E - Marketingu

Hyrje
Aktivitetet e marketingut po transferohen shum shpejt si rezultat i prdorimit t
teknologjis informative dhe teknologjis se rrjetave, kurse marketingu po merr nj
kuptim shum m t gjer se n t kaluarn e afrt kur nnkuptonte vetm shitjn e
produkteve dhe shrbimeve.
Shprehja marketing elektronik paraqet nj emrtim t prbashket pr t gjitha llojet e
marketingut n internet, pra sht bashksi e aktiviteteve t cilat kan pr qllim shitjen e
produkteve dhe shrbimeve konsumatorve t caktuar duke prdorur internetin dhe
shrbimet online.
Marketingu elektronik paraqet nj proces t promovimit online t mallrave dhe
shrbimeve nprmjet internetit dhe vnien e kontakteve me blersit ekzistues ose
blersit potencial.
Q nga viti 1995 e kndej n arqet ekonomike dhe t ndrmarrsve shpeshher
theksohet termi afarizm elektronik. Afarizmi elektronik sht form bashkohore e
organizimit t afarizmit e cila nnkupton aplikimin intensiv t teknologjis informative
posaqerisht t internetit. Afarizmi elektronik sot ka rndsi t madhe dhe paraqet formn
m bashkohore t organizimit t bizneseve q jan t orientuara n pushtimin e tregut dhe
n investime e zgjerim. Padyshim se n kto zhvillime ndikim t fuqishm pati zhvillimi
gjithnj e m t hovshm i teknologjis informative e q mundsoi ndryshime rrnjsore
n mnyrn e organizimit t biznesit. Ky lloj afarizmi mundsoi zhvillimin e modeleve
plotsisht t reja t afarizmit dhe sht mjet shum i rndsishm q qoj n
bashkpunimin e mirfillt ndrmjet ndrmarrjeve.
Afarizmi elektronik sht ndryshe nga e-biznesi sepse e-biznesi i referohet transksioneve
dhe proeseve brenda ndrrmarrjes. Afarizmi elektronike prmes aplikacioneve kye pr
1

komunikim, kordinim dhe kryerjen e transaksioneve elektronike si ishin: posta

elektronike, posta me z, fax-i, shrbimet dixhitale informative, telekoferencat,
videokonferencat dhe kmbimin elektronik i t dhnave e bri internetin kanalin m t
madh shprndars t mallrave, shrbimeve dhe punve menaxheriale. Kjo ndryshoi
ekonomin, tregun, produktet, shrbimet dhe rrjedhn e tyre, segmentimin e tregut,
sjelljen e konsumatorve, punn dhe tregun e puns.
Si rezultat i afarizmit elektronik sot kryhen shum aktivitete:
a) Shitja e t mirave dhe shrbimeve,
b) Tregtia n distanc,
c) Kryerja e transaksioneve financiare-pagesave dhe inkasimeve elektronike,
d) Botimet dhe editimet elektronike.1

Llojet e Afarizmit Elektronik

Zvillimi i word wide web-it u ka mundsuar t gjithve shfrytzimin e thjesht dhe t
leht t internetit dhe qasje n do koh duke krijuar kshtu mundsin pr aplikimin
e tij n t gjitha fushat e afarizmit. Afarizmi elektronik esht drgim elektronik i
informatave, mnyr pr plasmain e produkteve dhe shrbimeve si dhe pagesave
elektronike me an t shfrytzimit t rrjetave kompjuterike dhe rrjetave t tjera t
komunikimit.
Afarizmi me an t rrjetit kompjuterik mund t renditet n njrn nga 5 grupet
themelore varsisht nga pjesmarrsit e afarizmit:
1. Afarizmi i ndrrmarrjes me ndrmarrjen - ang. Business to Business B2B,
2. Afarizmi i ndrmarrjes me konsumatorin - ang. Business to Costomer B2C
3. Afarizmi i konsumatorit me ndrmarrje - ang. Costomer to Business C2B
4. Afarizmi i konsumatorit me konsumatort - ang. Caostomer to Constomer C2C,
5. Tregtia elektronike me celular (m-tregtia)2.
Afarizmi i ndrrmarrjes me ndrmarrjen - eng. Business to Business B2B
1

Dr Zhelko Panian: Informatika afariste pr economist fq. 296

Dr. Suzana Panariti: Menaxhimi i operacioneve fq. 391

N kt lloj afarizmi elektronik kompanit u shesin bizneseve t tjera, kjo prbn

aktualisht segmentin m t madh t afarizmit elektronik. Para prdorimit t internetit
ky lloj biznesi ka qen jo efiient sepse merrte koh, burime por edhe mund pr t
krkuar produktet pr t mnaxhuar blerjet, pagesat pr t siguruar transportin dhe pr
t

marr n fund produktin, pra e gjith kjo krkonte nje angazhim t madh.

Shembulli m i mir i afarizmit t ndrrmarrjes me ndrmarrje sht kompania

Milacromi.Inc. q sht njra prej prodhuesve m t mdhenj botror t
stabilimenteve, pajisjeve dhe plastiks, web-in e saj e shfrytzojn m shume se
100,000 ndrmarrje t vogla dhe t mesme nga e mbar bota.
Afarizmi i ndrmarrjes me konsumatorin - eng. Business to Costomer B2C
N kt lloj afarizmi elektronik kompanit i shesin produktet e tyre konsumatorve,
kjo d.m.th. sht shitje me pakic. Nj ndr shembujt m t njohur t organizimit t
ndrmarrjes me konsumatorin sht libraria virtuale Amazona.com. N fillim kjo
kompani merrej vetm me shitjen e librave por gjat viteve t fundit ka zgjeruar n
mnyr t konsiderueshme veprimtarin por edhe ofertn e vet, sot ajo prveq shitjes
s librave, Amazona.com ka rritur asortimentin e saj t shitjes ku ka prfshir
veshmbathje, kompjuter, multimedia, lojra dhe stabilimente shtepiake. Oferta u
dedikohet kryesisht blersve t fundit kshtu q kompania prmes ueb-it bn t
mundshm, krkimin dhe porositjn e thjesht, pagesa bhet me kartela t ndryshme
kreditore me sigurin dhe privacin e garantuar. M posht mund t shihet se si duket
ueb-faqja Amazona.com

Afarizmi i konsumatorit me ndrmarrje eng. Costomer to Business C2B

Princeline.com sht shembulli i afarizmit t konsumatorit t fundit me ndrmarrjen.
Konsumatori i fundit e shfrytzon vendin n ueb n mnyr q t caktoj dshirat dhe
krkesat e veta pr ndonj shrbim t caktuar turistik, ku prve t gjitha kushteve
tjera konsumatori i fundit cakton edhe mimin t cilin sht i gatshm ta paguaj.
Priceline.com n kt rast sht ndrmjetsues i cili gjen ndrmarrje q mund ti
ofrojn shrbime konsumatorit t fundit dhe si rezultat i gjith ksaj ajo merr nj
prfitim n form provizioni.

Afarizmi i konsumatorit me konsumatort - eng Costomer to Costomer C2C

N kt lloj tregtie konsumatort i shesin njri tjetrit me ndihmn e tregut online dhe
produktet i ofrojn n form t ankandit,ofruesit prpiqen q mallrat e tyre ti shesin me
mimin

m t lart t mundshm kurse qllimi i blersve sht t blej me mime sa ma

t volitshme. Vendi ne web i bashkon dy palt dhe bn t mundshme zhvillimin e

ankandit dhe ofron shrbime ndrmjetsuese gjat pagess dhe dorzimit t mallit.
Tregtia elektronike me celular (m-tregtia)
Tregtia elektronike me celular i jep qasje donjrit n do koh dhe kudo q e prdor
telefonin celular. Rrjete t tilla lidhje, lidhin prdoruesit me internetin psh. Amazona.com
ka nj faqe t pranueshme nga telefoni mobil dhe me rritjen e numrit t telefonave
krkesa pr qasje do t vij gjithmon duke u rritur.

ADMINISTRATA ELEKTRONIKE
Administrata elektronike sht form organizative e shtetit e cila mundson ndrvarsin
midis shtetit, instutucioneve, ndrmarrjeve dhe shfrytzuesve me an t teknologjis
informative. Shteti n afarizmin elektronik operon njsoj si ndrmarrjet n internet.
Afarizmin shteti e realizon n nj nga format:
1. Afarizmi i shtetit me ndrmarrjet - eng.Government to Business G2B
2. Afarizmi i shtetit me konsumatorin e fundit - eng. Government to Citizens G2C
3. Afarizmi i shtetit me administratat e shteteve t tjera - eng.Government to Government
G2G
4. Afarizmi brenda administratsine - eng.Government to Employee G2E
Qllimi i administrats elektronike sht t ofroj nj varg shrbimesh shfrytzuesve t
fundit qofshin ato ndrmarrje apo qytetar si jan: qasje n informata, n dokumente dhe
formular, n bazn e t dhnave online, komunikimet, kontaktet, pjesmarrja n tendere
etj. Prparsia e administrates elektronike sht se ofron shrbime 24 or n dit, 7 dit n
jav pr t gjith t interesuarit. Administrata elektronike ju mundson qasje t gjitha
ndrmarrjeve n t dhnat e nevojshme pr afarizm, lshimin e lejeve dhe dokumenteve
6

t ndryshme po ashtu paraqitjen e tatimeve, bilanceve dhe formularve t tjer q shtetit i

ofrojn mbikqyrje dhe bashkpunim mbi ndrmarrjet. Pr ndrmarrjet qllimi i aplikimit t
internetit n administraten publike sht afarizmi m i efekshm i t punsuarve,
komunikimi dhe bashkpunimi m i mir, shkmbim m i shpejt i dokumenteve, nivel
m i lart i informimit t t punsuarve, prcjellja dhe kontrolli i kryrjes s detyrave ku
rezultatet e arritura shprehn n mnyr direkte ose indirekte.
SHBA-t jan vendi ku jan t zhvilluar t gjitha format e administrats elektronike m
posht po i paraqesim disa prej tyre.
a)

G2C-n shteti e Arizons vazhdimi i regjistrimit t automjeteve bhet online, procesi

zgjat 3-4 min m rast realizohet nj kursmim vjetor prej 1.2 milion dollarsh.
b)

G2G-The General Services Administration-GSA shfrytzon vendin n ueb pr

blerjen dhe shitjen e palujshmrive, pajisjeve dhe automjeteve pr 8300 ndrtesa dhe pr
m tepr se 1 milion nnpuns t administrats publike. Krkesa pr ofertn dhe porosi
bhen n portal, ndrsa n blerje dhe shitje mund t merrnin pjes t gjith ndrmarrjet q
m par regjistrohen si shfrytzues t portalit.
c)

G2G dhe G2E-shteti i Michigenit shfrytzon nj portal unik pr 20 agjensione

shtetrore m

ka

realizohet konsulidimi i 100 000 uebfaqeve, interneti mundson

bashkpunimin e t gjith t punsuarve kurse me aplikimin e formularve online

realizohet nj kursim prej 850 000 dollarsh n vit.3

MODELET E AFARIZMIT ELEKTRONIK

Modeli i afarizmit elektronik sht mnyr n t ciln ndrmarrjet realizojn prfitime me
aplikimin e teknologjive t internetit duke i shfrytzuar prparsit e tij si kanal i
distribuimit.
Modeli i afarrizmit elektronik gjat aplikimit prdor dy qasje:
1. fillestart e plot q afarizmin e vet e mbshtesin vetm n shfrytzimin e
internetit dhe
2. ata q mnyrs tradicionale t afarizmit i shtojn aplikimin e teknologjis
informative.
3

Dr. Vesna Bosil Vukshiq: Teknologjia e informacionit n afarizm fq. 93

Prderisa e para shitjet i bn ekskuzivisht me an t internetit e dyta prveq shitjeve

prmes kanaleve tjera q jan tradicionale e prdorin edhe internetin si shans shtes por
edhe i domsdoshm pr kohn n t ciln po jetojm.
Modelet e afarizmit elektronik mund ti dallojm sipas mnyrs s afarizmit, qllimit dhe
llojit (Rappa, 2003): modeli ndrmjetsues, modeli tregtar, modeli prodhues, modeli i
marketingut, modeli i bashkpunimit etj4.
Duhet t theksojm s kto modele nuk jan statike sepse me koh shumica e tyre
grshetohen n mes vete madje inkorporohen n nj model t vetm andaj nuk sht e
thn q gjithnj t bhet nj klasifikim i till, po ashtu me avancimin e afarizmit
elektronik gjithnj e m tepr po lindin modele t reja por edhe po zhduken disa prej
atyre ekzistuese prandaj duhet t kemi parasysh se afarizmi elektronik sht dinamik dhe
dita dits po bhet ma i avancuar por edhe ma i aplikuar nga t gjith aktert qofshin
instutucione, biznese apo diq tjetr.
Modelet ndrmjetsuese
Roli i modelit ndrmjetsues n afarizm sht se bn t mundur ndrlidhjen e palve t
interesuara, blersit dhe shitsit n rast pala ndrmjetsuese pr do transaksion t
realizuar me sukses arkton nj prfitim n shumicn e rasteve n form provizioni. N
rolin e blersit dhe shitsit mund t gjinden ndrmarrjet, individt por edhe shteti,
karakteristik e ktij modeli sht caktimi dinamik i mimit varsisht nga krkesa dhe
oferta por edhe aftsia negociuese e blersve dhe shitsve, n nj far mnyre ky model
paraqet tregtin elektronike n kuptimin e ngusht sepse perveq blerjes dhe shitjes
prfshin edhe t gjitha elementet e tregut siq jan: negociator, ndrmjetsues, vlersimi,
kontaktimi etj.
Bursa e mallrave sht vendi ku bhet tregtia me t mira matriale. N afarizmin
tradicional hyjn pronart, tregjet dhe bursa ku tregtohet me mall, para apo gjra me
vler, kurse n afarizmin elektronik ktu bhet fjal pr vendet virtual m n ueb ku
zhvillohet tregtia, karakteristik e saj sht se prveq blerjes dhe shitjes ofrohen edhe
shrbime siq jan negocimi, ndrmjetsimi, kontaktimi dhe vlersimi i tregut.

