Professional Documents
Culture Documents
7 6 5 5
5 7 4
www.xpi.ca www.nitelik.net
ISBN 978-0-9783530-0-1
Published by Shamrock Process Improvement and Innovation 706 - 111 Pacific Ave. Toronto ON M6P 2P2 Canada Telephone: 1-647-344-2159 Fax: 1-647-439-0946 E-mail: info@xpi.ca Author: Orhan KALAYCI Copyright 2007 Shamrock Process Improvement and Innovation All Rights Reserved This book or parts thereof may not be reproduced in any form, including scanning, uploading and distributing via the internet or any other means, without permission from the Publisher. First Printing September 2007 ISBN 978-0-9783530-0-1 CMMI, CMM and Capability Maturity Model are registered in The U.S. Patent and Trademark Office by Carnegie Mellon University. Special permission to translate CMMI v1.2 2006 by Carnegie Mellon University into Turkish is granted by the Software Engineering Institute.
Shamrock Sre yiletirme ve Yenilikilik tarafndan yaynlanmtr. 706 111 Pacific Ave. Toronto ON M6P 2P2 Kanada Telefon: 1-647-344-2159 Faks: 1-647-439-0946 E-posta: info@xpi.ca Yazar: Orhan KALAYCI Bu eserin her trl telif hakk 2007 Shamrock Sre yiletirme ve Yenilikilik irketine aittir. Bu kitabn tamam ya da bir ksm yayncnn izni olmadan tarama, ykleme, datma gibi her ne ekilde olursa olsun internet ya da baka herhangi bir yolla oaltlamaz ve datlamaz. lk bask Eyll 2007. ISBN 978-0-9783530-0-1 CMMI, CMM and Capability Maturity Model iaretleri Amerikan Patent ve marka ofisinde Carnegie Mellon niversitesi adna kaytldr. Carnegie Mellon niversitesine ait CMMI v1.2 2006 modelinin Trkeye tercmesi iin Yazlm Mhendislii Enstitsnden zel izin alnmtr.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
Teekkr
1969 ylnda, bu hayatta tekrar bulutuumuz annem Nedret ve babam Alaattin Kalaycya, kklmde annem ve babam Almanyaya staj iin gittiklerinde bana iki yl bakan kk teyzem ennur, dedem Kadir ve anneannem Atifet akcya, 1975 ylnda stanbula tandmzda annem alrken bana evde bakan babaannem Hatice Kalaycya, ilkokula giderken sen dierleri iin ne dnrsen onlarda senin iin aynsn dnr sz ile aklmda yer eden alt komumuz Mnevver teyzeye, 1981de aramza katlan kz kardeim Serhan Kalaycya, 1 ubat 2003 ylnda evlendiimizden bu yana bir an bile yanmdan ayrlmayan ve beni her konuda destekleyen eim Yonca Yalnkaya Kalaycya gnlden teekkrler. Boazii niversitesi Bilgisayar Mhendisliini bitirdiim 1991 ylnda, Boazii niversitesi Endstri Mhendislii Yksek Lisans iin yaptmz mlakatta blme alnmam salayan Aytl Eril ve Levent Mollamustafaoluna zellikle teekkr bir bor biliyorum. 1994 ylnda, beni CMM ile tantrd ve yksek lisans tezi danmanl esnasndaki yardmlar iin Levent Mollamustafaoluna, 1994 1995 tarihleri arasnda, TBTAK MAMda alrken yksek lisans tezim iin yapmam gereken CMM denetlemelerinde yer alacak Trk yazlm sektrnden katlmc firma ararken, TBTAKn ismini kullanmama izin verdii iin Fuat nceye, yksek lisans tezim ve sonrasnda eitli vesileler ile bana destek olduu iin Selahattin Kuruya, TBTAK MAM sonras 1996 ylnda askerliimi yaparken beni TSK TKY almalar ile tantran MSB ARGE Daire bakan Albay Blent Karana, birlikte MSB ARGE Bilgi lem biriminin ilk temellerini attmz sevgili Salim Bici (o gnk rtbesi ile) Yarbayma, askerlik sonras 1997de beni STMye kalite mdr olarak alan ve bir ay sonra iten atan ve kendi irketimi kurmam konusunda beni motive eden, bugnk Milsoft Genel Mdr smail Bayiite, 1997 ylnda beni Bilpa (YKB Teknolojide) yeniden yaplanma ve organizasyon blmne zel bir statde ie alarak (o gnk ismi) Anderson Consulting (bugnk ismi ile Accenture) ile yakn almama vesile olan ve Bilpadaki tm proje yneticilerini PMIa ye yapalm nerimi kabul ederek Trkiyede PMP sertifikal kiilerin olumasna katkda bulunan Alpaslan zlye, 1998 ylnda SEIdan ilk defa resmi eitim almam salayan Ali Araz ve eitli kereler bana referans veren Galip Karagze ve 1999 ylnda tam Trkiyede yazlm kalitesi almas olmaz, ben artk mhendislie geri dnp tasarm ve yazlm gelitirme yapmak istiyorum dediim srada beni Alcatelde CMM almas yapmaya ikna eden, grdm ilk gerek ynetici, Selim Sarpere, 2000 ylnda beni Alcatel ARGE blm santral sistemleri eitim sreci iin dnya genelinde sre sahibi yapan Christof Eberte, o gnlerde tantm ve daha sonra beni Hollanda merkezli SPI Partner grubunun yesi yapan Arno Korpershoeka ve SPI Partner bakan Simon Porroya, 2001 ylnda beni PYD (stanbul Proje Ynetimi Dernei) ile tantran ve dernein ynetim kurulu yesi olmam salayan lhami Akkuma, 2001 ylnda tantmz ve sonras eitli durumlarda desteini eksik etmeyen TBTAK MAM Biliim Enstits Mdr Ersin Tolunaya, 2002 ylnda tantmz ve o gnden beri bana bir ok konuda destek olan SSM Kalite Daire Bakan Reat Genere, 2002 ylnda Niteliki kurmamda ok iten desteklerini esirgemeyen Mehmet Yac ve Turgut Kemaloluna, 2003 ylnda Nitelikin ilk mterisi olan (o gnk) Bimar Genel Mdr smail Berkana ve teker teker tm Bimar alanlarna, Bimar yazlm gelitirme sreleri zerinde birlikte CMM deerlendirmesi yaptmz Logo Business Solutions Ynetim Kurulu yesi Turgay Aytaa, 2004 ylnda Antalyada dzenlediim ilk CMM eitimine katlan Veripark genel mdr zkan Erenere ve Meteksan Sistem Direktr Haluk Ycele, 2005 ylnda CMM eitimleri esnasnda bana bugn CMMI seviyelerini anlatmak iin kullandm izimlerin ana fikrini veren, birinci seviyede herkesin irketi farkl bir tarafa ektiini ve bylece vektrel toplamn sfr olduunu syleyen Yaltes Kalite mdr zden zseluka, 2005 ylnda yine eitimlerden birine renkli kiilii ile eitime hareket katan ve bir ok yazlm firmasnda yaratlan sahte dnyalar fark etmemi salayan Aykut Bostana, 2006 banda gerekletirdiimiz Merkez Bankas Kalite denetim ubesi grev tanm ve yol haritas almas esnasnda desteini esirgemeyen Ahmet Pekel, Yasemin Seydim, Erdal Bozkurt, Gzin Ylmaz ve Tuncay Terzioluna , 2006 ylnda
Gerekli bileen Beklenen bileen Aklama
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
Sunu
Orhan kalite sistemlerine inanm ve kariyerini bu alanda srdrmeyi hedeflemi bir i arkadamdr. Orhanla birlikte 1996 ylndan itibaren birka yl Alcatel Teleta irketinin Yazlm Gelitirme Departmannda faaliyet gsteren santral yazlm blmnde CMM esaslarn uygulamaya koyduk. Alcatel genelinde alnan bir karar gerei tm yazlm gelitirme blmlerinde CMM uygulanmas karar alnmt. Bu alma Trkiyede alannda yaplan ilk CMM almalarndan birisiyi phesiz. Ortaya koyulan alma uluslararas organizasyonda da yank uyandrmt. Bu baarda yazlm ekibinin yetenei ve st ynetimin destei phesiz ok nemliydi ama Orhann CMM sisteminin departmanda yaygnlatrlmas iin ortaya koyduu zverinin bu baarda ayr bir yeri vard. Daha sonra Orhan, CMM alannda daha profesyonel bir ekilde ilerlemeyi seti ve bu alanda Trkiyenin tek deilse bile en azndan az sayda bulunan CMMe odaklanm irketlerinden birini kurdu ve bu alanda eitim ve danmanlk vermeye balad. CMMde benim zellikle inandm ve somut olarak firmalara ve dolaysyla sektre deer reteceini dndm birok zellik mevcut. Yazlm rnlerinin en yksek kalitede mteriye sunulabilmesi iin bir yazlm gelitirme irketinin izlemesi gereken srelerin neler olmas gerektii konusunda ok iyi bir rehberlik veriyor. Ayn ISOda olduu gibi bu srelerin ne ekilde uygulanacann detayn firmaya brakyor. CMMin nerdii srelere yakndan bakarsanz tamama yaknnn ben de dnsem byle yapmaya karar verirdim dedirtecek kadar gereki ve yararl olduklardr. Geri Orhan bu kitabnda 3. seviyeye kadar gelmi ama Saylarla ynetilen 4. seviyede nerilen srelere bakarsanz, yazlma daha balamadan yaklak ka satr kod yazacanz, ka tane hata oluaca konusunda gereki bir ngrnz ve bu hatalar, rn mteriye teslim etmeden nce yakalayp dzeltmek iin, hatta hangi fazda ka tane hata bulmanz gerektiine kadar somut bir tarzda yazlm projenizi ynetebilmeniz iin yapmanz gerekenlerden sz ediliyor olacak. Bir yazlm irketinin olgunluk seviyesi, onun bir anlamda yazlm projesini hangi yeterlilikte ynetebildii konusunda son derece net bir gstergedir; bu da projeyi sipari eden mterinin en ok bilmek istedii eydir diye dnyorum. Orhann da kitabnda belirttii gibi, CMM bir modeldir. Kurumsal olarak CMMi uygulamasa da, baarl birok firmann aslnda CMMde nerilen srelerin birounu salyor olmas muhtemeldir. Bylesi durumlarda CMM bir benchmark olarak ortaya kp firmalar arasnda kyaslama yapmaya olanak verir. Tabii her ey bir ihtiyatan douyor; Trk yazlm irketleri daha byk projelere girdike, projelerin ve risklerin ynetilmesi daha da karmaklatka CMMe olan ihtiyacn ayn oranda artacana phe yoktur. Bu nedenle Orhana Trk yazlm sektrne bu kitab kazandrd iin teekkr ediyorum ve kendisini kutluyorum. En ksa zamanda kitabn devamn yazmasn diliyorum. Selim Sarper TTGV, Ynetim Kurulu yesi TESD, Ynetim Kurulu yesi ARGELA Teknoloji, Genel Mdr Yardmcs
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
nsz
Seven ve sevgi dolu en yce yneticinin adyla, Yalnz senden yardm dileriz, sadece sana kulluk ederiz. Bar, huzur, esenlik zerinize olsun, Eitimlerime gelenler bilir, eitimlerimin nemli bir ksmnda kutsal metinlere atflar vardr. CMMI modelinin etkilendii modellerden biri olan Crosby Kalite ltlerinin, kutsal metinlerden ak bir ekilde esinlendiini grebilirsiniz. Crosbynin Kalite bedavadr (Quality is Free) adl kitabn okumanz nemle tavsiye ederim. CMMI modelinin ana yapsn oluturan be aamal yol haritasnn temellerini bu kitapta bulabilirsiniz. Crosby, aamalar isimlendirirken kutsal metinlere sadk kalmtr. Crosbynin be seviyesi unlardr: 1) 2) 3) 4) 5) Belirsizlik Karlatrma Uyanma Aydnlanma Kesinlik
Benim, bu hayattaki kiisel hedefim, lmeden nce, eskilerin deyimiyle, ermektir. Budhann ifadesi ile nirvanaya ulamaktr. Bence bu herkesin, ak ya da gizli, hedefidir ya da olmaldr. Ermek, sonsuz mutluluktur. Sonsuz huzurdur. Hi bir beklentinin olmamasdr. En ufak eylerin mutluluk vermesidir. Sadece yaamann ne gzel bir hediye ve ayrcalk olduunun farkna varmaktr. Hi bir eyden korkmamak, her eyden mutlu olmaktr. Ben tanmnn snrlarn herkese geniletmektir. Herkesi, kendisi gibi, dnmektir. Her faaliyette herkese faydal olmak istemek ve olmaktr. Bu duruma ykselmi bir insan son derece verimlidir. Ksaca, ermek iyi bir eydir! CMMI modeli, irket olarak ya da bir topluluk olarak ermenin yolunu gstermektedir. irketi ynetirken, irket iindeki iler gerekletirilirken, kiisel egolardan ok, topluma faydann n plana kt irketleri yaratmak amalanmtr. irketin, gnlk ileyiinin, ynetiminin gerek insanlardan alnp srelere devir edilmesi nerilmektedir. Bylece irket yneticileri, insanlar deil sreleri yneteceklerdir. Yn-etmek burada yn vermek anlamna gelmektedir. Sreleri oluturacak olanlar sreleri gerekletiren alanlarn ta kendileridir. alanlar bu ekilde kendi kendilerini ynetebilecektir. Yani zgr olacaklar. Yeniada, en nemli ekonomik sonular yaratclk ve yenilikilik ile elde edilebilmektedir. Sadece zgr insanlar gerekten yaratc ve yeniliki olabilir. Dolays ile bu irketler yaratc ve yenilmez olacaklardr. Ayrca irket yneticileri, irketin gnlk ileyi sorunlarndan uzaklaarak irketin uzun vadeli, topluma daha fazla katma deer retebilecei stratejik kararlara odaklanabileceklerdir. te CMMI, bu ekilde, zgr, yaratc ve yeniliki bir alma dzeni yaratmann yolunu gstermektedir. Yolu arayanlar unu bilmelidirler. Yolun srr doru cevaplarda deil doru sorulardadr. nemli olan doru sorular bilmektir. Doru cevaplar duruma, zamana ve mekna gre deiebilir ancak doru sorular her zaman geerlidir. Bu kitap zellikle yneticilerin bilmesi gereken doru sorular gstermektedir. Doru cevap sizde, kendinizde, alanlarnzda, iinizdedir. Sorular renin ve cevaplar iinizde arayn. irket, devlet ve her trl topluluk iindeki kle-efendi dzeninin yerini alacak olan sre temelli ynetim dzenlerinin oluturulmasnda kk de olsa bir faydas olmas umuduyla, Bar, huzur, esenlik zerinize olsun, Orhan Kalayc www.xpi.ca www.nitelik.net
Gerekli bileen Beklenen bileen Aklama
indekiler
Teekkr ..........................................................................................................................3 Sunu ...............................................................................................................................5 nsz...............................................................................................................................6 indekiler........................................................................................................................7 Giri .................................................................................................................................8 CMMI Denetimleri Nasl Yaplyor? ..............................................................................9 CMMI Genel Yaps......................................................................................................10
