AKP 1 13 qershor 2012

REPUBLIKA E SHQIPRIS
MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCS
AGJENCIA KOMBTARE E PROVIMEVE


P R O V I M I I L I R I M I T P R O V I M I I L I R I M I T P R O V I M I I L I R I M I T P R O V I M I I L I R I M I T

SESIONI I

E mrkur, 13 qershor 2012 Ora 10.00

Lnda : Gjuh shqipe

Udhzime pr nxnsin

Testi n total ka 25 pyetje.
Trembdhjet pyetje jan me qarkim.
Dymbdhjet pyetje jan me zhvillim.
Prgjigjet e t gjitha pyetjeve do t shkruhen n fletore.
Pr pyetjet me alternativa do t shkruani n fletore numrin e pyetjes dhe shkronjn q i prgjigjet alternativs
s sakt.
Pr pyetjet me shtjellim do t shkruani numrin e pyetjes dhe posht saj t gjith prgjigjen q do t jepni.
Pikt pr seciln pyetje jan dhn prbri saj.
Koha pr zhvillimin e krkesave t testit sht 2 or e 30 minuta.


PJESA I

Lexoni pjesn e mposhtme, pastaj prgjigjuni pyetjeve q vijojn.

Ndotje

N uturimn e pafundme t motorve mbi rrugt e helmatisura, natyra mbijeton ve me mundim. Domosdo kopshti mbetet kopsht i
bukur, i mbjell q prej nj shekulli, dhe gjigantt q e popullojn, tejlartsojn ende, shum prsipr nesh, floknajn e tyre t dendur
gjethore. Me gjith naftn dhe vajin e makinave, prap mbetet i mjaftueshm jargavani q parfumos ajrin.
Mirpo kopshti, q i bn zap duhmat e rrugs, nuk mund t bj asgj pr t mbrojtur qetsin e nats. Mbrm, m hipi n kok t
rrija e t dgjoja srish kngn e bilbilit. Nuk doja kurrsesi t vija gjum n sy pa dgjuar bilbilin. or edhe pse ndenja deri von, lumi i
motorve nuk rreshti n rrjedhn e vet. N nj ast ndrprerjeje, m!u duk sikur diktova n ajr dy notat e para luhatse t bilbilit, t "ilat i
mbuloi uturima e nj kamioni. Mjeti vrtet u largua, po zogu heshti, ndoshta prgjithmon. #rfllima e nats nuk ndihej. $shte nj heshtje
varri.
%hum m pas, gjithnj i zgjuar, u ngrita e u prkula mbi dritare, n humnern kundrmuese. Nj motor gjmoi, jo nga ana e rrugs,
por posht yjeve. &t mbrmje s!qenka e thn q un t dgjoj bilbilin...
'sht e pamundur t!i vihet n ndihm natyrs s dhunuar dit e nat n t gjitha rrugt, madje edhe n ato t qiellit, toks s
prdhosur, t dnuar me mbiprodhim kimik, me barkun e ar nga krkuesit dhe aty ku mendohej se ishte e mbrojtur m s miri...
(ashm, dihet q vetm ne jemi n gjendje t vrasim natyrn. Nuk e kam fjaln ktu pr shkatrrimin nga nj luft atomike. )skush
nuk mund ta mohoj q njeriu tashm e zotron kt pushtet. o edhe pse frika i pengon kombet t shpalosin for"at shkatrrimtare q
ato zotrojn, un i bj vetes pyetjen* ) do t rreshtin nj dit njerzit duke vrar natyrn, duke e asgjsuar pak e nga pak, jav pr jav,
dit pr dit, nat pr nat+ (ashm, llojet shtazore jan n zhdukje e sipr. &andrrat nuk arrijn m t ushqejn zogjt. eshqit e
helmatisur ngordhin n ujrat e ndotura. ,dhe vet deti...


1. &ur autori thot gjigantt q e popullojn -paragrafi $. nnkupton* 1 pik
). pemt e larta/ 0. shkurret n oborr/
1. njerzit e rritur/ D. krijesat magjike t prrallave.



AKP 2 13 qershor 2012

2. N "iln prej alternativave t mposhtme gjuha e prdorur nga autori bhet m emo"ionale dhe figurative+ 1 pik
). Nj motor gjmoi, jo nga ana e rrugs, por posht yjeve.
0. eshqit e helmatisur ngordhin n ujrat e ndotura.
1. Domosdo kopshti mbetet kopsht i bukur, i mbjell q prej nj shekulli.
D. (oks s prdhosur, t dnuar me mbiprodhim kimik, me barkun e ar nga krkuesit.