Rappa, 2003

Modeli ndrmjetsues vie n shprehje m s shumti tek ankandet n t cilin marrin pjes
ndrmarrjet, individt por edhe administrata publike si n rolin e shitsit apo t blersit.
Modeli m i popullarizuar i ankandit sht modeli anglez n t cilin marrin pjes nj
shits e shum. Blersit e dregojn porosin elektronike ose i plotsojn formulart
elektronik kur sht ankandi i forms s hapur mund t shihet n ueb mimi m i lart i
ofruar pr nj produkt ndrsa kur sht i forms s mbyllur ofertat nuk bhen publike.
Ankandet publike mund t zgjasin disa dit shpesh caktohet minimumi dhe maksimumi i
kohzgjatjes.
Ankandi m i njohr elektronik sht eBay5 paraqitur n vitin 1995 por prej vitit 1997
pati nj rritje enorme t interesimit t shfrytzuesve kshtu q ne vitin 2000 kishte m
tepr se 19 milion shfrytzues, 1900 t punsuar dhe transaksione t ralizuara ne vler
prej 5,4 milard dollarsh dhe nj ofert prej 265 milion artikuj. Kompania mbshtetet n
at q pr do transaksion prfiton nj provizion dhe n t ardhurat nga shrbimet e
kryera shtes.
Modeli tregtar
shte model t cilin e shfrytzojn tregtart me shumic dhe pakic t cilt dshirojn t
shfrytzojn internetin si kanal t distrubucionit. Dallimi ndrmjet modelit tregtar dhe t
ndrmjetsimit sht se modeli tregtar ka mime fikse prandaj quhet edhe treg elektronik
n kuptimin e gjr pasi n t nuk prfshihen t gjitha funksonet e tregtimit por vetm
blerja dhe shitja. Nese vendi n ueb i takon vetm nj shitsi quhet shitore elektronike
ndrsa nese sht fjala pr ma shum tregtar ather kjo sht qendr elektronike e
shitjes.
N modelin tregtar dallohen dy forma t pagess: modeli i katalogut dhe shitja online.
N modelin e katalogut blersi shfrytzojn ueb-in n zvendsim t katalogut klasik,
porosin e realizon n mnyr tradicionale ose elektronike kurse dergesat dhe pagesat
kryhen n mnyr klasike. N modelin e shitjes online porosia dhe pagesa bhen n
mnyr elektronike ndrsa kur sht fjala pr shrbime dixhitale edhe dorzimi bhet n
mnyr elektronike.
5

Groups.ebay.com

Modeli tregtar ka prjetuar nj rritje t shpejt veqanerisht n gjysmn e dyt t viteve

90-ta por edhe shum kompani falimentuan, deri te kjo erdhi si rezultat i paftsive t tyre
q n afat pagese ti plotsojn porosit e marra t blersve e kjo si rezultat i ndrlidhjes
jo adekuate me furnizuesit, t logjistiks se dobt dhe pamundsis s planifikimit dhe
parashikimit t krkesave.
Modeli prodhues
Ky model sht i ngjajshm me modelin tregtar por dallimi qndron se ktu prodhuesit
dhe blersit jan pjesmarrs t drejtprdrejt, ku prodhuesi merr rolin e tregtarit dhe n
kt mnyr prodhuesi i qaset n mnyr t drejtprdrejt blersit, ku prodhimet apo
shrbimet e veta i shet pa ndrmjetsues me ka arrihet nj mim ma i ult si rezultat i
marzhs tregtare por edhe dorzim i shpejt i produkteve.
Modeli i reklamimit
Modeli i reklamimit sht zgjerim i forms tradicionale t reklamimit, qllimi i t cilit
sht ofrimi i prmbajtjes dhe shrbimeve shfrytzuesve ku n rolin e distributorit
paraqitet vendi n ueb, ku shfrytzuesit mund t gjejn prmbajtjet e dshiruara por edhe
ti shfrytzojn ato. Kto vende n ueb n rastet ma t shpeshta prmbajn edhe porosi
reklamuese t kompanive tjera dhe kshtu realizojn t ardhura nga huazimi i hapsirs.
Ky model lidhet me marketingun elektronik dhe sht mnyr e re e realizimit t
aktiviteteve t marketingut t ndrmarrjes me aplikimin e vazhdueshm t teknologjis
informative dhe komunikimit. Pr kt arsye shfrytzohen forma t ndryshme t
reklamimit elektronik siq jan prfshirja e ueb-faqeve t kompanive n katalogt,
direktoriumet e serviseve pr krkimin e ueb-it, publikimi i informatave n ueb,
promocionet online dhe lojrat shprblyese e shpesh edhe publikimi i porosive
promovuese.

Modeli i bashkpunimit

10

Esht nj lloj i modeli t marketingut, qllimi i t cilit sht blerja e mallrave ose
shrbimeve drejtprdrejt. Bashkpuntort i reklamojn mallrat dhe shrbimet
drejtprdrejt dhe po sa t shfaqet interesi pr ndonj krkes nga ana e blersit i
orientojn n drejtim t prodhuesit, e ky i fundit i jep mbshtetje financiare n prqindje
konform shitjes s realizuar.
SHITJA E T MIRAVE DHE SHRBIMEVE PERSONALE
Nuk dihet me saktsi se kush e dha iden dhe kur pr tregtimin e t mirave dhe
shrbimeve n internet, mirpo kjo nuk sht e rndsishme, e rndsishme sht se jan
br vite t tra q m sukses po bhet nj tregti e till. N fillim ideja ishte mjaft e
thjesht, t shfrytzohet kapaciteti dhe lehtsia e internetit n mnyr q donjri n do
koh dhe n do vend t ket qasje n shfrytzimin e tij sipas dshirs. Si shitsi ashtu
edhe blersi shum hert e kuptuan rndsin q ju ofron interneti n ofrimin pr shitje t
ndonj produkti, sepse kjo bnte t mundur rritjen e informacionit pr nj numr t madh
konsumatorsh potencial nga e gjith bota.
Nj tregtim i till s pari u b me bartjen e datotekave nga nj kompjuter n tjetrin t cilt
ishin larg njri tjetrit n hapsir dhe koh pa vshtirsi t mdha dhe pa humbje t
iformacionit me shpenzime reale, kurse pranusi nga ana tjetr mund t ket prfitime t
shprehura n para. Kshtu ka filluar periudha e shitjes n distanc e programeve
kompjuterike, pastaj edhe e softuerve kompjuterik n kuptimin e plot t fjals, i t
dhnave n fardo forme t programeve kompjuterike dhe dituris njrzore t pasqyruar
n formn e lexueshme pr makinat. Hapi i par i tregtis n distanc ishte shitja e t
ashtuquajturave t mira jo-matriale, intelektuale, ndrsa hapi i dyt ishte shitja e t
mirave klasike q prfshijn t mirat e forta, ndrsa hapi pauses ishte shitja e shrbimeve.
Shitja e t mirave t buta
T mirat e buta mund t dixhitalizohen dhe si t tilla t barten me rrjet telekumunikativ.
Shembuj pr t mira t tilla jan t gjitha informacionet e paraqitura n burim n form

11

plotsisht t ndryshme si jan: tekstet, fotografit, zri, video, programet kompjuterike,

lojrat kompjuterike etj6.
Prmbajtjet prgatiten ashtu si ishin planifikuar kur filloi eksperimentimi pr mundsin
e ndrtimit t rrjetave kompjuterik m qllim q t bartn n distanc, t dhnat e
gjeneruara n kompjuter. Pr kt qllim jan zhvilluar protokolle dhe rregulla n
prputhje me t cilat duhet t bartn me qllim q operacioni t ekzukutohet pa vshtirsi
dhe humbje dhe me nj shkall t lart besueshmrie.N mesin e shum t mirave q u
provuan gjat kohs m cilsori u tregua FTP (eng. File Transfer Protocol) i cili mbijetoi
deri n ditt e sotme me disa modifikime t vogla.
Shitja e t mirave t forta
Kur jemi t shitja e t mirave t forta, vendosja n ueb faqe, krijimi dhe mirmbajtja e
uebfaqes si dhe arktimi i mallit jan pak a shum t ngjajshme me ato t shitjes s t
mirave t buta. Drgimi i mallit prkatsisht distribuimi i ktyre t mirave fizike n nj
shitje elektronike t organizuar mir paraqet t vetmin kontakt t bots virtuale t
internetit dhe t bots n t ciln po jetojm. Duke marr parasysh se interneti sht rrjet
global dhe mund t kt qasje nga e gjith bota fizike pr ndonj ofert elektronike t
ndokujt mund t ket blers potencial nga vende t ndryshme t bots. Duke marr
parasysh se prodhuesi i cili sht edhe shits duht t ket parasysh kt largsi t
mundshme pr drgimin e mallit t porositur, shitsi duhet t organizohet mir n mnyr
q mos ti dmtoj t gjith hapat e ekzekutuar m par. sht e pamundshme q dshirat
e blersve t cilt ndodhen n pjes t ndryshme t bots t realizohen njjt, pr kt
qllim shitsi duhet ti ofrojn blersve opsione t ndryshme pr mnyrn e dergimit t
mallit deri t ata, logjika e njjt vlen edhe ather kur kemi vetm nj blers por ne i
ofrojm produkte t ndryshme, ather varsisht nga malli i porositur blersi zgjrdh
kanalin e distribucionit t mallit.
Si mundsi t shfrytzuara m s shumti pr drgimin e mallrave t forta paraqiten
mnyrat vijuese:
- pranimi personal i mallit nga ana e blersit n lokalet e shitsit,
-t drguarit me drges direkte,
6

Dr. Zhelko Panian: Informatika afariste pr ekonomist fq 298

12

-t druarit me drges postare,

-t drgarit me drges t transportit rrugor, hekurudhor, me anije ose transport ajror,
-t drguarit prmes distributorve t specializuar.7
Prandaj shitsit serioz prmes internetit duhet t bjn t mundur mnyra t ndryshme t
distribuimit t mallit deri t blersit.
Shitja e shrbimeve
Kan kuptimin e njjt sikurse t mirat e buta sepse edhe kto jan jo-matriale, por
dallojn n at se kurrsesi nuk mund t dixhitalizohen, pr kt edhe shitja e tyre ka disa
specifika t veanta.
Klasifikimi i shrbimeve mund t bhet n dy grupe themelore:
- Shrbime me pun (ekzekutuese),
- Shrbime intelektuale.
Shrbimet me pun pr dallim nga ato t dixhitalizuara duhet t prfundohen sipas
marrveshjes dhe nj rezultat i realizuar pr vet pranuesin. Shrbimet intelektuale e kan
kuptimin e bartjes s dijes s njanshme ndrmjet njerzve me nj rezultat t pasigurt
sepse e gjith kjo varet nga disa karakteristika, aftsi mendore dhe faktor tjer psh.
psikologjik apo t vullnetit t marrsit t shrbimeve. Derisa t shrbimet me pun n
qoft s nuk dihet rezultati do t merret si mos kryrje e shrbimit ka nuk do t ndodh
me shrbimet intelektuale.
Shrbimet me pun ekzekutohen por edhe shiten prmes internetit n katr fusha t
veprimtaris afariste:
- n fushn e teknologjis dhe interneti,
- n fushn e turizmit, hoteleris dhe restoranteve,
- n fushn e transportit dhe drgesave dhe
- n fushn e sigurimeve dhe kompensimeve.
Dihet tashm q n internet veprojn shum kompani ku veprimtaria e tyre kryesore sht
ofrimi i shrbimeve pr shfrytzuesit e internetit. N turizm, hoteleri dhe restorante t
nj rndsie t veant jan edhe sistemet kompjuterike pr rezervime n formn ma t
thjesht, kto sisteme mund t shfrytzohen n turizm dhe veprimtarit q lidhen me t.
7