Yldz Kmeleri............................................................................................................................11 CMMI Modeli ..............................................................................................................................12 Gsterimler...................................................................................................................................13 IPPD .............................................................................................................................................15 Sre Alan Bileenleri.................................................................................................................16
Genel Amalar...............................................................................................................17 Genel Ama ile zel Ama likileri ............................................................................20 Olgunluk ve Yetkinlik Seviyeleri..................................................................................23 2. Olgunluk Seviyesi Sre Alanlar .............................................................................27
2.1 Gereksinim Ynetimi .............................................................................................................28 2.2 Proje Planlama........................................................................................................................29 2.3 Proje zleme ve Takip.............................................................................................................31 2.4 Tedariki Szleme Ynetimi ................................................................................................33 2.5 lme ve zmleme ............................................................................................................35 2.6 Sre ve rn Kalite Gvencesi ............................................................................................37 2.7 Yaplandrma Ynetimi ..........................................................................................................38
Szlk: Kavram ve Terimler .........................................................................................60 ngilizce Trke Terimler...........................................................................................77 Trke ngilizce Terimler...........................................................................................81 Kaynaka .......................................................................................................................85 Dizin ..............................................................................................................................86
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
Giri
Yazlm krizi ifadesi ilk defa 1968 ylnda NATO tarafndan dzenlenen bir yazlm konferansnda kullanlmtr. [1] CMMI, ngilizce Capability Maturity Model Integration kelimelerinin ba harflerinden oluan bir ksaltmadr. Trke karl, Btnleik Yetkinlik Olgunluk Modeli anlamna gelmektedir. CMMI, Carnegie Mellon niversitesi'ne bal Yazlm Mhendislii Enstits (SEI) tarafndan Amerikan Savunma Bakanl'nn (Department of Defense, DoD) istei zerine 1986 ylnda gelitirilmeye balanmtr. 1991 ylnda yazlm iin CMM yani SW-CMM yaynlanmtr. SW-CMM modelinin baars zerine yazlm dnda da CMMler ortaya kt. 2002 ylnda, sektr bamsz bir model olan CMMI modeli yaynland. 2006 ylnda CMMI modelinin son srm CMMI v1.2 yaynland. Bu kitap CMMI v1.2 temel alnarak hazrlanmtr. CMM modelini ilk kullanan ABD ordusu, modeli ihalelerde yazlm firmas semeye karar vermek iin kullanyordu. CMMI modeli, bugn de birok byk satn alc tarafndan ihalelerinde firma seimine karar vermek iin kullanlmaktadr. Modelin bir dier kullan da irket st ynetiminin irketin durumunu grmesine yardmc olmasdr. CMMI modeli, bir kurumun ya da kurum iindeki bir srecin, salk durumu hakknda bilgi vermektedir. NE lerin olmas gerektii gibi olduunu ve NE lerin olmas gerektii gibi olmadn gstermektedir. Bu bilgi, kendini iyiletirmek isteyen kurumlarn ya da projelerini hangi kuruma ihale etmek iin karar vermek durumunda olan satn alclarn, ok iine yaramaktadr. CMMI, modeli NE lerin olduunu ve NE lerin eksik olduunu syleyebilir ancak eksikliklerin NASIL giderilecei konusunda bir ey sylemek istemez. nk sorunlar genel ve kresel olmakla birlikte zmler firmaya, mteriye, hatta proje zel olabilir. Barry Boehm tarafndan 2002 ylnda yaynlanan bir makale [2] ve Mark C. Paulk tarafndan 2001 ylnda yazlan baka bir makale [3] NE leri yerine getirecek olan NASIL lar ve bylece CMMI sertifikas almak iin XP (eXtreme Programming) gibi evik yntemlerin de kullanlabileceini aklamaktadr. Bu kitap, CMMI nc olgunluk seviyesine ulamak iin kurumlarn cevap vermeleri gereken sorular gstermektedir. Kurumlar cevaplar kendi ilerinde aramaldrlar. zellikle, kkl bir gemii ve tecrbeli alanlar olan kurumlarn kendi ilerinde ok gzel ve baarl cevaplar bulacaklarna hi kuku yok. Cevaplarn doru olmas kadar ve hatta ondan daha nemlisi cevaplarn kurum alanlar tarafndan benimsenmi olmasdr. Kurum iinden, bizzat alanlar tarafndan gelitirilen cevaplarn benimsenmesi, kurum dndan getirilecek olan cevaplarn benimsenmesine gre ok daha yksek olasla sahiptir. Tavsiyemiz, kurumlarn ve kiilerin enerjilerini olas cevaplar anlamaya almak yerine sorularn anlamn ve varlk nedenini zmek iin harcamalardr. Sorular hakk ile anlaldnda doru ve kiilerin iine sindirebilecei cevaplar kurum iinden bulunabilecektir.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
10
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
CMMI: Yneticiler iin Doru Sorular Orhan KALAYCI - 2007 Yldz Kmeleri
CMMI v1.2 ile birlikte, eski srmde yer alan, CMMI-SW, CMMI-SE, CMMI-SS ve CMMI-IPPD modelleri kaldrlm ve onlarn yerine yldz kmesi1 ad verilen yeni oluum getirilmitir. CMMI Yldz kmeleri 1. CMMI-DEV rn ya da hizmet oluturmak 2. CMMI-SVC Hizmet vermek 3. CMMI-ACQ Satn alma CMMI-DEV, CMMI-DEV, Hizmet ya da rn gelitiren kurulular iin tasarlanmtr. Projeler gerekletiren, bu projelerinin sonunda yeni bir rn ya da hizmet oluturan kurulular, bu yldz kmesinden faydalanabilirler. CMMI-SVC, Gelitirilmesi tamamlanm, mteriye teslim edilmi bir hizmetin ya da rnn, yrtlmesi, bakmnn yaplmas ya da iletilmesi ile ilgili hizmetler iin CMMI-SVC kullanlmas planlanmaktadr. CMMI-ACQ, Amerikallarn deyimiyle satn alma ift ynl bir yoldur. Satn almann baars, tedarikinin baars kadar, satn alma makamnn baarsna da baldr. CMMI-ACQ, satn alma srelerinin olgunluunun llmesi ve iyiletirilmesini amalayan bir modeldir. Youn satn alma yapan kurulularn faydalanmas iin tasarlanan bu modelin kkeni General Motors tarafndan yaplan bir almaya dayanmaktadr.2 Satn alma srecinde yer alan tm paydalar grmek iin Orhan Kalayc tarafndan 2006 Savunma Sanayi Kongresinde sunulan Satn Alma Srelerinde Reform 3 isimli makaleye faydal olabilir. CMMI-DEV, 2006 ylnda yaynland. CMMI-SVC ve CMMI-ACQ modellerinin 2007 yl iinde yaynlanmas beklenmektedir.
11
1 2
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
12
CMMI Modeli
CMMI erevesi, herhangi bir CMMI yldz kmesinin bileenlerini tanmlar. u paralar kapsar: Modeller, denetleme yntemleri, eitim materyalleri, vb. Bir CMMI modeli unlardan oluur: CMMI modelinin temel bileenleri Paylalan materyaller Yldz kmesine zel materyaller
Paylalan materyallerden, u 16 temel sre alan btn yldz kmelerinde ortaktr. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Sebep zmlemesi ve zm (SA) Yaplandrma Ynetimi (KY) Karar zmlemesi ve zm (KA) Btnleik Proje Ynetimi + IPPD (BPY+IPPD) lme ve zmleme (D) Kurumsal Yaratclk ve Yaygnlatrma (KYY) Kurumsal Sre Tanm + IPPD (KST + IPDD) Kurumsal Sre Odaklanmas (KSO) 9. 10. 11. 12. 13. Kurumsal Sre Baarm (KSP) Kurumsal Eitim (KE) Proje zleme ve Takip (PT) Proje Planlama (PP) Sre ve rn Kalite Gvence (SKG) 14. Saysal Proje Ynetimi (SPY) 15. Gereksinim Ynetimi (GY) 16. Risk Ynetimi (RY)
CMMI-Dev yldz kmesine zel sre alanlar 1. Teknik zm 2. rn Btnletirme 3. Dorulama 4. Geerlilik 5. Gereksinim Gelitirme 6. Tedariki Ynetimi
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
13
Srekli gsterim Bu gsterim kullanldnda, sre alanlar iin ayr ayr yetkinlik seviyeleri tespit edilir. Srekli gsterim, sre iyiletirme iin sre alanlar iinden iyiletirmek istediiniz sre alanlarn tek tek semenize izin veren bir yaklamdr. Bu gsterimi kullanmak iin hem kurumunuzu hem sre alanlarn ve hem de sre alanlar arasndaki ilikileri ok iyi bilmeniz gereklidir. Aksi takdirde hazr olmadnz bir sre alann setiiniz ya da o sre alann destekleyecek dier sre alanlarn birlikte iyiletirmek iin semediiniz iin uzun ve pahal bir almay sonusuz brakma riskiniz vardr.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
14
4. ve 5. Olgunluk seviye hesaplarnn okuyucuyu arttn tahmin edebiliyorum. Neden sadece 3. yetkinlik seviyesi yeterli oluyor? Bunun sebebi rnein 4. olgunluk seviyesinde btn sreleri saysal olarak ynetmek gerekmiyor. Kurumunuz iin en nemli sreler iinden en nemli alt sreleri seerek saysal olarak ynetiyoruz. Ayn ekilde 5. seviyede btn srelerin hepsini srekli iyiletirme almalarna dhil etmiyoruz. Kurumunuz iin en nemli srelerin iinden en nemli alt sreler zerinde srekli iyiletirme almalar yapyoruz. Bu kitabn bu basksnda 4. ve 5. olgunluk seviyelerinin detayna girilmemektedir. Daha sonra yksek olgunluk seviyeleri iin ayr bir alma planlanmaktadr.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
15
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
16
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
17
Genel Amalar
Genel amalar bir srecin ne kadar kurumsallam olduunu grmek iin kullanlr. Be adet genel ama vardr. Genel Ama Genel Ama 1 Genel Ama 2 Genel Ama 3 Genel Ama 4 Genel Ama 5 Kurumsallama Dzeyi Uygulanan sre Ynetilen sre Tanml sre Saylarla ynetilen sre Srekli iyiletirilen sre
Genel amalar konusunda, en nemli kavram kurumsallamadr. Genel amalar asndan be eit kurumsallktan sz etmek mmkndr. Her bir genel ama bir kurumsallk seviyesini gstermektedir. Uygulanan sre olarak kurumsallamak: Srele ilgili sre alannn zel amalar yerine getirilmektedir. Ancak, srecin zor zamanlarda vazgeilmeden kullanldn sylemek zordur. Ynetilen bir sre olarak kurumsallamak: Sreler, zor anlarda dahi vazgeilmeden kullanlr. Sreler, sonuca hzl ve sorunsuz ulamak iin faydal birer ara olarak alglanmaktadr. Bu kurumsallk seviyesinde, her proje iin farkl bir sre tarifi grlebilir. Bu seviyede farkl projelerde farkl sre tariflerinin grlmesi salkldr. Bu seviyede projelerin farkl sre tariflerini denemeleri zendirilmelidir. Bylece projelerde farkl yaklamlar denenerek kurum iin en uygun ve katma deeri yksek yaklamlar kefedilecektir. Bu seviyenin yeterince yaanmas, ileri seviyelerde daha salam ilerlenmesi iin ok nemlidir. Buras, irketin sre kltr iin ilk temellerini att yerdir. Salam bir temel ok nemlidir. Tanml sre olarak kurumsallamak: Bir nceki kurumsallk seviyesinde, projeden projeye farkl sre tariflerine izin verdiini sylemitik. imdi, kurum, projelerde farkl yaklamlar denemi ve kurum iin en uygun yaklam yani srelerini semeye ve tanmlamaya hazrdr. Tanml sre seviyesinde bir kurumsallk iin projelerde uygulanan sre tariflerinin, kurumun standart srelerinden, projelere uyarlanarak, oluturulmu olmas gereklidir. Artk, her proje kendi srecini yeni batan tanmlama serbestliine sahip deildir. Bu seviyede projeler, kurum tarafndan izin verilen bir ka ana yaklamdan birini seerek kurumun standart srelerini kurumun izin verdii ekilde projeye zg uyarlayarak projenin tanml srecini olutururlar. Projeler birbirine benzer sreler kullandndan bu seviyeden sonra yaplan lmler projeleri birbirleri ile karlatrmak iin kullanlabilir. Bylece, kurum genelinde yani projeler zerinde istatistiksel zmlemeler yapmak iin gerekli alt yap hazrlanm olacaktr. Saysal olarak ynetilen bir sre olarak kurumsallamak: Tanml sre kurumsall ile projeler benzer ekilde sre tariflerine sahip olacaklarndan ve bu sreler ynetilen sre kurumsall alkanlklar ile kararl bir ekilde uygulandndan toplanan verileri karlatrmak artk anlaml olacaktr. Artk, saysal olarak kullanabileceimiz gvenilir sre verileri toplamaya hazrz. Yapmamz gereken kurum iin nemli grdmz alt sreleri semek ve bu alt sreleri istatistiksel olarak ynetmektir. Bu seviyedeki istatiksel sre ynetimimiz, seilen alt srelerin zel deikenlik sebeplerini bulmak ve ortadan kaldrmak eklindedir. bu kitap nc kurumsallk seviyesine kadar ksmlar iin yazldndan imdilik bu konularn ayrntsna girmeyeceiz. Srekli iyileen bir sre olarak kurumsallamak: Bu seviyede, istatistiksel sre ynetimi, deikenliklerinin genel sebeplerine odaklanlr. Bylece hatalarn asl sebepleri bulunur ve hatalarn tekrarlanmamas iin gayret sarf edilir. Bu seviyenin dier nemli zellii, sre iyiletirme konusunda yenilikilie zel nem vermesidir. Bu konular da, bu kitapta ele alnmamtr. bu kitap nc seviye kurumsallama ile snrlandrlmtr.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
18
2.
