Professional Documents
Culture Documents
Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ
Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ
1
ΣΤΟΧΟΙ
2
ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
3
Στην εργαστηριακή άσκηση που ακολουθεί θα μετρηθούν και θα συγκριθούν μεταξύ τους οι
θερμότητες τεσσάρων εξώθερμων αντιδράσεων:
Διάλυσης
NaOH (s) → Na+(aq) + OH-(aq) + q ΔH1 = ΔΗsol = - (kJ/mol)
Εξουδετέρωσης ισχυρού οξέος με ισχυρή βάση
ΝαΟΗ(s) + HCl(aq) → Na+(aq) + OH-(aq) + H2O + q ΔH2 = ΔΗ2n = - (kJ/mol)
NaOH(aq ) + HCl(aq) → Na+(aq) + OH-(aq) + H2O + q ΔH3 = ΔΗ3n = - (kJ/mol)
Εξουδετέρωσης ισχυρού οξέος με ασθενή βάση
NH3(aq)+HCl(aq) →NH4+(aq) + OH-(aq)+ H2O + q ΔH4 = ΔH4n = - (kJ/mol)
Σημειώσεις
• Η εργαστηριακή άσκηση μπορεί να γίνει σε θερμιδόμετρο αν υπάρχει, διαφορετικά μπορεί
να χρησιμοποιηθεί ένα απλό το οποίο μπoρεί να κατασκευαστεί ως εξής:
Τοποθετούμε ένα ποτήρι από αφρώδες πλαστικό μέσα σε ένα ποτήρι ζέσεως για καλύτερη
στήριξη. Το καλύπτουμε με καπάκι από χαρτόνι ή αφρώδες πλαστικό, στο οποίο ανοίγουμε
μια τρύπα στο κέντρο του, όπου τοποθετούμε το θερμόμετρο και τη ράβδο ανάδευσης.
• Το θερμόμετρο και η γυάλινη ράβδος ανάδευσης πρέπει κάθε φορά να ξεπλένονται με
απιονισμένο νερό και να σκουπίζονται πριν την επόμενη χρήση.
• Η θερμοχωρητικότητα του πλαστικού ποτηριού και του θερμομέτρου θεωρούνται αμελητέες
καθώς και η θερμότητα που πιθανόν να απορροφηθεί από το ποτήρι ζέσεως.
• Οι αντιδράσεις γίνονται υπό μορφή διαλυμάτων και επομένως η πίεση παραμένει σχεδόν
σταθερή.
• Επειδή τα διαλύματα είναι αραιά, θεωρούμε ότι η πυκνότητές τους είναι ρ =1 g/mL.
• H ειδική θερμοχωρητικότητα των αραιών υδατικών διαλυμάτων είναι c = 1 cal /g .grad
όπου grad ισοδυναμεί με οC ή Κ.
• 1kcal = 4,18kJ.
• Τα ισχυρά οξέα όταν αντιδρούν με ισχυρές βάσεις διίστανται πλήρως σε ιόντα και η μόνη
αντίδραση που γίνεται κατά την εξουδετέρωση είναι:
H+ (aq)+ OH -(aq) → H2O(l)
όπου η πρότυπη ενθαλπία εξουδετέρωσης θεωρείται περίπου σταθερή ΔΗ0n = -57,1kJ
ενώ κατά την εξουδετέρωση ασθενούς βάσης με ισχυρό οξύ ή αντίστροφα μέρος της
εκλυόμενης ενέργειας δαπανάται για τον ιοντισμό του ασθενούς ηλεκτρολύτη,
άρα ΔΗ0n<-57,1 kJ.
ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ
Ποτήρια από αφρώδες πλαστικό (4) Στερεό NaOH
Ποτήρια ζέσεως (4) των 500mL Διάλυμα NaOH 0,5Μ
Ογκομετρικοί κύλινδροι 100mLκαι 200mL Διάλυμα HCl 0.5M
Θερμόμετρο με υποδιαιρέσεις 0,1 οC (0-100 οC) Διάλυμα αμμωνίας NH3 0.5M
Ζυγός ακρίβειας δύο δεκαδικών Απιονισμένο νερό
Γυάλινη ράβδος ανάδευσης
4
Απορροφητικό χαρτί
Ονοματεπώνυμο: ..............................................
Φύλλο εργασίας 1 Τμήμα: ................. Ημερομηνία: ....................
Πειραματική διαδικασία
• Γεμίζουμε με 100 mL απιονισμένο νερό τον ογκομετρικό κύλινδρο και στη συνέχεια τα
μεταφέρουμε στο πλαστικό ποτήρι.
• Μετράμε τη θερμοκρασία (Τ1) του νερού με το θερμόμετρο και την καταγράφουμε στον
πίνακα 1.