Dr. Zhelko Panian: Informatika afariste pr ekonomist fq 300

13

Sistemet kompjuterike pr rezervime n nj kompani t caktuar detyrimisht duhet t ket

t ndrlidhura online nj numr t madh t subjekteve nga rrethina e saj si jan:
- klientt prkatsisht konsumatort,
- ofruesit e shrbimeve t internetit,
- pikat apo vendet turistike,
- ndrmjetsuesit n veprimtarin turistike dhe
- organet shtetrore dhe administrative.
N dhjet vjarin e fundit krkesat pr sisteme kompjuterike turstike kan shnuar rritje
si nga ana e oferts ashtu edhe t krkess. Duke marr parasysh se sht rritur vllimi i
punve t transportit veenarisht atij ajror por edhe i transporteve tjera kjo ka shpier n
rritjen e mnyrs pr mirmbajtn e ktyre mjeteve, organizimin e udhtimeve,
furniznmeve me karburant, ushqim e pije t gjitha kto pun ju lehen t tjerve pra
kryrsve t shrbimeve.
Shrbimet intelektuale mund t ndahen n dy kategori:
a) N grupin e shrbimeve kshilldhnse
b) N grupin e shrbimeve arsimore.
Shrbimet kshilldhnse kryesisht ofrohen prmes shfrytzimit t ueb-it, posts
elektronike, m njrn an shfrytzuesi krkon kshilla kurse n ann tjetr konsultanti
ia ofron ato n rastin m t shpesht me pages. N rastet m t shpeshta shfrytzuesit
nuk e din se kush sht konsultanti, madje as edhe ku gjendet fizikisht, fushat n t cilat
kan t bjn kto kshilla jan: shndetsore, ushqimore, psikologjike, financiare, e
prdorimit t kompjuterve, hobi etj.
Interneti luajti rol t rndsishm edhe n globlizim para s gjithash n strukturimin e
sistemit t arsimit, koncepti i t msuarit nga distance sot jo vetm q sht tem debati
por sht edhe nj projekt global pr jetsimin e t cilit po punohet n mnyr intensive.
N njrn prej kompanive lider botror t informatiks n Mikrosoft shte inicuar
iniciativa pr themelimin e universitetit virtual global n t cilin do t mund t
regjistrohen kush t deshiroi dhe t msoi far dshiron me metodat q do ti przgjedh
vet.
T msuarit nga distance sht nj mnyr mjaft trheqse si pr vendet e pasura edhe
pr ato t varfra sepse n mnyr t ndjeshme e zvoglojn nevojn pr investime
14

kapitale m infrastruktur, krahas realizimit t rezultateve t njkohshme t rezultateve m

t mira.
Progami per mesim n distanc ju ofron shfrytzuesve t tyre numr t madh t
opsioneve matriale t lndve msimore mund t shprnajn si publikime elektronike
ndrsa ligjeratat mund t mbahen online me mundsi interaksioni n mes nxnsve dhe
msuesve.

ANKANDET DHE SHPALLJET ELEKTRONIKE

Prveq uebfaqeve t zakonshme tregtare pr t cilat u b fjal ma hert koncepti i tregtis
ekektronike ka nxjerr n

siprfaqe edhe forma t metejshme por sot mjaft t

popullarizuara nprmjet t cilave mund t tregtohet n distanc si jan ankandet online

dhe shpalljet elekronike.
Ankandet online jan vendi ku ballafaqohen oferta dhe krkesa ku shitsit dhe blersit
sipas rregullit jan njerz d.m.th persona fizik. N kt lloj tregtie n vend t mallit real
ofrohen informacione por prapa t cilave qndron malli apo shrbimi. Edhe bursa
elektronike e mallrave dhe shrbimeve sht mjaft e ngjajshme me ankandet por q vije
n shprehje ather kur ofruesit dhe blersit jan persona juridik.
Njerzit t cilt dshirojn t ofrojn dika pr shitje apo nga ana tjetr e atyre q
dshirojn t blejn paraqiten n ankand kt e bjn duke drguar adresn e tyre t
posts elektronike ku prfshihen emri, mbiemri dhe adresa e sakt. Sipas rregullit
regjistrimi sht papages, shitsit e lajmrojn mallin q dshirojn ta shesin paraqesin
nj prshkrim t shkurtr rreth tij, mimin m t ult dhe shpesh kur sht e mundr i
bashkangjesin edhe foto apo video mallit t caktuar. Po ashtu n kuadr t gjith ktyre
paraqiten edhe kushtet se kush do ti bart shpenzimet e transportit, se a mund t kthehet
malli i bler etj.
N kt mnyr fillon ankandi i cili zakonosht zgjat prej shtat deri n dhjet dit por
kur kemi te bjn me ankandin online shitsi personalish i cakton kohzgjatjen e tij. Ata
t cilt dshirojn t blejn dika i drgojn ofertat me mimet e tyre pr artikujt e
caktuar dhe i mbushin formulart prkats HTML, po ashtu pjesmarrsit kan mundsi
q ne mnyr kontinuele ta prciellin rrjedhn e ankandit dhe ofertn m t lart deri n
15

ato momente, shumica e ankandeve t drejtprdrejta iu drgojn shitsve informata

ditore prmes posts elektronike pr iformacionin mbi mimin m t lart deri m ato
momente q artikujt e tyre kan arritur, ndrsa blersit informohen atherkur mimi
ofrues i tyre sht tejkaluar dhe n kt mnyr ata mund ta rrisin mimin e tyre t ofruar
m par.
Ekzistojn edhe ankande t tjera n t cilat oferta e mimit i jepet blersit, n kte lloj
ankandi shitsit bjn konkurrenc n mes tyre duke ofruar mim m t ult pr mallra
indentike, kto lloj ankandesh pr nga numri jan shum ma pak se ato t zakonshme.
Ideja mbi

shpalljet elektronike sht marr nga gazetat ku esht treguar si mjet i

fuqishm pr rritjen e tirazhit, t njjtn qasje e kan pasur edhe pronart e shpalljeve t
vogla n internet sepse atje ku ka vizitor shanset pr t arrtur suksese afariste dhe
prfitime jan t mdha.
Angazhimi dhe mjetet t cilat duhet t investohen me rastin e instalimit t vendit pr
shpallje nuk jan t larta andaj edhe rrisku nga humbjet nuk sht, andaj duke marr
parasysh kto shanse q ofrojn kto lloje t faqeve jan rritur saq sot paraqesin njrn
prej formave m t rndsishme t tregtimit parasegjithash me individt por m t zbehta
ndrmjet ndrmarrjeve.
Kemi 5 lloje t shpalljeve elektronike:8
-

shpalljete prgjithme elektronike t cilat ofrojn informacione lidhur me

mundsit e ndrrimit t t gjitha llojeve t mallrave,

shpalljet e specializura elektronike qllimi

i t cilave sht prmbushja e

interesave t veanta t konsumatorve,

-

shpalljet elektronike pr oferta-krkesa pr ndihma t llojllojshme si

jan

sherbimet artizanale, mdihma pr shtepi etj.

-

Shpalljt e specializuara pr oferta-krkesa t vendeve t puns,

Shpalljet elektronike lokale dhe t gazetave, t cilat kryesisht e ushtrojn medjat e

shkruara por tani m edhe ueb-faqet.

TREGTIA ELEKTRONIKE ME KAPITAL- INVESTIMET ONLINE

Dr. Zhelko Panian: Informatika afariste pr ekonomist fq 309

16

Kapitali i cili nuk investohet n afarizm, prkatsisht q nuk aktivizohet sht kapital i
vdekur sepse esht dika q nuk kontribon zhvillimit dhe krijimit t vlerave t reja.
Prandaj sht e qart aspirata pr investime kapitale n akivitete t reja ka do t qonte
n zhvillimi e tregtimit me kapitalin.
Tradicionalisht tregtimi me kapitalin bhet n bursa mirpo me paraqitjen e internetit
erdhi deri t ndryshimi drastik i imazhit t burss n raport me at tradicionalen sepse
ndryshuan karakteristikat fizike, por edhe ato funksionale dhe ndodh dika e njajshme me
at t tregtimit t mallrave dhe shrbimeve, bursat e vlerave doher e m tepr virtuale e
jo institucionale fizike si jan lokalet apo ndrtesat.
Brokert nuk takohen n nj vend pr ti kryer punt por veprojn nga zyrat e tyre nga
largsia, bile ndodh q shpesh punt e tyre n kt drejtim ti kryjn edhe nga shtpit e
tyre, ata nuk komunikojn drejtprdrejt por prmes rrjetit kompjuterik po ashtu
rezultatet e tyre varen pak nga njohurit tregtare tradicionale por gjithnj e m shum po
vijn n shprehje shkathtsit e puns me kopjuter t rrjetzuar. Trendet e prgjithshme
t globalizimit t ekonomis s gjithmbarshme botrore dhe krijimi i asociacioneve t
llojllojshme virtuale ekonomike dhe asociacioneve t tjera vie n shprehje t plot mu n
sfarizmin e bursave n internet. Deri t ndrlidhja e bursave m t mdha botrore nuk ka
ardhur si kureshtje por pasoj e mnyrave objektive pr ristrukturimin

e sistemit

ekonomik botror m qllim t shfrytzimit sa m t mir t resurseve ekonomike por

edhe i atyre t krijuara n ekonomi.
Ashtu si gjith aktivitetet n botn virtuale t internetit edhe investimet online dhe
tregtimi me kapital i zhvillon ligjshmrit e saj, gjithnj krkohet fitimi i njohorive t reja
dhe aplikimi i metodave t reja t puns.
N dobi t investimeve t drejtprdrejta flasin t gjitha prparsit t mbshtetjes s
afarizmit me internet, motivet q qojn n aplikimin e ktyre investimeve jan:
1.Kursimi -N kohn para-interneti ardhja deri t informacionet mbi harakteristikat dhe
lehtsit pr punt dhe kompanit t cilat ishin t interesuara pr t investuar sjellnin
vshtirsi dhe ngadalsime, sot kjo mund t bhet me t vizituar t ueb faqeve q jepin
informata t tilla.
2.Komfori-lehtsusit, t prshtaturit dhe komforin t cilat i ofron intetrneti nuk ka
konkurrenc. sht dallim i madh krahasimi i shfletimit t ueb-faqeve dhe bartja e tyre n
17

kompjutert personal dhe analizimi i tyre i m vonshm se sa shkurja n vendin fizik n

t cilin mund t marrsh raporte t tilla ku shfaqen probleme dhe vonesa n klasifikimin,
przgjedhjen, fotokopijimin e dokumentave nga ana e zyrtarve.
3.Grumbullimi i informacioneve nga m shum burime. N kushtet e zakonshme
invesitorit potencial i ofrohet rrallher mundsi pr grumbullimin e informacioneve nga
m shum burime, kjo

pr shkak t kohs, padurushmris dhe shpenzimeve t

paevitueshme t cilat nuk mund t nnvlersohen, me aplikimin e internetit t gjitha kto

probleme menjanohen.
4.Kursimet n shpenzimet e provizioneve. Skpenzimet nuk na paraqiten vetm gjat
fazs prgaditore por ato paraqiten edhe gjat realizimit t punve investive. Brokert me
paraqitjen e internetit nuk kan m pozitn t ciln e kishin m par sepse me paraqitjen e
ivestimeve online edhe provizionet e tyre jan shum t ulta madje edhe kur kryjn
ndonj projekt t madh e gjith kjo ka quar n uljen e shpenzimeve n kt drejtim.
5.Bashkpunimi me invesitort tjer. N hapsirn e internetit veprojn grupe t shumta t
invesitorve t cilt aplikojn stile, strategji, qasje dhe motive t ndryshmet investimeve,
e kjo qon q invesitort t ndryshn qa aplikojn qasje t njjta t investimeve t
bashkpunojn q idet q i posedojn ti realizojn s bashku m qllim q ti ofrojn
kapacitetet e tyre t dyanshme dhe t krijojn profit sa ma t lart.
6.T msuarit dhe arritja e prvojave n mim t ult. N ivestimet online sht e
mundshme q me kujdes por pa frik t theksuar t merren me kt edhe ata q m par
nuk jan marr m nj gj t till, apo ata t cilt kan prvoj t pamjaftueshme .
Mirpo nj numr i madh i ueb-faqeve ofron kshilla pa pages prkitazi pr kt pastaj
leksione dhe kurse t ndryshme po ashtu seminare lidhur me investimet, t gjitha kto
nxisin kategorit e lartprmendura t merren me kt lloj afarizmi pa frik nga dshtimet
reale financiare ose humbjet.

