtetuese konstaton cenimin e t drejts kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor t parashikuar n nenin 42 t Kushtetuts dhe n nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. E drejta pr tu njoftuar pr ankimin dhe pr t msuar pr argumentet e faktet e parashtruara n t sht pjes e s drejts s individit pr nj proces t rregullt ligjor nprmjet t cils atij do ti krijohen mundsit pr t prgatitur mbrojtjen e vet dhe pr t parashtruar argumentet e veta pr pretendimet e pals tjetr. Vet Kodi i Procedurs Civile n pjesn e tret t tij (Ankimet dhe mnyra e gjykimit t tyre) dhe sidomos n nenin 442 t tij e prcakton krkesn pr rishikim si nj mjet ankimi ndrsa n nenin 447 nuk e prjashton at nga detyrimi q ka gjykata pr tia njoftuar at pals tjetr pavarsisht nga fakti nse shtja do t shqyrtohet n dhomn e kshillimit apo do t kaloj pr shqyrtim n seanc gjyqsore. 3. Parimi i procesit t rregullt gjyqsor ka si element t vetin edhe t drejtn e secils pal pr t qen e pranishme n seanc gjyqsore. Jurisprudenca kushtetuese dhe praktika e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut kan prcaktuar standarde edhe pr pjesmarrjen n gjykim me qllim q ti krijohen mundsit secils pal pr t mbrojtur efektivisht t drejtn q pretendohet si e shkelur.

Nga prmbajtja e dispozitave t Kodit t Procedurs Civile pr rishikimin si dhe nga vet vendimi nr.1, dat 31.01.2006 i Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart q kan interpretuar ato dispozita, rezulton se krkesa pr rishikimin e nj vendimi civil t forms s prer shqyrtohet nga kolegji civil, n dhomn e kshillimit, pa pjesmarrjen e palve. Nga prmbajtja e dispozitave t Kodit t Procedurs Civile, rezulton gjithashtu se gjykata verifikon fillimisht nse jan rastet e rishikimit, nse sht br nga ata q e kan kt drejt, nse sht n trsi e mbshtetur n ligj e n prova e nse jan kriteret ligjore pr shqyrtim. Por, kjo e fundit, pra dhoma e kshillimit, sht nj organizm q nuk mund t shrbej pr prishjen e vendimeve t forms s prer, aq m tepr kur ai i ka kaluar t gjitha shkallt e shqyrtimit, por vetm pr seleksionimin e tyre dmth., pr verifikimin nse jan paraqitur shkaqe pr kalimin n seanc. Nse krkesat e ligjit pr kalimin n seanc nuk jan plotsuar, dhoma e kshillimit, vendos mospranimin e krkess pr rishikim. Por nse kto kritere plotsohen, gjykata nuk mund t vendos drejtprdrejt prishjen e vendimit pa respektuar parimet kushtetuese t dgjimit t palve e t barazis s mjeteve. Nj vendim i till sht pranuar edhe nga Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Kushdo qoft n procesin penal, qoft n procesin civil, duhet t ket mundsin ti paraqes gjykats, n mnyrn e duhur, shtjen e vet, n kushte q nuk e vendosin at n situat dukshm t pafavorshme n raport me paln kundrshtare.[1] N shtjen objekt shqyrtimi sht vendosur prishja e vendimit t forms s prer, nprmjet krkess pr rishikim, q sht nj mjet i jashtzakonshm. Megjithse shqyrtimi sht br n seanc gjyqsore, ku jan vlersuar dobishmria dhe rndsia e provave t paraqitura nga njra pal, nuk sht njoftuar pala tjetr t marr pjes n gjykim dhe t jap mendimet e veta pr kto prova dhe pr ndikimin q ato duhet t ken n cenimin e vendimit t forms s prer. N kt mnyr prishja e vendimit t forms s prer sht br duke ven n situat krejtsisht t pafavorshme paln n favor t s cils ishte dhn vendimi dhe duke cenuar ekuilibrin q duhet t ken ato n proces. Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n vendimin nr.17, dat 18.07.2005, duke iu referuar praktiks s Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut,[2] ka pranuar se e drejta pr nj proces t rregullt prfshin gjithashtu edhe nocionin se t dy palt n proces kan t drejt t ken informacion pr faktet dhe argumentet e pals kundrshtare, q nnkupton n parim mundsin pr palt t ken njohuri edhe pr komentet mbi provat e nxjerra. Ajo ka pranuar gjithashtu se duke marr parasysh natyrn e shqyrtimit t shtjeve n rishikim q ka t bj jo vetm me konstatimin e fakteve, por edhe me vlersimin e tyre, ky vlersim duhet t bhet mbi bazn e parimit t barazis s armve apo kontradiktoritetit n gjykim. Pjesmarrja e palve n gjykim, dgjimi i pretendimeve t tyre pr provat e interpretimin e ligjit n shtjen konkrete, garantohet nga neni 42 i Kushtetuts e neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, sepse kjo pjesmarrje shrben pr t mbrojtur n substanc t drejtat e secils pal. Jo vetm kaq por krijimi i kushteve pr t br nj mbrojtje efektive sht jo vetm n interes t palve, por edhe n interes t drejtsis. N shtjen n shqyrtim, Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n seanc gjyqsore, ka shqyrtuar krkesn me argumentet dhe provat e paraqitura nga nj pal dhe ashtu si

pranojn vet krkuesit sht br shqyrtimi i krkess pr rishikim mbi bazn e nj dokumenti - prov e re. Por vendimi objekt shqyrtimi ka cenuar nj gjendje juridike t krijuar dhe t drejta t fituara t cilat duhet t respektohen si nga shteti ashtu edhe nga individt. Kto t drejta nuk mund t mohohen dhe as t vihen n dyshim me arsyetimin se sht paraqitur nj prov e re nqoftse nuk respektohen parimet kushtetuese ndrmjet t cilave sht edhe dgjimi i pretendimeve t pals tjetr pr provat e paraqitura. do proces ku vihen n dyshim t drejtat e fituara nuk mund t konsiderohet se qndron jasht nocionit t procesit t rregullt prderisa diskutohet e vendoset lidhur me kto t drejta t fituara. Prandaj, respektimi i parimit kushtetues t procesit t rregullt nuk mund t pranohet se fillon vetm n rigjykimin e shtjes n gjykatn e rrethit. Prkundrazi, ky parim sht i detyrueshm t respektohet n t gjitha fazat e nj procesi ku krkohet t cenohen t drejtat e fituara dhe siguria juridike q rrjedh prej tyre. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 dhe 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn e Republiks s Shqipris t vendimit nr.64, dat 25.06.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Civil t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. -------------------------------------------------------------------------------[1] Domba Beheer B.V. kundr Holands, dat 27.10.1993. [2] shtja Ruiz Mateos kundr Spanjs, date 23.06.1993 fillim i faqes

Vendimi. nr.9, dat 11.05.2006 (V-9/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kristofor Pei, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat

09.11.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.46/5 Akti q i prket: K E R K U E S: ARBEN PRIFTI

SUBJEKT I INTERESUAR: PROKURORI I PERGJITHSHEM, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.129, dat 02.03.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart. Krkuesi, ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e ktij vendimi: 1. Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka shkelur nenin 141 t Kushtetuts, sepse pa patur juridiksion fillestar ka gjykuar vet shtjen, duke rnduar pozitn procedurale t t gjykuarit si Edhe ka vepruar n kundrshtim me krkesat e nenit 442 t Kodit t Procedurs Penale q parashikon rastet e prishjes s vendimit dhe t zgjidhjes s shtjes pa e kthyer pr rigjykim; - gjykata nuk ka siguruar garancit e nj procesi t rregullt gjyqsor, duke mohuar t drejtn e mbrojtjes, t ankimit efektiv dhe at t rekursit pr shtjet penale; - vendimi vjen n kundrshtim me nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, pr t drejtn e aksesit n gjykat dhe me parimin e prezumimit t pafajsis. 2. Esht cenuar parimi kushtetues i gjykats s pavarur dhe t paanshme. Fakti q tre antar t kolegjit kan marr pjes n fazn q lidhet me vleftsimin e mass s arrestit tregon se procesi sht paragjykuar. Sipas nenit 15/2 t Kodit t Procedurs Penale, nuk mund t marr pjes n gjykim gjyqtari q ka vleftsuar masn e sigurimit. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, krkuesin dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, me vendimin nr.724, dat 17.07.2003, ndr t tjera, ka vendosur deklarimin t pafajshm t krkuesit Arben Prifti pr veprn penale t shprdorimit t detyrs t kryer n bashkpunim sipas neneve 248 e 25 t Kodit Penal si dhe ka urdhruar lirimin e tij. Ky vendim sht ln n fuqi nga Gjykata e Apelit Tiran me vendimin nr.650, dat 18.12.2003. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, me vendimin nr.129, dat 02.03.2005, ka vendosur prishjen e vendimit nr.650, dat 18.12.2003 t Gjykats s Apelit Tiran prsa i prket

krkuesit Arben Prifti, deklarimin e tij fajtor pr krimin e shprdorimit t detyrs dhe, n baz t neneve 148 e 34 t Kodit Penal, e dnon me 300 mij lek gjob. Gjykata Kushtetuese vlerson se nga trsia e shkaqeve t ngritura dhe shkeljeve t pretenduara nga krkuesi, kontrolli kushtetues duhet t prqndrohet n ato aspekte q kan t bjn me standardet kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor. Pr kt arsye, shkaqet e ngritura n krkes jan lidhur dhe duhen marr n funksion t cenimit t procesit t rregullt ligjor n kto dy drejtime kryesore: a) t juridiksionit dhe kompetencs s Gjykats s Lart dhe b) t pavarsis dhe paanshmris s gjykats. Pr t arritur n nj zgjidhje sa m t drejt t shtjes, kto pretendime duhet t analizohen n lidhje me standardet e gjithpranuara t procesit t rregullt ligjor t garantuara nga Kushtetuta dhe nga Konventa Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Pretendimi i par i krkuesit lidhet me faktin q Gjykata e Lart, n kundrshtim me krkesat e Kodit t Procedurs Penale e ka zgjidhur vet shtjen n themel duke rnduar pozitn e t gjykuarit. Ky pretendim mbshtetet me arsyetimin se krkuesi ishte deklaruar i pafajshm me vendim t gjykats s shkalls s par, q sht ln n fuqi nga gjykata e apelit, dhe Gjykata e Lart, mbi rekursin e prokurorit, pa asnj prov t re, por me nj arsyetim tjetr t vendimit, e ka deklaruar fajtor dhe dnuar at. N kt mnyr, Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka vepruar n kundrshtim me krkesat e nenit 442 t Kodit t Procedurs Penale q parashikon rastet e prishjes s vendimit dhe zgjidhjen e shtjes pa e kthyer pr rigjykim. Kjo dispozit i jep t drejt Gjykats s Lart ta zgjidh vet shtjen pa e kthyer pr rigjykim vetm pr shkaqe q jan n favor t pozits procedurale t t gjykuarit. Kt kompetenc, Gjykata e Lart e ka kur vlerson se ndjekja penale nuk duhej t fillonte ose t vazhdonte, kur vendimi sht dhn n gabim t personit, ose kur vendimi sht i pavlefshm pr shkaqet e parashikuara n ligj. Rndsi ka fakti se n t gjitha rastet e parashikuara nga kjo dispozit, Gjykata e Lart vendos pushimin e gjykimit ose urdhron t zbatohet vendimi q ka caktuar dnimin m pak t rnd, por n asnj rast nuk mund t deklaroj fajtor e t dnoj t gjykuarin q ka marr pafajsi n shkallt e tjera t gjykimit, si ka vepruar me krkuesin. Duke vendosur t kundrtn e asaj q i lejon ligji, Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka dal jasht juridiksionit t tij dhe ka marr atributet e nj gjykate fakti, gj q e bn procesin t parregullt. Ai ka rnduar padrejtsisht pozitn e t gjykuarit, pa i dhn atij mundsin dhe garancin ligjore e kushtetuese pr t prgatitur e realizuar mbrojtjen pr rrethanat e reja t krijuara. Parimi i t drejts s mbrojtjes sht shkelur pr faktin se nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart u prishn vendimet pr pafajsin e krkuesit dhe ai u deklarua fajtor pa u kthyer shtja pr rigjykim. Nj qndrim t till kan mbajtur edhe Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart n vendimin nr.2, dat 19.04.2001, pr unifikimin e praktiks gjyqsore duke prcaktuar se n rastet e shkeljes s ligjit nga gjykatat m t ulta n dhnien e vendimeve, Gjykata e Lart ka detyrimin ligjor, ti prish kto vendime dhe t disponoj n nj nga mnyrat q prcakton neni 441 i Kodit t Procedurs Penale.

Por, n rastin e krkuesit, Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka vepruar n kundrshtim me kt vendim unifikues, sepse nuk ka disponuar n nj nga mnyrat e prcaktuara n nenin 441 t Kodit t Procedurs Penale, duke e privuar krkuesin nga e drejta e mbrojtjes si nj e drejt themelore n gjykimin penal, gj q e bn procesin t parregullt n kuptimin kushtetues. N kt rast, garantimi i s drejts s mbrojtjes merr rndsi t veant pr krkuesin, pasi ai, nga gjendja e favorshme q ishte krijuar pr t si rezultat i marrjes s pafajsis, u vu papritur n nj pozit t pafavorshme, pr t ciln duhej t prgatiste mbrojtjen e tij. N rastin konkret Kolegji Penal i Gjykats s Lart pr t zbatuar drejt krkesat e Kushtetuts dhe t ligjit procedural, pas prishjes s vendimeve, duhej ta kthente shtjen pr rigjykim pr ti dhn mundsi krkuesit t prfitoj t drejtat q garanton neni 31 i Kushtetuts gjat procesit penal lidhur me kohn dhe lehtsit e nevojshme pr t prgatitur mbrojtjen e vet. Mohimi i t drejts s mbrojtjes prek standarde kushtetuese t rndsishme, pr t cilat Gjykata Kushtetuese ka mbajtur qndrim t palkundur n disa vendime t saj, sepse kto shkelje cenojn parimin e mbrojtjes n gjyq dhe ndikoj drejtprsdrejt dhe negativisht n dhnien e drejtsis (vendimi nr.33, dat 24.05.2000 i Gjykats Kushtetuese). Kolegji Penal i Gjykats s Lart, duke vepruar n kundrshtim me krkesat e nenit 442 t Kodit t Procedurs Penale, ka dal jasht juridiksionit q i njeh ligji, gj q e bn procesin t parregullt n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts. Sipas krkuesit, vendimi i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart sht n kundrshtim edhe me standardet e procesit t rregullt q kan t bjn me gjykatn e pavarur dhe t paanshme. Kt ai e mbshtet n faktin se tre gjyqtar t ktij kolegji q gjykuan shtjen, kan marr pjes m par n seancn lidhur me vleftsimin e mass s sigurimit personal pr krkuesin. N kto rrethana, pretendohet se procesi sht paragjykuar, duke shkelur edhe krkesat e nenit 15/2 t Kodit t Procedurs Penale, sipas t cilit gjyqtari q ka vleftsuar masn e sigurimit nuk mund t marr pjes n gjykim. Gjykata Kushtetuese vlerson se kto shkelje t pretenduara lidhen direkt me konceptin e gjykats s paanshme dhe si t tilla i nnshtrohen kontrollit kushtetues pr t prcaktuar nse jan prekur standardet e procesit t rregullt ligjor. Q ti jepet nj prgjigje ksaj pyetjeje, duhet par konkretisht prbrja e trupit gjykues n deklarimin fajtor dhe dnimin e krkuesit. Pr shtjen objekt gjykimi, nj vlersim objektiv duhet t bhet n lidhje me pozitn e veant t gjyqtarit t Gjykats s Lart, q ka t bj me natyrn e gjykimit n kt gjykat. Gjykata Kushtetuese vlerson se gjykimi i shtjes n Gjykatn e Lart, si n rastin e vleftsimit t mass s arrestit dhe n dhnien e vendimit prfundimtar, ka t bj me shqyrtimin e ligjshmris s vendimeve t gjykatave m t ulta, t cilat jan marr duke analizuar n trsi provat dhe rrethanat e shtjes. Gjykata e Lart nuk merr prova, por shqyrton dhe analizon shtjen pr t kontrolluar ligjshmrin dhe bazueshmrin e vendimeve t ankimuara. N kt kuptim, gjykimi i shtjes nga Kolegji Penal i Gjykats

s Lart nuk mund t konsiderohet i njanshm vetm pr faktin se disa antar t tij kan marr pjes m par n vleftsimin e arrestit pr t njjtn shtje. Nga kjo analiz arrihet n prfundimin se pjesmarrja e disa antarve t Gjykats s Lart n vleftsimin e mass s arrestit pr krkuesin nuk e bn procesin t parregullt n kuptimin kushtetues. Prfundimisht, n mbshtetje t argumenteve t msiprme, Gjykata Kushtetuese vlerson se me zgjidhjen q i ka br shtjes Kolegji Penal i Gjykats s Lart, ka dal jasht juridiksionit t tij, duke i mohuar krkuesit t drejtn pr tu mbrojtur, gj q e bn procesin t parregullt n kuptimin kushtetues. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenet 131/f e 134/g t Kushtetuts si dhe n nenet 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit nr.129, dat 02.03.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. fillim i faqes

Vendimi. nr.10, dat 11.05.2006 (V-10/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kristofor Pei, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 12.12.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.47/6 Akti q i prket: K E R K U E S: FESTIM HOXHA, prfaqsuar nga avokat Koi Mato, me deklarim.

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. KESHILLI I QARKUT ELBASAN, n munges.

2. KESHILLI I KOMUNES QUKES, LIBRAZHD, prfaqsuar nga juristja Thllza Shebeku, me autorizim. 3. ISMAIL KRYEZIU

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.168, dat 27.01.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

BAZA LIGJORE:

Nenet 131/f dhe 134/g t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

Shkaqet t cilat sipas krkuesit, e bjn vendimin t papajtueshn me Kushtetutn jan: 1. Gjykata e Lart ka pushuar shtjen me argumentin se mosmarrveshja, objekt gjykimi, nuk hyn n rrethin e shtjeve q shqyrtohen nga gjykata dhe se shtja hyn n juridiksionin administrativ; 2. Ky qndrim i Gjykats bie ndesh me krkesat e nenit 42/2 t Kushtetuts pr t drejtn q ka do individ pr tiu drejtuar gjykats pr mbrojtjen e t drejtave, lirive dhe interesave t tij kushtetuese dhe ligjore si dhe me prmbajtjen e neneve 324 e 325 t Kodit t Procedurs Civile; 3. N rastin konkret, jan ezauruar mundsit e zgjidhjes s mosmarrveshjes n rrug administrative. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, prfaqsuesit e krkuesit, t subjektit t interesuar dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: N zgjedhjet lokale t 12 tetorit t vitit 2003, krkuesi sht zgjedhur antar i Kshillit t Komuns Quks, Librazhd, si prfaqsuas i subjektit politik, Balli Kombtar. N baz t ligjit nr.8652, dat 31.07.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, n dat 04.11.2003, bhet konstituimi i kshillit t komuns, ku u procedua edhe pr zgjedhjen e dy antarve pr n Kshillin e Qarkut Elbasan. Nga votimi i par krkuesi arriti t marr votat e nevojshme pr tu zgjedhur antar i kshillit t qarkut, por drejtuesit e mbledhjes organizuan nj votim tjetr, nga i cili doli fitues subjekti i interesuar, Ismail Kryeziu. Kundr vendimit t kshillit t komuns, krkuesi sht ankuar pran Prefektit t Qarkut Elbasan, nga i cili, ka marr prgjigje negative. Pas ksaj, ai i drejtohet gjykats s rrethit duke krkuar shfuqizimin e vendimit t kshillit t komuns. Gjykata e Rrethit Gjyqsor

Elbasan me vendimin nr.26, dat 14.01.2004, ka vendosur pranimin e padis. Ky vendim u la n fuqi nga Gjykata e Apelit Durrs me vendimin nr.219, dat 21.04.2004. Mbi rekursin e personit t interesuar, Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin objekt krkese, prish dy vendimet e gjykatave dhe e pushon shtjen me arsyetimin se mosmarrveshja objekt gjykimi nuk hyn n rrethin e shtjeve q shqyrtohen nga gjykata, prandaj shtja hyn n juridiksionin administrativ. Gjykata Kushtetuese mon se prfundimi n t cilin ka arritur Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duke e nxjerr shtjen jasht juridiksionit gjyqsor, i mohon individit t drejtn pr akces n gjykat, gj q vjen n kundrshtim me nenin 42 t Kushtetuts dhe nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Sipas nenit 42/2 t Kushtetuts, kushdo mund ti drejtohet gjykats pr t mbrojtur nj t drejt, liri apo interes kushtetues e ligjor. Arsyetimi q bn Kolegji Civil i Gjykats s Lart n vendim, se mosmarrveshja objekt gjykimi nuk hyn n rrethin e shtjeve q shqyrtohen nga gjykata, bie n kundrshtim me nenet 324 e 325 t Kodit t Procedurs Civile, ku prcaktohet se n kompetenc t seksioneve pr gjykimet administrative sht padia me t ciln krkohet shfuqizimi ose ndryshimi i nj akti administrativ dhe se padia, mund t ngrihet kur paditsi argumenton se akti administrativ sht i paligjshm dhe se atij i cenohen interesat dhe t drejtat e tij n mnyr t drejtprdrejt ose trthorazi, individualisht ose n mnyr kolektive. Padia e ngritur nga krkuesi sht n prputhje t plot me krkesat e ktyre dispozitave dhe si e till sht pranuar pr gjykim dhe sht shqyrtuar nga dy shkallt e gjykimit. Kolegji Civil i Gjykats s Lart arsyeton n vendim se t dy gjykatat, kan zbatuar gabim ligjin Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, pasi ai nuk prcakton gjykatn si organ kompetent pr zgjidhjen e konflikteve q lindin gjat kryerjes s procedurave t votimit pr mandatet e kshilltarve. Gjykata Kushtetuese mon se mosprmendja shprehimisht nga dispozitat e ligjit ku referohet kolegji civil, e kompetencs s gjykats pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve t tilla, nuk prligj nxjerrjen e shtjes jasht juridiksionit gjyqsor, prderisa dispozitat e Kodit t Procedurs Civile, nuk e ndalojn q shtje t tilla hyjn n juridiksionin gjyqsor. Nga ana tjetr, ky kolegj shprehet se shtja hyn n juridiksionin administrativ, ndrkoh q ligji pr qeverisjen vendore nuk ka prcaktuar se cili organ sht kompetent pr zgjidhjen e nj mosmarrveshjeje t till dhe as procedurn prkatse. E drejta pr akces n gjykat t referon tek e drejta q ka do individ pr tu drejtuar me padi n nj gjykat q ka juridiksion t plot pr t zgjidhur shtjen, n baz t nenit 42 t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Qllimi sht q ndaj veprimeve t pushtetit administrativ q prekin t drejtat e individit, duhet t ushtrohet nj kontroll, i cili nuk mund t jet tjetr vese kontroll gjyqsor. Shteti ligjor presupozon, ndr t tjera, q nj ndrhyrje e autoriteteve ekzekutive n t drejtat e individit, duhet t jet objekt i nj kontrolli efektiv q normalisht i prket gjyqsorit, i cili ofron garantimin m t mir t pavarsis, paansis dhe procesit t rregullt.[1]

N ushtrimin e kontrollit kushtetues pr shtje t ksaj natyre, Gjykata Kushtetuese mban parasysh edhe faktin se ligji, prcakton edhe rastet kur nuk mund t bhet ankim n gjykat ndaj nj akti administrativ, por rasti i krkuesit nuk inkuadrohet n asnj nga kto aspekte prjashtimore t ligjit, q ti jepte t drejt gjykats ta nxirrte shtjen jasht juridiksionit gjyqsor. Edhe Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n vendimin e tij, nuk prcakton dhe as nuk nnkupton prjashtime t tilla, por shprehet n mnyr t thjeshtzuar dhe t pakonkretizuar se krkuesi nuk ka zbatuar krkesat ligjore, pasi ai duhej ta mbronte kt t drejt n rrug administrative. Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se n rrethanat e paraqitura, shtja hyn n juridiksionin gjyqsor dhe Kolegji Civil i Gjykats s Lart ishte i detyruar t shprehej n lidhje me shkaqet e pretenduara n rekurs, duke br t mundur realizimin e nj t drejte t ligjshme t krkuesit. Detyrimet kushtetuese e ligjore lidhur me t drejtn e individve pr tu ankuar n gjykat, kundr akteve e veprimeve administrative, kan pr qllim kontrollin e ktyre t fundit n funksion t respektimit t t drejtave e lirive t njeriut dhe realizimit t drejtsis. Organet administrative edhe pse shqyrtojn e zgjidhin mosmarrveshje sipas kompetencave q u jan dhn, ato nuk mund t quhen organe q japin drejtsin, pasi nj funksion i till u prket vetm gjykatave. Juridiksioni gjyqsor n nj shtet t s drejts, nprmjet kontrollit t ligjshmris s akteve administrative, luan nj rol t dukshm e t rndsishm n garantimin e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut. Prfundimisht, Gjykata Kushtetuese vlerson se nxjerrja e shtjes jasht juridiksionit gjyqsor nga Kolegji Civil i Gjykats s Lart, sht e padrejt dhe ka prekur standardet kushtetuese t procesit t rregullt ligjor, n aspektin e mohimit t shqyrtimit t shtjes nga gjykata, pra t prjashtimit t vet procesit gjyqsor. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, bazuar n nenit 131/f t Kushtetuts si dhe n nenit 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit nr.168, dat 27.01.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Civil t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. --------------------------------------------------------------------------------

[1] shtja Klass, dt.06.09.1978, Setria A. nr.28, fq.25-26 fillim i faqes

Vendimi. nr.11, dat 17.05.2006 (V-11/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Kujtim Puto, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 01.11.2005; 21.11.2005 dhe 06.12.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.45/4 Akti q i prket: K E R K U E S: SHPK CIPA N LIKUJDIM E SIPR, prfaqsuar nga likujdatori Berti Pashko si dhe avokate Flonia Tashko (Borii), me prokur. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. SHPK GEMINI, prfaqsuar nga avokate Liljana Ruli, me prokur. 2. SHPK INERTE TAPIZE, n munges. 3. FREDDIO DOMENICO, prfaqsuar nga avokat Kujtim Lloha, me prokur. 4. NERI LORENXO, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.404 Akti, dat 25.07.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Kruj; nr.170, dat 09.12.2003 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.1587, dat 27.07.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit). Krkuesi, duke pretenduar se gjykatat kan zhvilluar proces jo t rregullt ligjor ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimeve t msiprme: - Gjykatat, nuk kan thirrur n gjykim likuidatorin e Shoqris CIPA ShPK, si prfaqsues legjitim t ksaj shoqrie, por kan thirrur ish-administratort e saj q nuk ishin m prfaqsues t shoqris; - Gjykatat kan cenuar parimin e barazis dhe t kontradiktoritetit n gjykim si prsa i prket mosthirrjes s prfaqsuesit t ligjshm (likuidatorit) ashtu edhe prsa i prket

marrjes e vlersimit t provave, sepse t thirrurit si prfaqsues, nuk kishin interes ti paraqesnin ato; - Gjykata e apelit nuk ka pranuar ankimin e Inerte Tapiz si ortake themeluese e ShPK CIPA; - Kolegji Civil i Gjykats s Lart, (dhoma e kshillimit), ka vendosur mospranimin e rekursit, megjithse n t ishin ngritur probleme q kishin t bnin me zbatimin e ligjit procedural e material, ku ndr m kryesoret, ishte zhvillimi i gjykimit n munges t prfaqsuesit ligjor. Prfaqsuesi i Freddio Domenico dhe prfaqsuesja i Gemini ShPK, kan paraqitur kto shkaqe pr mospranimin e krkess: - Krkuesi, nuk ka br prpjekjet pr ti shterrur t gjitha mjetet juridike pr mbrojtjen e t drejtave t tij n kuptim t nenit 131/f t Kushtetuts; - Vendimi q krkohet t deklarohet antikushtetues, sht vendim i ndrmjetm, dhe nuk mund t shqyrtohet nga Gjykata Kushtetuese; - Krkuesit i ka mbaruar mandati si likuidator i shoqris para gjykimit t shtjes dhe nuk mund t prfaqsonte shoqrin n asnj instanc gjyqsore; - Nuk ka Shoqri Inerte Tapiz si shoqri m vete, sepse ortakt e saj i kan shitur kuotat e tyre katr ortakve t ShPK CIPA dhe i kan dhn tagrin e prfaqsimit administratorit Freddio Domenico. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kujtim Puto, krkuesin q krkoi pranimin e krkess, prfaqsuesin e ish-administratorit Freddio Domenico, avokat Kujtim Lloha dhe prfaqsuesen e subjektit t interesuar ShPK Gemini, avokaten Liljana Ruli, q krkuan rrzimin e krkess, si dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj me vendimin nr.320, dat 01.11.1999, q ka marr form t prer, ka vendosur deklarimin e pavlefshm t Shoqris CIPA ShPK q nga momenti i krijimit t saj, kthimin n gjendjen e mparshme si dhe cilsimin e CIPA ShPK si shoqri n likuidim e sipr, duke caktuar edhe likuidatorin. Mbi krkesn e ShPK Gemini, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj, me vendimin nr.404 Akti, dat 25.07.2003, ka vendosur hapjen e procedurave t falimentimit pr ShPK CIPA, duke caktuar si administrator t falimentimit ish-administratort e ksaj shoqrie. Gjykata e Apelit Tiran me vendimin nr.170, dat 09.12.2003, nuk ka pranuar ankimin e ortakut Inerte Tapiz kundr vendimit t gjykats s rrethit gjyqsor. Kolegji Civil i

Gjykats s Lart, me vendimin nr.1587, dat 27.07.2004, nuk ka pranuar rekursin e ortakut t lartprmendur, duke mos e kaluar shtjen n seanc plenare. - Gjykata Kushtetuese shqyrtoi, n radh t par, pretendimet e prfaqsuesit t ishadministratorit t Shoqris CIPA ShPK dhe prfaqsueses t subjektit t interesuar, Gemini ShPK, sipas t cilve, kjo Gjykat, nuk ka kompetenc t shqyrtoj papajtueshmrin me Kushtetutn t vendimeve pr hapjen e procedurave t falimentimit, prderisa ato jan vendime t ndrmjetme dhe shtja sht ende n shqyrtim e sipr. Gjykata Kushtetuese, n shtjen n shqyrtim, konstaton se me vendimin nr.404 Akti, dat 25.07.2003, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj ka vendosur pr probleme t cilat nuk mund t diskutohen m n gjykimet e mpasme si: hapja e procedurs s falimentimit t Shoqris CIPA ShPK, caktimi i administratorve t falimentimit e mbikqyrsin prkats, si dhe urdhrimi i publikimit t vendimit. Pr kto probleme, ky vendim ka marr form t prer. N gjykimet e mtejshme n gjykatn e rrethit gjyqsor e n instancat e tjera gjyqsore, shqyrtohen problemet e llogarive q ortakt kan me t trett e me njritjetrin si dhe mbyllja e likuidimit. Duke interpretuar nenin 131/f t Kushtetuts pr kompetencn e saj n gjykimin e shtjeve konkrete, Gjykata Kushtetuese, nuk ka pranuar pr shqyrtim rastet, kur gjykimi i shtjes nuk ka prfunduar por vazhdon, dhe pretendimet pr cenimin e parimeve kushtetuese t procesit mund t korrigjohen gjat rigjykimit. N rastin n shqyrtim, meqense vendimet, objekt krkese, kan vendosur pr probleme q nuk mund t diskutohen m n gjykimet e mtejshme sepse pr to gjykimi ka prfunduar, shqyrtimi i krkess pr shfuqizimin e ktyre vendimeve hyn n sfern e kompetencave t saj, parashikuar n nenin 131/f t Kushtetuts. Prfaqsuesi i ish-administratorit si dhe ajo e subjektit t interesuar, pretendojn gjithashtu se krkuesi nuk legjitimohet t ver n lvizje Gjykatn Kushtetuese, sepse nuk i ka shterrur t gjitha mjetet juridike pr mbrojtjen e t drejtave t tij kushtetuese e ligjore. Sipas tyre, ai nuk ka paraqitur ankim n shkallt m t larta gjyqsore, megjithse ka patur dijeni pr vendimet gjyqsore objekt krkese. Nga zhvillimi i gjykimit si dhe nga dokumentacioni i ndodhur n dosjen gjyqsore, nuk rezulton q t jen njoftuar pr gjykimet e shtjeve sipas rregullave t Kodit t Procedurs Civile likuidatori Prparim Kasa, i caktuar nga Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj me vendimin nr.320, dat 01.11.1999, ashtu edhe likuidatori Berti Pashko q ka zvendsuar t parin sipas vendimit nr.42, dat 18.07.2000, t asaj gjykate. Atyre nuk u sht komunikuar krkes padia dhe vendimet e marra nga gjykatat, prej t cilave do t krijohej mundsia pr t organizuar mbrojtjen e pr t br ankim n instancat m t larta t sistemit gjyqsor. Meqnse kto t drejta t krkuesit nuk jan respektuar nga gjykatat, nuk mund t pranohet edhe pretendimi i subjekteve t interesuara se krkuesit nuk i kan shterrur t gjitha mjetet juridike pr mbrojtjen e t drejtave t tyre. Gjykata Kushtetuese e konsideron si t pabazuar edhe pretendimin e prfaqsuesit t subjektit t interesuar, sipas t cilit nuk duhet t thirrej n kt gjykim kushtetues Inerte

Tapiz, pasi nuk sht shoqri tregtare si dhe pretendimin e prfaqsuesit t ishadministratorve sipas t cilit Inerte Tapiz, duhet t prfaqsohet nga ortaku Freddio Domenico. Gjykata Kushtetuese shqyrton ankesn e likuidatorit me pretendimet se gjykatat kan zhvilluar nj proces jo t rregullt ligjor prandaj, n gjykimin e shtjes, duhet t thrriste ndrgjyqsit e thirrur n ato shtje. Inerte Tapiz jo vetm q figuron si pal e interesuar n gjykimin n apel e n vendimin e Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, por natyra e saj juridike sht prcaktuar n vendimet gjyqsore q kan marr form t prer si shoqri me bashkpronar ku pasuria u takon bashkpronarve n pjes. Si rrjedhoj, ajo, sht legjitimuar si pal n gjykim, por nuk mund t prfaqsohet nga nj ortak ose administrator pa aktprfaqsimin e shprehur t secilit bashkpronar. - Prsa i prket pretendimeve t krkuesve se gjykatat e sistemit gjyqsor kan zhvilluar nj proces jo t rregullt ligjor n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts, rezulton se Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj, n shtjen me objekt hapjen e procedurave t falimentimit t Shoqris CIPA ShPK, nuk e ka thirrur n gjykim si pal shoqrin dhe as ortakt e saj, duke u cenuar t drejtn e mbrojtjes. Lidhur me thirrjen e pranin e palve ose prfaqsuesve t tyre n proces, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut sht shprehur: Prania e palve n nj proces civil ..., sht nj karakteristik e rndsishme e garancive t parashikuara n nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. N lidhje me shtjet civile, gjykata ka vendosur se kjo sht veanrisht e rndsishme kur probleme t nj natyre faktike ose personale jan vn n loj ....[1] Gjykata e Apelit Tiran ka thirrur si pal t interesuara Shoqrin CIPA ShPK dhe Inerte Tapiz, q figuron si nj prej ortakve t shoqris. Megjithat, edhe kjo gjykat ka cenuar t drejtn e palve pr t marr pjes n nj proces t barabart ku t ken t drejt t paraqesin provat e komentet rreth tyre sepse thirri n gjykim si prfaqsues t shoqris dy ish-administratort e saj. Pasi mori form t prer vendimi nr.320, dat 01.11.1999 q e shpalli t pavlefshme shoqrin q nga krijimi e caktoi likuidatorin, shoqria duhej t prfaqsohej nga likuidatori dhe jo nga ish-administratort. Ky i fundit, jo vetm ishte prfaqsues i vrtet i shoqris, i caktuar m par me vendim t forms s prer t gjykats, por n shtjen konkrete, do t dilte si mbrojts i interesave t gjith shoqris dhe jo i ortakve t veant t saj. Dy administratort e thirrur nga gjykata, jo vetm nuk kishin t drejt ta prfaqsonin Shoqrin CIPA ShPK pas dhnies s vendimit gjyqsor t forms s prer pr shpalljen t pavlefshme t shoqris q nga momenti i krijimit, por duke qen njkohsisht edhe ortak t kreditorit (Gemini ShPK), kishin interesa pr pranimin e padis, gj q i hapte rrug cenimit t parimit t barazis s mjeteve n procesin e paraqitjes dhe t interpretimit t provave. Prfaqsuesi i ish-administratorve si dhe i subjektit t interesuar, duke mos pranuar cenimin e procesit t rregullt ligjor nga gjykatat, pretendoj, se kta t fundit, me t drejt nuk e thirrn likuidatorin e shoqris, sepse atij i kishte mbaruar afati 3-vjear i parashikuar n nenin 283 t ligjit Pr Shoqrit Tregtare dhe si i till, nuk mund t prfaqsonte n gjyq shoqrin.

Afati i mandatit t likuidatorit duke qen me karakter disiplinor, fillon nga dita kur prmbaruesi gjyqsor, pr zbatimin e vendimit gjyqsor, i dorzoi atij dokumentet me inventarin e shoqris. Sipas procesverbalit Mbi veprimet e kryera dhe shpenzimet e bra gjat ekzekutimit dhe vendimit Pr pushimin e urdhrit t ekzekutimit t Zyrs s Prmbarimit Kruj rezulton se dokumentacioni i shoqris me inventarin e pasuris i jan dorzuar likuidatorit m dat 07.08.2003, dmth., para gjykimit t shtjes n Gjykatn e Apelit Tiran. Prderisa kishte vendime gjyqsore t forms s prer q kishin caktuar si administrator t shoqris likuidatort Prparim Kasa e m pas Berti Pashko, gjykata e apelit nuk mund t legjitimonte si prfaqsues t shoqris persona t tjer kur vendimet e mparshme nuk ishin shfuqizuar. Duke mos respektuar ato vendime dhe madje duke vepruar n kundrshtim me to, gjykata cenoi parimin kushtetues t fuqis detyruese t vendimeve t forms s prer. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 dhe 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve nr.404 Akti, dat 27.05.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Kruj; nr.170, dat 09.12.2003 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.1587, dat 27.07.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit); - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Kruj. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. -------------------------------------------------------------------------------[1] Vendimi Krombach kundr Francs, dat 03.02.2001, fq. fillim i faqes

Vendimi. nr.12, dat 18.05.2006 (V-12/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Alfred Karamuo, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 13.02.2006 dhe

28.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.50/9 Akti q i prket: K E R K U E S: prokur. ZAMIR BASHLI, prfaqsuar nga avokat Artan Haxhiu, me RUSTEM HASAJ, prfaqsuar nga avokat Arben

SUBJEKT I INTERESUAR: Qeleshi, me prokur.

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve nr.559, dat 13.04.2004 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Shkodr; nr.234, dat 17.11.2004 t Gjykats s Apelit Shkodr dhe nr.1159, dat 08.07.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Krkuesi, ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimeve: 1. Gjykatat kan kryer shkelje t dispozitave procedurale q kan t bjn me formimin e trupit gjykues; 2. Paditsi Rustem Hasaj nuk legjitimohej n ngritjen e padis; 3. Gjykata e rrethit dhe ajo e apelit kan vendosur tej objektit t padis. Ndrsa n padi sht krkuar kthimi i sendit, gjykatat kan vendosur edhe njohjen e pronsis; 4. Gjykatat nuk kan pasur parasysh se n gjykimin e shtjes ka gj t gjykuar. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Alfred Karamuo, prfaqsuesit e krkuesit dhe t subjekteit t interesuar, si dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Subjekti i interesuar Rustem Hasaj, me ann e procesit t privatizimit t prons shtetrore sht br pronar i nj trualli n periferi t qytetit t Shkodrs, me siprfaqe prej 10.195 m2 si dhe i disa ndrtesave q ndodheshin aty, vrtetuar me aktin e pronsis nr.1948, dat 16.11.1993. M pas, kjo pron ka kaluar n pronsi t personave t tjer, t cilt n vitin 1995, ia kan shitur krkuesit Zamir Bashli, regjistruar n regjistrin e pronsis me nr.1189, dat 08.08.1995, regjistruar n regjistrin e pronsis me nr.1070, dat 18.05.1994.. N nntor 2003, subjekti i interesuar Rustem Hasaj, ka ngritur padi kundrejt krkuesit Zamir Bashli pr kthimin e prons, duke e bazuar krkimin shprehimisht n nenin 296 t kodit Civil.

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Shkodr me vendimin nr.559, dat 13.04.2004, ka vendosur njohjen e pronsis t subjektit t interesuar mbi objektin dhe kthimin e saj. Kt vendim e ka ln n fuqi Gjykata e Apelit Shkodr me vendimin e saj nr.234, dat 07.11.2004. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.1159, dat 08.07.2005, nuk ka pranuar pr shqyrtim rekursin e paraqitur nga krkuesi. Gjykata Kushtetuese arrin n prfundim se vendimet e atakuara jan rrjedhoj e nj procesi t parregullt gjyqsor e si t tilla, ato duhet t shfuqizohen. Gjykimi i shtjeve nga nj gjykat e prcaktuar me ligj prbn nj ndr elementt e procesit t rregullt ligjor si n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts ashtu dhe t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. N prputhje me prmbajtjen dhe frymn e ktyre dokumenteve, gjykata e caktuar me ligj ka t bj jo vetm me bazn ligjore pr vet ekzistencn e nj gjykate, por edhe me prbrjen e trupit gjykues n secilin rast. N legjislacionin e brendshm, e veanrisht n Kodin e Procedurs Civile, jan parashikuar nj sr rregullash, t cilat n trsin e tyre burojn nga aktet e msiprme dhe me zbatimin e tyre sigurojn respektimin e parimit kushtetues t gjykimit t drejt. Kshtu, n nenet 154 e 154/a i Kodit t Procedurs Civile, pranimi pr shqyrtim i padis lidhet me plotsimin e t gjith treguesve t e saj, prfshir dhe vlern e padis dhe kjo e fundit, determinon n caktimin e prbrjes t trupit gjykues (nenet 35 e 65 t Kodit t Procedurs Civile). Duke iu referuar shtjes n shqyrtim, rezulton se n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Shkodr, sht paraqitur nj padi pr kthim sendi, pa prcaktuar as vlern dhe as prmasat e ktij sendi. Nga shqyrtimi i dosjes, nuk del t ket ndonj krkim nga palt apo ndonj veprim nga gjykata lidhur me prcaktimin e vlers pr efekt t gjykats kompetente. Konstatohet gjithashtu se gjykata ka administruar si prova shkresore nj sr dokumentesh ku sht pasqyruar jo vetm siprfaqja e objektit, por edhe vlera e tij e tregut n periudha t ndryshme kohe (7.785.000 lek n kontratn e dats 29.11.1993 dhe 50 milion lek me kontratn e dats 08.02.1995). Edhe pse n kto kushte, shqyrtimi i shtjes sht br nga nj gjyqtar i vetm. Krkuesi, n ankimin drejtuar Gjykats s Apelit Shkodr, e ka ngritur kt si shkelje thelbsore, sepse sipas tij, vlera e objekteve ishte mbi 10 milion lek e pr pasoj shtja duhej t shqyrtohej nga tre gjyqtar. Ndaj nj pretendimi t till, gjykata e apelit nuk e ka par me vend t veproj vet, dhe pr m tepr, pr t rrzuar kt pretendim, n vendimin e saj bn nj arsyetim sa antiligjor aq edhe alogjik. N kundrshtim me krkesat e ligjit, gjykata e apelit arsyeton se palt kan qen dakord me prbrjen e trupit gjykues, duke prjashtuar plotsisht prgjegjsin e vet gjykats n formimin e trupit gjykues mbi bazn e vlers s padis. Nga ana tjetr, gjykata e apelit shprehet se palt n aktin e shitblerjes nr.12660/2935, dat 29.11.1993, kan prcaktuar vet vlern prej 7.785.000 lek. N kt arsyetim, gjykata e apelit nuk ka parasysh se n kontrat nuk sht pal krkuesi, prkundrazi, ai sht pal n kontratn e vitit 1995, ku objekti sht vlersuar me 50.000 milion lek, kontrat e cila ndodhej n dosje.

N kt arsyetim, gjykata e apelit nuk mban parasysh, se n kt kontrat, krkuesi nuk sht pal, prkundrazi, ai sht pal n kontratn e vitit 1995 ku objekti sht vlersuar me 50.000 lek, kontrat, e cila ndodhej n dosje. Ve ksaj, sht pr tu nnvizuar fakti se Gjykata e Apelit Shkodr, ndrsa n faqen 3 t vendimit e konsideron kontratn e vitit 1993 t falsifikuar e t pavlefshme, n faqen 4 t po ktij vendimi vlern e objektit, sipas ksaj kontrate, e prdor pr t rrzuar pretendimin e krkuesit pr vlern e padis. S fundi, gjykata e apelit e arsyeton kt pjes t vendimit haptazi n kundrshtim me nenet 65 e 69 t Kodit t Procedurs Civile sipas t cilave, vlera e padis llogaritet n momentin e paraqitjes s saj n gjykat dhe se kjo vler prcaktohet nga vlera n treg e prons. N prfundim, Gjykata Kushtetuese, duke marr parasysh vlerat e objekteve t prcaktuara q para 10 vjetsh, indeksimin financiar t ndodhur n kto vite si dhe vet prmasat e konsiderueshme t objekteve n konflikt, ka krijuar bindjen se n rastin e dhn nuk ndodhemi para shkeljesh formale juridike pa pasoja, por para shkeljesh, riparimi i t cilave do t realizoj gjykimin e shtjes n prputhje me nenin 42 t Kushtetuts dhe nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, nga nj gjykat kompetente. Prsa i prket shkaqeve t tjera t ngritura nga krkuesi, Gjykata Kushtetuese rezervon t shpreh pikpamjen e saj, me qllim q t mos ndikoj n rigjykimin q do ti bhet shtjes n trsi, duke filluar nga Gjykata e Rrethit Gjyqsor Shkodr. Esht ajo gjykat q ve prcaktimit t vlers konkrete t objekteve do t formoj ndrgjyqsin n prputhje me ligjin, do t gjykoj edhe pr ekzistencn ose jo t gjs s gjykuar, etj. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 dhe 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimeve nr.559, dat 13.04.2004 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Shkodr; nr.234, dat 17.11.2004 t Gjykats s Apelit Shkodr dhe nr.1159, dat 08.07.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr rigjykim n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Shkodr. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. fillim i faqes

Vendimi. nr.13, dat 18.05.2006 (V-13/06)

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 20.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.15 Akti q i prket: K E R K U E S: prokur. XHEMAL KODRA, prfaqsuar nga avokat Arqile Nini, me TRASHEGIMTARET E ISLAM AGES

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1.

ZENEL AGA, prfaqsuar nga avokat Gjergj Papuli, me prokur.

2. HANE, KASEM, FATIME, DRITA, LUMTURI, METJE, SILVANA, SHANE E NADIRE AGA, n munges. 3. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, n munges

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.4357, dat 05.11.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Tiran; nr.600, dat 13.05.2003 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.974, dat 07.05.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Krkuesi pretendon se gjykatat i kan cenuar t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor, duke arsyetuar n kto drejtime kryesore: S pari, shtja nuk sht shqyrtuar nga nj gjykat kompetente dhe e parashikuar me ligj, por sht gjykuar me gjyqtar t vetm dhe jo me nj trup gjykues. Gjykata nuk ka caktuar ekspert pr t prcaktuar vlern e padis, ndrkoh q krkuesi e ka bazuar pretendimin e tij n nj akt ekspertimi privat, sipas t cilit vlera e objektit t padis kalon shumn 10 milion lek; S dyti, gjykata e shkalls s par, nuk ka krijuar drejt ndrgjyqsin, sepse nuk ka br zvendsimin procedural t pals s paditur q ka vdekur me trashgimtart ligjor sipas dshmis s trashgimis, por sipas ertifikats s lindjes; S treti, gjykata e apelit megjithse, sipas krkuesit, ka rielur hetimin gjyqsor pr t thirrur n proces pronaren e objekteve mbi truall, me cilsin e pals s paditur, ajo nuk e ka plotsuar kt detyrim ligjor; S katrti, Gjykata e Lart nuk e ka kaluar shtjen n seanc, ndrkoh q problemi ligjor ndrmjet t tjerave ka qen kolizioni ndrmjet ligjit Pr tokn dhe ligjit Pr kthimin dhe kompensimin e pronave. GJYKATA KUSHTETUESE,

pasi dgjoi relatorin e shtjes Sokol Sadushi, prfaqsuesit e krkuesit, t subjektit t interesuar dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Tiran, me vendimin nr.4357, dat 05.11.2002, n shtjen me objekt Anullim t vendimit t komisionit t kthimit dhe kompensimit t pronave dhe objekt kundrpadie lirim e dorzim sendi, ka rrzuar padin e krkuesit dhe ka pranuar kundrpadin pr t liruar e dorzuar siprfaqen e truallit prej 4000 m2. Gjykata e Apelit Tiran ka ln n fuqi vendimin e gjykats s rrethit gjyqsor dhe Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, ka vendosur mospranimin e rekursit. T gjitha pretendimet e parashtruara nga krkuesi, Gjykata Kushtetuese i analizon n drejtim t ndikimit t drejtprdrejt q ato mund t ken sjell n cenimin ose jo t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor, n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris. Gjykata Kushtetuese mon se pretendimi i krkuesit pr tejkalim t kufirit ligjor t vlers s padis, parashikuar nga neni 35 i Kodit t Procedurs Civile, arsye kjo q detyronte gjykatn t shqyrtonte shtjen me nj trup gjykues prej tre gjyqtarsh, nuk sht i drejt nga pikpamja kushtetuese. shtjen n shqyrtim, gjykata e rrethit gjyqsor e ka gjykuar me nj gjyqtar t vetm. Kodi i Procedurs Civile ka parashikuar si nj kusht thelbsor pr prbrjen e rregullt t trupit gjykues, vlern n lek t aktit administrativ q kundrshtohet. Prcaktimi i vlers s padis, n rastet e kundrshtimit t paligjshmris s akteve administrative, prbn njkohsisht nj element esencial pr t konkluduar mbi gjykatn kompetente. Gjykata Kushtetuese mon se mosrespektimi nga ana e gjyqtarit t vetm, n momentin e paraqitjes s padis, t ktij rregulli procedural q krkon zhvillimi normal i nj procesi gjykimi, mund t sjell cenimin e elementit thelbsor kushtetues q lidhet me gjykatn kompetente. Por, nga dosja gjyqsore rezulton se gjykata e rrethit gjyqsor dhe n veanti gjykata e apelit, e kan shqyrtuar kt pretendim t krkuesit dhe ia kan refuzuar si t pabazuar. Kshtu, nga procesverbali i seancs gjyqsore t zhvilluar n gjykatn e rrethit gjyqsor rezulton, se ekspertt i jan prgjigjur pyetjes s gjykats pr mimin e truallit, objekt gjykimi, duke prcaktuar vlern e objektit t padis nn kufirin q parashikon ligji. Kt pretendim t krkuesit e ka analizuar gjykata e apelit n vendimin e saj, duke evidentuar se nuk e kalon kufirin ligjor, pasi gjykata e rrethit gjyqsor e ka llogaritur vlern e objektit t padis, e cila arrin shumn 6 milion lek, me ekspert. N rastin konkret, prcaktimi saktsisht i vlers s padis, n raport me kufirin ligjor prej 10 milion lek, q parashikon neni 35 i Kodit t Procedurs Civile, sht nj shtje t provuari q ka dal gjat gjykimit n fakt t shtjes dhe, si i till, nuk mund t rivlersohet ndryshe nga Gjykata Kushtetuese.