3. as le2imit t ksaj pjese, le2uesi arrin n prfundimin se* 1 pik
). autori dshiron q t jetoj n nj vend tjetr.
0. autori konstaton dmin q njeriu i ka shkaktuar natyrs.
1. autorit vuan nga pagjumsia e shkaktuar nga zhurmat e qytetit.
D. autori po planifikon nj veprimtari pr t!i ardhur n ndihm natyrs.

4. N paragrafin e dyt, qllimi i rikthimit prapa n koh sht br nga autori* 1 pik
). pr t prshkruar oborrin n detaje. 0. pr t treguar sa shum makina ka nj qytet.
1. pr t shpjeguar pamundsin e gjetjes s qetsis. D. pr t prshkruar knaqsin q shkakton knga e bilbilit.

5. 1ila nga alternativat e mposhtme shfaq m mir qndrimin e autorit n lidhje me marrdhniet e ndrsjella midis shoqris
dhe natyrs+ 1 pik
). Me gjith naftn dhe vajin e makinave, prap mbetet i mjaftueshm jargavani q parfumos ajrin.
0. %hum m pas, gjithnj i zgjuar, u ngrita e u prkula mbi dritare, n humnern kundrmuese.
1. Mirpo kopshti, q i bn zap duhmat e rrugs, nuk mund t bj asgj pr t mbrojtur qetsin e nats.
D. ) do t rreshtin nj dit njerzit duke vrar natyrn, duke e asgjsuar pak e nga pak, jav
pr jav, dit pr dit, nat pr nat+

6. %fondi i ksaj pjese krijon edhe gjendjen shpirtrore t autorit, e "ila sht* 1 pik
). optimiste n lidhje me t ardhmen. 0. e dshiruar pr nj streh larg qytetrimit.
1. e shqetsuar pr t ardhmen e natyrs. D. nervoze nga aroma e pakndshme e nafts dhe e vajit.

7. %i do t ndryshonte kjo pjes nse do t shkruhej nga kndvshtrimi i nj personi tjetr objektiv, n vetn e tret+ 1 pik
). )jo do t kishte nj prmbajtje m pak emo"ionale.
0. )jo do t prmbante m pak detaje n lidhje me natyrn.
1. )jo do t prfshinte m shum informa"ion n lidhje me autorin.
D. )jo do t fokusohej m shum n t tashmen se n t shkuarn.

8.
a. $ gjith paragrafi i par dhe i dyt ndrtohet mbi bazn e kontrasteve. 3buloni nj t till dhe shpjegoni prfytyrimin
q ju krijon. 2 pik
b. $dentifikoni, n fragmentin e dhn, dy shembuj q autori prdor pr t dshmuar dminq njerzimi i ka sjell
natyrs. 2 pik
c. %hpjegoni si lidhet titulli i ksaj pjese me prmbajtjen e saj. 1 pik


PJESA II

Lexoni pjesn e mposhtme, pastaj prgjigjuni pyetjeve q vijojn.

Luani

M n fund, kur voglushja u ndal, ndodheshim n nj prrua t that, n an t t "ilit kishte "a gardhe t dendura e t rregullta, si
mure. atri"ia mbajti vesh gjat, pastaj pr"aktoi drejtimin e ers dhe m tha me z t ult*
4 Mos luaj nga vendi5 Nuk duhet t dgjohet as frymmarrja, derisa t thrras un. &i kujdes5 'sht shum e rrezikshme.
$sha i vetm n mes t asaj heshtjeje t thell n tokn e egr t )friks, pran ekuatorit, ndrkoh q dielli tashm ishte n zenit
dhe ajri dridhej i tri nga n2ehtsia.
$sha i vetm dhe kisha humbur n labirintin e 2hungls, pa mundur q t gjeja ndonj rrug q t m lidhte me botn e njerzve/ isha
plotsisht n dorn e nj voglusheje q sapo kishte humbur n shkurre.
Nuk ishte frika ajo q m shkaktonte n trup ato drithrima q sa vinin m shtoheshin. 6se, n ishte frik, ishte ndryshe nga ajo e
zakonshmja. 7n dridhesha, sepse do sekond q kalonte, m afronte me nj takim t pabesueshm pr nj qenie njerzore.
Dridhesha sepse, nse parandjenja nuk m gnjente...
$sha n ethe. #rika vrtet po m shtohej, por ai ishte asti m i lumtur i jets sime.
Nj e qeshur e mrekullueshme fmijrore tinglloi si kmbanz e art n heshtjen e shkurrnajs. or e qeshura q e pasoi, ishte
edhe m e mrekullueshme. %epse ishte tamam e qeshur. Nuk gjeja fjal apo shprehje pr ta prshkruar at hungrim t fort e
baba2hane, at gzim aq t mendur.
(ani t dyja t qeshurat 4 kmbanza dhe vrumbullima*4 prziheshin me njra4tjetrn. &ur pushuan, dgjova atri"ian t m thrriste.