KRYERJA E TRANSAKSIONEVE FINANCIARE-PAGESAT DHE INKASIMET

ELEKTRONIKE
18

Numri i madh i aplikimeve t internetit n kushtet e tregtis s zhvilluar elektronike ka t

bj edhe me transaksionet financiare si jan pagesa e borxheve personale si dhe
detyrimeve financiare ndaj kreditorve, si dhe inkasimin e krkesave financiare ndaj
debitorve. Kemi t bjm me operacione dhe transaksione tepr serioze dhe delikate t
internetit, n t cilat gabimet e mundshme mund t prmisohen m vshtirsi, dhe s n
praktik iu prkushtohet nj kujdes i plot dhe n mnyr intensive punohet n
avancimin e tyre para se gjithash n aspekti e siguris.

BOTIMET DHE PUBLIKIMET ELEKTRONIKE

Vetm hapja e ueb-faqes n nj mnyr paraqet nj veprim botues.Me kt akt prmbajtja
e informacioneve t ueb-faqes sht e hapr pr qasje pr do t interesuar n do koh
dhe m fardo qllimi, ka sht e barabart me bartjen publike t ndonj lajmi n
gazeta, radio ose television. Mirpo kur flitet pr pubikime elektronike si nj grup i
altiviteteve t zbatuara n mnyr sistemore ose si nj vprimtari m objektiva saktsisht
t prcaktuara, n kt rast gjrat jan paksa m t nderlikuara.
Shembulli n t cilin di t ilustrojm veprimet e ndryshme t cilat ndrmarren me rastin e
publikimeve elektronike, le t jet botimi i nj libri elektronik, pr ilustrim po ashtu mund
t shrbehemi mjaft mir edhe me gazetat elektronike, broshurat, doracakt, katalogjet,
revistat dhe publikimet tjera, parimi i puns pr t gjitha sht i ngjajshm por jo
indentik.
Librat n formatin elektronik, i cili mundson marrjen por edhe shkarkimin e tyre t
drejtprdrejt nga ueb-faqja n distanc ose s paku t lexuarit n kompjuterin personal
prmes kompakt diskut, sht m leht dhe lir pr tu furnizuar ka do ti interesonte edhe
lexuesit potencial. Meqense kostoja e prodhimit t librave elektronk sht m i vogl se
me rastin e publikimit tradicional kjo sht nj mundsi e mir pr profit m t lart.
Krahas ksaj lexuesit i jept mundesia: Przgjedhja e prmbajtjes s librit. Njerzit e
sukseshm jan t till pr shkak se din dika t veant sepse dituria e specializuar dhe
ekspertiza jan format m t krkuar t informacionit. Informacioni i specializuar mund
t jet do gj prej udhzimeve si si duhet br dika konkrete, deri t udhzimi pr
realizimin e ndonj objektivi.
19

Prderisa dija e do individi sht unike, diturit dhe prvojat e tij mund t jen edhe ne
dobi t t tjerve. Njeriu gjat jets s tij kryen me mijra pun t rndsishme apo jo por
mund te ju interesoj t tjerve t cilt prvoja t tilla ende nuk kan siq jan: fmijt,
studentt, specialistt etj. Dituri e specializuar pr ta do t ket rndsi sepse ata, at
mund ta shendrrojn edhe n para.
Prgaditja e dorshkrimit. Autort por edhe botuesit e ardhshm t pavarur elektronik t
librave dhe publikimeve duhet inkurajuar dhe at n mnyra t ndryshme, n rend t par
autorit i cili sht i bindur q disponon me ndonj njohori specifike ka do t ishte
interesante pr t tjert nuk duhet ngurruar n lidhje me prpilimin e ndonj dorshkrimi.
S pari duhet krahasuar idet personale me ato t ngjajshm t publikuar m par se a
jan origjinale ato sa do t jen interesante pr t tjert. Dorshkrimi elektronik mund t
prgaditet n mnyr dinamike dhe interaktive, ka do t thot se do t mund

intervenohet sipas nevojes q t shtohet ose t hiqet diq nga teksti.

Przgjedhja e formatit prkats. Informacionet mund t na lajmrohen, paraqiten dhe t
barten prmes formave shume t ndryshme. Para botimit t librit elektronik sht e
nevojshme q t przgjedhet varianti i formatit digjital n

t cilin ai do t jet i

prezentuar. Kur kemi t bjm me lbrat t cilat do t jen t ofruar prmes ueb-faqeve
deri para do kohsh m i zbatueshmi ishte formati HTML, por t cilit n koht e fundit
primatin po i a merr formati .pdf i cili sht akronim nga gjuha angleze Portable
Document Format. PDF mundson drgimin e dokumenteve t formatizuara si dhe
pasqyrimin e tyre n ekran ose shtypjen prmes printimit saktsisht n at mnyr q
dshiron edhe botuesi.

SHTJET JURIDKE DHE ETIKE T AFARIZMIT ELEKTRONIK

Problemet dhe shtjet e hapura lidhura me etikn, privacin, t drejtat intelektuale dhe
pronsore kan ekzistuar gjithmon dhe jan br prpjekje t rregullohen me ligje dhe
dispozita.
shtjet juridike dhe etike
20

Nj nga shtjet e pazgjidhura sht dallimi midis shkeljes s etiks dhe t ligjit,
prderisa etika sht deg e filozofis q prcakton sjelljen midis veprimit t mir dhe t
keq. Por ajo q sht e keqe nga aspekti etik nuk do t thot q domsdo t jet edhe
kundrligjore. Afarizmi elektronik ka br t mundur nj varg t aktiviteteve pr t cilat
sht vshtir t prcaktohet kufiri midis t mirs dhe t keqs.
Ndrmarrjet q merren me shpalljet n ueb i grumbullojn t dhnat pr shfrytzuesit e
vet dhe ua shesin kompanive t tjera qa i shfrytzojn pr qllime marketingu. Ndodh q
shfrytzuesit fusin t dhna jo t sakta dhe si rezultat ndodh t marrin porosi reklamuese
q fare nuk ju prgjigjet interesave t tyre ku si pas ligjit nuk jan fajtor as blersit q
fusin t dhna t gabuara e as shitsit q ofrojn t dhn konform krkess.
Konsiderohet q 25-50% e porosive q i marrin shfrytezuesit me an t posts elektronike
jan t padeshirueshme.
Kompanit ju mundsojn t punsuarve t vet ta shfrytzojn internetin pr qshtje
afariste por u ndalojn ta prdorin kt pr shtje private, m qllim t respektimit t
rregullave prendimore kompanit mbikqyrin prmbajtjen e posts elektronike si dhe
prmbajtjen q krkojn t punsuarit n ueb, edhe n kt rast mund t parshtrohet
shtja e etiks s mbikqyrjes. sht shtje ligjore se a mundet kompania t largoj t
punsuarin nese vertetohet se nuk i ka respektuar rregullat prderisa i punsuar me aktin
e vet nuk e ka dmtuar kompanin.
N SHBA m 1998 sht nxjerr ligji pr mbrojtjen e fmijve sipas t cilit t gjith ata
q shpallin n ueb prmbajtje q mund t jen t dmshme pr t miturit, kan pr detyr
t verifokojn moshn e atyre q kan qasje n to.
Privatsia
E drejta pr privaci sht e rregulluar me ligj n t gjitha vendet demokratike. Edhe n
kt rast ekzistojn kufizime t caktuara sipas t cilave prvacia e nj personi nuk bn ti
dmtoj personat e tjer, prkatsisht shtetin sepse n

rast t dyshimit pr veprim

kundrligjor e drejta e shtetit prkatsisht e shoqris q t njoh t vrtetn sht m e

rndsishme se e drejta e individit n privacy.9
Interneti ofron nj varg mundsish pr cenimin e privacis siq jan: leximi i posts s
huaj elektronike, shfrytzimin e t dhnave mbi blersit n ueb etj. Mnyra m e thjesht
9

Dr. Vesna Bosil Vukshiq: Teknologjia e informacionit n afarizm fq 95

21

pr grumbullim t palejueshm t informatave pr individin paraqesin mblsira (ang.

Cookies). mblsira sht nj program i shkurtr q lehtson dhe shpejton komunikimin
midis vendeve n ueb dhe programit t shfrytzimit pr krkim, bn t mundshme
personalizimin e vendeve n ueb.10
Me an t mblsirave krijohen profile shum m t sakta t shfrytzuesve se san
rastin kur t dhnat i fusin vet shfrytzuesit kshtu q pr kt arsye shtohet edhe
rreziku nga keqpordorimi i t dhnave t grumbulluar n kt mnyr, shfrytzuesi
mund ta eliminoj kt gjendje duke e instaluar ne kompjuterin e vet pr qllime
preventive programin anti-cookies.

Strategjia digjitale e e-Marketingut

Strategjia e Internetit dhe zhvillimi sht kombinim multi-disiplinor, q merret m
prpjekjet e strategjis se web-it, markave, web dizajneve, web zhvillimit, karakteristikat
/ funksionaliteti, q paguajn pr zhvillimin e fushatave dhe menaxhimin, marketingu i
mediave sociale, mirmbajtja e internetit, mirmbajtja e web-faqeve, dizajn npr faqe &
zhvillim, analiza e web-it, raportimi, matja, integrim te videove, integrime te kompanive,
10

Dr. Vesna Bosil Vukshiq: Teknologjia e informacionit n afarizm fq 95

22

przgjedhje e serverit & konfigurimi, dhe projektit t prgjithshm t web-menaxhimit

pr t siguruar suksesin e fushats, etj

Pa nj strategji t marketingut biznesi yn nuk mund t jet i sukseshm. Poashtu kur

flasim pr internetin dhe promovimin e tij, ndihet nj nevoj q t kt nj strategji t
suksesshme t marketingut. Pr kt sht e nevojshme q t merret ndihma e
konsultentve strategjik t internet-marketingut. Kta keshilltar kan prvoj n
implementimin e teknologjis s fundit pr ti shtyr bizneset n planin e veprimit. Kjo
gj ndihmon n rritjn e avantazhit ndaj konkurrentve tjer n treg. Nj keshilltar i mir
di se si ta zhvilloj dhe ta zbatoj nj plan.
Pas kesaj ata do ti analizojn dhe studiojn kto t dhna. Kshtu ata do t zhvillojn nj
stretegji dhe ta rekomandojn at pr biznesin. Pas miratimit prfundimtar ata do ta
zbatojne kt projekt duke implementuar dizajnin, programin dhe kodet tjera.
Konsultentt pastaj do ta ekzekutojn planin pr t par nese ka ndonj mangesi n t ose
jo.Pasi do gj t jet e vendosur n vend athere ata do ta zhvillojn fushat.

23

Internet marketingu mund t trheq m shum njerz n faqen e internetit, rritjn

e konsumatorve pr biznesin, gjithashtu ndikon n ngritjen e kompanis. Pr
prpilimin e strategjis digjitale t marketingut m posht jan t domosdoshm
q bizneset e sukseshme marrin parasysh:
1. Starto m nj web-promovim, m nj web-dizajn efektiv dhe nj strategji t
prshatshme t zhvillimit.
2. Rdhitu n gjigantt e krkimit.
3. Mso t prdoresh email-marketingun efektshm.
4. Domino n marketingun tuaj m hapje t filialeve m rishitje dhe programe tjera.
5. Krko nj analiz nga ndonj keshilltar i marketingut.
6. Ndrto nj list t prgjithshme t zgjedhjes suaj.
7. Publikoni artikuj ose mrrni shenime dhe informata t ndryshme.
8. Shkruaj dhe publiko njoftime pr shtyp n internet.
9. Publiko konkurse dhe jep mundesi nprmjet websajtit tuaj
10. Krijo miqsi dhe bashkvepro m vizitort tuaj.