N kto kushte, brja e nj analize apo vlersimi t ri nga ana e Gjykats Kushtetuese t nj prove t administruar n dosjen gjyqsore, q n rastin konkret lidhet me prgjigjen e ekspertve n seanc gjyqsore mbi vlern e objektit t padis, do ta deformonte procesin kushtetues dhe do ta shndrronte at n nj proces gjykimi t zakonshm. Mbi kt analiz, Gjykata Kushtetuese mon se krkuesi nuk provon se procesi gjyqsor ka qen i parregullt nga pikpamja kushtetuese. Pretendimi tjetr i krkuesit pr parregullsin e procesit gjyqsor, pr shkak t mosthirrjes n gjykim t trashgimtarve ligjor sipas dshmis s trashgimis apo t personave t tjer t paditur, nuk sht i drejt. Gjykata Kushtetuese vlerson se ky pretendim duhet analizuar n aspektin e lidhjes s drejtprdrejt q ka ekzistenca e shkeljes ligjore me vet krkuesin, si dhe t ndikimit q kjo shkelje mund t ket sjell mbi ecurin e procesit gjyqsor. Ky pretendim nuk lidhet me elementet thelbsor q krkon e drejta pr nj proces t rregullt ligjor. Kuptimi i ksaj t drejte sht analizuar gjersisht n shum vendime t Gjykats Kushtetuese, si dhe t jurisprudencs s Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Moskrijimi i drejt i ndrgjyqsis q lidhet me parimin e kontradiktoritetit n gjykim si dhe t barazis s armve, sht konsideruar nga jurisprudenca shkelje e standardeve, kur ankuesit i sht cenuar drejtprdrejt e drejta pr nj proces t rregullt ligjor q parashikon Kushtetuta e Republiks s Shqipris dhe Konventa Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Mosprania n gjykim e personave q, sipas krkuesit, duhej t thirreshin si t paditur, si dhe zhvillimi i gjykimit n munges t tyre, nuk prbjn nj pretendim kushtetues n kuptim t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor pr arsye se ai i ka patur t gjitha mundsit t ushtroj t drejtat e tij n kt gjykim. Edhe pretendimi tjetr i krkuesit q lidhet me parregullsin e procesit gjyqsor n Gjykatn e Lart pr shkak t mosshqytimit t shtjes n seanc gjyqsore, por n dhomn e kshillimit, nuk argumentohet n dimensionin kushtetues q krkon e drejta pr nj proces t rregullt ligjor. N kto kushte, Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se krkesa e paraqitur nga krkuesi sht e pabazuar, n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, dhe pr rrjedhoj duhet rrzuar. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenet 131, shkronja f ; 134, pika 1, shkronja g t Kushtetuts, si dhe n nenet 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI:

- Rrzimin e krkess. Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

MENDIMI I PAKICES Jam kundr qndrimit t shumics q ka vendosur pr rrzimin e krkess s krkuesit. Krkuesi Xhemal Kodra, ka krkuar shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve nr.4357, dat 05.11.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Tiran; nr.600, dat 13.05.2003 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.974, dat 07.05.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Ai ka pretenduar se gjykatat i kan cenuar t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor, sepse shtja sht gjykuar nga nj gjykat jo kompetente, nga nj gjyqtar n vend q t gjykohej nga nj gjykat e prbr nga tre gjyqtar; se nuk sht formuar drejt ndrgjyqsia e se nga Gjykata e Lart, nuk jan vlersuar si duhet problemet e rndsishme ligjore t parashikuara n rekursin e paraqitur prej tij. Gjat shqyrtimit t shtjes sht konstatuar se krkuesit q n fillim t hetimit gjyqsor, ka paraqitur pretendimin se krkesa e tij duhej t gjykohej nga nj gjykat e prbr nga tre gjyqtar, sepse sipas tij, objekti i padis sht mbi 10 milion lek. Ve ksaj, krkuesi n mbshtetje t pretendimeve t tij, i ka paraqitur gjykats nj akt ekspertimi t kryer n mnyr private, me t cilin vrtetonte se vlera e padis ishte 37 milion lek. N kundrshtim me sa sht pretenduar nga krkuesi, gjykata nuk ka pranuar pr t br ekspertiz pr kt problem, i cili duhej zgjidhur n fillim t shqyrtimit t gjykimit. Gjykata ka urdhruar kryerjen e ekspertimit n prfundim t gjykimit t shtjes, por dhe ather, nuk i ka pyetur ekspertt pr vlern e objektit q ishte kontestuar q n fillim t gjykimit. Pr kt pretendim me rndsi pr shtjen n gjykim, krejt rastsisht gjykata n seanc ka pyetur ekspertt n lidhje dhe me vlern e objektit dhe ata jan shprehur se vlera ishte nn 10 milion lek. Duke vepruar n kt mnyr, gjykata e rrethit gjyqsor ka vepruar n kundrshtim me prmbajtjen e dispozitave t Kodit t Procedurs Civile n lidhje me gjykatn kompetente sepse: Sipas nenit 65 t ktij Kodi, vlera e padis llogaritet n momentin e paraqitjes s saj n gjykat; ndrsa sipas nenit 69 t tij, kur krkohet nj pron e paluajtshme vlera e padis prcaktohet nga vlera n treg e prons q krkohet.

Ndryshe nga sa parashikojn kto dispozita, gjykata jo vetm q nuk ka zgjidhur kt problem n fillim, por nuk ka pranuar as t verifikoj pretendimin e parashtruar nga krkuesi gjat gjykimit. N kt mnyr ajo ka vepruar n kundrshtim edhe me prmbajtjen e nenit 59 t Kodit t Procedurs Civile, sipas t cilit, gjykata n do faz t gjykimit, qoft dhe kryesisht, merr n shqyrtim juridiksionin apo kompetencn e saj, si dhe t nenit 61 t tij, q prcakton, se gjykata kur konstaton q nuk sht kompetente pr gjykimin e shtjes, kryesisht ose me krkesn e palve, vendos moskompetencn e saj dhe i drgon aktet n gjykatn kompetente. Sipas ktyre dispozitave, pr saktsimin e vlers s padis e pr prcaktimin e gjykats kompetente, kan detyrimet e tyre vemas si pala q paraqet krkespadin ashtu dhe gjykata s cils i paraqitet krkespadia. Sipas mendimit tim, kt detyrim duhet ta prmbush pala q paraqet krkesn, por nse ajo nuk e realizon at si duhet, gjykata duhet t luaj rol aktiv pr t prcaktuar vlern e padis, pasi me t sht i lidhur ngusht problemi i gjykats kompetente. Pra, gjykata nuk duhet t jet indiferente e ta lidh kt problem t rndsishm vetm me disponibilitetin e krkuesit apo dhe t palve. Pr kto arsye, mendoj, se gjykata e rrethit gjyqsor ka vepruar n kundrshtim me krkesat e Kodit t Procedurs Civile pr kt problem dhe gjykata e apelit, pa shkaqe t prligjura, sht pajtuar me kt qndrim; ndrsa Gjykata e Lart, kt pretendim t rndsishm me karakter ligjor nuk e ka vlersuar si shkak pr ta kaluar shtjen pr gjykim. N kto rrethana, krkesa duhej pranuar. Antar: F. Abdiu fillim i faqes

Vendimi. nr.14, dat 22.05.2006 (V-14/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Alfred Karamuo, Kujtim Puto, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 30.01.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.11 Akti q i prket: K E R K U E S: GRUP DEPUTETESH TE KUVENDIT TE REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga Petro Koi e Ylli Manjani, me autorizim. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga Idar Bisri e Dritan Devole, me autorizim.

2. KESHILLI I MINISTRAVE, prfaqsuar nga Hasan Metuku, me autorizim. 3. KESHILLI I LARTE I DREJTESISE, prfaqsuar nga zvndskryetari, Ilir Panda, me autorizim. O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i ligjit nr.9448, dat 05.12.2005 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr.8811, dat 17.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis. BAZA LIGJORE: Nenet 124/1, 131/a e 134/c t Kushtetuts si dhe neni 49 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris. Krkuesit, kan parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si t papajtueshm me kushtetutn t ligjit objekt shqyrtimi: - Sipas Kushtetuts, institucioni i Kshillit t Lart t Drejtsis organizohet e funksionon me natyr permanente, por jo me antarsi me koh t plot pune; - Papajtueshmria e mandatit t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis me do veprimtari tjetr politike, publike ose private (prve msimdhnies) vjen n kundrshtim me prcaktimin kushtetues t antarsis n Kshillin e Lart t Drejtsis, pr shkak t detyrs si gjyqtar; - Ligji i ri ndrpret si mandatin e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis ashtu edhe ushtrimin e funksionit t gjyqtarit n kundrshtim me Kushtetutn; - Konflikti i interesave, q ligji n shqyrtim synon t shmang, sht i zgjidhshm nga legjislacioni n fuqi; - Ligji i ri del jasht logjiks kushtetuese t prfaqsimit t gjyqsorit n Kshillin e Lart t Drejtsis dhe cenon parimin e vetqeverisjes s tij; - Ligji sht miratuar n kundrshtim me krkesat e nenit 82 t Kushtetuts, q prcakton detyrimin e Kshillit t Ministrave pr tu shprehur pr faturn financiare t ligjit; - Neni 3 pika 4 i ligjit i jep antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis, imunitet nga ndjekja penale, cilsi kjo q nuk sht parashikuar n Kushtetut; - Neni 2 i ligjit objekt shqyrtimi, ashtu si sht formuluar, ndalon Presidentin e Republiks, Kryetarin e Gjykats s Lart dhe Ministrin e Drejtsis t kryejn detyrat e tjera publike ve asaj t antarsimit n Kshillin e Lart t Drejtsis. Prfaqsuesi i Kuvendit t Republiks s Shqipris ka parashtruar:

- Ligji i ri synon t liroj Kshillin e Lart t Drejtsis nga konflikti i interesit n funksion t dhnies s drejtsis; - Neni 5 i ligjit, objekt shqyrtimi, pra papajtueshmria me disa veprimtari, ka t bj me antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, por jo me Presidentin, Kryetarin e Gjykats s Lart dhe Ministrin e Drejtsis; - Termi gjyqtar n prbrje t Kshillit t Lart t Drejtsis, i prcaktuar n nenin 147/1 t Kushtetuts, nuk ka t bj me veprimtarin me koh t plot si gjyqtar, por me zgjedhjen e tyre nga radht e gjyqtarve; - Veprimtaria e gjyqtarve me koh t plot si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis nuk do t thot q ata nuk do t ken m lidhje me gjyqsorin, por do t mbeten pjes e tij edhe pas prfundimit t mandatit t antarit; - Kundrshtia e paqartsia e dispozitave ligjore nuk mund t jet objekt gjykimi kushtetues; - Kuvendi ka respektuar detyrimet kushtetuese pr shqyrtimin e faturs financiare t ligjit. Prfaqsuesi i Kshillit t Lart t Drejtsis ka parashtruar: - Antart e Kshillit t Lart t Drejtsis t zgjedhur nga gjyqsori nuk mund t mos konsiderohen gjyqtar dhe si t till e kan imunitetin; - Antart e Kshillit t Lart t Drejtsis nuk kan dhn dorheqjen nga detyra e gjyqtarit, por kt detyr e ushtrojn n nj form tjetr; - Sipas nenit 5 t ligjit objekt shqyrtimi, Presidentit t Republiks, Kryetarit t Gjykats s Lart dhe Ministrit t Drejtsis nuk duhet tu mohohen kompetencat n ushtrimin e detyrs s antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatoret e shtjes Alfred Karamuo e Kujtim Puto, prfaqsuesit e krkuesve q krkuan pranimin e krkess, prfaqsuesit e Kuvendit q krkuan rrzimin e krkess, prfaqsuesin e Kshillit t Ministrave e t Kshillit t Lart t Drejtsis q u shprehn se ia len n mim Gjykats Kushtetuese, dhe pasi bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Kuvendi i Republiks s Shqipris, me ligjin nr.9448, dat 05.12.2005, ka br disa ndryshime e shtesa n ligjin nr.8811, dat 17.05.2001, Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis. Me kto ndryshime e shtesa, antart e Kshillit t Lart t Drejtsis duhet t zgjedhin nj nga funksionet, ose t ushtrojn efektivisht detyrn e

gjyqtarit ose vetm detyrn me koh t plot t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. Si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, ata do t gzojn imunitet nga ndjekja penale. Me prjashtim t gjyqtarve t Gjykats s Lart, gjyqtart e tjer do t ken t drejt t kthehen prsri si gjyqtar efektiv pas mbarimit t mandatit t tyre si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Gjithashtu, sipas ktyre ndryshimeve antart e Kshillit t Lart t Drejtsis q zgjidhen nga Kuvendi nuk duhet t jen gjyqtar. Gjykata Kushtetuese mon se zgjidhja e problemeve t parashtruara nga krkuesi dhe nga subjektet e interesuara sht e kushtzuar nga interpretimi i parimeve e normave kushtetuese pr ndarjen e balancimin ndrmjet pushteteve legjislativ, ekzekutiv e gjyqsor, me rregullimet kushtetuese pr natyrn e funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, dhe me statusin e veprimtarin e funksionarve t tyre, etj.. Parimi i ndarjes dhe i balancimit t pushteteve si nj nga bazat kryesore t shum kushtetutave moderne, i parashikuar edhe n nenin 7 t Kushtetuts, u jep mundsi t tri degve t qeverisjes (legjislativit, ekzekutivit e gjyqsorit) jo vetm t respektojn njri tjetrin n ushtrimin e funksioneve t tyre, por edhe t kontrollohen e ndihmohen n mnyr t ndrsjellt me qllim t funksionimit sa m mir t sistemit t qeverisjes. Ky parim, duke mos qen qllim n vetvete, ndihmon q pushteti t shprndahet n disa mbajts me funksione e detyra t ndryshme, pr t siguruar reciprokisht nj drejtsi m t madhe n ushtrimin e tij. Nga ana tjetr, ky parim ndihmon gjithashtu edhe n bashkveprimin e mbajtsve t pushteteve duke siguruar shkall garancie dhe siguri m t lart n marrjen e vendimeve t drejta dhe t peshuara. Prandaj, parimi i ndarjes e balancimit t pushteteve, pavarsisht nga alternimi i forcave politike n pushtet, duhet t mbetet mbizotrues. Autonomia dhe pavarsia e gjyqtarve prbjn garanci efektive pr t drejtat e qytetarve. Kto garanci gjejn shprehjen e tyre n nenin 147 t Kushtetuts, nga prmbajtja e s cils qeverisja e gjyqsorit i sht ln n kompetenc Kshillit t Lart t Drejtsis. Sipas ksaj dispozite, ky organ kushtetues, i pavarur nga legjislativi dhe ekzekutivi, vendos ndr t tjera pr transferimin e gjyqtarve t shkalls s par dhe t apelit, pr prgjegjsin disiplinore t tyre si dhe i propozon Presidentit t Republiks pr emrim, kandidaturat pr gjyqtar. Kshilli i Lart i Drejtsis sht organi kushtetues i pozicionuar n majn e piramids organizative t pushtetit gjyqsor. Pr t realizuar vetqeverisjen e gjyqsorit, Kshilli i Lart i Drejtsis prbhet n shumicn e tij nga gjyqtar, t cilt, duke ushtruar funksionet e tyre si t till, realizojn lidhjen e ktij Kshilli me korpusin gjyqsor. Frymn e korporats (vetqeverisjes) n Kshillin e Lart t Drejtsis, kushtetutbrsi e ka futur me qllim t caktuar pr ta br gjykatn t pavarur nga ndrhyrjet e legjislativit dhe t ekzekutivit. Koncepti i vetqeverisjes s gjyqsorit gjen shprehjen e vet jo vetm n kuadrin e ndarjes s pushteteve, por edhe n bashkveprimin e tyre. Prandaj, vshtir se mund t pranohet se ka cenim t parimit t ndarjes dhe balancimit t pushteteve kur nj pushtet krijon organe t pushtetit tjetr ose siguron t ardhurat pr buxhetin e nj pushteti tjetr. Duke u nisur nga nevoja e bashkveprimit midis pushteteve, vetqeverisja e gjyqsorit nuk mund t realizohet si krkohet pa respektuar parimin e demokracis, pra pa dgjuar e vlersuar edhe vullnetin e sovranit q shfaqet jo vetm kur ai miraton ligjet e organizimit e t

funksionimit t organeve t gjyqsorit, por edhe kur miraton emrimin e antarve t Gjykats s Lart dhe t Kryetarit t saj si edhe kur zgjedh drejtprdrejt tre antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Bashkveprimi i Kshillit t Lart t Drejtsis, me pushtetin ekzekutiv shfaqet sidomos n procedurat e masave disiplinore ndaj gjyqtarve. Kto nuk mund t kryhen pa pjesmarrjen aktive t Ministrit t Drejtsis, kurse emrimi i tyre nuk mund t bhet pa miratimin e Kryetarit t ktij Kshilli, q pr shkak t funksionit, sht Presidenti i Republiks. Kushtetuta i ka dhn Presidentit t Republiks kryesin e Kshillit t Lart t Drejtsis, pr faktin se Kryetari i Shtetit mund t ushtroj m mir se kushdo tjetr misionin e moderatorit n veprimtarin e Kshillit t Lart t Drejtsis, me qen se funksioni i tij sht i veshur me prestigj dhe se pozita q ze organi i tij e vendos mbi t gjitha palt. Kto jan elemente thelbsore t bashkveprimit midis pushteteve, pa t cilt nuk mund t kuptohet nj sistem qeverisje. Veimi i gjyqtarve nga kategoria e zyrtarve t pushteteve t tjera konsiderohet si nj ndr aspektet m t rndsishm t pavarsis s gjyqsorit. Ekzekutivi prbn ndoshta shqetsimin m serioz ndaj ksaj pavarsie, pr arsye se potencialisht ai ka interes t drejtprdrejt n lidhje me mnyrn se si do t zgjidhen nj numr i madh shtjesh dhe se ai ka mundsin t ushtroj praktikisht ndikim m t madh ndaj gjyqtarve. Pavarsia e gjyqsorit ka dy komponente reale t saj q jan: paanshmria dhe pavarsia e gjyqtarit (me dallimet prkatse mes tyre). Paanshmria i referohet nj qndrimi subjektiv t gjyqtarit n lidhje me shtjen dhe me palt pjesmarrse n t, ndrsa pavarsia nnkupton jo vetm nj qndrim t caktuar ndaj ushtrimit t funksionit gjyqsor, por nj pozit ose marrdhnie n raport me t tjert, veanrisht me pushtetin ekzekutiv, q bazohet n ekzistencn e kushteve dhe garancive objektive. Njohja e rndsis s ktyre parimeve t ndrvarura nga njri-tjetri si dhe marrja e masave pr respektimin e tyre kan ndikim t drejtprdrejt n zgjidhjen e drejt t shtjeve n gjykim, prandaj vet Kushtetuta, n dispozitat e saj, ka prcaktuar si prbrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis ashtu edhe natyrn e veprimtaris s organit n trsi dhe t antarve n veanti. Shtesat dhe ndryshimet q i bhen ligjit nr.8811, dat 17.05.2001, Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis argumentohen me nevojn e shmangies s konfliktit t interesave t antarve t ktij Kshilli, sidomos gjat vendimarrjes, ku ky ndikim pretendohet se ka qen konkret ashtu edhe gjat ushtrimit t kontrollit t veprimtaris t disa gjykatave, ku antart e tij drejtonin personalisht. Prandaj, me shtesat dhe ndryshimet q i bhen ligjit nr.8811, dat 17.05.2001, Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, antart e ktij organi, do t duhet t punojn me koh t plot n Kshill dhe nuk do t ushtrojn m efektivisht detyrn e gjykimit t shtjeve, pra edhe at t drejtuesit t gjykatave. Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se shtesat dhe ndryshimet e ligjit jo vetm dobsojn vetqeverisjen e gjyqsorit, por vijn n kundrshtim edhe me vet rregullimin q Kushtetuta u ka br prbrjes dhe funksionimit t Kshillit t Lart t Drejtsis.

Neni 1 (i pandryshuar) i ligjit nr.8811, dat 17.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, duke zbrthyer parimin kushtetues t vetqeverisjes s gjyqsorit e ka prcaktuar Kshillin e Lart t Drejtsis si autoritetin shtetror prgjegjs edhe pr emrimin e gjyqtarve pr disiplinimin si dhe pr kontrollin e veprimtaris s tyre. Prmbushja e qllimeve t Kushtetuts dhe t ligjit krkon, sa t jet e mundur m shum, edhe shmangien e interesave n vendimarrjen e ktij organi si dhe forcimin e kontrollit mbi veprimtarin e gjyqtarve. Megjithat, zgjidhjet q ka dhn ligji objekt shqyrtimi, edhe sikur t pranohet dobia e tyre, nuk jan n harmoni me rregullimet kushtetuese dhe me raportet e organeve t prcaktuara prej saj. N rregullimet q Kushtetuta i ka br raportit midis pavarsis e garancis t gjyqtarit (vetqeverisje t gjyqsorit) nga njra an, dhe konfliktit t interesave t antarve n vendimmarrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis nga ana tjetr, sht synuar ti jepet prparsi pavarsis s pushtetit gjyqsor dhe jo konfliktit t interesit si sht br me an t ligjit objekt shqyrtimi. Interesi i prbashkt i mbrojtjes sht themeli i do motivi racional pavarsie e garancie dhe, n funksion t mbrojtjes s gjyqsorit, Kushtetuta nuk i ka shkputur antart e Kshillit t Lart t Drejtsis nga gjykimi dhe, si rrjedhoj, as nga interesat e trups gjyqsore. Prandaj, problemet q mund t dalin n vendimmarrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis nga konflikti i interesave t antarve t tij mund dhe duhet t zgjidhen ose n kuadr t legjislacionit ekzistues ose duke br shtesa e ndryshime n ligje, por pa cenuar rregullimet kushtetuese pr natyrn e funksionimit dhe pr prbrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis. Ligji objekt shqyrtimi konfondon institucionin e Kshillit t Lart t Drejtsis, q sipas Kushtetuts sht permanent n funksionin e tij, me antarsin q nuk vepron n mnyr t vazhdueshme dhe me koh t plot. Neni 147/1 i Kushtetuts, duke rregulluar funksionimin dhe prbrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis, prcakton qart se ky Kshill prbhet (n shumicn e tij) nga gjyqtar q zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare. Pr kta t fundit, ajo saktson jo vetm numrin, por edhe cilsin e tyre si gjyqtar ashtu si vepron edhe kur prcakton pjesmarrjen pr shkak t funksionit (ex officio) t Presidentit t Republiks, t Kryetarit t Gjykats s Lart dhe t Ministrit t Drejtsis, t cilt nuk jan dhe nuk mund t jen permanent. N rastin kur shumica e antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis mund t mos ishin gjyqtar, Kushtetuta do ti emrtonte thjesht antar si n rastin e antarve t zgjedhur nga Kuvendi. N t njjtn mnyr sht vepruar edhe n nenin 15 t ligjit t mparshm nr.7561, dat 29.04.1992 Pr disa ndryshime e plotsime n ligjin nr.7491, dat 29.04.1991 Pr dispozitat kryesore kushtetuese, ku parashikohej se Kshilli i Lart i Drejtsis prbhet, ndrmjet t tjerve, nga nnt jurist, pra pa i prcaktur si gjyqtar ose si prokuror. Prderisa Kushtetuta n fuqi e ka br vet specifikimin, duke i quajtur gjyqtar, nuk mund t vendosen emrtime t tjera t cilat mund t shtojn ose t paksojn cilsi t tjera dhe q ojn n prbrje t ndryshme nga prbrja q ajo prcakton. Ligji objekt shqyrtimi ka sanksionuar se nnt antar t Kshillit t Lart t Drejtsis zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare (neni 1) dhe, pas zgjedhjes, e ushtrojn detyrn si t till me koh t plot (neni 3/1). Ky rregullim ligjor vjen n kundrshtim me prmbajtjen e nenit 147 t Kushtetuts dhe me frymn e saj, sipas t cils nnt antart e

Kshillit t Lart t Drejtsis t zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare jan, jo vetm formalisht, por edhe realisht, gjyqtar n detyr (veprim). N kt drejtim praktika shqiptare, mbshtetur edhe nga prmbajtja e disa normave t tjera kushtetuese, gjyqtart i ka konsideruar si funksionar shtetror t ngarkuar me detyrn e dhnies s drejtsis. Sipas nenit 143 t Kushtetuts Qenia gjyqtar nuk pajtohet me asnj veprimtari tjetr shtetrore, politike ose private. Nga prmbajtja e ksaj norme del q detyra e par dhe kryesore sht qenia gjyqtar n kuptimin q gjyqtart japin vendime e bjn drejtsi n mnyr t vazhdueshme. Lidhur me kt detyr, Kushtetuta ka br prjashtim prsa i prket veprimtaris jo permanente t tyre n Kshillin e Lart t Drejtsis, n t cilin ata prfaqsojn trupn e gjyqtarve q i ka zgjedhur n kt organ kushtetues. Prjashtimet nga rregullimi kushtetues nuk mund t vendosen me ligj. Vet kushtetutbrsi, kur e ka gjykuar t arsyeshme, ka br prjashtime n mnyr posame. Kshtu, ai ka lejuar shprehimisht edhe antarsin e Presidentit t Republiks ose t Ministrit t Drejtsis n Kshillin e Lart t Drejtsis, megjithse nenet 89 e 103/2 t Kushtetuts kan prcaktuar prkatsisht se ai (Presidenti i Republiks) nuk mund t mbaj asnj detyr tjetr publike, ose Ministri i Drejtsis nuk mund t ushtroj asnj veprimtari tjetr shtetrore. Sipas Kushtetuts dhe normave t shfuqizuara t ligjit nr.8811, dat 17.05.2001, Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, nnt antart gjyqtar zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare pr shkak t cilsis s tyre si gjyqtar. Kushtetutbrsi, duke i konceptuar ata si gjyqtar n detyr , nuk e ka par me vend t vesh me ndonj lloj mbrojtje t veant antart e Kshillit t Lart t Drejtsis dhe as u ka vn kufizime atyre prsa i prket papajtueshmrive t funksionit. Vet ligjvnsi, n ligjin objekt shqyrtimi q ndryshon t mparshmin, ka pranuar se antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, duhet t gzojn imunitet dhe se mandati i tyre sht i papajtueshm me do veprimtari tjetr politike, publike ose private, prve msimdhnies. Nuk sht e rastsishme ose rrjedhoj e harress mosprmendja n Kushtetut e privilegjeve ose kufizimeve si m sipr pr antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, q zgjidheshin nga gjyqsori dhe prfaqsonin zrin e tij n nj koh q pranohet se ato prbjn garanci t domosdoshme pr pavarsin e autonomin e gjyqsorit. Mosdhnia e ktyre garancive argumentohet me vet konceptimin e kushtetutbrsit q nnt antart e zgjedhur nga gjyqsori, duke qen n prbrje t Kshillit t Lart t Drejtsis, vazhdojn t punojn efektivisht si gjyqtar dhe si t till ata gzojn, sipas nenit 137 t Kushtetuts, imunitetin si t gjith gjyqtart e tjer. Esht i pabaz pretendimi q ngrihet nga subjektet e interesuara se antart e Kshillit t Lart t Drejtsis q zgjidhen nga gjyqsori mund t konsiderohen gjyqtar edhe pse nuk punojn efektivisht si t till, ashtu si sht vepruar edhe pr ata gjyqtar q punojn n funksione t ndryshme drejtuese n Ministrin e Drejtsis. Ligji nr.8678, dat 02.11.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Ministris s Drejtsis, n nenin 4 t tij, u jep mundsin t shrbejn n disa struktura t Ministris s Drejtsis gjyqtarve e prokurorve dhe kjo periudh u njihet atyre vetm si vjetrsi pune si gjyqtar ose prokuror pr efekt t krkesave t karriers profesionale. Mirpo, pa analizuar kushtetutshmrin e

ksaj norme, pasi sht jasht objektit t shqyrtimit t shtjes, pranimi i nj pretendimi t till do t vinte n kundrshtim me interpretimin dhe zbatimin e nenit 143 t Kushtetuts, sipas t cilit, qenia gjyqtar nuk pajtohet me asnj veprimtari tjetr shtetrore. Ndonse rregullimet pr papajtueshmrin e mandatit t funksionarve t organeve kushtetuese si dhe pr imunitetin e ktyre t fundit Kushtetuta i trajton n mnyr shteruese, ligji objekt shqyrtimi u ka br atyre nj rregullim q vet Kushtetuta nuk e ka parashikuar. Ktu nuk sht fjala vetm se sht ometuar pr t prjashtuar papajtueshmrin e mandatit t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis me mandatin e antarve q e kan kt detyr pr shkak t funksionit (Presidenti i Republiks, Kryetari i Gjykats s Lart dhe Ministri i Drejtsis), por edhe pr faktin q ligji i ri e konsideron t papajtueshm kt mandat me do veprimtari tjetr publike, (pra edhe me veprimtarin si gjyqtar) kur neni 147/1 i Kushtetuts jo vetm nuk e ndalon, por prkundrazi e thekson se antart e zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare, jan gjyqtar. Pr m tepr, ligji objekt shqyrtimi ka dal tej rregullimit t nenit 5 t ligjit t shfuqizuar. Ky i fundit, duke e pranuar papajtueshmrin e funksionit t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis vetm me at t prokurorit, t antarit t organeve drejtuese dhe ekzekutive t partive politike, ose t avokatit n gjykatat e shkalls s par e t dyt, e kishte pranuar papajtueshmrin pr aq sa ajo nuk cenonte jo vetm parimin e ndarjes s pushteteve, por edhe parimin e balancimit t tyre si dhe at t vetqeverisjes s pushtetit gjyqsor. Me nenin 6/4 t ligjit objekt shqyrtimi u sht dhn antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis e drejta t gzojn imunitet, duke prcaktuar edhe procedurn si dhe organin prkats t ngarkuar me heqjen e ktij imuniteti (Kshilli i Lart i Drejtsis). Imuniteti ka t bj me mbrojtjen e nj kategorie t caktuar zyrtarsh (pra, imuniteti ratione personae) nga juridiksioni i gjykatave penale dhe ka si elemente prbrse paprgjegjshmrin pr veprat penale si edhe paprekshmrin nga ndjekja penale. Kushtetuta ka parashikuar shprehimisht funksionet, bartsit e t cilve duhet t gzojn imunitet. Nuk sht parashikuar n asnj dispozit t Kushtetuts q antart e Kshillit t Lart t Drejtsis t ken imunitet, sepse ajo ka veshur me imunitet gjyqtart pr shkak t rndsis s veant t detyrs q ata kryejn dhe jo gjyqtart si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Ashtu si thuhet edhe n Vendimin nr. 212, dat 29.10.2002 t Gjykats Kushtetuese, prderisa Kushtetuta ka trajtuar organizimin dhe funksionimin e ktyre institucioneve dhe statusin e antarve t tyre, ajo ka prcaktuar njkohsisht edhe kufijt e t drejtave t tyre.[1] N kt linj arsyetimi sht parashikuar edhe pr gjyqtart si edhe pr disa funksionar t tjer t organeve kushtetuese. Kushtetuta nuk e ka vlersuar si detyr m pak t rndsishme antarsimin n Kshillin e Lart t Drejtsis, duke e muar at si funksion q nuk mund t ket t njjtin risk ligjor ose politik, si ka antari q punon efektivisht gjyqtar. Prandaj, nuk mund t pranohet se sht n pajtim me frymn e prmbajtjen e Kushtetuts dhnia e imunitetit antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis. Ky qndrim prbn nj argument m shum q mbshtet tezn se kur kushtetutbrsi krijoi Kshillin e Lart t Drejtsis, ai nuk ka pasur qllim ta ngarkoj at t ushtroj funksionet me koh t plot, por vetm me koh t pjesshme, ashtu si sht organizuar dhe ka funksionuar n fakt q nga koha e krijimit t tij si organ.

Neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duke ndryshuar ligjin e mparshm, detyron antart e Kshillit t Lart t Drejtsis t konfirmojn zgjedhjen e ushtrimit t njrs nga detyrat, pra ose at t gjyqtarit n detyr ose at t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. Ndrprerja e menjhershme para afatit dhe e detyruar e mandatit t antarit ose e funksionit t gjyqtarit vjen n kundrshtim me Kushtetutn, e cila n nenin 147/1 n t saj ka prcaktuar se antart e Kshillit t Lart t Drejtsis qndrojn n detyr pr pes vjet. Sipas ktij amendimi t br me ligjin objekt shqyrtimi, antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, me tu zgjedhur si t till, nuk mund t ushtrojn m funksionin e gjyqtarit. Si rrjedhoj, ndaj tyre nuk do zbatohen dispozitat ligjore e kushtetuese pr procedimin disiplinor t gjyqtarve si garanci e pavarsis dhe e paansis s tyre. Jo vetm kaq, por dispozita e re e ligjit ndrpret funksionin kushtetues t gjyqtarit, sepse duke e vn at para detyrimit t zgjedh njrn nga dy alternativat antar i Kshillit t Lart t Drejtsis ose gjyqtar efektiv i kufizon atij kohn e qndrimit n detyr, gj q bie ndesh me Kushtetutn, e cila parashikon se koha e qndrimit n detyr t gjyqtarit nuk mund t kufizohet. Dispozitat e msiprme u kan dhn t drejtn antarve t zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare q n mbarim t mandatit si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis t kthehen pran gjykats ku kryenin m par detyrn e gjyqtarit (ose me plqimin e tij n nj gjykat tjetr t t njjtit nivel). Nga ky rregull sht prjashtuar antari i Kshillit t Lart t Drejtsis q n detyrn e mparshme gzonte mandatin e antarit t Gjykats s Lart. Ky i fundit, nuk mund t kthehet m n detyrn e mparshme, por ai do t prfitoj t njjtin trajtim si do antar i Gjykats s Lart, t cilit i prfundon afati kohor i qndrimit n detyr. Detyrimi i antarit t Gjykats s Lart pr t zgjedhur nj nga detyrat, pra ose gjyqtar n detyr ose antar me koh t plot n Kshillin e Lart t Drejtsis, si edhe prjashtimi i tyre nga e drejta pr tu kthyer si antar i Gjykats s Lart, vjen n kundrshtim me prmbajtjen e disa dispozitave kushtetuese. N radh t par, Presidenti i Republiks q emron antart e Gjykats s Lart dhe Kuvendi q jep plqimin pr kt emrim, duke patur parasysh cilsit moralo-profesionale t gjyqtarit, e ngarkojn kt t gjykoj shtje, duke i dhn atij nj mandat nntvjear. Jo vetm duke e shkputur nga gjykimi, por edhe duke mos e garantuar at t rikthehet si gjyqtar pas mbarimit t mandatit n Kshillin e Lart t Drejtsis, ligji objekt shqyrtimi u jep ktyre shtjeve zgjidhje n kundrshtim me kt vullnet kushtetues. N rastin konkret, konkurojn dy mandate kushtetuese me njri-tjetrin: ai i gjyqtarit t Gjykats s Lart dhe ai i antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. shtja se cili nga kto mandate duhet t prevaloj, duhet t gjej zgjidhje duke u nisur edhe nga organet nga t cilt e kan marr mandatin kta funksionar. Przgjedhja e ktij mandati nuk mund t bhet nga vet gjyqtari, prderisa ai ka marr mandatin si antar i Gjykats s Lart jo nga Konferenca Gjyqsore Kombtare, si e marrin antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, por nga Presidenti i Republiks si dhe nga Kuvendi, pra nga organi i zgjedhur n mnyr t drejtprdrejt nga populli. Nuk mund t pranohet q Kushtetuta t toleroj qndrime t tilla q, pasi organi prfaqsues i popullit t jap mandatin pr t kryer detyrn e gjyqtarit,

Konferenca Gjyqsore Kombtare ti jap mandat tjetr q e shkput at nga kjo detyr pr t kryer at t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis me koh t plot ose q e largon prfundimisht nga gjykimi n Gjykatn e Lart. Jo vetm kaq, por moslejimi i antarit t Gjykats s Lart t kthehet n kt t fundit, pas mbarimit t mandatit n Kshillin e Lart t Drejtsis, n kushte kur atij nuk i ka mbaruar mandati si gjyqtar, vjen n kundrshtim me nenin 138 t Kushtetuts, i cili prcakton shprehimisht se koha e qndrimit t gjyqtarve n detyr nuk mund t kufizohet. Qllimi i ksaj dispozite sht n radh t par t mos lejohet Kuvendi ose Qeveria t caktoj me ligj afate t qndrimit t gjyqtarve n detyr, sepse nj kufizim i till prmban element t cenimit t pavarsis s sistemit gjyqsor. Dalin probleme t tjera n raport me nenin 139 t Kushtetuts pr sa i prket largimit nga detyra t antarit t Gjykats s Lart, i cili ka parashikuar n mnyr shteruese rastet e mbarimit t ktij mandati. Ligji objekt shqyrtimi ka shtuar rastin e mbarimit t mandatit kur gjyqtari i Gjykats s Lart zgjidhet antar i Kshillit t Lart t Drejtsis (ose kur largohet si antar i Kshillit t Lart t Drejtsis), gj q vjen n kundrshtim edhe me interpretimet prfundimtare analoge t bra nga Gjykata Kushtetuese[2], sipas t cilave nuk mundet q me ligj t bhen shtesa pr shtje t cilat Kushtetuta i trajton n mnyr shteruese. Ligji objekt shqyrtimi ka krijuar kushtet pr t prekur formuln kushtetuese t prbrjes s Kshillit t Lart t Drejtsis me gjyqtar t t gjitha niveleve. Ai cakton pagn e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis n kuotn prej 10 % m t ult se ajo e zvendskryetarit t atij organi, n nj koh q paga e antarit t Gjykats s Lart sht e barabart me pagn e ktij t fundit. Duke u nisur nga ky cenim dhe nga kufizimet e mandatit t gjyqtarit t Gjykats s Lart nga nnt vjet n pes vjet t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis, si edhe nga garancit q ka vendi i puns s antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis n krahasim me detyrn si gjyqtar, del se ligji objekt shqyrtimi pengon indirekt pjesmarrjen n Kshillit t Lart t Drejtsis t gjyqtarve t Gjykats s Lart, n kushtet kur kjo pjesmarrje nga t tre nivelet sht e domosdoshme ashtu si sht e till edhe prbrja, me shumic gjyqtar, e Kshillit t Lart t Drejtsis. Mungesa e harmonizimit t dispozitave t nj ligji me ato t ligjeve t tjera mund t mos krijoj n vetvete antikushtetutshmri, por kur paqartsia krijon probleme t tilla q ojn n zbatim t gabuar t dispozitave ligjore dhe n cenim t parimit t shtetit t s drejts e t siguris juridike, ather nuk mund t pranohet se kto norma nuk jan t papajtueshme edhe me frymn e Kushtetuts. N shtjen n shqyrtim, ndryshimet e bra vijn n kundrshtim edhe me dispozitat e pandryshuara t nenit 7, pika 1/c, sipas t cils mandati i antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis mbaron kur nuk sht m gjyqtar ose kur sht marr mas disiplinore ndaj tij, si dhe t nenit 7, pika 3 t ligjit nr.8811, dat 17.05.2001, Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, sipas t cils mbarimi para afatit i mandatit n Kshillin e Lart t Drejtsis deklarohet me vendim t Kshillit t Lart t Drejtsis dhe nuk bhet me deklarim t detyruar t vet antarit. N kundrshtim me pretendimet e krkuesit, Gjykata Kushtetuese nuk gjen element t papajtueshm me Kushtetutn n prmbajtjen e nenit 1 t ligjit objekt shqyrtimi, i cili ka

br shtesa n pikn 2 t nenit 4 t ligjit t mparshm dhe ka prcaktuar se antart e Kshillit t Lart t Drejtsis q zgjidhen nga Kuvendi nuk duhet t jen gjyqtar. Nj prcaktim i till sht n pajtim, nga njra an, me parimin e balancimit t pushteteve q krkon kontrollin dhe bashkveprimin midis tyre ashtu edhe me formuln e nenit 147 t Kushtetuts, nga ana tjetr, sipas t cilit n Kshillin e Lart t Drejtsis do t prfaqsohet jo vetm gjyqsori me dhjet antar, por edhe pushteti legjislativ me tre antar. Kta t fundit ojn n Kshillin e Lart t Drejtsis frymn e organit ligjvns dhe, si t till, nuk duhet t zvndsohen me gjyqtar. Krkuesit pretenduan gjithashtu se ligji objekt shqyrtimi sht miratuar n kundrshtim me krkesat e dispozitave t nenit 82/3 t Kushtetuts, sepse Kshilli i Ministrave nuk sht shprehur pr faturn financiare t ligjit. Nga materialet e shtjes rezulton se, n prgjigje t krkess s Kuvendit, Kshilli i Ministrave me shkresn nr.2838, dat 15.11.2005, e njofton kt se projektligji nuk ka ndikim t drejtprdrejt n paksimin e t ardhurave nga Buxheti i Shtetit pr vitin 2005 dhe se ai sht dakord pr shqyrtimin e tij n Kuvend sipas procedurs ligjore prkatse. Pavarsisht nga forma juridike e shprehjes s mendimit nga Kshilli i Ministrave (opinion apo vendim i Kshillit t Ministrave), dispozita e nenit 82/3 t Kushtetuts i hap rrugn miratimit t projektligjit jo qeveritar edhe kur Kshilli i Ministrave nuk ka dhn mendimin e vet brenda afatit 30 ditor. Prandaj, nuk mund t pranohet pretendimi se ligji sht antikushtetues meq pr projektligjin prkats nuk ka pasur mendim t shprehur t Qeveris pr mbshtetjen financiare. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 49 e vijues dhe 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn e Republiks s Shqipris, t neneve 2, 3, 4, 5 e 6 t ligjit nr.9448, dat 05.12.2005 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr.8811, dat 17.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis. - Rrzimin e krkess pr shfuqizimin e nenit 1 t ktij ligji. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe i detyrueshm pr zbatim.

MENDIMI I PAKICES

Nuk jam dakord me vendimin e shumics. Ligji nr.9448, dat 05.12.2005, Pr disa ndryshime e shtesa n ligjin nr.8811, dat 17.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, edhe pse mund t mos jet praktikisht si zgjidhja m e mir pr funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, nuk vjen ndesh me frymn dhe prmbajtjen e Kushtetuts. Argumentet n mbshtetje t ktij mendimi do ti ndaj n dy grupe: S pari, ligji nuk cenon parimet kushtetuese mbi t cilat sht ndrtuar dhe funksionon pushteti gjyqsor; S dyti, ligji prgjithsisht nuk cenon as rregullimet e prcaktuara n Kushtetut. 1. Duke iu referuar krkess si dhe vendimit t shumics rezulton se ndryshimet q sjell ligji i lartprmendur mohen si nj shkelje e drejtprdrejt e pavarsis s pushtetit gjyqsor dhe e patundshmris s gjyqtarve. Rregullimi i ri ligjor, sipas t cilit antart e Kshillit t Lart t Drejtsis kalojn me koh t plot pune n kt organ, konsiderohet si cenim t formuls kushtetuese pr funksionimin e ktij organi sepse, sipas krkuesve n Kshillin e Lart t Drejtsis, nuk do t marrin pjes tashm gjyqtar, por ish-gjyqtar, e pr pasoj cenohet vetqeverisja. Nga ana tjetr, vnien e gjyqtarve para alternativs pr t punuar ose si t till ose si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis me koh t plot, shumica e konsideron si cenim t parimit t patundshmris s gjyqtarit sepse sipas saj kjo lvizje bhet e imponuar. Pakica ka mendim kategorik se ky ligj nuk cenon parimet kushtetuese q garantojn organizimin dhe veprimtarin e pushtetit gjyqsor, t till si parimin e pavarsis dhe at t patundshmris. Po ti referohemi teoris dhe praktiks s mirfillt kushtetuese del se koncepti i pavarsis s gjyqsorit mund t individualizohet n dy rafshe: Pavarsia e ashtuquajtur e jashtme, q ka t bj me garancit q synojn ta ruajn magjistraturn nga ndrhyrjet q mund t vijn nga mjedisi politik dhe shoqror, pushtetet e tjera publike, palt n gjykim, grupet e interesave, por edhe nga mjetet e komunikimit. Ndrsa pavarsia e quajtur e brendshme, ka t bj me ndrveprimet q zhvillohen brenda trups gjyqsore dhe prbhet prej garancish q synojn t mbrojn gjyqtarin nga presionet endoorganizative.[3] Nj ndr mjetet me ann e t cilit realizohet pavarsia e pushtetit gjyqsor, sipas Kushtetuts ton, sht Kshilli i Lart i Drejtsis, i cili si institucion i pavarur, me prbrjen dhe kompetencat q ka, vetqeveris gjyqsorin. Ndryshimet n ligj, n radh t par, nuk prekin formuln kushtetuese me ann e t cils garantohet vetqeverisja. Duke iu referuar pikpamjes s krkuesve dhe t shumics, lind vetvetiu pyetja: cilit pushtet i prket grupi prej nnt gjyqtarsh q kalojn me koh t plot pune? Prgjigja e pakics sht kategorike: ata kan qen dhe mbeten prfaqsues t pushtetit gjyqsor. Me ndryshimet n ligj, ata kan nj pozicion sui generis, funksionet e tyre si gjyqtar ngrijn, por kurrsesi nuk mund t pranohet se ata largohen. Kjo sht aq

evidente, sa n referim t ligjit, rikthimi i tyre n funksionin e gjyqtarit pas mbarimit t mandatit n Kshillin e Lart t Drejtsis nuk lidhet me asnj kusht q parashikohet nga dispozitat ligjore pr rekrutimin ex-novo t gjyqtarve. Kshtu, antart e Kshillit t Lart t Drejtsis me mbarimin e mandatit, rikthehen n punn efektive si gjyqtar dhe se koha e puns n Kshillin e Lart t Drejtsis, njihet si vjetrsi pr efekt karriere n gjyqsor. Pr m tepr, ashtu si u theksua edhe nga zvndskryetari i Kshillit t Lart t Drejtsis: antart gjyqtar t Kshillit t Lart t Drejtsis, edhe gjat kohs q punojn me koh t plot n kt organ, duhet t vazhdojn t mbeten antar t Konferencs Gjyqsore Kombtare. Ndryshimet n ligj, duke synuar t mnjanojn konfliktin e interesave, i shrbejn plotsisht ruajtjes s pavarsis s brendshme t gjyqsorit, ashtu si u prmend m lart, nga presionet endo organizative. Sipas mendimit t pakics, sht m i mbrojtur n pavarsin e brendshme nj gjyqsor, i cili edhe pse ka hierarki t brendshme nuk ka varsi dhe interesa t qensishme. Kshtu, raportet midis kryetarit t gjykats dhe gjyqtarve prbjn problem q m shum ka karakter administrativ e procedural, t cilat kthehen n varsi thelbsore kur mbi kto raporte mbishtreszohet edhe qenia e kryetarit t gjykats si antar i Kshillit t Lart t Drejtsis. Raportet ndryshojn n dm t pavarsis s brendshme edhe midis vet gjyqtarve kur ndonjri prej tyre sht njkohsisht dhe antar i Kshillit t Lart t Drejtsis. N kto raste, duke iu referuar ligjit t amenduar, presionet endoorganizative mnjanoheshin ndjeshm. Me shfuqizimin e amendamentit nga shumica, konflikti i interesave dhe presionet endoorganizative mbeten prsri efektive n Kshillin e Lart t Drejtsis dhe n gjyqsorin n prgjithsi. Pikrisht, kto rreziqe potenciale (t vrtetuara shpesh n praktik) i mnjanonte n mnyr t dukshme ligji i ndryshuar. N kt drejtim, si shembull mund t merrej me shum dobi organizimi e funksionimi i Kshillit t Lart t Magjistraturs Italiane, ku antart punojn me koh t plot. Krahasimi q bhet me Kshillin e Lart t Magjistraturs bazohet n faktin se Kushtetuta e vendit ton ngjason me Kushtetutn Italiane. Shumica dhe krkuesit i konsiderojn si munges konsekuence ndryshimet n raport me ligjin ekzistues prsa i prket nenit 7, shkronja c, pr mbarimin e mandatit t antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. Sipas ksaj dispozite, qenia antar i Kshillit t Lart t Drejtsis (pr antart e zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare) lidhet me qenien gjyqtar, gj q do t thot se mandati mbaron kur personi nuk sht m gjyqtar. Nga krahasimi i dispozitave nuk del se ka prplasje apo konfuzion si mundohen ta kualifikojn krkuesit. Prkundrazi, dispozitat jan n harmoni dhe, me nj interpretim t thjesht t ligjit, arrihet n konkluzion se me ndryshimet n ligj, mandati i antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis nuk mbaron, sepse ai vazhdon t jet gjyqtar n nj pozicion t prkohshm sui generis. 2. A ka dispozita q vijn ndesh me Kushtetutn? a) N nenin 4 t ligjit ka nj saktsim pr antart e Kshillit t Lart t Drejtsis q zgjidhen nga Kuvendi i Republiks s Shqipris. Duke u bazuar n Kushtetut, ligji, ka

pasur si kriter para saktsimit t tij, qenien e tyre si jurist dhe me prvoj jo m pak se 15 vjet n profesion. Pr mendimin tim, legjislatori ka vepruar drejt q n plotsim ka specifikuar q kta jurist t mos jen gjyqtar. Shtesa, q krkuesit e paraqesin si cenim t Kushtetuts, sht shprehje e interpretimit t fryms s Kushtetuts pr t mos lejuar cenimin eventual t formuls kushtetuese, e cila ka pranuar q n Kshillin e Lart t Drejtsis t jen nnt gjyqtar dhe jo dymbdhjet, si mund t ndodhte para ndryshimit n ligj, kur Kuvendi mund ti zgjidhte tre antart prsri nga radht e gjyqtarve; b) N ligj, para ndryshimit, papajtueshmria lidhej me funksionet e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. N ndryshimet n ligj, termi funksion u zevendsua me termin mandat. Kt ndryshim krkuesit e paraqesin si absurd dhe antikushtetues, sepse me ndryshimet n ligj konsiderohet sipas tyre e papajtueshme kryerja e funksionit t Presidentit t Republiks, Ministrit t Drejtsis dhe Kryetarit t Gjykats s Lart, me funksionin e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. Arsyetimi lidhur me kushtetutshmrin e ktij ndryshimi sht trsisht pa baz pr faktin se tre subjektet e msiprme jan ex officio antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Ata nuk marrin ose nuk len mandat dhe se funksioni i tyre nuk kufizohet n koh me at t antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis. Pr rrjedhoj, n kundrshtim me Kushtetutn ka qen formulimi para ndryshimit q e lidhte papajtueshmrin me funksionin dhe, pr pasoj, cenonte direkt pozitn kushtetuese e ligjore t subjekteve t msiprm. Ndryshimi i br nga funksion n mandat mnjanon kt antikushtetutshmri, sepse normalisht mund t bhet dallimi i qart se cilt antar t Kshillit t Lart t Drejtsis fitojn ose marrin mandat, e cilt e kan n funksion t tyre antarsin n kt organ. Pakica ka mendimin se problemi i imunitetit mund t diskutohej vetm pr tre antart e zgjedhur nga Kuvendi. Gjithashtu, problem mbetet edhe statusi i antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis q vjen nga Gjykata e Lart. Megjithat, kto t meta, t cilat normalisht mund t riparoheshin nga legjislatori, nuk kishte prse t shrbenin si nj ndr shkaqet e antikushtetutshmris e t shfuqizimit t ligjit n trsi. Antar: A. Karamuo MENDIMI I PAKICES Jam kundr zgjidhjes s shtjes nga shumica prsa i prket ndryshimeve n ligjin pr Kshillin e Lart t Drejtsis. 1. Tashm sht nj praktik e konsoliduar e demokracive evropiane, q kan futur n rendin e tyre juridik (n disa raste edhe me Kushtetut), nj organ si Kshilli i Lart i Drejtsis, i cili prbn nj garant efektiv pr respektimin e parimeve demokratike, duke prfshir autonomin dhe pavarsin e gjyqsorit dhe mbrojtjen e lirive e t drejtave themelore. Nj organ i till ka pr detyr kryesore t ushtroj atribute t administrimit t pushtetit gjyqsor, t cilat m prpara kan qen n kompetenc t ekzekutivit.

Sipas nenit 147 t Kushtetuts, Kshilli i Lart i Drejtsis sht nj organ kushtetues me prbrje t prcaktuar numerike si dhe mnyrn e zgjedhjes s antarve t tij. Kshtu, 3 antar jan ex officio, 9 zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare dhe 3 nga Kuvendi. Kjo prbrje e sanksionuar n ligjin e mparshm, ruhet edhe me ligjin nr.9448, dat 05.12.2005, q sht kundrshtuar n Gjykatn Kushtetuese. Nj zgjidhje t till e kan adoptuar shum shtete pr t balancuar ushtrimin e pushteteve sipas parimit chech and balance, por duke i dhn prparsi numerike antarve t ardhur nga gjyqsori. Me ligjin e ri, pr shkak t mnjanimit t konfliktit t interesave, sht prcaktuar se antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, punojn me koh t plot, ndrsa prbrja mbetet e njjt n raportet q ka prcaktuar Kushtetuta. Caktimi me koh t plot sht diskrecion i ligjvnsit, sht nj vlersim q bhet n nj situat t caktuar dhe pr nj qllim q shteti synon t arrij. Kjo zgjidhje njihet edhe n shtete t tjera dhe n kt rregullimi nuk ka asgj n kundrshtim me Kushtetutn. 2. Problemi tjetr sht nse antart e zgjedhur nga radht e gjyqtarve do t mbeten t till dhe n rast se jo a vjen ndesh ky rregullim me nenin 147 t Kushtetuts? Natyrisht, q sipas ligjit, gjyqtart q zgjidhen n Kshillin e Lart t Drejtsis, nuk e ushtrojn m funksionin e tyre si gjyqtar efektiv prsa koh jan antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Kt nuk e lejon ligji, i cili pr kt shkak ka mnjanuar konfliktin e interesave. Kjo zgjidhje q ka br ligji nuk vjen n kundrshtim me Kushtetutn, prderisa sht ruajtur mnyra e zgjedhjes dhe numri i prcaktuar nga ajo. Kushtetuta ka vn si kriter zgjedhjen e antarve nga gjyqtart e t gjitha niveleve, prandaj, prmend termin gjyqtar. Por kjo nuk do t thot se ata do t mbeten t till sa koh ushtrojn detyrn e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis. T pranosh t kundrtn, sht nj nonsens dhe praktikisht e pamundur pr tu realizuar, sepse ata nuk mund t punojn njkohsisht me koh t plot n dy vende pune. Kuptimi i norms kushtetuese sht q 2/3 e antarve t vin nga gjyqsori por jo t mbeten gjyqtar, ashtu si nuk mund t mbeten n postet e tyre antart e zgjedhur nga Kuvendi. Termi gjyqtar q prdor Kushtetuta, nuk ka kuptimin se ata do t vazhdojn t jen gjyqtar efektiv edhe pasi zgjidhen antar t Kshillit t Lart t Drejtsis. Qllimi i norms kushtetuese sht q zgjedhja e 9 antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis t bhet nga rrethi i gjyqtarve t t gjitha niveleve, pra jo vetm ti prkasin gjyqsorit n prgjithsi por t jen nga ata q marrin pjes drejtprsdrejti n dhnien e drejtsis. Pjesmarrja e tyre n Kshillin e Lart t Drejtsis si antar me koh t plot dhe duke mos e ushtruar efektivisht detyrn e gjyqtarit, prsa koh jan antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, nuk e cenon parimin kushtetues t zgjedhjes nga gjyqsori, sepse ata jan zgjedhur pikrisht nga ky pushtet dhe at prfaqsojn. Pr m tepr, n baz t ligjit, me mbarimin e mandatit si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, ose n rast dorheqje nga ky post, ata kthehen prsri pr t ushtruar funksionin e gjyqtarit.