AKP 3 13 qershor 2012

as gardhit ndodhej nj hapsir e gjer me barra t kositura. N "ep t saj ngrihej nj pem jo shum e lart, me "a deg t
trasha q formonin nj si adr gjigante. N hijen e saj, me kokn e kthyer nga un, qndronte shtrir nj luan. $shte nj luan i vrtet, me
nj for" t llahtarshme dhe me nj krif t dendur, qimet e s "ils i prhapeshin mbi turirin e shtrir prtok.
N mes t gjymtyrve t prparme dallova atri"ian, q zbavitej duke luajtur me kthetrat e tij. %hpinn e kishte mbshtetur te
kraharori i bishs s madhe. Me njrn dor rrmonte n krifn e tmerrshme.
ra, ai ishte &ingu i famshm5 Mbreti &ing5


&jo ishte e vetmja gj q munda t mendoja n at ast. &isha ngrir i tri.
8uani ngriti kokn dhe hungriu. M pa. Ndihesha i plogt dhe nuk gu2oja t bja asnj hap prpara. Me njrn dor atri"ia i
trhoqi fort krifn, ndrsa me tjetrn zuri t!i frkonte bishs turirin te pjesa e syve. Ndrkoh i thoshte me z t mbl*

4 9etsohu, &ing5 %!ka asgj te keqe5 Na ka ardhur nj mik i ri. Nj mik, &ing5 &ing5 Nj mik... Nj mik5
0ishti kr"nues nuk u prplas m. :ungrima, pak nga pak, u shua.
4 0j nj hap prpara5 ; m tha me nj z t but.
7 binda. 8uani nuk lvizte, por nuk m!i ndante syt. 0ra dhe nj hap tjetr. Ndrkaq, po ta shtrija krahun, mund ta prekja luanin.
4 Dorn, shpejt5 ; tha atri"ia. astaj i prkdheli ballin luanit te pjesa e syve dhe m urdhroi*
4 #rkoja qafn5
0ra si m tha.
; M shpejt, m fort5 ; m urdhroi vajza.
8uani shtriu pak turirin pr t m marr er, pastaj gogsiu dhe mbylli syt. atri"ia e uli dorn. 7n vazhdoja ta frkoja me for"
lkurn e ashpr. &ingu nuk lvizte.
4 N rregull, tani u bt miq5 ; tha atri"ia. (ani ai ta njeh ern, lkurn, zrin...gjithka. Mund t ulemi e t bisedojm.
8uani ktheu kokn nga un. M hetoi me vmendje. )ther, ndrkoh q ast pas asti frika po m largohej, i shtangur le2ova n
vshtrimin q luani i madh i &iliman2haros kishte ngulur mbi mua, "a shprehje q i prkisnin spe"ies sime, si* kureshtja, padjallzia,
dashamirsia, bujaria e t fuqishmit.
4 <do gj po shkon pr bukuri, gjithka sht n rregull5 ; thoshte atri"ia duke knduar me z t ult.
Ndrkaq, nuk i drejtohej m &ingut/ zri q kndonte, ishte n harmoni me botn. Nj bot q nuk njihte pengesa dhe q s!kishte
nevoj pr ndrmjets dhe q, me ndrmjetsin e atri"ias, po bhej dhe e imja. N zgrip t nj lumturie ku ndjenja e siguris s!kishte
m vend, po zbuloja i lemerisur nj keqkuptim q prej kohsh s!mbahej mend. )frsia e vendosur mes luanit dhe njeriut tregonte se ata
nuk i prkisnin m dy mbretrive t veanta, t ndaluara pr njra4tjetrn, po ashtu t vendosura pran e pran, ato ishin shkrir n nj t
vetme, t t gjitha krijesave.
$ magjepsur dhe gjysm i vetdijshm pr ato q bja, u prkula drejt turirit t mbretit dhe, si bri pak m par atri"ia, me
majn e thoit i "ika leht trekndshin e gshtenjt q i ndante syt e mdhenj t art. Nj drithrim e leht e prshkoi krifn e &ingut.
0uzt e varura e t trasha u drodhn. =oja u hap dhe i shklqyen dhmbt e tmerrshm.
4 a shiko5 a shiko5 ; tha atri"ia. 4 )i po ju buzqesh5

*Vrumbullim ulrim, gumzhim, buim

9. N fjalin* Ndihesha i plogt dhe nu guxoja t bja asnj hap prpara, fjala i plogt ka kuptimin* 1 pik
). i trembur/ 0. i lemerisur/
1. i pasigurt/ D. i ngatht.