Duke ndjekur kto kshilla ju do t jeni n rrug konkrete drejt krijimit t nj

startegjie t mirfillt q mund t ndikoj pozitivisht n rritjn e bizneit tuaj.
Nj strategji digjitale e marketingut e integruar
Integrimi i strategjis digjitale dhe strategjive t marketingut paraqet nj sfid t
rndsishme pr shum
organizata,
pjesrisht
sepse ata
mund
t
ken konsideruar tradicionalisht internetin si nj izolim pr
shkak
t implikimeve t
thella t
internetit pr
ndryshim n nj
nivel
t industris brenda organizatave.

24

Meqense strategjita e marketingut edhe ajo digjitale nderlidhet me t gjitha

funksionet e tjera t sht e nevojshme nj plan i e-marketingut ?!!

Nj specialist i e-marketingut mund t krijoj nj plan-marketingu pr t

ndihmuar, informuar dhe ndikuar jo vetm tek menaxhert e lart, drejtort
ose funksionet tjera t jo- biznesit por edhe pr t arritur edhe objetiva t tjera
q kan t bjn me tregun.
McDonald (2003) prshkruan arsyet e mposhtme pse nj plan marketingu sht i
dobishm:
-Pr marketer,
-Pr eprort,
-T ndihmoj n identifikimin e burimeve t avantazhin konkurrues,
-Pr t detyruar nj qasje t organizuar,
-Pr t zhvilluar specifikat,
-Pr t siguruar marrdhnie t qndrueshme,
-Pr t informuar,
-Pr t marr burime,
-Pr t marr mbshtetjen,
-Pr t fituar angazhimin,
-Pr t vendosur objektivat dhe strategjit.

25

Nj qasje e prgjithshme strategjike

Nj proces i modelit strategjik ofron nj korniz q i jep nj rend logjik ose
'udhrrfyes' pr t ndjekur, pr t siguruar prfshirjen e t gjitha
aktivitetet kye t zhvillimit t strategjis dhe implementimit. N nj kontekst t
marketingut, kto zhvillime dhe implementime t aktiviteteve t strategjis jan
t koordinuara prmes nj plani t marketingut, dhe procesi i krijimit
t ksaj sht i njohur si 'planifikimi i marketingut ".
McDonalds (2003) definon planifikimin e marketingut thjesht si:
Aplikim i planifikuar i burimeve t marketingut pr t arritur objektivat
e marketingut.
Planifikimi i marketingut sht thjesht nj rend logjik dhe nj
seri aktivitetesh q ojn n prcaktimin e objektivave t marketingut dhe
hartimin e planeve pr arritjen e tyre.
e-Marketingu afat-shkurtr taktik dhe operativ planifikon veprimet specifike
pr kohn e tanishme, si specifikimet e aktiviteteve t e-marketingut t
mbshtetur n objektivat aktuale t marketingut.
Planet afat-shkurtra prfshijn:
Dizajnimi i web-faqes dhe ndrtimi i planit. Nj plan pr t rinisur nj web-faqe
ekzistuese ose pr t krijuar nj web-faqe t re pr kompanin,
prfshin specifikimin e internetit dhe komunikimin e marketingut offline pr t
mbshtetur nj nisje ose rinisje t web-faqs.
Kto jan planet pr mjetet digjitale specifike t marketingut prfshijn:
- krkimin e plan marketingut,
- e-mail komunikimet ,
- e-CRM planin,
- reklamat dhe sponsorizimet interaktive,
- fushat marketing levizs,
- web-plan analiz.

Smith identifikon tre mnyra kryesore t zhvillimit t strategjis:

1. Planifikimin logjik racional. Prdor mjete analitike dhe korniza pr t

formuluar dhe zbatuar strategjin.
2. N rritje pragmatike. Strategjia e zhvillon nj prgjigje t rregullimeve t
vogla n mjedis t jashtm.
3. Vizionar subjektiv. Strategjia sht rezultat i nj lideri,
zakonisht dominues apo karizmatik.
26

Shqyrtimi i situats
Rishikimi i situats apo analizimi sht i njohur mir si nj auditim marketingu t
efektivitetit aktual t aktiviteteve t marketingut brenda nj kompanie, s
bashku m faktort e mjedisit jasht kompanis q duhet t rregullojn
mnyrn se si strategjia sht zhvilluar. Kto parime mund t aplikohen leht
pr t shqyrtuar efikasitetin online t marketingut dhe analizn e aftsive t
brendshme strategjike.

Auditimi i brendshm apo analiza

Auditimi i brendshm do t rishikoj kontributin ekzistuese q kanali i internetmarketingut sht duke dhn n lidhje me kanale t tjera dhe n lidhje me
burimet e prdorura.
Vlersimi i kontributit aktual t internetit n organizat

27

Vlersimi i kontributit dhe efektiviteti i internet-marketingut prfshin kompanit

n shqyrtimin sa mir prania online ka prmbushur qllimet e saj. Pra, ky
aktivitet prputhet m at t prcaktimit t qllimit strategjik. Vlersimi
i efektivitetit gjithashtu krkon nj matje t prformancs ose web sistemit
analitik pr t mbledhur dhe t raportoj pr efektivitetin e t dhnave.
N kt pik, theksohet se kto nivele t ndryshme t masave mund t prdoren t
dobishme pr t vlersuar efektivitetin:
1.Efektiviteti i biznesit
Kjo do t prfshij kontributin e faqes drejtprdrejt ose trthorazi pr shitje
dhe sa ajo po mbshtet objektivat e biznesit. Kostot relative
t prodhimit, prditsimi dhe promovimi gjithashtu do t rishikohet si pjes
e nj analize kosto-prfitim.
2. Efektiviteti i marketing-ut
Kto masa mund t prfshijn:
- krkimet e kualifikuara
- shitjes;
- klient mbajtjes dhe besnikri;
- tregu online (ose pjesa-audienca);
- zgjerimin e marks;
- shrbimi ndaj klientit.
3. Efektiviteti n internet
Kto jan masat e veanta q jan prdorur pr t vlersuar mnyrn n t
ciln web faqja sht prdorur, dhe karakteristikat e audiencs.
Analiza e Burimeve
Auditimi i brendshm do t prfshij gjithashtu nj analiz t burimeve. Kjo prfshin
vlersimin e aftsive t organizats pr t ofruar shrbimet e saj online. Aspektet q mund
t shqyrtohen prfshijn:
-Burimet financiare,
-Burimet e teknologjis se infrastrukturs,
-Burimet njerzore,
-Struktura,
-Prparsit dhe dobsit * SWOT analiza
Auditimet e jashtme ose analiz
Auditimet e jashtme e konsiderojn biznesin dhe mjedisin ekonomik n t ciln kompania
vepron.
Tre faktort m t rndsishm, jan:
1. Kufizimet ligjore. Cilat jan kufizimet ligjore pr promovimin online dhe tregti?
2. Kufizime etike - Cilat jan ndrlikimet etike n fusha t tilla si private e cila
28

ende nuk jan ligj pr t?

3. Kufizimet teknologjike
Auditimi i jashtm duhet t marr n konsiderat gjendjen e tregut n drejtim t
konsumatorve dhe konkurrentt.
Analiza e krkess
Analiza e krkeses tregon shkalln e mundsive pr t br shitjet n internet dhe nga ana
tjetr duhet t qeverisin me objektiva t prcaktuara dhe t burimeve t alokuara pr
kanale online.
Hulumtimi i konsumatorve kualitativ
sht e rndsishme q analiza konsumatore nuk sht e kufizuar n analizn sasiore t
krkess.
Varianini dhe Vaturi (2000) nxjerrin se pah hulumtimi kualitativ ofron njohuri q mund t
prdoren pr t informuar strategji. Ata sugjerojn prdorimin e profilizimit grafik, i cili
sht nj prpjekje pr t kapur karakteristikat kryesore t konsumatorve t synuar - jo
vetm demografike, por edhe nevojat e tyre dhe qndrimet dhe se si ata jan t knaqur
me trnsaksionet n internet.
Analiza konkurruese
Analiza konkurruese pr t bler dhe mbajtur klientt sht veanrisht e rndsishme n
e-treg pr shkak t natyrs dinamike t internetit. Kjo mundson shrbime t reja duke
nisur nga mimet dhe promovime t ndryshme, shum m shpejt se prmes komunikimit
t shtypur.
Mundsit, vlersimet dhe krcnimet
Kompanit duhet t kryejn nj analiz t strukturuar t mundsive t jashtme dhe
krcnimeve q paraqiten nga ambienti i internetit. Ata duhet gjithashtu t marrin n
konsiderat pikat e forta dhe dobsit e tyre n mjedisin e marketingut n internet. Duke
prmbledhur rezultatet prmes analizs SWOT, e cil qart se do t nxjerr n pah
mundsit dhe krcnimet.
Vendosja e qellimit strategjik
Vendosja e qllimit n internet do t bazohet n synimin e udhheqsve, t ardhmen e
internetit n industrin e tyre. Skenari i bazuar ne analiz sht nj qasje e dobishme pr
t diskutuar vizionet alternative t s ardhmes paraprake pr vendosjen objektive. Lynch
(2000) shpjegon se skenari i bazuar n analiz sht i shqetsuar me modelet e
mundshme t s ardhmes s nj mjedisi t organizats. Ai thot:
Qllimi nuk sht t parashikohet, por pr t shqyrtuar nj sr t mundsive, skenar t
situatave t ndryshme, duhet filluar me pika te ndryshme.
29

Nj mnyr alternative t t menduarit prmes prfitimeve, sht q t shqyrtoj 5 Ss e

Smith dhe Chaffey (2005), t cilt sugjerojn se ekzistojn pes prfitimet e prgjithshme
t e-marketing:
-Shes - rriten shitjet (prmes shprndarjes s gjer t klientve ju nuk mund t shrbeni
n linj, ose ndoshta prmes nj gam m t gjer t produktit sesa n dyqan, ose mimet
m t mira).
-Shrbimi - shtojn vlern (japin klientve prfitimet shtes online, ose t'i informoj ata
pr zhvillimin e produktit nprmjet dialogut online).
-Fol - t merr m pran konsumatort duke i krkuar atyre pyetje, kryerjen e
intervistave online, duke krijuar nj dialog, pr t msuar pr ta.
-Ruaj (sjell prfitime)
-Ccrin - Prforcohen vlerat e marks n nj mjedis trsisht t ri.

Kontributi i t ardhurave n/nga internet

Nj objektiv ky pr e-marketingun sht kontributi i t ardhurave n/nga internet. Kjo
sht nj mas n t ciln prania n internet e nj kompanie t drejtprdrejt ndikon n t
ardhurat e shitjes s organizats dhe mund t prdoret pr t ndikuar n alokimin e
burimeve t kanaleve online.
Kontributi i t ardhurave pr sektor t ndryshm n SHBA (parashikimet pr vitin 2010
jan n kllapa):
30

-Shrbimet e 15% (32%)

-Prodhuesit 15% (32%)
-Shrbimet financiare 15% (28%)
-Shitje me pakic 14% (21%)
-Total 15% (29%).
Rritja e konsiderueshme e ktyre shifrave mesatare gjat katr viteve t ardhshme tregon
rndsin e vendosjes s objektivave pr kontributin e t ardhurave online.
Vendosja e objektivave SMART
SMART prdoret pr t vlersuar prshtatshmrin e objektivave t prcaktuara pr t
przn strategji t ndryshme ose prmirsimin e gams se plot t proceseve t biznesit.
S - Specifike
M - Matshme
A - Vepruese
R - Relevante
T me koh
Formulimi i strategjis
Formulimi i strategjis prfshin identifikimin e strategjive alternative, nj rishikim t
meritave t tyre dhe pastaj zgjedhjen e strategjive alternative m t mira. Shum kompani
jan duke e zhvilluar nj strategji pr her t par, nj varg faktorsh strategjike duhet t
mirren n konsiderat n mnyr q t bj m t miren e prdorimit t saj.
Michael Porter (2001) sulmon ata t cilt kan sugjeruar q interneti zhvlerson qasjet e
njohura ndaj strategjis. Ai thot: Shum prej tyre kan supozuar se internet ndryshon
gjithka, duke i br t gjitha rregullat e vjetra rreth kompanive dhe konkurrencs t
vjetruara. Kjo mund t jet nj reagim i natyrshm, por ajo sht njkohesisht edhe e
rrezikshme, rezultuar n vendimet q kan dmtuar atraktivitetin e industrive t tyre dhe
minuar avantazhet e tyre konkurruese.