3.
Tanml sre ifadesinin CMMI modeli iinde zel bir anlam vardr, ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
19
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
20
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
21
Proje planlama, Proje izleme ve takip ve Btnleik proje ynetimi almalarna ilgili paydalarn katldndan emin olunuz.
Genel uygulama 2.9 Uygunluun tarafsz deerlendirilmesi Genel uygulama 2.10 Durumun st ynetim ile birlikte gzden geirilmesi Genel uygulama 3.1 Tanml bir srecin oluturulmas
Btnleik proje ynetimi almalar iin tanml bir sre oluturmay unutmaynz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
22
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
23
2. Ynetilen
Proje
kinci Seviye sre ait sre alanlarnn hepsi hem birinci hem de ikinci genel amac yerine getirmektedir.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
24
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
25
4. Saylarla Ynetilen
5 3 3 2
3 4 2
kinci, nc ve drdnc olgunluk seviyesine ait btn sre alanlar ilk genel amacn gereklerini yerine getirmektedir. Ya da ikinci ve nc olgunluk seviyesine ait btn sre alanlar en az nc yetkinlik seviyesindedir ve ilerinden en az bir tanesi drdnc yetkinlik seviyesindedir. Bu seviyedeki bir irkette, alanlar uzun sredir ayn ileri ayn ekilde yaptndan, artk i yap ekillerini lmek ve karlatrmak anlamldr. Bu seviyede, odak noktas benzer iler iin benzer sonular almaktr. rnein, bir i genellikle 5 birimlik bir ekilde yaplyor ise herkesi 5 birimlik i yapma ekline getirmek hedeftir.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
26
5 7 4
kinci, nc, drdnc ve beinci olgunluk seviyesine ait btn sre alanlar ilk genel amacn gereklerini yerine getirmektedir. Ya da ikinci ve nc olgunluk seviyesine ait btn sre alanlar en az nc yetkinlik seviyesindedir ve ilerinden en az bir tanesi beinci yetkinlik seviyesindedir. Drdnc seviyedeki bir irket iin odak noktasnn ayn ii yapan herkesi ayn noktaya, rnein 5 birime, getirmek olduunu sylemitik. Beinci seviyedeki bir irkette ise odak noktas ayn ii yapan kiilerin ilerini daha iyi, rnein eskiden herkesin 5 birimlik yapt bir ii herkesin 7 birimlik, yapaca ekle getirmektir.
iyiletirme yntemlerinin kullanlmasna hazrdr. Bu olgunluk seviyesindeki irketlerde, sre iyiletirme kararlar saysal verilere dayanr. Yaygn olarak karlalan ortak sorunlar saptanr. Ortak sorunlar zerinde sebep zmlemeleri yaplarak, ortak sorunlar iin ortak zmler gelitirilir. Hangi iyiletirmelerin, kuruma en yksek yatrmn geri dn getirecei saysal olarak hesaplanabilir. Yaplan iyiletirmeler ile projelerin baarm ya da verimlilii ok daha yksektir, proje maliyet ve srelerinde gemie oranlar byk azalmalar gzlenir. Bu seviyedeki firmalarda karllk oranlar ok yksektir. nk saysal alt yaplar dolays ile ileri en dk maliyet ile gerekletirirken, rnlerini, yksek hataszlk oranlar ve hzl zmleri ile en yksek fiyattan satabilirler. Bu seviyede seilen alt srelerin genel deikenliklerine (r: istatiksel ortalamalar, alt snr st snr genilii) odaklanr ve bu sayede sre baarm sonularnda kurum genelinde iyiletirmeler salanr. Bu seviyedeki kurumlar, genellikle, 6sigma gibi saysal sre iyiletirme yntemleri kullanrlar. Bu seviyenin en ayrt edici zelliklerinden biri de yenilikilie verilen nemdir. Sre iyiletirme almalar iin arttrmsal iyilemeler kadar yeniliki iyiletirme nerileri de istenir ve zendirilir.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
27
Proje
Bu seviyedeki bir irkette, nemli olan ilerin, btn irkette herkes tarafndan, ayn ekilde yaplmas deildir. Bu seviyedeki bir irkette, bir proje iindeki ayn ilerin btn proje ekibi tarafndan ayn ekilde yaplmas gerekli ve yeterlidir. Farkl projelerde farkl i yap ekillerinin denenmesi zendirilmelidir. Bylece bir sonraki seviyede, yani 3. olgunluk seviyesinde, irket genelinde standart i yapma ekilleri seilirken, irket iinde denenmi sreler iinden, irket iin en uygun i yapma ekli seilebilecektir. Bu seviyede, proje yneticilerinin yetkilendirilmesi ve buna karlk sorumluluklarnn arttrlmas ok nemlidir. Bu nedenle, CMMI bu seviyede proje ynetimine zellikle nem verir. 2. Olgunluk seviyesinin sre alanlar unlardr: Gereksinim Ynetimi Proje Planlama Proje zleme ve Takip Tedariki Szleme Ynetimi lme ve zmleme Sre ve rn Kalite Gvencesi Yaplandrma Ynetimi
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
28
Mhendislik
nemli kavramlar:
Gereksinim salayclarnn ayrt edilmesi Yeni gereksinimler iin, kabul edilmeden nce, etki zmlemelerinin yaplmas (Ortak Anlay, Taahht) zmleme sonucu belirlenen ek maliyet ve sre ihtiyalarnn st ynetim ve mteri tarafndan onaylanmas (Ortak Anlay, Taahht) Gereksinimler ile i rnleri arasnda ift tarafl izlenebilirlik Tutarszlk takibi
Gereksinimleri ynet Gereksinimler ile proje plan ve i rnleri arasndaki tutarszlklar tespit et 1.1. Gereksinim salayclar ile gereksinimlerin anlam zerinde ortak bir anlay nasl salyorsunuz? 1.1.1. Uygun gereksinim salayclarn nasl ayrt ediyorsunuz? 1.1.2. Gereksinimleri, kabul etmeden nce, nasl deerlendiriyorsunuz? 1.1.3. Proje ekibi ile gereksinim salayclar arasnda ortak anlay nasl salyorsunuz? 1.2. Proje ekibinden, gereksinimler iin, gerekli taahhtleri nasl alyorsunuz? 1.2.1. Proje ekibinden, gereksinimler iin, ne eit taahhtler alyorsunuz? 1.2.2. Proje ekibinden, gereksinimler iin, taahhtleri nasl alyorsunuz? 1.3. Proje boyunca gelien gereksinimler ve gereksinim deiikliklerini nasl ynetiyorsunuz? 1.3.1. Proje boyunca ortaya kan yeni gereksinimler oldu mu? 1.3.2. Gereksinim deiikliklerini nasl ynetiyorsunuz? 1.3.3. Gereksinim deiikliklerinin tarihesini grebilir miyim? 1.4. Gereksinimler ile i rnleri arasndaki ift tarafl izlenebilirlii, her zaman, nasl gncel tutuyorsunuz? 1.4.1. zlenebilirlii nasl salyorsunuz? 1.4.2. zlenebilirlii nasl gncel tutuyorsunuz? 1.5. Gereksinimler ile proje plan ve i rnleri arasndaki tutarszlklar nasl tespit ediyorsunuz? 1.5.1. Gereksinimler ile proje plan ve i rnleri arasndaki tutarszlklar nasl tespit ediyorsunuz? 1.5.2. Bir tutarszlk bulduunuzda hangi bilgileri kayt altna alyorsunuz?
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
29
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
1.
Dkm Yaps (DY) Proje planlama deikenleri rn ve grev znitelikleri Byklk lmleri Kestirimler Yap, satn al, tekrar kullan kararlar Yaam Dngs Yeniden planlama iin eik deerleri Riskler Paydalar Projeyi etkileyen dier planlar Taahhtler Yeniden planlama
Proje planlama deikenleri iin kestirimler olutur ve gncel tut 1.1. Projenin kapsam hakknda kestirimlerde bulunabilmek iin, st dzey i dkm yapsn (DY) nasl oluturuyorsunuz?
1.1.1. dkm yapsn (DY) nasl oluturuyorsunuz? 1.1.2. paketlerini nasl hazrlyorsunuz? 1.1.3. Yap, satn al ya da tekrar kullan kararlarn nasl veriyorsunuz?
1.2.1. Hangi i rn ve grev znitelikleri iin kestirimlerde bulunuyorsunuz? 1.2.2. Ne eit byklk lmleri kullanyorsunuz? 1.2.3. Projenin teknik yaklamn nasl belirliyorsunuz? 1.2.4. Teknik yaklamn kestirimler zerinde nasl bir etkisi oluyor? 7 1.2.5. rn ve grev znitelikleri iin kestirimleri nasl oluturuyorsunuz ve gncel tutuyorsunuz?
1.2.6. rn ve grevler iin kestirimleri ve gerekelerini grebilir miyim? 1.3. Proje planlama iin temel oluturacak, proje yaam dngs aamalarn nasl tanmlyorsunuz?
1.4.1. Kestirim yapmak iin, ne eit yntemler ya da gemi veriler kullanyorsunuz? 1.4.2. rn ve grev znitelikleri iin yaptnz kestirimleri, nasl emek (r: adamgn) ve maliyet kestirimlerine dntryorsunuz? 1.4.3. Emek ve maliyet kestirimleri yaparken, destekleyici altyap ihtiyalarn gz nnde bulunduruyor musunuz? rnek verir misiniz?
2. Proje ynetim almalarna temel oluturmak zere, proje plan olutur ve gncel tut 2.1. Proje btesi ve zaman plann nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz?
2.1.1. Proje btesi ve zaman plann nasl oluturuyorsunuz? 2.1.2. Proje btesi ve zaman plann nasl gncel tutuyorsunuz? 2.1.3. Yeniden planlama ya da dzeltici almalarn gerekli olduuna nasl karar veriyorsunuz? Bunun iin hangi ltleri kullanyorsunuz?
2.2. Proje risklerini nasl belirliyor ve ilgili zmlemeleri nasl yapyorsunuz?
2.2.1. Riskleri nasl belirliyorsunuz? 2.2.2. Risk zmleme iin ne eit yntemler ya da aralar kullanyorsunuz? 2.2.3. Riskler zerinde gzden geirmeler yapyor musunuz? Nasl?
6 7
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz. Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
30
2.3.1. Hangi konularda veri ynetimi uyguluyorsunuz? 2.3.2. Veri ynetimi iin nasl bir alt yap hazrladnz? 2.3.3. Proje verilerini nasl belirlediniz, topladnz ve raporladnz? 2.3.4. Gizlilik ve gvenlik gerektiren veriler iin bunlarn salandndan emin olmanz salayacak yordam ve gerekler var m?