Gjithsesi zgjedhja e njrit ose tjetrit post sht n dshirn e gjyqtarit. Ai sht i lir t qndroj gjyqtar ose kur vlerson si m t parshtatshme qnien antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, mund t zgjedh kt t fundit. Prsa i prket antarve t Gjykats s Lart, pr t cilt ligji nuk shprehet se kthehen n detyr me mbarimin e mandatit si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, ky i fundit nuk e bn ligjin antikushtetues. Edhe n kt rast zgjedhja do t bhet nga vet gjyqtari i Gjykats s Lart. Shembulli krahasues me kohzgjatjen e mandatit t antarit t Gjykats s Lart prej 9 vjet dhe t antarit t Kshillit t Lart t drejtsis q ri 5 vjet, sht abuziv, sepse n fakt nuk pengon zgjedhjen e antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis edhe nga kjo instanc e gjyqsorit. Mund t pranohet se nuk heq dor nga detyra pr tu br antar i Kshillit t Lart t Drejtsis nj gjyqtar i Gjykats s Lart q sht n fillim t mandatit t tij, por kjo gj nuk mund t thuhet pr nj tjetr q sht n mbarim t mandatit si gjyqtar. Gjithsesi zgjedhja sht n vullnetin e gjyqtarit, prandaj ky rregullim ligjor nuk sht i papajtueshm me Kushtetutn. 3. Prsa i prket imunitetit t antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis, kam mendimin se njohja e nj t drejte t till, nuk vjen n kundrshtim me Kushtetutn. Prkundrazi, n rast se ligji nuk do ta njihte kt t drejt, t ciln antart e zgjedhur nga gjyqsori e prfitonin nga posti i tyre dhe po ashtu edhe antart ex officio, kjo do t konsiderohej nj mbrojtje e paprshtatshme e antarve dhe nj cenim i autoritetit t Kshillit t Lart t Drejtsis si organ kushtetues. Lidhur me kt, nnkomisioni pr reformn kushtetuese i Komisionit t Venecias ka rekomanduar: Duke patur parasysh situatn tipike t Shqipris, do t ishte me vend q ligji tu akordoj antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis imunitetin nga ndjekja penale, pr shkak t akteve t kryera gjat ushtrimit t funksioneve t tyre.[4] 4. Jam i mendimit se do t ishte qndrim i paprshtatshm t konsiderohej si i papajtueshm me Kushtetutn, nj ligj q trajton organizimin e Kshillit t Lart t Drejtsis njlloj si n Itali, Franc, Gjermani, Spanj, Portugali, etj., me prbrjen strikt sipas Kushtetuts ex officio, 2/3 nga gjyqsori dhe 1/3 nga Kuvendi. Rregullimi me koh t plot i puns n Kshillin e Lart t Drejtsis nuk cenon asnj nga parimet kushtetuese, prkundrazi n frymn e Kushtetuts shmang konfliktin e interesave. Duke iu referuar legjislacionit dhe praktiks italiane rezulton se antart e zgjedhur nga magjistratura hiqen nga funksionet e tyre, ndrsa antart ex officio qndrojn n detyr. Edhe ligji nr.9448, dat 05.12.2005 Pr disa ndryshime n ligjin pr Kshillin e Lart t Drejtsis ka adoptuar t njjtat kritere. Nga ballafaqimi i ktyre qndrimeve duke mbajtur parasysh edhe zgjidhjen e dhn nga shumica, do t ishte pa vend t mendohej se shteti italian ka ln pr nj koh t gjat (dhe vazhdon ta mbaj) nj gjendje t till pakushtetutshmrie. Antar: K. Pei

-------------------------------------------------------------------------------[1] Vendime t Gjykats Kushtetuese 2002, f. 211-212. [2] Vendim nr. 212 dat 29.10.2002, Vendime t Gjykats Kushtetuese 2002, f.206. [3] Cituar sipas C.Guarnieri, P.Pederzoli, Magjistratura n demokracit bashkkohore (prkthim shqip) [4] Dokumenti CDL INF (1998) 009 F, pika 24, Strasburg, 15 maj 1998

MENDIMI I PAKICES Nuk mund t jem aspak dakord me shumicn. Mendoj se jo vetm neni 1, por t gjitha dispozitat e ligji nr.9448, dat 05.12.2005 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr.8811, dat 17.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Lart t Drejtsis, n trsin e tyre nuk jan n kundrshtim me Kushtetutn, prandaj krkesa drejtuar Gjykats Kushtetuese nga nj grup deputetsh duhej rrzuar si e pabazuar. N shtetin demokratik si form e qeverisjes, Kushtetuta sht nj rend dirigjues dhe jo nj rend q kontrollon do ligj n detaje. Kushtetuta prcakton parimet e prgjithshme t ndrtimit, organizimit dhe funksionimit t shtetit demokratik. Ajo nuk sht nj mekanizm rregullues pr gjithka. Prgjithsisht deklarimet e saj jan fragmentare, n mnyr q t krijojn hapsirn e duhur interpretuese dhe zbatuese n praktik. Vetm nj Kushtetut e till mund t ket jet t gjat. N ushtrimin e funksioneve t tij, ligjvnsi ka hapsir t gjer vlersimi, por gjithnj duke respektuar me rigorozitet parimet themelore t deklaruara n Kushtetut. Zbatimi me sukses i parimeve themelore kushtetuese, veanrisht i atyre q kan t bjn me qeverisjen e mir, shtetin e s drejts dhe respektimin e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut, krkon nj angazhim serioz, t koordinuar dhe n mirbesim t t gjith mekanizmave shtetrore, veanrisht t atyre mekanizmave q lidhen n mnyr t drejtprdrejt me t tre pushtetet kryesore. N kt kuptim, do mekanizm apo institucion kushtetues duhet t jet i prmbajtur n ushtrimin e kompetencave t tij brenda hapsirs kushtetuese, pa cenuar kompetencat legjitime dhe funksionet kushtetuese t institucioneve t tjera, e aq m tepr t parlamentit si organi ligjvns dhe barts i sovranitetit t popullit. Ndarja e pushteteve dhe sovraniteti parlamentar jan elemente qendrore n regjimin parlamentar t qeverisjes. N kt kuadr duhet t shihen e vlersohen edhe raportet q Kushtetuta krijon ndrmjet procesit legjislativ dhe drejtsis kushtetuese, e me kt rast edhe ndrmjet vet Kuvendit dhe Gjykats Kushtetuse si institucionet qendrore q ushtrojn kompetencat e msiprme.

Sigurisht q vendi q zen n shtetin demokratik, organizimi dhe kompetencat e secilit prej tyre jan krejt t ndryshme, por nga ana tjetr sht mse e nevojshme q ato t koordinojn e plotsojn njritjetrin n funksion t respektimit sa m mir t parimeve themelore kushtetuese. E megjithat, n kt bashkpunim, Kuvendi sht partneri kryesor. N ushtrimin e funksionit t tij kryesor si ligjvns, si rregull ai sht n t njjtn koh edhe interpretuesi i par i norms kushtetuese. Hapsira e ndrhyrjes apo e ktij interpretimi n funksion t miratimit t legjislacionit t ri, varet para se gjithash nga natyra e norms kushtetuese q interpretohet, nga karakteri dhe hapsira q krijon vet deklarimi kushtetues n kuptimin material. Nse ajo ka karakter t prgjithshm dhe fragmentar, ekziston mundsia e nj interpretimi mjaft t zgjeruar t saj, por duke respektuar gjithnj vlerat qendrore t deklarimit kushtetues dhe harmonizimin e tij me konceptet e tjera kushtetuse. Brenda ksaj hapsire, veanrisht shumica n Kuvend sht e lir t orientohet edhe nga politika, q m konkretisht do t thot n prioritetet dhe programin e saj politik, mbi bazn e t cilit edhe sht votuar n zgjedhjet m t fundit parlamentare. Esht detyrim i saj i dors s par q kt program politik n trsin e tij ta zbatoj efektivisht gjat gjith mandatit. Ky interpretim apo kjo ndrhyrje duhet kuptuar si prpjekje legjitime pr arritjen e objektivave t caktuara politike, t cilat normalisht nuk jepen n mnyr t drejtprdrejt n normat kushtetuese. Nga ana tjetr, po brenda ksaj hapsire, Ligjvnsi e ka pr detyr ti interpretoj e zbatoj n vazhdimsi kto norma kushtetuese n prputhje me prioritetet, interesat apo problemet q imponon koha. Pra, Ligjvnsi prmes veprimtaris s tij edhe mund t zhvilloj m tej prmbajtjen e dispozitave t veanta kushtetuese, por pa prekur thelbin e tyre apo parimet e tjera themelore. Kshtu, Kuvendi nuk paraqitet vetm si organ kushtetues, por edhe si bashkformues i t drejts kushtetuese, si garant kryesor pr respektimin e konceptit t shtetit kushtetues. N ndryshim nga sa m sipr, n kt drejtim Gjykata Kushtetuese e ka m t kufizuar si materien ashtu edhe kompetencn. Ajo garanton respektimin e Kushetuts dhe bn interpretimin prfundimtar t saj, duke patur si objektiv qendror kontrollin e prputhshmris s ligjeve t miratuara nga Ligjvnsi me parimet dhe normat kushtetuese. N kt kuadr, n procesin kompleks t legjitimimit t sistemeve politike bashkkohore, Gjykata Kushtetuese luan rol tepr t rndsishm n kontrollin e respektimit t t drejtave dhe lirive themelore t njeriut t deklaruara n Kushtetut si dhe t vlerave apo parimeve t tjera kushtetuese, si ndarja e pushteteve, pavarsia e pushtetit gjyqsor, siguria juridike, etj. N kt kuptim ajo kryen nj detyr tepr t rndsishme, at t kontrollit edhe t vet procesit ligjvns, e me kt rast edhe t nj prej funksioneve qendrore t parlamentit. Filozofi i shquar amerikan Cahn theksonte se do komb demokratik ka detyrimin solemn q tu jap mundsi gjyqtarve t mbajn nn kontroll pushtetin e parlamentit.[1] Por ky proces i ndrlikuar e delikat duhet t siguroj n maksimum racionalitet, transparenc dhe mirkuptim. Nuk duhet harruar se Gjykata Kushtetuese sht ligjvns negativ. Ajo nuk mund t zvendsoj Kuvendin. Shqyrtimi i saj prqndrohet vetm n vlersimin e kushtetueshmris s ligjit. Pr kt qllim ajo tenton t zbuloj edhe brendin e tij, por pa pretenduar t bj saktsimin apo korrektimin e detajuar t ktij ligji. Ndrhyrja e Gjykats Kushtetuese bhet n prputhje me kompetencat q i njeh Kushtetuta. Ajo nuk mund t qndroj si organ autoritar para Ligjvnsit, duke br interpretim ezaurues apo hipotetik dhe duke mos ln alternativa t tjera interpretuese e zbatuese, n nj koh q nj gj e till nuk konstatohet nga vet dispozita q interpretohet. Gjykata

Kushtetuese bn interpretimin prfundimtar t Kushtetuts, por pa br ndryshime kushtetuese. Aleksandr Hamilton theksonte se e drejta e kontrollit nuk e ve gjyqsorin mbi Legjislativin, prkundrazi, t dyve u ve pr detyr ti nnshtrohen autoritetit kushtetues. Kto standarde kushtetuese nuk merren parasysh n vendimin e shumics. Ligji n fjal mund t ket pasaktsi apo probleme. Ai mund t mos jet zgjidhja m e mir pr rastin konkret. Kjo varet shum edhe nga knvshtrimi q mund ti bj secili ktij ligji. Por megjithat, ajo q sht m e rndsishme t theksohet sht se t gjitha dispozitat e tij jo vetm q nuk bien n kundrshtim me parimet themelore kushtetuese, prkundrazi jan n funksion t afirmimit dhe zbatimit real t tyre n realitetin shqiptar. Nga ana tjetr, shumica n vendimin e saj mendoj se shpesh futet n detaje t parndsishme, dhe argumentet q prdor nuk i ka n funksion t parimeve themelore kushtetuese. Ajo nuk arrin t zbrthej dhe t vendos n raport t drejt thelbin e ligjit apo qllimin e tij kryesor me mjetet q prdor ligjvnsi pr arritjen e ktij qllimi. Argumenti qendror i shumics sht se ligji n fjal bie n kundrshtim me nenin 147/1 t Kushtetuts, interpretimi i t cilit, sipas shumics, t shpie n konkluzionin se hartuesit e Kushtetuts kan patur parasysh t krijojn Kshillin e Lart t Drejtsis si organ permanent, por me antarsi me koh t pjesshme. Sipas saj, ky konkluzion mbshtetet edhe nga neni 143 i Kushtetuts, n t cilin theksohet se Qenia gjyqtar nuk pajtohet me asnj veprimtari tjetr shtetrore, politike ose private. Mbi kt baz, n vendimin e shumics arrihet n konkluzionin se zgjidhja q bn ligji i ri sht n kundrshtim me rregullimet kushtetuese dhe cenon rnd pavarsin e pushtetit gjyqsor. N fakt, shumica e vendeve demokratike operojn sot me mekanizma t ngjashm me Kshillin e Lart t Drejtsis pr t cilin bn fjal edhe neni 147 i Kushtetuts son. N prgjithsi, n prbrjen e tij vemendje e veant i kushtohet prfaqsimit sa m mir t pushtetit gjyqsor (si rregull m shum se gjysma jan gjyqtar), n funksion t ides qendrore pr nevojn e vetqeverisjes s ktij pushteti, por pa mohuar prfaqsimin n kt institucion kushtetues edhe t prfaqsuesve t dy pushteteve t tjer, pasi me t drejt theksohet se problemet e drejtsis nuk jan vetm probleme t pushtetit gjyqsor. Ato i interesojn t gjith shtetit dhe shoqris demokratike n trsi. Megjithat, kujdes i veant i kushtohet ruajtjes nga presioni apo ndrhyrjet e ktyre dy pushteteve gjat vendimmarrjes n kt organ kushtetues. N fund t fundit ky mekanizm duhet t garantoj pavarsin reale t pushtetit gjyqsor n t gjith komponentt e saj, q do t thot pavarsin individuale t gjyqtarve, pavarsin kolektive t tyre si dhe pavarsin vendimore t gjykatave. Megjithat, kryesore sht q n vendimmarrjen e tij pr shtjen konkrete gjyqtari duhet t jet gjithnj i lir ti nnshtrohet dhe t vendos vetm n baz t Kushtetuts dhe ligjeve. Nga ana tjetr, n shumicn e rasteve ky mekanizm jo vetm q sht permanent n ushtrimin e funksioneve t tij, por edhe antarsin e ka t till. Pra antart e ktij organi (natyrisht jo ata q jan ktu pr shkak t funksionit, pra ex-officio), prfshir edhe gjyqtart apo thn ndryshe prfaqsuesit e pushtetit gjyqsor, gjat mandatit t tyre e ushtrojn kt detyr me koh t plot. N rastin e antarve gjyqtar, kjo do t thot se ka pezullim apo ngrirje t prkohshme t funksionit t tyre, n kuptimin q gjat ksaj periudhe ata nuk mund t gjykojn shtje konkrete, por ushtrojn rregullisht vetm detyrat q Kushtetuta u ngarkon n cilsin e antarit t ktij mekanizmi.

N ndryshim t dukshm nga shumica, un mendoj se Kushtetuta jon prcakton vetm prbrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis: Presidenti i Republiks, Kryetari i Gjykats s Lart, Ministri i Drejtsis, tre antar t zgjedhur nga Kuvendi dhe nnt gjyqtar t t gjitha niveleve, q zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare. Natyrisht q tre t part bhen menjher antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, sapo zgjidhen apo emrohen n funksionet e msiprme. T gjith antart e tjer e ushtrojn kt detyr pr pes vjet. Kushtetuta nuk thot m shum. Ajo e le krejt t hapur mundsin q kta t fundit t jen me koh t pjesshme, q do t thot t marrin pjes vetm n takimet q herpashere zhvillon ky organ, apo n mnyr permanente. Pr mendimin tim, n kto kushte, zgjedhja e njrs apo tjetrs alternativ sht krejtsisht n dor t ligjvnsit. Ai do t gjykoj se cila nga zgjidhjet e msiprme, n nj moment t caktuar, sht m efektive dhe m e prshtatshme, por duke patur parasysh respektimin e parimeve themelore kushtetuese dhe garantimin sa m efektiv t pavarsis s pushtetit gjyqsor n trsi. Pr disa vite me radh u zgjodh alternativa e par. Kuvendi vlersoi m pas se kjo nuk ishte zgjidhja m e mir. Ai konstatoi se ky organ nuk mblidhej rregullisht; antart e zgjedhur nuk i ushtronin me efektivitet detyrat e tyre n kt mekanizm t rndsishm kushtetues; vzhgimet dhe hetimet n kuptim t ushtrimit t funksioneve t Kshillit t Lart t Drejtsis, bheshin praktikisht vetm nga inspektort; kishte vonesa dhe pengesa n trajtimin e shtjeve dhe n vendimmarrje, etj. Nga ana tjetr, sipas Kuvendit, funksionimi normal i ktij organi pengohej edhe pr shkak t konfliktit t interesave brenda tij. Shpesh antart e Kshillit t Lart t Drejtsis e kan shfrytzuar kt organ pr t promovuar njri-tjetrin n karrier; vendimmarrja vshtirsohej edhe pr shkak t t qenit njkohsisht gjyqtar n nj gjykat t caktuar, madje jo rrall edhe drejtues i ktij institucioni; qenia njkohsisht edhe gjyqtar vshtirsonte, n mos e bnte t pamundur vzhgimin dhe vlersimin e puns si gjyqtar t shumics s antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis, etj. Po sipas Kuvendit, absurditeti i ksaj zgjidhje shkonte gjer aty sa parimisht duhej pranuar q inspektort e zgjedhur nga antart e Kshillit t Lart t Drejtsis, duhej njkohsisht t vzhgonin dhe vlersonin edhe punn si gjyqtar t vet ktyre antarve q i kishin zgjedhur. Pikrisht mbi kt baz, pr eliminimin apo zvoglimin sa m shum t ktyre problemeve, Kuvendi prmes ligjit t ri vlersoi ndr t tjera si t domosdoshme q antarsia n Kshillin e Lart t Drejtsis gjat mandatit pes vjear, t jet permanente. Sipas shumics n Kuvend, nj zgjidhje e till sht n funksion dhe n prputhje t plot edhe me prioritetet e saj politike t shpallur q gjat fushats s fundit elektorale, mes t cilave sht edhe forcimi i institucioneve t shtetit t s drejts, konsolidimi i pavarsis s pushtetit gjyqsor, forcimi i besimit ndaj ktij pushteti t rndsishm, lufta efikase kundr korrupsionit dhe krimit t organizuar. Kto jan njkohsisht edhe disa nga krkesat q bashksia ndrkombtare i ka vn aktualisht vendit ton n kuadr t integrimit t Shqipris n Bashkimin Evropian dhe n strukturat e tjera euroatlantike. Duket qart se ky sht synimi apo qllimi kryesor i ligjit q kundrshtohet nga nj grup deputetsh. Dhe un mendoj se ai nuk cenon aspak asnj dispozit apo parim kushtetues. Neni 147/1 flet pr prbrjen e Kshillit t Lart t Drejtsis, i cili praktikisht nuk

ndryshon as n ligjin e ri. Por me ligjin e ri antarsia bhet permanente, gj q si kam theksuar edhe m sipr, lejohet plotsisht nga kjo dispozit kushtetuese. Edhe n kuptimin formal, fjala antar q theksohet n fjalin e fundit t nenit 147/1, duket qart q prfshin n vetvete jo vetm tre antart e zgjedhur nga Kuvendi, por edhe nnt gjyqtart q zgjedh Konferenca Gjyqsore Kombtare. sht m e rndsishmja, n ndryshim nga shumica, un mendoj se nnt gjyqtaret e zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare si antar me koh t plot n Kshillin e Lart t Drejtsis, e ruajn kt cilsi gjat gjith mandatit pesvjear. T pranosh t kundrtn do t thot se gjat ksaj periudhe ata i prkasin nj pushteti tjetr dhe jo atij gjyqsor, gj q nuk sht aspak e vrtet. Ata nuk largohen nga detyra e gjyqtarit dhe nuk japin dorheqje nga ky funksion. Kandidimi i gjyqtarve n Konferencn Gjyqsore Kombtare pr t qen antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, nuk sht i detyrueshm, por sht nj zgjedhje e lir personale. N fund t fundit zgjedhja e tyre sht privilegj q iu bhet kandidatve q plotsojn m mir kushtet etike dhe profesionale pr t prfaqsuar realisht pushtetin gjyqsor n kt organ kushtetues. Pra n Kshillin e Lart t Drejtsis ata antarsohen me cilsin e gjyqtarit, cilsi q e ruajn gjat gjith mandatit pesvjear. Ushtrimi me koh t plot i detyrs s antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis me qllim dhe synim kryesor forcimin e ktij organi dhe shmangien e konfliktit t interesave n t, nuk mund t jet automatikisht edhe humbje e funksionit t gjyqtarit apo kufizim i detyrs s tij. N fakt ka nj lloj pezullimi apo ngrirje t funksionit t gjyqtarit aktiv, por pa e humbur aspak kt funksion. Sipas ligjit t ri, gjyqtart q zgjidhen antar t Kshillit t Lart t Drejtsis nuk mund t gjykojn vet gjat ksaj periudhe, por vzhgojn dhe vlersojn punn e gjyqtarve t tjer pr shkak t mandatimit nga Konferenca Gjyqsore Kombtare, n t ciln vazhdojn t ruajn antarsin. Pr m tepr, me mbarimin e mandatit pesvjear, neni 3 i ligjit i ri q ndryshon nenin 6 t ligjit t mparshm, u garanton plotsisht antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis kthimin pran gjykats ku kryenin detyrn si gjyqtar n kohn e zgjedhjes, ose me plqimin e tyre, n nj gjykat tjetr t t njjtit nivel. Natyrisht q ligji i ri nuk mund t garantoj automatikisht pas pes vjetsh rikthimin e antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis n detyrn e kryetarit apo nnkryetarit n nj gjykat t caktuar. Ashtu si antarve t tjer, edhe n kt rast garantohet kthimi n t njjtn gjykat vetm n funksionin e gjyqtarit. Sipas ligjit t ri, prjashtim bhet vetm pr antart e Gjykats s Lart q mund t zgjidhen nga Konferenca Gjyqsore Kombtare si antar t Kshillit t Lart t Drejtsis, pasi mandati i tyre sht qartsisht i prcaktuar n nenin 136/3 t Kushtetuts. Ai sht nnt vjet dhe pa t drejt riemrimi n kt detyr. N kt kuptim, vendi i tyre n Gjykatn e Lart nuk mund t lihet vakant pr pes vjet, gj q do ta dmtonte rnd edhe punn e ktij organi, i cili ndodhet njkohsisht edhe n majn e piramids s pushtetit gjyqsor n Shqipri. Megjithat, ligji i ri u garanton edhe ktyre antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis t drejtn pr t prfituar t njjtin trajtim si do antar i Gjykats s Lart, t cilit i prfundon afati kohor i qndrimit n detyr. Un mendoj se kaq sht mse e mjaftueshme dhe aq m tepr aspak antikushtetuese. Oportuniteti, hamendsit apo interesat e ngushta nuk mund t jen n fokusin e ligjvnsit. Atij i intereson organizimi dhe funksionimi kushtetues i institucionit. Nga ana tjetr, vlersimi pr t kandiduar ose jo n Konferencn Gjyqsore Kombtare pr t qen

antar i Kshillit t Lart t Drejtsis sht e drejt e do gjyqtari, prfshir ktu edhe antarin e Gjykats s Lart. Prsa m sipr, marr n trsi zgjidhja e re jo vetm q nuk sht n kundrshtim edhe me nenin 143 t Kushtetuts, prkundrazi ajo sht n funksion dhe n prputhje t plot me t. N kt linj mendoj se duhej trajtuar nga Gjykata Kushtetuese edhe shtja e imunitetit t antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis q garanton pika 4 e nenit 6, t ndryshuar nga neni 3 i ligjit t ri. Problemi sht shum i thjesht. N radh t par duhet saktsuar se kush prfiton nga kjo dispozit dhe pastaj duhet vlersuar qllimi e nevoja e nj parashikimi t till nga ligjvnsi si dhe kushtetutshmria e tij me dispozitat e veanta apo n trsi me frymn e Kushtetuts. Prsa i prket problemit t par, bazuar edhe n argumentet e msiprme, mendoj se nga kjo dispozit praktikisht prfitojn vetm tre antart jo gjyqtar t Kshillit t Lart t Drejtsis q zgjidhen nga Kuvendi. Presidentit t Republiks dhe Ministrit t Drejtsis si antar i Kshillit t Ministrave, kjo u garantohet pr shkak t funksionit respektivisht n nenet 90/1 dhe 103/3 t Kushtetuts, ndrsa Kryetarit t Gjykats s Lart, ashtu si edhe do antari tjetr t ksaj gjykate, nga neni 137 pikat 1 dhe 2 t Kushtetuts. Antarve gjyqtar t Kshillit t Lart t Drejtsis, meqnse zgjidhen si t till nga Konferenca Gjyqsore Kombtare dhe nga pikpamja juridiko-formale vazhdojn t ruajn cilsin e gjyqtarit edhe gjat antarsis me koh t plot n Kshillin e Lart t Drejtsis, imuniteti n ushtrimin e funksionit u garantohet nga pikat 3 dhe 4 t nenit 137 t Kushtetuts. Pr kt arsye, kam bindjen se ligjvnsi me kt ndrhyrje ka patur pr qllim t eliminoj nj far pabarazie q mund t krijohej n trajtimin e antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis, por njkohsisht duke synuar me kt edhe forcimin e pavarsis s ktij institucioni kushtetues. Ndoshta kjo ndrhyrje mund t mos ishte e domosdoshme. Megjithat, ligjvnsi e ka br nj vlersim t till, dhe pr m tepr ajo nuk sht n kundrshtim me Kushtetutn. Praktikisht kemi t bjm me nj tejkalim pozitiv t t drejtave t garantuara shprehimisht n Kushtetut, por gjithnj n funksion t forcimit t Kshillit t Lart t Drejtsis dhe pushtetit gjyqsor n trsi, pa cenuar asnj dispozit kushtetuese dhe n prputhje t plot me frymn e saj n trsi. Aq m tepr q ky organ, n raste t caktuara, duhet t bj vet vlersimin pr heqjen ose jo t imunitetit t gjyqtarit t shkalls s par dhe t apelit. Sipas pikave 3 dhe 4 nenit 137 t Kushtetuts, sht vet ky organ i vetmi q miraton ndjekjen ose jo penalisht t gjyqtarve t shkalls s par dhe t apelit. Madje dhnia e plqimit t tij brenda 24 orve, sht kusht i domosdoshm pr vlefshmrin e ndalimit ose arrestimit t nj gjyqtari q mund t kapet n kryerje e sipr t nj krimi ose menjher pas kryerjes s tij. Gjithnj pr kt problem, theksoj s fundi se garantimi i imunitetit t antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis ka qen shqetsim edhe i Komisionit t Venecias. N mendimin q ky komision ka dhn me krkesn e Komisionit t Ligjeve dhe t Drejtave t Njeriut t Asambles Parlamentare t Kshillit t Evrops n muajin maj t vitit 1998 lidhur me amendamentet e ligjit Pr dispozitat kryesore kushtetuese t Republiks s Shqipris, theksohet shprehimisht ndr t tjera se Duke patur parasysh situatn tipike n Shqipri, do

t ishte me vend q ligji tu akordoj antarve t Kshillit t Lart t Drejtsis imunitetin nga ndjekja penale .. [2]. Si prfundim theksoj edhe nj her se marr n trsi t gjitha dispozitat e ligjit nr.9448, dat 05.12.2005, kan pr qllim kryesor shmangjen e konfliktit t interesave dhe organizimin e funksionimin sa m efektiv e racional t Kshillit t Lart t Drejtsis, me synimin q ai t jet n gjendje t plotsoj detyrimet e tij tepr t rndsishme kushtetuese, si organi kryesor q ka pr funksion emrimin, transferimin dhe prcaktimin e prgjegjsis disiplnore t gjyqtarve t shkalls s par dhe t apelit. Ai forcon neutralitetin e ktij organi nga politika dhe e bn at m t aft n realizimin e objektivave t tij. Mjetet q prdoren, pra ndrhyrja q bhet mendoj se sht gjithnj n funksion t ktij synimi, duke respektuar normat dhe parimet kushtetuese. Pr kto arsye, n trsin e tij ky ligj jo vetm q nuk cenon autonomin dhe pavarsin e pushtetit gjyqsor n kuptimin e tij t gjer, por synon ti forcoj ato edhe m shum, duke kontribuar kshtu edhe n respektimin sa m mir t nj prej elementeve kryesore t parimit t shtetit t s drejts dhe t vet t drejtave e lirive themelore t shtetasve. Ky konkluzion buron natyrshm po t interpretohet e analizohet me kujdes do dispozit e tij. Antar: Xh. Zaganjori -------------------------------------------------------------------------------[1] Shih Cahn.Ll n Confronting injustice, 1982, f.104 [2] Shih. CE. Dokumenti CDL-INF(1998)009F fillim i faqes

Vendimi nr. 15, dat 25.05.2006 (V 15/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Vjollca Meaj, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 28.02.2006 dhe 27.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.18 Akti q i prket: K E R K U E S: Gjika, me prokur. NURIE NEOTOLEMI (KOCULI), prfaqsuar nga avokat Fatmir

SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. LUAN E ZIJA MALAJ, prfaqsuar nga avokat Vangjel Kosta, me prokur.

2. 3.

KASTRIOT MALAJ SHPETIM, EVELINA E BUKURIE KACULI, n munges.

4. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, DEGA VLORE, n munges. O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.96, dat 21.01.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Krkuesja, pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimit t lartprmendur ka parashtruar si shkak mosvnien n dijeni pr rekursin drejtuar Gjykats s Lart dhe datn e shqyrtimit t tij. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatoren e shtjes Vjollca Meaj, prfaqsuesin e krkueses q u shpreh pr pranimin e krkess, prfaqsuesit e subjekteve t interesuara q krkuan rrzimin e krkess, dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Gjykata e Rrethit Vlor, me vendimin nr.980, dat 21.04.1995 ka vendosur detyrimin e t paditurve t njohin bashkpronar paditsat mbi dy godina dykatshe, me prbrje dhomash dhe kufij t prcaktuar sakt n at vendim, si dhe rrzimin e padis prsa i prket ndrtess s emrtuar Vila nr.3. Vendim pasi ka marr form t prer, sht rishqyrtuar, mbi bazn e krkess s t paditurve. Pas rishqyrtimit, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Vlor, me vendimin nr.113, dat 29.01.2002, ka vendosur lnien n fuqi t vendimit nr.980, dat 24.01.1995 t Gjykats s Rrethit Vlor. Gjykata e Apelit Vlor e ka ndryshuar kt vendim dhe ka rrzuar padin si t pabazuar. Ndrsa Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.96, dat 08.01.2004, ka prishur vendimin e Gjykats s Apelit Vlor dhe ka ln n fuqi vendimin nr.113, dat 29.01.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Vlor. Krkuesja, Nurie Neotolemi (Koculi), duke iu drejtuar Gjykats Kushtetuese ka pretenduar vetm antikushtetushmrin e vendimit nr.96, dat 08.01.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Ajo parashtron se antikushtetutshmria qndron n faktin se asaj, nuk i sht komunikuar rekursi i paraqitur n gjykat nga pala paditse si dhe data e shqyrtimit t tij, duke i mohuar n kt mnyr, t drejtn e pjesmarrjes n nj proces gjyqsor ku ishte pal. Ajo pretendon se si pasoj, jan shkelur standardet kushtetuese q kan t bjn me procesin e rregullt ligjor, t parashikuar nga neni 42 i Kushtetuts. Gjykata Kushtetuese vlerson se parimi q lidhet me detyrimin e pals pr t provuar pretendimet e ngritura gjat nj procesi gjyqsor civil (barra e provs)[1], e ndjek paln

edhe prpara Gjykats Kushtetuese, kur ajo parashtron pretendimet e saj lidhur me standardet kushtetuese t gjykimit t zhvilluar nga gjykatat e zakonshme. Duke e vlersuar krkesn nga kjo pikpamje, konstatohet se krkuesja Nurie Neotolemi (Koculi) nuk arriti ta provoj pretendimin e saj gjat shqyrtimit t shtjes n seancn e zhvilluar n Gjykatn Kushtetuese, ndonse ligjrisht e mbartte kt detyrim. Pr pasoj, kjo Gjykat nuk mundi t vrtetoj se krkuesja nuk kishte patur dijeni pr paraqitjen e rekursit nga pala tjetr kundrshtare, prandaj krkesa duhet rrzuar. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Rrzimin e krkess. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

MENDIMI I PAKICES Jam kundr mendimit t shumics q ka vendosur rrzimin e krkess s krkueses. Krkuesja Nurie Neotolemi (Koculi) n krkesn drejtuar Gjykats Kushtetuese dhe n seanc ka pretenduar se i sht mohuar e drejta e mbrojtjes pran Gjykats s Lart, nuk ka patur dijeni pr datn e shqyrtimit t shtjes, sepse nuk i sht komunikuar rekursi i ushtruar nga subjektet e interesuara para Gjykats s Lart. Kt pretendim e ka lidhur me faktin se nuk ka marr kopjen e rekursit dhe as dijeni pr t, prandaj, nuk ka patur mundsi pr t ndjekur gjykimin e shtjes pran Gjykats s Lart. Rekursi sht ushtruar nga pala q nuk ka fituar gjat gjykimit dhe ka patur interesa t kundrta me krkuesen. Sipas dispozitave t Kodit t Procedurs Civile, njoftimi i rekursit t br kundr vendimit t gjykats s shkalls s par dhe t apelit sht detyrim ligjor i gjykats. Neni 472 i Kodit t Procedurs Civile, q e njeh rekursin si mjet ankimi, nnkupton detyrimin e gjykats pr t zbatuar urdhrimet e nenit 447 t saj, sipas t cilit, ankimi u njoftohet palve sipas rregullave t parashikuara n nenet 130 e 130 t ktij Kodi. Kto t fundit, prcaktojn rregullat rigoroze q e detyrojn gjykatn pr t prmbushur kt detyrim ligjor duke ia dorzuar nj kopje t tij personit q prcaktohet si marrs ose duke e br at n vendbanimin ose n vendqndrimin e tij. Pr shtjen n shqyrtim, gjykata nuk e ka

prmbushur kt detyim ligjor q sht i lidhur me nj standard kushtetues, me t drejtn e mbrojtjes. Kjo shkelje e ligjit ka ndikuar n prekjen e t drejtave t palve q skan qen t pranishm, sepse nuk u sht dhn mundsia q t realizojn kt t drejt. Gjat gjykimit t shtjes sht provuar se krkueses nuk i sht komunikuar rekursi i paraqitur para Gjykats s Lart e, si rrjedhoj e ksaj, ajo nuk ka patur dijeni pr datn e gjykimit t shtjes e as nuk ka patur mundsi t mbrohet. Ve ksaj, gjykimi i shtjes n at gjykat sht zhvilluar n munges t krkueses pa u verifikuar nse krkuesja ka marr kopjen e rekursit t paraqitur nga subjekti i interesuar. Pavarsisht nga sa ka rezultuar, shumica ka rrzuar krkesn e saj duke arsyetuar se ajo nuk ka vrtetuar pretendimin e saj kryesor q lidhet me moskomunikimin e rekursit. Ky qndrim mendoj se sht i gabuar. N rastin konkret, n aktet gjyqsore nuk ka patur asnj prov q t vrtetonte t kundrtn e asaj q ka pretenduar ajo. Sipas krkesave t ligjit dhe praktiks gjyqsore, prova q vrteton nse sht komunikuar ankimi sht njoftimi q bn gjykata, nj kopje e t cilit bashkngjitet n aktet gjyqsore. Ky akt mungon dhe ve ksaj me asnj prov tjetr nuk sht provuar e kundrta e ktij pretendimi. Pr kt problem, Gjykata Kushtetuese ka krijuar nj praktik t konsoliduar, dhe ka pranuar se mosnjoftimi i rekursit dhe si rrjedhoj e tij, mospasja dijeni pr gjykimin n Gjykatn e Lart e mosrealizimi i mbrojtjes pr kt shkak, e bjn procesin gjyqsor t parregullt n aspektin kushtetues. Arsyetimi i shumics q rrzon krkesn e krkueses duke iu referuar nenit 12 t Kodit t Procedurs Civile m duket i gabuar. Prmbajtja e ksaj dispozite ka t bj me barn e provs si nj detyrim pr paln q pretendon nj t drejt n lidhje me thelbin e krkess q krkon gjat gjykimit e si e till ajo nuk ka asnj analogji me detyrimet ligjore q ka gjykata pr t zhvilluar nj proces t rregullt pr t cilin duhet t prmbush shum detyrime ligjore. N kto rrethana, Gjykata Kushtetuese duhej t pranonte krkesn dhe t shpallte si t papajtushm me Kushtetutn vendimin q sht br objekt kontrolli. Antar: F. Abdiu -------------------------------------------------------------------------------[1] Neni 12 i Kodit t Procedurs Civile Pala q pretendon nj t drejt, ka detyrim q, n prputhje me ligjin, t provj faktet mbi t cilat bazon pretendimin e saj. fillim i faqes

Vendimi nr. 16, dat 08.06.2006 (V 16/06)

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Xhezair Zaganjori, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 21.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.23 Akti q i prket: K E R K U E S: me prokur. SHPETIM NGJELINA, prfaqsuar nga avokat Maksim Haxhia, PROKURORIA E PERGJITHSHME, n munges.

SUBJEKT I INTERESUAR:

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.531, dat 15.10.2003 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: Shqipris. Nenet 31/c, 33/1, 42, 131/f, 134/g t Kushtetuts t Republiks s

Krkuesi ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimit t msiprm: - Gjykimi n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart sht zhvilluar pa pjesmarrjen e avokatve, gj q ka sjell mohimin e t drejts kushtetuese pr tu mbrojtur, parashikuar n nenin 31/c t Kushtetuts s Republiks s Shqipris; - Mungesa e mbrojtjes, ka ndikuar drejtprsdrejt n objektivitetin e gjykimit t zhvilluar n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Xhezair Zaganjori, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi; V E R E N: Me vendimin nr.15, dat 03.02.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Gjirokastr, krkuesi sht deklaruar fajtor pr veprat penale t Armmbajtjes pa leje e Prodhimit, shitjes dhe mbajtjes s narkotikve, dhe n baz t neneve 278/2, 283/1 dhe 55 t Kodit Penal, sht dnuar me 6 vjet burgim. Mbi ankimin e krkuesit, Gjykata e Apelit Gjirokastr, me vendimin nr.31, dat 26.03.2003 ka vendosur prishjen e vendimit t msiprm, pushimin e shtjes penale n ngarkim t t pandehurit Shptim Ngjelina dhe lirimin e tij t menjhershm nga paraburgimi. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, me vendimin nr.531, dat 15.10.2003 ka vendosur prishjen e vendimit t gjykats s apelit dhe lnien n fuqi t vendimit t dhn nga

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Gjirokastr. N kt gjykim, rezulton t mos ket marr pjes as i pandehuri dhe as mbrojtsi i tij, por vetm prokurori, i cili kishte paraqitur edhe rekursin kundr vendimit t dhn nga gjykata e apelit. Megjithat, n dosje ndodhet nj dftes e komunikimit t rekursit drejtuar Gjykats s Lart, e cila sht nnshkruar nga vllai i t gjykuarit Shptim Ngjelina. N krkesn drejtuar Gjykats Kushtetuese, pretendohet se n gjykimin e zhvilluar n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart sht cenuar rnd e drejta pr proces t rregullt ligjor n kuptimin kushtetues, prandaj vendimi i marr prej asaj gjykate duhet t shfuqizohet si antikushtetues. Sipas krkuesit, parregullsia e procesit t zhvilluar n Gjykatn e Lart qndron kryesisht n mohimin e t drejts s mbrojtjes, duke mos iu dhn mundsia t prfaqsohet me ndihmn e nj mbrojtsi ligjor. Ai thekson se nj gj e till, sht rrjedhoj e mosdijenis s tij pr rekursin dhe ditn e gjykimit t shtjes n kt gjykat. Duke patur parasysh materialet e dosjes gjyqsore si dhe jurisprudencn e Gjykats Kushtetuese n zbatim t standardeve t procesit t rregullt ligjor n kuptim t neneve 42 dhe 131/f t Kushtetuts s Republiks s Shqipris si dhe t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, vlersohet se pretendimi i krkuesit sht i drejt. Gjykata Kushtetuese thekson se veanrisht n procesin penal, barazia e armve, kontradiktoriteti dhe lidhur ngusht me kto, mbrojtja e t pandehurit, garantuar shprehimisht n nenin 31 t Kushtetuts dhe nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, prbjn n vetvete elementt m t qensishm e thelbsor t procesit t rregullt ligjor n kuptimin kushtetues. Prandaj, pr respektimin e ktyre parimeve, gjykata duhet t prmbush me rigorozitet nj sr detyrimesh, mes t cilave, sipas rastit, rndsi t veant paraqet edhe njoftimi i t pandehurit apo mbrojtsit t tij ligjor pr akuzn, ankimin, rekursin, ditn dhe vendin e gjykimit t shtjes, etj. Synim kryesor sht realizimi i nj debati real ndrmjet akuzs dhe mbrojtjes, gj q ndikon pozitivisht dhe n mnyr t drejtprdrejt n zbulimin e s vrtets dhe dhnien e drejtsis nga gjykata me objektivitet e paansi. Kto krkesa kushtetuese e ligjore jan n funksion t mbrojtjes sa m efektive t t pandehurit, pasi prball tij qndron vet shteti, i prfaqsuar n procesin penal nga prokurori q paraqet dhe mbron akuzn kundr tij. Esht detyr e shtetit q t marr masat e duhura pr t garantuar pjesmarrjen n procesin penal t personit t akuzuar ose mbrojtsit ligjor, qoft edhe atij t caktuar kryesisht. Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut ka theksuar disa her se krkesat e msiprme duhet t respektohen jo vetm n shkalln e par, por edhe n shkallt e tjera t gjykimit, veanrisht n rastet kur n kto gjykime parashikohet edhe zhvillimi i debatit me goj.[1] Mbi kt baz, Gjykata Kushtetuese konfirmon q n gjykimet penale t shkalls s par dhe n apel, pra aty ku shtja shqyrtohet n fakt dhe n ligj, pjesmarrja e t pandehurit ose e mbrojtsit ligjor t tij sht n do rast e detyrueshme. Mungesa e t pandehurit apo avokatit t tij, do t onte sipas rastit n shtyrjen e seancs gjyqsore ose n caktimin e nj mbrojtsi kryesisht.[2]

Respektimi i ktyre standardeve n gjykimin q zhvillon Kolegji Penal i Gjykats s Lart nuk mund t jet gjithnj i njjt. Padyshim q ktu merren n konsiderat veorit dhe natyra e gjykimit n Gjykatn e Lart, shqyrtimi i s cils prqndrohet kryesisht n shtje ligjore, n mnyrn e zbatimit t ligjit material dhe procedural nga gjykatat e nivelit m t ult. Pikrisht pr kt arsye, realizimi i mbrojtjes s personit t akuzuar n seancn gjyqsore q mund t zhvillohet n kt gjykat bhet vetm nga mbrojtsi ligjor i tij. Nj mbrojtje e till sht n interes t t pandehurit dhe t dhnies s drejtsis n prgjithsi, pr t ciln nj rol tepr t veant Kushtetuta i ngarkon pikrisht Gjykats s Lart.[3] Prandaj edhe n kt rast, n funksion t garantimit t ksaj mbrojtje, sipas Kodit t Procedurs Penale, ndr t tjera duhet t bhet njoftimi i palve, me qllim q personit t akuzuar t mund ti realizohet nj mbrojtje sa m efektive dhe n kt shkall gjykimi. N ndryshim nga gjykimi q zhvillohet n shkalln e par dhe n apel, mospjesmarrja e mbrojtsit t t gjykuarit n Gjykatn e Lart edhe pas brjes s rregullt t njoftimeve respektive, nuk do t prbnte gjithnj proces t parregullt n kuptimin kushtetues. Por, nse interesat e drejtsis do ta krkonin nj gj t till, athere, mbrojtja e personit t akuzuar, qoft edhe kryesisht, n kuptim t nenit 6/3c t Konvents, do t ishte mse e nevojshme edhe n kt shkall t gjykimit.[4] N kt kuptim, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut ka vn n dukje se n funksion t mbrojtjes s t pandehurit, kur vlersohet se ekziston interesi i drejtsis n kuptim t nenit 6/3 shkronja c t Konvents, gjykata nuk mund t mjaftohet t ofroj ndihm ligjore vetm nse personi i akuzuar nuk ka mjete t mjaftueshme financiare pr nj gj t till, por edhe ta caktoj at vet kryesisht, sepse avokati zyrtar mund t vdes, t smuret rnd, t ket nj problem tjetr ose ti shmanget detyrs. N rast se autoritetet vihen n dijeni pr kt, ato duhet ta zvendsojn, ose ta detyrojn t kryej detyrn T bsh interpretim kufizues, do t thot t arrish n rezultate t paarsyeshme, t papajtueshme me at q thot shkronja c si dhe me logjikn e nenit 6 n trsi; pra ndihma juridike rrezikon t mbetet nj fjal boshe. [5] Vlersimi, nse ndodhemi para interesit t drejtsis ose jo n gjykimin q do t zhvillohet n Gjykatn e Lart, varet sipas rastit nga natyra e shtjes, nga subjekti q ka paraqitur rekursin dhe kompleksiteti apo vshtirsia e problemeve ligjore t parashtruara n t, nga lloji dhe masa e dnimit q rrezikon t jepet ndaj t akuzuarit n krahasim me vendimet e dhna nga gjykatat m t ulta, etj. Ajo varet gjithashtu edhe nga vendi, roli dhe detyrat q kryen nj gjykat e till n do vend t veant. N kt kuadr, theksohet se ndihma ligjore sht veanrisht e rndsishme n vendet ku e drejta e aksesit n kto gjykata mund t realizohet vetm nprmjet avokatit mbrojts[6] ose legjislacioni procedural respektiv nuk parashikon mundsin e kundrrekursit nga ana e pals kundrshtare. Prsa m sipr, Gjykata Kushtetuese vlerson se interesat e drejtsis krkojn detyrimisht realizimin e mbrojtjes, qoft edhe me avokat t caktuar kryesisht, t t akuzuarit q gjykohet nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart mbi bazn e rekursit t paraqitur nga prokurori, n t cilin, ndr t tjera krkohet nj rndim i dukshm i pozits s tij, n krahasim me vendimin e dhn pr kt shtje nga gjykata e apelit.[7]

N rastin n shqyrtim, krkuesit, nj e drejt e till nuk i sht garantuar n Gjykatn e Lart. Gjykata e apelit ka vendosur pushimin e shtjes dhe lirimin e tij t menjhershm nga paraburgimi. N gjykimin q ka zhvilluar pas rreth 7 muajsh Kolegji Penal i Gjykats s Lart mbi bazn e rekursit t prokurorit, nuk ka marr pjes as i pandehuri dhe as mbrojtsi i tij. Ky kolegj praktikisht ka vlersuar vetm pretendimet e prokurorit t paraqitura n rekurs dhe n seanc, n t cilat sht krkuar deklarimi fajtor dhe dnimi me burgim i t pandehurit. Pala e akuzuar, konkretisht mbrojtja e saj, nuk ka patur mundsi t shprehet pr asnj nga kto pretendime. N kto kushte, qartazi, nuk sht respektuar parimi i barazis s armve dhe kontradiktoritetit, e pr pasoj sht cenuar rnd e drejta e mbrojtjes s krkuesit. Gjykata Kushtetuese mon se prputhja me krkesat e procesit t rregullt ligjor n kuptimin kushtetues, t garantuara n nenet 31/1, 42 t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, Kolegji Penal i Gjykats s Lart duhej t kishte verifikuar arsyet e mosparaqitjes dhe m pas, n funksion t ktij verifikimi, duhej t kishte vendosur shtyrjen e seancs gjyqsore ose edhe mbrojtjen e krkuesit me avokat t caktuar kryesisht. Pretendimi tjetr i krkuesit pr munges t objektivitetit n shqyrtimin e shtjes nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart nuk mund t analizohet hollsisht, pasi vet krkuesi e arsyeton kt si pasoj e cenimit t s drejts s mbrojtjes n gjykim, gj q pranohet nga ana e ksaj gjykate. Si prfundim, Gjykata Kushtetuese arrin n konkluzionin se procesi n ngarkim t krkuesit i zhvilluar n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart, ka qen i parregullt n kndvshtrimin kushtetues. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 131 shkronja f dhe 134/1 shkronja g t Kushtetuts si dhe t neneve 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, V E N D O S I: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit nr.531, dat 15.10.2003 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr rishqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare. --------------------------------------------------------------------------------

[1] Shih ndr t tjera shtjen Alimena kundr Italis, n A.195-D, dt.19.02.1991, cituar n vendimin e Gjykats Kushtetuese nr.19/2003. [2] Shih vendimin e Gjykats Kushtetuese nr.33/2003 [3] Shih vendimin e Gjykats Kushtetuese nr.25/2003 [4] Shih Pakelli kundr Gjermanis n Pr nj rend publik Evropian, Tiran 2001, fq.816 [5] Shih Artico kundr Italis n Pr nj rend publik Evropian, Tiran 2001, fq.805. Pikrisht mbi kt baz konkludohet se z.Artico nuk i ishte siguruar mbrojtje efektive n Gjykatn e Kasacionit, gj q kishte dmtuar realisht t akuzuarin. [6] Shih RD kundr Polonis, Vendimi dt.18.03.2002, paragrafi 50,51. [7] Shih vendimet e Gjykats Kushtetuese nr.21, dt.20.09.2005; nr.23, dt.13.10.2005 dhe nr.24, dt.26.10.2005 fillim i faqes

Vendimi nr. 17, dat 22.06.2006 (V 17/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Sokol Sadushi, Petrit Plloi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 21.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.13 Akti q i prket: K E R K U E S: PELLUMB GAE, prfaqsuar nga Aleks Likaj, me prokur dhe ky i fundit nga avokate Vjollca Urui, me prokur. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. LUTFI HAMITI, YLLKA BEGA, BESNIK KRYTHA, NATASHA AUSHAJ, ZHANETA HARUNI, IRMA JAZO, VIOLETA ROBAJ, prfaqsuar nga avokat Piro Dautaj e Ferjat Janushaj, me prokur. 2. TEUTA XHERHAU, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.1477, dat 30.10.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Vlor; nr.188, dat 24.06.2003 t Gjykats s Apelit Vlor dhe nr.1052, dat 14.05.2004 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

Krkuesi Pllumb Gae, ka parashtruar kto shkaqe pr papajtueshmrin me Kushtetutn t vendimeve t kundshtuara: Gjykimi sht br n munges, pa njoftim dhe pa marr dijeni pr seancat gjyqsore, duke cenuar t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor, sipas nenit 42 t Kushtetuts. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Petrit Plloi, prfaqsuesin e krkuesit, t subjekteve t interesuara, dhe shqyrtoi shtjen n trsi; V E R E N: Me vendimin nr.1477, dat 30.10.2002, mbi fazn e dyt t pjestimit t pasuris s paluajtshme, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Vlor, ka pranuar padin duke iu ln n natyr paditsave pronn e paluajtshme, dhe konkretisht dhomat 6-10 t ish-Repartit t Drurit t Ndrmarrjes Artistike, Vlor, si dhe detyrimin e paditsave tu paguajn solidarisht t paditurve, kundrvleftn e pjess takuese n shumn 528.750 lek, pr secilin. Mbi apelimin e t paditurve, Gjykata e Apelit Vlor, me vendimin nr.188, dat 24.06.2003, ka vendosur lnien n fuqi t vendimit t msiprm t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Vlor. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, me vendimin nr.1052, dat 14.05.2004, ka vendosur mospranimin e rekursit t paraqitur nga t paditurit. N krkesn drejtuar Gjykats Kushtetuese, krkuesi Pllumb Gae ka pretenduar se, vendimet e msiprme jan rezultat i nj procesi t parregullt ligjor, pasi nuk ka patur dijeni pr gjykimet e bra, dhe shtja sht shqyrtuar n munges t tij. Krkuesi ka pretenduar se njoftimi i tij nprmjet shpalljes ka qen i parregullt. Gjykata Kushtetuese vlerson se pretendimet e msiprme, duhet t analizohen n kuadr t standardeve t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor, parashikuar n nenin 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe n nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. N kt vshtrim, Gjykata konstaton se, e drejta palve pr t qen t pranishm si dhe pr tu mbrojtur, n proces gjyqsor, jan aspekte t rndsishme t procesit t rregullt gjyqsor n kuptimin kushtetues. Pr rastin n shqyrtim, konstatohet se n gjykimet e zhvilluara nga gjykatat e zakonshme, krkuesi bashk me tre persona t tjer, kan qen me cilsin e t paditurit. Ndrsa tre t paditurit e tjer kan marr pjes n kto gjykime, krkuesi ka qen n munges. Si rezulton nga materialet e shtjes, q nga viti 1992 e n vazhdim, krkuesi sht me banim n Republikn Italiane, me adres t paditur. N kto kushte, pr njoftimin e tij me cilsin e t paditurit, n gjykimin me objekt pjestimin e pasuris s paluajtshme, gjykatat kan proceduar n baz t dispozits s msiprme t Kodit t Procedurs Civile, duke aplikuar njoftimin me shpallje, njoftim, i cili sipas ksaj dispozite, konsiston n

afishimin e nj kopje t aktit n gjykatn e rrethit gjyqsor, si dhe n vendin e afishimit t qendrs administrative ku ka patur vendbanimin i thirruri. Ka rezultuar gjithashtu se njoftimet me shpallje jan realizuar n pajtim me nenin 133 t Kodit t Procedurs Civile. Konkretisht, jan br shpallja dat 14.03.2002 pr gjykimin n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Vlor, pr fazn e par t pjestimit t pasuris; shpallja dat 18.09.2002 pr gjykimin n Gjykats e Rrethit Gjyqsor Vlor t fazs s dyt t pjestimit; shpallja dat 14.05.2003 pr gjykimin n Gjykatn e Apelit Vlor. Pr pasoj, Gjykata konkludon se duke qen me banim t paditur jasht shtetit, me t drejt, gjykatat e zakonshme kan zgjedhur si mnyr njoftimi at me shpallje, si parashikon neni 133 i Kodit t Procedurs Civile. Prve ksaj, krkuesi ka pretenduar se ai nuk ka marr dijeni pr datn e gjykimeve t zhvilluara. Edhe ky pretendim duhet t shqyrtohet i lidhur me rrethann q kan pranuar gjykatat, sipas t cils, krkuesi q nga viti 1992 e n vazhdim jeton jasht shtetit me banim t paditur. Pr pasoj, gjykata ka qen e detyruar, q pr njoftimin e krkuesit t aplikoj njoftimin me ann e shpalljes si u prmend m sipr. Kjo mnyr njoftimi prezumon njoftimin e t interesuarit, prderisa nuk vrtetohet parregullsia e ktij njoftimi. Nga ana e tij, krkuesi nuk arriti t provoj ndonj parregullsi n mnyrn e njoftimit me shpallje. Prandaj, vetm fakti se krkuesi ka qen n munges n proceset e zhvilluara, kur njoftimi me shpallje prezumon marrjen dijeni pr datn e gjykimit, nuk mund t konkludohet se vendimet e atakuara jan rrjedhoj e nj procesi t parregullt ligjor. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI: - Rrzimin e krkess. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

Vendimi nr. 18, dat 23.06.2006 (V 18/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Fehmi Abdiu, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kristofor Pei, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 28.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.21 Akti q i prket:

K E R K U E S: SALIE, LEFTA SHISHMANI; EDUARD, RUDINA SHMILI, prfaqsuar nga Hafete Gjino dhe avokat Agim Tartari, me prokur. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. MERIBAN, DONIKA, ENGJELL, RUSTEM, PELLUMB, TEFIK, XHULJETE MYTEVELI; FILLORETE SALIAJ, VIOLETA TOPI, ROMEO PAPANAUMI E FATRI SHISHMANI, prfaqsuar nga avokatt Enise Kurteshi e Shefqet Mui, me prokur. 2. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, KORE, n munges. O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.1098, dat 07.07.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: Nenet 42, 131/f e 134 t Kushtetuts t Republiks s Shqipris.