• Ζυγίζουμε 2 γραμμάρια στερεό υδροξείδιο του νατρίου (NaOH) και τα ρίχνουμε στο
ποτήρι με το νερό, αναδεύοντας ήπια με τη γυάλινη ράβδο, μέχρι να διαλυθούν τελείως.
• Μετράμε τη μέγιστη θερμοκρασία (Τ2) του διαλύματος, όσο πιο γρήγορα γίνεται, και την
καταγράφουμε στον πίνακα 1.
• Τέλος συμπληρώνουμε τον πίνακα 1 παρακάτω και απαντάμε τις ερωτήσεις που
ακολουθούν.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
Αρχική θερμοκρασία νερού Τ1 = ………… οC
Τελική θερμοκρασία (H2O+NaOH) Τ2 = ........…… οC
Μεταβολή θερμοκρασίας ΔΤ = Τ2 – Τ1 = ………… οC
Μάζα 100mL νερού m = ……….. g
Θερμότητα διάλυσης 2g ΝaOH q = mcΔΤ = ………….... kcal
moles ΝaOH (Mr = 40 ) n = m/Mr =
Ενθαλπία διάλυσης ΝaOH (kcal/mol ) ΔΗ1=ΔΗsol = q/n =…….kcal/mol
Ενθαλπία διάλυσης ΝaOH (kJ/mol ) ΔΗ1=ΔΗsol = q/n =…….kJ/mol
Ερωτήσεις
Αν διπλασιάσουμε τη μάζα του στερεού NaOH που διαλύουμε στο νερό:
• Πόση θα είναι η θερμότητα (q) που απελευθερώνεται;
5
________________________________________________________________
ΕΚΦΕ Β’ Ανατολικής Αττικής
Ονοματεπώνυμο: ..............................................
Φύλλο εργασίας 2 Τμήμα: ................. Ημερομηνία: ....................
Πειραματική διαδικασία
• Γεμίζουμε με 100mL υδροχλωρικό οξύ (HCl 0.5M) τον ογκομετρικό κύλινδρο και στη
συνέχεια τα μεταφέρουμε στο πλαστικό ποτήρι.
• Μετράμε τη θερμοκρασία (T1) του διαλύματος με το θερμόμετρο και την καταγράφουμε
στον πίνακα 2.
• Ζυγίζουμε 2 γραμμάρια στερεό υδροξείδιο του νατρίου (NaOH) και τα ρίχνουμε στο
ποτήρι με το διάλυμα του υδροχλωρικού οξέος (HCl), αναδεύοντας ήπια με τη γυάλινη
ράβδο, μέχρι να διαλυθούν τελείως.
• Μετράμε τη μέγιστη θερμοκρασία (Τ2)του τελικού διαλύματος και την καταγράφουμε
στον πίνακα 2.
• Τέλος συμπληρώνουμε τον πίνακα 2 παρακάτω.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
Αρχική θερμοκρασία διαλύματος HCl Τ1 = ………… οC
Τελική θερμοκρασία διαλύματος Τ2 = ………… οC
Μεταβολή θερμοκρασίας ΔΤ = Τ2 – Τ1 = ………… οC
Μάζα 100mL διαλύματος HCl m = ………….. g
Θερμότητα χημικής αντίδρασης q = mcΔΤ = ………….... kcal
moles ΝaOH (Mr = 40 ) n = m/Mr =
Ενθαλπία εξουδετέρωσης ΝaOH (kcal/mol) ΔΗ2 = ΔΗ2n = q/n =…..… kcal/mol
Ενθαλπία εξουδετέρωσης ΝaOH (kJ/mol) ΔΗ2 = ΔΗ2n = q/n =…..… kJ/mol
6
________________________________________________________________
ΕΚΦΕ Β’ Ανατολικής Αττικής
Ονοματεπώνυμο: ..............................................
Φύλλο εργασίας 3 Τμήμα: ................. Ημερομηνία: ....................
Πειραματική διαδικασία
• Γεμίζουμε με 100mL υδροχλωρικό οξύ (HCl 0.5M) τον ογκομετρικό κύλινδρο και στη
συνέχεια τα μεταφέρουμε σε ένα ποτήρι.
• Βυθίζουμε το θερμόμετρο στο διάλυμα και περιμένουμε 1-2 λεπτά μέχρι να αποκτήσει τη
θερμοκρασία δωματίου (T1) την οποία καταγράφουμε στον πίνακα 3.
• Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία με το διάλυμα του καυστικού νατρίου (NaOH 0.5M)
περιμένοντας μερικά λεπτά μέχρι να αποκτήσει και αυτό τη θερμοκρασία δωματίου (T1).