2.4. Projenin baar ile tamamlanmas iin gerekli kaynaklar nasl planlyorsunuz?
2.4.1. Projenin ihtiya duyduu sreleri ve o srelerin gereksinimlerini8 nasl belirliyorsunuz? 2.4.2. Projenin ihtiya duyduu alanlar ve yetkinlik, eitim, bilgi gibi alanlardan beklenen gereksinimlerini nasl belirliyorsunuz? 2.4.3. Donanm, ara ve gereler iin gereksinimleri9 nasl belirliyorsunuz? 2.5.1. Projenin gerekletirilmesi iin gerekli yetkinlik ve bilgi seviyesini nasl belirliyorsunuz? Belirlenenleri grebilir miyim? 2.5.2. Kurum iinde hali hazrda mevcut yetkinlik ve bilgi seviyesini nasl belirliyorsunuz? Belirlenenleri grebilir miyim? 2.5.3. Proje iin gerekli yetkinlik ve bilgi seviyesinin salanmas iin nasl yntemler kullanyorsunuz? 2.5.4. Belirlenen yntemleri proje plannda grebilir miyim?
2.5. Projenin baar ile tamamlanmas iin gerekli bilgi ve yetkinlik ihtiyalarn nasl planlyorsunuz?
2.6. lgili paydalarn katlmn nasl planlyorsunuz? 2.6.1. Paydalarn katlmn nasl planlyorsunuz? Plan grebilir miyim? 2.7. Proje plannn ieriini nasl oluturuyor ve gncel tutuluyorsunuz?
2.7.1. Proje plan size ne gibi faydalar salyor? 2.7.2. Proje plannn ierisinde neler var?
3. Proje plan iin gerekli taahhtleri olutur ve gncel tut 3.1. Proje taahhtlerini anlamak iin projeyi etkileyen hangi planlar gzden geiriyorsunuz, tm planlar gzden geirdiinizden nasl emin oluyorsunuz?
3.1.1. Projeyi etkileyen ve proje ile ilgili oluturulmu dier planlar hangileri? 3.1.2. Projeyi etkileyen planlarn, tutarl ve btnlk iinde olduunu nasl biliyorsunuz?
3.2. Kestirilen ve hali hazr kaynak duruma gre proje plann yeniden dzenlenmeye nasl karar veriyorsunuz?
3.2.1. Proje plannda, i ve kaynak seviyelerini yeniden dzenlemeye nasl karar veriyorsunuz? 3.2.2. ve kaynak seviyelerini yeniden dzenlemek iin neler yapyorsunuz?
3.3. Plann gerekletirilmesinden ve desteklenmesinden sorumlu paydalardan, gerekli taahhtleri nasl alyorsunuz?
8 9
r: Hangi sre ne zaman kullanlacak, proje o sreci o zaman kullanmaya hazr m? Hangi donanm, ara, gere ve bileene ne zaman ihtiya duyulaca gibi
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
31
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
Proje planlama deikenleri rn ve grev znitelikleri Maliyet, emek, kaynak, zaman Yetkinlik ve bilgi seviyeleri Proje ilerleme toplantlar Aama toplantlar Bulunan sorunlar Sorun giderici almalar Deiiklik ynetimi Toplantlara ilgili paydalarn ve st ynetimin katlm
1.
2.
Projenin gerekleen baarm ve gidiatn, proje planna gre, izle 1.1. Proje planlama deikenlerinin gerekleen deerlerini, proje planna gre, nasl izliyorsunuz? 1.1.1. Gidiat, zaman izelgesine gre, nasl izliyorsunuz? 1.1.2. Projenin gerekleen maliyetini ve harcanan emei nasl takip ediyorsunuz? 1.1.3. rn ve grev zniteliklerini nasl takip ediyorsunuz? 1.1.4. Projeye salanan kaynaklar10 ve kullanm oranlarn nasl takip ediyorsunuz? 1.1.5. alanlarn yetkinlik ve bilgi seviyelerini nasl takip ediyorsunuz? 1.1.6. Proje planlama deikenlerindeki nemli sapmalar nasl belgeliyorsunuz? 1.2. Taahhtleri, proje plannda belirlenmi olan taahhtlere gre nasl izliyorsunuz? 1.2.1. Taahhtleri nasl izliyorsunuz? 1.3. Riskleri, proje plannda belirlenmi risklerle karlatrlarak nasl izliyorsunuz? 1.3.1. Projenin u anda iinde bulunduu durum ve artlara gre, risk belgeleri, dzenli olarak nasl gzden geiriliyor? 1.3.2. Deiikliklere gre gncellenmi, gncel risk belgelerini grebilir miyim? 1.3.3. Risklerin durumu ilgili paydalara nasl duyuruluyor? 1.4. Veri ynetimini, proje planna gre nasl izliyorsunuz? 1.4.1. Veri ynetiminin, proje plannda tarif edildii gibi gerekletiini, dzenli olarak, nasl gzden geiriyorsunuz? 1.4.2. nemli saplamalar ve etkilerini nasl belirliyor ve belgelendiriyorsunuz? 1.4.3. Veri gzden geirme almalarnn sonularn nasl belgelendiriyorsunuz? 1.5. Paydalarn katlmn, proje planna gre, nasl izliyorsunuz? 1.5.1. Paydalarn katlmn, dzenli olarak, nasl gzden geiriyorsunuz? 1.6. Projenin gidiatn, baarmn ve sorunlarn dzenli olarak nasl izliyorsunuz? 1.6.1. Proje ilerleme toplantlarn nasl gerekletiriyorsunuz? 1.7. Belirlenmi aama11 tarihlerinde, gerekleen proje baarm ve sonularn nasl deerlendiriyorsunuz? 1.7.1. Projenin zaman izelgesi zerinde belirlenmi olan anlaml noktalarda ilgili paydalar ile gzden geirmeler nasl gerekletiriliyor? Projenin sonular ya da baarm, planlanandan nemli lde saptnda, sorun giderici almalar belirle ve kapanncaya kadar takip et 2.1. Sorunlar nasl belirliyor ve zmlyorsunuz? Sorun giderici almalar nasl tespit ediyorsunuz? 2.1.1. zerinde zmleme yapmak iin sorunlar nasl topluyorsunuz? 2.1.2. Sorun giderici alma gerektiren12 sorunlar nasl tespit ediyorsunuz? 2.1.3. Sorun giderici almalar nasl tespit ediyorsunuz? 2.2. Belirlenen sorunlar zmek iin, sorun giderici almalar nasl hayata geiriyorsunuz?
10 11
Kaynaklara rnekler: Donanm, bina, arsa, a, snama ortamlar, gvenlik sistemleri, insan, sreler Aama = Milestone 12 Dzeltici alma ltlerinin proje plannda belirtilmi olmas gereklidir
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
32
Dzeltici almalara rnekler: Ek kaynak atanmas, proje planlarnn gncellenmesi, gereksinimlerde azaltmaya gidilmesi, taahhtlerde deiiklikler yaplmas, vb
13
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
33
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
1.
Satn alma trleri Tedarikilerden toplanan bilgiler Tedarikilerden alnan teklifler Tedarikiler ile yaplan szlemeler Bu szlemeler zerinde yaplan deiiklikler Gzden geirmeler Sorun giderici almalar Kabul snamalar
2.
Tedarikiler ile szlemeler olutur ve gncel tut14 1.1. Satn alnacak her bir rn ve rn bileeni iin satn alma trn nasl belirliyorsunuz? 1.1.1. Ne tr satn almalar yapyorsunuz? 1.1.2. Satn alnacak her bir rn ve rn bileeni iin satn alma trn nasl belirliyorsunuz? 1.2. Belirlenmi gereksinimleri ve oluturulmu olan ltleri salama yetkinliklerine gre, tedarikileri nasl seiyorsunuz? 1.2.1. Olas tedarikileri nasl seiyorsunuz? 1.2.2. Nasl teklif alyorsunuz? 1.2.3. Toplanan teklifleri nasl deerlendiriyorsunuz? 1.2.4. Tedarikiyi nasl seiyorsunuz? 1.2.4.1. Eer hazr rn alacaksanz, tedarikiyi nasl seiyorsunuz? 1.2.4.2. Eer hazr rn olmayacak ise, tedarikiyi nasl seiyorsunuz? 1.3. Tedarikiler ile resmi szlemeleri nasl oluturuyorsunuz ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Tedarikiler ile resmi szlemeleri nasl oluturuyorsunuz? 1.3.2. Bu szlemeleri nasl gncel tutuyorsunuz? 1.3.3. Szlemeyi yrtmeden nce, taraflarn, anlamann ieriini ve deiiklikleri tam olarak anladklarndan, emin olmak iin neler yapyorsunuz? 1.3.4. Hazr rn satn almlarnda, szlemenin ieriinde neler oluyor? 1.3.5. Hazr rn d satn almlarnda, szlemenin ieriinde neler oluyor? Szleme koullar, hem proje hem de tedariki tarafndan yerine getirilir 2.1. almalar, tedariki ile birlikte, szlemede belirtildii ekilde, nasl yerine getiriyorsunuz? 2.1.1. Tedariki ile yaplan szlemenin, olmas gerektii gibi, yerine getirildiinden nasl emin oluyorsunuz? 2.1.2. Szlemede, ne eit gzden geirmeler tanml ve bunlar nasl gerekletiriyorsunuz? 2.1.3. Ynetsel gzden geirmelerde nelere dikkat ediyorsunuz? 2.1.4. Teknik gzden geirmelerde nelere dikkat ediyorsunuz? 2.1.5. Gzden geirmeler sonucunda bir sorun bulunursa ne yapyorsunuz? 2.2. Tedariki sreleri iinden, bir ksmn nasl seiyor, izliyor ve zmlyorsunuz? 2.2.1. Tedarikinin btn srelerini izliyor musunuz? 2.2.2. Hangi sreleri izleyeceinizi nasl seiyorsunuz? 2.2.3. Tedarikinin srelerini nasl izliyorsunuz? 2.2.4. zlediiniz tedariki sreleri zerinde nasl zmlemeler yapyorsunuz? 2.3. Tedarikiye smarlama yaptrlan i rnleri iinden bir ksmn deerlendirme yapmak iin nasl seiyorsunuz ve deerlendirmeleri nasl yapyorsunuz?
14
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
34
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
35
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
Ynetimin bilgi ihtiyalar Dier bilgi ihtiyalar Bilgi ihtiyalar ile lmler arasndaki ilikiler lm zmlemeleri ve raporlar lm zmlemelerinden ve raporlarndan yararlanan paydalar Paydalarn lm sonularndan faydalanma memnuniyet anketleri Az sayda ama faydal lmler
1.
2.
Belirlenmi bilgi ihtiyalar ve hedefler ile lme hedefleri ve almalar arasnda e gdm sala 1.1. Belirlenmi bilgi ihtiya ve hedeflerinden tretilmi olmak zere, lme hedeflerini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz15 1.1.1. lme hedeflerini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.1.2. Bilgi ihtiya ve hedefleri hangi kaynaklardan gelmektedir? 1.1.3. lme hedeflerinizi grebilir miyim? 1.2. lme hedeflerini karlamak iin kullanlacak lmleri nasl belirliyorsunuz? 1.2.1. lmleri nasl belirliyorsunuz? 1.2.2. Temel lmlerinizi grebilir miyim? 1.2.3. Tretilmi lmlerinizi grebilir miyim? 1.3. lme verilerinin nasl salanacan ve saklanacan nasl belirliyorsunuz? 1.3.1. lme verilerinin nasl salanacan ve saklanacan nasl belirliyorsunuz? 1.3.2. lme verilerini toplarken ve saklarken nelere dikkat ediyorsunuz? 1.4. lm verilerinin nasl zmleneceini ve raporlanacan nasl belirliyorsunuz? 1.4.1. lm verilerinin nasl zmleneceini ve raporlanacan nasl belirliyorsunuz? 1.4.2. Veri zmleme yntem ve aralarn nasl seiyorsunuz? Hangi yntem ve aralar kullanyorsunuz? 1.4.3. Kullandnz istatistikler neler? 1.4.4. Veri zmleme ve sonularn duyurulmas ile ilgili idari yordamlarnzda neleri ele alyorsunuz? 1.4.5. Veri zmlemelerinin faydasn deerlendirmek iin hangi ltleri kullanyorsunuz? 1.4.6. Veri toplama ve zmleme almalarn deerlendirmek iin hangi ltleri kullanyorsunuz? Belirlenmi bilgi ihtiya ve hedeflerini karlayan, lme sonularn ilan et 2.1. Belirlenmi lme verilerini nasl elde ediyorsunuz? 2.1.1. Verileri nasl topluyorsunuz? 2.1.2. Veri btnlk ve tutarlk snamalarn nasl yapyorsunuz? 2.2. lme verilerini nasl zmlyor ve yorumluyorsunuz? 2.2.1. lme verilerini nasl zmlyorsunuz? 2.3. lme verilerini, lme tanmlarn ve lme sonularn nasl saklyor ve ynetiyorsunuz? 2.3.1. Verileri ve sonular nasl saklyorsunuz? 2.3.2. Veri havuzunda neleri saklyorsunuz? Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
15
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
36
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
37
Destek
nemli kavramlar:
Sre deerlendirmeleri rn deerlendirmeleri Kullanlan ltler Bulunan sorunlar Sorunlar kimler buluyor Deiiklik istekleri Tutulan kaytlar Raporlar En ok bulunan sorunlar Sorunlarn kapanma oran Sk grlen sorunlar iin yaplm sre iyiletirme nerileri
1.