Krkuesit, parashtrojn kto shkaqe pr shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit t msiprm: 1. Nuk jan ven n dijeni q pala e interesuar ka ushtruar rekurs kundr vendimit t gjykats s apelit dhe pr kt shkak, nuk kan marr pjes n gjykimin n Gjykatn e Lart; - Sipas praktiks s Gjykats Kushtetuese, gjykimi i shtjes n Gjykatn e Lart, n munges t pals dhe pa e njoftuar at e bn procesin t parregullt. 2. Megjithse Gjykata e Lart shprehet n vendim se gjykatat kan zbatuar gabim ligjin, n t vrtet bhet fjal vetm pr vlersim rrethanash, t cilat jan n kompetenc t gjykatave m t ulta dhe Gjykata e Lart nuk sht kompetente pr t shqyrtuar shtje fakti. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, prfaqsuesit e krkuesve, t subjekteve t interesuara, dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Me vendim t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave Kor, krkuesve Salie Shishmani, etj., u sht njohur pronsia dhe u sht kthyer nj shtpi banimi, n t ciln q nga viti 1963 kan banuar si pronar personat e interesuar. Kjo banes, iu sht dhn ktyre t fundit si kompensim pr nj shtpi t shpronsuar.

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kor, me vendimin nr.1439, dat 09.07.2003, ka vendosur rrzimin e padis s ngritur nga personat e interesuar, Meriban Myteveli, etj. Gjykata e Apelit Kor, me vendimin nr.332, dat 11.12.2003, ka ln n fuqi vendimin e gjykats s rrethit. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.1098, dat 07.07.2005, ka vendosur ndryshimin e t dy vendimeve dhe pranimin e padis. Gjykata Kushtetuese vlerson se shkaqet e ngritura nga krkuesit hyjn n rrethin e shtjeve q duhet ti nnshtrohen kontrollit kushtetues pr t par nse jan respektuar kriteret dhe parimet e procesit t rregullt ligjor. Mosnjoftimi i rekursit pals tjetr sht nj nga shkaqet q e bn procesin t parregullt, por, si pr t gjitha rastet e tjera, edhe ky fakt, duhet t provohet q ka ekzistuar dhe jo vetm t pretendohet si i till. Nisur nga rrethanat e shtjes, nga mnyra e parashtrimit t pretendimeve dhe materialet e administruara pr kt shtje, Gjykata Kushtetuese mon se krkuesit nuk arritn t provojn pretendimet e tyre pr mungesn e komunikimit t rekursit. Paraqitja prej tyre e aktit t ekspertimit grafik pr t vrtetuar falsitetin e nnshkrimit, pr rastin konkret, nuk prbn prov. Kjo pr faktin se ekspertimi nuk sht krkuar n mnyrn e prcaktuar n ligj dhe se sht kryer mbi bazn e nj fotokopje dhe jo dokumentit origjinal. Lidhur me kt, ka rndsi fakti q n lajmrimmarrjen e aktit gjyqsor m dat 21.04.2004, prve npunsit t gjykats, ka nnshkruar edhe postieri q ka komunikuar aktin, i cili duke e kthyer t firmosur nga marrsi mban prgjegjsi pr mnyrn e njoftimit. Pr t vrtetuar pretendimet e tyre, krkuesit i referohen dy vendimeve t Gjykats Kushtetuese nr.152, dat 05.07.2002 dhe nr.92, dat 13.05.2002, duke e konsideruar t parin rast t njjt dhe t dytin si t ngjashm me shtjen n shqyrtim. N lidhje me kt, Gjykata Kushtetuese, mon se referimi n vendimin nr.92, q bhet nga krkuesit sht i gabuar, sepse rrethanat dhe kushtet e shtjes jan t ndryshme. Prsa i prket vendimit nr.152, q krkuesit e konsiderojn rast t njjt, ai n fakt sht rast i ngjashm, por duhet mbajtur parasysh se prve pretendimit pr mosnjoftim t krkuesit, pala kishte paraqitur edhe nj aktekspertimi t realizuar n rrug private, nga i cili rezultonte se nnshkrimi n aktin e njoftimit ishte i falsifikuar. N dallim nga shtja n shqyrtim ku njoftimi sht br n emr t njrit nga krkuesit, n rastin ku bhet referimi, njoftimi ishte n emr t avokatit t pals, i cili u pyet si dshmitar nga Gjykata Kushtetuese, gj q nuk mund t bhet pr t pyetur me kt cilsi njrin nga krkuesit. N rrethanat q paraqitet shtja, Gjykata Kushtetuese mon se krkuesve nuk u sht mohuar padrejtsisht pjesmarrja n gjykimin n Gjykatn e Lart dhe njkohsisht e drejta e mbrojtjes. N lidhje me pretendimin tjetr t krkuesve se Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka br vlersim rrethanash e faktesh, Gjykata Kushtetuese mon se ai sht i pabazuar. Nga referimi n vendimin e Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, objekt krkese, rezulton se argumentet e prdorura jan n pajtim me konkluzionin e arritur se vendimi i gjykats s rrethit dhe ai i apelit jan rrjedhoj e zbatimit t gabuar t ligjit.

N kt rast, Kolegji Civil i Gjykats s Lart, nuk ka br tjetr, ve se sht shprehur se si duhet kuptuar e zbatuar ligji n shtjen n shqyrtim, gj q sht n kompetencn e tij. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t nenit 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Rrzimin e krkess. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare. fillim i faqes Vendimi nr. 19, dat 19.06.2006 (V 19/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Kujtim Puto, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 27.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.19 Akti q i prket: K E R K U E S: BETHANY CHRISTIAN SERVICE - ALBANIA, prfaqsuar nga avokat Lulzim Koka, me prokur. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. TRASHEGIMTARET E YLLI VENXHES, prfaqsuar nga avokatt Alban aushi e Gent Ibrahimi, me prokur. 2. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, KORE, n munges. 3. MEDIKAL AMBASADOR INTERNATIONAL, ALBANIA, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.153, dat 21.05.2003 t Gjykats s Apelit Kor dhe nr.277, dat 17.02.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: Nenet 42, 131/f t Kushtetuts t Republiks s Shqipris.

Krkuesi ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve t msiprme: - Gjykimi i shtjes n Gjykatn e Apelit Kor sht zhvilluar pa pranin e tij dhe vendimi sht dhn n munges, megjithse ai e ka vn n lvizje at gjykat; - Sipas nenit 460/4 t Kodit t Procedurs Civile, Gjykata e Apelit Kor, ishte e detyruar t bnte njoftimin e drejtprdrejt t palve dhe t mos mjaftohej vetm me shpalljen e lists s gjyqeve; - Kolegji Civil i Gjykats s Lart, nuk ka detyr t shqyrtoj faktet, por t vlersoj ligjin mbi bazn e fakteve t pranuara nga gjykatat e rrethit dhe t apelit. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kujtim Puto, prfaqsuesin e krkuesit q u shpreh pr pranimin e krkess, prfaqsuesit e subjekteve t interesuara q krkuan rrzimin e krkess, dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kor, me vendimin nr.912, dat 24.06.1999, ka vendosur pranimin e pjesshm t padis s subjekteve t interesuara, trashgimtarve t Ylli Venxhs dhe ndryshimin e vendimit nr.743, dat 31.03.1995 t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave, pran Bashkis Kor, duke e konsideruar siprfaqen prej 1800 m2 truall t lir. Gjykata e Apelit Kor, n rigjykim, me vendimin nr.153, dat 21.05.2003, e ka ln n fuqi vendimin e gjykats s rrethit gjyqsor. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.277, dat 17.02.2005, ka ln n fuqi vendimin e gjykats s apelit. Gjykata Kushtetuese duke e prqndruar kontrollin brenda kompetencave t veta, konstaton, se n shtjen n shqyrtim, sht cenuar parimi i parashikuar n nenin 42 t Kushtetuts pr nj proces t rregullt ligjor si dhe ai i barazis s mjeteve (gjykimi i drejt), parashikuar n nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, nga prmbajtja e t cilit, del se secila pal, duhet t ket njlloj mundsi t barabarta pr t marr pjes n gjykim si dhe pr trajtim t barabart prej gjykats. Si rezulton nga procesverbali i seancs gjyqsore t dats 07.05.2003 t Gjykats s Apelit Kor, jan thirrur dhe nuk jan paraqitur n gjykim t paditurit, ndrmjet t cilve edhe krkuesi Bethany Christian Service Albania. Po sipas ktij procesverbali, t paditurit kan dijeni me shpallje, pra jo me njoftim t drejtprdrejt si krkon neni 460/4 i Kodit t Procedurs Civile pr rastet e shtjeve me rigjykim. Procesverbali i seancs gjyqsore, konfirmon se krkuesit, njoftimi i drejtprdrejt, nuk i sht br as pr seancn e gjykimit t dats 21.05.2003, n t ciln sht prfunduar shqyrtimi i shtjes. Kshtu, gjykata e apelit nuk ka prmbushur detyrimet e saj, q rrjedhin nga Kodi i Procedurs

Civile, dhe ka cenuar t drejtat e krkuesit n at proces. Ajo ka dgjuar vetm pretendimet e njrs pal, ndrsa krkuesit nuk i sht dhn mundsia q t bnte mbrojtjen e tij para gjykats duke paraqitur provat e argumentet e veta rreth objektit t krkess si dhe rreth pretendimeve t palve t tjera n gjykim. Shkeljet ligjore t Gjykats s Apelit Kor, t cilat prbjn njkohsisht edhe cenim t parimeve kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor, n kuptim t nenit 42/1 t Kushtetuts, nuk u korrigjuan as nga Kolegji Civil i Gjykats s Lart. Ky i fundit, nuk i ka dhn prgjigje pretendimit t ngritur nga krkuesi n rekurs pr mosnjoftimin e tij nga gjykata e apelit dhe zhvillimin e gjykimit n munges. Pr kt problem, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, n nj shtje t saj shprehet se Prania e palve n nj proces civil ..., sht nj karakteristik e rndsishme e garancive t parashikuara n nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. N lidhje me shtjet civile, gjykata ka vendosur se kjo sht veanrisht e rndsishme kur probleme t nj natyre faktike ose personale jan vn n loj....[1] Pretendimet e subjekteve t interesuara, trashgimtarve t Ylli Venxhs, sipas t cilave, krkuesi nuk i ka shterrur mjetet juridike pr mbrojtjen e t drejtave t tij sepse pretendimet vetm sa i ka ngritur formalisht n Gjykatn e Lart, por nuk ka br mbrojtjen e tyre n seanc ku nuk sht paraqitur, nuk mund t shrbejn si baz pr rrzimin e krkess. Neni 42 i Kushtetuts, ashtu si edhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, nuk e kushtzojn plotsimin e standardeve pr nj proces t rregullt nga gjykatat me paraqitjen e detyrueshme t palve n gjykim apo me nivelin e realizimit t mbrojtjes nga ana e ktyre t fundit. N rastin n shqyrtim pranohet q krkuesi ka br rekurs n Gjykatn e Lart, kundr vendimit t gjykats s apelit ku ka parashtruar shkaqet pr prishjen e atij vendimi. Nga kto shkaqe e pretendime ai nuk sht trhequr edhe pasi ia ka paraqitur me shkrim Gjykats s Lart. Kjo e fundit, ka n kompetenc t zhvilloj gjykimin e shtjes edhe pa pranin e palve duke respektuar rregullat procedurale dhe duke u bazuar n shkaqet e parashtruara n rekurs. Mosparaqitja e palve n seanc n Gjykatn e Lart nuk mund t justifikoj shkeljet kushtetuese t bra n gjykatn e apelit, aq m tepr q kjo e fundit, ndryshe nga Gjykata e Lart, ka n kompetenc t administroj e vlersoj provat drejtprdrejt. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI: - Shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve nr.153, dat 21.05.2003 t Gjykats s Apelit Kor dhe nr.277, dat 17.02.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

- Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Gjykatn e Apelit Kor. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

-------------------------------------------------------------------------------[1] Vendimi Krombach kundr Francs, dat 03.02.2001 fillim i faqes

Vendimi nr. 20, dat 11.07.2006 (V 20/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kristofor Pei, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 21.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.22 Akti q i prket: K E R K U E S: 1. KOMITETI SHQIPTAR I HELSINKIT, prfaqsuar nga zoti Njazi Jaho, me autorizim. 2. AVOKATI I POPULLIT, prfaqsuar nga zoti Ermir Dobjani. 3. GRUPI SHQIPTAR I TE DREJTAVE TE NJERIUT, prfaqsuar nga znj. Elsa Ballauri. SUBJEKT I INTERESUAR: KESHILLI I MINISTRAVE I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga zoti Enkelejd Alibej, me autorizim. O B J E K T I: 1. Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve t Kshillit t Ministrave nr.43, dat 27.01.2006 Pr shmangien e nepotizmit dhe ndikimin e pushtetit n rekrutimin dhe karriern e personelit t administrats publike; nr.44, dat 27.01.2006 Pr shmangien e nepotizmit n administratn publike dhe nr.48, dat 27.01.2006 Pr disa shtesa n Vendimin e Kshillit t Ministrave nr.205, dat 13.04.1999 Pr miratimin e dispozitave zbatuese t Kodit Doganor n Republikn e Shqipris, t ndryshuar; 2. Pezullimin e vendimeve t msiprme t Kshillit t Ministrave.

BAZA LIGJORE: Nenet 17, 18, 49, 107, 116, 118, 131/c, 134/dh t Kushtetuts t Republiks s Shqipris; nenet 27-31 e 45 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris si dhe nenit 24 t ligjit nr.8454, dat 04.02.1999 Pr Avokatin e Popullit. Krkuesit kan parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimeve t msiprme: 1. N t tre vendimet e Kshillit t Ministrave jan kufizuar pa ligj t drejtat e njeriut t parashikuara n Kushtetut duke u shkelur parimi i barazis para ligjit, parimi i mosdiskriminimit si dhe e drejta e punonjsve pr t fituar mjetet e jetess me pun t ligjshme q e zgjedhin ose e pranojn vet (nenet 17, 18 dhe 49 t Kushtetuts); - Nga prmbajtja e dispozitave kushtetuese del se sht vetm Kuvendi q vlerson nse pr shkak t nj interesi publik ose n mbrojtje t t drejtave t t tjerve mund t kufizohen kto t drejta, duke iu prmbajtur kritereve sipas nenit 17 t Kushtetuts. 2. Nga dispozitat konkrete t ligjeve ku mbshteten vendimet, nuk rezulton q Kshilli i Ministrave t jet ngarkuar me nxjerrjen e akteve nnligjore pr t kufizuar t drejtat e shtetasve, pr shkak t lidhjeve t tyre familjare, t gjinis ose t krushqis; - Neni 9 i Kodit t Puns ku sht mbshtetur vendimi nr.43, ndalon do lloj diskriminimi prfshir edhe at pr lidhje familjare. 3. Prmbajtja e vendimeve t Kshillit t Ministrave vjen ndesh me krkesat e nenit 107 t Kushtetuts pr caktimin e npunsve n administratn publike dhe garancit e qndrimit n detyr; - Kshilli i Ministrave u ka dhn ktyre vendimeve efekte prapavepruese. Ato caktojn rregulla edhe pr marrdhnie q kan lindur para hyrjes n fuqi t tyre si dhe t ligjeve ku ato jan bazuar. 4. Vendimet e Kshillit t Ministrave jan nj rast i pastr diskriminimi pr arsye t lidhjeve familjare. Masa e largimit nga puna nuk sht n proporcion me synimin q krkohet t arrihet dhe q sht lufta kundr korrupsionit. Ligji pr etikn dhe ai pr konfliktin e interesave mjaftojn pr kontrollin e metodave abuzive e korruptive. Prfaqsuesi i subjektit t interesuar parashtroi kto shkaqe, sipas t cilave vendimet e Kshillit t Ministrave jan n pajtim me Kushtetutn: 1. Qllimi i nxjerrjes s vendimeve diktohet nga kushtet aktuale t gjendjes s korrupsionit n dogana e tatime. Ato jan n prputhje me frymn dhe qllimin e legjislacionit n fuqi, kryesisht me ligjin pr etikn dhe konfliktin e interesave, duke detyruar dhe br t zbatueshme kufizimet e vendosura n kto ligje. 2. Vendimet jan nxjerr duke respektuar kushtet e delegimit t nenit 118 t Kushtetuts, nga organi i autorizuar dhe pr shtje t prcaktuara nga ligji.

3. Nuk krijohen situata diskriminuese pr faktin se ekzistojn kushte t ndryshme si pr kategorit e fushave ku shtrihen vendimet e Kshillit t Ministrave ashtu edhe pr personat e veant. N t dy rastet nuk kemi t bjm me kushte t njjta, prandaj nuk cenohet barazia para ligjit. 4. Shprehja vetm me ligj n nenin 17 t Kushtetuts nuk duhet kuptuar vetm me ligj t Kuvendit, por edhe n baz t ligjit. Kjo sht shkronja dhe fryma e dispozits, sepse ligji nuk shterron nj shtje t caktuar dhe mund tu lejoj shkall diskrecioni organeve zbatuese. 5. Vendimet kan adoptuar standarde kufizuese pr lidhjet familjare, bazuar n nj prligje t arsyeshme dhe objektive, n propocion me gjendjen q i ka krijuar, pr interes publik dhe pa tejkaluar kufizimet e Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kristofor Pei, prfaqsuesit e, krkuesve, t subjektit t interesuar, dhe bisedoi shtjen n trsi; V E R E N: Shkaqet e parashtruara nga krkuesit evidentojn probleme t kontrollit kushtetues n aspektin e pajtueshmris s akteve normative me Kushtetutn dhe marrveshjet ndrkombtare. Gjat shqyrtimit t shtjes, Gjykata Kushtetuese vlersoi t bazuar krkesn pr pezullim t zbatimit t vendimeve t Kshillit t Ministrave deri n nj vendim prfundimtar t Gjykats Kushtetuese dhe me vendimin e dats 21.03.2006, vendosi pezullimin e tyre. Gjithashtu, ajo mon se analiza e shtjeve q dalin n funksion t kontrollit kushtetues t ktyre akteve normative lidhet me faktin nse vendimet e kundrshtuara kufizojn t drejtat e njeriut dhe nse ato jan n pajtim me Kushtetutn dhe Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Pr kt, sht e nevojshme q t analizohen nj sr dispozitash t Kushtetuts q trajtojn drejtprsdrejti problemet e ngritura ose t lidhura me to dhe sidomos nenet 4, 17, 18, 49 t Kushtetuts. Neni 49 i Kushtetuts ka kt prmbajtje: 1. Secili ka t drejt t fitoj mjetet e jetess me pun t ligjshme, q e ka zgjedhur ose pranuar vet. Ai sht i lir t zgjedh profesionin, vendin e puns, si dhe sistemin e kualifikimit t vet profesional. 2. T punsuarit kan t drejtn e mbrojtjes shoqrore t puns. E drejta pr pun q garanton neni 49/1 i Kushtetuts, prfshin zgjedhjen e profesionit, vendin e puns dhe sistemin e kualifikimit profesional, me qllim sigurimin e mjeteve t

jetess n mnyr t ligjshme. Zgjedhja e profesionit, si parashikohet nga dispozita kushtetues, sht nj e drejt e individit n sensin, q ai i prkushtohet nj veprimtarie pr t siguruar mjetet e jetess. Kjo e drejt e individit pr t prfituar me pun t ligjshme, fiton rndsi edhe nga pikpamja sociale, pasi puna si profesion sht nj vler edhe pr kontributin q i sjell shoqris n trsi. E drejta pr pun dhe liria e profesionit nnkupton do veprimtari t ligjshme q sjell t ardhura dhe q nuk ka afat t prcaktuar, me prjashtim t rregullimeve t veanta ligjore. N kt kuptim, veprimi i organeve shtetrore q sjell pasoja t drejtprdrejta n pengimin e veprimtaris profesionale, prbn cenim t ksaj lirie veprimi. Garancia q i jep Kushtetuta individit lidhur me t drejtn pr pun dhe lirin e profesionit, ka si qllim mbrojtjen e tyre nga kufizimet e paprligjura t shtetit. Liria e profesionit nuk sht thjesht nj e drejt pr t patur nj vend pune. Ajo nuk duhet kuptuar si e drejt sociale, por dhe si liri negative q nuk lejon ndrhyrjen ose pengimin e shtetit, gjat ushtrimit t saj. Prcaktimi q i bn neni 49 i Kushtetuts t drejts pr pun duhet t merret n kuptim t dyfisht. Ajo prbn nj detyrim pozitiv q krkon angazhimin shtetror pr t krijuar kushte t prshtatshme pr realizimin e nj t drejte t till, por edhe detyrim negativ, i cili krkon mosndrhyrjen e shtetit pr t cenuar kt t drejt. N kt mnyr e trajton t drejtn pr pun edhe doktrina kushtetuese, duke theksuar se liria pr pun mbrohet nga rregullimet kushtetuese.[1] 2. Sipas nenit 17 t Kushtetuts, t drejtat dhe lirit e individit mund t kufizohen vetm me ligj. Gjykata Kushtetuese vlerson se n radh t par duhet t sqarohet se, kuptohet me termin ligj. Kjo pr faktin se n kundrshtim me pretendimet e krkuesve, subjekti i interesuar argumenton, se me fjaln ligj, duhet t nnkuptohen t gjitha aktet normative, pra kjo shprehje duhet kuptuar nga dhe n baz t ligjit. Duke iu referuar prmbajtjes s nenit 17 t Kushtetuts, Gjykata Kushtetuese mon se kjo dispozit, n mnyrn se si sht formuluar, nuk i ka ln mundsi delegimi ndonj organi tjetr prve Kuvendit si organ prfaqsues. Qllimi i ktij neni sht, q n rastin e kufizimeve, jo vetm q duhet t respektohen kriteret e tjera t caktuara n t, por n mnyr q garancit t jen sa m t plota, kompetent duhet t jet vetm nj organ dhe pikrisht, organi m i lart ligjvns. Shprehja vetm me ligj ka kuptimin q n rast se sht i nevojshm kufizimi i nj t drejte t parashikuar n Kushtetut, ather ky vlersim sht n diskrecion vetm t ligjvnsit dhe jo t organeve t tjera, prfshir edhe Kshillin e Ministrave. Rastin e delegimit t kompetencave Qeveris pr aktet me fuqin e ligjit, Kushtetuta e ka shprehur n nenin 101 duke prcaktuar edhe kriteret prkatse t nj rregullimi t till, gj q nuk e ka br n nenin 17. Termi ligj i prdorur n Kushtetut dhe n prgjithsi n legjislacion, ka raste q nnkupton nj interpretim t gjer duke prfshir dhe aktet nnligjore. Kjo ka t bj me

rastet q u prkasin rregullimeve t prgjithshme, q nnkuptojn prdorimin e fjals ligj n kuptim t legjislacionit ose t s drejts dhe jo t aktit t organit ligjvns. Pr t prcaktuar nse ndodhemi para njrit ose tjetrit variant, rndsi ka t sqarohet konteksti, nga i cili del qllimi i norms. Nisur nga konteksti, fjala ligj, n nenin 17 t Kushtetuts, nuk ka t njjtin kuptim me at t prdorur n nenin 18 barazia para ligjit. Kjo shprehje e fundit identifikohet me t drejtn n prgjithsi, ndrsa e para t referon n kompetencn e nj organi t vetm. Konteksti n t ciln sht prdorur shprehja vetm me ligj nuk lejon q t bhet interpretim i zgjeruar. Kjo edhe pr faktin se nj interpretim i till i normave kushtetuese mund t bhet vetm n aspektin pozitiv, kur ky interpretim shkon n favor t mbrojtjes s t drejtave dhe jo e kundrta si n rastin n shqyrtim. Kt qndrim ka mbajtur dhe Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut n praktikn e saj.[2] Koncepti i zgjeruar i termit ligj q prdoret n doktrin, nuk vlen pr nenin 17 t Kushtetuts. Shprehja prjashtuese vetm me ligj e prdorur n nenet 11/3 dhe 17 t Kushtetuts, kan t bjn me kufizime t t drejtave dhe kan kuptim t njjt, at t interpretimit t ngusht, n dallim nga dispozitat e tjera ku fjala ligj mund t kuptohet m gjer. N kt prfundim, ve sa u prmend, arrihet edhe duke iu referuar fjals vetm q prmendin nenet 11/3 e 17 t Kushtetuts. Prdorimi i ksaj fjale nuk sht i rastit, por pr t treguar se kufizime t tilla nuk mund t vendosen me ndonj akt tjetr prve ligjit. Gjykata Kushtetuese mon se rregullimi i parashikuar n nenin 17 pr kufizimin e t drejtave dhe lirive vetm me ligj, ka t bj edhe me prcaktimin e kompetencs s nj organi konkret q n kt rast sht vetm Kuvendi. Nj shprehje e till t referon n kompetencn e organit ligjvns dhe nxjerrja e akteve t tjera pr t rregulluar marrdhnie t tilla, cenon kompetencat e ktij organi. Duke prfunduar analizn e shprehjes vetm me ligj, parashikuar n nenin 17 t Kushtetuts, Gjykata Kushtetuese, vlerson se do interpretim i kundrt, sht padyshim nj zhvleftsim i garancis q jep Kushtetuta pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t njeriut dhe efektivisht do ti cenonte kto liri e t drejta. 3. Prve sa sipr, vendimet e Kshillit t Ministrave, objekt krkese, i shtrijn efektet edhe pr ato marrdhnie q kan lindur m par. N baz t tyre, personat e punsuar n sektort prkats t prcaktuar n kto vendime, detyrohen t len vendin e puns, nqoftse vrtetohet shkaku i papajtueshmris q ka t bj me lidhjet nepotike apo lidhjet nepotike me pushtetin. Nga prmbajtja e vendimeve t Kshillit t Ministrave nr.43 e 48, del se lidhje nepotike me pushtetin ekzistojn apo lindin kur konkurrentt apo personeli ... kan apo krijojn lidhje nepotike. Kurse n vendimin nr.44, prcaktohet se prbn shkak pr ndrprerjen e marrdhnieve t puns ekzistenca e lidhjeve .... Nga kto shprehje kuptohet se vendimeve u sht dhn fuqi prapavepruese, duke prekur edhe ata punonjs q kan qen n marrdhnie pune para daljes s vendimeve.

Antikushtetutshmria e vendimeve nuk qndron vetm n faktin se vendimet e Kshillit t Ministrave kan efekt edhe pr marrdhniet e krijuara m par, por dhe pr shkak t mosrespektimit t parimit t proporcionalitetit, sepse punonjsve q preken nga kto vendime nuk u sigurohet pun tjetr. Sipas ktij parimi, nga t gjitha mjetet e ndryshme q mund t shfrytzohen pr t arritur nj qllim t ligjshm, autoriteti administrativ duhet t prdor mjetet ligjore m t prshtatshme, me t cilat, mund t arrihet n shkaktimin e padrejtsis m t vogl pr nj individ. Prandaj duhen prdorur vetm mjetet q shkaktojn padrejtsin minimale pr individin dhe me masa sa m pak t dmshme pr t. Kjo nnkupton elementin e dyt t parimit. Ky parim krkon detyrimisht dhe plotsimin e kushtit t tret, sipas t cilit ndrhyrja n t drejtat e individit nuk duhet t jet jasht raportit t qllimeve t aspiruara. N kt mnyr, prfshirja e tre elementeve t domosdoshm krkon, q nj mas ose mjet, duhet t jet i prshtatshm dhe i nevojshm pr t arritur nj qllim t krkuar dhe mjeti e qllimi t qndrojn n prpjestim t arsyeshm. Parimi i shtetit t s drejts ku t mbshtetet nj shtet demokratik, nnkupton sundimin e ligjit dhe mnjanimin e arbitraritetit, me qllim q t arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njerzor, drejtsis dhe siguris juridike. Disa nga elementet e shtetit t s drejts q lidhen me objektin e ktij shqyrtimi kushtetues jan parimi i ndarjes s pushteteve, miratimi i ligjeve n prputhje me Kushtetutn, mbshtetja e veprimtaris s organeve ekzekutive vetm n ligj, kontrolli i administrats, garantimi i t drejtave dhe lirive themelore dhe parimi i siguris juridike. Sipas doktrins, praktikimi i nj profesioni mund t kufizohet nga rregullime t arsyeshme q mund ti atribuohen konsideratave t s mirs s prgjithshme. Situata ndryshon kur shteti drejtohet pr t kontrolluar kushtet objektive t pranimit n nj vend pune. N kto raste, kufizimet jan t lejueshme vetm n terma shum t ngushta dhe t prcaktuara. Prgjithsisht, legjislatori mund t vendos kushte t tilla vetm kur ato nevojiten pr t treguar rreziqe jashtzakonisht shum t mundshme pr interesa t nj rndsie thelbsore t komunitetit.[3] Lidhur me kt, Gjykata Kushtetuese n nj vendim t saj shprehet se Doktrina e s drejts kushtetuese ka pranuar se siguria juridike sht ndr elementet thelbsor t shtetit t s drejts. Kjo siguri presupozon ve t tjerave besueshmrin e qytetarve tek shteti dhe pandryshueshmrin e ligjit pr marrdhniet e rregulluara. Besueshmria ka t bj me faktin se qytetari nuk duhet t shqetsohet vazhdimisht pr ndryshueshmrin dhe pasojat negative t akteve normative q cenojn dhe prkeqsojn nj gjendje t vendosur me akte t mparshme. Nuk do t kishim t bnim me nj rast t garantimit t besueshmris n sistemin e normave juridike nse siguria lidhur me nj situat t caktuar juridike nuk mund t justifikohej dhe nuk mund t mbrohej materialisht.[4] Duke iu referuar rastit konkret, lidhur me rregullimet q bjn tre vendimet e Kshillit t Ministrave prsa i prket efekteve prapavepruese, duhet theksuar se edhe n rast se kto kufizime do t ishin br me ligj, sipas kritereve t nenit 17/1 t Kushtetuts, duhej t zbatoheshin parimet e prmendura m lart.

Prfundimisht, Gjykata Kushtetuese vlerson se krkesa e paraqitur sht e bazuar, duhet t pranohet dhe se vendimet e Kshillit t Ministrave duhen shfuqizuar si t papajtueshme me Kushtetutn. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n baz t neneve 131 shkronja c, 134 shkronjat dh, f t Kushtetuts si dhe t neneve 49 e 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimeve t Kshillit t Ministrave nr.43, dat 27.01.2006 Pr shmangien e nepotizmit dhe ndikimin e pushtetit n rekurtimin dhe karriern e personelit t administrats tatimore; nr.44, dat 27.01.2006 Pr shmangien e nepotizmit n administratn publike dhe nr.48, dat 27.01.2006 Pr disa shtesa n vendimin nr.205, dat 13.04.1999 t Kshillit t Ministrave Pr miratimin e dispozitave zbatuese t Kodit Doganor n Republikn e Shqipris, t ndryshuar. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare. -------------------------------------------------------------------------------[1] Livio Paladini, Diritto Constituzionale, CEDAM, Padova, 1991 [2] Vendimi Delcourt kundr Belgjiks, dat 23.07.1968. [3] Donald P.Kommers The Constitucional Jurisprudence of The Federal Republic of Germany, 2 edit, Duke University Press, Durham and London, 1997 [4] Vendimi nr.26, dat 02.11.2005 i Gjykats Kushtetuese

MENDIM I PAKICS N mbshtetje t nenit 131/2 t Kushtetuts dhe nenit 72/8 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris dhe me qllim t kultivimit n vazhdimsi t mendimit teorik pr kontrollin kushtetues, po trajtoj argumentet dhe shkaqet q evidentojn qndrimin e kundrt me vendimin e shumics, pr t gjitha aspektet e shqyrtimit t shtjes. Shkaqet e parashtruara nga krkuesit si dhe opinionet e paraqitura nga subjekti i interesuar, prekin shtje t pajtueshmris s akteve normative me Kushtetutn. N kt rast duhet t

sqarohen nj seri problemesh t lidhura dhe t ndrvarura nga njri-tjetri, por q konvergojn n dy aspekte kryesore ku duhet prqndruar shqyrtimi dhe kontrolli kushtetues, pr t prcaktuar nse vendimet objekt-krkese, kufizojn t drejtat dhe lirit e njeriut dhe nse vijn ndesh me Kushtetutn dhe Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Sqarimi i ktyre momenteve krkon nj analiz t kujdesshme t pretendimeve dhe argumenteve t ngritura, t lidhura me dispozitat e Kushtetuts q trajtojn drejtprsdrejti kto probleme dhe sidomos, me nenet 17, 18, 49, 107 dhe 118 t Kushtetuts. Nga nj analiz e till, duke u nisur nga qllimi q synohet t arrihet, nga prmbajtja e vendimeve, ballafaqimi i tyre me Kushtetutn dhe ligjet, por edhe nga standardet e gjithpranuara t jurisprudencs kushtetuese, nuk m rezulton q vendimet e Kshillit t Ministrave, objekt krkese, t jen t papajtueshme me dispozita konkrete ose me frymn e Kushtetuts dhe t Konvents, pr kto arsye: 1. Krkuesit kan parashtruar se tre vendimet e Kshillit t Ministrave jan n shkelje t kritereve t nenit 118 t Kushtetuts, pasi ligjet ku jan referuar nuk i japin t drejt ktij organi q t nxjerr akte normative. Ky pretendim nuk ka asnj baz dhe sht spekulativ. Po ti referohesh bazs ligjore t vendimeve, ajo sht e plot, duke respektuar kushtet e delegimit t nenit 118 t Kushtetuts, sepse aktet jan nxjerr nga organi i autorizuar dhe pr shtje t prcaktuara nga ligji. Kshtu, kto vendime mbshteten n nenin 100 t Kushtetuts; n nenin 4 t ligjit nr.8549, dat 11.11.1999 Statusi i npunsit civil; n nenin 3 t ligjit nr.9131, dat 08.09.2003 Pr rregullat e etiks n administratn publike si dhe n nenin 9 t Kodit t Puns. Kurse vendimi nr.48, pr specifikn q ka, pasi ka br shtesa n nj vendim t mparshm t Kshillit t Ministrave, mbshtetet edhe n dispozitat prkatse t Kodit Doganor. Kjo baz ligjore nuk sht thjesht formale. Duke iu referuar neneve prkatse t ligjeve ku mbshteten vendimet, rezulton se ato autorizojn Kshillin e Ministrave t nxjerr akte normative n prputhje me parimet e caktuara n ligj. Neni 4/2 i ligjit pr statusin e npunsit civil, autorizon Kshillin e Ministrave t nxjerr akte nnligjore pr zbatimin e ktij ligji, n prputhje me parimet e prgjithshme t prmendura n t. Neni 3, n pikn 1, pr rregullat e etiks, shkronja dh, prcakton se npunsi i administrats publike, nuk duhet t lejoj q interesat e tij private t bien ndesh me pozitn e tij publike dhe duhet t shmang konfliktin e interesave. Kurse n pikn 2 t ktij neni autorizohet Kshilli i Ministrave t nxjerr rregulla n zbatim t parimeve t treguara n pikn 1. N nenin 4, parashikohet konflikti i interesave, tregohet se sht dhe far prfshin: lidhjet familjare, marrdhnie biznesi ose lidhje politike. N pikn 3 t ktij neni vihet detyr pr npunsin t shmang konfliktin e interesave. N pikn 4, prcaktohet se kandidati, pr tu punsuar n administratn publike, duhet t zgjidh konfliktin e interesit para emrimit t tij. Kurse n nenin 5, prcaktohen kriteret e shmangies s konfliktit t interesave. N nenin 9 t Kodit t Puns, t cilit krkuesit i referohen pjesrisht pr t argumentuar se ky nen nuk lejon diskriminimin pr lidhjet familjare, ka edhe nj prcaktim t till: Dallimet, prjashtimet ose paraplqimet q krkohen pr nj vend pune t caktuar nuk konsiderohen si diskriminime. Bazuar n dispozitat e siprcituara, Kshilli i Ministrave ka vendosur se n

sektor t caktuar, duhen t prjashtohen npunsit q kan lidhje nepotike dhe t paraplqehen t tjer, q nuk i kan kto lidhje. Dallime t tilla nuk mund t konsiderohen diskriminim. Neni 3 i ligjit pr etikn, duke trajtuar shmangien e konfliktit t interesave, t referon n ligjin nr.9367, dat 07.04.2005 Pr parandalimin e konfliktit t interesave n ushtrimin e funksioneve publike. Dhe kjo sht e natyrshme: ligji i etiks, q ka dal m par, prmend n mnyr t prgjithshme shmangien e konfliktit t interesave, kurse ai pr parandalimin e tyre, bn nj trajtim t gjer e t hollsishm t ktyre problemeve n shum dispozita. N nenin 37 t ktij ligji trajtohen rastet e parandalimit dhe zgjidhjes s konfliktit t interesave, nprmjet dorheqjes nga funksioni publik, transferimit si dhe marrjes s masave t nevojshme pr t shmangur emrimin ose zgjedhjen e nj zyrtari n funksione n t cilat ka ose mund t lindin konflikte interesash. Ky rregullim ligjor ka efekte prapavepruese pr ata q jan n detyr dhe duhet t largohen pr shkak t lindjes s konfliktit t interesit, ashtu edhe pr t ardhmen, duke parandaluar emrime t tilla. Vendimet e Kshillit t Ministrave kan marr dhe aplikuar n sektor t veant pikrisht kto parime ligjore, prandaj n kt aspekt ato jan n pajtim me Kushtetutn dhe me ligjet ku jan mbshtetur. Parimi tashm i njohur se do ligj ose akt nnligjor prezumohet se sht n pajtim me Kushtetutn, detyron ata q pretendojn t kundrtn t sjellin argumente bindse dhe t qarta pse akti sht antikushtetues, gj q, n rastin konkret, nuk sht br. 2. Pr zgjidhjen e drejt t shtjes, n radh t par duhet prcaktuar nse ndodhemi n kushtet e nenit 17 t Kushtetuts, si pretendohet nga krkuesit, pr kufizimin pa ligj t nj t drejte t parashikuar n Kushtetut. Duke i qndruar mendimit se kufizime t tilla bhen vetm me ligj t Kuvendit dhe n respektim t kritereve t nenit 17 (dhe n kt pik jam dakord me vendimin e shumics), pr rastin n shqyrtim kam bindjen se nuk kemi t bjm me t drejta t tilla q t zbatohet neni 17 i Kushtetuts. Pr rrjedhim edhe kufizimet (q n rastin konkret ekzistojn) si dhe komponentt e tjer, nuk kan at rndsi, konsekuenc dhe pasoj q do t kishin si pjes prbrse t nenit 17. Shtrohet pyetja: kufizim t kujt? Neni 17 thot: ... t t drejtave dhe lirive t parashikuara n kt Kushtetut. N rast se t drejtat e parashikuara nga neni 49 i Kushtetuts, jan nga ato pr t cilat bn fjal neni 17, ather kufizimet e vendosura jan antikushtetuese, s paku, sepse duhet t ishin br me ligj (pa analizuar komponentt e tjer). Por kjo duhet par dhe analizuar me kujdes. Neni 49 i prket vrtet Pjess II-t t Kushtetuts, T drejtat dhe lirit themelore t njeriut, por kjo pjes sht ndar n krer t veant dhe prsa i prket t drejtave vetjake, fillohet me Kreun e II-t (E drejta pr jetn), Kreun e III-t (Lirit dhe t drejtat politike) dhe pastaj vjen Kreu i IV-t (Lirit dhe t drejtat ekonomike, sociale e kulturore) ku futet edhe e drejta pr pun. Kjo renditje e t drejtave duhet marr parasysh n lidhje me mbrojtjen e tyre, si dhe n varsi t rndsis q kan por, ajo n vetvete nuk e zgjidh problemin, sepse neni 17 bn fjal pr t drejtat e parashikuara n Kushtetut. Para se t jap mendimin nse n kt rast sht shkelur apo kufizuar nj e drejt kushtetuese, po prmend shkurtimisht se si duhet kuptuar e drejta e parashikuar nga neni 49. Ky nen, i vendosur n kreun q prmenda m lart, nuk sanksionon t drejta e liri thelbsisht vetjake, por ofron lirin e zgjedhjes s mjeteve t jetess nga vet individi

nprmjet puns. N kt rast, zgjedhja, nuk sht detyrim i shtetit. Ky dhe shoqria jan t interesuar dhe kan detyrime pr t marr masa e pr t eleminuar t metat. T drejtat e parashikuara n nenin 49, n parim nuk kan asnj efekt t drejtprdrejt, n kuptimin q kurdoher duhet krkuar zbatimi imediat e pa kusht i tyre. Ato nuk i japin t drejt individit n mnyr absolute (dhe njkohsisht nuk ngarkojn me nj detyrim t till shtetin), pr znien e nj posti t caktuar. Ky prfundim del nga fakti se neni 49 parashikon detyrime pozitive dhe nuk parashikon detyrime negative pr shtetin si mund t jet pr t drejtat e tjera (nenet 24-39 t Kushtetuts). N dallim edhe nga disa t drejta t tjera t prfshira n kt Kre, si jan ato t parashikuara nga nenet 53 (Martesa dhe Familja), 54 (Fmijt, Grat shtatzna), 55 (Kujdesi shndetsor), ku prcaktohet se kan mbrojtje t veant ose kujdes nga shteti, e drejta e parashikuar nga neni 49 nuk e ka nj kusht t till. Prandaj, edhe pr kt arsye, ajo nuk duhet kuptuar si liri negative. N vazhdim t ktij arsyetimi na vjen n ndihm edhe neni 38/2 i Kushtetuts, q ka kt prmbajtje: Askush nuk mund t pengohet t dal lirisht jasht shtetit. Ky formulim sht i njjt me at t nenit 2/2 t Protokollit 4, sipas t cilit: do person sht i lir t largohet nga do vend duke prfshir t tijin. Ktu ndryshimi sht vetm n mnyrn e formulimit: sipas Protokollit sht formulim i qart pozitiv, sipas Kushtetuts, formulimi n dukje sht negativ, por q n fakt duhet t ishte dhe sht pozitiv. Kjo, sepse nuk mund t thuhet dhe as t pranohet se aktualisht (por edhe pr nj periudh kohe) daljet jasht shtetit jan krejtsisht t lira dhe pr cilindo. Pr ta br m t qart argumentin, po i referohem prmbajtjes s nenit 26 t Kushtetuts, pr ta krahasuar me nenin 49. Shprehja n nenin 26 se Askujt nuk mund ti krkohet t kryej nj pun t detyruar , prbn nj formulim negativ dhe sht antipodi i nenit 49, jo vetm si mnyr formulimi, por edhe n prmbajtje. Mosrespektimi i ktij neni, cenon nj t drejt kushtetuese, gj q smund t thuhet pr t drejtn e parashikuar nga neni 49. Konventa Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, n Titullin I-r, T drejtat dhe lirit(nenet 214), megjithse trajton lirin e tubimit dhe t organizimit (neni 11), nuk e prmend fare t drejtn pr pun, duke ln t kuptohet se kjo e drejt ka nj rregullim tjetr, relativ, n krahasim me t drejtat dhe lirit e prmendura. Ky status juridik i t drejtave ekonomike, sociale e kulturore, bn q disa t shprehen se ato nuk jan aspak t drejta t vrteta[1], ose t konsiderohen si t drejta programatike.[2] Ky konkluzion rrjedh edhe nga standardet teorike e praktike t shum vendeve sipas t cilave, ktu kemi t bjm jo vetm me detyrimet pozitive t shtetit, por edhe formulimi i t drejtave t tilla bhet n mnyr relative dhe ato mund tu nnshtrohen kritereve prjashtuese, pr interes publik etj. Gjykata Kushtetuese e Rusis, n vendimin e saj dat 27 dhjetor 1999, trajton shtjen lidhur me t drejtat ekonomike, sociale e kulturore dhe duke iu referuar Konvents nr.111, t vitit 1958 t Organizats Ndrkombtare t Puns (ILO), shprehet se dallimet, prjashtimet ose paraplqimet n fushn e punsimit, bazuar n krkesa t veanta t vendit t puns, nuk konsiderohen diskriminim. Sipas Gjykats Kushtetuese t Rumanis, rregullimi i kushteve t ushtrimit t nj profesioni dhe vendosja e disa papajtueshmrive, nuk prbjn nj kufizim t s drejts s puns. Kufizimet e

parashikuara nga ligji, jan thjesht kushte q aplikohen ndaj personave q krkojn t marrin statusin e llogaritarit publik, t njjta me kushtet q kan t bjn me arsimin ose vjetrsin e shrbimit dhe si t tilla nuk jan kufizim i t drejtave kushtetuese t caktuara (vendimi dat 06.06.2002). Gjithsesi, vendosja e disa kritereve pr ushtrimin e nj profesioni nuk sht diskriminim prkundrazi, sht kusht themelor pr zbatimin e parimeve kushtetuese n nj shtet ligjor. N nj shoqri demokratike, nuk ka dhe nuk mund t ket liri t pakufizuara q vin ndesh me parimet kushtetuese. N kt vshtrim, referimi i krkuesve n nenin 49 t Kushtetuts sht i gabuar dhe pa baz. Ky nen nuk i garanton detyrimisht individit nj pun t caktuar. Ai mund ta humbas vendin e puns (si ndodh jo rrall pr arsye nga m t ndryshmet), por ka t drejt dhe mundsi reale t zgjedhjes s nj vendi tjetr pune n kushtet e ekonomis s tregut. Nuk mund t vihet shenja e barazimit mes t drejts t parashikuar nga neni 49, me at q quhet e drejt pr nj vend t caktuar pune si pretendon krkuesi, prandaj nuk ka shkelje t ndonj t drejte kushtetuese, nuk ka as kufizim sipas kritereve t nenit 17 t Kushtetuts. 3. Kam mendimin se shtja paraqet interes dhe n nj aspekt tjetr. Duke mos patur shkelje t s drejts t parashikuar nga neni 49 dhe as kufizim sipas nenit 17, bie pretendimi pr antikushtetutshmri t vendimeve lidhur me kto nene, por mbetet pr tu analizuar n lidhje me nenin 107 t Kushtetuts, sipas pretendimeve t krkuesit. N baz t ktij neni, npunsit n administratn publike caktohen me konkurs, me prjashtim t rasteve t parashikuar nga ligji dhe se garancit e qndrimit n detyr dhe trajtimi ligjor i tyre rregullohen me ligj. shtjet q dalin nga ballafaqimi i prmbajtjes s tre vendimeve t Kshillit t Ministrave me kto garanci kushtetuese, jan t shumta dhe t ndrvarura nga njra-tjetra. Gjithsesi, prcaktimi kushtetues nuk e redukton rregullimin e ktyre problemeve vetm me ligj, n kuptimin q nuk duhet t ket rregullim t mtejshm me akte nnligjore. Prkundrazi, rregullimi me akte t tilla mund dhe duhet t bhet, me kusht q t respektohen krkesat e nenit 118 t Kushtetuts: autorizimi i ligjit, organi kompetent, shtjet q duhen rregulluar etj. Kto kushte plotsohen, si e prmenda m lart (pika 1), prandaj mbetet q shtja t trajtohet m gjer lidhur me prmbajtjen dhe kufizimet q mbartin vendimet e Kshillit t Ministrave dhe nse ato cenojn parime kushtetuese. Nga prmbajtja e tre vendimeve t Kshillit t Ministrave, del se ato prcaktojn kritere prjashtuese, t cilat prbjn kufizime pr individ t veant, por jo kufizime n kuptim t nenit 17 t Kushtetuts. Me t drejt shtrohet pyetja: kto prcaktime ose kufizime a krijojn situata diskriminuese ose vnie n pozita t pabarabarta? Pr ti dhn prgjigje ksaj pyetjeje duhet t nisemi nga standardi i gjithpranuar, i adoptuar edhe nga Gjykata Kushtetuese Shqiptare dhe q tani prbn, nj maksim: q barazia n ligj dhe para ligjit duhet evidentuar vetm kur jan kushte t njjta dhe jo n situata t ndryshme. Barazia n ligj dhe para ligjit nuk do t thot q t ket zgjidhje t njllojta pr individ ose kategori personash q jan objektivisht n kushte t ndryshme. Barazia n ligj dhe para ligjit presupozon barazin e individve q jan n kushte t barabarta.[3] N nj vendim tjetr, [4] kjo Gjykat konfirmon kt fakt, duke nnvizuar se ky prbn edhe nj qndrim tashm t konsoliduar n praktikn e Gjykats Kushtetuese. Kurse n vendimin, nr.171, dat 30.07.2002, arrihet n prfundimin se neni prkats i ligjit pr statusin e deputetit nuk sht

n kundrshtim me Kushtetutn pr faktin se deputett dhe konkuruesit e tjer kan pozita t ndryshme me njri-tjetrin dhe pr pasoj, prjashtimi i ish-deputetve nga konkurimi, i br pikrisht pr shkak t pozits s tyre, nuk cenon parimin kushtetues t barazis para ligjit dhe as nuk prbn ndonj form t veant diskriminimi. Edhe Gjykata Kushtetuese e Sllovenis, duke trajtuar parimin e barazis para ligjit, n nj vendim t saj shprehet: Nj kuptim ekstrem i barazis, pa marr n konsiderat natyrn specifike t nj gjendjeje t veant aktuale ose ligjore, n fakt t on n pabarazi.[5] Po ti referohemi vendimeve t Kshillit t Ministrave, kam mendimin se ato sigurojn trajtim t njjt n situata t njjta dhe, sigurisht, t ndryshme n situata t ndryshme. Kto situata t ndryshme jan evidentuar si pr kategori subjektesh, ashtu edhe pr individ t veant. N lidhje me kategorit, sht fakt se vendimet shtrihen jo n t gjith sektort, por vetm n tre (dogana, tatime, administrat publike). Pr kt t fundit, duhet sqaruar se papajtueshmria sht penges vetm brenda t njjtit institucion dhe nuk shtrihet ndrmjet institucioneve t administrats publike. Kjo sht e rndsishme t evidentohet pr t kuptuar karakterin dhe pasojat relativisht t kufizuara q rrjedhin nga zbatimi i vendimit. Duke e par shtjen n kt mnyr, nuk mund t thuhet se shkelet parimi i barazis dhe krijohen situata diskriminuese n raport me kategorit e tjera, q i prkasin sektorve t tjer, sepse nuk jan n t njjtat kushte. Sipas vendimit t Kshillit Kushtetues t Francs: Parimi i barazis s trajtimit n zhvillimin e karriers s npunsve, zbatohet vetm pr npunsit q i prkasin t njjts kategori.[6] Nga nj vshtrim krahasues i pozits s individve brenda kategorive t prekura nga vendimet e Kshillit t Ministrave, rezulton se edhe ktu kushtet nuk jan t njjta. Npunsit brenda kategorive prkatse (dogana, tatime ose brenda nj institucioni publik), n raport me npunsit e tjer brenda t njjtave kategori, kan pozita objektive t ndryshme nga njri-tjetri, pra nuk jan n kushte t njjta. Pikrisht pozita e ndryshme e t parve, e krijuar nga fakti i lidhjeve nepotike, bhet shkak pr marrjen e masave prkatse n zbatim t vendimeve. N kt rast nuk cenohet parimi kushtetues i barazis para ligjit, prkundrazi, rivendoset barazia q ishte cenuar faktikisht nga pozita e privilegjuar e atyre npunsve q gzojn lidhjet nepotike. Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut shprehet n lidhje me diskriminimin se megjith q prcaktimi n nenin 14 t Konvents nuk sht shterues, prsri i duhet ln hapsir vlersimi Shteteve Pal, duke theksuar se ai (diskriminimi) sht i bazuar po t zbatohen tre teste ose kritere: 1. T ket nj prligje t arsyeshme dhe objektive, 2. T ndjek nj qllim legjitim, dhe 3. T ket nj proporcion t arsyeshm mes masave t marra dhe qllimit q synohet t arrihet.[7] Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut ka adoptuar n praktikn e saj doktrinn e hapsirs s vlersimit (the margin of appreciation), si nj arritje e prgjithshme n detyrn aq delikate pr t balancuar ushtrimin e sovranitetit t Palve Kontraktuese me detyrimet e tyre sipas Konvents. Dilema q e shqetsonte kt Gjykat, e br evidente n shtjet ku shfaqej mundsia e zbatimit t kriterit t vlersimit, ishte se si t mbetej besnike n prgjegjsin e saj pr t zhvilluar nj ser parimesh q rrjedhin nga Konventa dhe, n t

njjtn koh, t njihte diversitetin e situatave politike, ekonomike, sociale e kulturore n Shtetet Pal Kontraktuese. Doktrina e hapsirs s vlersimit aplikon nj element t relativitetit n interpretimin uniform t Konvents, n varsi t rrethanave t shtjes konkrete. Ajo e ka burimin n faktin se organet e brendshme t nj vendi, jan m afr gjendjes, problemeve e shqetsimeve t shoqris e t shtetit dhe i njohin ato m mir se sa institucionet ndrkombtare. Nga zbatimi i kritereve t ksaj doktrine, arrihet n prfundimin se jo do diskriminim n kushte t veanta, mund t prbj shkelje t Konvents, sepse pr t mund t ket arsye t prligjura. N shtjen Abdulaziz etj.,[8] Gjykata Evropiane e t Drejtave t Njeriut e zgjeron hapsirn e vlersimit pr shtetin, jo vetm n kuptim t zbatimit t nj t drejte pozitive, por edhe n at nse ekziston vet e drejta, duke argumentuar se n raste t tilla, Shtetet Pal gzojn nj hapsir t gjer vlersimi, nj vlersim t dyfisht t nevojave e krkesave t komunitetit dhe t individve pr tu prshtatur me Konventn. N kt shtje, Gjykata shprehet se hapsira e vlersimit prdoret jo vetm pr t balancuar t drejtat e individit dhe t komunitetit, por edhe pr t vlersuar nse ekzistojn rrethana q prligjin trajtimin e nj grupi n mnyr m t favorshme se nj grup tjetr. Kjo Gjykat pranon, gjithashtu, se nga nj analiz e veant, e detajuar e fakteve t shtjes konkrete, t subjektit dhe rrethanave n trsi, arrihet t prcaktohet objektiviteti dhe arsyeshmria e shkeljeve t lejuara.[9] N lidhje me kt, Prof.Gustavo Zagrebelsky, kryetar nderi i Gjykats Kushtetuese t Italis, shprehet se Komunikimi ndrmjet doktrinave presupozon ekzistencn e nj shkalle t caktuar elasticiteti n interpretimin kushtetues, pra me fjal t tjera t nj autoriteti diskrecional. N rastet kur kjo gj mungon, i gjith argumentimi i prmendur m sipr nuk do t kishte vler.[10] Kur parashtroj kto argumente, nuk do t thot se jam i mendimit q kto t drejta nuk duhet t mbrohen dhe nuk i nnshtrohen kontrollit kushtetues, por ky i fundit, duhet t ket parasysh faktin q duke qen t drejta t tilla (jo absolute), kufizimet dhe diferencimet q e kan mbshtetjen n nenet prkatse t Kushtetuts, t jen t tilla q t prligjen n baz t tre testeve q prcakton Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Nga ana tjetr, vlen t theksohet se sikur t mos mjaftonte shprehja padrejtsisht n nenin 18/2 t Kushtetuts, (gj q do t thot se drejtsisht, n mnyr t prligjur, ky diskriminim lejohet), n pikn 3 t ktij neni, me shprehjen nse nuk ekziston nj prligje e arsyeshme dhe objektive, Kushtetuta ka pranuar qart se n kushte t caktuara lejohet diskriminimi, ose e thn m thjesht, dallimi i prligjur. N kt kuptim, vendimet e atakuara kan nj prligjie objektive dhe t arsyeshme, nisur nga qllimi i mir pr t luftuar nepotizmin, korrupsionin etj. N vshtrim t nenit 18/2 t Kushtetuts, ato nuk prbjn diskriminim t padrejt dhe nuk prekin parimin e barazis para ligjit. Vlen t theksohet se kto vendime nuk i konsiderojn lidhjet familjare apo prkatsin prindrore si penges potenciale dhe apriori, se ajo q krijon papajtueshmri nuk sht ekzistenca e lidhjes familjare n prgjithsi, por fakti i lidhjeve t tilla t nj individi me funksion t caktuar me nj tjetr q ushtron detyra po kaq t prcaktuara, t cilat n parim vijn ndesh me ligjin e etiks dhe at pr shmangien e konfliktit t interesave.