31

Strategjit e zhvillimit t produktit dhe tregut

Rrnjsisht, zhvillimi i tregut dhe produktit mund t ndihmoj n identifikimin e
strategjive pr t rritur volumin e shitjes nprmjet asaj se far sht shitur dhe kush e ka
shitur. Objektivat specifike duhet t jen t vendosura pr shitje, t krijuara nprmjet
ktyre strategjive, kshtu q ky vendim lidhet ngusht me at t prcaktimit objektiv. Le
t shqyrtojme kto strategji n detaje:
1. Penetrimi i tregut
Kjo strategji prfshin prdorimin e kanaleve dixhitale pr t shitur m shum produkte
ekzistuese n tregjet ekzistuese. Interneti ka potencial t madh pr rritjen e shitjes apo
ruajtjen e shitjes me an t strategjis se penetrimit t tregut.
2. Zhvillimi i tregut
Ktu kanalet online jan prdorur pr t shitur n tregje t reja, duke prfituar nga kosto e
ult e reklamave ndrkombtare pa domosdoshmrin pr nj infrastruktur mbshtetse
t shitjes n vendin e konsumatorit. Produktet ekzistuese mund t shiten n segmentet e
tregut t ri apo llojet e ndryshme t konsumatorve.
3. Zhvillimi i produktit
Web-i mund t prdoret pr t shtuar vlern pr shum kompani. Pr shembull, nj
prodhues i makinave potencialisht mund t garantoj performancn e makinave dhe
shrbimin, duke dhen informacion nprmjet nj web faqe. Por ato produktet apo
shrbimet e reja q me t vrtet mund t dorzohen nga interneti.
4. Diversifikimi
Me ktt strategji apo senario produktet e reja qe jan zhvilluar jan shitur n tregje t
reja.
Vetm interneti nuk mund t lehtson strategjit e biznesit m rrezik t lart, por
kjo mund t lehtsoj ato me kosto m t ult se sa kan qen m
par. Opsionet prfshijn:
Diversifikimi n biznese t
lidhura,
- Diversifikimi n bizneset
e palidhura,
- Integrimi n
rrjedhn
e
siprme - me
furnizuesit,
- Integrimi n rrjedhn e poshtme - me ndrmjets.

Modeli i t ardhurave dhe strategjit e biznesit

Nj aspekt i mtejm i formulimit t strategjis t internetit sht i lidhur ngusht me
zhvillimin e produktit, shqyrtimin e mundsive t biznesit t ri dhe modelet e t
ardhurave.
32

Dell sht nj tjetr shembull i nj kompanie t teknologjis q rregullisht shqyrton dhe

ndryshon modelin e saj t biznesit. "Risi n modelin e biznesit t Dell-it.
Strategjit e objektivave t marketingut
Strategjiia e objektivave t marketingut prfshin katr faza:
1. Madhsin e tregut aktul apo vlern, projeksionet e ardhshme t madhsis dhe t
organizats, pjesa e tanishme dhe e ardhshme e segmentit t tregut;
2. Aksione t tregut konkurrent brenda segmentit;
3. Nevojat e do segmenti, n nevojat e veanta t paplotsuara;
4. Organizimi dhe oferta konkurrente dhe propozim pr do segment n t gjitha
aspektet e procesit t blerjs.
Numri i opsioneve t prdorura, dhe sofistikimi i qasjes do t varet nga burimet n
dispozicion, aftsit e teknologjis dhe mundsit e ofruara nga lista:
1. Identifikimi i grupeve t stilit t jets s konsumatorve,
2. Identifikimi i karakteristikave t profilit t konsumatorve,
3. Identifikimi i sjelljes n prgjigje dhe blerje,
4. Identifikimi i sjelljes multi-kanal (preferenc kanal),
5. Ton dhe preferenc stili.
Strategjit e shprndarjes shum-kanaleshe
Prioritizimi shum kanalesh vlerson rndsin strategjike t internetit t kanaleve tjera t
komunikimeve. N marrjen e ktyre prioriteteve sht e dobishme t bhet dallimi midis
kanaleve t komunikimit t konsumatorve dhe kanaleve t shprndarjes.
Buxheti dhe przirja e komunikimeve online
Vendimi mbi shumn e shpenzimeve t komunikimit n internet dhe przierje n mes t
teknikave t ndryshme t komunikimit, t tilla si krkimet n marketing, e-mail
marketing dhe reklamat n internet sht i lidhur ngusht me at t mparshm.
Varianini dhe Vaturi (2000) sugjerojn se dshtimet n shum kompani kan rezultuar
nga kontrolli i dobt i shpenzimeve t medias. Ata sugjerojn se shum kompani
shpenzojn shum n shnjestr t dobt t komunikimit.
Strategjia e Internetit nuk sht e kufizuar n formulimin e strategjis s marketingut. Ajo
gjithashtu prfshin trajtimin e sistemeve pr t vepruar bizneset. Pr biznesin, nj
konsulent i mir do t bj vlersimin e rrezikut dhe t siguroj nj plan rezerv pr
kompjutert q nuk jan duke punuar. E gjith kjo do t ndihmoj pr t siguruar
kompanis tuaj vizion afat-gjat.
Rndsia e internetit t strategjis moderne t biznesit u theksua nga Michael Porter, i
cili shklqyeshm tha:
33

shtja kryesore nuk sht nse do t vendosemi n teknologjin e internetit kompanit nuk kan zgjedhje, nse ato duan t qndrojn konkurruese - por t din
si t pozicionohen n t. Porter (2001)

Marketing miksi online

Marketingu miksi ose kto 4p fillimisht u propozuan nga Jerome McCarthy

(1960) dhe ende n ditet e sotme prdoren si pjes e pazevendesushme pr
t krijuar nj strategji t suksesshme. Kur sht propozuar kjo form ,m
von disa t tjer kan shtuar numrin e ktyre elementeve deri n 7p t cilat
kan qen t propozuara nga ( Booms dhe Bitneri,1981).
Marketingu miksi sht aplikuar shpesh n diskutimin e strategjis s
marketingut, ku me kombinim t ktyre katr elementeve sht arrit q
ofertat e nj ndrmarrje t jen t dallueshme nga ofertat tjera dhe
rrjedhimisht kan pas sukses n tregjet e synuara.
P.sh. nse qllimi sht pr t rritur shitjet e nj produkti,opsionet
prfshijn uljen e mimeve duk ndryshuar sasin apo llojin e promovimit
apo ndonj kombinim t ktyre elementeve.
E-marketingu ofron shum mundsi t reja pr shitsit q t ndryshojn
marketingun miks. S pari ajo paraqet nj lloj kornize pr krahasimin e
shrbimeve ekzistuese t nj organizate me konkurentet nga sektori. Prpos
rolit t saj si mjet pr t krahasuar ajo mund t prdoret gjithashtu si nj
mekanizm pr gjenerimin e alternativave pr qasjet strategjike.
Duke pasur parasysh implikimet e mundshme t internetit n kombinimin e
4P-ve kjo tem esht prkushtuar pr t shqyrtuar ndikimin e tij n
strategjit e kompanive pr t menaxhuar situatat e ndryshme.

Produkti
Termi produkt n marketingun mix i referohet karakteristikave t nj
produkti, shrbimi ose marke.
34

Vendimet e produktit jan t ndikuara nga hulumtimin i tregut, ku nevojat e

konsumatorve jan vlersuar si reagime t nevojshme pr t modifikuar
produktet ekzistuese ose pr t zhvilluar produktet e reja.
Ka alternativa t ndryshme dhe t shumta t produktit q mund t zhvillohen
me an t nj strategjie t krijuar n kontekstin online ose prmes ndihms
se internetit.
Interneti dhe regaimet q vijn prmes tij pr produktin mund t jen t
dobishme dhe ndikojn n produktin baz dhe n zgjerimin e produkteve n
tregje tjera.
Kuptimi i produkit kryesisht i referohet objektit ose gjsendit t cilin e blen
konsumatori pr t prmbushur nevojat e tij, produkt mund t jet edhe
shrbimi, kurse produkti i zgjeruar ose i rritur i referohet shrbimeve shtes
dhe prfitimet q jan ndrtuar rreth thelbit t produktit.
Implikimet kryesore t internetit pr aspektin e miksit t produktit t cilat ne
do t shqyrtojm n kt seksion jan:
1. opsione t ndryshme pr produktin baz
2. alternativa t ndryshme pr produktin e zgjeruar
3. zbatimi i krkimeve n internet
4. shpejtsia e zhvillimit t produktit t ri;
5. shpejtsia e difuzionit t produktit t ri.
Ekziston edhe nj nnseksion q shikon pr pasojat e migrimit online t
marks.
1.Opcionet e ndryshme pr produktin baz
Pr disa kompani, mund t ket opsione pr produkte t reja digjitale t cilat zakonisht do
t jen produkte ku informacioni mund t dorzohet prmes web-it. Ghoshi (1998) flet
pr zhvillimin e produkteve t reja ose duke i shtuar produktit "vlern e digjitale`` pr
konsumatort. Pyetjet q ai parashtroj ende prdorn edhe n ditt e sotme:
1. A mund ti ofroj informacion shtes ose shrbime t transaksioneve t bazs ekzistuese
klientit tim?
Pr shembull, pr nj librshits, duke siguruar shqyrtimet e librave t
konsumatorve, shikime paraprake e librave apo shitjen e librave online. Pr nj
kompani t udhtimit, duke siguruar turne video t vendpushimeve dhe strehim.
2. A mund t adresohen nevojat e segmenteve t konsumatorve t rinj nga ripaketimit e
t dhnave t mia aktuale t pasuris ose duke krijuar propozimet e reja t biznesit duke
prdorur internetin?
Pr nj librshits online, duke krijuar nj shrbim elektronik libr, apo nj shrbim me
qira DVD si ka qen ai shrbimi i ofruar nga Amazon.
35

3. A mund t prdor aftsin time pr t trhequr klientt pr t gjeneruar burime t reja

t t ardhurave t tilla si reklamat apo shitja e produkteve plotsuese?
Lastminute.com e cila shet udhtime t lidhura me shrbimet q ka nj t ardhur t
konsiderueshme nga reklamat, por gjithashtu mund t shesin shrbimet q nuk jan t
lidhura drejtprdrejt me udhtimin.
4. A do t demtohet biznesi im aktual n mnyr t konsiderueshme nga kompani t
tjera q ofrojn disa prej shrbimeve t cilat un aktualisht prdori?
Konsiderohen pasojat nse kompanit e tjera t prdorin disa nga
strategjit e produktit t prshkruara m sipr.

Nje hart e prshtatur sipas preferencave t konsumatorve

Kompanit mund t marrin n konsiderat se si interneti mund t prdoret pr t
ndryshuar gamn ose kombinimi i produkteve t ofruara. Disa kompani ofrojn vetm nj
ne mesin e produkteve n internet. Pr shembull, W. H. Smith nisi nj
shrbim interaktiv televiziv i cili ofronte bestsellers vetm n nj zbritje. Nga ana
tjetr, nj kompani mund t ket nj linj t plot katalogun n dispozicion se sht n
disponim nprmjet broshurave offline. Bundling sht nj alternativ m tej. Pr
shembull, EasyJet ka zhvilluar nj varg t udhtimesh t lidhura me shrbimet plotsuese,
duke prfshir fluturime, paketa dhe makina me qira.