2.
Uygulanan srelerin ve bunlarla alakal i rn ve hizmetlerin, ilgili sre tanmlarna, standartlara ve yordamlara uyumunu, tarafsz olarak deerlendir 1.1. Uygulanan sreler arasndan seilenlerin, ilgili sre tarifleri, standartlar ve yordamlara uyumunu tarafsz olarak nasl deerlendiriyorsunuz? 1.1.1. Btn sreleri deerlendiriyor musunuz? 1.1.2. Kalite sorunlarn kimler buluyor? 1.1.3. Sre deerlendirmelerini nasl yapyorsunuz? 1.1.4. Ne eit ltler kullanyorsunuz? 1.2. rnleri ve hizmetler arasndan seilenlerin sre tarifleri, standartlar ve yordamlara uyumunu tarafsz olarak nasl deerlendiriyorsunuz? 1.2.1. Btn i rnlerini deerlendiriyor musunuz? 1.2.2. rnlerini ne zaman deerlendiriyorsunuz? 1.2.3. rn deerlendirmelerini nasl yapyorsunuz? 1.2.4. Ne eit ltler kullanyorsunuz? Uygunsuzluk sorunlarn tarafsz olarak izle ve duyur, sorunlarn zldnden emin ol 2.1. Kalite sorunlarnn, ilgililere zamannda duyurulduundan ve sorunlarn ynetim ve alanlar ile birlikte zldnden nasl emin oluyorsunuz? 2.1.1. Uygunsuzluklar nasl duyuruyorsunuz? 2.1.2. Uygunsuzluklarn zldnden nasl emin oluyorsunuz? 2.1.3. Uygunsuzluklar zmek iin hangi yntemleri kullanyorsunuz? 2.1.4. Uygunsuzluklar zerinde zmlemeler yapyor musunuz? 2.2. Kalite gvencesi almalarna ait kaytlar nasl oluturuluyor ve gncel tutuluyor?16 2.2.1. Kalite gvencesi almalar iin hangi kaytlar oluturuyorsunuz? 2.2.2. Gerekli durumlarda, kalite gvence almalarnn durumu ve tarihesinde deiiklikleri nasl yapyorsunuz?
16
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
38
Destek
nemli kavramlar:
1.
Dayanak ile yedekleme arasndaki temel farklar Dayanak nedir? Dayanak oluturmak Dayanaklarn gncel olmas ve doru kullanm Yaplandrma dzeni Yaplandrma denetimleri Kontrol seviyeleri Denetim kaytlar
2.
3.
Belirlenmi i rnleri iin dayanaklar olutur 1.1. Yaplandrma ynetimi altna alnacak olan yaplandrma eleri, bileenler ve ilgili i rnlerini nasl belirliyorsunuz? 1.1.1. Yaplandrma elerini nasl seiyorsunuz? 1.1.2. Yaplandrma elerini semek iin kullandnz ltleri grebilir miyim? 1.1.3. Neleri yaplandrma ynetimi altnda saklyorsunuz? 1.2. rnlerinin denetimi iin yaplandrma ve deiiklik ynetimi dzenini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz?17 1.2.1. Yaplandrma ynetimi dzeninin nasl ilediini anlatr msnz? 1.2.2. Yaplandrma ynetimi iin hangi kontrol seviyelerini kullanyorsunuz? 1.3. kullanm ya da mteriye teslimat amacyla dayanaklar nasl yaratyor ya da yaynlyorsunuz? 1.3.1. Dayanaklar nasl oluturuyorsunuz? Yaplandrma ynetimi altndaki i rnleri zerinde yaplan deiiklikleri izle ve denetle 2.1. Yaplandrma eleri iin yaplan deiiklik isteklerini nasl izliyorsunuz? 2.1.1. Deiiklik isteklerini nasl izliyorsunuz? 2.2. Yaplandrma eleri zerinde yaplan deiiklikleri nasl denetliyorsunuz? 2.2.1. Yaplandrma eleri zerinde yaplan deiiklikleri nasl denetliyorsunuz? Dayanaklarn btnln olutur ve gncel tut 3.1. Yaplandrma elerini tanmlayan kaytlar nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 3.1.1. Yaplandrma ynetimi kaytlarn nasl oluturuyorsunuz? 3.2. Yaplandrma dayanaklarnn btnln korumak iin yaplandrma denetimlerini nasl yapyorsunuz? 3.2.1. Ne eit yaplandrma denetimleri yapyorsunuz? 3.2.2. Yaplandrma denetimlerini nasl gerekletiriyorsunuz?
17
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
39
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
40
Bu sevideki bir irket iin en nemli iki kavram unlardr: Kurumun standart sreleri ve uyarlama klavuzlar. Kurum iinde, farkl iler iin farkl standartlar olabilir. rnein: Projelerin byklne gre; kk, orta, byk projeler ya da projelerin uygulama alanna gre; ERP, e-i, vb, projeler iin farkl standartlar sreler tanmlanabilir. Uyarlama klavuzlar sayesinde, her bir proje, kendisine hitap eden standart sreci, kendisine zel bir ekilde uyarlama ansna sahip olacaktr. rnein, orta boy bir ERP projesi, kurumun orta boy ERP projeleri iin tanmlanm standart srecini uyarlama klavuzuna uygun olarak kendisine zel bir hale getirebilecektir. Farkl byklkte ve farkl alanlardaki projeler iin farkl standart sreler tanmlanabilecei gibi, bir baka alternatif yaklam, kurumun olduka genel bir standart sre tanm olabilir ve bu genel standart srecin projelerin bykl ve uygulama alanna gre nasl zel hale getirilebileceini aklayan bir ya da birden ok uyarlama klavuzu hazrlanabilir. Trkiyede ve dnyada grlen en yaygn hata, irketlerin 2. olgunluk seviyesini yaamadan dorudan 3. olgunluk seviyesine atlamak istemeleridir. Bu ok tehlikeli bir hatadr. Bu ekilde bir yaklam ile irket hazr olmad halde standart sreler tanmlamaya alacak ve byk bir ihtimal ile irketin zelliklerine uymayan teorik olarak tanmlanm standart sreler oluturulacaktr. Sonuta, maalesef bu hatay yapan birok irket alann gerek tecrbelerinde olduu gibi CMMI modelinin irkete brokrasi getirdii iddia edilecektir. Brokrasiyi getiren CMMI deil, CMMI modelinin yanl uygulanmasdr. irketlerin 3. olgunluk seviyesi ncesinde 2. olgunluk seviyesini yeterince yaamas ve irkete en uygun standart sreleri irket iinde yaanm gerek tecrbelerden tanmlanmas hayati neme sahiptir. Son olarak, u hatrlatmay yapmay nemli gryorum: Baz sre alanlarnn zel amalarnn, genel amalar karladn daha nceki blmlerde grmtk. Eer irket iinde her eyi proje olarak ele alrsanz, genel amalar ile ayrca kayglanmanza gerek kalmaz. Sre iyiletirme almalar dhil btn kurumsal faaliyetlerin birer proje gibi ele
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
41
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
42
Mhendislik
nemli kavramlar:
1.
Projenin paydalar Paydalarn beklentileri, ihtiyalar, kstlar ve arayzleri rn yaam dngs Mteri gereksinimleri rn ve rn bileeni gereksinimleri Arayz gereksinimleri Mteri gereksinimlerinin rn bileenlerine atanmas Uygulama kavramlar Uygulama senaryolar Gereksinimler ve kstlar arasnda denge salama levsel tanmlar Gereksinim geerlilik snamas
2.
3.
Paydalarn ihtiyalarn, beklentilerini, kstlarn ve arayzleri topla, sonra bunlar mteri gereksinimlerine dntr 1.1. rn yaam dngs boyunca, btn aamalar iin, paydalarn ihtiyalarn, beklentilerini, kstlarn ve arayzleri ortaya nasl kartyorsunuz? 1.1.1. htiya, beklenti, kst ve d arayzleri ortaya kartmak iin hangi yntemleri kullanyorsunuz? 1.1.2. Paydalarn genellikle gereksinim olarak ifade etmeyi unuttuklar ihtiyalar hangi konularda oluyor? 1.2. Paydalarn ihtiyalarn, beklentilerini, kstlarn ve arayzleri mteri gereksinimlerine nasl dntryorsunuz? 1.2.1. Mteri gereksinimlerini nasl oluturuyorsunuz? Mteri gereksinimlerini zmseyerek ve ayrntl bir ekilde inceleyerek, rn ve rn bileeni gereksinimlerini gelitir 2.1. Mteri gereksinimlerini temel alarak, rn ve rn bileeni gereksinimlerini nasl oluturuyorsunuz ve gncel tutuyorsunuz?18 2.1.1. rn ve rn bileenleri iin gereksinimleri nasl oluturuyorsunuz? 2.1.2. rn ve rn bileenleri iin gereksinimleri nasl gncel tutuyorsunuz? 2.2. Her bir rn bileeni iin ilgili gereksinimlerin atamalarn nasl yapyorsunuz? 2.2.1. Gereksinimler, ilgili rn bileenlerine nasl atanyor? 2.3. Arayz gereksinimlerini nasl belirliyorsunuz? 2.3.1. Arayz gereksinimlerini nasl belirliyorsunuz? 2.3.2. Arayz gereksinimlerini nasl gncel tutuyorsunuz? 2.3.3. Arayzler konusunda, bugne kadar hi sorun yaadnz m? Gereksinimleri zmle, geerliliklerini sna ve istenen ilevlerin19 tanmlarn olutur 3.1. Uygulama kavramlar ve ilgili senaryolar nasl oluturuyorsunuz ve gncel tutuyorsunuz20
18 19
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz. lev = fonksiyon 20 Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
43
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
44
Mhendislik
3.2 Teknik zm
Ama
Gereksinimler iin zmleri tasarlamak, gelitirmek ve hayata geirmek. Teknik zm almalar: zmler, tasarmlar ve hayata geirme ilevlerinden oluur. Bu almalar: rnleri, rn bileenlerini ve rnlerle ilgili yaam dngs srelerini tek tek ele alabilecei gibi bir btn olarak da dnebilir.
nemli kavramlar:
zm iin seenek oluturma Seim ltleri Yeni gereksinimler ve gereksinim deiiklikleri Tasarm lt ve standartlar Atanan gereksinimler Tasarmlarn belgelenmesi Teknik veri paketleri Arayzler Arayz ltleri Yap, satl al, tekrar kullan kararlar Tekrar kullanma lt ve hedefleri Hayata geirme yntem, standart ve ltleri Hayata geirme esnasnda ortaya kan deiiklik istekleri Son kullanc destek belgeleri iin standartlar
1.
2.
zm seenekleriiinden, rn ve rn bileenleri iin zmleri se 1.1. zm seenekleri ve seim ltlerini nasl oluturuyorsunuz? 1.1.1. Maliyet, sre ve baarm asndan iyi bir tasarm yaptnzdan nasl emin oluyorsunuz? 1.1.2. En iyi seenekleri oluturduunuzu nereden biliyorsunuz? 1.1.3. Oluturduunuz seeneklerin gereksinimleri karladn nasl anlyorsunuz? 1.2. rn bileenleri iin seim ltlerini en iyi salayan zm nasl seiyorsunuz? 1.2.1. En iyi seenei setiinizi nasl biliyorsunuz? 1.2.2. Seilen zmden dolay yeni gereksinimler ortaya kt m? 1.2.3. Projenin ilerleyen aamalarnda keke dier seenei seseydik dediiniz oldu mu? rn ya da rn bileenleri iin tasarmlar olutur 2.1. rn ya da rn bileeni iin tasarm nasl oluturuyorsunuz? 2.1.1. Tasarmlarnz hangi ltlere gre deerlendiriyorsunuz? 2.1.2. Ne eit tasarm yntemleri kullanyorsunuz? 2.1.3. Tasarmlarnz hangi lt ve standartlara uygun gerekletiriyorsunuz? 2.1.4. Tasarmlarnz, kendilerine atanan gereksinimleri her zaman tam olarak salyor mu? 2.1.5. Tasarmlarnz nasl belgelendiriyorsunuz? 2.2. Teknik veri paketlerini nasl oluturuyorsunuz ve gncel tutuyorsunuz? 2.2.1. Hi kt zerinde yaptnz tasarm ile hayata geirilen tasarmn uyumad oldu mu? 2.2.2. Tasarm ile teknik veri paketlerinin ve teknik veri paketleri ile yaplan ilerin uyum iinde olduundan nasl emin oluyorsunuz? 2.2.3. Tasarm deitiinde, teknik veri paketlerini nasl gncelliyorsunuz? 2.2.4. Bir teknik veri paketi deitiinde tasarmda ilgili deiiklikleri nasl yapyorsunuz? 2.3. Belirlenmi ltlere gre rn bileeni arayzlerini nasl tasarlyorsunuz? 2.3.1. Arayz ltlerini nasl belirliyorsunuz? 2.3.2. Ne eit arayzler kullanyorsunuz? 2.3.3. Yaptnz bir arayz tasarmnn iyi bir tasarm olduunu nasl anlyorsunuz? 2.3.4. Arayz tasarmlarn nasl belgeliyorsunuz?