I rndsishm sht fakti se ndonse n pamje t par duket sikur vendimet e Kshillit t Ministrave kan prcaktuar rregulla t reja sjelljeje, realisht ato nuk kan br gj tjetr vese kan zhvilluar m tej dhe kan detajuar m qart kriteret prjashtuese t vendosura m par me ligje t veanta. N nenin 4/4 t ligjit pr rregullat e etiks n administratn publike, prcaktohet se konfliktet e mundshme t interesit t nj kandidati pr tu punsuar n administratn publike, duhet t zgjidhen prpara emrimit t tij. Kurse n nenin 37 t ligjit pr parandalimin e konfliktit t interesave, parashikohet q zgjidhja e situatave t konfliktit t interesave, bhet nprmjet transferimit t npunsit, apo nprmjet marrjes s masave pr shmangien e emrimit ose zgjedhjes. Nga prmbajtja e ktyre dispozitave ligjore, (por edhe t tjera), del se sht ligjruar kufizimi i disa t drejtave me qllim shmangien e konfliktit t interesave, me an t mosemrimit apo transferimit n nj pun tjetr. T dy kto ligje, si ai i etiks dhe i konfliktit t interesave, kan harmoni t plot. I dyti zbrthen n nj nivel m t lart konceptin e konfliktit t interesave si dhe prcakton kufijt dhe mnyrn e trajtimit t tij. N kt rast, nxjerrja e akteve nga Kshilli i Ministrave sht nj e drejt e ktij organi pr t vendosur rregulla t detyrueshme pr shmangien e konfliktit t vazhdueshm t interesave q jo vetm buron nga kto ligje, por njkohsisht prbn edhe nj kontribut pr zbatimin e mtejshm t tyre. Prsa i prket pretendimit t krkuesve se akteve nnligjore nuk mund tu jepet fuqi prapavepruese, ai nuk ka baz ligjore. Sipas nenit 112 t Kodit t Procedurave Administrative, aktet administrative kan fuqi prapavepruese, ndr t tjera edhe kur nj gj e till lejohet nga ligji. N fakt, ligjet ku mbshteten vendimet e Kshillit t Ministrave e lejojn dhe krkojn nj rregullim t till. Ve analizs n kuadrin e kontrollit kushtetues, duhet prmendur se vendimet e Kshillit t Ministrave kan dal n nj koh (dhe pr nj qllim madhor) kur organet dhe organizmat ndrkombtare kan vn theksin n domosdoshmrin e lufts kundr korrupsionit e nepotizmit si kusht pr forcimin e shtetit ligjor. N raportin e OECD-s (Organizata pr Bashkpunim dhe Zhvillim Ekonomik), Dhjetor 2004, prmendet se korrupsioni prbn nj nga pengesat m serioze pr nj zhvillim m t shpejt ekonomik dhe pr m tepr, nepotizmi, patronazhi politik dhe ryshfeti, jan t zakonshme. N raportin e SIGMA-s pr Shqiprin, viti 2004, vihet n dukje se niveli i korrupsionit, prfshir nepotizmin dhe klientelizmin, e pengon sistemin e shrbimit civil q t zhvilloj kapacitetet e tij njerzore dhe funksionimin administrativ. Esht e qart se kjo gjendje ka shtruar nevojn pr t ndrmarr nj nism antinepotike, q u konkretizua me nxjerrjen e tre vendimeve t Kshillit t Ministrave. Nepotizmi dhe lufta kundr tij nuk sht fenomen vetm shqiptar. Kudo n bot ka shembuj t shfaqjeve t tilla si dhe prpjekje pr ti minimizuar me forma e metoda nga m t ndryshmet, t cilat dallojn nga nj shtet n tjetrin dhe nga koha n koh. Por, e prbashkta qndron n mospajtimin me kt fenomen, i cili mund t jet toleruar prkohsisht deri sa prmasat shqetsuese kan detyruar shtetin t ndrhyj me forcn e ligjit. N gjyqsorin e Brazilit jan konstatuar shembuj absurd t nepotizmit si emrimi nga kryetari i gjykats federale t Amazons t djalit t tij n postin e drejtorit po n at

gjykat; nga nj kontroll i br n vitin1999 n shtetin Paraiba, rezultoi se 160 nga 565 punonjs t gjykatave ishin t afrm t gjyqtarve shtetror dhe vetm kryetari i Gjykats s Lart kishte punsuar shtat fmij t tij; kurse nj gjyqtar i gjykats federale t puns n shtetin Paran, punsoi jo m pak se 63 t afrm t tij, prfshir gruan dhe katr fmijt. Nj situat e till e detyroi Kongresin t nxirrte nj ligj q ndalonte gjyqtart federal t punsonin t afrmit e tyre.[11] Nn dritn e mendimit t konsoliduar doktrinar dhe t jurisprudencs kushtetuese t vendit ton dhe asaj ndrkombtare (nj pjes e vogl e t cilave ilustrojn kt mendim pakice), kam prshtypjen se argumentet e kundrta q prdoren nga krkuesit dhe t pranuara me vendim t shumics, pr ti konsideruar vendimet e Kshillit t Ministrave si t papajtueshm me Kushtetutn, nuk mund ti qndrojn debatit teorik, q bazohet n kriteret e gjithpranuara e objektive dhe jo nga pozitat e kriticizmit formal. N aspektin e prmirsimit t prmbajtjes s normave, do t ishte me vend q vendimet e Kshillit t Ministrave t prmendnin shprehimisht transferimin n nj pun tjetr pr raste t tilla, por kjo mangsi nuk i bn ato antikushtetues, pr faktin se transferimi sht parashikuar n ligjin pr parandalimin e konfliktit t interesave, i cili, n baz t kriterit t hierarkis s akteve normative, zbatohet drejtprsdrejti pa sjell ndonj pasoj. Prfundimisht shpreh bindjen se vendimet e Kshillit t Ministrave pr shmangien e nepotizmit jan n prputhje me Kushtetutn jo vetm nga qllimi i mir q synojn t arrijn, por edhe pr arsye t tjera substanciale, sepse kan dal n baz e pr zbatim t ligjeve, sipas kritereve t prcaktuara n nenin 118 t Kushtetuts, jan n prputhje me frymn dhe qllimin e tyre (ligji pr etikn dhe parandalimin e konfliktit t interesave), nuk vendosin kufizime t reja, por detajojn dhe bjn t zbatueshme kriteret prjashtuese t prcaktuara n kto ligje q u prmendn. Antar: K. Pei -------------------------------------------------------------------------------[1] C. Krause and A. Rosas, Economic, Social and Cultural Rights, Martin Nijhoff Publishers, Netherlands, 1995, f.17. [2] H. Steiner and Ph.Alston, International Human Rights in Context: Law, Politics and Morals. Oxford, 2002/2003, f.245. [3] Vendimi nr.11, dat 27.08.1993, i Gjykats Kushtetuese t Shqipris. [4] Vendimi nr.16, dat 17.04.2000, i Gjykats Kushtetuese t Shqipris. [5] Vendimi nr.57, viti 1992, i Gjykats Kushtetuese t Sllovenis [6] Vendimi dat 15.07.1976, i Kshillit Kushtetues t Francs.

[7] Cituar sipas The European System for the Protection of Human Rights, R. Macdonald, F. Matscher and H. Petzold, botim i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ed. Anglisht, f.118. [8] Vendimi 28 maj 1985, Seria A, Nr.87 i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. [9] shtja Rasmussen, Seria A, Nr. 87. [10] Fjala n ceremonin zyrtare t 50-vjetorit t themelimit t Gjykats Kushtetuese, Rom, Maj 2006. [11] Augusto Zimmermann, Has the Brazilian Judiciary Became a Mafia?, Brazil Magazine, 4.01.2005.

fillim i faqes Vendimi nr. 21, dat 24.07.2006 (V 21/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Vjollca Meaj, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 17.02.2006 dhe 09.03.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.12 Akti q i prket: K E R K U E S: ALFIO TETA (ALTIN HALILI), prfaqsuar nga avokati Agim Gogu, me autorizim. SUBJEKT I INTERESUAR: PROKURORIA E PERGJITHSHME, n munges.

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve nr.207, dat 08.12.2000 t Gjykats s Apelit Vlor dhe nr.532, dat 06.07.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart.

Krkuesi, ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve t lartprmendura: - N munges t tij, familjart nuk jan vn n dijeni lidhur me akuzn penale, me veprimet procedurale t kryera gjat hetimeve paraprake dhe vendimet gjyqsore prkatse;

- Gjykata e Rrethit Gjyqsor Lushnje, nuk i ka komunikuar ankimin e paraqitur nga prokurori, kundr vendimit t pafajsis; - Gjat shqyrtimit t shtjes n Gjykatn e Apelit Vlor, nuk i sht mundsuar mbrojtje efektive nga avokati i caktuar kryesisht; - Kolegji Penal i Gjykats s Lart, duke shqyrtuar vendimin gjyqsor me ann e t cilit krkuesi sht rivendosur n afat, ka dal tej objektit t rekursit q i ishte paraqitur pr shqyrtim; - Kolegji Penal i Gjykats s Lart nuk ka mbajtur parasysh faktin, se n gjykimin e shtjes pr rivendosjen n afat, krkuesi ka qen i pranishm dhe ka dhn shpjegimet prkatse. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatoren e shtjes Vjollca Meaj, prfaqsuesin e krkuesit dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Me vendimin nr.79, dat 03.07.2000 Gjykata e Rrethit Gjyqsor Lushnje, pasi shqyrtoi shtjen n munges t t pandehurit Alfio Teta (Altin Halili), e ka deklaruar t pafajshm pr veprn penale t vrasjes me dashje, parashikuar nga neni 76 i Kodit Penal, kurse pr veprn penale t armmbajtjes pa leje, parashikuar nga neni 278/2 i Kodit Penal, e ka deklaruar fajtor dhe e ka dnuar me 2 (dy) vjet burgim. Prokurori ka paraqitur ankim kundr ktij vendimi n Gjykatn e Apelit Vlor, e cila me vendimin nr.207, dat 08.12.2000, ka ndryshuar vendimin e gjykats s rrethit gjyqsor dhe, duke e gjykuar shtjen n fakt e ka deklaruar t pandehurin fajtor pr veprn penale t vrasjes me dashje dhe e ka dnuar me 12 vjet burgim. Kjo gjykat ka ln n fuqi vendimin pr akuzn e armmbajtjes pa leje dhe n bashkim t dnimeve, e ka dnuar t pandehurin prfundimisht me 12 vjet burgim. Ndaj ktij vendimi nuk sht ushtruar rekurs. N datn 13.09.2004, n mjediset e Aeroportit t Rinasit, forcat e policis kan ndaluar krkuesin ndrsa kthehej n Shqipri, i kan komunikuar vendimin penal t forms s prer dhe e kan shoqruar pr t filluar vuajtjen e dnimit. Krkuesi i sht drejtuar Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lushnje, pr ta rivendosur n afat, me qllim ushtrimin e rekursit ndaj vendimit t dnimit. Gjykata e ka pranuar krkesn. Mbi kt baz krkuesi ka paraqitur rekurs prpara Kolegjit Penal t Gjykats s Lart, i cili me vendimin nr.532, dat 06.07.2005 ka vendosur mospranimin e rekursit. Gjykata Kushtetuese mon, se pr t gjykuar rreth kushtetutshmris s vendimit t siprcituar, sht me rndsi t trajtohet, s pari, problemi i kufijve t shqyrtimit gjyqsor n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. Kjo shtje gjen rregullimin e saj n dispozitat e Kodit t Procedurs Penale. Neni 434 i ktij Kodi, duke respektuar natyrn dhe funksionin e Gjykats s Lart, ka sanksionuar se, kjo gjykat shqyrton shtjen penale q sht

ankimuar brenda kufijve t shkaqeve t ngritura n rekurs, megjithat, ruan t drejtn pr t vn n diskutim edhe shtje t tjera ligjore, q duhet t shiheshin kryesisht nga gjykata n do gjendje e shkall t procedimit, e q nuk jan par. Gjykata Kushtetuese vlerson se, objekt i shqyrtimit mbetet gjithmon shtja gjyqsore ndaj t cils sht ushtruar rekurs. Kjo lidhet me efektivitetin e t drejts s ankimit. Nga materialet e dosjes gjyqsore rezulton se n dhomn e kshillimit, Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka vendosur kalimin pr gjykim t shtjes penale, ndaj t cils krkuesi kishte ushtruar rekurs. Mbi kt baz, n dat 06.07.2005, n prani t mbrojtsit t t pandehurit dhe t prokurorit, sht zhvilluar gjykimi n seanc plenare. Prpara fillimit t shqyrtimit gjyqsor t rekursit, prokurori ka parashtruar nj krkes paraprake, q lidhet me ligjshmrin e vendimit q kishte rivendosur n afat t drejtn e t pandehurin pr ushtrimin e rekursit. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, pas ksaj krkese ka prfunduar shqyrtimin e shtjes dhe ka vendosur mospranimin e rekursit. N kt gjykim nuk rezulton t jet marr n shqyrtim rekursi i parashtruar nga krkuesi. N kto rrethana, Gjykata Kushtetuese mon se vendimi i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart sht i papajtueshm me Kushtetutn, sepse sht rrjedhoj e nj procesi t parregullt ligjor, pasi krkuesit i sht shkelur e drejta e akcesit n gjykat. Kjo e drejt, si nj element i rndsishm i procesit t rregullt ligjor, sht e garantuar nga neni 42 i Kushtetuts dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, duke pranuar krkesn paraprake t prokurorit, ka prfshir n shqyrtim materialet e shtjes gjyqsore t rivendosjes n afat t t pandehurit, ndonse ato i prkisnin nj shtjeje tjetr gjyqsore, shqyrtimi i t cils kishte prfunduar dhe vendimi prkats kishte marr form t prer, sepse prokurori nuk ushtroi ndaj tij rekurs, si prcaktohet n nenin 147, paragrafi 5 i Kodit t Procedurs Penale. Kjo dispozit procedurale sht specifike, sepse ndryshe nga rregulli i prgjithshm pr ankimimin e vendimeve, parashikon shprehimisht: Vendimi q lejon rivendosjen n afat pr brjen e ankimit mund t ankimohet vetm bashk me vendimin prfundimtar. N kto rrethana, prokurori, nse nuk ishte dakord me vendimin e rivendosjes n afat t t pandehurit, duhej ta ankimonte at prpara se t merrej n shqyrtim rekursi i krkuesit ndaj vendimit prfundimtar. Ai nuk mund t ezauronte ankimin e tij nprmjet krkess paraprake. Sa m sipr sht pranuar edhe nga Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, n vendimin e tyre unifikues nr.2, dat 14.10.2002. Prdorimi i mjetit procedural t prshtatshm ankimues, n form e n prmbajtje, si sht sanksionuar n nenet 407/3, 412 dhe 414 t Kodit t Procedurs Penale, nuk prbn nj krkes ligjore formale, por nj krkes q lidhet me thelbin e t drejts s mbrojtjes dhe t pjesmarrjes aktive n gjykim. Nprmjet mjetit procedural t ankimit apo rekursit, subjektet pjesmarrs n gjykimin penal marrin dijeni rreth pretendimeve reciproke, q i jan parashtruar gjykats pr shqyrtim dhe n kt mnyr, atyre iu mundsohet pjesmarrja aktive n shqyrtimin gjyqsor t shtjes, n kushte t barabarta. Lidhur me kt aspekt t rregullsis s procesit gjyqsor Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut

thekson: Kushdo duhet t ket mundsin ti paraqes gjykats, n mnyrn e duhur, shtjen e vet, n kushte q nuk e vendosin at n situat dukshm t pafavorshme n raport me paln kundrshtare [1]. S fundi, Gjykata Kushtetuese mon se, n rrethanat kur krkuesi sht gjykuar e dnuar n munges, pa u vn n dijeni personalisht n lidhje me akuzat dhe procesin n ngarkim t tij, i duhet garantuar e drejta pr t pasur nj gjykim n prputhje me nenin 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Nga sa u parashtrua m lart, Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se vendimi i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart duhet shfuqizuar si i papajtueshm me Kushtetutn. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t nenit 132 t Kushtetuts si dhe nenit 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit nr.532, dat 06.07.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

-------------------------------------------------------------------------------[1] Vendimi i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut Dombo Beheer B.V. kundr Holands i dats 27.10.1993.

fillim i faqes Vendimi nr. 22, dat 26.07.2006 (V 22/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Kujtim Puto, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 21.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.14 Akti q i prket:

K E R K U E S: DREJTORIA E PERGJITHSHME E DOGANAVE, DEGA VLORE, prfaqsuar nga Avokati i Shtetit, Petrit Myftari, me autorizim. SUBJEKT I INTERESUAR: SHPK STEFA ME ORTAK TE VETEM PANAJOT STEFEN, prfaqsuar nga avokat Agim Gogu, me prokur. O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.736, dat 28.04.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. Krkuesi ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimit t msiprm: - Rekursi sht depozituar brenda afatit ligjor t ankimit dhe Gjykata e Lart duke mos pranuar shqyrtimi, ka zhvilluar nj proces jo t rregullt ligjor; - Dorzimi i rekursit brenda afatit 30 ditor vrtetohet me faktin q data 28 shkurt 2004 sht dit e shtun (dit pushimi) dhe si rrjedhoj dorzimi nuk mund t bhej n kt dit; - Vet Gjykata e Lart pranon q rekursi sht depozituar n gjykat dhe se ai nuk sht regjistruar n librin e pranimit t rekursit; - Prgjegjsia dhe pasojat e mosregjistrimit n gjykat nuk duhet t rndojn mbi paln q ankohet. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kujtim Puto, prfaqsuesin e krkuesit q krkoi pranimin e krkess, prfaqsuesin e subjektit t interesuar q krkoi rrzimin e krkess, dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Vlor, me vendimin nr.1609, dat 08.10.2003, ka rrzuar padin e Subjektit t Interesuar, ShPK Stefa, ngritur kundr krkuesit, Degs s Dogans Vlor, pr pavlefshmrin e dy titujve ekzekutiv, prkatsisht n shumat 68.480.224 lek dhe 14.517.131 lek. Mbi ankimin e Subjektit t Interesuar, Gjykata e Apelit Vlor me vendimin nr.9, dat 28.01.2004, ka ndryshuar vendimin e gjykats s rrethit gjyqsor dhe i ka konstatuar t pavlefshm titujt ekzekutiv pr borxhin doganor t subjektit t interesuar n shumat e lartprmendura. Kundr vendimit t gjykats s apelit ka paraqitur rekurs krkuesi dhe Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr.736, dat 28.04.2005, ka vendosur pushimin e gjykimit t shtjes n Gjykatn e Lart me arsyetimin se rekursi, meqnse sht dorzuar jasht afatit, duhet konsideruar se ai mungon.

Gjykata Kushtetuese shqyrtoi paraprakisht pretendimin e subjektit t interesuar sipas t cilit krkuesi, duke qen person juridik publik, nuk mund t pretendoj se mbron t drejta themelore, n kuptim t neneve 16, 131/f e 134 t Kushtetuts dhe si rrjedhoj nuk legjitimohet t ver n lvizje kt Gjykat. Gjykata Kushtetuese arriti n prfundimin se n rastin n shqyrtim krkuesi, Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, legjitimohet t ver n lvizje Gjykatn Kushtetuese sepse ky legjitimim nuk kushtzohet nga karakteri i personit juridik (publik apo privat), por nga natyra e pretendimeve q ai parashtron. Drejtoria e Prgjithshme e Doganave sht person juridik publik, q ka pretenduar shkeljen e t drejtave procedurale q rrjedhin nga Kushtetuta. N kt drejtim duhet br dallimi midis legjitimimit t personave juridik publik q pretendojn cenime t t drejtave themelore substanciale nga legjitimimi i subjekteve t s drejts publike q pretendojn cenime t t drejtave themelore procedurale. Shteti ose organet prbrse t tij, me disa prjashtime, nuk mund t konsiderohen subjekte prfitues t t drejtave e lirive themelore substanciale dhe si rrjedhoj nuk legjitimohen pr t vn n lvizje Gjykatn Kushtetuese. N shtjen n shqyrtim krkuesi sht person juridik publik, i paditur n gjykim, dhe pretendon cenimin e parimeve procedurale kushtetuese t ankimimit dhe t akcesit n gjykat. Kto parime nuk mund t cenohen sepse jan element t s drejts n trsi q rrjedhin nga thelbi i shtetit t s drejts dhe garantojn barazin e palve n nj proces gjyqsor. Prandaj, dhe ankimi n Gjykatn Kushtetuese pr shkeljen e tyre mund t paraqitet nga do subjekt duke prfshir ktu edhe personat juridik publik. Kt qndrim ka mbajtur edhe Gjykata Kushtetuese Gjermane, n shtje t ngjashme. N vendimin e dats 02.05.1967, lidhur me t drejtn pr tiu drejtuar gjykats dhe t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor shprehet: ... kto dispozita procedurale nuk bjn pjes n prmbajtjen e nenit 19 t Kushtetuts (e njjt me prmbajtjen e neneve 16 e 17 t Kushtetuts shqiptare sh.im) ato nuk prmbajn t drejta individuale, por parime t s drejts procedurale, t cilat duhet t respektohen n do proces dhe t shfrytzohen nga do subjekt q n baz t normave procedurale mund t konsiderohet pal n proces ose preket n mnyr t drejtprdrejt nga procesi. N nj proces gjyqsor do subjekt pjesmarrs n t i nnshtrohet njlloj juridiksionit vendimmarrs t gjykats. T drejtat procedurale duhet ti vihen n dispozicion pjesmarrsve n proces duke respektuar parimin e barazis s armve.[1] Lidhur me pretendimet e pals krkuese, Drejtoris s Prgjithshme t Doganave, Gjykata Kushtetuese konstaton se Kolegji Civil i Gjykats s Lart duke pushuar shtjen me arsyetimin se mungon ankimi, i ka cenuar atij t drejtn e ankimit dhe t drejtn pr pranim t shqyrtimit t shtjes n at gjykat (e drejta e akcesit n gjykat). Rezulton se krkuesi ka br rekurs kundr vendimit nr.9, dat 28.01.2004 t Gjykats s Apelit Vlor me t cilin jan konstatuar si t pavlefshm titujt ekzekutiv pr borxhin doganor t subjektit t interesuar. Rekursi i paraqitur n gjykat mban datn e prpilimit 27.02.2005, ndrsa administrata gjyqsore ndonse e ka marr rekursin, ka shnuar si dat

pranimi datn 28.02.2005, q sht dit e shtun, pra, dit pushimi q zyrtarisht nuk funksionojn institucionet. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duke pranuar si dit paraqitjeje datn 28.02.2005, e konsideron jasht afatit dorzimin e rekursit n gjykat. Lidhur me kt qndrim, Gjykata Kushtetuese konstaton se e drejta e ankimit ashtu si edhe ajo e akcesit n gjykat nuk mund ti cenohen krkuesit pr shkaqe q rrjedhin nga mangsit apo gabimet n veprimtarin e vet organeve shtetrore. Kshtu konkretisht vet Kolegji Civil i Gjykats s Lart megjithse ka pranuar se rekursi sht paraqitur n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Vlor n dit pushimi, se ai mban sigln e punonjsit t gjykats t ngarkuar me pranimin e rekurseve dhe se administrata gjyqsore nuk e ka evidentuar kt dorzim rekursi n regjistrat e veta, n vend q t pranonte shqyrtimin e rekursit n seanc gjyqsore e refuzon at duke i mohuar krkuesit t drejtn e ankimit dhe at t akcesit n Gjykatn e Lart. Duke u nisur nga sa m sipr, Gjykata Kushtetuese arriti n prfundimin se rekursi duhet konsideruar se sht paraqitur n afat dhe si rrjedhoj duhet pranuar pr shqyrtim. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t nenit 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si antikushtetues t vendimit nr.736, dat 28.04.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Civil t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

MENDIMI I PAKICES Kemi mendimin se krkesa e Drejtoris s Prgjithshme t Doganave, dega Vlor, duhej t rrzohej pr kto shkaqe: 1. Nga provat q ndodhen n dosje, rezulton se rekursi i paraqitur nga krkuesi mban sigln e punonjsit t gjykats t ngarkuar me kt detyr dat 28.02.2004, kur afati i fundit pr dorzimin e tij ishte data 27.02.2004.

Si del edhe nga arsyetimi i vendimit t Gjykats s Lart, krkuesit iu la detyr nga kjo Gjykat q t vrtetoj pretendimin se e ka paraqitur rekursin brenda afatit ligjor, por ai nuk e ka br nj gj t till. N kto rrethana, Gjykata e Lart, duke iu referuar nenit 476 t Kodit t Procedurs Civile, me t drejt ka konkluduar se rekursi sht paraqitur jasht afatit e pr rrjedhoj e ka konsideruar se ai mungon. Duke qen shtja si m sipr, kur Gjykata e Lart ka br vlersim t provave dhe ka arritur n nj prfundim t caktuar, nuk sht detyr e Gjykats Kushtetuese q me nj vlersim tjetr t arrij n prfundim t kundrt. Ve ksaj, mnyra se si shumica arsyeton vendimin e saj, nuk qndron, pasi nga materialet e shtjes konkrete nuk rezulton q Gjykata e Lart t jet mbshtetur n prova t dyshimta pasi rekursi i dorzuar me shnimin prkats jo vetm q nuk sht goditur pr falsitet, por nuk ka asnj t dhn pr t dyshuar pr rregullsin e tij. Antar: K. Pei, F. Abdiu, A. Karamuo. fillim i faqes

Vendimi nr. 23, dat 05.10.2006 (V 23/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Fehmi Abdiu, antar, me sekretare Edlira Abazi, n dat 30.06.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.28 Akti q i prket: K E R K U E S: LUAN DALIPI, prfaqsuar nga avokat Gzim Toila, me prokur. PROKURORIA E PERGJITHSHME, n munges.

SUBJEKT I INTERESUAR:

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.868, dat 02.12.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit). BAZA LIGJORE: Nenet 42, 131/f e 134 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

Krkuesi ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimit t msiprm: - Kolegji Penal i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, me vendimin e dhn, m ka mohuar t drejtn pr tu ankuar kundr vendimit gjyqsor q m ka deklaruar fajtor; - Kam paraqitur rekurs n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Gramsh brenda afatit ligjor, por administrata e saj e ka regjistruar n nj dat tjetr, duke e korrigjuar at.

GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Fehmi Abdiu, prfaqsuesin e krkuesit, dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Krkuesi sht deklaruar fajtor dhe dnuar, n munges, me vendimin nr.8, dat 06.03.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Gramsh, me 6 (gjasht) vjet burgim pr veprn penale t plagosjes s rnd me dashje, parashikuar nga neni 88/1 i Kodit Penal. Me vendimin nr.18, dat 07.10.2004 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Gramsh, sht pranuar rivendosja n afat pr tu ankuar kundr vendimit t lartprmendur. Gjykata e Apelit Durrs, mbi ankimin e krkuesit, me vendimin nr.7, dat 13.01.2005 ka vendosur lnien n fuqi t ktij vendimi, ndrsa Kolegji Penal i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, n datn 02.12.2005 ka vendosur mospranimin e rekursit si t paraqitur jasht afatit ligjor. Gjykata Kushtetuese gjat shqyrtimit t shtjes konstatoi se, krkesa paraqet probleme kushtetuese q kan t bjn me t drejtn e do shtetasi pr t patur akces n gjykat, e drejt kjo, parashikuar nga neni 42 i Kushtetuts. Esht vrtetuar se krkuesi ka hartuar rekursin kundr vendimit t Gjykats s Apelit Durrs n datn 10.02.2005. Ai e ka dorzuar at n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Gramsh t nesrmen, dat 11.02.2005 dhe kryetari i saj ka urdhruar q rekursi t drgohet pr n Gjykatn e Lart. Ajo dit ka qen e premte. Sekretaria e asaj gjykate ka regjistruar rekursin po at dit, por ka korrigjuar datn e paraqitjes s tij duke e pasqyruar si t dorzuar ditn e shtun, dat 12.02.2005. M pas e ka nisur shtjen pr gjykim n Gjykatn e Lart. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, me vendimin nr.868, dat 02.12.2005, ndonse ka konstatuar se data e dorzimit t ankimit ishte e korrigjuar, nuk e ka vlersuar kt fakt, q e detyronte ta kalonte shtjen pr gjykim dhe t verifikonte gjyqsisht datn e paraqitjes s rekursit n gjykatn e rrethit gjyqsor, dhe ka vendosur mospranimin e shtjes pr gjykim me arsyetimin se sht paraqitur jasht afatit ligjor. Gjat kontrollit kushtetues t shtjes sht konstatuar se kopja e rekursit t depozituar n gjykatn e rrethit gjyqsor sht e korrigjuar duke u shnuar n t data 12.02.2005. Ky fakt, q konstatohet qart me nj vshtrim t zakonshm, sht vrtetuar me shpjegimet q ka dhn Gjykata e Rrethit Gjyqsor Gramsh, e cila ka pranuar se data e dorzimit t rekursit sht e korrigjuar si n kopjen e depozituar ashtu edhe n regjistrin e ankimeve e rekurseve q plotsohet nga kancelaria e gjykats, si dhe nga prokurori i rrethit, me shkresn drejtuar gjykats s faktit.

Mbi kto prova, n Gjykatn Kushtetuese, vrtetohet se administrata e gjykats s faktit ka vepruar n kundrshtim me krkesat e nenit 413 t Kodit t Procedurs Penale n lidhje me detyrimin pr pasqyrimin e shnimeve t domosdoshme, pr datn e paraqitjes s rekursit n kopjen e mbajtur prej saj si dhe n regjistrin ku evidentohen ankimet e rekurset. Duke vepruar n kt mnyr, sht vepruar n kundrshtim me krkesat e ligjit. Si rrjedhoj e ksaj, krkuesit i sht mohuar e drejta pr akces n gjykat. N shqyrtimin e rastit konkret, Kolegji Penal i Gjykats s Lart, n shqyrtimin e shtjes, mbshtetur n t dhna t dyshimta, si data e korrigjuar e ka konsideruar ankimin e krkuesit si t paraqitur jasht afatit ligjor. Sa m lart, procesi gjyqsor i zhvilluar ndaj krkuesit n Gjykatn e Lart sht i parregullt, sepse nuk plotson standardet e krkuara nga Kushtetuta dhe nga Protokolli shtes i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, q parashikojn t drejtn pr akces n gjykat e pr tu ankuar kundr nj vendimi gjyqsor n nj gjykat m t lart. Kjo e drejt e rndsishme, shkelja e t cils dmton rnd t drejtat e individit, gjen pasqyrim edhe n nenin 2 t Protokollit nr.7, sipas t cilit, do person i deklaruar fajtor pr nj shkelje penale nga nj gjykat, ka t drejt t paraqes pr shqyrtim para nj juridiksioni m t lart ankimin e tij n lidhje me fajsin ose dnimin. Kt qndrim Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut e ka evidentuar disa her n praktikn e saj. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 131/f t Kushtetuts si dhe nenit 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t vendimit nr.868, dat 02.12.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart; - Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare.

MENDIMI I PAKICES Jam kundr pranimit t krkess dhe shfuqizimit t vendimit nr.868, dat 02.12.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart pr shtjen e krkuesit Luan Dalipi, pr kto arsye: 1. Esht e vrtet se sipas nenit 43 t Kushtetuts, kushdo ka t drejt t ankohet n nj gjykat m t lart kundr nj vendimi gjyqsor. Por, kjo e drejt duhet t realizohet

brenda afateve t prcaktuara n ligj dhe se ankimi i paraqitur jasht ktyre afateve konsiderohet i paqen; 2. Gjykata Kushtetuese nuk duhet t shqyrtoj faktin nse ka ose jo korrigjime n datn e dorzimit, n nj koh kur ky dokument nuk sht goditur pr falsitet. N rrethana t tilla ai merret i mirqen dhe kshtu del q rekursi sht paraqitur jasht afatit ligjor, prandaj me t drejt nuk sht pranuar nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart; 3. Kt konstatim dhe vlersim prkats t provave e ka pr detyr dhe e ka br Kolegji Penal i Gjykats s Lart q ka gjykuar shtjen dhe nuk i takon Gjykats Kushtetuese q mbi t njjtat rrethana t bj vlersim tjetr dhe t shfuqizoj vendimin. Antar: K. Pei MENDIM I PAKICS Nuk jam dakord me qndrimin e mbajtur nga shumica pr mnyrn e zgjidhjes s shtjes. Gjykata Kushtetuese ka shfuqizuar si antikushtetues vendimin e Kolegjit Penal t Gjykats s Lart, t marr n dhomn e kshillimit, me arsyetimin se ... procesi gjyqsor i zhvilluar ndaj krkuesit ... nuk plotson standardet e krkuara nga Kushtetuta dhe nga Protokolli shtes i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, q parashikon t drejtn pr akces n gjykat e pr tu ankuar kundr nj vendimi gjyqsor n nj gjykat m t lart. Pr rrjedhoj, ... Kolegji penal, megjithse ka vn re se data e dorzimit t rekursit n gjykatn e rrethit gjyqsor ka qen e korrigjuar, nuk e ka vlersuar kt fakt, q e detyronte at ta kalonte shtjen pr gjykim dhe t verifikonte gjyqsisht datn e paraqitjes s rekursit n gjykatn e rrethit gjyqsor. Pr shtjen n shqyrtim, data e paraqitjes s rekursit n Gjykatn e Lart sht nj shtje fakti, q sht vlersuar nga kolegji penal n dhomn e kshillimit. Arsyetimi q prdor Gjykata Kushtetuese se data e dorzimit t rekursit ka qen e korrigjuar nuk mendoj se prbn argument ligjor dhe aq m tepr kushtetues pr t konkluduar se krkesa sht paraqitur brenda afatit ligjor. Konkluzionin se krkuesit i sht cenuar e drejta pr akces n gjykat, shumica e ka nxjerr duke u bazuar tek dyshimi dhe jo n provat shkresore. N mnyrn se si e ka zgjidhur shtjen Gjykata Kushtetuese, mendoj se ka marr atributet e nj gjykate themeli, duke i dhn provave nj kuptim t ndryshm nga ajo q kan pranuar gjykatat e zakonshme. Arsyeja e dyt, q sipas mendimit tim, duhej rrzuar krkesa, lidhet me qndrimin e mbajtur ndaj vendimeve t marra nga Kolegjet e Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit. Pr kt arsye, po i rikthehem edhe njher qndrimit n pakic t mbajtur n disa shtje t tjera, ku kam argumentuar se mnyra e vlersimit t shkaqeve t paraqitura n rekurs dhe t shqyrtuara n dhomn e kshillimit nga Gjykata e Lart, nuk mendoj se prbn jurisprudenc kushtetuese n kuptim t cenimit t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Kalimi ose jo i nj shtje n seanc gjyqsore sht m tepr nj problem kompetence, q i sht ln n vlersim organit t caktuar me ligj pr ushtrimin e ksaj t drejte, pra Kolegjeve t Gjykats s Lart. Shqyrtimi i shtjeve n dhomn e kshillimit

dhe marrja e nj vendimi mospranimi pr rastet kur nuk jan shkaqet ligjore pr kalimin n seanc, nuk lidhet me cenimin e t drejts pr akces n gjykat, pr sa koh q kt t drejt Kolegjet e Gjykats s Lart e kan t parashikuar me ligj. Vlersimi nga Gjykata Kushtetuese, si shkelje e t drejts pr proces t rregullt ligjor, e rasteve t moskalimit t nj shtjeje n seanc gjyqsore, ndrkoh q n trsin e rasteve t tjera kto krkesa nuk jan konsideruar si shtje t jurisprudencs kushtetuese, krijon edhe luhatje n qndrimet e mbajtura prej saj. Antar: S. Sadushi

Vendimi nr. 24, dat 10.11.2006 (V 24/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Vjollca Meaj, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 16.02.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.17 Akti q i prket: K E R K U E S: NJE GRUP PREJ 33 DEPUTETESH TE KUVENDIT TE REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga Ylli Manjani, me autorizim. SUBJEKTE TE INTERESUARA: 1. KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga Dritan Devole e Idar Bistri, me autorizim. 2. KESHILLI I MINISTRAVE, prfaqsuar nga Enkelejd Alibej, Andi Toma e Marin Bioku, me autorizim. 3. MINISTRIA E EKONOMISE, TREGTISE DHE ENERGJITIKES, prfaqsuar nga Alfred Rushaj e Zamir Stefani, me autorizim. 4. BASHKIA TIRANE, prfaqsuar nga Natasha Kondi e Migena Vishko, me autorizim.

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i akteve normative t Kshillit t Ministrave nr.2, dat 10.11.2005 Pr lejimin e KESh ShA t marr pjes n ankandet e blerjes s kapaciteteve transmetuese dhe t energjis elektrike; nr.3, dat 23.11.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.7971, dat 26.07.1995 Pr prokurimin publik, t ndryshuar; nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn; si dhe Interpretimi prfundimtar i nenit 101 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

Krkuesit kan parashtruar, ndrmjet t tjerave, kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t akteve normative t siprcituara: - Aktet normative me fuqin e ligjit nuk jan nxjerr n kushtet e urgjencs apo t nj boshllku legjislativ dhe nuk kan karakter t prkohshm, si parashikon neni 101 i Kushtetuts; - Kto akte normative kan krijuar pasoja m par se t botohen n Fletoren Zyrtare; - Akti normativ me fuqin e ligjit nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, cenon rnd autonomin vendore dhe bie ndesh me nenet 13, 95, 108, 114 t Kushtetuts. Ky akt normativ e ka humbur fuqin q nga fillimi, pasi nuk sht miratuar nga Kuvendi brenda 45 ditve. Lidhur me krkesn pr interpretimin e nenit 101 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, krkuesi ka nnvizuar si shtje me interes: kuptimin e nevojs dhe urgjencs, fuqin juridike t akteve normative me fuqin e ligjit, kohn e hyrjes n fuqi t tyre, afatet e shqyrtimit t ktyre akteve nga Kuvendi i Shqipris dhe efektet e ktij shqyrtimi. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatoren e shtjes Vjollca Meaj, prfaqsuesit e krkuesve dhe Bashkis Tiran, q krkuan pranimin e krkess; prfaqsuesit e Kuvendit, t Kshillit t Ministrave, t Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, q krkuan rrzimin e krkess si dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Kshilli i Ministrave bazuar n nenin 101 t Kushtetuts, ka miratuar aktet normative me fuqin e ligjit, nr.2, dat 10.11.2005 Pr lejimin e KESh ShA t marr pjes n ankandet e blerjes s kapaciteteve transmetuese dhe t energjis elektrike; nr.3, dat 23.11.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.7971, dat 26.07.1995 Pr prokurimin publik, t ndryshuar; nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr urbanistikn. 33 Deputet t Kuvendit t Republiks s Shqipris, i jan drejtuar Gjykats Kushtetuese dhe krkojn, shpalljen si t papajtueshme me Kushtetutn t akteve normative me fuqin e ligjit t siprcituara si dhe interpretimin prfundimtar t nenit 101 t Kushtetuts. Gjykata Kushtetuese mon se shqyrtimi i ksaj shtje krkon q paraprakisht t interpretohen elementt prbrs t nenin 101 t Kushtetuts, t cilt krkuesi i ka pretenduar si shkaqe pr antikushtetutshmrin e akteve normative me fuqin e ligjit, objekt t ktij gjykimi.

Rndsi t drejtprdrejt n gjykimin e shtjes ka dhe parimi kushtetues i ndarjes dhe balancimit t pushteteve, sanksionuar nga neni 7 i Kushtetuts. Ky parim ndihmon q pushteti t shprndahet n disa mbajts, me funksione e detyra t ndryshme, t mirprcaktuara nga Kushtetuta, si dhe mundson bashkveprimin midis tyre, me qllim unitetin n veprimin shtetror. Kushtetuta e Republiks s Shqipris, duke e njohur dhe sanksionuar prqndrimin e pushtetit ligjvns n duart e Kuvendit t Shqipris ka lejuar, si raste prjashtimore, nxjerrjen e akteve me fuqin e ligjit edhe nga organe t tjera kushtetuese. Nj nga prjashtimet sht ai i parashikuar nga neni 101 i Kushtetuts, q i njeh t drejtn Kshillit t Ministrave t nxjerr akte normative me fuqin e ligjit. Prdorimi i ktij instrumenti ligjvns mbetet n vlersimin e Kshillit t Ministrave, por mohet se prdorimi i tij gjrsisht dhe jo n kushtet e parashikuara nga Kushtetuta, do t cenonte pavarsin e pushtetit legjislativ dhe karakterin demokratik t shtetit. Kjo e drejt ka natyr lejuese dhe prjashtimore, prandaj Kushtetuta e ka kushtzuar ushtrimin e saj me ekzistencn e nevojs dhe urgjencs, si dhe me kontrollin prfundimtar nga Kuvendi t akteve t nxjerra. Prjashtime t tilla jan t njohura edhe nga kushtetutat e shteteve t tjera demokratike ku konstatohet se sht lejuar transferimi i ndonj kompetence q i prket pushtetit legjislativ, drejt ekzekutivit. Ky lejim ka mundsuar zhvillime t konsiderueshme doktrinale dhe gjyqsore, t cilat do t mbahen n konsiderat nga kjo Gjykat gjat interpretimit t elementeve t nenit 101 t Kushtetuts. Gjykata Kushtetuese vlerson se zgjidhja e shtjes n shqyrtim sht e lidhur me kuptimin e elementeve t mposhtm: 1. Nevoja dhe urgjenca si kushte pr nxjerrjen e aktit normativ me fuqin e ligjit; 2. Prkohshmria e masave q prmban akti normativ me fuqin e ligjit; 3. Fuqia ligjore e ktyre akteve dhe kufizimet pr nxjerrjen e tyre; 4. Miratimi i aktit normativ me fuqin e ligjit nga Kuvendi. I. 1. Pr shqyrtimin e ksaj shtjeje, duhet t marrin prgjigje nj sr pyetjesh q lidhen me kuptimin kushtetues t termave nevoj dhe urgjenc, me domosdoshmrin e pranis s ktyre dy elementeve, me pasojat q mund ti vijn aktit normativ pr shkak t mosekzistencs s tyre, me organet q kan t drejtn pr t verifikuar nevojn dhe urgjencn konkrete, t cilat kan shrbyer si baz pr nxjerrjen e aktit normativ me fuqin e ligjit. Gjykata Kushtetuese mon se nevoja dhe urgjenca, jan element me rndsi t veant n prmbajtjen e nenit 101 t Kushtetuts dhe si t till, jan element prcaktues pr t drejtn q sanksionon kjo dispozit. Kuptimi i tyre sht autonom, i lidhur me trsin e

prmbajtjes s dispozits dhe me parimet baz q prshkojn Kushtetutn e Republiks s Shqipris. Nevoja dhe urgjenca jan rrethana dhe situata fakti q vlersohen rast pas rasti. Ato mund t shkaktohen nga faktor t ndryshm jetsor, natyror e shoqror. Si raste t tilla prmendim: fatkeqsit natyrore; boshllku legjislativ i shkaktuar nga shfuqizimi i akteve; nevoja pr efekte t menjhershme n fusha me ndjeshmri t madhe publike; parandalimi i menjhershm i spekulimeve. Ajo q i bashkon t gjitha kto situata sht fakti se prfaqsojn nj gjendje jo t zakonshme n jetn e vendit ku evidentohet dukshm rreziku i ardhjes s pasojave t dmshme pr interesat publik ose pr t drejtat themelore t shtetasve. Ky rrezik dikton nevojn e masave t menjhershme, por q legjislacioni ekzistues nuk i mundson dot. Nevoja dhe urgjenca duhen kuptuar si parakushte t domosdoshme me pasoj pavlefshmrin e aktit normativ me fuqin e ligjit. Mungesa e tyre, shndrrohet n ves t legjitimitetit kushtetues t qeveris pr nxjerrjen e aktit normativ dhe n vijim, n ves t ligjit q e ka miratuar at. Duke qen kushte paraprake, nevoja dhe urgjenca duhet t jen vrtetuar se ekzistojn prpara momentit t marrjes t iniciativs nga qeveria pr nxjerrjen e aktit normativ me fuqin e ligjit. Kto dy kushte duhet t jen gjithashtu, prezente, t lidhura e t ndrvarura e n momentin kur nxirret akti normativ me fuqin e ligjit. Nse ekziston nevoja pr nxjerrjen e nj ligji, por pa ndonj urgjenc t dukshme, qeveria nuk mund t ndrmarr nismn pr nxjerrjen e aktit normativ me fuqin e ligjit, pasi kjo do t prbnte nj detyr t pushtetit legjislativ. Vetm kur situata e krijuar vlersohet e pamundur t pres aq koh sa nevojitet pr nxjerrjen e ligjit t nevojshm nga organi legjislativ, qoft edhe nprmjet procedurave t prshpejtuara, iniciativa ligjvnse mund ti kaloj qeveris. Nse nuk do t vlersohej ky aspekt, qeveria do t merrte, pa t drejt, funksionet ligjvnse t Kuvendit. Kushtetuta, nprmjet nenit 101 t saj, ka lejuar q pushteti ekzekutiv t mund t miratoj akte q kan t njjtn fuqi si ligjet vetm, kur rasti shfaqet si i jashtzakonshm dhe nevoja e urgjenca bjn t pamundur ushtrimin e kompetencs ligjvnse nga Kuvendi. Nga ana tjetr, elementi urgjenc nuk mund t ekzistoj n vetvete pa nevojn, sepse urgjenca tregon vetm nj situat q nuk mund t pres, ndrsa nevoja tregon substancn e saj, prcakton situatn q krkon zgjidhje, tregon marrdhnien shoqrore q krkon rregullim ligjor. Prania e domosdoshme e t dy elementve rezulton edhe nga analiza gjuhsore e tekstit t nenit 101 t Kushtetuts. Lidhza dhe si n do rast, krkon pranin e njkohshme t t dy elementve, n dallim nga rastet e tjera kur n dispozitn ligjore jan prdorur lidhset ose/ apo. Kuptimin e tyre t vrtet termat nevoj dhe urgjenc e manifestojn n kuadr t situats t rastit konkret, duke i vlersuar n kohn kur sht vrtetuar prania e tyre. Nga kuptimi i prmbajtjes s nenit 101 t Kushtetuts rezulton se vlersimin e par faktik dhe substancial t ktyre elementve i prket ta bj, qeveria. Ajo nuk mund t ndrmarr nj nism, pr nxjerrjen e nj akti normativ me fuqin e ligjit, pa vlersuar m par rrethanat e krijuara q

kan shkaktuar nevoj dhe urgjenc. Natyra e vlersimit q bn ky organ sht faktik dhe juridik. Gjykata Kushtetuese vlerson, se prania e nevojs dhe urgjencs n kushtet e nxjerrjes s nj akti normativ me fuqin e ligjit, sht e lidhur me ekzistencn e vet norms. Kt opinion ka shprehur dhe jurisprudenca kushtetuese ndrkombtare[1] duke vlersuar se ekzistenca paraprake e nevojs dhe urgjencs, prbn nj krkes q lidhet me vlefshmrin kushtetuese t aktit normativ q ka fuqin e ligjit. Nga ana tjetr Gjykata Kushtetuese vlerson se Qeveria sht e detyruar t shpjegoj dhe argumentoj nevojn dhe urgjencn konkrete q e kan detyruar t nxjerr aktin normativ me fuqin e ligjit. Ky detyrim ka karakter formal dhe substancial. Shpjegimin, qeveria sht e detyruar ta pasqyroj n prmbajtjen e do akti normativ me fuqin e ligjit q nxjerr, minimalisht n preambuln e tij. 2. Akti normativ me fuqin e ligjit vepron pr nj periudh kohe maksimalisht 45 dit. Prkohshmria e ksaj norme lidhet me kushtin e domosdoshm t shqyrtimit t tij nga Kuvendi, i cili nse e miraton e kthen at n ligj. Nse akti nuk miratohet nga Kuvendi, apo nuk merret n shqyrtim prej tij, me kalimin e periudhs 45 ditore, ai jo vetm nuk prodhon m efekte pr t ardhmen por, njkohsisht, humbet fuqin q nga fillimi. Ligji, si akt normativ, nuk e ka si karakteristik t domosdoshme prkohshmrin. Ai, pasi hyn n fuqi, bhet pjes konstante e korpusit t legjislacionit, me prjashtim t rasteve kur vet Kuvendi i cakton nj afat kohor fuqis s tij. N kt mnyr, ligji q miraton aktin normativ me fuqin e ligjit, duke e zvendsuar kt akt pas miratimit, nuk shoqrohet me kufizim kohor t fuqis s tij. Gjykata Kushtetuese vlerson se shprehja masa t prkohshme, n prmbajtjen e nenit 101 t Kushtetuts, duhet kuptuar e lidhur vetm me fuqin provizore, maksimumi 45 ditshe, t aktit normativ me fuqin e ligjit q i prmban ato masa dhe jo me fuqin juridike t ligjit q e ka miratuar at. 3. Akti normativ me fuqin e ligjit sht ligj n kuptimin material t termit, por jo n kuptimin formal t tij. Ai, n thelb, rregullon marrdhnie shoqrore t rndsishme q meritojn trajtim me ligj nga Kuvendi, por kur vrtetohet prania e nevojs dhe urgjencs, Kushtetuta lejon q iniciativn ligjvnse, n kt rast, ta kryej Kshilli i Ministrave. Kuvendi ruan t drejtn e vlersimit prfundimtar t ktij akti dhe, nse e miraton at, e kthen n ligj edhe n kuptimin formal. Gjykata Kushtetuese mon, se fuqia juridike e aktit normativ me fuqin e ligjit sht e barabart me fuqin e ligjit q nga momenti i nxjerrjes s tij, sepse kjo vler e norms prcaktohet nga natyra e marrdhnies juridike q gjen rregullim n t dhe jo nga organi q e ka miratuar. Fuqia juridike sht element i pandashm i prmbajtjes s norms. Hyrja n fuqi e aktit normativ me fuqin e ligjit dallon nga hyrja n fuqi e ligjit, t ciln Gjykata Kushtetuese e ka interpretuar qart, me vendimin e saj nr.47, dat 07.07.1999. [2] Pr t interpretuar kt aspekt t aktit normativ me fuqin e ligjit, Gjykata Kushtetuese mon se duhen mbajtur parasysh prmbajtja dhe specifikat e nenit 101 t Kushtetuts. Element t till, si nevoja dhe urgjenca, tregojn se aktet n fjal, duhet t hyjn n fuqi

menjher. Kta element, q qndrojn n baz t trasferimit kushtetues t s drejts s nxjerrjes s aktit normativ me fuqin e ligjit, nga Kuvendi drejt Kshillit t Ministrave, do t zhveftsoheshin nse pr hyrjen n fuqi t tyre, do t duhet t respektohen, detyrimisht, t gjitha afatet dhe procedurat e parashikuara nga neni 117 i Kushtetuts. Nga ana tjetr, prmbajtja e pjess s dyt t dispozits kushtetuese n shqyrtim, ku thuhet: Kto akte humbasin fuqin q nga fillimi, nqoftse nuk miratohen nga Kuvendi brenda 45 ditve, tregon qart se ato hyjn n fuqi menjher. Me nj interpretim a contrario t ksaj fjalie, kuptohet se aktet normative me fuqin e ligjit duhet ta disponojn fuqin juridike q nga krijimi i tyre, me qllim q t ekzistoj mundsia pr ta humbur at, po nga fillimi, kur nuk miratohen prej Kuvendit, si dhe kur kalon afati 45 ditor pa u marr n shqyrtim prej tij. Pr t gjitha arsyet e msiprme Gjykata Kushtetuese mon gjithashtu, se njoftimi publik i aktit normativ me fuqin e ligjit sht detyrim kushtetues pr organin q e nxjerr at. Megjithat, brja publike e ktyre akteve nuk ka si domosdoshmri botimin n Fletoren Zyrtare. Kshilli i Ministrave, pr kt qllim mund t prdor, n funksion t kohs q ka n dispozicion, krahas botimit n Fletoren Zyrtare dhe komunikimin zyrtar me mjete t tjera t prshtatshme, njoftimin me an t mediave, apo mjete t tjera si kto. Pavarsisht nga forma e przgjedhur pr komunikimin publik, njoftimi duhet t mbrrij detyrimisht n adres t subjekteve q lidhen me t drejtat e detyrimet q krijon akti normativ me fuqin e ligjit, me qllim, q ata t mos cenohen. 4. Lidhur me shtjen e miratimit nga Kuvendi t aktit normativ me fuqin e ligjit, paraqet interes, sqarimi i elementve t till, si forma juridike me t ciln duhet t shprehet vullneti i Kuvendit pr kt qllim, kompetencat e ktij organi lidhur me vlersimin e aktit normativ me fuqin e ligjit t nxjerr nga qeveria, si dhe karakteri i shqyrtimit q ky organ i bn aktit normativ t qeveris. Pavarsisht nga prmbajtja e vullnetit prfundimtar t Kuvendit ndaj nj akti normativ me fuqin e ligjit t nxjerr nga qeveria, Gjykata Kushtetuese mon, se vlersimin e tij ky organ sht i detyruar ta pasqyroj vetm me an t nj ligji. Miratimi i aktit normativ me fuqin e ligjit, t nxjerr nga qeveria dhe dhnia fuqi t mtejshme atij nuk mund t bhet vese, me an t nj norme q ka t njjtat vlera, pra me ligj. Kuvendi i Shqipris sht organi q bn vlersimin dhe kontrollin e nevojs dhe urgjencs, sepse Kushtetuta e ka ngarkuar n mnyr t drejtprdrejt pr kt qllim. Duke prdorur termin miraton, dokumenti themelor i shtetit ka parasysh vlersimin n form dhe prmbajtje t norms dhe elementve prbrs t saj, si dhe shprehjen e mendimit prfundimtar nga organi vlersues lidhur me aktin q shqyrton. Natyra e ktij vlersimi sht juridike, por dhe politike. Kuvendi, nprmjet mazhorancs, shpreh qndrimin e tij politik ndaj veprimit ligjvns t qeveris, por n t njjtn koh, si nj organ i ngarkuar pr miratimin e ligjeve, kontrollon dhe kushtetutshmrin e akteve normative t nxjerra dhe prputhjen e tyre me dispozitat e tjera ligjore. Vlersimi dhe kontrolli i Kuvendit mbi aktin normativ me fuqin e ligjit bazohet n faktin se pushteti ekzekutiv, n kt rast, ushtron prjashtimisht nj funksion ligjvns.