2. Mundsit pr ndryshimin e produktit t zgjeruar

Kur nj konsumator blen nj kompjuter t ri, oferta prbhet jo vetm nga
kompjuteri i prekshme, monitori dhe kabllot, por edhe informacioni i dhn
nga personi shits i kompjuterit,
udhzimi manual, paketimi, garancia dhe prcjellja me shrbime teknike.
36

Kto jan elemente t produktit t

zgjeruar. Smith dhe Chaffey(2005) sugjerojn kto
shembuj se si interneti mund t prdoret pr t ndryshuar produktin
e zgjeruar:
- Prkrahjet
- mimet
- dshmit
- lista e konsumatorve
-komentet e konsumatorve
-garancit
-parat
Vlera dixhitale referuar nga Ghosh (1998) shpesh do t jet e lir, n t cilin
rast ajo do t jet pjes e produktit t zgjatur. Ai sugjeron q
kompanit duhet t ofrojn pako dixhitale falas, vlera e pr t ndihmuar
n ndrtimin e nj audienc e cila pastaj mund t konvertohet n klientt.
Tregjet biznesi-me-biznesit ku kompanit kn nevoj pr industri specifike,
informacion pr t ndihmuar individt n punn e tyre t prditshme.
3. Kryerja e aplikimeve n internet
Interneti ofron shum opsione pr t msuar n lidhje me produktet. Ai
mund t prdoret si mjet relativisht me kosto t ult pr mbledhje t dhnave
dhe hulumtim t marketingut, veanrisht n lidhje me konsumatorin
perceptimet e produkteve dhe shrbimeve. Zakonisht kto do t plotsojn
por jo t zvendsojn krkime offline. Mundsit prfshijn:
Grupi online i fokusuar
Nj grup i moderuar fokus mund t bhet pr t krahasuar konsumatort
prvojat e prdorimit t produktit.
Anketa online pyetsori. Kto zakonisht prqndrohet n faqn e vizitorve
por gjithashtu mund t prfshijn shtjet q lidhen me produktet.
Reagime t konsumatorve apo forume mbshtetse. Komentet e postuara n
site apo faqet e pavarura mund t japin informacion pr risi produktit t
ardhmen.
Shkrimet web. Nj pasuri e krkimit t informatave t marketingut sht
37

gjithashtu n dispozicion nga web faqja vet, q do her nj prdorues

klikon n nj link kjo sht regjistruar n nj regjistr transaksioni q
paraqitet i prmbledhur, far informacioni q i interson konsumatorit nj
informacion i till mund t prdoret pr t vlersuar n mnyr t
trthort preferencat e konsumatorve.
4. shpejtsia e zhvillimit t produktit t ri
Quelch dhe Klein (1996) vini re se interneti mund t prdoret gjithashtu pr
t prshpejtuar produktin e ri, zhvillim q nga opsionet e ndryshme t
produktit mund t testohet n internet m shpejt dhe e njjta prdoret si pjes
e hulumtimit t tregut. Kompanit mund t prdorin panele t tyre
t konsumatort pr t testuar opinionin m shpejt dhe shpesh me kosto t
ult se sa pr krkimin tradicionale t tregut.
Nj tjetr aspekt i shpejtsis s zhvillimit t produktit t ri sht se
efekti rrjet i internet mundson kompanit pr t formuar partneritete m
leht, pr t nisur zhvillimin e produkteve t reja.
5 Shpejtesia e difuzionit t produktit t ri distribuomi online
Quelch dhe Klein (1996) vuri n dukje gjithashtu se implikimin e internetin
n mnyrn e distribuimit. Tash n kohn e globalizimit q nj kompani t
mbetet konkuruese, organizatat do t duhet t krijojn nj produkt t ri pr tu
integruar sa m shpejt n tregjet ndrkombetare.
Koht e fundit,Malcolm Gladwell n librin e tij pik kthese (2000) ka
treguar se si fjala-e-gojs komunikimi ka nj ndikim t madh n normn e
miratimit t produkteve t reja dhe ne mund t sugjeroj kt.
Efekti sht rritur shpesh ose lehtsohet nprmjet internetit. N
kapitullin 8, ne do t shohim
si shitesit krkojn t ndikojn n kt efekt prmes asaj q njihet si
"marketing viral'.
Marsden (2004) ofron nj prmbledhje t mir t implikimeve t piks
kthese pr shitsit. Ai thot se "duke prdorur shkencn e epidemive
sociale, Tipping Point shpjegon tri parime t thjeshta
q mbshtesin prhapjen e shpejt t ideve,produkteve dhe sjelljet
prmes konsumatoreve". Ai kshillon se si shitsi duhet t ndihmoj n
krijimin e nj 'pike kthes" pr nj produkt t ri apo shrbim, momenti kur
nj efekt domino sht shkaktuar dhe krkesa shtrihet prmes nj popullsie.
Ka tre ligje kryesore q jan relevante nga pik kthese:
38

1 Ligji i disave
Kjo sugjeron se prhapja e do produkti ose shrbimi t ri varet nga miratimi
fillestar nga 'lidhje' q jan t lidhura ne mnyr shoqrore dhe t cilt i
inkurajojn miratimin prmes fjals s gojs-dhe sjelljes Copycat. N
nj kontekst online, kto lidhje mund t prdorin bloge personale, e-mail,
gazetat dhe podcast pr t prhapur mendimet e tyre.

2 Faktori palvizshmri
N mnyr tipike, kjo i referohet si lidhshmeri pr nj medium t till si nj
kanal televiziv apo nj web-faqe, por n kt kontekst ajo i
referohet lidhjes me karakteristikat dhe atributet e nj
produkti ose nj marke. Gladwell thekson rndsin e testimit dhe
hulumtimin e tregut pr nj produkt efektiv. Marsden sugjeron se nuk jan t
rndsishme ndr-kategorit ose atributet t cilat jan forcat shtytse
pr suksesin e produktit dhe ai lavdron punn e Morris dhe
Martin (2000) q prmbledh kto atribute si:
-

Prsosmri: perceptohet nga prejardhja e mir

Unike: artson nj lloj diferenca nga t tjert
Estetik: perceptimet estetike
Shoqata: gjeneron shoqata pozitive
Angazhimi: nxit prfshirjen emocionale
Vlera ekspresive: shenj e dukshme e vlerave prdoruese
Vlera funksionale: adreson nevojat funksionale
Vlera nostalgjike: ngjall lidhje sentimentale
Personifikimi: ka karakter personaliteti
Kosto: vlera e prceptuar pr para.

Interneti dhe marka

far prbn nj mark t suksesshm online? A sht kjo web faqe
e.marketing me nivele t larta t trafikut? A sht kjo nj mark q njihet me
emr t mir? A sht kjo nj mark fitim prurse? Apo sht nj faqe
me m shum nivele t shitjes modeste, far sht ajo q konsumatort
prceptojn si shrbim t mir?
Edhe pse faqet e plotsojn vetm disa prej ktyre kritereve jan
39

prshkruar shpesh si sukses pr marka, ne do t shohim se nj mark e

suksesshm sht e varur n nj gam t gjer t faktorve.
Marka - duket t jet nj koncept q sht vshtir t kuptohet, ajo sht
prdorur shpesh n nj kuptim t ngusht. Shum njerz mendojn
se e quajn ashtu vetm n drejtim t aspekteve t identitetit mark, t till
si emri ose logo e lidhur me nj kompani ose produkt, por marka sht
shum m tepr se kaq. Nj mark sht prshkruar nga
Leslie de Chernatony dhe Malcolm McDonald n librin e tyre klasik t vitit
1992 Krijimi i markave t fuqishme t nj produkti ose shrbimi t
identifikueshme q jan rritur n mnyr t till q blersi ose
shfrytzuesi pranon vlerat prkatse unike shtohet, prputhja me nevojat e
tyre m t ngushta. Pr m tepr, suksesi i saj jan rezultatet nga t qenit n
gjendje pr t mbshtetur kto vlera t shtuara n faqen e konkurrencs.

Identiteti mark
Aaker dhe Joachims thaler (2000) gjithashtu theksojn rndsin e zhvillimit
t nj plani pr komunikim, tiparet kryesore t identitetit t marks dhe pr
t rritur ndrgjegjsimin e marks. Identiteti i marks sht prsri m
shum se emr. Kta autor i referohen marks si nj premtim pr klientt
nga nj organizat. Ket e kemi paraqitur ne rastin 5.1 pr t par elemente
t ndryshme t identitetit t marks q jan n mnyr efektive n nj list t
plot t asaj q shum agjent t marketingut jan n krkim pr t arritur
ket.

40

Aaker dhe Joachimsthaler (2000) sugjerojn se karakteristikat e mposhtme

t identitetit duhet t prcaktohen n fillimin e nj fushat t ndrtimit t
marks. Komunikimet e marketingut pastaj mund t zhvillohen q t krijoj
dhe prforcoj kt identitet. Ktu, ne do t'i zbatojn n Napster i cili
rishikohet n studimin e rastit kryesor n fund t ktij kapitulli. Thelbi Brand
(nj prmbledhje t asaj q prfaqson mark).

mimi (Price)
Ndryshueshmeria e mimit t marketingut miks i referohet politikave t nj
organizate ku mimet jan prdorur pr t prcaktuar modele
t mimeve dhe natyrisht pr t vendosur mimet pr produktet dhe
shrbimet.
Interneti ka pasoja dramatike pr mimet n shum sektor dhe ka shum
literatur n kt fush. Baker et al. (2000) vuri n dukje dy qasjet q kan
qen zakonisht t miratuar pr mimet n internet: start-up kompani kan
qen t prirur pr t prdorur mime t ulta pr t fituar nj baz t
konsumatorve, ndrsa shum kompani ekzistuese kan transferuar mimet e
tyre ekzistuese n web. Kompani t tjera ekzistuese kan
41

prdorur mime diferenciale me mime m t ulta pr disa nga prodhimet e

tyre online. Elementi i mimeve mix shpesh do t lidhen me elementin
e produktit q mimi n internet varet nga gama e ofruar e produktit. Me
zgjerimin e gams se produkteve mund t lejojohet q ktyre produkteve t
ju zbritet mimi online. Disa organizata kan nisur produkte t reja n
internet t cilat kan nj mim me t ult,psh. bankat kan nisur produktet q
quhen e-saving ku norma e interesit sht shum e lart. Shpesh kto
marrveshje jan t varura nga konsumatori dhe shrbimin e tyre online me
ata q kan llogari, e cila ndihmon n zvoglimin e kostos baz tk banka.
Kjo pastaj lidhet me elemente t shrbimit t przier, q shrbimi duhet
t dorzohet online edhe diskutimi kryesor n kt kapitull referohet n
uljen e mimeve online, ajo qe duhet t mbahet mend esht se duke
ofruar mime shum t ulta nnkupton uljen e nivelit t
e shrbimit t klientit n dispozicion. Ndrsa kjo mund t jet e
pranueshme pr menaxhimin e nj banke. Llogaria nuk mund t jet e
pranueshme pr konsumatort e nj shitsi me pakic t cilt
kan mbshtetje t dobt dhe nj prvoj t keqe mund t ndaloj ata duke
prdorur shrbimin prsri. Mos harroni se Amazon, nj nga
kompanit m t suksesshme online, ka krijuar markn e saj prmes nj
game t gjer t produkteve t cilat i ofron me mime shum t ulta.

Presioni pr rnie t mimeve

Transparenca mimit sht nj arsye pr presionin pr rnien e mimit.
Interneti gjithashtu tenton pr t przn mimet q jan regjistruar nga vitet
e mparshem n mnyr q t tenton t krijoj mime m t ulta. Kjo
do t thot se kompanit online mund t ofrojn mime m t ulta se
sa rivalt e tyre offline. Ky fenomen sht shnuar n sektorin
bankar ku shum banka kan krijuar kompanit online duke ofruar norma
m t mira t interesit mbi produktet e kursimit.
Nj arsye tjetr pr presion n rnie n mim sht se kompanit n krkim
pr t konkurruar online mund t zbritin mimet online. Pr
shembull, EasyJet ka zbritur mimet online n nj prpjekje pr t
prmbushur objektivat e saj t rritjes s kontributit t t ardhurave online.
Ulje t tilla jan t mundshme pasi nuk sht nj mund i madh pr
konsumatort t bjn kt pr mes transaksionit n telefon.
N mnyr t ngjashme, pr t marr klientt, shitsit n linj mund t
vendos pr t ofruar nj zbritje prej 50% n top 25 m t mir pr shitjen e
42

librave n do kategori, pr t cilat nuk sht br fitim, por ofrojn

nj zbritje t vogl n librat m pak t njohura pr t dhn nj marzh fitimi.
Diamantopoulos dhe Matthe s (1993) sugjerojn se ka dy aspekte
t konkurrencs q ndikojn n mimet e organizats. E para sht struktura
e tregut t madh, numri i konkurrentve dhe shikimet e mimeve t tyre pr
t qen m afr tregut, n mnyr q t jen nj treg i prsosur.
Implikimi i nj tregu t prsosur bhet nga ato organizata q do t
t jen m pak t afta pr t kontrolluar mimet, por duhet t prgjigjen
pr strategjit e konkurrentve pr shkak t mimeve.
Baker et al. (2000) sugjeron se kompanit duhet t prdorin kta tre
faktor pr t ndihmuar krijimin e mimeve:
1. Precizitetin - do produkt ka nj grup t mimit indiferent ku mime t
ndryshme kan pak ose nuk kan ndikim n shitje.
Autort sugjerojn se me an t ktij elementit kostoja e shpenzimeve t
firms pr mbledhjen e ktyre informatave do t jet me e ult dhe me e
volitshme.
2. Adaptimi - ky term i referohet faktit se sht e mundur t pergjigjet me
shpejt ndaj krkesave t tregut me mime n internet. N disa fusha t
produkteve si pr shembull t biletat mund t ndryshohen mimet n mnyr
dinamike n prputhje me krkesn.
Tickets.com rregullon mimin e biletave t koncertit n baz t krkeses dhe
ka qen n gjendje pr t rritur t ardhurat e 45% m shum si rezultat i
ksaj zbritje. Autort sugjerojn se kjo teknik t aplikohet edhe n
organizata t tjera q prodhojn produkte t tjera si jan ato q prodhojn
video lojra apo makina luksoze.
3.Segmentimi - kjo i referohet ndarjes se mimeve n grupe t ndryshme
pasiq edhe konsumatort jan t ndryshem dhe kan krkesa t ndryshme.
Me segmentim kryesisht kuptojm ndarjn e tregjeve homogjene n ato
tregje heterogjene. Pra bhet segmentimi i tregut q prodhojn makina t
ndryshme me mime t ndryshme pr at arsye sht e rndesishme t bhet
segmentimi. P.sh. nj kompani mund t identifikoj klientet e tij t rregullt
43

sepse jan msuar q t plotsojn nevojat e tyre vetm n nj ndrmarrje t

caktuar dhe bhet konsumator i rregullt.