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
45
3.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
46
Mhendislik
3.3 rn Btnletirme
Ama
rn bileenlerini bir araya getirerek rn oluturmak Bir araya gelen rnn, olmas gerektii gibi altndan emin olmak rn teslim etmek
nemli kavramlar:
rn btnletirme sras rn btnletirme ortam En uygun btnletirme ortamnn seilmesi Btnletirme yordam ve ltleri Gncel arayz verilerine eriim rn bileenlerinin btnletirme iin teslim alnmas rn btnletirme deerlendirmeleri ve d arayzler Arayzler ile ilgili tutarszlklar ve uygunsuzluklar Deerlendirme kaytlar
1.
2.
rn btnletirme iin hazrlklar tamamla 1.1. rn bileenlerinin hangi sra ile btnletirileceine nasl karar veriyorsunuz? 1.1.1. rn Btnletirme sralamas ile ilgili hi sorun yaadnz m? Nasl zdnz? 1.1.2. rn btnletirme iin iyi bir sralama yaptnz nereden biliyorsunuz? 1.1.3. rn btnletirme sralamasnda, hangi durumlarda deiiklik yapyorsunuz? 1.2. rn bileenlerini btnletirme iin kullanlacak ortam nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.2.1. rn btnletirme ortam ile ilgili ne gibi sorunlar yaadnz? 1.2.2. rn btnletirme ortamnn kullanm kolay m? 1.2.3. Btnletirme ortamn satn m aldnz, kendiniz mi gelitirdiniz? 1.2.4. Btnletirme ortamn kendiniz gelitirdiniz ise gelitirme almalarn nasl planladnz ve gerekletirdiniz? 1.2.5. Btnletirme ortamn satn aldnz ise size en uygun ortam nasl setiniz? 1.2.6. Btnletirme ortamnda ne eit gncellemeler yapyorsunuz? 1.3. rn bileenlerini btnletirmek iin gerekli yordam ve ltleri nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Btnletirme iin verilen, bir rn bileenini hi reddettiiniz oldu mu? Neden? 1.3.2. rn btnletirmede hatalar oluyor mu? Ne gibi hatalar oluyor? 1.3.3. Btnletirme sonras mteriye teslimde bir hata ile karlatnz m? rn bileenlerinin i ve d arayzlerinin uyum iinde olduundan emin ol 2.1. Arayz tanmlarn kapsam ve tamlk asndan nasl gzden geiriyorsunuz? 2.1.1. u ana kadar, tamamen unutulan bir arayz ya da arayz iinde unutulmu bir bileen kefettiiniz oldu mu? 2.1.2. ve d bileenleri btnletirmek iin hangi arayz kullanacanz nasl anlyorsunuz? Yanl arayzler kullandnz oluyor mu? 2.2. ve d arayz tanmlarn, ilgili tasarmlar ve deiiklikleri nasl ynetiyorsunuz?
21
n rn = Prototip
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
47
3.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
48
Mhendislik
3.4 Dorulama
Ama
Seilen i rnlerinin, yazl gereksinimleri karladndan emin olmak
nemli kavramlar:
Dorulamas yaplacak i rnlerinin seilmesi Dorulama iin gerekli kaynaklar Dorulama ortam Dorulama ara ve gereleri Dorulama iin tekrar kullanm Dorulama yordam ve ltleri Edeer gzden geirme Edeer gzden geirme zmlemeleri Dorulamadan baar ile geme Dorulama sonular zerinde zmlemeler
1.
Dorulama iin hazrlklar gerekletir 1.1. Dorulamas yaplacak i rnlerini ve her biri iin kullanlacak dorulama yntemini nasl seiyorsunuz? 1.1.1. Btn i rnleri iin dorulama yapyor musunuz? 1.1.2. Dorulamas yaplacak i rnlerini nasl seiyorsunuz? 1.1.3. Btn i rnlerini ayn ekilde mi doruluyorsunuz? 1.1.4. Dorulama iin kaynak sknts ekiyor musunuz? Gerekli kaynak planlamasn nasl yapyorsunuz? 1.2. Dorulamay desteklemek iin ihtiya duyulacak ortam nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.2.1. Dorulama ortamn nasl oluturuyorsunuz? 1.2.2. imdiye kadar dorulama ortam ile ilgili sorun yaadnz oldu mu? 1.2.3. Dorulama iin ne eit ara ve gereler kullanyorsunuz? 1.2.4. Dorulama ortam iin tekrar kullanm yaptnz neler var? 1.3. Seilen i rnlerinin dorulanmasnda kullanlacak yordam ve ltleri nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Dorulama ile ilgili ne gibi sorunlar yayorsunuz? r: Dorulanmas tamamlanm i rnlerinde sonradan bulunan nemli hatalar gibi. 1.3.2. Dorulama iin kullandnz ltleri grebilir miyim? 1.3.3. Dorulama yordamlarn nasl gelitiriyorsunuz? 1.3.4. Dorulama yordamlar zerinde yaplan en son gncellemeleri grebilir miyim? Seilen i rnleri zerinde edeer gzden geirmeler gerekletir 2.1. Seilen i rnlerinin edeer gzden geirmeleri iin hazrlklar nasl yapyorsunuz? 2.1.1. Ne eit edeer gzden geirmeler yapyorsunuz? 2.1.2. Edeer gzden geirmeler srasnda hangi bilgileri topluyorsunuz? 2.1.3. Edeer gzden geirme yaparken, gzden geirme yaplacak i rnn, aslnda gzden geirmeye hazr olmad gibi bir durumla karlatnz oldu mu? 2.1.4. Bir i rnnn edeer gzden geirmeye hazr olduunu nasl anlyorsunuz? 2.1.5. Edeer gzden geirmelerinin baarsn arttrmak iin neler yapyorsunuz? 2.2. Seilmi i rnleri zerinde edeer gzden geirmeleri nasl gerekletiriyorsunuz ve ortaya kan hatalar nasl kayt altna alyorsunuz? 2.2.1. Edeer gzden geirmeleri nasl gerekletiriyorsunuz?
2.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
49
3.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
50
Mhendislik
3.5 Geerlilik
Ama
rn ve rn bileenlerinin, almalar gereken gerek ortama konduklarnda, ilevlerini yerine getireceklerinden emin olmak
nemli kavramlar:
Geerlilik snamas Geerlilik snamas yaplacak i rnlerinin seilmesi Geerlilik snamas iin kullanlan yntemler, yordamlar, ltler Geerlilik ortam Geerlilik ortam ve mteri ortamnn ilikisi Geerlilik snamas sonularnn zmlenmesi
1.
Geerlilik snamas iin hazrlk yap 1.1. Geerlilik snamas yaplacak rn ve rn bileenlerini nasl seiyorsunuz ve her biri iin kullanlacak geerlilik snamas yntemini nasl belirliyorsunuz? 1.1.1. Hangi i rnleri zerinde geerlilik snamas yapyorsunuz? 1.1.2. Geerlilik snamas iin hangi yntemleri kullanyorsunuz? 1.2. Geerlilik snamas iin kullanlacak ortamn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.2.1. Geerlilik snamas iin gerekli ortam nasl hazrlyorsunuz? 1.3. Geerlilik snamas iin gerekli yordam ve ltleri nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Geerlilik yordamlarnn ierii hakknda bilgi verir misiniz? 1.3.2. Geerlilik ltlerini belirlemek iin hangi kaynaklardan yararlanyorsunuz? 1.3.3. Yordamlarn hazrladnz rn ya da rn bileenlerinin, geerlilik iin, hazr olduundan nasl emin oluyorsunuz? rn ya da rn bileenlerinin, gerek uygulama ortamnda, kullanma uygun olduundan emin olmak iin geerlilik snamalarn gerekletir 2.1. Belirlenmi rn ve rn bileenleri zerinde geerlilik snamalarn nasl gerekletiriyorsunuz? 2.1.1. Geerlilik snamalarn nasl gerekletiriyorsunuz? 2.2. Geerlilik almalarnn sonularn nasl zmlyorsunuz? 2.2.1. Geerlilik sonular zerinde nasl zmlemeler yapyorsunuz? 2.2.2. Geerlilik snamas sonular baarsz grnyor ise bunun i rnn baarszlndan m kaynaklandn yoksa geerlilik yordamlar ve ltlerinde sorun olduu iin mi sonularn baarsz ktn nasl anlyorsunuz?
2.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
51
Sre Ynetimi
nemli kavramlar:
Sre Sre hedefleri Kurumun srelerden beklentileri Sre standartlar Sre denetimleri Sre iyiletirme Sre iyiletirme frsatlar st ynetimin sahip kmas Sre hareket plan Kurumun sre varlklar Kurumun standart sreleri YAYGINLATIRMA
1.
2.
3.
Dzenli aralklarla tekrarlayan ekilde ya da ihtiya duyulduunda, Kurumun standart sreleri zerinde gl ve zayf yanlar sapta ve iyiletirme frsatlarn belirle 1.1. Kurumun sre ihtiyalar ve hedeflerini tanmlayan belgeleri nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.1.1. Sre hedeflerini nasl tespit ediyorsunuz? 1.1.2. Kurumunuzun srelerden beklentileri nelerdir? 1.1.3. Srelerinizin uymas gereken standartlar var m? Hangileri? 1.1.4. Sre hedeflerini nasl gncelliyorsunuz? 1.2. Dzenli aralklarla ya da ihtiya duyulduunda, Kurumun standart sreleri zerinde gl ve zayf ynleri gncel olarak renmek iin nasl denetlemeler yapyorsunuz? 1.2.1. Neden sre denetimleri yapyorsunuz? 1.2.2. Denetimleri hangi sklkla yapyorsunuz? 1.2.3. denetimleri kimler yapyor? 1.2.4. st ynetimin, sre denetimlerine sahip kmasn nasl salyorsunuz? 1.2.5. Denetimlerden beklentileriniz neler? Baarl bir denetim ifadesi size ne anlatyor? 1.3. Kurumun standart sreleri ve sre varlklar zerinde iyiletirme frsatlarn nasl belirliyorsunuz? 1.3.1. Sre iyiletirme frsatlarn nasl belirliyorsunuz? 1.3.2. Sre iyiletirme frsatlarn nasl nceliklendiriyorsunuz? Kim karar veriyor? Kurumun standart sreleri ve sre varlklar zerinde, iyilemelere ynelik, sre almalarn planla ve gerekletir 2.1. Kurumun standart srelerinde ve sre varlklar zerinde, iyilemeleri hayata geirmek zere, sre hareket planlarn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 2.1.1. Sre hareket planlarnn oluturulmasnda ve gncel tutulmasnda kimler grev alyor? 2.1.2. Sre hareket planlar nasl oluturuluyor? 2.1.3. Sre hareket planlarn ne zaman, nasl ve neden gncelliyorsunuz? 2.2. Sre hareket planlarn nasl hayata geiriyorsunuz? 2.2.1. Sre hareket planlarn nasl hayata geiriyorsunuz? Kurumsal sreleri, kurum geneline yaygnlatr ve srelerle ilgili tecrbeleri, kurumun sre varlklarna kat 3.1. Kurumun sre varlklarn, kurum genelinde nasl yaygnlatryorsunuz? 3.1.1. Kurumun sre varlklarn, yaygnlatrma konusunda sizi en ok zorlayan sorunlar neler? 3.1.2. Bu sorunlar nasl zyorsunuz? 3.2. Kurumun standart srelerini, projelerin balangcnda projeye nasl yaygnlatryorsunuz ve deiiklikleri de, uygun olduu takdirde, projenin yaam boyunca yaygnlatrmaya nasl devam ediyorsunuz?
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
52
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
53
Sre Ynetimi
nemli kavramlar:
Kurumun sre varlklar Kurumun standart sreleri Sre bileenleri Sre yaps Yaam dngs Tanml sre Sre uyarlama Uyarlama ltleri Kurumun lm havuzu Kurumun sre varlklar ktphanesi alma ortam standartlar
1.
Kurumun sre varlklarn olutur ve gncel tut22 1.1. Kurumun standart srelerini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.1.1. Standart srelerinizi nasl oluturuyorsunuz? 1.1.2. Srelerinizi nasl yaplandrdnz? Sre bileenlerinizin nemli zellikleri neler? 1.1.3. Standart sreler zerinde ne eit gzden geirmeler yapyorsunuz? 1.1.4. Standart sreler zerinde deiiklik yapyor musunuz? Ne zaman, neden? 1.2. Kurum iinde kullanlmak zere, onaylanm yaam dngs tanmlarn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.2.1. Ne eit yaam dngleri kullanyorsunuz? 1.2.2. Btn yaam dnglerini kullanyor musunuz? Ne zaman ya da hangi durumlarda, hangi yaam dngsn kullanacanz nasl belirliyorsunuz? 1.2.3. Yaam dngs belgelerinizi nasl saklyorsunuz ve nasl gncellemeler yapyorsunuz? 1.3. Kurumun standart sreleri iin uyarlama lt ve ynergelerini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Ne eit uyarlama ltleriniz var? 1.3.2. Neleri projelere gre uyarlyorsunuz? 1.3.3. Uyarlama asndan projelerinizi nasl snflandryorsunuz? 1.3.4. Bir proje ok farkl ise ve bu proje iin hi bir uyarlama ynergesi yeterli olmuyorsa ne yapyorsunuz? 1.3.5. Bir ka projenin tanml srecini grebilir miyim? 1.3.6. Uyarlama lt ve ynergelerini nasl gncel tutuyorsunuz? 1.4. Kurumsal lm havuzunu nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.4.1. Kurumsal lm havuzunu nasl oluturdunuz? 1.4.2. Kurumsal lm havuzunda ne eit lmler tutuyorsunuz? 1.4.3. Kurumsal lm havuzunu ne zaman, hangi durumda, nasl gncelliyorsunuz? 1.5. Kurumun sre varlklar ktphanesini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.5.1. Kurumun sre varlklar ktphanesinin iinde neler var? 1.5.2. Kurumun sre varlklar ktphanesini nasl oluturdunuz? 1.5.3. Kurumun sre varlklar ktphanesini ne zaman, hangi durumda, nasl gncelliyorsunuz? 1.6. alma ortam standartlarn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.6.1. Kurum iin uygun ve ticari olarak hazr alma ortam standartlarn nasl inceliyoruz? 1.6.2. Kurumun sre ihtiya ve hedeflerine gre hali hazr alma standartlarn kuruma uygun duruma nasl getiriyorsunuz ya da yeni standartlar nasl gelitiriyorsunuz?