Gjykata Kushtetuese vlerson gjithashtu, se Kuvendi disponon tagra t plota pr t zgjedhur nj nga tre alternativat e mposhtme: t marr n shqyrtim dhe ta miratoj aktin e nxjerr nga Kshilli i Ministrave; ta marr n shqyrtim dhe t mos e miratoj at; t hesht, derisa t plotsohet afati 45 ditor, q dispozita kushtetuese i ka ln n dispozicion pr tu shprehur lidhur me aktin. Alternativa e zgjedhur nga Kuvendi lidhet n mnyr t drejtprdrejt me perspektivn e mtejshme t norms. Akti normativ me fuqin e ligjit do t vazhdoj t prodhoj efekte, nse miratohet, njsoj si gjith ligjet e tjera, por ai do t humbas fuqin juridike q nga fillimi dhe do t konsiderohet se nuk ka ekzistuar kurr nse Kuvendi nuk e miraton, ose lejon t kaloj afati 45 ditor pa u shprehur n mnyr prfundimtare pr t. do lloj ndrhyrje nga ana e Kuvendit pas kalimit t ktij afati sht e pavlefshme, pasi praktikisht nuk ekziston m objekti ndaj t cilit mund t bhet vlersim. N mnyr t qart Kushtetuta e ka prcaktuar afatin 45 ditor si nj afat prekluziv q nuk mund t zgjatet pr asnj lloj arsyeje, nga asnj autoritet. Prfundimi i ktij afati sjell pasoja t menjhershme pr aktin normativ me fuqin e ligjit, duke e ln at pa fuqi q nga fillimi. Prsa i takon natyrs s shqyrtimit nga Kuvendi t aktit normativ me fuqin e ligjit, Gjykata Kushtetuese vlerson se ai sht dhe i karakterit substancial. Prpara miratimit ose mosmiratimit t norms s nxjerr nga Kshilli i Ministrave, Kuvendi e shqyrton at pr ta vlersuar si n form, ashtu dhe n prmbajtje. Ai shqyrton pranin e t gjitha elementve t prcaktuara shprehimisht pr aktin normativ me fuqin e ligjit n Kushtetut, si dhe pajtueshmrin e prmbajtjes s tij me Kushtetutn dhe ligjet e tjera n fuqi. Gjykata Kushtetuese, prfaqson gjithashtu, nj autoritetin q ka kompetenc t vlersoj kto akte n prgjithsi dhe nevojn e urgjencn si element t veant t tyre, por vetm nse nj prej subjekteve t legjitimuar, i sht drejtuar me krkes pr kt qllim. II. Bazuar n konsideratat e msiprme Gjykata Kushtetuese bn vlersimin konkret t kushtetutshmris s akteve normative me fuqin e ligjit, q jan paraqitur pr shqyrtim prpara saj. Nga provat e administruara gjat seancs plenare, si dhe nga shpjegimet e palve pjesmarrse, rezultoi e provuar se aktet normative nr.2, dat 10.11.2005 Pr lejimin e KESh - ShA t marr pjes n ankandet e blerjes s kapaciteteve transmetuese dhe t energjis elektrike dhe nr.3, dat 23.11.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.7971, dat 26.07.1995 Pr prokurimin publik t ndryshuar, jan nxjerr nga Kshilli i Ministrave n kushte t nevojs dhe urgjencs. N momentin e nxjerrjes s ktyre akteve nga qeveria vendi ndodhej n kushtet e nj thatsire t tejzgjatur, krijuar nga mungesa e reshjeve, gj q kishte sjell si pasoj rnie t ndjeshme t nivelit t ujit n liqenet q furnizojn hidrocentralet e vendit. Kjo situat, tregonte dukshm rrezikun e krijimit t pamundsis pr furnizim me energji elektrike t vendit n nj t ardhme t shpejt. Gjendja e krijuar krkonte ndrhyrje t shtetit pr marrjen e masave urgjente. Plotsimi i nevojave pr energji elektrike nuk mund t bhej ndryshe, vese duke iu drejtuar tregut ndrkombtar t ktij malli. Ndryshe nga sa pretenduan krkuesit, rezultoi se kontraktimi i kapaciteteve pr transportimin e energjis elektrike, me vendim t organizmave t huaja q e dispononin

kt kompetenc, ishte veuar nga kontraktimi i blerjes s energjis elektrike, ndrkoh q data e tenderimit pr shprndarjen e kapaciteteve t transportimit t energjis elektrike ishte e fiksuar prfundimisht. Legjislacioni vendas ekzistues nuk mundsonte blerjen e energjis dhe transportimin e menjhershm t saj n vend. Rregullat e tregut ndrkombtar dhe afatet e fiksuara prej tij, nuk i mundsonin kohn e nevojshme Kshillit t Ministrave, me qllim ndjekjen e procedurave normale t ligjvnies nga Kuvendi, pr t plotsuar boshllkun legjislativ t konstatuar. Koha e mbetur n dispozicion nuk i mundsonte qeveris as krkimin e ndjekjes s procedurave ligjvnse t prshpejtuara. Gjykata Kushtetuese konstatoi gjithashtu, se aktet normative me fuqin e ligjit, pas nxjerrjes s tyre, ishin njoftuar publikisht. N mnyr t veant, lidhur me to, ishin njoftuar menjher subjektet e interesuara. Aktet i ishin prcjell Kuvendit t Shqipris dhe ky organ ishte shprehur me ligj pr miratimin e tyre, brenda afatit 45 ditor. Ligjet miratuese t Kuvendit, pr kt qllim, ishin botuar n Fletoren Zyrtare. Pr sa sipr Gjykata Kushtetuese konkludoi se kto akte normative me fuqin e ligjit jan n prputhje me nenin 101 t Kushtetuts, prandaj, krkesa pr shfuqizimin e tyre duhet rrzuar. N lidhje me aktin normativ me fuqin e ligjit, nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr urbanistikn, gjat shqyrtimit t shtjes n seanc gjyqsore, prfaqsuesi i krkuesve riformuloi krkimin. Ai prfundimisht i krkoi Gjykats Kushtetuese t konstatoj pafuqin juridike t ktij akti, me pretendimin se sht miratuar nga Kuvendi tej afatit 45 ditor. Pr shqyrtimin e ksaj shtjeje Gjykata Kushtetuese bazohet n konsideratat e shprehura n pjesn e par t ktij vendimi, ku sht trajtuar shtja e fuqis juridike t aktit normativ me fuqin e ligjit, si dhe t ligjit q e miraton at, ku midis t tjerave theksohet: Akti normativ me fuqin e ligjit do t vazhdoj t prodhoj efekte, nse miratohet, njsoj si gjith ligjet e tjera por, ai do t humbas fuqin juridike q nga fillimi dhe do t konsiderohet se nuk ka ekzistuar kurr nse Kuvendi nuk e miraton, ose lejon t kaloj afati 45 ditor pa u shprehur n mnyr prfundimtare pr t. do lloj ndrhyrje nga ana e Kuvendit, pas kalimit t ktij afati, sht e pavlefshme pasi praktikisht, nuk ekziston m objekti ndaj t cilit mund t bhet vlersim. N mnyr t qart Kushtetuta e ka prcaktuar afatin 45 ditor, si nj afat prekluziv, q nuk mund t zgjatet pr asnj lloj arsyeje, nga asnj autoritet. Prfundimi i ktij afati sjell pasoja t menjhershme pr aktin normativ me fuqin e ligjit, duke e ln at pa fuqi q nga fillimi. Bazuar n sa m sipr Gjykata Kushtetuese vlerson se akti normativ nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr urbanistikn, e ka humbur fuqin e tij juridike q nga fillimi, pr shkak se Kuvendi i Shqipris nuk sht shprehur n mnyr prfundimtare pr t brenda afatit 45 ditor. Arsyet e parashtruara nga pala e interesuar, Kuvendi i Shqipris, pr t justifikuar vonesn n shqyrtimin e aktit normativ t qeveris nga Kuvendi, jan t papajtueshme me Kushtetutn dhe si t tilla nuk mund t justifikojn miratimin nga Kuvendi tej afatit 45 ditor.

Prsa u takon efekteve juridike t prkohshme, q akti normativ nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, krijoi pr periudhn nga momenti i miratimit deri n plotsimin e afatit 45 ditor, kan humbur fuqin ligjore q nga fillimi, dhe konsiderohen sikur nuk kan ekzistuar asnjher. Pr t gjitha kto arsye kjo krkes duhet pranuar. PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n baz t neneve 132 t Kushtetuts si dhe nenit 72 e vijues t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI: - Rrzimin e krkess pr shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn t akteve normative me fuqin e ligjit nr.2, dat 10.11.2005 Pr lejimin e KESh ShA t marr pjes n ankandet e blerjes s kapaciteteve transmetuese dhe t energjis elektrike dhe nr.3, dat 23.11.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.7971, dat 26.07.1995 Pr prokurimin publik t ndryshuar; - Konstatimin e pafuqis juridike t aktit normativ nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare. MENDIMI I PAKICES Kam mendimin se pr kt shtje Gjykata Kushtetuese duhej t deklaronte mungesn e juridiksionit t saj pr kto arsye: - Shumica pranon n vendim se n kt rast duhet t interpretohen elementt prbrs t nenit 101 t Kushtetuts dhe se shtja lidhet n mnyr t drejtprdrejt me parimin e rndsishm kushtetues t ndarjes dhe balancimit t pushteteve. Por, pikrisht pr kt shkak dhe pr t zbatuar plotsisht kt parim, Gjykata Kushtetuese bhet kompetente pasi t shprehet Kuvendi pr miratimin ose jo t aktit normativ me fuqin e ligjit. Sipas nenit 101 t Kushtetuts, kto akte e humbasin fuqin q nga fillimi n qoft se nuk miratohen nga Kuvendi. Prandaj, pr kt arsye, Gjykata Kushtetuese duhet t pres q t shprehet Kuvendi si organ kompetent dhe pastaj shtja mund ti nnshtrohet kontrollit kushtetues; - Prjashtimi i br nga neni 101 (q e analizon shumica) i delegon Kshillit t Ministrave iniciativn ligjvnse pr t nxjerr akte me fuqin e ligjit, por dhe n kt rast, Kuvendi, si organ m i lart (dhe i vetm) ligjvns, ka t drejtn e miratimit ose jo t aktit.

Ai nuk e inicion, por e miraton aktin me fuqin e ligjit dhe si i till, ai bhet pjes e legjislacionit n fuqi; - Esht fakt q kto akte marrin fuqin e ligjit kur miratohen. N praktikn ton q nga miratimi i Kushtetuts ka me dhjetra raste t ndryshuara me akte t tilla normative (p.sh., Kodi Doganor, ka shtesa e ndryshime t rndsishme). Kto akte, duke u kthyer n ligj dhe n referim t nenit 116 t Kushtetuts q prcakton hierarkin e akteve normative, do t konsiderohen ligje, ather, Gjykata Kushtetuese do ti kontrolloj pasi t jen miratuar nga Kuvendi; - do krkes e paraqitur para miratimit t aktit normativ nga Kuvendi (si n rastin konkret) nuk duhet t investoj Gjykatn Kushtetuese, ndryshe, ajo do t merrte kompetencat e nj organi tjetr (Kuvendit); - Kuvendi, kur miraton ose jo nj akt normativ me fuqin e ligjit, bn dhe interpretimin e nenit 101 t Kushtetuts. Qoft edhe pr kt shkak, Gjykata Kushtetuese, q sipas nenit 124 t Kushtetuts bn interpretimin prfundimtar t saj, nuk mund t shprehet pa vendosur m par organi prkats kompetent; - Shumica shprehet n vendim se Kuvendi, nse e miraton at, e kthen n ligj edhe n kuptimin formal. Ky argumentim sht i drejt. Pra, akti normativ kur miratohet nga Kuvendi sht ligj n kuptimin material dhe formal. Esht pikrisht kjo gjendje q dikton nevojn e shqyrtimit t ktij ligji (akti normativ) nga Gjykata Kushtetuese vetm pasi t jet shprehur Kuvendi. Kjo vlen si pr miratimin e aktit normativ nga Kuvendi, ashtu edhe pr mosmiratimin e tij ose lejimin e kalimit t afatit kushtetues. N rastin e fundit, akti humbet fuqin q nga fillimi dhe pr akte t tilla nuk mund t bhet krkes e t shqyrtohet shtja nga Gjykata Kushtetuese; - Shumica shprehet n vendim se aktet normative me fuqin e ligjit, hyjn n fuqi menjher. Ky arsyetim nuk ka baz. Kushtetuta n nenin 84/4 shprehet se ligji mund t hyj n fuqi menjher n kushte t caktuara dhe vetm, pasi t jet njoftuar publikisht. Ky detyrim kushtetues nuk vlen pr aktin normativ me fuqin e ligjit, i cili hyn n fuqi sipas rregullave t prgjithshme t prcaktuara n nenin 117/1 t Kushtetuts. Ligjet, aktet normative t Kshillit t Ministrave, t ministrive, t institucioneve t tjera qendrore, marrin fuqi juridike vetm pasi botohen n Fletoren Zyrtare; - Duke u nisur nga ky prcaktim kushtetues lidhur me fuqin juridike t akteve normative me fuqin e ligjit, del se ato nuk mund t bhen objekt shqyrtimi n Gjykatn Kushtetuese pa u botuar n Fletoren Zyrtare, pra pa marr fuqi juridike. N kt aspekt del hapur qndrimi jo konsekuent i mbajtur nga shumica, e cila, nga njra an pranon se aktet normative me fuqin e ligjit i nnshtrohen kontrollit kushtetues edhe para miratimit ose jo nga Kuvendi dhe, nga ana tjetr pr hyrjen e tyre n fuqi shprehet se ato duhet t hyjn n fuqi menjher, kur Kushtetuta nj rregullim t till e ka pranuar vetm pr ligjet n raste t jashtzakonshme sipas nenit 84/4;

- Sipas formulimit t nenit 101 t Kushtetuts, aktet me fuqin e ligjit t Kshillit t Ministrave kan karakter t jashtzakonshm dhe t prkohshm. Ato nxirren nn prgjegjsin e Kshillit t Ministrave si organ q mban peshn e prgjegjsis politike pr qeverisjen e vendit, por njkohsisht jan akte edhe n kompetenc t Kuvendit, i cili i miraton ose jo. Kjo kompetenc e dyfisht e ktyre organeve duhet t merret parasysh n shqyrtimin e shtjeve t antikushtetutshmris s akteve normative me fuqin e ligjit. Kjo do t thot, q Gjykata Kushtetuese si organ i vetm i shqyrtimit t pajtueshmris s ligjit dhe akteve t tjera normative me Kushtetutn, bhet kompetente vetm pasi t jen shprehur t dy kto organe q prcakton Kushtetuta. N raste t tilla krkesa n Gjykatn Kushtetuese duhet t bhet edhe pr papajtueshmri me Kushtetutn t ligjit q miraton aktin normativ. N rast t kundrt, kur akti nuk miratohet nga Kuvendi ose kur kalon afati 45 dit, akti konsiderohet nul dhe si i till nuk mund t shqyrtohet nga Gjykata Kushtetuese; Shumica n vendimin e saj, sht shprehur pr fuqin juridike t aktit normativ nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn. Shumica pohon se ai e ka humbur fuqin e tij q nga fillimi, pasi Kuvendi nuk sht shprehur brenda 45 ditve. Konstatimi nga Gjykata kushtetuese, prsa koh kt e ka prcaktuar vet Kushtetuta, prbn nj nonsens. Pr sa sipr, jam i mendimit se kjo shtje nuk duhej t merrej n shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese.

Antar: K. Pei -------------------------------------------------------------------------------[1] Gjykata Kushtetuese Italiane, Vendimi nr.29, dat 12-27.01.1995, publikuar n internet n faqen prkatse t Gjykats Kushtetuese Italiane. Shnim plotesues: rregullimi kushtetues i dekretligjit, sipas nenit 77 t Kushtetuts italiane, sht shum i ngjashm me rregullimin e aktit normativ qeveritar t parashikuar nga neni 101i Kushtetuts s Republiks s Shqipris. [2] Vendime t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris (1997-1999), fq. 279-280

Vendimi nr. 25, dat 10.11.2006 (V 25/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Xhezair Zaganjori, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat

10.04.2006, 03.05.2006, 07.06.2006 mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.24 Akti q i prket: K E R K U E S: ZISI ANASTASI, XHEMAL MUZHAQI, BUKURIJE GOGA, XHEVRIE DEMKO, prfaqsuar nga avokat Gramoz ela, me deklarim. SUBJEKTE T INTERESUARA: 1. FREDERIK BAKALLI, prfaqsuar nga avokat Rustem Syziu, me deklarim. 2. FATOS, ASTRIT, XHEVRIJE, SANIJE MUZHAQI; FITIM, GEZIM, FERDINAND DEMKO; KOSTANDIN, MINELLA, OLLGA GOGA; KASEM, SADETE HYKA, ABDYL, MYZEJEN BICI, n munges. 3. ENTI I BANESAVE, DEGA DURRES, n munges.

4. KOMISIONI I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE, DURRES, n munges. O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.49, dat 22.07.2005 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart. BAZA LIGJORE: s Shqipris. Nenet 42; 131/f e 134/1, shkronja g t Kushtetuts s Republiks

Krkuesit kan parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimit t siprm: Krkesa pr rishikim sht paraqitur brenda afateve ligjore dhe prmban shkaqe t q parashikuara nga neni 498 i Kodit t Procedurs Civile, prandaj Kolegji Civil i Gjykats s Lart duhet t kishte pranuar krkesn pr prishjen e vendimit nr.771, dat 25.05.1998 t Gjykats s Rrethit Durrs dhe ta drgonte shtjes pr rigjykim. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Xhezair Zaganjori, prfaqsuesin e krkuesve, t subjekteve t interesuara dhe bisedoi shtjen n trsi, V E R E N: Krkuesit kan paraqitur krkes n Kolegjin Civil t Gjykats s Lart pr rishikimin e vendimit nr.771, dat 25.05.1998 t Gjykats s Rrethit Durrs, ln n fuqi me vendimin nr.970, dat 04.11.1999 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, prmes t cilit, ndr t tjera, sht vendosur pranimi i krkes padis s paditsit t kundrpaditur Frederik Bakalli, duke detyruar t paditurit kundrpadits Zisi Anastasi, etj., t njohin trashgimtart e trashgimlnsit Vasil Bakalli, si pronar t nj banese q ndodhet n lagjen nr.1 t qytetit t Durrsit; konstatimin e pavlefshmris s kontratave t shitjes t lidhura midis t paditurve me cilsin e qiramarrsit dhe Entit t Banesave si dhe rrzimin e kundrpadis s paraqitur nga t paditurit kundrpadits me objekt, anullimin e vendimit nr.1209, dat 09.03.1996 t Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave pran Bashkis Durrs.

Si shkak pr paraqitjen e krkess pr rishikim nga ana e krkuesve ka shrbyer vendimi nr.348, dat 09.12.2003 i Gjykats s Apelit Durrs, i cili ka ln n fuqi vendimin nr.398, dat 14.07.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Durrs, prmes t cilit, Frederik Bakalli, deklarohej fajtor pr veprn penale t falsifikimit t dokumenteve n formn e prdorimit dhe n baz t nenit 186/1 t Kodit Penal, dnohej me 100 mij lek gjob. Me vendimin nr.370, dat 25.06.2004 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart, sht vendosur mospranimi i rekursit t paraqitur nga i gjykuari Frederik Bakalli. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin q kundrshtohet, ka vendosur mospranimin e krkess pr rishikim me arsyetimin, se ajo sht paraqitur jasht afatit ligjor. Krkuesit pretendojn se pikrisht ky vendim i Kolegjit Civil t Gjykats s Lart duhet t deklarohet si i papajtueshm me Kushtetutn, pasi n marrjen e tij jan cenuar parimet e procesit t rregullt ligjor n kuptimin kushtetues t garantuara nga neni 42 i Kushtetuts. Sipas tyre, krkesa pr rishikim duhej pranuar pasi sht paraqitur brenda afateve ligjore dhe se ajo prmban shkaqe nga ato q parashikon neni 498 i Kodit t Procedurs Civile. Subjekti i interesuar, prmes avokatit t tij, krkoi rrzimin e krkess, pasi vendimi q kundrshtohet n Gjykatn Kushtetuese nuk sht i papajtueshm me Kushtetutn. Sipas tij, krkesa pr rishikim sht paraqitur jasht afatit ligjor t parashikuar nga nenet 495 e 496 t Kodit t Procedurs Civile, prandaj mospranimi i saj nga ana e Kolegjit Civil t Gjykats s Lart, sht nj vendim i drejt q bazohet n Kushtetut dhe n ligj. Ai vuri n dukje gjithashtu, se pavarsisht nga vendimi penal i dhn ndaj Frederik Bakallit pr falsifikim t dokumentit zyrtar n formn e prdorimit, pronsia e tij dhe e trashgimtarve t tjer t t ndjerit Vasil Bakalli, mbi shtpin objekt konflikti, provohet edhe me shum prova t tjera, prfshir ktu edhe aktet e pronsis q nga viti 1915, t cilat i jan paraqitur Komisionit t Kthimit dhe Kompensimit t Pronave, pran Bashkis Durrs, dhe m pas edhe gjykatave q kan shqyrtuar n t tre shkallt konfliktin civil ndrmjet palve n gjykim. Referuar pretendimeve t krkuesit, Gjykata Kushtetuese vlerson se krkesa q i sht paraqitur asaj duhet t rrzohet si e pabazuar. N shqyrtimin e krkess pr rishikim nga Kolegji Civil i Gjykats s Lart, nuk konstatohet asnj shkelje q do t mund ta bnte kt proces t parregullt n kuptimin kushtetues. Mospranimi i saj nga ana e ktij kolegji sht br me arsyetimin e drejt se ajo sht paraqitur jasht afatit ligjor. Esht fakt se vendimi penal ndaj Frederik Bakallit ka marr form t prer n dat 09.12.2003, ndrsa krkesa pr rishikim mban datn 20.02.2004, pra sht drguar n Gjykatn e Lart pas 73 ditsh nga dhnia e vendimit pr kt shtje nga Gjykata e Apelit Durrs. Sipas nenit 496 t Kodit t Procedurs Civile, n rastet e parashikuara nga neni 495 i tij, n t cilin hyn edhe shtja n fjal, afati prej 30 ditsh, brenda t cilit mund t paraqitet krkesa pr rishikim, ... fillon nga dita q vendimi ka marr form t prer. Pretendimi i krkuesve se rastsisht jan vn n dijeni pr procesin penal ndaj Frederik Bakallit dhe pr vendimet penale q jan dhn kundr tij nga Gjykata e Rrethit Gjyqsor Durrs dhe Gjykata e Apelit Durrs, nuk qndrojn. Nga dosja penale nr.762 e Prokuroris pran Gjykats s Rrethit Gjyqsor Durrs rezulton, se shtja penale n ngarkim t F.B., ka filluar n dat 15.10.2002,

pikrisht mbi bazn e kallzimit penal t br nga subjektet e interesuara Zisi Anastasi, etj., nj dit m par, pra n dat 14.10.2002. Rezulton gjithashtu se ata kan marr pjes aktive me nj sr krkimesh n shumicn e seancave t zhvilluara pr kt shtje n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Durrs. N seancn e dats 09.05.2003, Zisi Anastasi, ka krkuar t hyj edhe si pal n kt proces, krkes q sht refuzuar nga trupi gjykues i kshilluar n vend. Gjykata Kushtetuese thekson me kt rast se prcaktimi i afateve kushtetuese e ligjore n ushtrimin e t drejts s ankimit, prfshir ktu edhe t drejtn e paraqitjes s krkess pr rishikim, nuk sht qllim n vetvete, por sht n funksion t parimit t rndsishm t siguris juridike, si nj nga prbrsit themelor t shtetit t s drejts. Ky element theksohet edhe n nj sr vendimesh t mekanizmave t ndryshm ndrkombtar t krijuar pr garantimin e t drejtave t njeriut.[1] PER KETO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenet 131/f e 134/g t Kushtetuts, si dhe n nenet 72 e 77 t Ligjit nr.8577, dat 10.2.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI Rrzimin e krkess Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. -------------------------------------------------------------------------------[1] Shih vendimin e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, dat 25.01.2000 n Waker kundr Mbretris s Bashkuar; vendimin e Komisionit t t Drejtave t Njeriut, dat 17.05.1984 n K.v.Irlands; vendimin Ndr-Amerikan t t Drejtave t Njeriut, dat 29.05.2003 n Mendoza v.Argjentins, etj.

Vendimi nr. 26, dat 04.12.2006 (V 26/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Sokol Sadushi, Petrit Plloi, me sekretare Arbenka Lalica, m dat 22.06.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.29 Akti q i prket:

K E R K U E S: PROKURORI I PERGJITHSHEM, ZOTI THEODHORI SOLLAKU, prfaqsuar nga Ardian Visha, prokuror pran Zyrs s Prokurorit t Prgjtihshm. SUBJEKT I INTERESUAR: KUVENDI I SHQIPERISE, prfaqsuar nga Mimoza Pano e Idar Bistri, kshilltar juridik n Kuvendin e Republiks s Shqipris. OBJEKTI Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.31, dat 02.05.2006 t Kuvendit t Shqipris Pr prcaktimin e prbrjes dhe t afatit t veprimtaris s Komisionit Hetimor pr shqyrtimin e krkess s nj grupi deputetsh mbi nisjen e procedurs s shkarkimit nga detyra t Prokurorit t Prgjithshm; Zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencave. BAZA LIGJORE: Nenet 124/1, 131/, 132/1, 134/g dhe 149/1 t Kushtetuts; nenet 54-56 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, si dhe neni 8/2, shkronja t ligjit nr.8737, dat 12.02.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Prokuroris n Republikn e Shqipris. Krkuesi ka parashtruar kto shkaqe q lidhen me objektin e msiprm: - Krkuesi legjitimohet pr vnien n lvizje t Gjykats Kushtetuese, sepse kjo Gjykat, n baz t nenit 131/ t Kushtetuts, ka pr detyr t zgjidh mosmarrveshjet e kompetencs ndrmjet pushteteve; - Lidhur me organizimin e prokuroris si autoritet publik, q siguron zbatimin e ligjit atje ku shkelja e tij parashikon nj sanksion penal, praktika e demokracive perndimore, ka pranuar dy sisteme. Sipas ktyre sistemeve, Prokuroria Publike sht pjes e ekzekutivit, ose e varur prej tij, ose paraqitet si institucion q funksionon n mnyr t pavarur, por i organizuar pran pushtetit gjyqsor. Nj etiketim i till sht pa rndsi, pasi sht praktikisht pushteti legjislativ, q nprmjet komisionit hetimor me nj objekt jokushtetues, ka marr kompetenca hetimore dhe gjyqsore q nuk i prkasin. Shrbimi i prokuroris ka t drejtn ekskluzive pr t vendosur ose jo ndjekjen penale, dmth., nse do t oj nj shtje n gjykat ose jo, do t pushoj nj shtje n fazn e gjykimit ose jo. Asnj organ tjetr nuk ka pushtetin e rishikimit t vendimeve t marra nga Prokuroria. Kur kto organe do ta bjn kt, ky veprim sht ultra vires, sepse do t privojn nj organ t pavarur pr t ushtruar kompetencat dhe detyrimet e parashikuara nga Kushtetuta. Si rrjedhim, nj mas, urdhr apo udhzim i till nuk do t prputhej me rendin ligjor; - Kuvendi ka shkelur parimin e ndarjes dhe balancimit t pushteteve (neni 7 i Kushtetuts), sepse ndjekja penale sht detyr e prokuroris (neni 148/1 i Kushtetuts), ndrsa vlersimi i ktyre shtjeve konkrete sht prerogativ e pushtetit gjyqsor (neni 135/1 i Kushtetuts). Me vendimin e kundrshtuar t Kuvendit komisioni hetimor vishet me atribute e kompetenca hetimore dhe gjyqsore pr kontrollin e vlersimin e shtjeve konkrete t prokuroris, gj q sht n kundrshtim me parimet e msiprme. N t njjtn koh, Kuvendi i kundrvihet vendimit nr.18, viti 2003 t Gjykats Kushtetuese, i cili i konsideron komisionet hetimore mjet kontrolli, q veprojn vetm brenda hapsirs

kontrolluese t parlamentit dhe t lidhura n mnyr funksionale me pushtetin ligjvns. Objekti i hetimit nga kto komisione, nuk duhet t cenoj pavarsin e organeve t pushteteve t tjera. Prfaqsuesit e subjektit t interesuar, Kuvendi i Shqipris, duke kundrshtuar krkesn e msiprme, kan parashtruar: - Krkuesi nuk legjitimohet n paraqitjen e krkess, sepse si individ, n baz t nenit 134 pika 2, shkronja g t Kushtetuts, nuk mund t krkoj shfuqizimin e vendimit t Kuvendit, pasi kjo nuk ka lidhje me interesat e tij personale. Krkuesi, nuk legjitimohet edhe n kuadrin e nj konflikti kompetencash, sepse nuk sht subjekt n konflikt, n kuptim t nenit 54/3 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000, Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris; - Krkesa sht e pabazuar edhe n themel. Krkuesi ka krkuar shfuqizimin e Vendimi t Kuvendit nr.31, dat 02.05.2006 pr ngritjen e nj komisioni hetimor, duke arsyetuar se me ann e ktij akti, Kuvendi ka krijuar nj konflikt kompetencash me Prokurorin. Nj konflikt i till nuk mund t ndodh, sepse e drejta e Kuvendit pr t nxjerr nj vendim t till, sht i bazuar n nenin 77, pika 2 t Kushtetuts. Kjo del nga prmbajtja e Vendimit nr.31, sipas t cilit, Komisioni Hetimor Parlamentar ka pr objekt t verifikoj t dhnat, faktet dhe rrethanat pr veprime e mosveprime t Prokurorit t Prgjithshm, t cilat prbjn shkelje t rnd t ligjit dhe shkak ligjor pr shkarkimin e tij nga detyra... Vendimi nuk ka t bj me marrje kompetencash, q ngjasojn me ushtrimin e ndjekjes penale. Sipas prfaqsuesve t Kuvendit, shkeljet e rnda t ligjit, q prmenden n krkesn pr shkarkim, jan indicie, t dhna, t cilat, deri n momentin e ngritjes s komisionit hetimor, nuk jan verifikuar nga Kuvendi. Ato nuk jan pjes prbrse e vendimit t Kuvendit, q atakohet pr jokushtetutshmri. Kuvendi sht n domenin e tij t evidentoj zbatimin e ligjit, njohjen e shkaqeve t kriminalitetit, veanrisht korrupsionin dhe krimin e organizuar. Realizimi i ksaj detyre kushtetuese nuk mund t bhet pa prmendjen e fakteve dhe shtjeve konkrete. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Petrit Plloi, prfaqsuesit e, krkuesit, t subjektit t interesuar, dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Me vendimin nr.31, dat 02.05.2006, Kuvendi i Shqipris ka miratuar ngritjen e Komisionit Hetimor pr shqyrtimin e krkess s nj grupi deputetsh pr Nisjen e procedurs s shkarkimit nga detyra t Prokurorit t Prgjithshm pr shkelje t rnda t ligjit gjat ushtrimit t detyrs, dhe ka prcaktuar si objekt t hetimit verifikimin e t dhnave, fakteve dhe rrethanave pr veprime e mosveprime t Prokurorit t Prgjithshm, t cilat prbjn shkelje t rnd t ligjit dhe shkak ligjor pr shkarkimin e tij nga detyra, n prputhje me nenin 149 pika 2 t Kushtetuts. N baz t objektit t hetimit t prcaktuar

me vendimin e msiprm t Kuvendit, me vendimin e ndrmjetm dat 31/05.2005, Komisioni Hetimor Parlamentar ka miratuar planin e hetimit, dhe ka detajuar edhe objektin e hetimit. Krkuesi, Prokurori i Prgjithshm, ka krkuar shfuqizimin e vendimit t msiprm t Kuvendit, duke arsyetuar, n esenc, se me kt vendim ka lindur nj konflikt kompetencash midis Kuvendit dhe Prokuroris. Sipas krkuesit, me vendimin e kundrshtuar t Kuvendit t Shqipris sht krijuar nj konflikt me Prokurorin, sepse n kt rast, legjislativi ka marr atribute q u prkasin organeve t tjera kushtetuese dhe konkretisht, prokuroris dhe gjykats. Pr t shqyrtuar kt pretendim, Gjykata duhet t mbaj parasysh funksionin kushtetues t Kuvendit (nprmjet komisioneve hetimore t tij), pozicionin kushtetues t prokuroris n strukturn e organeve t shteti, n mnyr t veant, kompetencat kushtetuese dhe ligjore t prokuroris. Lidhur me funksionin e Kuvendit dhe komisioneve hetimore t tij (neni 77 i Kushtetuts), Gjykata Kushtetuese sht shprehur me vendimin Nr.18, dat 14.05.2003, ku pranohet, se funksioni i ligjvnsit materializohet, nga njra an n miratimin e ligjeve, dhe nga ana tjetr, n ushtrimin e kontrollit mbi pushtetet e tjera, deri n at mas q ky pushtet zbatohet. Kontrolli parlamentar ushtrohet edhe n kontekstin e t drejts kushtetuese t shtetasve pr t marr informacion n lidhje me shtjet e interesit publik. Qllimi i ngritjes s komisioneve hetimore sht pr t njohur dhe verifikuar n thellsi nj fenomen, ngjarje, a veprimtari, me synimin, t nxirren prfundime mbi nevojn e miratimit, plotsimit apo korrigjimit t ligjeve t veanta. Megjithat, sipas vendimit t siprcituar t Gjykats Kushtetuese, e drejta pr t ushtruar hetim parlamentar nuk mund t jet e pakufizuar. Kufizimi i saj lidhet me detyrimin q objekti i hetimit, t respektoj parimet kushtetuese, si parimi i ndarjes s pushteteve, i prezumimit t pafajsis etj. Pavarsia e gjykatave nuk pengon qndrimet kritike t qytetarve apo deputetve, por vlersimi i tyre nprmjet raporteve t komisioneve hetimore parlamentar, vjen n kundrshtim me parimet kushtetuese. Gjykata Kushtetuese analizoi edhe pozicionin kushtetues t organit t prokuroris n strukturn institucionale shtetrore, si dhe kompetencat kushtetuese e ligjore t ktij organi. N kt drejtim, u mbajt parasysh statusi i prokuroris n varsi t ndryshimeve t kuadrit kushtetues e ligjor prkats. Sipas kuadrit kushtetues e ligjor, para viteve `90, prokuroria nuk ishte konceptuar si organ i pavarur. Kjo pr arsye se organizimi i shtetit dhe veprimtaria shtetrore bazohej n parimin e unitetit t pushtetit. Prve ksaj, organeve prfaqsuese u ishte dhn e drejta t drejtojn dhe kontrollojn veprimtarin e t gjitha organeve t tjera shtetrore, t cilat prgjigjeshin prpara tyre dhe u jepnin llogari. Ndryshimet demokratike t fillimit t viteve `90 solln ndryshime t organizimit shtetror. Prve kontrollit t zbatimit t ligjeve, organit t prokuroris iu caktua edhe funksioni i

ndjekjes penale e mbrojtjes s akuzs n gjyq (neni 1 i ligjit nr.7538, dat 17.12.1991 Pr disa ndryshime n ligjin nr.6298, dat 27.03.1981 Pr Prokurorin), si dhe u sanksionua parimi, se prokuroria sht e pavarur n ushtrimin e funksioneve t saj dhe se vepron vetm n baz t ligjit (neni 2). Kto parime u risanksionuan, me disa ndryshime, edhe n kuadrin kushtetues t fillimit t viteve 90 (ligji nr.7561, dat 29.04.1992, Pr disa ndryshime e plotsime n ligjin nr.7451, dat 29.04.1991, Pr dispozitat kryesore kushtetuese, nenet 13 e 14). N kt rregullim kushtetues sanksionohet prsri pavarsia e prokurorve nga pushtetet e tjera, ndrsa prokuroria, organizohet dhe funksionon brenda pushtetit gjyqsor si organ unik e i centralizuar (neni 13). Por njhersh, n kt ligj kushtetues, jan br prpjekje pr t shtuar elementt q garantojn pavarsin e ktij organi, duke parashikuar zgjedhjen e titullarve t tij nga ana dy organeve kushtetuese dhe konkretisht, zgjedhja e Prokurorit t Prgjithshm dhe zvendsit e tij nga Kuvendi Popullor, me propozim t Presidentit t Republiks (neni 14). Parimet e sanksionuara n ligjin Pr Dispozitat Kryesore Kushtetuese, mbi t cilat mbshtetej statusi i prokuroris, gjetn pasqyrim edhe n Kushtetutn e vitit 1998. Kshtu, organi i prokuroris ruan n esenc po at funksion, po ato parime organizimi, duke parashikuar gjithashtu, se n ushtrimin e kompetencave t tyre prokurort u nnshtrohen Kushtetuts dhe ligjeve (neni 148). Pr ti thn nj theks m t dukshm pavarsis s prokuroris, n raport me ligjin Pr Dispozitat Kryesore Kushtetuese, Kushtetuta ndryshon, n esenc, procedurn e emrimit dhe t shkarkimit t Prokurorit t Prgjithshm, duke mos ia ln kt proces vetm nj organi kushtetues, si dhe duke specifikuar n Kushtetut shkaqet e shkarkimit. Kshtu, emrimi i Prokurorit t Prgjithshm bhet nga Presidenti i Republiks me plqimin e Kuvendit, ndrsa prokurort e tjer emrohen nga Presidenti i Republiks, mbi propozimin e Prokurorit t Prgjithshm (neni 149/1/2/3), ndrsa shkarkimi i sht ln Presidentit t Republiks, me propozim t Kuvendit. Element t rndsishm t pavarsis funksionale t prokuroris jan sanksionuar edhe nprmjet ligjit nr.7905, dat 21.03.1995, Kodi i Procedurs Penale i Republiks s Shqipris. Kshtu, sht prokurori m i lart autoriteti, q ka t drejt t vendos ndryshimin ose shfuqizimin e vendimeve t marra nga prokurori m i ult m ankim ose kryesisht (neni 24/5 i ligjit). Kjo do t thot se ligjshmria e vendimeve dhe e veprimeve, si dhe rregullshmria dhe plotsia e hetimeve t kryera nga prokurort m t ult kontrollohet vetm nga prokurori m i lart. Sigurisht, q midis institucioneve t Kuvendit dhe Prokuroris ekziston nj lidhje e veant kushtetuese. Kjo lidhje kushtetuese shprehet n faktin, se Prokurori i Prgjithshm, pr sa e lejon ligji, sht i detyruar t jap shpjegime dhe t informoj n komisionet parlamentare pr shtje t ndryshme t veprimtaris s tij (neni 80/3 i Kushtetuts), si dhe t informoj her pas here Kuvendin pr gjendjen e kriminalitetit (neni 149/4 i Kushtetuts). Ve ksaj, Kuvendi jep plqimin pr emrimin e Prokurorit t Prgjithshm (neni 149/1 i Kushtetuts), si dhe i propozon Presidentit t Republiks shkarkimin e tij (neni 149/2 i Kushtetuts). Megjithat, Gjykata Kushtetuese vlerson se, n aspektin kushtetues, fakti se Kuvendi jep plqimin pr emrimin, apo propozon shkarkimin e ktij funksionari publik nuk do t thot, se ky person, sht drejtprdrejt prgjegjs ndaj Kuvendit. Edhe detyrimi

pr t informuar Kuvendin, nuk do t thot se pavarsia e drejtuesit apo ajo e institucionit t drejtuar prej tij, sht e kufizuar. Pr sa sipr, vlersohet se, organi i prokuroris ka disa veori, t cilat jan prcaktuar n Kushtetut dhe n ligj, t cilat e vendosin kt organ n nj pozit t dallueshme nga pushtetet e tjera, dhe veanrisht si: a) organi i vetm n vend q ushtron ndjekjen penale; b) organ q prfaqson akuzn n gjyq n emr t shtetit, q disponon mbi shtjet q ndodhen n gjykim dhe i lir n krkimet pr llojin dhe masn e dnimit ndaj personave q i rezultojn fajtor; c) organ me pavarsi t plot n ushtrimin e funksioneve, duke iu nnshtruar vetm Kushtetuts dhe ligjeve, gj q do t thot q fillimi i procedimit penal, vnia para prgjegjsis penale, pushimi, pezullimi i shtjeve dhe drgimi n gjyq, jan atribute t prokuroris; d) organ i centralizuar, q vepron sipas rregullit, q urdhrat dhe udhzimet e prokurorit m t lart jan t detyrueshme pr prokurort m t ult, ndrsa ligjshmria e vendimeve dhe e veprimeve si dhe rregullshmria dhe plotsia e hetimeve t kryera nga prokurort m t ult kontrollohen vetm nga prokurori m i lart (neni 24/4/5 i ligjit nr.7905, dat 21.03.1995 Kodi i Procedurs Penale i Republiks s Shqipris, i ndryshuar), me prjashtim t rasteve kur ligji procedural ia njeh gjykats nj t drejt t till. Vlersohet gjithashtu, se Prokurori i Prgjithshm si drejtues i organit t prokuroris, n kuptimin kushtetues, nuk ka prgjegjsi politike para Kuvendit. Nj zgjidhje e till kushtetuese, ka pr qllim krijimin nj organi prokurorie q bazohet n profesionalizm. Prokurori i Prgjithshm sht drejtues profesional e jo politik i prokuroris, karakteristika kto, q sigurojn pavarsin profesionale t ktij organi. Funksioni i organit t prokuroris si prfaqsues i akuzs n emr t shtetit (neni 148/1 i Kushtetuts), bn ky organ, t ket t drejtn ekskluzive pr t vendosur ose jo ndjekjen penale, d.m.th., nse do t oj ose jo nj shtje n gjyq, nse do ta pushoj ose jo nj shtje n fazn e gjykimit. Kuvendi, apo komisionet e tij hetimore, nuk kan pushtetin e rishikimit t vendimit t marr nga prokuroria, apo ta shtrngojn prokurorin pr t ndryshuar vendimet e saj. N kt kuadr, Gjykata Kushtetuese vlerson gjithashtu, se mjetet e kontrollit parlamentar mbi Prokurorin nuk mund t prdoren asnjher, si instrument pr t shqyrtuar dhe vlersuar vendimet e marra nga ana e prokurorve pr shtje konkrete. Parlamenti mund t ndikoj n institucionin e Prokuroris vetm nprmjet pushteteve t tij ligjvnse. Gjykata Kushtetuese vlerson, se edhe rasti i paraqitur, duhet t shqyrtohet n kndvshtrimin e konsideratave t msiprme. N shtjen n shqyrtim, nj grup deputetsh t Kuvendit t Shqipris, kan krkuar ngritjen e nj komisioni hetimor pr nisjen e procedurave pr shkarkimin nga detyra t Prokurorit t Prgjithshm. N krkesn e tyre, grupi i deputetve ka parashtruar si shkaqe pr ngritjen e komisionit dhe si aspekte q do ti nnshtroheshin kontrollit parlamentar, nj sr shtjesh. Sipas tyre, Prokurori i Prgjithshm si drejtues i organit t akuzs mban prgjegjsi: - Pr krime t pazbuluara, ku prmenden disa vrasje; - Pr prdorimin e Prokuroris s Prgjithshme si mjet shantazhi politik ndaj deputetve; -Pr degradimin e akuzs n nj numr shtjesh t bujshme (shtjet e trafikut t organizuar dhe prostitucionit); -Pr nxjerrjen e urdhrave t paligjshm, q cenojn t drejtat dhe lirit e

personit; - Pr degradim t akuzs dhe favorizim t paligjshm t familjarve t personave me pushtet (ku prmenden disa ngjarje t pazbardhura), si dhe klientelizm e servilizm ndaj lidhjeve me pushtetin t t pandehurve, ku prmenden disa ngjarje t pazbardhura, shprehur nprmjet cilsimit ligjor; - Pr komandime t paligjshme t prokurorve; - Pr pengimin e drejtsis dhe fshehjen e krimit; - Pr pengimin e inspektorve t Ministris s Drejtsis pr t verifikuar fashikullin hetimor t procedimit penal t nj shtetasi; - Pr mosndjekje t denoncimeve publike pr veprn e korrupsionit; - Pr inertsin n hetimin e autorve t krimeve kundr jets pr motive t dobta (gjakmarrje); - Pr dshtimin e procedurs s ekstradimit t personave t implikuar n nj organizat kriminale; - Pr prfshirje dhe mbshtetje t elementve kriminal n prokurori; - Pr mungesn e bashkveprimit me K.L.Sh-n pr ushtrimin e ndjekjes penale ndaj punonjsve t administrats shtetrore, t cilt sipas KLSH-s kan kryer shkelje t ligjit duke dmtuar buxhetin e shtetit; - Pr mosregjistrim t fillimit t procedimit pr secilin nga rastet e prmendura n raportet e komisioneve hetimore, t depozituara si kallzime apo t publikuara, si dhe - pr mosndrmarrje t asnj veprimi hetimor (prmenden nj sr rastesh t tilla konkrete). Kuvendi i Shqipris mori n shqyrtim krkesn e msiprme, paraqitur nga grupi i deputetve dhe duke e konsideruar t drejt at, me vendimet nr.30 e nr.31, dat 02.05.2006, vendosi t miratoj raportin prkats t Komisionit pr shtjet Ligjore si dhe t ngrej komisionin hetimor pr nisjen e procedurs s shkarkimit nga detyra t Prokurorit t Prgjithshm. N pikn II t ktij vendimi sht theksuar, se Komisioni Hetimor ka pr objekt dhe detyr t verifikoj t dhnat, faktet dhe rrethanat pr veprime e mosveprime t Prokurorit t Prgjithshm, t cilat prbjn shkelje t rnd t ligjit dhe shkak ligjor pr shkarkimin e tij nga detyra n prputhje me nenin 149 pika 2 t Kushtetuts si dhe nenin 7/2 t ligjit nr.8737, dat 12.02.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Prokuroris n Republikn e Shqipris, i ndryshuar. N pikn II t vendimit nr.31, dat 02.05.2006, t Kuvendit t Shqipris sht theksuar, se objekt hetimi do t jen t dhna, fakte dhe rrethana pr veprime e mosveprime t Prokurorit t Prgjthshm, por nuk sht treguar, se cilat jan konkretisht kto t dhna e fakte, q do ti nnshtrohen verifikimit. Kjo mnyr e paprcaktuar e formulimit t piks 2 t vendimit, q ka t bj me objektin e hetimit t komisionit, l qart t kuptohet, se t dhnat, faktet dhe rrethanat, q disponon Kuvendi, jan ato q prmblidhen n krkesn e grupit t deputetve, q m pas, jan reflektuar edhe n planin e hetimit, hartuar nga komisioni hetimor n mbshtetje t ligjit nr.8891, dat 02.05.2002 dhe t vendimit nr.31, dat 02.05.2006 t Kuvendit t Shqipris. N kto kushte, objekti i hetimit t komisionit, nuk mund t kuptohet i shkputur nga shtjet q kan gjetur pasqyrim n planin e hetimit. N kreun I t Planit t Hetimit t komisionit hetimor t titulluar Baza ligjore, objekti, faktet, rrethanat dhe shtjet pr hetim, n mnyr t prmbledhur prmenden kto drejtime, q prbjn edhe objektin e kontrollit, si a) mosfillimi i hetimeve pr shprdorime t deklaruara t bra publike n median e shkruar dhe elektronike, shkrimeve, artikujve apo transmetimet direkt t veprimtaris s komisioneve hetimore, deklarimeve t antarve t komisionit dhe diskutimeve t deputetve n seanc parlamentare; b) shtje t bra publike pr djegjen e gazets Koha Jon, akuzat pr korrupsion ndaj ish-kryeministrave

t qeverive t majta, akuzat pr implikime me agjenturat e huaja, etj; c) shqyrtimi i ligjshmris s veprimtaris s Prokuroris pr mosfillimin e shtjeve penale pr kallzime t depozituara nga Kontrolli i Lart i Shtetit, komisionet hetimore, deputet t Kuvendit ose individ, ndonse kallzimet prmbanin prova t mjaftueshme pr ekzistencn e veprs penale dhe dyshime t arsyeshme pr kryerjen e saj nga t akuzuarit; d) pezullime dhe pushime t nj numri t madh t shtjeve hetimore pr krime t rnda kundr personit, si dhe mjaft ngjarje t pa zbardhura dhe pa u gjetur autort; e) shqyrtimi i ligjshmris s veprimtaris s prokuroris pr shtje t akuzs dhe ndjekjes penale pr persona me imunitet apo familjar t ish maxhorancs, kualifikime t gabuara t veprs penale, si dhe krkesa pr masa t buta dnimi; f) degradim akuze; h) komandime t kundrligjshme n detyr, si dhe mosekzektim i vendimeve penale; i) mosveprim i prokuroris ndaj krimit t organizuar pr disa shtje t caktuara. Gjykata Kushtetuese vlerson, se vendimi i Kuvendit pr ngritjen e komisionit hetimor q ka pr qllim nxjerrjen e prfundimeve mbi nevojn e miratimit t ligjeve, apo evidentimin e dukurive e t prgjegjsis s personave prgjegjs, sht n pajtim me Kushtetutn. Por Gjykata, nuk e gjen t till vendimin e Kuvendit pr sa i prket objektit t hetimit t komisionit hetimor, sepse si rezulton edhe nga plani i hetimit, objekt hetimi jan br mjaft shtje e aspekte, t cilat prbjn problem n kndvshtrimin kushtetues dhe veanrisht, n kndvshtrimin e respektimit t parimeve dhe t funksionit kushtetues t organit ligjvns dhe atij q i nnshtrohet kontrollit hetimor, si sht n rastin konkret organi i prokuroris. Gjykata Kushtetuese, duke ballafaquar shtjet objekt hetimi parlamentar, me standardet kushtetuese t parashtruara m sipr dhe q kan t bjn me funksionet e komisioneve hetimore parlamentare, si dhe me pozitn e rolin kushtetues t organit t prokuroris vlerson, se veprimtaria e komisionit hetimor n kt rast, prbn nj tejkalim t funksioneve t Kuvendit, mosrespektim t parimeve kushtetuese si dhe ndrhyrje n kompetencat e organit t prokuroris. Kjo pr arsye se, shtjet objekt hetimi parlamentar, sipas Kushtetuts dhe legjislacionit prkats, i takojn pr kontroll e zgjidhje ktij organi dhe jo organeve t tjera, prfshir dhe Kuvendin e Shqipris. Nj nga drejtimet e veprimtaris se komisionit hetimor sht edhe kontrolli mbi vendimet e mosfillimit t shtjeve penale, t pushimit t hetimeve apo pezullimit t tyre. Kshtu, komisioni ka marr prsipr t kontrolloj dhe t vlersoj bazueshmrin n ligj dhe rregullshmrin e ktyre vendimeve. Mirpo n aspektin funksional, kto jan kompetenca t organit t prokuroris dhe q nuk i prkasin veprimtaris kontrolluese t legjislativit. sht prokurori m i lart autoriteti q ka t drejt t vendos ndryshimin ose shfuqizimin e vendimeve t marra nga prokurori m i ult (neni 24/5 i Kodit t Procedurs Penale). Ky parim i rndsishm i organizimit dhe funksionimit t prokuroris, si organ i centralizuar, q i nnshtrohet Kushtetuts dhe ligjit (neni 148/3 i Kushtetuts), do t thot se kontrolli i bazueshmris n ligj t vendimeve t prokurorve dhe vlersimi e shfuqizimi i tyre, sht atribut i vet prokuroris ose organeve t caktuara me ligj, si sht gjykata. Lidhur me vendimet e mosfillimit t shtjeve penale, subjektet q kan br kallzimin kan t drejt t ankojn kt vendim n gjykat (neni 291/2 i Kodit t Procedurs Penale). Edhe ankimi kundr vendimit t pushimit t akuzs ose t shtjes penale bhet n gjykat (neni 329 i

Kodit t Procedurs Penale), ndrsa hetimi i pezulluar, mund t rifilloj me vendim t prokurorit (neni 326/3 i Kodit t Procedurs Penale). Jasht kontrollit t Kuvendit, nusur nga kto kritere juridike, jan edhe shtje t tjera t prfshira n objektin e hetimit t komisionit, si kontrolli i plotsis s kallzimeve t bra n prokurori, kontrolli i plotsis s hetimeve t zhvilluara nga organi i prokuroris, vlersimi i cilsimeve juridike t bra nga ky organ dhe i llojit e mass s dnimeve t krkuara nga prokurori, etj. N interpretim t nenit 77 t Kushtetuts, Gjykata Kushtetuese, ka theksuar se hetimi parlamentar nuk mund t jet absolutisht i pakufizuar. Ky kufizim imponon, q objekti i hetimit t respektoj parimet kushtetuese, q hetimi parlamentar t lidhet me veprimtarin e legjislativit dhe q hetimi t mos prdoret n mnyr abuzive. Pr sa m sipr, duke prfshir n objektin e hetimit nj numr shtjes q nuk prfshihen n sfern kontrolluese t tij, organi ligjvns, ka cenuar kompetencat e organit t prokuroris dhe pr rrjedhoj, ka krijuar nj mosmarrveshje kompetencash, q n kuptim t nenit 131 shkronja t Kushtetuts i prket pr zgjidhje Gjykats Kushtetuese. Kjo Gjykat, pr kto arsye e konsideron konfliktin e kompetencave rrjedhoj e ndrhyrjes s pushtetit legjislativ (nprmjet komisionit hetimor) ndaj kompetencave kushtetuese e ligjore t organit t prokuroris. Prfaqsuesit e subjektit t interesuar pretenduan, se vendimi i kundrshtuar i Kuvendit nuk ka t bj me ndonj marrje kompetencash, q ngjasojn me ushtrimin e ndjekjes penale dhe se n kuadrin e nj mosmarrveshje kompetencash, Prokurori i Prgjithshm nuk legjitimohet n paraqitjen e krkess. Ky pretendim i subjektit t interesuar sht i pabazuar. Gjykata Kushtetuese ka juridiksion t vendos pr mosmarrveshjet e kompetencs ndrmjet pushteteve (neni 131/ i Kushtetuts), me kusht q, mosmarrveshja t ket lidhje me ushtrimin e veprimtaris s tyre (neni 54/1 i ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris). Gjykata Kushtetuese merr n shqyrtim kto mosmarrveshje kur subjektet prkatse e kan konsideruar veten kompetente pr t vendosur pr shtje konkrete (neni 54/2 i ligjit t siprcituar), dhe si baz pr fillimin e shqyrtimit t ktyre shtjeve mund t shrbej do lloj akti ligjor e nnligjor, veprim ose mosveprim i organeve t pushteteve, q kan uar n mosmarrveshje kompetencash midis tyre (neni 54/4 i ligjit). Edhe sipas jurisprudencs kushtetuese q ka t bj me kt lloj konflikti, q t lind nj mosmarrveshje kompetence ndrmjet pushteteve, duhet t ekzistojn n t njjtn koh kto kushte t nevojshme: mosmarrveshja, si rregull, t lind ndrmjet organeve q u prkasin pushteteve t ndryshme; mosmarrveshja t lind ndrmjet organeve kompetente q deklarojn prfundimisht vullnetin e pushtetin e pushtetit, t cilit i prkasin; si dhe mosmarrveshja t lind pr prcaktimin e sfers s kompetencave t prcaktuara nga normat kushtetuese pr pushtete t ndryshme. Edhe n rastin n shqyrtim jan prezent t gjith elementt e nj mosmarrveshje t till. Konkretisht, Kuvendi, si pushtet legjislativ, ka marr vendimin nr.31, dat 02.05.2006 me t cilin ka konsideruar veten kompetent pr t kontrolluar e vlersuar vendimet e organit t Prokuroris, t marra pr shtje konkrete.