• Στη συνέχεια ρίχνουμε το διάλυμα του NaOH στο ποτήρι με το HCl και αναδεύουμε το
διάλυμα ήπια με τη ράβδο ανάδευσης.
• Μετράμε τη μέγιστη θερμοκρασία (T2) του τελικού διαλύματος και την καταγράφουμε
στον πίνακα 3.
• Τέλος συμπληρώνουμε τον πίνακα 3 παρακάτω.
ΠΙΝΑΚΑΣ 3
Θερμοκρασία HCl(aq)= Θερμοκρασία ΝaOH(aq) T1 = ………οC
Τελική θερμοκρασία διαλύματος T2 = ……… οC
Μεταβολή θερμοκρασίας ΔΤ = T2 – T1 = ...…… οC
Όγκος διαλύματος V = …….. mL
Ολική μάζα διαλύματος m = …….. g
Θερμότητα χημικής αντίδρασης q = mcΔΤ = …….... kcal
moles ΝaOH = moles HCl n =cV=...….moles (c=συγκέντρωση)
Ενθαλπία εξουδετέρωσης (kcal/mol) ΔΗ3=ΔΗ3n =q/n=……… kcal/mol
Ενθαλπία εξουδετέρωσης ( kJ/mol) ΔΗ3=ΔΗ3n=q/n=……… kJ/mol
Ερωτήσεις
• Ακολουθούν οι τιμές των μεταβολών ενθαλπίας το νόμο του Hess;
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
7
________________________________________________________________
ΕΚΦΕ Β’ Ανατολικής Αττικής
Υπολογισμός της Eνθαλπίας Eξουδετέρωσης διαλύματος NH3 με διάλυμα HCl
NH4+(aq) + ΟΗ - (aq) + H+(aq)+ Cl -(aq) → NH4+(aq) + Cl-(aq) + H2O
ΔH4 = ΔH4n = (-kcal/mol) ή (-kJ/mol)
Ονοματεπώνυμο: ..............................................
Φύλλο εργασίας 4 Τμήμα: ................. Ημερομηνία: ....................
Πειραματική διαδικασία
• Γεμίζουμε με 100mL υδροχλωρικό οξύ (HCl 0.5M) τον ογκομετρικό κύλινδρο και στη
συνέχεια τα μεταφέρουμε στο πλαστικό ποτήρι.
• Βυθίζουμε το θερμόμετρο στο διάλυμα και περιμένουμε 1-2 λεπτά μέχρι να αποκτήσει τη
θερμοκρασία δωματίου (T1) την οποία καταγράφουμε στον πίνακα 4.
• Γεμίζουμε με 100mL αμμωνία (NΗ3 0.5M) τον ογκομετρικό κύλινδρο και περιμένουμε
μερικά λεπτά μέχρι να αποκτήσει και αυτό τη θερμοκρασία δωματίου (T1).
• Στη συνέχεια ρίχνουμε το διάλυμα της NΗ3 στο ποτήρι που περιέχει το διάλυμα του HCl
και αναδεύουμε ήπια με τη ράβδο ανάδευσης.
• Μετράμε τη μέγιστη θερμοκρασία (Τ2) του τελικού διαλύματος και την καταγράφουμε
στον πίνακα 4.
• Τέλος συμπληρώνουμε τον πίνακα 4 παρακάτω.
ΠΙΝΑΚΑΣ 4
Θερμοκρασία HCl(aq)= Θερμοκρασία NΗ3(aq) Τ1 = ………οC
Τελική θερμοκρασία διαλύματος Τ2 = ……… οC
Μεταβολή θερμοκρασίας ΔΤ = Τ2 – Τ1 = ...…… οC
Όγκος διαλύματος V = …….. mL
Ολική μάζα διαλύματος M = …….. g
Θερμότητα χημικής αντίδρασης Q = mcΔθ = …….... kcal
moles NΗ3 = moles HCl N =cV =…moles (c=συγκέντρωση)
Ενθαλπία εξουδετέρωσης (kcal/mol) ΔΗ4=ΔΗ4n =q/n=……… kcal/mol
Ενθαλπία εξουδετέρωσης (kJ/mol) ΔΗ4=ΔΗ4n =q/n =…………… kJ/mol
Ερώτηση
Na συγκρίνετε την τιμή της ενθαλπίας εξουδετέρωσης του διαλύματος της αμμωνίας με το
διάλυμα του υδροχλωρικού οξέος (φύλλο εργασίας 4), με την ενθαλπία εξουδετέρωσης του
διαλύματος του καυστικού νατρίου (φύλλο εργασίας 3) και να αιτιολογήσετε τη διαφορά.
8
________________________________________________________________
ΕΚΦΕ Β’ Ανατολικής Αττικής
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