22
Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
54
Sre Ynetimi
nemli kavramlar:
Stratejik eitim ihtiyalar Kurumun sorumluluundaki eitimler Kurumun sorumluluunda olmayan eitimler Kurumsal eitim taktik plan Eitim vermek iin yaklamlar Kurumsal eitim mfredat Eitimler iin gerekli taahhtler Eitim kaytlar Eitim baar deerlendirmeleri
1.
2.
Kurumdaki ynetsel ve teknik grevleri destekleyecek ekilde bir eitim yetenei olutur ve gncel tut23 1.1. Kurumun stratejik eitim ihtiyalarn nasl belirliyorsunuz? 1.1.1. Stratejik eitim ihtiyalarn belirlemek iin hangi kaynaklardan yararlanyorsunuz? 1.1.2. Hangi konularda stratejik eitim ihtiyalar belirliyorsunuz? 1.1.3. Stratejik eitim ihtiyalarn nasl belirliyorsunuz? 1.2. Hangi eitim ihtiyalarnn kurumun sorumluluunda ve hangi eitim ihtiyalarnn projelerin ve destek birimlerinin kendi sorumluluunda olduunu nasl saptyorsunuz? 1.2.1. Stratejik eitim ihtiyalar dnda olan fakat projeler ve destek gruplar tarafndan, genel olarak ihtiya duyulan eitimleri nasl saptyorsunuz? 1.2.2. Genel olarak ihtiya duyulan eitimler iin ne yapyorsunuz? 1.2.3. Genel olarak ihtiya duyulmayan eitimler iin ne yapyorsunuz? 1.2.4. Hangi eitimler kurumun sorumluluunda, hangileri deil? 1.3. Kurumsal eitim taktik plann nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Eitim taktik plannn ierisinde neler var? 1.3.2. Plann hayata geirilmesi iin gerekli taahhtleri nasl alyorsunuz? 1.4. Kurumsal eitim ihtiyalarn karlamak zere, bir eitim yeteneini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.4.1. Eitimleri salamak iin ne eit yaklamlar kullanyorsunuz? 1.4.2. Eitimleri i ya da d kaynaklarla vermeye neye gre karar veriyorsunuz? 1.4.3. Ne eit d eitimler alyorsunuz? 1.4.4. kaynaklar ile verilecek eitimleri nasl hazrlyorsunuz? 1.4.5. Kurumsal eitim mfredatn nasl oluturuyorsunuz? 1.4.6. Eitimlerin ieriini deitirmeye nasl karar veriyorsunuz? Bireylerin grevlerini etkin bir ekilde yerine getirmeleri iin gerekli eitimleri ver 2.1. Kurumsal eitim taktik planna uygun olarak eitimleri nasl veriyorsunuz? 2.1.1. Eitimlere kimlerin katlacana nasl karar veriyorsunuz? 2.1.2. Eitimlerin zamanlamasna nasl karar veriyorsunuz? 2.1.3. Eitimleri nasl veriyorsunuz? 2.2. Kurumsal eitim kaytlarn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 2.2.1. Ne eit eitim kaytlar tutuyorsunuz? 2.2.2. Bu kaytlar nasl kullanyorsunuz? 2.3. Kurumsal eitim programnn etkinliini nasl deerlendiriyorsunuz? Olutur ve gncel tut ifadesinin CMMI iinde zel bir anlam vardr, aklama iin ltfen szle baknz.
23
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
55
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
56
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
Tanml sre Kestirimler lmler alma ortam Projeyi etkileyen dier planlar Arayz riskleri Projenin baarm Projenin paydalar Kritik bamllklar Egdm sorunlar
1.
2.
Projeleri, kurumun standart srelerinden uyarlanm olan, tanml sreler ile gerekletir 1.1. Proje balangcndan itibaren, projenin btn yaam boyunca, projenin tanml srecini nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.1.1. Proje kullanlacak yaam dngs modelini neye gre seiyorsunuz? 1.1.2. Projenin tanml srecini24 nasl oluturuyorsunuz? 1.1.3. Tanml sre zerinde ne zaman ve hangi sebepler ile deiiklikler yapyorsunuz? 1.2. Proje almalarn kestirmek ve planlamak iin kurumun sre varlklarn ve lm havuzunu nasl kullanyorsunuz? 1.2.1. Proje kestirimlerini nasl yapyorsunuz? 1.2.2. Proje plann oluturmak iin, lm havuzundaki hangi lmlerden yararlanyorsunuz? 1.2.3. lm havuzundaki verileri snflandryor musunuz? Nasl? 1.3. Kurumsal alma ortam standartlarna uygun olarak, projenin alma ortamn nasl oluturuyorsunuz? 1.3.1. alma ortamn planlarken nelere dikkat ediyorsunuz? 1.3.2. alma ortamnzda hangi aralar yer alyor? 1.3.3. alma ortamnn bakmn nasl salyorsunuz? 1.3.4. alma ortamnn yetkinliini nasl salyorsunuz? 1.3.5. alma ortamnn projenin tm ihtiyalarn karladndan nasl emin oluyorsunuz? 1.4. Projenin tanml srecini oluturmak iin proje plann ve projeyi etkileyen dier planlar nasl btnletiriyorsunuz? 1.4.1. Proje plan ile baka hangi planlar btnletiriyorsunuz? 1.4.2. Proje plannda hangi lmlerin tanmlar yer alyor? 1.4.3. Proje plannda arayz risklerinden bahsediyor musunuz? 1.4.4. lerin, zaman plan iindeki srasna nasl karar veriyorsunuz? 1.5. Projeyi ynetmek iin proje plann, projeyi etkileyen dier planlar ve projenin tanml srecini nasl kullanyorsunuz? 1.5.1. Projeyi nasl ynetiyor ve izliyorsunuz? 1.5.2. Kurumun, mterilerin ve son kullanclarn, belirlenmi ihtiya ve hedefleri dorultusunda, projenin baarmn nasl ynetiyorsunuz? 1.6. Kurumun sre varlklarna lmler, belgelenmi tecrbeler ve i rnleri ile nasl katkda bulunuyorsunuz? 1.6.1. Kurumun sre varlklarna nasl katkda bulunuyorsunuz? Projeyi, ilgili paydalar ile ibirlii ve e gdm iinde, gerekletir 2.1. lgili paydalarn projeye katlmn nasl ynetiyorsunuz? 2.1.1. Paydalarn projeye katlmn nasl ynetiyorsunuz?
Kurumun standart sreleri ve dier kurumsal sre varlklarn uyarlama ynergelerine uygun olarak uyarlayarak
24
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
57
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
58
Proje Ynetimi
nemli kavramlar:
Risk Risk kaynaklar Risk snflar Risk ltleri Risk ynetim gereksinimleri Risk eit deerleri Proje risk ynetim stratejisi Risk ynetimi yaklamlar Risk engelleme plan
1.
2.
3.
Risk ynetimi iin hazrlklar gerekletir 1.1. Risk kaynaklarn ve snflarn nasl belirliyorsunuz? 1.1.1. Risk kaynaklarnz neler? 1.1.2. Risklerinizi neye gre snflara ayryorsunuz? 1.1.3. Riskleri snflara ayrmak ne iinize yaryor? 1.2. Riskleri zmlemek ve snflara ayrmak ve riskleri ynetim emeini denetlemek iin kullanlacak olan deikenleri nasl belirliyorsunuz? 1.2.1. Risklerinizi hangi ltleri kullanarak deerlendiriyor ve nceliklendiriyorsunuz? 1.2.2. Risk ynetim gereksinimlerinize bir ka rnek verir misiniz? 1.2.3. Eik deerlerinizi nasl belirliyorsunuz? 1.3. Risk ynetimi iin kullanlacak stratejiyi nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.3.1. Proje risk ynetim stratejisi belgesinin iinde neler var? Riskleri greceli nemlerine gre belirle ve zmle 2.1. Riskleri nasl belirliyorsunuz ve belgeliyorsunuz? 2.1.1. Riskleri nasl belirliyorsunuz? 2.2. Daha nceden belirlenmi olan risk snflar ve deikenlerine gre her bir riski nasl deerlendiriyor, snflandryor ve nceliklendiriyorsunuz? 2.2.1. Riskleri nasl deerlendiriyorsunuz? Hedeflere ulamakta olumsuz etkilerini azaltmak ya da yok etmek zere riskleri ele al ve engelle 3.1. Risk ynetimi stratejisine uygun olarak, en nemli riskler iin risk engelleme plann nasl oluturuyorsunuz? 3.1.1. Riskleri ynetmek iin nasl yaklamlar kullanyorsunuz? 3.1.2. Risk engelleme almalarna balamaya nasl karar veriyorsunuz? 3.1.3. Riskler gerekleir ve engelleyemezseniz ne yapyorsunuz? 3.2. Dzenli aralklarla risklerin durumlarn nasl izliyorsunuz ve gerekli durumlarda risk engelleme planlarn nasl hayata geiriyorsunuz? 3.2.1. Risk engelleme almalarn nasl hayata geiriyorsunuz?
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
59
Destek
nemli kavramlar:
Resmi karar verme sreleri Seenek deerlendirme ltleri Seenek oluturma yntemleri Seenek deerlendirme yntemleri
1.
Kararlar, seenekleri belirlenmi ltlere gre deerlendirerek ver 1.1. Hangi konularn resmi karar verme srelerine muhatap olduunu belirlemek iin ynergeleri nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.1.1. Hangi durumlarda karar zmleme ve zm retme yaklamn kullanyorsunuz? 1.2. Seenekleri deerlendirmek iin ltleri ile ltlerin kendi aralarndaki greceli arlklarn nasl oluturuyor ve gncel tutuyorsunuz? 1.2.1. Deerlendirme ltlerini nasl belirliyorsunuz? 1.3. Sorunlarn zm iin seenekleri nasl oluturuyorsunuz? 1.3.1. Seenekleri nasl belirliyorsunuz? 1.4. Deerlendirme yntemini nasl seiyorsunuz? 1.4.1. Ne eit deerlendirme yntemleri kullanyorsunuz? 1.4.2. Deerlendirme yntemini nasl seiyorsunuz? 1.5. Belirlenmi yntem ve ltlere gre seenekleri nasl deerlendiriyorsunuz? 1.5.1. Seenekleri nasl deerlendiriyorsunuz? 1.6. Seenekler arasndan, belirlenmi ltlere gre, zm nasl seiyorsunuz? 1.6.1. Son karar nasl veriyorsunuz?