Organi i Prokuroris ka pretenduar se kjo sht sfer e kompetencave t tij, duke krkuar zgjidhjen e ksaj mosmarrveshje n Gjykatn Kushtetuese. Lidhur me sfern e kompetencave t organit t prokuroris, Gjykata Kushtetuese konkludon se ato kan t bjn me ushtrimin e ndjekjes penale, prfaqsimin e akuzs n gjyq, si dhe me kryerjen e detyrave t tjera t caktuara me ligj (neni 148/1 i Kushtetuts). Kshtu, prve ushtrimit t ndjekjes penale dhe prfaqsimit t akuzs n emr t shtetit, organi i prokuroris, n linj hierarkie, ka n kompetenc edhe kryerjen e kontrollit mbi vendimet e prokurorve m t ult (neni 24/5 i Kodit t Procedurs Penale). Pikrisht, kjo kompetenc e organit t prokuroris sht cenuar nga ana e pushtetit legjislativ nprmjet vendimit t kundrshtuar. N kto rrethana nuk sht i bazuar as pretendimi se Prokurori i Prgjithshm nuk legjitimohet si krkues n nj mosmarrveshje kompetencash. N nj mosmarrveshje t till, krkesa ngrihet nga subjektet n konflikt (neni 54/3 i ligjit t siprcituar). N rastin n shqyrtim, subjekt n konflikt sht organi i prokuroris, prfaqsuar nga Prokurori i Prgjithshm, i cili n emr t ktij organi ka pretenduar cenimin e kompetencave t tij. Kjo pr faktin, se prokuroria sht organizuar si struktur e centralizuar (neni 3 i ligjit nr.8737, dat 12.02.2001 Pr Prokurorin, ku Prokurori i Prgjithshm sht prgjegjs pr ushtrimin e ndjekjes penale, dhe prfaqsimin e akuzs n gjyq n emr t shtetit, si dhe pr realizimin e detyrave t tjera q me ligj i ngarkohen Prokuroris (neni 8 i ligjit t siprcituar). PER KETO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenin 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, V E N D O S I: - T zgjidh mosmarrveshjen e kompetencave t lindur midis dy organeve shtetrore, subjekt n kt mosmarrveshje, dhe t deklaroj se Kuvendi i Shqipris nuk ka kompetenc t kontrolloj dhe t vlersoj vendimet e prokurorve n shtjet konkrete pr mosfillimin e procedimit penal, pr pezullimin e hetimeve, pr pushimin e shtjeve penale, pr marrjen e masave t sigurimit, si dhe t vendimeve e veprimeve t tjera q lidhen me ushtrimin e ndjekjes penale dhe prfaqsimin e akuzs n gjyq. - Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

MENDIMI I PAKICES Nuk jemi dakord me vendimin e shumics pr kto arsye:

Shumica ka vendosur t deklaroj se Kuvendi i Shqipris nuk ka kompetenc t kontrolloj e vlersoj vendimet e prokurorve n shtje konkrete. Ky vendim deklarativ nuk i prgjigjet objektit t krkess s ushtruar nga Prokurori i Prgjithshm dhe t marr n shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese q sht: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr.31, dat 02.05.2006 t Kuvendit t Shqipris Pr prcaktimin e prbrjes dhe afatit t veprimtaris s Komisionit Hetimor pr shqyrtimin e krkess s nj grupi deputetsh mbi nisjen e procedurs pr shkarkimin nga detyra t Prokurorit t Prgjithshm, si dhe zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencave. N dispozitivin e vendimit shumica nuk shprehet pr shfuqizimin e vendimit, por vetm deklaron moskompetencn e Kuvendit pr t kontrolluar vendimet pr shtje konkrete. N kt mnyr sht br nj devijim jo vetm nga objekti i krkess, me t ciln krkohet shfuqizimi i vendimit t Kuvendit si i papajtueshm me Kushtetutn, por edhe nga krkesat ligjore pr mnyrn e zgjidhjes s shtjeve t tilla nga Gjykata Kushtetuese. Sipas nenit 56/2 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris: kur zgjidhja e mosmarrveshjes s kompetencs sht e lidhur me akte ligjore ose nnligjore t nxjerra nga organet pal n konflikt, Gjykata Kushtetuese, pr zgjidhjen e mosmarrveshjes shqyrton edhe kushtetutshmrin apo ligjshmrin e aktit. Pr rrjedhoj, prderisa shumica ka arritur n prfundimin se ekziston konflikti i kompetencave, duhej ta shqyrtonte vendimin e Kuvendit si t papajtueshm me Kushtetutn. Duke iu referuar argumenteve t prdorura nga shumica, rezulton se konfondohet objekti sipas vendimit me planin e hetimit t komisionit hetimor, i cili nuk sht pjes e vendimit, por nj mas praktike pr zbatimin e tij. Gjykata Kushtetuese, nuk shqyrton zbatimin e aktit por kushtetutshmrin e tij. Ky devijim nga objekti i krkess nuk sht rastsi, por lidhet me faktin se Kuvendi dhe komisioni hetimor i ngritur prej tij kan br vlersim t puns dhe jo marrje t kompetencave q prmenden n vendimin e shumics. Argumenti pr marrje t kompetencave nuk qndron pasi Kuvendi nuk ka zhvilluar hetime pr shtje konkrete, as kontroll t dosjeve t hetuara pr efekt t ndjekjes penale apo prfaqsimit t tyre n gjykat (t cilat jan kompetenca t prokurorit), por nprmjet shqyrtimit t tyre ka br vlersime t puns s prokuroris, n funksion t qllimit t ngritjes dhe ushtrimit t veprimtaris s komisionit hetimor. Prderisa ky i fundit nuk ka marr prsipr t hetoj shtje konkrete, nuk mund t flitet pr marrje t kompetencave t prokurorit. Duke patur mendimin se n rastin konkret nuk ekziston konflikti i kompetencs dhe pr pasoj shtja nuk hyn n juridiksionin e Gjykats Kushtetuese, pr tiu nnshtruar kontrollit kushtetues, nuk e shohim me vend t shprehemi pr mnyrn dhe shtrirjen e kontrollit t komisionit hetimor. Prderisa shtja nuk ka objekt shqyrtimi kushtetues, do koment lidhur me t do t ishte i teprt. N kto kushte, krkesa e paraqitur nuk ka objekt dhe nuk duhej t ishte marr n shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese. Antar: Xh. Zaganjori, K. Pei, A. Karamuo

Vendimi nr. 27, dat 11.12.2006 (V 27/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, m dat 02.06.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.26 Akti q i prket: K E R K U E S: ARBEN DERVISHI, prfaqsuar nga avokatt Qazim Gjonaj e Baftjar Rusi, me prokur. SUBJEKT I INTERESUAR: PROKURORIA E PRGJITHSHME, n munges. OBJEKTI Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve nr.151, dat 14.07.2004 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Fier; nr.334, dat 03.11.2004 t Gjykats s Apelit Vlor dhe nr.764, dat 09.11.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart. Krkuesi pretendon se gjykatat i kan cenuar t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor, duke arsyetuar n kto drejtime kryesore: S pari, n fazn e hetimit nuk i sht komunikuar akuza. Jan lejuar nj sr veprimesh procedurale pa pranin e mbrojtsit, si e drejta pr informim t menjhershm pr thelbin dhe shkakun e akuzs, parashikuar nga nenet 28/1 dhe 31/a t Kushtetuts si dhe neni 6/3, shkronja e e Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. S dyti, prokurori ka shkelur t drejtn e njoftimit, sepse sipas nenit 140/1 t Kodit t Procedurs Penale, meqense nuk ishte marr mas ndalimi apo arresti, duhej t zbatoheshin rregullat e njoftimit t pandehurit t lir. S treti, prokura e lshuar n emr t krkuesit pr prfaqsimin n gjykim nuk sht nnshkruar prej tij, pr arsye se ai ka qen n Greqi. N kt prokur rezulton se i pandehuri ka pranuar fajsin, akuzn si dhe mbrojtsin, n kundrshtim me interesat e tij. Prokura nuk sht sipas forms ligjore, pasi i mungon edhe vula e that. S katrti, mungesa e njoftimit pr t pandehurin ose familjart e tij n gjykimin n gjykatn e rrethit gjyqsor dhe mungesa e njoftimit pr ankimin e prokurorit dhe pr datn e gjykimit n apel, kan shkelur t drejtn e mbrojtjes. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Sokol Sadushi, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N:

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Fier, ka deklaruar fajtor krkuesin pr veprn penale t shfrytzimit t prostitucionit, parashikuar nga neni 114/a, pikat 4 e 5 t Kodit Penal, duke e dnuar me 10 vjet burgim dhe n aplikim t gjykimit t shkurtuar me 6 vjet e 8 muaj burgim. Gjykata e Apelit Vlor, ka ln n fuqi vendimin e gjykats s rrethit gjyqsor pr fajsin dhe kualifikimin e veprs penale, por e ka dnuar t pandehurin me 8 vjet burgim duke urdhruar zbritjen e 1/3 s dnimit. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, ka ln n fuqi vendimin e Gjykats s Apelit Vlor. Megjithse nga pikpamja formale pretendimet e krkuesit lidhen me disa nga elementet e procesit t rregullt ligjor, Gjykata Kushtetuese i shqyrtoi ato n seanc gjyqsore dhe konkludoi se jan t pabazuara. Pretendimet e krkuesit pr moskomunikimin e akuzs dhe pr mosqenien e tij apo t mbrojtsit n dijeni t zhvillimit t procesit ligjor n gjykatn e rrethit gjyqsor dhe n gjykatn e apelit nuk qndrojn. Nga verifikimi i dosjes gjyqsore rezulton se mbrojtsi i caktuar prej krkuesit ka qen i pranishm n t gjitha veprimet procedurale si n fazn e hetimit ashtu edhe n at t gjykimit. Pretendimi i krkuesit pr falsitetin e prokurs s hartuar para noterit, t ciln e bazon n nj akt ekspertimi privat t paraqitur n seanc gjyqsore, nuk sht i bazuar. Nga dosja rezulton, se prokura, nprmjet t cils sht autorizuar mbrojtsi pr t realizuar prfaqsimin n gjykim t krkuesit, sht e nnshkruar prej ktij t fundit. Prderisa, n rastin konkret, ndodhemi prpara nj akti publik t nnshkruar para noterit dhe q prezumohet i ligjshm, i binte barra krkuesit, q konform rregullave procedurale, t provonte prfundimisht n instancat gjyqsore pasaktsin apo pavrtetsin e ktij dokumenti zyrtar. Duke iu referuar nj akt ekspertimi t siguruar nga vet krkuesi, Gjykata Kushtetuese nuk mund t investohej mbi falsitetin e prokurs dhe pr rrjedhoj pr parregullsin e t gjith procesit ligjor,. Prfundimisht, Gjykata Kushtetuese konkludon, se prderisa krkesa e paraqitur nga krkuesi nuk provon se procesi ligjor i zhvilluar ndaj tij t ket shkelur parimet thelbsore t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor, duhet rrzuar si e pabazuar. PER KETO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenet 131, shkronja f dhe 134, pika 1, shkronja g t Kushtetuts, si dhe n nenet 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, V E N D O S I: Rrzimin e krkess.

Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

Vendimi nr. 28, dat 11.12.2006 (V 28/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Brunilda Bara, n dat 07.07.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.27 Akti q i prket: K E R K U E S: prokur. PETRIT OSMANI, prfaqsuar nga avokat Arqile Nini, me PROKURORIA E PERGJITHSHME, n munges.

SUBJEKT I INTERESUAR:

O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimeve nr.237, dat 29.10.2003 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Fier; nr.91, dat 02.04.2004 t Gjykats s Apelit Vlor dhe nr.40, dat 02.02.2005 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart.

Krkuesi pretendon se gjykatat i kan cenuar t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor, duke arsyetuar n kto drejtime kryesore: S pari, procesi gjyqsor sht zhvilluar n baz t provs s vetme, q sht marr n mnyr t kundrligjshme, duke shkelur nenin 32, pikat 1 dhe 2 t Kushtetuts. Dshmia e t dmtuars nuk sht marr me vullnetin e saj t lir dhe t plot, gj e cila rezulton nga materiali denoncues dhe nga largimi i t dmtuars jasht shtetit; S dyti, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Fier, ka shkelur rregullat procedurale dhe parimin themelor t nj gjykimi t drejt, sepse i ka krkuar organit t akuzs riformulimin e akuzs s re pr krkuesin nga bashkpunim, n m shum se nj her, duke u bazuar n nenin 378 t Kodit t Procedurs Penale, ndrkoh q ndrprerja e procesit dhe rielja e hetimit gjyqsor, sipas ksaj dispozite, bhet vetm pr marrjen e nj prove t rndsishme dhe jo pr riformulim e komunikim akuze t re. S treti, kjo gjykat ka shkelur parimin kushtetues pr realizimin e mbrojtjes brenda nj afati t arsyeshm, n kuptim t nenit 31, shkronja b t Kushtetuts dhe nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.

S katrti, t dy t pandehurit n gjykim jan prfaqsuar nga i njjti mbrojts, ndrkoh q midis tyre ka patur interesa t kundrta n proces, duke shkelur nenin 54 t Kodit t Procedurs Penale. Gjykata e Apelit Vlor nuk duhej t lejonte q dy t pandehurit t mbroheshin nga i njjti avokat, i cili pr krkuesin, ka pohuar fajsin e tij pa e patur kt t drejt. Nga gjykata nuk jan zbatuar dispozitat procedurale q kan t bjn me zvendsimin e mbrojtsit, revokimin e prokurave si dhe t tagrave t prfaqsimit. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Sokol Sadushi, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Gjykata e Rrethit Gjyqsor Fier, ka deklaruar fajtor krkuesin pr veprn penale t marrdhnieve seksuale me dhun me t rritura, m shum se nj her, parashikuar nga neni 102/2 t Kodit Penal dhe e ka dnuar me 9 vjet burgim, si dhe ka shpallur t pafajshm t pandehurin Ligor Papa pr kt vepr penale. Gjykata e Apelit Vlor, ka ln n fuqi vendimin e Gjykats s Rrethit Gjyqsor Fier. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, ka ln n fuqi vendimin e Gjykats s Apelit Vlor. N krkes jan ngritur disa pretendime pr cenim t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor, por meqnse, nj pjes prej tyre, Kolegji i Gjykats Kushtetuese me vendimin nr.132, dat 12.07.2005, nuk i ka pranuar pr shqyrtim pr munges t juridiksionit kushtetues, n shtjen n shqyrtim u analizuan pretendimet e tjera dhe t patrajtuara m par. Gjykata Kushtetuese mon se pretendimi i krkuesit pr shkelje t nenit 32, pikat 1 dhe 2 t Kushtetuts, pr mnyrn e marrjes s provs, nuk vrteton q gjykata t ket shkelur ndonj nga elementt e t drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Denoncimi i t dmtuars n organet e policis si dhe pyetja e t dmtuars nga gjykata n kuadrin e sigurimit t provs, t cilat ndodhen t administruara n dosjen gjyqsore, nuk rezultojn t jen marr n kundrshtim me rregullat procedurale pr mnyrn e marrjes s provave. Kjo prov sht marr dhe vlersuar nga gjykata gjat hetimit gjyqsor n harmoni me t gjitha provat e tjera q rndonin mbi t pandehurin. Gjykata Kushtetuese nuk konstaton gjithashtu shkelje t rregullave procedurale t procesit gjyqsor q lidhen me riformulimin e akuzs s re pr krkuesin nga paragrafi i par n paragrafin e dyt t nenit 101 t Kodit Penal. Gjykata e rrethit gjyqsor, kur i sht paraqitur nj krkes e till nga prokurori, bazuar dhe n dispozitat procedurale q parashikohen n Seksionin e IV-t t Kodit t Procedurs Penale, i ka dhn t gjith kohn e mjaftueshme mbrojtsit t krkuesit pr t parashtruar pretendimet e tij. Nj arsyetim t till Gjykata Kushtetuese e bn duke u nisur edhe nga pasqyrimi q gjen ky fakt n procesverbalin e seancs gjyqsore q ndodhet n dosje.

Prsa i prket pretendimeve t krkuesit pr cenim t dispozitave procedurale q lidhen me t drejtn e mbrojtjes, Gjykata Kushtetuese mon se nuk jan t bazuara. Rezulton nga dosja gjyqsore se n Gjykatn e Apelit Vlor, t dy t pandehurit jan mbrojtur nga i njjti avokat, por midis tyre nuk vrtetohet t ket patur papajtueshmri interesash. Pavarsisht se njri nga t pandehurit sht deklaruar i pafajshm nga gjykata e rrethit gjyqsor, nuk rezulton si gjat fazs s hetimit ashtu edhe t gjykimit, q ai t ket atribuar thnie n ngarkim t fajsis s krkuesit. Gjithashtu, lidhur me pretendimin tjetr t krkuesit se mbrojtsi n kundrshtim me tagret e prfaqsimit t dhna me prokurn e caktuar nga familjart ka pohuar fajsin e tij, Gjykata Kushtetuese thekson se veprimet e kryera nga mbrojtsi nuk kan t bjn me pranimin e fajsis dhe as me dhunimin e t drejts s mbrojtjes. Nga interpretimi kushtetues q i sht br t drejts pr nj proces t rregullt ligjor dhe dispozitave procedurale penale q parashikojn mnyrn e realizimit t mbrojtjes s t pandehurit, Gjykata Kushtetuese konkludon se n rastin konkret mbrojtja e ushtruar ka qen si n funksion t lehtsimit t pozits s t pandehurit, ashtu edhe t rrethanave n t cilat ndodheshin provat gjyqsore. Mbrojtsi gjat gjith seancave gjyqsore n gjykatn e rrethit gjyqsor edhe n gjykatn e apelit ka insistuar n pafajsin e krkuesit. Nga dosja rezulton se gjithnj n funksion t mbrojtjes s krkuesit, pas krkess pr pafajsi, mbrojtsi e ka realizuar mbrojtjen e tij duke i krkuar gjykats se edhe n rast t konsiderimit fajtor t krkuesit, kualifikimi ligjor i veprs penale duhej t bhej nga paragrafi i dyt n paragrafin e par t nenit 101 t Kodit Penal. Nj krkes e till procedurale, duke u vlersuar e lidhur edhe me provat gjyqsore q jan paraqitur n ngarkim t krkuesit konsiderohet se sht brenda funksionit t mbrojtjes q ka realizuar avokati i tij dhe nuk prbn cenim t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Mbi bazn e ksaj analize, Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se pretendimet e parashtruara nga krkuesi Petrot Osmani nuk vrtetojn q gjykatat t ken prekur ndonj nga elementt e t drejts pr nj proces t rregullt ligjor q parashikohen n nenin 42 t Kushtetuts dhe pr rrjedhoj krkesa duhet rrzuar. PER KETO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenet 131, shkronja f e 134, pika 1, shkronja g t Kushtetuts, si dhe n nenet 72 e 77 t Ligjit nr.8577, dat 10.2.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash, VENDOSI Rrzimin e krkess Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. MENDIMI I PAKICES

Jemi kundr qndrimit t shumics. Argumenti yn kryesor sht se krkuesit nuk i sht siguruar nj mbrojtje efektive konform standardeve t parashikuara nga neni 42 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris, si dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Gjat procesit gjyqsor jan kryer shkelje t rnda n drejtim t realizimit t mbrojtjes, gj q e bn t gjith procesin ligjor t parregullt n kuptimin kushtetues dhe n kundrshtim me qndrimet e mbajtura nga jurisprudenca e konsoliduar e ksaj Gjykate. E drejta pr nj proces t rregullt ligjor sht shkelur n kto drejtime kryesore: a) Krkuesit, t gjykuar n munges, nuk i sht siguruar nj mbrojtje efektive N kt proces gjyqsor kan marr pjes duke zvendsuar njri-tjetrin gjithsej, nnt avokat, nj pjes t caktuar nga familjart e krkuesit dhe nj pjes nga gjykata. Disa nga kta avokat kan marr pjes n gjykim pa u revokuar shprehimisht prokura pr t mparshmit. Numri i shumt i avokatve, si dhe zvendsimi dhe caktimi i tyre pa respektuar rregullat procedurale krijojn bindjen se mbrojtja n kt proces gjyqsor ka qen formale. Pr m tepr, gjykatat kan vepruar me mbrojtsit pa u mbshtetur n dispozitat ligjore lidhur me prfaqsimin, duke mbajtur edhe qndrime t ndryshme pr t njjtin problem. Kshtu, gjykata e rrethit gjyqsor, n seancn e dats 24.12.2002 ka refuzuar prokurn dhe mbrojtjen pr njrin prej avokatve me arsyetimin se ... nuk legjitimohet pjesmarrja e avokatit, ndrkoh q gjykata, n seancn e dats 27.03.2003, cakton si mbrojts t njjtin avokat dhe me at prokur q n seancat e mparshme ishte cilsuar e paligjshme. b) Mbrojtja e krkuesit sht realizuar n kundrshtim me ligjin duke u cenuar n thelbin e saj - N gjykimin e shtjes jan akuzuar si krkuesi ashtu edhe nj person tjetr, t cilin gjykata e rrethit gjyqsor e ka deklaruar t pafajshm. Edhe pse ky i fundit n thniet e tij nuk akuzon drejtprdrejt krkuesin pr veprn penale, ai hedh drit tek disa veprime prgatitore t kryera nga krkuesi pr kryerjen e marrdhnieve seksuale me dhun. Ndodhur para nj situate t till, Gjykata e Apelit Vlor nuk duhej t pranonte t njjtn mbrojtje pr t dy personat, ndrkoh q papajtueshmria e interesave ndrmjet tyre rezulton t ket qen evidente. c) Mbrojtja ka vepruar n kundrshtim me ligjin dhe me prmbushjen e detyrs - Avokatt q kan prfaqsuar krkuesin, pa qen t pajisur me prokur t nnshkruar drejtprdrejt prej tij, n krkimet prfundimtare n gjykatn e rrethit gjyqsor (fq.309 e dosjes), si dhe n krkesn ankimore drejtuar Gjykats s Apelit Vlor kan pohuar kryerjen e veprs penale prej krkuesit. Ata kan krkuar prpara gjykats ndryshimin e kualifikimit ligjor t veprs, nga paragrafi i dyt n paragrafin e par t nenit 102 t Kodit Penal, duke pretenduar se nuk ndodhemi prpara kryerjes s veprs penale m shum se nj her, por para nj krimi vazhdues. Realizimi i mbrojtjes n kt mnyr bie ndesh me nenin 50/1 t Kodit t Procedurs Penale, si dhe me t drejtn pr nj proces t rregullt

ligjor t parashikuar nga neni 42 i Kushtetuts dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Ve sa parashtruam e konsiderojm t nevojshme t vem n dukje disa rrethana t cilat edhe pse nuk mund t shrbejn si shkak prcaktues pr prishjen e vendimeve gjyqsore, paraqesin terrenin ku jan vrtetuar shkeljet q e bjn procesin t cenueshm nga pikpamja kushtetuese. Kemi t bjm me nj shtje penale t shqyrtuar gjyqsisht n munges t t pandehurit pr akuzn e kryerjes s marrdhnieve seksuale me dhun, ku e dmtuara nuk sht paraqitur vet n organet e policis pr tu ankuar, ndrkoh q denoncimi prbn kushtin determinant pr fillimin e shtjes, po sht policia q ka shkuar tek e dmtuara. Thniet e bra n polici nga e dmtuara, t cilat edhe pse t vetmet e vendimtaret, nuk jan shqyrtuar e verifikuar n harmoni me provat e tjera nga gjykata pr shkak t zhdukjes s t dmtuars. T gjitha kto shkaqe, gjithmon n kuadr t nj shtje me probleme, t krijojn bindjen se ndaj krkuesit Petrit Osmani sht zhvilluar nj proces i njanshm dhe nuk i sht siguruar nj mbrojtje e plot, profesionale dhe efektive. Pr kto arsye, pakica ka mbajtur qndrimin q Gjykata Kushtetuese nprmjet shfuqizimit t ktyre vendimeve gjyqsore duhej ti krijonte mundsin krkuesit pr tu rigjykuar n gjykatat e zakonshme, me qllim zbatimin me prpikmri t standardeve pr nj proces t rregullt gjyqsor. Antar: S. Sadushi, F. Abdiu, A. Karamuo Vendimi nr. 29, dat 21.12.2006 (V 29/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 02.05.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.25 Akti q i prket: K E R K U E S: BASHKIA E TIRANES, prfaqsuar nga Natasha Kondi e Migena Vishko, me autorizim. SUBJEKTE T INTERESUARA: 1. KUVENDI I SHQIPRIS, prfaqsuar nga Idar Bistri, me autorizim. 2. KSHILLI I RREGULLIMIT T TERRITORIT T REPUBLIKS S SHQIPRIS, prfaqsuar nga Marin Bioku, me autorizim. 3. MINISTRIA E PUNVE PUBLIKE, TRANSPORTIT DHE TELEKOMUNIKACIONIT, prfaqsuar nga Enkelejd Alibej, Andi Toma e Marin Bioku, me autorizim.

4. POLICIA NDRTIMORE, prfaqsuar nga Gentian Nebiaj, me autorizim.

O B J E K T I: 1. Zgjidhja e mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet qeverisjes vendore (Bashkia Tiran) dhe pushtetit qendror (Kshilli i Rregullimit t Territorit t Republiks s Shqipris, Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit dhe Policia e Ndrtimit). 2. Me qllim zgjidhjen e mosmarrveshjes kompetencave, shqyrtimin e pajtueshmris me Kushtetutn dhe me Kartn Europiane t Autonomis Vendore si dhe shfuqizimin e a) neneve 9, paragrafi i parafundit, 10, 19, 21, 54 (fjalia apo Policia e Ndrtimit), 75/2 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, b) neneve 2, (fjalia Policia e Ndrtimit varet nga Ministria q mbulon veprimtarin n fushn e urbanistiks e t ndrtimit), 3/3 (fjalia t marr vendim pr prishjen e ndrtimit t kundrligjshm) dhe nenin 6, t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit; 3. Interpretimin prfundimtar t nenit 13 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

Krkuesi, n referenc t neneve 124/1, 131, shkronja dhe 134/1, shkronja e, t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, si dhe t neneve 54, 56/2 dhe 71 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, ka iniciuar nj gjykim t karakterit kushtetues pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore, duke parashtruar pretendimet e tij n kto drejtime kryesore: - Sipas parimeve t decentralizmit t pushtetit, t autonomis vendore, t subsidiaritetit dhe t proporcionalitetit, t parashikuar n nenin 13 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe n Kartn Europiane t Autonomis Vendore, t ratifikuar nga Kuvendi i Shqipris me ligjin nr.8548, dat 11.11.1999, t cilt kan gjetur zbatim n ligjin nr. 8652, dat 31.07.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, bashkit dhe komunat ushtrojn funksionet e veta dhe jan prgjegjse n fushn e infrastrukturs dhe t shrbimeve publike. Pavarsisht ktyre standardeve bashkkohore, planifikimi urban, menaxhimi i toks dhe kontrolli mbi territorin, megjithse nga 1 Janari i vitit 2002 jan funksione t veta t bashkis e komuns, sipas disa ligjeve t veanta vazhdojn t ushtrohen n mnyr t centralizuar nga pushteti qendror. - Disa prej dispozitave t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn dhe t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit cenojn parimin e decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore, i atribuojn pushtetit qendror shtje t administrimit

t ndrtimeve dhe territorit, si dhe uzurpojn vendimmarrjen lokale. N zbatim t ktyre ligjeve me prmbajtje antikushtetuese, jan nxjerr disa akte juridike, t cilat kan bllokuar veprimtarin e Bashkis Tiran dhe t organit t saj, KRRT-s, si edhe kan shrbyer si baz pr lindjen e mosmarrveshjeve t kompetencave ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror n fushn e planifikimit, menaxhimit urban dhe t kontrollit mbi territorin. Krkuesi, me qllim eliminimin e shkakut t mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushteteve, ka parashtruar argumentet pr papajtueshmrin e dispozitave t siprcituara me Kushtetutn e Republiks s Shqipris dhe me Kartn Europiane Autonomis Vendore, t cilat prqendrohen n kto drejtime kryesore: - Paragrafi i parafundit i nenit 9 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, sipas t cilit KRRTRSH-ja miraton dhnien e lejes s ndrtimit pr objekte t rndsishme n qendrat e qyteteve, cenon parimin e autonomis vendore dhe t subsidiaritetit. - Neni 10 i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn sht n kundrshtim me Kartn Europiane t Autonomis Vendore, sepse i jep t drejt KRRTRSH-s t shfuqizoj vendimet e KRRT-s. KRRTRSH-ja nuk sht organ hierarkik i KRRT-s, pr arsye se kto organe i prkasin pushteteve t ndryshme. Ndrhyrja e ktij organi nuk sht e justifikueshme, prderisa kontrolli administrativ pr ligjshmrin e aktit realizohet nprmjet t drejts s prefektit pr pezullim, si dhe vendimmarjes s organeve t pushtetit gjyqsor. - Formulimi i nenit 19 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, q prcakton prbrjen dhe funksionimin e KRRT-s, si autoriteti vendimmarrs i pushtetit vendor me nj shumic prej afro 2/3 nga pushteti qendror, legjitimon ndrhyrjen e pushtetit qendror n planifikimin urban, duke i nxjerr organet e qeverisjes vendore jasht kompetencs kushtetuese. - N funksion t papajtueshmris me Kushtetutn dhe me marrveshjet ndrkombtare t nenit 19, jepen argumente pr nenin 21 t ktij ligji, duke u bazuar dhe n antikushtetutshmrin e Aktit normativ me fuqin e ligjit nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn. - Nenet 54, 75/2 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, si dhe nenet 2, 3/3 dhe 6, t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, q rregullojn marrdhniet ndrmjet bashkis dhe policis ndrtimore, bien ndesh me parimin e autonomis vendore dhe t proporcionalitetit t prcaktuar nga Karta Europiane e Autonomis Vendore. Funksioni parsor i pushtetit vendor sht administrimi i territorit nn juridiksion, ndryshe nga ligji q vendos policin ndrtimore nn varsin e pushtetit qendror, duke e pajisur me kompetenca ekzekutive dhe urdhrdhnse pr shtje t pushtetit vendor. Prfaqsuesi i Subjekteve t interesuara krkoi rrzimin e krkess s paraqitur, duke argumentuar n kto drejtime kryesore:

- Krkuesi nuk ka legjitimitet formal dhe procedural, sepse: - Krkesa duhet t tregoj Kryetarin e Bashkis dhe jo Bashkin si krkues n kuptim t nenit 134, pika 1 shkronja e t Kushtetuts. - Kryetari i Bashkis nuk ka tagr prfaqsimi, sepse sipas nenit 109/1 t Kushtetuts, organe prfaqsuese jan kshillat e bashkis dhe t komuns. Neni 32, shkronja h e ligjit nr.8652, dat 31.07.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, parashikon se kshilli bashkiak sht organi kompetent q vendos pr fillimin e procedurave gjyqsore pr shtje t kompetencs s vet. - Konflikti duke u argumentuar in abstracto dhe jo in concreto, nuk i krijon mundsit Gjykats Kushtetuese t shqyrtoj mosmarrveshjen konkrete q prbn bazn e konfliktit t kompetencave. - Mosmarrveshja e kompetencave, si e prezumuar dhe jo reale midis KRRT-s, nga njra an, dhe KRRTRSH-s e Policis Ndrtimore, nga ana tjetr, sht ngritur nga krkuesi n mbrojtje t pushtetit vendor dhe jo t KRRT-s. Ai nuk ka tagr prfaqsimi nga KRRT-ja, pr m tepr q konflikti nuk sht ngritur nga vet KRRT-ja. - Krkesa nuk i referohet afatit gjashtmujor q parashikon neni 55 i ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, sepse ajo nuk referon te ndonj akt nnligjor apo administrativ t nxjerr nga ndonj organ n mosmarrveshjen konkrete. Pr krkesn e dyt t paraqitur q ka t bj me mnjanimin e shkakut t mosmarrveshjes s kompetencave, nprmjet shpalljes s papajtueshmris t dispozitave ligjore me Kushtetutn dhe me marrveshjen ndrkombtare, subjekti i interesuar ka pretenduar : - Krkuesi nuk ka legjitimitet. Neni 134/2 i Kushtetuts krkon justifikimin e interesit nga Kryetari i Bashkis si subjekt q legjitimohet pr t krkuar shfuqizimin e ligjit. Pr shtje t vetqeverisjes vendore, t drejtn apo interesin pr tiu drejtuar Gjykats Kushtetuese e ka organi prfaqsues, kshilli bashkiak apo ai i komuns. - Krkesa sht e parashkruar. N baz t nenit 50 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, krkesa pr shfuqizimin e ligjit mund t paraqitet brenda tre vjetve nga hyrja n fuqi e tij. - shtja sht gj e gjykuar. Vendimi nr.2, dat 25.01.1999 i Gjykats Kushtetuese, e ka trajtuar kushtetutshmrin e disa prej dispozitave, objekt shqyrtimi. Miratimi i Karts Evropiane t Autonomis Vendore nuk prbn nj argument t ri, sepse autoritetet shqiptare e kan nnshkruar at m dat 27.05.1998, pra rreth tet muaj para vendimit t Gjykats Kushtetuese. GJYKATA KUSHTETUESE,

dgjoi relatorin e shtjes, Sokol Sadushi, prfaqsuesin e krkuesit, prfaqsuesit e subjekteve t interesuara dhe e shqyrtoi shtjen n trsi, V E R E N: Bashkia e Tirans, nprmjet Kryetarit t saj n cilsin e organit t qeverisjes vendore, i sht drejtuar ksaj Gjykate, me pretendimin se ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror kan lindur mosmarrveshje n ushtrimin e kompetencave t tyre kushtetuese. Si shkak kryesor q ka sjell lindjen e mosmarrveshjeve t kompetencave ndrmjet ktyre pushteteve, krkuesi ka identifikuar ushtrimin nga disa organe t pushtetit qendror (Kshilli i Rregullimit t Territorit t Republiks s Shqipris, Ministra e Punve Publike, Transportit dhe e Telekomunikacionit, si dhe Policia Ndrtimore) t kompetencave t organeve t qeverisjes vendore n fushn e planifikimit e t menaxhimit urban si dhe t kontrollit mbi territorin. Ushtrimi i kompetencave n kto fusha, duke iu referuar disa dispozitave t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn si dhe t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, sht materializuar me nxjerrjen e disa akteve nnligjore, si Akti normativ me fuqin e ligjit i Kshillit t Ministrave nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, q i njeh t drejtn prefektit t mbledh Kshillin e Rregullimit t Territorit pran bashkis, Vendimi i Kshillit t Rregullimit t Territorit t Republiks s Shqipris pr shfuqizimin e Vendimit t Kshillit t Rregullimit t Territorit pran Bashkis Tiran nr.309, dat 05.07.2004, si dhe Vendimi i Policis Ndrtimore pr prishjen e nj vepre t rndsishme publike t qytetit t Tirans. Nxjerrja e ktyre akteve me natyre juridike, bazuar n ligjet e siprcituara, ka bllokuar veprimtarin e Bashkis Tiran dhe t KRRT-s si organ i specializuar pr urbanistikn n pushtetin vendor dhe ka shrbyer si baz pr lindjen e mosmarrveshjeve t kompetencave midis pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore n fushn e planifikimit urban dhe kontrollit mbi territorin. Meqense, sipas krkuesit, shkaku kryesor pr lindjen e ksaj mosmarrveshje sht prmbajtja antikushtetuese e dispozitave ligjore t siprcituara, ku jan bazuar organet e pushtetit qendror pr nxjerrjen e akteve prkatse, ather i vetmi instrument pr zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore sht shqyrtimi i shtjes nga Gjykata Kushtetuese me qllim q kjo t prcaktoj organin kompetent pr shtjet konkrete, duke shpallur pajtueshmrin ose jo t ktyre dispozitave me Kushtetutn e Republiks s Shqipris dhe me Kartn Europiane t Autonomis Vendore. Pr t realizuar shqyrtimin gjyqsor kushtetues nga ku do t synohet nxjerrja e konkluzioneve prkatse pr kt shtje, Gjykata Kushtetuese e mon t nevojshme t analizoj n aspektin e doktrins dhe t jurisprudencs kushtetuese, kuptimin e mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushteteve si edhe ndrmjet pushtetit qendror dhe atij vendor, prcaktimin e rrethit t subjekteve q kan t drejt t iniciojn procesin kushtetues t ksaj natyre dhe t vendos pr zgjidhjen e shtjes konkrete nprmjet interpretimit prfundimtar t nenit 13 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.

N baz t nenit 131, shkronja t Kushtetuts, Gjykata Kushtetuese vendos pr mosmarrveshjet e kompetencs ndrmjet pushteteve, si dhe ndrmjet pushtetit qendror e qeverisjes vendore. shtje t ksaj natyre ngrihen nga organi kushtetues kompetent duke i krkuar Gjykats Kushtetuese t deklaroj prfundimisht organin, t cilit i takon t ushtroj vullnetin e vet n sfern e caktuar t veprimtaris shtetrore, dhe t prcaktoj gamn e kompetencave t tij . Dispozita e shkronjs t nenit 131 t Kushtetuts prfshin mosmarrveshjet q lindin n sfern e ndarjes s pushteteve n rrafsh horizontal (ligjvns, ekzekutiv dhe gjyqsor) si dhe n rrafsh vertikal (pushtet qendror-qeverisje vendore). Ve ktyre, mbshtetur n jurisprudencn kushtetues, kjo dispozit prfshin edhe nj gam tjetr mosmarrveshjesh, si jan ato q mund t lindin midis organesh a subjektesh q nuk bjn pjes, n mnyr t prcaktuar e kategorike, n kt ose at pushtet, si jan Presidenti, Gjykata Kushtetuese, Prokuroria dhe organe t tjera kushtetuese. Ndarja e pushteteve n thelb nuk sht gj tjetr vese ndarje kompetencash. Kompetenca sht tagra q i jepet juridikisht nj organi ose nj pushteti pr t vendosur mbi shtje t caktuara. Q nj mosmarrveshje kompetence t prfshihet n juridiksionin kushtetues duhet q ajo t lind ndrmjet organeve q u prkasin pushteteve t ndryshme dhe q secili prej tyre t krkoj vemas tjetrit t materializoj vullnetin e pushtetit, t cilit i prket, duke nxjerr akte q ai mon se i takojn sfers s vet t kompetencave. Duke iu referuar doktrins dhe jurisprudencs kushtetuese, Gjykata Kushtetuese vlerson se mosmarrveshja e kompetencs mund t paraqitet n formn e konfliktit "normativ" kur kompetenca q prbn objektin e mosmarrveshjes parashikohet n ligje, ashtu si edhe n formn e konfliktit "individual", kur institucionet n konflikt nxjerrin aktet prkatse t zbatimit t ligjit konkret. Mosmarrveshjet e kompetencs mund t shkaktohen kur nj ligj u atribuon t njjtn kompetenc dy a m shum institucioneve, kur e njjta kompetenc u atribuohet sipas ligjesh t ndryshm dy institucioneve, si edhe kur ligji parashikon kompetencn, por nuk ka saktsuar organin q duhet ta ushtroj. Zgjidhja e shtjeve t ksaj natyre nuk mund t bhet me kontroll kushtetues in abstracto dhe duke abstraguar nga rasti konkret. Prandaj, fakti se cilit organ i takon nj kompetenc e debatuar prcaktohet duke u nisur nga nj shtje konkrete, kur organi e ka zbatuar ligjin konfliktual dhe, mbi kt baz, ka nxjerr aktin individual t zbatimit. N praktik, nj konflikt i till mund t lind si pasoj e nxjerrjes s nj akti juridik, por q prmban nj shprehje t qart t vullnetit, me t ciln pohohet e drejta e ushtrimit t pushtetit. Pavarsisht nga shprehja ose jo e kundrshtimeve pr prkatsin e pushtetit, mund t konsiderohet se konflikti sht i pranueshm pr tu gjykuar edhe n rast se, nga ushtrimi abuziv i pushtetit paksohen ose pengohen ushtrimi i kompetencave q Kushtetuta ia atribuon subjektit ankues. Konflikti ndrmjet ligjeve q ka lindur pr shtje prkatsie kompetencash midis organesh kushtetues prbn shtje kushtetuese, ndryshe nga rastet e tjera t kolizionit ligjor, pr t

cilt gjykata e zakonshme sht kompetente t vendos se cili nga ligjet sht i zbatueshm pr shtjen n shqyrtim para saj. Ky sht aspekti dallues q paraqet shtja e mosmarrveshjeve t kompetencs si prerogativ e Gjykats Kushtetuese, pavarsisht nse mosmarrveshja prkatse ka lindur n baz t ligjit si akt normativ apo t aktit t zbatimit t tij si akt individual i organit prkats. Duke shtjelluar dispozitn e nenit 131, shkronja t Kushtetuts, ligjvnsi n nenin 54 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris specifikon se Gjykata Kushtetuese merr n shqyrtim kto konflikte kur subjektet prkatse e kan konsideruar veten kompetente pr t vendosur pr shtje konkrete dhe, sipas rastit, kan nxjerr aktet pr rregullimin e saj, ose kur subjektet nuk e kan konsideruar veten kompetente t vendosin n raste t veanta. Para s gjithash, kjo dispozit bn fjal pr mosmarrveshje ndrmjet organeve q u prkasin pushteteve t ndryshme, objekt i s cils sht prkatsia e nj kompetence si edhe pr organin q ankohet se i sht cenuar sfera e kompetencs dhe q, pr kt arsye, i drejtohet Gjykats Kushtetuese t deklaroj organin t cilit i prket kompetenca n fjal. Ligji organik pr Gjykatn Kushtetuese formulon orientime t prgjithshme pr organin q ka t drejtn t inicioj gjykime t ktij lloji, por ai nuk specifikon konkretisht se cilt jan kto organe. Sipas nenit 54, pika 3 t ktij ligji, krkesa para Gjykats Kushtetuese ngrihet nga subjektet n konflikt ose nga subjektet e cenuara drejtprdrejt nga konflikti. Pavarsisht nga karakteri objektiv apo subjektiv i shkakut q lind mosmarrveshjen, Gjykata Kushtetuese vendos, sipas nenit 56 t ligjit t siprprmendur, se cili organi i pushtetit ka n kompetenc zgjidhjen e shtjes konkrete, pr t ciln ka lindur mosmarrveshja. Ve ksaj kur zgjidhja e mosmarrveshjes s kompetencs ka t bj me akte ligjore ose nnligjore t nxjerra nga organet pal n konflikt, ajo shqyrton gjithashtu edhe kushtetutshmrin apo ligjshmrin e aktit. N kt mnyr, gjykimi n Gjykatn Kushtetuese prqendrohet pikspari n zgjidhjen e mosmarrveshjeve t kompetencs pr sa i takon funksioneve t nivelit kushtetues, duke gjetur dhe eliminuar dhe shkakun vendimtar q e ka sjell lindjen e mosmarrveshjes. Nisur nga sa u parashtrua m sipr, nxirret konkluzioni se do organ pushteti legjitimohet t bj krkes para Gjykats Kushtetuese kur ai pretendon se ndodhet para nj konflikti kompetence, i cili mund t ket lindur pr shkak t ligjit ose t nj veprimtarie faktike. Prcaktuese sht q sfera e kompetencave e organeve apo subjekteve t konfliktuara duhet t jet e prkufizuar nga norma kushtetuese. Nga kjo analiz, Gjykata Kushtetuese konkludon se Bashkia e Tiranes, nprmjet Kryetarit t saj, si organ ekzekutiv i qeverisjes vendore dhe nj ndr subjektet e parashikuar nga neni 134/1, shkronja e t Kushtetuts, por, pr m tepr si subjekt n konflikt, q pretendon pr ekzistencn e mosmarrveshjes s kompetencs ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore, duke iu referuar parimit t decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore, legjitimohet n aspektin kushtetues pr t ngritur nj shtje t ksaj natyre. Edhe n aspektin e legjitimimit formal e procedural sht Kryetari i Bashkis, i cili mban edhe pozicionin e Kryetarit t KRRT-s, q sipas ligjit nr.8652, dat 31.07.2000 Pr

organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, ushtron t gjitha kompetencat q ligji i ka njohur komuns ose bashkis n fushn e planifikimit urban.[1] Prpara shqyrtimit t hollsishm t pretendimeve t krkuesit, Gjykata Kushtetuese mon t domosdoshme t analizoj dhe tu jap prgjigje disa pretendimeve t parashtruar nga subjekti i interesuar dhe q kan t bjn me parashkrimin e krkess dhe me ekzistencn e gjs s gjykuar. Esht i pathemelt pretendimi i subjektit t interesuar pr ta konsideruar shtjen e ngritur nga krkuesi si t parashkruar duke paraqitur si argument periudhn kohore q ndan lindjen e mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror e qeverisjes vendore dhe kohs s hyrjes n fuqi t ligjit burim konflikti. Afati tre vjear i parashkrimit pr t krkuar kontrollin kushtetues t nj ligji, q parashikohet n nenin 50 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t RSH, zbatohet n rastet kur subjektet prkatse kan krkuar kontrollin e kushtetutshmris s ligjit n kuptimin abstrakt. shtja ndryshon kur dy organe kan mosmarrveshje pr nj kompetenc konkrete, e cila mund t lind n do koh. Me fjal t tjera, nse mosmarrveshja e kompetencs buron nga ligji, kjo nuk do t thot se vepron n mnyr t vetvetishme parashkrimi tre vjear. N mosmarrveshjen me pal kundrshtare q pretendojn t njjtn kompetenc nuk mund t ket parashkrim n raport me ligjin. N t kundrt, do t pranohej se shteti sht i pafuqishm t zgjidh konfliktet e brendshme dhe se ai nuk ka asnj mundsi t shptoj nga funksionimi antikushtetues i tij. Ky lloj qndrimi brenda shtetit, pr shkak t kalimit t afatit, nuk mund t gjej mbshtetje kushtetuese. Arsyeja sht sepse veprimtaria shtetrore nuk mund t lihet t devijoj n mnyr antikushtetuese. Prndryshe, do t ndodheshim para situatave kur mosmarrveshja e lindur pr shkak t ligjit de jure do t parashkruhej brenda tre vjetve nga miratimi i tij, ndrkoh q mosmarrveshja e lindur de facto jo. Pikrisht pr kt arsye, n ligjin nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, procedurat q parashikojn zgjidhjen e mosmarrveshjeve t kompetencs jan formuluar ndryshe nga procedurat e kontrollit t kushtetutshmris s ligjeve. Afati gjasht mujor q parashikon neni 55 i ktij ligji lidhet me astin e lindjes s konfliktit dhe jo me kohn e hyrjes n fuqi t ligjit burim konflikti. Prandaj, argumenti i subjektit t interesuar nuk mund t prbj kurrsesi zgjidhje kushtetuese t shtjes. Gjykata Kushtetuese e mon si t pabazuar edhe pretendimin tjetr t subjektit t interesuar se kjo shtje nuk mund t shqyrtohet prsri, pr shkak t pengess ligjore q krijohet nga parimi res judicata (gj e gjykuar). N t drejtn kushtetuese, res judicata njihet si nj nga tre format e efekteve q merr vendimi gjyqsor n procedurn abstrakte t kontrollit t kushtetutshmris s normave juridike. N aspektin formal e procedural, gj e gjykuar nnkupton prfundimin, n drejtim t mosankueshmris s vendimit, ndrsa, n at substancial, nnkupton fuqin e detyrueshme t vendimit. Ky parim sht i zbatueshm, jo vetm ndaj palve n gjykim,

por edhe ndaj t gjitha autoriteteve publike brenda juridiksionit q jan t interesuara ose t prfshira n prmbajtjen e vendimit t gjykats. Tipar karakteristik i gjs s gjykuar sht se kur n vendimin e par shtja e ngritur sht konsideruar e pabazuar n themel, ajo nuk mund t shqyrtohet m tej. N rastet kur nuk sht shprehur papajtueshmria kushtetuese e norms juridike, krkuesi nuk ndalohet t bj prsri t njjtn krkes me motiv rishikimin e norms pr pakushtetutshmri. Kjo gj varet nga pjesa arsyetuese e vendimit, sepse rrzimi i krkess mund t jet vendosur pr shkaqe t tjera. Vendimi nr.2, dat 25.01.1999 i Gjykats Kushtetuese, t cilit i referohet subjekti i interesuar, nuk ka marr prsipr t trajtoj n t gjitha prmasat kushtetutshmrin e dispozitave objekt shqyrtimi. Qndrimi q ka mbajtur Gjykata Kushtetuese ka qen, ashtu si sht vepruar n t gjitha krkesat e paraqitura pr shqyrtim, i kushtzuar, kryesisht nga pretendimet q kan parashtruar krkuesit n at gjykim. Nenet 9, 10, 19 dhe 75 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn prbjn dispozitat ligjore q kundrshtohen pr s dyti nga krkuesi n kt gjykim t ri dhe q mund ta bjn t diskutueshm ekzistencn e res judicata. Nga shqyrtimi i pretendimeve t paraqitura, si n krkesn e par ashtu edhe n t dytn, Gjykata Kushtetuese konstaton se midis tyre ka diferenca t theksuara n referimin te baza juridike, dispozitat e kundrshtuara dhe n shkaqet kushtetuese q parashtrohen. Vendimi i mparshm i ksaj gjykate nuk prbn asnj penges t aspektit kushtetues, pr sa koh q krkuesit kan shtuar ndjeshm si numrin e dispozitave ligjore q kundrshtohen, ashtu edhe argumentet pr papajtueshmrin e tyre me Kushtetutn dhe veanrisht me marrveshjet ndrkombtare t ratifikuara. N krkesn e re objekt shqyrtimi, jan parashtruar shkaqe t reja q nuk jan shfaqur n vendimin e par dhe q, pr pasoj, nuk vepron parimi res judiciata. Argumenti kryesor i krkuesit mbshtetet n faktin se te vendimi i mparshm i Gjykats Kushtetuese nuk bhet referenc n aktet juridike baz q rregullojn decentralizmin e pushtetit dhe autonomin vendore n fushn e planifikimit urban dhe t kontrollit t territorit, pr arsye t miratimit t tyre nga ligjvnsi pas ktij vendimi. Pr rastin n shqyrtim, Kuvendi i Shqipris, pas vendimit nr.2, dat 25.01.1999 t Gjykats Kushtetuese, ka miratuar ligjin nr.8548, dat 11.11.1999 Pr ratifikimin e Karts Europiane t Autonomis Vendore, ligjin nr.8652, dat 31.07.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, si dhe ligjin nr.8927, dat 25.07.2002 Pr Prefektin. Sidoqoft, Gjykata Kushtetuese duke qen e orientuar n kuptimin doktrinar q i jepet parimit res judicata mban n vmendje t veant edhe arsyet dhe shkaqet e prligjura dhe objektive t cilat diktojn domosdoshmrin e evoluimit t jurisprudencs kushtetuese dhe prshtatjen e saj me standardet demokratike bashkkohore. N kt drejtim, sht pr tu theksuar se Gjykata Kushtetuese, sipas nenit 131, shkronja a t Kushtetuts, ka jo vetm t drejtn, por edhe detyrimin q, pr arsye t ratifikimit t nj marrveshje ndrkombtare, t jet e lir dhe t mos pengohet n ushtrimin e kompetencs s saj pr t vendosur pr pajtueshmrin e ligjit me kt marrveshje ndrkombtare.