1. N kt pjes spikat nj kontrast i fuqishm. 1ila nga iftet e mposhtme t fjalve jep n mnyr figurative thelbin e tij+ 1 pik
). kmbanza 4 vrumbullima/ 0. t dendura 4 t rregullta/
1. pem e lart ; deg t trasha/ D. tok e egr ; ajr i n2eht.

11.
a. r far e paralajmron voglushja autorin e historis n fillim t ksaj pjese+ rse e bn ajo kt+ 2 pik
b. 1ili sht raporti q atri"ia ka me luanin+ $dentifikoni dy shembuj q ilustrojn kt raport. 3 pik

12.
a. se autori mendon se taimi q mund t ndodh sht i pabesueshm pr nj qenie njerzore+ 1 pik
b. 1ili sht prfytyrimi q krijoni pr atri"ian+ rgjigjen tuaj mbshteteni me dy shembuj t marr nga historia. 3 pik

13.
a. )utori zbulon se ka nj keqkuptim t madh midis mbretris s kafshve dhe asaj t njeriut. 1ili sht ky keqkuptim dhe
far e shtyn at t mendoj ndryshe+ 2 pik
b. #ormuloni me fjalt tuaja nj ide q pr"illet prmes ksaj historie. 1 pik
". ) mendoni se nj lidhje e till, mes njeriut dhe luanit, si n kt histori, mund t ndodh edhe n jetn reale apo e gjitha
kjo mbetet thjesht nj histori q e ndeshim vetm npr libra+ %hpjegoni mendimin tuaj. 2 pik


AKP 4 13 qershor 2012

PJESA III

14. #jala i pabesueshm sht* 1 pik
). e thjesht/ 0. e prbr/
1. e prngjitur/ D. e prejardhur.

15. #olja prhapeshin sht* 1 pik

). n kohn e tashme t dftores, forma joveprore/
0. n kohn e pakryer t dftores, forma veprore/
1. n kohn e pakryer t dftores, forma joveprore/
D. n kohn e tashme t dftores, forma veprore.

16. !"eni mbiemrin n fjalin e mposhtme dhe treg#ni n !shkall sht ai. 2 pik

Nj e qeshur tinglloi si mbanz n heshtjen e shurrnajs, por e qeshura q e pasoi, ishte edhe m e mreullueshme.

17. N !gjini sht emri i nnvizuar n fjalin e mposhtme+ 1 pik

! gjeja nj rrug q t m lidhte me njerzit.
18. <!pjes ligjrate jan fjalt e nnvizuara n fjalin e mposhtme+ 2 pik

! dyja t qeshurat prziheshin me njra"tjetrn.

19. =jeni kryefjaln n kt fjali* 1 pik

N hijen e saj, me on e thyer nga un, qndronte shtrir nj luan.

2. N fjalit e mposhtme g"eni kallzuesin q lidhet me kryefjaln ne dhe treg#ni llojin e tij. 2 pik
- N rregull, tani u bt miq, " m tha #atri$ia. Ne tani mund t bisedojm si miq.

21. !"eni nj kundrinor n fjalin e mposhtme dhe treg#ni llojin e tij. 2 pik

#astaj i prdheli ballin luanit te pjesa e syve.

22. 1ili sht funksioni i forms s pashtjelluar n fjalin mposhtme+ 1 pik

" %do gj po shon pr buuri, gjitha sht n rregull& thoshte #atri$ia due nduar me z t ult.

23. #jala e nnvizuar n fjalin* >'n ndihesha i plogt dhe nu guxoja t bja asnj hap prpara( kryen funksionin e* 1 pik

). rrethanorit t mnyrs/ 0. pr"aktorit/
1. pr"aktorit kallzuesor t kryefjals/ D. pr"aktorit kallzuesor t kundrinorit.

24. $ark#ni fjalin e prbr dhe treg#ni llojin e saj. 2 pik

). $sha i vetm, n mes t asaj heshtjeje t thell n tokn e egr t )friks, pran ekuatorit.
0. $shte nj luan i vrtet, me nj for" t llahtarshme dhe me nj krif t dendur.
1. 8uani shtriu pak turirin drejt meje pr t m marr er.
D. N "ep t saj ngrihej nj pem jo shum e lart, me deg q formonin nj si adr gjigante.

25. T shkruajm

8ibrat, kngt dhe filmat kan nj kuptim shum t madh pr njerzit. %hpesh ato shkaktojn emo"ione kaq t fuqishme, sa ndihemi sikur
jemi nj prej personazheve. Ndonjher librat, kngt dhe filmat na bjn t mendojm rreth jets n nj mnyr t ndryshme nga !kemi
menduar m par.

Mendoni pak rreth ktyre q le2uat m sipr dhe shpjegoni se si nj libr, nj ng apo nj )ilm mund t et ndiim n jetn ton.
6 pik
-Mund t shkruani edhe vetm pr njrn prej tyre..