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
60
Alt Uygulama
Alternatif Uygulama
Ama
Anlama Notu
Arayz Kontrol
Belge
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
61
CMMI Modeli
CMMI rn Ailesi
Dayanak
Deerlendirme
Deerlendirme Bulgular
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
62
Deerlendirme Kapsam Deerlendirme Katlmclar Deerlendirme Referans Modeli Deiim Ynetimi Denetim D Kaynak Kullanm Doal Snrlar
Dorulama
Donanm Mhendislii
Eklenti
Erek
Edeer
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
63
Gelitirme
Genel ama
Genel uygulama
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
64
Hizmet Deerlendirme
htiya Duyulduunda
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
65
Emri Hedefleri rn
levsel Mimari
zlenebilirlik
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
66
Kalite Kalite Gvence Kalite Kontrol Kalite ve Sre Baarm Hedefleri Kant Kararl Sre
Kurumsal Birim
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
67
Mteri
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
68
zel Ama
Paket rn Payda
Proje
Proje Yneticisi
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
69
Baz zelliklerin llmesi iin karlatrma amacyla kullanlan model. En uygun zm bulmak iin, zm seeneklerinin, belirlenmi ltlere gre, deerlendirildii yapsal bir yaklam. Bir hedefe ulamada karmza kabilecek olas ve gereki risklerin tespit edilmesi iin gerekletirilen yapsal ve geni kapsaml aratrma/inceleme. Risklerin deerlendirilmesi, snflandrlmas ve nceliklendirilmesi. Hasara ya da kayplara yol aabilecek eylerin (risklerin) dzenli ve teknik bir yaklam ile saptanmas; Belirlenen risklerin deerlendirilmesi ve saysallatrlmas; nemli hasar ya da kayplara yol aacak risklerin sebeplerini ortadan kaldrmak iin planlar gelitirmek ve gerekirse bu planlar hayata geirmek. Genellikle, risk ynetimi yaplan alanlar unlardr: Proje, kurum, kurumun rn gelitiren birimleri. Zarar ya da hasar verebilecek sebeplerin (risklerin) belirlenmesi iin yapsal ve disiplinli olarak izlenen sre; belirlenmi risklerin deerlendirilmesi ve saysallatrlmas; zarar ya da hasar verebilecek risklerin sebeplerini nlemek ya da ynetmek iin uygun yaklamlar gelitirmek ve gerekirse bunlar hayata geirmek. Szleme imzalayarak rn ya da hizmet satn alma Tedarik kaynaklar, Satn alma yntemleri, gereksinim belirleme tipleri, szleme ya da anlama tipleri ve ilgili satn alma risklerine uygun olarak belirlenmi satn alma yaklam. statistiksel ve dier saysal yntemlerle denetim altnda tutulan tanml sre. rn kalitesi, hizmet kalitesi ve sre baarm zellikleri proje boyunca llr ve denetim altnda tutulur. (Ayrca baknz Tanml Sre, Srekli yileen Sre, statistiksel olarak Ynetilen Sre) Saysal lmlerle ifade edilmi hedef deer. (Ayrca baknz Sre yiletirme Hedefleri, Kalite ve Sre Baarm Hedefleri) Sebeplerini bulmak iin hatalar zerinde zmleme yaplmas. Verilen bir snamann kurulumunun nasl yaplaca, nasl iletilecei ve sonularnn nasl deerlendirilecei hakknda detayl komutlar. Mteri ihtiyalarnn, beklentilerinin ve kstlarnn, rn zmlerine dntrlmesi ve rnn yaam boyunca bu zmn desteklenmesi iin gerekli teknik ve ynetsel etkinlikleri kapsayan disiplinler aras yaklam. (Ayrca baknz Donanm Mhendislii, yazlm mhendislii) CMMI modeli iinde standart kelimesi, gelitirme esnasnda uyulmas zorunlu olan gereksinimleri kast etmek iin kullanlr. (r: ISO/IEC standartlar, IEEE standartlar ve kurumsal standartlar) Gnlk dille standart ifadesi kullanlmak istendiinde onun yerine baka bir kelime kullanlmaktadr. r: Geleneksel,
Risk Ynetimi
Standart
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
70
Sre
Sre Alan
Sre Baarm
Sre Deikenliinin Atanabilir Sebepleri Sre Deikenliinin Genel Sebepleri Sre Deikenliinin zel Sebepleri Sre Hareket Plan Sre Hareket Takm Sre yiletirme Sre yiletirme Hedefleri
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
71
Sre esi
Sre Varl Sre Varlk Ktphanesi Sre ve Teknoloji yiletirmeleri Sre Yetkinlii Srekli Gsterim
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
72
Tarafsz Deerlendirme
Tarafsz kant
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
73
Bir eyin ayrt edici zellii ve onu saysallatrmak iin kullanlan yntem. (Ayrca baknz Tretilmi lm) Kaldrldnda hatann azald ya da yok olduu, hatann asl kayna. zel uygulamalar iin rnek ktlara rnek vermek iin kullanlan aklayc model bileeni. Bu rneklerin, tipik i rn olarak adlandrlmasnn sebebi, en az onlar kadar yeterli ama listelenmeyen baka rneklerin de olmasndan kaynaklanmaktadr. Mteri gereksinimlerinde aka belirtilmemi ancak aadaki ekillerde karm yaplm gereksinimler: (1) Genel gereksinimler (r: uygun standartlar, kanun/yasa, politikalar ya da ynetim kararlar) (2) bir rn bileenini tarif etmek iin gerekli gereksinimler. Tretilmi gereksinimler, rn ya da sistem bileenlerinin zmlemesi ya da tasarm esnasnda da ortaya kabilir. ki ya da daha fazla temel lm zerinde matematiksel bir forml uygulanarak retilen sonu veri. (Ayrca baknz Temel lm) zel bir uygulama iin sre tarifinin yaratlmas, deitirilmesi ve uygun hale getirilmesidir. rnein, projenin hedefleri, kstlar ve ortamna uygun olarak kurumun standart srelerinden bir projenin tanml srecinin oluturulmas. Projelerin, gruplarn ve kurumsal ilevsel blmlerin, standart sreleri kendi kullanmlarna uygun hale getirmeleri iin kullanlan, kurumsal klavuzlar. Kurumun standart sreleri, belli bir sreci uygulamaya yeterli olmayacak ekilde genel olarak tanmlanm olabilir. Uyarlama klavuzlar, projenin tanml srelerini tanmlayacaklara yardmc olur. Uyarlama klavuzlar unlar kapsar: (1) Standart bir srecin seilmesi (2) uygun bir yaam dngs modelinin seilmesi (3) seilen srecin ve yaam dngs modelinin projenin ihtiyalarna uygun hale getirilmesi. Uyarlama klavuzlar, nelerin deitirilebileceini, nelerin deitirilemeyeceini tarif eder ve zerinde deiiklik yaplabilecek sre bileenlerini gsterir. rnlerinin retilmesi iin gerekli ilerin icra edildii sretir. Sre alann zel amalar salanr. Hi uygulanmayan ya da ksmen uygulanan sretir. (Yetkinlik seviyesi 0 olarak da bilinir.) Sre alannn, bir ya da daha fazla zel amac salanmamtr. Amalar ve uygulamalar, kurumunuzun i hedeflerine uygun olarak yorumlayabilmeniz iin kullanlan bir kelime. Her hangi bir CMMI modelini kullanrken, uygulamalar kurumunuz iin ie yarar bir ekilde yorumlamanz gereklidir. Bu ifade amalarda ve uygulamalarda, belli almalar her zaman uygulanmak zorunda olmad zaman kullanlmtr. (Ayrca baknz Yeterli ve htiya Duyulduunda) Mteri ya da son kullancya verilmek zere hazrlanan her trl i rn. rnn ekli yerine gre farkllk gsterebilir. (Ayrca baknz Mteri, rn bileeni, Hizmet, rn) Baknz CMMI rn Ailesi rnn alt seviye bileenlerinden birine karlk gelen, bir i rn. rn bileenleri, bir araya gelerek rn oluturur. Birden fazla rn bileen seviyesi
Tretilmi Gereksinim
Tretilmi lm Uyarlama
Uyarlama Klavuzlar
rn
rn Ailesi rn Bileeni
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
74
rn Gereksinimleri
st Dzey Ynetim
st Ynetim
Veri
Veri Ynetimi
Yaplandrma Belirlemesi
Yaplandrma Dayana
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
75
Yaplandrma Kontrol
Yaplandrma esi
Yaplandrma Ynetimi
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
76
Ynetilen Sre
Yklenici
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
77
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
78
Development Developmental plan Document Enterprise Entry criteria Equivalent staging Establish and maintain Evidence Executive Exit criteria Expected CMMI components Finding Formal evaluation process Framework Functional analysis Functional architecture Functional configuration audit Generic goal Generic practice Generic practice elaboration Goal Hardware engineering Higher level management Incomplete process Informative CMMI components Institutionalization Integrated product and process development Integrated team Interface control Lifecycle model
Kurumsal lm Havuzu Kurumun sre varlklar Ktphanesi Kurumun Standart Sreleri D Kaynak Kullanm Edeer gzden geirme Baarm Deikenleri
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
79
Uygulanan Sre
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
80
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
81
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
82
Operational concept Operational scenario Concept of operations Enterprise Organization Organizational unit Organizational maturity Organization's measurement repository Organizational policy Institutionalization Organization's business objectives Organization's set of standard processes Organizational process assets Organization's process asset library Customer Customer requirement Maturity level Establish and maintain Shared vision Specific goal COTS Stakeholder Planned process Policy Profile Program Project Project startup Project plan Project manager Project progress and performance Project's defined
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
83
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
84
Configuration audit Configuration status accounting Configuration control Configuration control board Configuration item Configuration management Lifecycle model Return on investment Software engineering Adequate Executive Capable process Capability evaluation Capability maturity model Capability level profile Capability level Manager Managed process Contractor
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
85
Kaynaka
[1] SEI, Introducing INTRo, 2002 http://www.nitelik.net/Bultenler/Mayis2007/INTRo.pdf [2] Boehm, B. (2002) Get Ready For The Agile Methods With Care, Computer 35 , 64-65 [3] Mark C. Paulk, Extreme Programming from a CMM Perspective, IEEE Software, November 2001, http://www.nitelik.net/yayinlar/cmm-xp.pdf [4] Peter M. Senge, The Fifth Discipline, 1994 [5] SEI, CMMI Product Team, Tech. Report, CMU/SEI-2006-TR-008, CMMI v1.2, http://www.sei.cmu.edu/publications/documents/06.reports/06tr008.html
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
86
Dizin
Alt sre, 12, 15, 23, 24, 60, 70, 71 Altyap, 28, 68 Arayz, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 56, 60, 66, 67, 70, 71, 73, 79, 82 D, 41, 45, 46 Baarm, 30, 37, 43, 55, 60, 62, 65, 66, 69, 71, 74, 76 Baarm Deikenleri, 60 Kurumsal Sre Baarm, 10 Proje baarm, 30, 34, 56, 57, 69 Sre baarm dayana, 70 Sre baarm modeli, 70 Sre baarm, 62, 65, 66, 67, 70, 71, 72, 76 Teknik baarm, 69 rn baarm, 64 Bilgi ihtiyalar, 34 Btnleik Proje Ynetimi, 10, 11, 13, 19, 56, 59 Btnleik takm, 61 alma ortam standartlar, 52, 53, 56 ift tarafl izlenebilirlik, 26 zmleme, 10, 30, 31, 34, 43, 45 Dayanak, 26, 37, 72, 75 Deiiklik istekleri, 36, 37, 43, 75, 76 Dorulama, 10, 11, 23, 36, 41, 43, 45, 47, 48, 49, 56, 62, 64, 65, 66, 73, 76, 81, 82 Dzeltici alma, 16, 26, 29, 30, 31, 32, 33, 37, 49 Eitim taktik plan, 54 Edeer gzden geirme, 43, 47, 48, 56, 63, 79, 82 Geerlilik, 10, 11, 41, 42, 45, 47, 49, 63, 66, 76 Gereksinim, 26, 27, 28, 29, 31, 32, 34, 41, 42, 43, 45, 47, 49, 60, 61, 62, 64, 66, 68, 70, 72, 73, 74, 75, 76, 78, 79, 81, 82, 85 Gereksinim Gelitirme, 26, 28, 32, 34, 41, 43, 45, 47, 49 Gereksinim salayc, 26 Gereksinim ynetimi, 28, 32, 34, 41, 43, 47 IPPD, 9, 10, 52, 56, 63, 68 DY - dkm yaps, 28, 37 htiya, 41, 54, 55, 63, 64, 74, 76, 78, 83 lgili paydalar, 29 rn, 16, 26, 27, 28, 30, 33, 34, 36, 37, 41, 47, 48, 57, 61, 65, 70, 72 Kabul, 61, 66, 78, 83 Karar zmleme ve zm retme, 54, 58, 59 Kestirim, 23, 28, 34, 56, 65, 69, 71 Kst, 41, 42, 62, 64, 66, 68, 70, 72, 73, 74 Kritik bamllk, 56, 57 Kurumsal eitim, 10, 54 Kurumsal lm havuzu, 34, 52, 53, 56, 67 Kurumsal sre odaklanmas, 10, 50, 52 Kurumsal sre tanmlama, 34, 50, 52, 54, 56 Kurumsal sre varlklar, 51, 52, 57 Kurumsal yenilikilik ve yaygnlatrma, 43 Kurumun standart sreleri, 16, 50, 51, 52, 56, 67, 69, 70, 72, 74 Kurumun sre varlklar, 50, 52, 53, 54 Mteri, 34, 41, 42, 47, 61, 64, 66, 67, 68, 70, 72, 73, 74, 75, 78, 83 Gereksinim, 41, 42 lme, 10, 11, 19, 30, 34, 35, 56 lm, 16, 34, 51, 57, 67, 70 lt, 32, 44, 45, 47, 49, 52, 59, 68 znitelik, 28, 30 Payda, 26, 29, 30, 31, 41, 42, 57, 62, 68 Proje Proje Btesi, 28, 29 Proje izleme ve takip, 26, 32, 34, 37, 56, 58 Proje znitelikleri, 34 Proje plan, 26, 27, 28, 29, 30, 34, 36, 37, 54, 56, 58, 59, 69 Proje planlama deikenleri, 28 Proje riskleri, 29 Proje taahhtleri, 29 Proje verileri, 29 Proje yaam dngs, 28 Projenin gidiat, 28, 30 projenin tanml sreci, 56, 57, 59 Saysal proje ynetimi, 10, 34 Risk, 28, 29, 30, 58, 59, 65, 69, 81, 84 Risk engelleme plan, 58 Risk ynetimi, 10, 26, 28, 41, 45, 58, 59, 69, 81, 84 Risk-engelleyici almalar, 58 Son kullanc, 44 Sre Sre denetimleri, 50
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama
87
Gerekli bileen
Beklenen bileen
Aklama