N rastin n shqyrtim, Gjykata Kushtetuese pasi analizoi paralelisht t dy krkesat dhe veanrisht qndrimin q ajo ka shprehur n arsyetimin e vendimit nr.2, dat 25.01.1999 konkludon se qoft n aspektin formal, ashtu dhe n at substancial nuk ndodhemi prpara gjs s gjykuar. Ndonse t dy shtjet kan ngjashmri, kndvshtrimi aktual i Gjykats Kushtetuese sht drejtuar nga shkaku i ndryshm ligjor dhe krkimet prfundimtare t krkuesit q kan t bjn me zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore dhe papajtueshmrin e dispozitave ligjore me Kartn Europiane t Autonomis Vendore. Gjykata Kushtetuese konstaton se ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror ka lindur n fakt nj mosmarrveshje pr ushtrimin e kompetencave t tyre n fushn e planifikimit, t menaxhimit urban, si dhe t kontrollit mbi territorin. Bashkia Tiran, si nj organ i qeverisjes vendore dhe disa organe q varen nga pushteti qendror, konkretisht KRRTRSH-ja, Ministria e Punve Publike, Transportit e Telekomunikacionit si dhe Policia Ndrtimore kan hyr n nj mosmarrveshje kompetence, gj q ka sjell si rrjedhoj edhe mosfunksionimin normal t veprimtaris s tyre ligjore e kushtetuese. Mosmarrveshja e kompetencs ka lindur pr shkak se ligji ka prcaktuar nj lloj dualiteti n organet q duhet t ushtrojn kompetencat n fushn e planifikimit urban dhe t kontrollit mbi territorin. Kshtu dispozita konkrete t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn dhe t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit kan parashikuar ushtrimin e disa prej kompetencave t organeve t qeverisjes vendore nga organe t pushtetit qendror. shtjet q kan t bjn me t drejtn e dhnies s lejes s ndrtimit pr objekte t rndsishme n qendrat e qyteteve, t drejtn e thirrjes s mbledhjes t organeve t specializuara n fushn e urbanistiks (KRRT-s bashkis-s), t drejtn e shfuqizimit t akteve t tyre, si dhe t drejtn e vendimmarjes pr prishjen e ndrtimeve t kundrligjshme, ligjet e siprcituara ia kan njohur disa organeve t pushtetit qendror, respektivisht, KRRTRSH-s, si organi i lart shtetror q vepron pran Kshillit t Ministrave, Prefektit, i cili sht prfaqsuesi i pushtetit qendror n qeverisjen vendore, si dhe Policis Ndrtimore, q sipas ligjit varet nga Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. Pra, nga ekzistenca e ksaj situate ligjore, q ka sjell edhe nj situat faktike konfliktuale rezulton se baza dhe shkaku i lindjes s mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore n fushn e planifikimit e t menaxhimit urban, si dhe t kontrollit t territorit jan normat ligjore, t materializuara n aktet prkatse t zbatimit t ktyre normave. Detyr e Gjykats Kushtetuese n rastin n shqyrtim mbetet zgjidhja e ksaj mosmarrveshje kompetencash t krijuara ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror, nprmjet konstatimit dhe evitimit t shkakut kryesor nga i cili ka lindur mosmarrveshja, si dhe prcaktimit t organit prkats shtetror q ka n kompetenc zgjidhjen e shtjeve konkrete, objekt i mosmarrveshjes. N metodn e saj pr arritjen n nj konkluzion t drejt, Gjykata Kushtetuese vlerson t nevojshme ti jap prgjigje krkimeve t parashtruara nga palt n proces pr zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencave nprmjet kontrollit t kushtetutshmris s normave juridike prkatse, t analizuar n raport me Kartn Europiane t Automis Vendore, si dhe t kryej interpretimin prfundimtar t nenit 13 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris

dhe t dispozitave t tjera t saj, q sanksionojn shtjet q lidhen me parimin e decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore. Thelbi i nenit 13 t Kushtetuts t Republiks s Shqipris jan parimi i decentralizmit te pushtetit dhe i autonomis vendore. N t vrtet, ai q decentralizohet sht ushtrimi i pushtetit n form ndarjeje t kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore. Sistemi yn normativ nuk sht i decentralizuar, por hierarkik sipas strukturs s parashikuar n nenin 116 t Kushtetuts. N nj sistem t till normativ bhet pikrisht detajimi kushtetues i ndarjes s kompetencave n nivelin vendor. Normat juridike vendore nuk mund t ken natyr primare, pr arsye se qeverisja vendore n Republikn e Shqipris konturohet n sistemin e nj shteti unitar. Pr shkak t unitarizmit te shtetit shqiptar, sistemi yn nuk bazohet n parimin e devolucionit, q nnkupton dhnie kompetencash nga pushteti qendror njsive vendore. Qeverisja vendore nnkupton t drejtn e njerzve n bashksin e caktuar territoriale q n mnyr t pavarur t qeverisin punt e tyre, nprmjet organeve t cilat i zgjedhin vet, ose n mnyr t drejtprdrejt. Parimi i decentralizmit t pushtetit sht parim thelbsor mbi t cilin ngrihet dhe funksionon qeverisja vendore. Ai ushtrohet nprmjet parimit kushtetues t autonomis vendore dhe kushtzon ekzistencn e nj pushteti vetqeveriss vendor, sipas koncepteve t prparuara t organizimit t shtetit demokratik. Mnyra e organizimit dhe e funksionimit t qeverisjes vendore si dhe raporti q ajo ka me pushtetin qendror varen nga kuptimi kushtetues dhe ligjor q u jepet decentralizmit t pushtetit, autonomis vendore dhe vetqeverisjes. Decentralizmi sht nj proces, ku autoriteti dhe prgjegjsia pr funksione t caktuara transferohet nga pushteti qendror n njsit e qeverisjes vendore. N themel t decentralizmit qndron parimi i subsidiaritetit, sipas t cilit ushtrimi i prgjegjsive publike duhet, n mnyr t prgjithshme, ti takoj m tepr autoriteteve m t afrta t qytetarve.[2] Decentralizmi ka prmasat e veta, politike, administrative dhe financiare, t cilat ndrveprojn midis tyre dhe prfaqsojn n thelb tre komponentt e pushtetit. Decentralizmi sht politik dhe prfshin transferimin e autoritetit politik n nivelin vendor nprmjet nj sistemi prfaqsimi t bazuar n zgjedhjet politike vendore. Nprmjet decentralizmit administrativ transferohet prgjegjsia pr shtjet e administrimit t disa funksioneve publike qendrore te njsit vendore, ndrsa decentralizmi financiar i referohet zhvendosjes s pushtetit financiar pran nivelit vendor, me qllim pajisjen e tij me autoritet m t madh n administrimin e t ardhurave dhe shpenzimeve. Kushtetuta e Republiks s Shqipris ka prshtatur at koncept decentralizmi q i referohet ristrukturimit ose riorganizimit t pushtetit dhe q bn t mundur krijimin dhe funksionimin sipas parimit t subsidiaritetit t nj sistemi bashkprgjegjsie t institucioneve t qeverisjes n nivel qendror dhe vendor. Ky koncept i prgjigjet m mir nevojs pr nj autonomi substanciale t qeverisjes vendore, aftsis s ksaj t fundit pr t lehtsuar pushtetin qendror si edhe dobis pr zgjidhjen e problemeve vendore.

Autonomia sht nj regjim i till juridik, n t cilin organet e njsive vendore veprojn n pavarsi pr zgjidhjen e atyre shtjeve q Kushtetuta dhe ligjet ua kan ln atyre n kompetenc. Aspektin e vet m t dukshm, autonomia e pushtetit vendor e shpreh n ndarjen e kompetencave, e cila ka t bj me iniciativn q kan ose duhet t ken, n baz t Kushtetuts dhe t ligjit, organet e qeverisjes vendore pr t vendosur vet pr problemet q hyjn n juridiksionin e tyre. Pr kt shtje, nga nj vshtrim krahasues n legjislacionin bashkkohor konstatohen dy prirje. Nga njra an, prkrahet ideja e parashikimit t kompetencave t qeverisjes vendore me ligj t veant, ashtu si aplikohet edhe mundsia q kto kompetenca t sanksionohen drejtprdrejt nga Kushtetuta. Parashikimi n ligj i kompetencave pr pushtetin vendor nuk prjashton mundsin, prkundrazi prforcon mendimin, se ato mund t ndryshohen, t kufizohen ose t hiqen nga pushteti qendror n do koh, sidomos kur shfaqet mosmarrveshje midis pushtetit qendror dhe atij vendor ose edhe n raste t ndryshimit t raportit t forcave politike. Kshtu, n nj sistem t qeverisjes vendore q bazohet n devolucionin (kalimin e kompetencave) dhe dekocentrimin (shprqendrimin e autoritetit)[3] njsit vendore nuk vetqeverisen, por vet-administrohen. N sistemin e vet-administrimit, zgjidhja e shtjeve vendore sht deleguar nga qendra dhe ato shihen si shtje publike t prgjithshme q lindin n terren vendor. Dhnia me ligj e kompetencave nga parlamenti, (pr rrjedhoj, edhe modifikimi i tyre) ose delegimi i kompetencave t pushtetit qendror njsive vendore (logjikisht, edhe trheqja e tyre) shpien n sistemin, ku njsit lokale vetadministrohen; pra, ato zgjidhin shtjet e tyre n mnyr autonome vetm brenda kufijve t prcaktuar nga ligji. Vetadministrimi n kt form nuk sht gj tjetr vese lirim dhe lehtsim barre i pushtetit qendror. Kjo mnyr organizimi nuk mund t quhet vetqeverisje. N nj sistem vetqeveriss, parimi i subsidiaritetit krkon q problemi t vshtrohet n drejtim t anasjellt, si shtje vendore q ka ndikim n interesin e prgjithshm. Kjo do t thot se ndrsa vet-administrimi ndrtohet nga lart, vetqeverisja ndrtohet nga posht. Pra, vetqeverisja vendore sht institucion, me an t t cilit sanksionohet e drejta e vetqeverisjes s shtetasve, si e drejt politike e tyre. Njsit vendore vetqeverisse nuk mund t pengohen dhe as t reduktohen, n hapsirn juridiksionale t tyre, nga organet qendrore t pushtetit, pasi ato kan fushn e tyre t veprimtaris t parashikuar nga Kushtetuta. Pr shkak t karakterit q ka n ndarjen dhe balancimin e pushtetit vetqeverisja vendore prbn nj baz thelbsore pr rendin demokratik dhe shtetin e s drejts. Nga kjo pikpamje, prcaktimi i kompetencave drejtprdrejt n Kushtetut paraqet rndsi t veant, sepse nj zgjidhje e ktill do ta bnte t pafuqishme prirjen qeverisse , pr ti ndryshuar ligjet n do koh. Sigurisht, nj zgjidhje e till e garanton qndrueshmrin e kompetencave t pushtetit vendor dhe e bn t pafuqishm presionin politik t qeveris q mund t ushtrohet n do koh. Pikrisht nj model t till ka zgjedhur Kushtetuta e Republiks s Shqipris. Vetqeverisja vendore paraqitet me nj status kushtetues dhe pavarsia e saj sht e

garantuar nprmjet saj. Kjo pavarsi qndron n t drejtn q kan shtetasit pr t formuar organet prfaqsuese dhe pr t ushtruar funksionin e vetqeverisjes (referendumeve) [nenet 108/4; 109, 110 t Kushtetuts; n pavarsin organizative t institucioneve vendore (neni 113); n ushtrimin e punve brenda juridiksionit t tyre, pa ndrhyrjen e organeve qendrore t pushtetit (neni 113); n ekzistencn e mjeteve financiare dhe t mjeteve t tjera, me t cilat ajo disponon n mnyr t pavarur (nenet 111, 113/b,c,); n ekzistencn e administrats s pavarur pa przierjen e organeve qendrore (neni 113/d); n ekzistencn e normave pr funksionimin e vetqeverisjes vendore dhe mbrojtjes kushtetuese t t drejtave vetqeverisse, (nenet 113/, pika 2, 3) etj.]. Kompetencat e sanksionuara si edhe parimet, mbi bazn e t cilve mund tu kalohen me ligj kompetenca t tjera njsive t qeverisjes vendore, jan element t rndsishm q kan gjetur pasqyrim n Kushtetut, gj q prbn nj veori karakteristike t saj. Kushtetuta e Republiks s Shqipris ka sanksionuar nj sistem t politiks dhe t administrimit vendor autonom q sht diametralisht i kundrt me at t sistemit shtetror njpartiak. Duke ngritur nj sistem t till, sht synuar tu vihen pengesa prirjeve t centralizmit burokratik t shtetit. Natyrisht, kompetencat e dhna nga ligjvnsi organeve t qeverisjes vendore mund t modifikohen ose t trhiqen nga ai, sipas vlersimit politik t tij, por Kushtetuta parashikon rezervn e saj pr kompetencat themelore t caktuara n Pjesn e Gjasht, t cilat nuk mund t preken nga ligjvnsi, pasi do cenim i tyre kontrollohet nga Gjykata Kushtetuese. Pra, megjithse karakteristika e qeverisjes vendore, sipas Kushtetuts s Republiks s Shqipris, sht kombinimi i regjimit konstitucional me devolucionin parlamentar, sht pikrisht ekzistenca e kompetencave kushtetuese pr pushtetin vendor q e ngre kt t fundit n shkalln e njsis vetqeverisse, duke mos e kuptuar at si njsi thjesht vetadministruese. Gjithashtu, Kushtetuta nnkupton edhe respektimin e dy kritereve t rndsishme, ekskluzivitetin e kompetencs, - sipas t cilit, n shtjet lokale nuk mund t przihet shteti dhe komplementaritetin, - kur njsit vendore jan n pamundsi t zgjidhin shtjet e tyre, pushteti qendror angazhohet qoft nprmjet ndihms materiale-financiare, qoft nprmjet delegimit t kompetencave t administrats shtetrore. T gjitha kto prfundime q rrjedhin nga dispozitat kushtetuese jan shprehje e autonomis vendore. N kt kuptim, autonomia sht vetqeverisje, dhe, nga ana tjetr vetqeverisja parakupton autonomi kushtetuese. Mbshtetur n analizn doktrinare q iu b parimit t decentralizmit t pushtetit e t autonomis vendore, bazuar edhe n standarde demokratike q sanksionon Karta Europiane e Autonomis Vendore, Gjykata Kushtetuese vlerson t domosdoshme t zgjidh mosmarrveshjen ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore, e cila shprehet si mosmarrveshje kompetence dhe q rezulton t jet e pranishme n ushtrimin e veprimtaris s tyre. Kjo mosmarrveshje ka lindur pr shkak t ushtrimit t kompetencave n fushn e planifikimit urban, si dhe t kontrollit mbi territorin n mnyr t dubluar nga organe t t dy pushteteve, veprime t cilat kan pasur si pasoj mosfunksionimin normal t veprimtaris shtetrore. sht pikrisht kjo ndarje kompetencash q i heq mundsin juridike Bashkis, si njsi baz e qeverisjes vendore, pr t vendosur pr probleme dhe shtje q jan n kompetenc t saj, n baz t Karts Europiane t Autonomis Vendore,

por q me ligje t veanta i jan dhn pushtetit qendror. Gjykata Kushtetuese merr n shqyrtim pikrisht kt mnyr t ndarjes s kompetencave nga ligjvnsi, duke e trajtuar problemin jo si vullnet ose dshir t pushtetit qendror pr tu transferuar kompetenca organeve t qeverisjes vendore, por si detyrim t tij pr t mos cenuar me ligj ato parime kushtetuese q qndrojn n themelin e dy shtyllave t qeverisjes vendore, t decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore. Pr arsyet e lartprmendura, objekt i shqyrtimit kushtetues do t bhen edhe dispozitat e siprcituara ligjore. N aspektin e kontrollit t kushtetutshmris s norms, n dallim nga neni 131, shkronja a e Kushtetuts, neni 131, shkronja , i zbrthyer hollsisht n nenet 54, 54 dhe 56 t ligjit t organik t Gjykats Kushtetuese, i mundson ksaj t bj shqyrtimin jo vetm t kushtetushmris, por edhe t ligjshmris s aktit, objekt shqyrtimi. Pr kt qllim, dispozitat ligjore t siprcituara, q jan br shkak pr mosmarrveshjen e kompetencs, do t krahasohen me konceptin kushtetues t parimit t decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore dhe, posarisht me standardet demokratike q njeh Karta Europiane e Autonomis Vendore. Neni 9, paragrafi i parafundit i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, q kundrshtohet si i papajtueshm me Kushtetutn dhe me marrveshjet ndrkombtare, parashikon si kompetenc t KRRTRSH-s, miratimin e lejeve t ndrtimit pr objekte t rndsishme n qendrat e qyteteve, studimet urbanistike t t cilave miratohen prej tij. Duke iu referuar rregullave t Karts Europiane t Autonomis Vendore, Gjykata Kushtetuese mon t nevojshme t theksoj se orientimet kryesore q ajo prcjell tek shtetet antare, nnshkruese t saj pr nj kuptim t drejt t parimeve t demokracis e t decentralizmit t pushtetit, krkojn ekzistencn e bashksive vendore t pajisura me organe vendimore t formuara n mnyr demokratike dhe q gzojn nj autonomi t gjer pr sa u prket kompetencave, mnyrave t ushtrimit t ktyre t fundit dhe mjeteve t nevojshme pr prmbushjen e misionit t tyre. Kompetencat, me t cilat ligji pajis organet e qeverisjes vendore, duhet t jen t tilla q nj pjes e mir e shtjeve publike t rregullohen sipas parimit t subsidiaritetit. E drejta ligjore pr t rregulluar dhe menaxhuar shtje t caktuara publike duhet t ushtrohet nga organe q qndrojn sa m afr qytetarve dhe t shoqrohet edhe me mjete efektive pr konkretizimin e tyre. N realitet, shum shtje kan implikime si vendore ashtu edhe kombtare dhe prgjegjsia pr to ndryshon n hapsir dhe n koh dhe, pr m tepr, kjo prgjegjsi mund t ndahet edhe ndrmjet niveleve t ndryshme t qeverisjes. Gjithsesi, kufizimi i veprimtaris s autoriteteve vendore vetm n shtje q nuk kan implikime t gjera, mbart rrezikun pr ti shndrruar ato n autoritete me nj rol t parndsishm. Nga ana tjetr, sht e nevojshme q pushtetit qendror ti rezervohen disa funksione t rndsishme me rndsi kombtare e strategjike. Prcaktimi i interesit t komunitetit lidhet edhe me nevojn e ekzistencs s kufijve pr vet pushtetin vendor, i cili nuk duhet t tejkaloj kompetencat e tij duke vendosur pr shtje q i prkasin nj vendimmarrje t pastr politike ose pr shtje q kan pasoja ekonomike pr t gjith vendin dhe jo vetm pr komunitetin vendor prkats.

Qllimi i Karts Europiane t Autonomis Vendore sht q shtetet pal t krijojn kuadrin e nevojshm q autoritetet vendore t ken nj diapazon t gjer prgjegjsish, t mundshme pr tu realizuar n nivel vendor. Kur fushat e veprimtaris kan implikime n nivel vendor, sht e rndsishme q n konceptimin e autoriteteve vendore q veprojn pr t zhvilluar mirqenien e prgjithshme t banorve t tyre, ato t ken t drejtn pr t ushtruar iniciativn n kto shtje. Prandaj, sipas paragrafit 3 t nenit 4 t Karts Europiane t Autonomis Vendore, ushtrimi i prgjegjsive duhet t shkoj drejt decentralizmit. Ky parim krkon q, prve rasteve kur natyra dhe prmasa e problemit sht e till q i takon nj zone shum t madhe territoriale dhe me interesa t rndsishme ekonomike, zgjidhja i duhet besuar qeveris vendore. N nenin 9 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, i vshtruar n trsin e tij, konstatohet se KRRTRSH-ja, si organi m i lart shtetror n fushn urbane miraton pothuajse t gjitha studimet me karakter madhor, gj q kuptohet nga prdorimi, n kt dispozit ligjore, i shprehjeve rajonale, siprfaqe mbi 10 hektar, qyteteve me popullsi mbi 50.000 banor, porteve, aeroporteve dhe zonave strategjike etj. Duke i analizuar rregullimet e msiprme n frymn e Karts Europiane t Autonomis Vendore, sht e lejueshme q shtje me rndsi kombtare e strategjike pr interesat e vendit dhe q lidhen me miratimin e masterplaneve dhe t studimeve urbanistike rajonale e m gjer, t ushtrohen nn autoritetin e pushtetit qendror, i cili sht prgjegjs pr politikn e zhvillimit ekonomik e politik t vendit. Megjithat, do t konsiderohej si cenim i t drejts pr vetqeverisje t pushtetit vendor, nse ligjvnsi, duke u hequr kompetenca organeve vendore, do ta dobsonte aq shum rolin e ktyre saq ekzistenca ose vetqeverisja e tyre do t bheshin t pandjeshme. Prandaj, prqendrimin te pushteti qendror i t drejtave q lidhen me miratimin e lejeve t ndrtimit, t cilat njihen me termat ligjor si kompetenca t veta dhe ekskluzivitet i organeve t qeverisjes vendore, Gjykata Kushtetuese e vlerson si tejkalim t standardeve kushtetuese dhe t Karts Europiane t Autonomis Vendore. Ve ksaj, edhe n pikpamje t tekniks legjislative, formulimi i dispozits sht evaziv dhe hap shtegun pr keqinterpretim, sepse nuk jep prkufizim t qart teknik e ligjor pr termat objekte t rndsishme dhe qendrat e qyteteve, gj q krijon ngatrresa kompetencash ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror, pr aq koh sa edhe neni 20 i ktij ligji i njeh KRRT-s s bashkis t drejtn pr t miratuar sheshet dhe lejet e ndrtimit n juridiksionin prkats. N kt optik, Gjykata Kushtetuese mon se n nenin 9, paragrafi i parafundit, fraza Lejet e ndrtimit pr objekte t rndsishme n qendrat e qyteteve, studimet urbanistike t t cilave miratohen prej tij, sht n papajtueshmri me parimin e decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore t sanksionuar n Kushtetut dhe n Kartn Europiane t Autonomis Vendore. Neni 10 i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, q i jep t drejtn KRRTRSHs t shfuqizoj vendimet e paligjshme t KRRT-ve t bashkive, mbi bazn e t cilit kan dal akte juridike zbatuese, prbn shkakun tjetr t lindjes s mosmarrveshjes s kompetencs ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror. N legjislacionin shqiptar, krahas t drejts ligjore t parashikuar n dispozitn e msiprme, n ligjin nr.8927, dat 25.07.2002 Pr Prefektin, gjendet e sanksionuar edhe e drejta e prefektit pr t pezulluar

aktet e paligjshme t organeve t qeverisjes vendore dhe pr ti drguar ato n gjykat me qllim shfuqizimin e tyre. Pra, legjislacioni n fuqi parashikon dy institucione t pushteteve t ndryshme q kan t drejtn e shfuqizimit t akteve t KRRT-s s bashkis, nga njra an gjykatn dhe, nga ana tjetr KRRTRSH-n. N nj situat t till ligjore shtja shtrohet se cili duhet t jet organi q, nga pikpamja e respektimit t parimeve kushtetuese, duhet t shqyrtoj paligjshmrin e vendimeve t organeve t qeverisjes vendore. Sipas nenit 8 t Karts Europiane t Autonomis Vendore, mbikqyrja e autoriteteve vendore duhet t synoj vetm garantimin e pajtueshmris me ligjin, duke prjashtuar do kontroll pr dobishmrin e veprimeve q prfshihen n sfern e prgjegjsive t autoriteteve vendore. Pr kt, respektimi i parimit t subsidiaritetit dhe t prpjestueshmris mbeten aspektet thelbsore t do mbikqyrje administrative t autoriteteve t niveleve m t larta. Gjithashtu, neni 11 i Karts Europiane t Autonomis Vendore u garanton organeve t qeverisjes vendore, kur mojn se u jan cenuar ushtrimi i lir i kompetencave t tyre dhe parimi i autonomis vendore, t drejtn pr tiu drejtuar gjykats q t vendos nse nj veprim ose mosveprim, vendim ose akt tjetr administrativ sht n prputhje me ligjin. Gjykata Kushtetuese vlerson se tek e drejta e prefektit pr t pezulluar aktet e organeve t qeverisjes vendore dhe pr ti drguar ato pr shqyrtim n gjykat, gjen zbatim parimi i kontrollit administrativ t veprimeve t bashksive vendore q synon t siguroj respektimin e parimit t ligjshmris dhe t parimeve kushtetuese. Mbi kt baz, megjithse kontrolli mbi ligjshmrin e akteve t organeve t pushtetit vendor ushtrohet nprmjet pezullimit t tyre pr paligjshmri nga prfaqsuesi i pushtetit qendror, nuk sht KRRTRSH-ja organi shtetror q i jep zgjidhje prfundimtare shtjes, por sht pushteti gjyqsor. Sipas nenit 10 t ktij ligji, organeve t qeverisjes vendore nuk u garantohet mbikqyrje ligjore n respektim t parimit t kontrollit dhe balancimit t pushteteve, pr arsye se e drejta pr shfuqizim t akteve juridike drejtprsdrejti nga nj organ i pushtetit qendror do ti vendoste ato nn kontrollin hierarkik t tyre. Mbshtetur n kto argumente, Gjykata Kushtetuese mon se rregulli i parashikuar nga kjo dispozit ligjore, i analizuar n frymn e parimit kushtetues t decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore, rregull q nuk respekton parimin e prpjestueshmris midis ndrhyrjes s autoritetit kontrollues dhe rndsis s interesave q ai krkon t mbroj, bie n kundrshtim me Kartn Europiane t Autonomis Vendore. Mbi bazn e ktij argumentimi, Gjykata Kushtetuese nxjerr prfundimin se papajtueshmria kushtetuese e nenit 10, t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, pr arsye t t njjtit rregullim ligjor, sjell t njjtn pasoj edhe pr nenin 6 t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit. - Neni 19 i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, q parashikon prbrjen e KRRT-s s Bashkis, Tiran me nj shumic t cilsuar nga prfaqsues t pushtetit qendror dhe me pakicn prej 1/3-s t antarve nga pushteti vendor, prbn nj tjetr shkak, nga i cili ka lindur mosmarrveshja e kompetencs ndrmjet dy pushteteve.

Karta Europiane e Autonomis Vendore krkon ekzistencn e organeve vendimore t formuara n mnyr demokratike dhe q gzojn nj autonomi t gjer pr sa u prket kompetencave, mnyrave t ushtrimit t tyre dhe mjeteve t nevojshme pr prmbushjen e misionit q ato kan. Planifikimi urban dhe menaxhimi i toks jan kompetenca t plota dhe ekskluzive t autoriteteve vendore dhe prfshihen n konceptin ligjor funksionet e veta, sipas t cilit, nprmjet liris dhe autoritetit pr t marr vendime, ato jan prgjegjse pr realizimin e tyre. Duke iu referuar dispozits ligjore prkatse rezulton se shumica e cilsuar e antarve t KRRT-s, nuk prfaqsojn bashkin. Ekzistenca e nj rregullimi normues t till, q krkon minimumin e 2/3-ve t antarve pr t konsideruar t vlefshme mbledhjen e KRRT-s, nuk i krijon mundsi autoritetit vendor t gzoj instrumentet e nevojshme ligjore pr ushtrimin normalisht t funksionit dhe t vendimmarrjes n fushn e planifikimit urban, duke e vendosur at, n kt mnyr, nn vullnetin e pushtetit qendror. Pr rrjedhoj, neni 19 i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, bie ndesh me parimin e decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore, parashikuar nga neni 13 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe nga Karta Europiane e Autonomis Vendore. Pr sa i takon nenit 21 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, pretendimeve pr shkelje t parimit t decentralizmit t pushtetit dhe t autonomis vendore, t parashtruara n funksion t papajtueshmris me Kushtetutn e me marrveshjen ndrkombtare t nenit 19, krkuesi i ka shtuar dhe argumentet pr antikushtetutshmrin e Aktit normativ me fuqin e ligjit t Kshillit t Ministrave nr.4, dat 13.12.2005 Pr nj shtes n ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn. Me vendimin nr.24, dat 10.11.2006, Gjykata Kushtetuese ka vendosur konstatimin e pafuqis juridike t ktij akti normativ me fuqin e ligjit. N kto kushte, krkesa pr nenin 21 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, nuk merret n shqyrtim pr shkak t mungess s objektit konkret t shtjes. Shkak tjetr q ka krijuar mosmarrveshje kompetencash ndrmjet qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror rezulton t ken qen edhe nxjerrja e disa akteve administrative n zbatim t dispozitave t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn (neneve 54 e 75/2) si dhe t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit (neneve 2, 3/3 dhe 6). Duke e analizuar shtjen n trsi, Gjykata Kushtetuese konstaton ekzistencn e mosmarrveshjes s kompetencs ndrmjet organeve t qeverisjes vendore dhe pushtetit qendror, gj q ka sjell si pasoj bllokimin e veprimtaris shtetrore n fushn urbane, e cila nuk rezulton t jet e pajtueshme me parimet kushtetuese dhe me rregullat e Karts Europiane t Autonomis Vendore. Kjo mosmarrveshje kompetencash ndrmjet ktyre organeve bhet e dukshme n dy drejtime kryesore; n konceptimin e Policis Ndrtimore, si organ me varsi nga pushteti qendror dhe q ushtron disa nga kompetencat e organeve t qeverisjes vendore n fushn e kontrollit mbi territorin, si edhe n ushtrimin n mnyr t dubluar t disa kompetencave vendore nga organe q u prkasin pushteteve t ndryshme. Duke iu referuar nenit 2 t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, rezulton se ky organ varet nga Ministria q mbulon veprimtarin n fushn e urbanistiks e

t ndrtimit. Gjithashtu, dispozitat e siprprmendura kan vendosur rregulla q ngarkojn, me kompetenca vendimmarrse pr administrimin dhe kontrollin mbi territorin vendor, organin e specializuar t pushtetit qendror, nga njra an, dhe organin e qeverisjes vendore, nga ana tjetr. Pra, ndrsa neni 20 i ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn i njeh t drejtn KRRT-s s bashkis t vendos shpalljen si t kundrligjshm dhe prishjen e volumit t zmadhuar t punimeve n objektit e miratuar, neni 54 i ktij ligji ia ka ngarkuar, t njjtn kompetenc vendimmarrse, edhe Policis Ndrtimore. Sipas ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, Policia Ndrtimore sht konceptuar si organ ekzekutiv, i armatosur dhe i specializuar pr kontrollin e zbatimit t ligjshmris n fushn e punimeve t ndrtimit dhe t urbanistiks. Qllimi i ligjvnsit ka qen vendosja e ktij organi n dispozicion t veprimtaris vendimmarrse t organeve t pushtetit, me qllim realizimin e funksioneve t tyre n fushn prkatse. Sidoqoft, sanksionimi me ligj i varsis s Policis Ndrtimore nga pushteti qendror ka ndikuar n mosushtrimin e kompetencs n fushn e planifikimit, t menaxhimit urban dhe t kontrollit mbi territorin nga vet organet e qeverisjes vendore. Sipas Karts Europiane t Autonomis Vendore, autoritetet vendore duhet t ken diapazon t gjer prgjegjsish, t cilat jan t mundshme pr tu realizuar n nivelin vendor. N kuptimin kushtetues dhe ligjor, parimi i decentralizmit t pushtetit duhet t prmbaj, n thelbin e vet, prcaktimin e misionit parsor q i ngarkohet pushtetit vendor n administrimin e territorit nn juridiksionin e vet, ku prfshihen edhe shtjet e planifikimit, menaxhimit urban dhe t kontrollit t territorit. Duke i dhn Policis Ndrtimore kompetenca pr t ndrhyr pa vendim gjyqsor n veprimtarin e autoriteteve vendore n fushn e veprave t ndrtimit dhe t planifikimit urban, dispozitat ligjore t siprprmendura tejkalojn standardet kushtetuese dhe normat ndrkombtare. Mbshtetur n t dhnat e ksaj analize, Gjykata Kushtetuese konkludon se ligjvnsi, nprmjet rregullimeve ligjore, duhet t orientoj Policin Ndrtimore drejt nj organi shtetror t pavarur nga pushteti qendror, q do t duhet t ket, si detyr kryesore, kontrollin e zbatimit t standardeve teknike mbi territorin, nn autoritetin e qeverisjes vendore. Mbi bazn e ktij argumentimi kushtetues, Gjykata Kushtetuese arrin n prfundimin se kompetenca e Policis Ndrtimore pr t vendosur prishjen e volumit t punimeve t ndrtuara jasht projektit t miratuar, parashikuar n nenin 54 t ligjit nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn si edhe parashikimi i varsis s ktij organi nga Ministria q mbulon veprimtarin n fushn e urbanistiks e t ndrtimit, t parashikuar n nenin 2 t ligjit nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, jan t papajtueshme me Kushtetutn e Republiks s Shqipris dhe me Kartn Europiane t Autonomis Vendore. PR KTO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris duke u bazuar n nenet 131, shkronja , 134, pika 1, shkronja e, t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, si dhe n nenet 54, 55, 56 dhe 72 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash,

VENDOSI 1. Zgjidhjen e mosmarrveshjes s kompetencs t krijuar ndrmjet Bashkis Tiran dhe Kshillit t Rregullimit t Territorit t Republiks s Shqipris, Ministris s Punve Publike, Transportit e Telekomunikacionit dhe Policis Ndrtimore, duke prcaktuar, pr do rast konkret, organin q ka n kompetenc shqyrtimin e shtjeve, objekt i ksaj mosmarrveshje: a) Shqyrtimi dhe miratimi i lejeve t ndrtimit, si shtje t planifikimit dhe menaxhimit urban q prfshihen n konceptin ligjor funksionet e veta, jan kompetenc e plot dhe ekskluzive e organeve t qeverisjes vendore. b) E drejta e shfuqizimit t akteve t paligjshme t KRRT-ve q funksionojn pran organeve t qeverisjes vendore sht kompetenc e organeve t pushtetit gjyqsor. c) KRRT-ja sht organ i specializuar pr urbanistikn q ushtron funksionin dhe kompetencat e tij vendimmarrse n fushn e planifikimit dhe t menaxhimit urban, nn autoritetin e pushtetit vendor. ) T drejtn pr t vendosur pr prishjen e volumit t punimeve t ndrtuara jasht projektit t miratuar e ka Kshilli i Rregullimit t Territorit pran organeve t qeverisjes vendore. d) Kontrolli i zbatimit t standardeve teknike mbi territorin sht n kompetenc t Policis Ndrtimore q vepron si organ i pavarur nga pushteti qendror, por nn autoritetin e organeve t qeverisjes vendore. 2. T deklaroj t papajtueshme me Kushtetutn e Republiks s Shqipris dhe me Kartn Europiane t Autonomis Vendore, si shkak i lindjes s mosmarrveshjes s kompetencave ndrmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore, dispozitat ligjore t mposhtme: a) N ligjin nr.8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn, te neni 9, paragrafi i parafundit, frazn Lejet e ndrtimit pr objekte t rndsishme n qendrat e qyteteve, studimet urbanistike t t cilave miratohen prej tij, nenin 10, 19, si dhe te neni 54, fjalt apo Policia e Ndrtimit; b) N ligjin nr.8408, dat 25.09.1998 Pr Policin e Ndrtimit, te neni 2, frazn Policia e Ndrtimit varet nga Ministria q mbulon veprimtarin n fushn e urbanistiks e t ndrtimit, si dhe nenin 6. Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare. --------------------------------------------------------------------------------

[1] Ligji nr.8652, dat 31.07.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, neni 10, pika 3/1, 32, 44 etj. [2] Neni 4, pika 3 e Karts Europiane t Autonomis Vendore. [3] N nj kuptim t zgjeruar, devolucion do t thot rezultat i kalimit t kompetencave nga pushteti qendror tek ai vendor; ndrsa dekoncentrim do t thot shprndarje e autoritetit vendimmarrs qendror n nivele m t ulta t pushtetit vendor.

MENDIMI I PAKICES Jemi kategorikisht kundr vendimit t shumics. Ai vendim bazohet mbi pikpamje q kaprcejn kuptimin kushtetues, ligjor e pr m tepr doktrinar t konfliktit t kompetencave. Pakica sht plotsisht e ndrgjegjshme q, n kuadr t implementimit t Karts Evropiane pr autonomin vendore ekzistojn nj sr problemesh me karakter administrativ, organizativ e ligjor, t cilat patjetr krkojn zgjidhje. N kt kuadr asnj t keqe nuk ka nse organet e pushtetit vendor t pretendojn pr m shum kompetenca dhe autonomi n menaxhimin e kontrollin e territorit. Por, n rastin n shqyrtim, krkesa sht ngritur n mnyr thellsisht t gabuar pr sa u prket mjeteve t zgjidhjes sepse rruga normale kushtetuese e prmirsimit t legjislacionit nprmjet iniciativave legjislative sht zvendsuar n mnyr arbitrare, jo kushtetuese, me konflikte t sajuara abstrakte t kompetencave, t cilave u sht vn vul me vendimin e shumics. Thn m shkoqur, problemi themelor q prcakton kufirin ndars midis dy qndrimeve sht: a ndodhemi apo jo prpara konfliktit t kompetencave midis organeve t pushtetit qendror e atyre lokal, n kuptim t nenit 131, shkronja t Kushtetuts, neneve 54, 55, 56 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris si dhe t doktrins? Pakica ka mendimin jo, duke parashtruar kto argumente: 1. Konflikti i kompetencave duhet t konceptohet si divergjenc e caktuar mendimi apo veprimi t t dy organeve q pretendojn ose jo t njjtn kompetenc. N rastin konkret nuk ndodhemi para nj kushti t till. Organet prkatse qendrore (KKRTSH, Ministria e Transporteve, Ndrtimit, etj., Policia Ndrtimore) veprojn mbi bazn e kompetencave t prcaktuara me ligje, e pr pasoj pala tjetr (organet e pushtetit lokal) nuk kan se si t pretendojn se kto kompetenca q u takojn atyre i kan uzurpuar n mnyr t njanshme organet e pushtetit qendror. 2. Shqyrtimi i konfliktit t kompetencave, nga pikpamja e doktrins sht nj shqyrtim konkret, d.m.th., ai prqendrohet n rastet konkrete t cilat jan konkretizuar n akte konkrete t nxjerra nga vet subjektet n konflikt.

N rastin n fjal, Gjykata Kushtetuese ka shqyrtuar kushtetutshmrin e ligjeve dhe jo rasteve konkrete t konfliktit. 3. Konflikti i kompetencave, n rastin konkret, nuk mund t konceptohet si konflikt q rrjedh nga ligjet apo aktet me fuqin e ligjit, sepse n nj rast t till do t ndodheshim para nj kontrolli t kushtetutshmris s ligjit q shqyrtohet nga Gjykata Kushtetuese n rrug t tjera. Si pasoj, akti q i le shteg konfliktit mund t jet nj akt i fardo q nuk sht nj ligj formal ose nj akt q ka fuqin e ligjit. Ndryshe nga ky konceptim q rrjedh nga prgjithsimi i jurisprudencs kushtetuese, shumica edhe pse ka pretenduar se ka shqyrtuar e zgjidhur konfliktin e kompetencave, n t vrtet ka shqyrtuar (n rrug abstrakte) kushtetutshmrin e dispozitave ligjore prkatse. Nj zgjidhje e till e problemeve t ngritura n krkes jo vetm se sht larg qndrimit prgjithsues t cituar m lart, por vjen ndesh hapur me at ka prcaktojn nenet 54, 55, 56 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris. Sipas kuptimit t ktyre dispozitave, Gjykata Kushtetuese kur zgjidhja e mosmarrveshjes s kompetencs sht e lidhur me akte ligjore ose nnligjore t nxjerra nga organet pal n konflikt, Gjykata Kushtetuese pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve shqyrton edhe kushtetutshmrin apo ligjshmrin e aktit. Duke iu referuar dispozits, lind natyrshm pyetja: Cilt jan pal n konflikt?; A kan nxjerr ato ligje apo akte nnligjore?; A mundet q palt n konflikt t jen ekzekutivi me pushtetin vendor e objekt shqyrtimi t jet ligji?. Ktyre pyetjeve, n optikn e vendimit t shumics ballafaquar me Kushtetutn dhe ligjin, nuk mund ti jepet prgjigje. Kt qndrim t shumics, pakica e sheh tek kuptimi dhe interpretimi i pasakt q i bhet piks 2 t nenit 56 t ligjit t lartprmendur. Sipas mendimit ton, legjislatori ka prmendur termin ligj si dhe ka parashikuar shfuqizimin e tyre si antikushtetues kur jan nxjerr nga organet pal n konflikt. Legjislatori fjaln e ka kur konflikti ekziston midis legjislativit dhe organeve t pushteteve t tjera dhe ku objekt mosmarrveshje mund t jet ligji. N rastin e dhn situata nuk ka qen e till, si pr sa i prket subjekteve ashtu dhe karakterit t normave q atakohen. 4. Neni 56, pika 1 e ligjit, obligon Gjykatn Kushtetuese q n rastet e shqyrtimit t mosmarrveshjeve t kompetencave t vendos se cili organ i pushtetit ka n kompetenc t tij zgjidhjen e shtjes konkrete pr t cilin ka lindur mosmarrveshja. Pr rastin n shqyrtim, Bashkia e Tirans, ka krkuar q kompetencat q dispozitat ligjore ja u kan njohur organeve qendrore, ti njihen asaj. N kt situat, nuk ka asnj hapsir kushtetuese e ligjore q Gjykata Kushtetuese (e cila dihet se sht ligjvns negativ), t plotsoj vet de facto dispozitat e shfuqizuara, duke u shprehur se cili organ duhet q me ligj ti ushtroj kto kompetenca. 5. Kto argumente kan t bjn me faktin se n rastin konkret nuk ekziston konflikti i kompetencave dhe pr kt arsye shtja duhej t ishte nxjerr jasht juridiksionit t Gjykats Kushtetuese.

Por, me qen se shumica e ka pranuar at dhe sht shprehur edhe pr probleme t tjera, kemi mendimin se ky vendim vjen ndesh edhe me vet praktikn e Gjykats Kushtetuese t analizuar qart n vendimin e saj nr. 2, dat 25.01.1999, kur palt ndrgjyqse, shkaku dhe objekti i krkess kan qen t njjt, sidomos pr nenet 9, 10 e 19 t ligjit nr. 8405, dat 17.09.1998 Pr urbanistikn. N kt vendim, Gjykata Kushtetuese, prve zgjidhjes s shtjes konkrete, ka br deklarime e vlersime t prgjithshme pr ligjin n fjal duke e konsideruar jo vetm t pajtueshm me Kushtetutn, por edhe pozitiv dhe q prbn evoluim n konceptin e ndarjes s kompetencave. Duke iu referuar neneve 9 e 10 t ligjit (nene t cilat jan objekt shqyrtimi edhe n vendimin e tanishm) Gjykata Kushtetuese shprehet n at vendim se: Kalimi i kompetencave n kt fush nga Kshilli i Ministrave n KKRRTRSH, prbn nj evoluim n konceptin e ndarjes s drejt t kompetencave midis organeve t specializuara dhe nuk prek kompetencat e organeve t pushtetit lokal. Ekzistenca e KKRRTRSH si organ qendror, jo vetm q nuk cenon parimet kushtetuese, por ajo paraqitet si nj domosdoshmri n kushtet n t cilat ndodhemi pr prcaktimin e nj politike t drejt kombtare n fushn urbane, duke mbajtur parasysh mbrojtjen e interesave kombtare dhe atyre lokale. Dhe m posht thuhet: Decentralizimi i pushtetit si nj parim kushtetues nuk presupozon kompetenca absolute t organeve t qeverisjes vendore brenda juridiksionit t tyre dhe shkputje t do lloj varsie me pushtetin qendror. Ndrsa pr vlersimet q lidhen edhe me nenin 19 t ligjit, kjo Gjykat sht shprehur: Kjo mnyr rregullimi e strukturs s organit t KKRRT-s, sht pozitive pr legjislacionin. Vendosja e kritereve unike n kt aspekt, nuk prbn kufizim t kompetencave t organeve t qeverisjes vendore .... Si shihet edhe nga kto citime, shumica jo vetm q ka shqyrtuar nj shtje q prbn gj t gjykuar (t paktn pr tre nenet q prmendm), por, pr m tepr, ka zbatuar standarde t tjera duke arritur n nj prfundim krejt t kundrt me t mparshmin, gj q dshmon pr munges konsekuence t kontrollit kushtetues. Ne mendojm se referimi tek Karta Evropiane e Autonomis Vendore pr t prligjur kt ndryshim, nuk sht i sakt. Krkesat themelore t ksaj Karte padyshim q jan pasur parasysh n hartimin e Kushtetuts, pasi nnshkrimi i saj nga pala shqiptare sht br q n maj t vitit 1998. Nuk sht rastsi q neni 13 i Kushtetuts sanksionon qart dy nga parimet baz t Karts, at t decentralizimit t pushtetit dhe t autonomis vendore. Mbi kt baz sht hartuar edhe legjislacioni vijues, i cili n rastin konkret dhe posarisht pr dispozitat n fjal, n vendimin e siprcituar t Gjykats Kushtetuese, jo vetm q sht konsideruar si n prputhje me Kushtetutn, por edhe sht vlersuar si nj zhvillim mjaft pozitiv n kt fush. Si shihet, nga do aspekt q t trajtohet, del qart se vendimi i shumics nuk qndron si n aspektin kushtetues e at ligjor. Antar: Xh. Zaganjori, K. Pei, A. Karamuo

Vendimi nr. 30, dat 28.12.2006 (V 30/06) Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, Vjollca Meaj, me sekretare Brunilda Bara, n datat 21.09.2006 dhe 01.11.2006, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.33 Akti q i prket: K E R K U E S: prokur. SKENDER HASA, prfaqsuar nga avokat Fatmir Braka, me

SUBJEKT I INTERESUAR: KESHILLI I MINISTRAVE I REPUBLIKES SE SHQIPERISE, prfaqsuar nga Enkelejd Alibej, me autorizim. O B J E K T I: Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr. 375, dat 14.06.2006 t Kshillit t Ministrave Pr shkarkimin nga detyra t kryetarit t Bashkis s Peqinit.

BAZA LIGJORE:

Neni 115 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris..

Krkuesi, ka parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin e vendimit t msiprm t Kshillit t Ministrave: - Vendimi i Kshillit t Ministrave nuk prmban asnj referim apo sqarim se ku konsistojn shkeljet e rnda t cilat sipas nenit 115 t Kushtetuts jan shkak i vetm pr largimin e tij nga detyra; - Nuk sht njoftuar pr procedimin, pr t pasur mundsin e realizimit t mbrojtjes nprmjet paraqitjes s argumenteve e provave. Mosrespektimi i rregullave t njoftimit sipas Kodit t Procedurave Administrative e bn procesin t parregullt sipas nenit 42/1 t Kushtetuts; - Nuk ka asnj shkelje t ligjit dhe aq m pak shkelje t rnd q t justifikoj marrjen e vendimit t shkarkimit nga detyra t Kryetarit t Bashkis. GJYKATA KUSHTETUESE, pasi dgjoi relatorin e shtjes Kujtim Puto, prfaqsuesin e krkuesit q krkoi shfuqizimin e vendimit t Kshillit t Ministrave dhe bisedoi shtjen n trsi,

V E R E N: Kshilli i Ministrave i Republiks s Shqipris, me vendimin nr. 375, dat 14.06.2005 ka shkarkuar nga detyra pr shkelje t rnda ligjore Kryetarin e Bashkis s Peqinit, krkuesin Sknder Hasa. Sipas prfaqsuesit t Kshillit t Ministrave shkeljet e rnda ligjore jan evidentuar n relacionin e Ministrit t Brendshm q ka shoqruar propozimin pr shkarkimin e krkuesit nga detyra. Nga relacioni rezulton se Kontrolli i Lart i Shtetit, Agjencia e Prokurimit Publik, Ministria e Brendshme dhe Aparati i Kshillit t Ministrave kan ushtruar kontroll n veprimtarin ekonomiko-financiare t Bashkis Peqin pr periudhn 01.11.2004 31.12.2005 dhe kan konstatuar disa shkelje. Kto shkelje kan t bjn kryesisht me procedurat e tenderimit e sidomos n prokurimet pr ndrtimin e disa veprave me rndsi publike t qytetit t Peqinit. Pr kto objekte, Bashkia Peqin dhe vet krkuesi si kryetar i saj, ka pranuar ofertat e firms ku ai figuron si drejtues ligjor e administrator. Ve ksaj, n kontratat e lidhura pr kto raste figuron si prfaqsuese e ksaj firme bashkshortja e krkuesit. Gjykata Kushtetuese, sipas nenit 115 pikat 2 e 3 t Kushtetuts, sht organi i vetm q shqyrton ankesn e organit t qeverisjes vendore kundr vendimit t Kshillit t Ministrave pr shkarkimin ose shprndarjen e tij. Kt shqyrtim e bn si nga pikpamja e faktit, ashtu dhe nga pikpamja e interpretimit dhe zbatimit t ligjit material e procedural. Prandaj, kjo Gjykat, n shtjen n shqyrtim, duke respektuar standardet e nj procesi t drejt ligjor, i krijoi krkuesit mundsin e mbrojtjes nprmjet paraqitjes s provave dhe argumenteve t veta pr rrethanat e faktit, por ai kmbnguli vetm n paraqitjen e argumenteve pr aspektin procedural. Gjykata Kushtetuese, duke u bazuar n provat e paraqitura n gjykim, arriti n prfundimin se veprimet e krkuesit pr pranimin e ofertave dhe lidhjen e kontratave prbjn shkelje t rnda n kuptim t nenit 115 t Kushtetuts, q cenojn figurn e autoriteteve shtetrore. Ato vijn n kundrshtim me prmbajtjen e ligjit nr. 7971, dat 26.07.1995 Pr Prokurimin Publik dhe me Kodin e Procedurave Administrative, n nenin 37, pika 1 t t cilit i ndalohet shprehimisht punonjsit t organeve t administrats t marr pjes n nj proces vendimmarrs apo n lidhje kontrate ku administrata q prfaqson ka ose dyshohet t ket nj interes personal direkt apo indirekt n shtjen n fjal ose kur kan interes bashkshortja ose t afrmit e tij. Krkuesi pretendoi se Kshilli i Ministrave gjat procesit t vendimmarrjes nuk ka respektuar krkesat e Kodit t Procedurave Administrative pr sa i prket inicimit t procedimit administrativ, pr njoftimin e personit q preket nga ky procedim dhe pr procedurat e marrjes s ktij vendimi. Nga gjykimi i shtjes rezultoi se krkuesi Sknder Hasa ka qen i pranishm gjat kontrolleve t ushtruara nga organet e msiprme t kontrollit dhe ka paraqitur edhe kundrshtimet e veta rreth shkeljeve t prmendura n to. Mbi bazn e ktyre shkeljeve, Ministri i Brendshm ka hartuar relacionin dhe propozimin prkats pr shkarkimin e tij,

por krkuesi nuk sht dgjuar nga Kshilli i Ministrave, si organ i cili ka vendosur shkarkimin. E drejta pr tu dgjuar, si pjes e s drejts s mbrojtjes, garantohet edhe n procesin administrativ prpara do organi, pavarsisht nga instanca dhe rndsia e tij. Kjo realizohet nprmjet pjesmarrjes s vet individit n proces dhe nprmjet parashtrimit t argumenteve prej tij, ose avokatit t zgjedhur prej tij. Megjithat, sipas nenit 96/2 i Kodit t Procedurave Administrative, organi q zhvillon procedurn mund t mos i lejoj palt t shprehen kur kto kan pasur rast ti japin mendimet e tyre pr shtje q kan rndsi pr marrjen e vendimit. N rastin n shqyrtim masa e marr bazohet vetm n rezultatet e kontrolleve t bra n Bashki, pr t cilat krkuesi ka paraqitur argumentet e veta. Pr sa i prket pretendimit tjetr t krkuesit se vendimi duhet shfuqizuar edhe pr shkak se nuk sht argumentuar nga subjekti i interesuar ekzistenca e shkeljeve t rnda ligjore, Gjykata Kushtetuese konstaton se nga pjesa hyrse e vendimit t Kshillit t Ministrave del se ai bazohet n relacionin dhe propozimin e Ministrit t Brendshm, ndrsa kto t fundit bazohen n informacionet e mparshme t organeve kontrolluese pr t cilat krkuesi sht vn n dijeni dhe ka paraqitur argumentet e veta. Prandaj, n kt rast, sipas nenit 109/1 i Kodit t Procedurave Administrative mund t mjaftoj si arsyetim pranimi i ktyre informacioneve nga ana e organit prgjegjs pr marrjen e vendimit prfundimtar. PR KTO ARSYE, Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri, VENDOSI Rrzimin e krkess. Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

fillim i faqes