UVOD U BIOKEMIJU

III. godina preddiplomskog studija kemije

doc.dr.sc. Mila Radan

Cilj biokemije:-razumijevanje strukture, organizacije i funkcioniranja

ive tvari na molekularnom nivou
Biokemiari koriste fizikalne i kemijske principe kako bi razumjeli
procese na molekularnom nivou
Osnovni biokemijski principi su zajedniki za sve ive organizme

biokemijsko jedinstvo
podloga je za bioloke
raznolikosti
svi organizmi su izgraeni od
slinih biomolekula

Kako biokemija utjee na nae ivote?

Medicina
Agronomija
Industrija
Ekologija

Glavna podruja biokemije

Struktura i funkcija biolokih makromolekula
Metabolism anaboliki i kataboliki procesi
Molekularna genetika Kako se ivot replicira. Regulacija sinteze
proteina

ivot prije biokemije

vitalizam: stav da supstance i procesi vezani za ive organizme
ne podlijeu djelovanju poznatih fizikalno kemijskih zakona
Potvrda vitalizma:
1)
2)

Jedino ive tvari imaju vii stupanj kompleksnosti

Jedino ive tvari uzimaju, transformiraju i koriste energiju iz
svog okolia

1) Zabluda
WHLER F. (1828.)-urea -sinteza iz amonij cijanata

Amonijev
cijanat

Urea/
Karbamid

2) Zabluda
Braa BUCHNER (1897.) -alkoholno vrenje (ekstraktom iz uginulih gljivica)pokusi in vitro
Bioloka kataliza- posljednje uporite vitalista
smatralo se da je struktura enzima presloena da bi se mogla
opisati kemijskim terminom
SUMNER (1926.) kristalizacija enzima ureaze

Razvoj biokemije
FLEMMING (1875.)-kromosomi, 1902. identificirani kao
genetski materijal
Mendel-sredinom 19.st. ideja o genu
1900. smatrali su da se geni nalaze u kromosomima koji se
sastoje od proteina i nukleinskih kiselina, smatralo se da su
jedino proteini dovoljno sloene strukture da bi nosile genetsku
informaciju
1953. Watson i Crick- dvostruka uzvojnica DNA
Razvoj molekularne biologije
elektronski mikroskop i difrakcija X-zrakama

Organizacija ivota
elementi
jednostavni organski spojevi (monomeri)
makromolekule (polimeri)
supramolekularne strukture
organele
stanice
tkiva
organi

Kemijski elementi ive tvari

Makroelementi:

ELEMENT
Kisik
Ugljik
Vodik
Duik

%
63
25,2
9,5
1,4

Oligoelementi: P, Na, Ca, Cl, Mg, S, K

Mikroelementi, esencijalni za sve organizme: Fe, Cu, Co, Mn, Zn
Esencijalni za neke organizme V, Cr, Mo, B, Al, Ga, Sn, Si, As,
Se, I,

MAKROMOLEKULA

GRAEVNE
MOLEKULE
MONOMERI

POLIMERI

STANINA
ULOGA

LIPIDI

masne kiseline
glicerol
kolesterol

fosfolipidi

graa membrana,
zaliha goriva,
posrednici

POLISAHARIDI

monosaharidi
(npr.- D-glukoza)

celuloza

stanini zid,
zaliha goriva

PROTEINI

20 aminokiselina

proteinski
kompleksi

bioloki katalizatori
strukturni elementi,
branitelji, nosai i dr.

NUKLEINSKE
KISELINE

nukleotidi

DNA

kromosomi, nasljedna
tvar,
biosinteza proteina

IVA STANICA
STANICE, ORGANELI I MEMBRANE
Stanice su osnovne graevne jedinice ivih organizama,
jedinice ivota
Razlikom u strukturi definirane su dvije glavne skupine
stanica:
- prokariotske
- eukariotske

Prokariotska Stanica

Raspodjela biomolekula u stanici

Stanina raznolikost

Graa stanice

Monomeri, polimeri
Biomolekule su svrhovite grae
- sadre i prenose informacije
- obavljaju velebnu kemiju metabolizma
- podeavaju brzine reakcije
- nadziru i koordiniraju sve procese
Biokemija se odvija putem kontroliranih i koordiniranih reakcija
funkcionalnih skupina

Kemijske veze
Tip veze
kovalentne veze
Ionska
H-veza
Hidrofobne interakcije
van der Waals

kJ/mole
350 - 400
40 - 200
2 - 20
3 -10
0.4 - 4

Kovalentne veze

Vani spojevi, funkcionalne skupine

http://theworldofbiochemistry.wordpress.com/books/