Alternativa t mekanizmit t mimeve.

Marn (2000) sugjeron se interneti mund t prdoret pr t provuar politika t
reja t mimit.
P.sh.Nse nj kompani dshiron t dij ndikimin e shitjes se nj produkti pr
3% n rritje ajo mund t provon ket n do visitor n 50 faqe dhe t
krahason normat e blerjes.
44

Interneti paraqet mundsi t reja pr mimet dinamike psh. Klienteve t rinj

mund ti jepet automatikisht blerja me nje zbritje prej 3 piket e para.Kujdesi
duhet te meret me mimet diferenciale qe konsumatoret ne menyr qe
konsumatoret e pa kenaqur nga firmat e tjera te jen te kenaqshem ne firmen
ton.Amazon ka provuar ket zhvlersim ne vitin 2000 dhe ka mar pershtypje
negative dhe u desh te terhiqeshin sepse njerzit kuptuan se miqt e tyre apo
koleget e tyre kan paguar me nje mim me te ulet.

Vendi (Place)
I referohet mnyres pr t ofruar produktin n nj vend q sht i
prshtatshm pr konsumatort. Vendi sht
shprndarjen. Strategjive t
shprndarje selektive,

ndryshme t

sinonim me
tilla

shprndarjen ekskluzive

si shprndarja intensive,
dhe franchising mund

prdoret nga marketer pr t plotsuar aspekte t miksit t marketingut.

Pse email marketing ?
A keni menduar ndonjher pse emali marketingu sht me popullore dhe nj nga mjetet
m t efektshme me t prdorura n marketing sot? Ndoshta ju keni qen duke e prdorur
at pr vite ,sepse ajo sht aq e prballueshme, por kurr nuk i keni krahasuar
prparsit q ka me metodat e tjera. Ne dekadn e fundit emali marketingu ka arritur nj
popullaritet mjaft t madh. Emal marketing ka qen n rritje me norma vjetore prej 10% 70%, t gjith shitsit tani produktet dhe shrbimet e veta i shesin shumicn nprmjet
reklamave te drguara klientve te tyre me besnik t kompanis. Kur abonentt tan te
marrin mesazhin, sfida juaj e marketingut sht vetm fillimi. Hapi i par i rndsishm
pr ne sht qe ata ta hapin at emali t drguar nga ne. Kjo tregon se ata njohin markn
tuaj- tonn, dhe jan interesuar pr te par se far sht brenda... pr fat te keq, nj emali
i hapur nuk do te thot se ai email sht i lexuar , nganjher kjo do te thot se ai
emali ishte vetm i shikuar. Kjo nuk sht e mir ,kjo do te thot se mesazhi juaj nuk
arriti te mbaj interesin e tyre.

45

Nprmjet emali marketingut kursehet koha n krahasim me reklamat n TV dhe

mediume tjera.
Email marketingu sht legjitim, mjet fitim prurs dhe sht prdorur gjersisht te
bizneset qe jan ne rrezik. Njerzit jan gjithmon ne krkim pr nj mnyre me te lehte
dhe me te mir pr te br gjra duke prfshire se si te prdorin prodhimit e tona pr te
mirn e tyre te madhe.
Nse zbatohen n mnyr efektive, kto veprime do t bj q biznesi juaj te bhet me i
dukshm pr t ndihmuar klientt e tanishme dhe t mundshme. Kto rezultate duhet
prfundimisht t rezultoj n prmirsimin e shitjeve dhe zgjerimin e tyre, nse kto nuk
do t ndodhin, biznesi juaj i vogl do ket rnie.
Ne e dim se do biznes sht unik dhe ka arsyet e veta pr te shpenzuar shuma te parave
n postn direkte, ose te shtypura ne TV reklama. Megjithat nse email marketing sht
nj prioritet pr biznesin tuaj apo jo, statistikat nuk gnjejn. Email sht metoda me
kosto efektive e marketingut ne dispozicion sot, llogarite t jet 50 her me kost-efektive
se sa reklamat 5 here me kost-efektive se sa posta direkte.
Email marketingu paraqet t gjitha aktivitetet ekonomike online t cilat iu mundsojn
prodhuesve t mallrave dhe shrbimeve t plotsojn nevojat dhe dshirat e blersve t
tyre shpejt dhe n mnyre efikase.
Resurset e e-mail marketingut jan :

Informimi online dhe bazat e t dhnave

Produktet softwerike (kryesisht te bazuara n web)

Aplikacionet pr qllime programuese dhe promovuse, pakot programore, pakot

pr online hulumtime.
Karakteristikat e email marketingut :

Interaktiv

I prshtatshm pr shfrytzuesit individual

Fleksibil

Dinamik

Ekonomik

Hulumtimi paraprak pr email marketing

46

Hulumtimi paraprak pr email marketing dhe spam bie ne dy kategori t gjera. I pari
prfshin studime q prqendrohen veanrisht n reduktimin e spamit nga nj game e
gjer e perspektivave. E dyta prfshin studime nga literatura e marketingut q shqyrton
prcaktuesit e normave prgjegjse pr email marketing. Shumica e studimeve pr email
marketing dhe spam kan pr qellim pr ta reduktuar problemin pr nj ose dy
komponent kryesore, analizuar dhe te bjn rekomandime t bazuara n ket analiz.
Nj fush tjetr e fuqishme e krkimit shqyrton rregullator t mjedisit dhe t ndikimit t
legjislacionit n email marketing dhe spam. Ktu sht menduar se ligjet mund t
kufizojn reklamimin n email marketing dhe kshtu mund t eliminojn nj email
marketing te keq.
Pjesa tjetr prfshin nj rishikim t hulumtimit paraprak, shqyrtimi i email marketingut
dhe spam zbulon se shumica e qasjes se prfshir te prqendrohet ne nj aspekt te veant
t email sistemit te marketingut sesa analiza te sistemit ne trsi.
Ka shume arsye qe ne po e prdorim email marketingun dhe nj prej tyre sht se ne po
jetojm ne nj bot ku po bombardohet vazhdimisht nga reklama shumngjyrshe dhe
animacionet. Ne jemi gjithashtu ne lvizje, dhe ndrkohe qe ne nuk duam t humbasim
asgj dhe kemi shum pak koh pr te lexuar p.sh, far do t jet me interesante n nj
revist, shkrimi interesant n t , fletat bardh e zi, logot me ngjyra, apo t prziera t
gjitha me foto me ngjyra dhe me logo. Kto te gjitha mund ti drgojm me email dhe nuk
kemi nevoj t mendojm se a do t jet fleta bardh e zi apo me ngjyra , sepse t gjitha
kto drgohen dhe shihen nprmjet nj emaili t drguar, dhe mund te prmirsohet
vazhdimisht duke ndjekur standardet me t mira pr organizimin e prmbajtjes se nj
emaili, sepse email marketingu sht nj mjet mjaft i fuqishm dhe virtual pr t sjelle
sukses ne ndrmarrjen tuaj.
Email marketing sht nj mesazh i drejtprdrejt i marketingut, nj mesazh komercial n
nj grup t njerzve q prdorin postn elektronike (email). N kuptimin e saj m t
gjer, do email i drguar nj klienti potencial ose atij ekzistues mund t konsiderohet
email marketing.
Kjo zakonisht prfshin prdorimin email pr t drguar reklama, krkes pr biznes, pr ti
nxitur shitjet ose donacione, dhe ka pr qllim pr t ndrtuar besnikri, besim dhe
vetdijesim te marks.
47

Prgjithsisht, termi email marketing zakonisht prdoret pr t'iu referuar:

- drgimin e mesazheve email me qllim t prmirsimit t marrdhnieve t nj tregtie
me klientt e saj t tanishm apo t mparshm, pr t inkurajuar besnikrin e
konsumatorit dhe t biznesit t prsritur,drgimin e mesazheve email me qllim t
marrjes s konsumatorve t rinj apo pr ti bindur konsumatort aktuale pr t bler dika
menjher.
Hulumtuesit vlersojn se n Shtetet e Bashkuara firmat e ndryshme kane shpenzuar US
$ 1.51 miliard n email marketing n vitin 2011 dhe do t rritet n 2,46 miliard $ deri
n vitin 2016.
1. Email marketing mund t kryhet prmes llojeve t ndryshme e-mail;
1.

Email n Gazeta

2.

Email t drejtprdrejt drguar n nj baz t rregullt pr nj list t abonentve, t

konsumatorve.
Qllimi kryesor i nj email newsletter sht pr t ndrtuar mbi marrdhniet e shoqris
me klientt e tyre / abonent.
2. Email i transaksioneve
Email i transaksioneve jan email t shkaktuar zakonisht n baz t veprimit t
konsumatorit me nj kompani. Qllimi kryesor i email transaksioneve sht pr t
prcjell informacion n lidhje me veprimin q shkaktoi at. Por, pr shkak t normave t
larta ajo sht prhapur 51.3% n krahasim me 36.6 % pr gazetat email. Email
transaksionet jan nj mundsi e art pr t'i angazhuar klientt, pr t futur ose zgjeruar
marrdhniet me klientt ose abonent, t parashikojn dhe tiu prgjigjen pyetjeve ose
pr t kaluar deri tek shitja e prodhimeve dhe shrbimeve. Shum newsletter-email
shitsit ofrojn mbshtetje transaksioneve tuaj, e cila jep mundsin kompanive t
prfshijn mesazhe promocionale brenda e-mail transaksioneve. Edhe shitsit e softuerit
q ofrojn shrbime t specializuara transaksionare email-marketing, t cilat prfshijn
sigurimin n shnjestr te konsumatorve.
Email direkt prfshin drgimin e nj emaili pr t komunikuar vetm nj mesazh
promovues (pr shembull, nj njoftim i nj ofert t veant ose nj katalog t
produkteve).
48

Kompanit zakonisht mbledhin nj list te konsumatorit apo adresn e email-it, adresa

pr t drguar mesazhe t drejtprdrejta promovuese pr te.
N krahasim me post tradicionale ka disa avantazhe dhe disavantazhe pr prdorimin e
email marketingut n krahasim me post tradicionale.
Avantazhet
Email marketingu (n internet) sht popullor me kompani pr disa arsye:
Nj kthim i shpejte sa i prket kohs se kthimit t email-it.
Email marketingu sht raportuar shpesh si komponenta e dyta me efektive e marketingut
online. Reklamuesit mund t arrijn nj numr t konsiderueshme t abonentve q kan
plqyer temn e marre prmes emailit e cila ka qene me interes te tyre.
Disavantazhet
Kompanit konsiderojn se prdorimi i nj programi si email marketing duhet t bhet i
sigurt se programi i tyre nuk i shkelin ligjet e atij vendi.
Opt - Marketingu me leje, sht nj metod e reklamave prmes emailit ku marrsi i
reklams ka rn dakord ta marrin at. Kjo metod sht nj nga zhvillimet e marketerve
pr t eliminuar t metat e email marketingut.
Marketingu me leje -n email marketing mund t zhvillohet n nj teknologji q prdor
nj protokoll n mes t drguesit dhe pranuesit. Ky sistem ka pr qllim q prfundimisht
t rezultoj n nj shkall t lart t knaqsis mes konsumatorve dhe marketerve.
Reklama e cila vendoset ti drgohet konsumatorve te cilt me pare kane qene ne pajtim
paraprak pr pranimin e atij emaili,duhet te jete i przgjedhur nga nj staf mjafte
profesional dhe te jete sa me e qart. N prputhje me rregulloren e aktit t e emailkomerciale, shrbimet zakonisht krkojn qe prdoruesit ta vrtetojn adresn e tyre t
kthimit dhe t prfshij nj adres t vlefshme fizike ku do te drgohet ajo email.
Ata gjithashtu ofrojn statistikat q kan t bjn me numrin e mesazheve t marra dhe t
hapura, dhe nse marrsit klikojn mbi ndonj lidhje brenda porosive.
Nse zbatohen n mnyr efektive, kto veprime do t bj qe biznesi juaj t bhet me i
dukshm pr t ndihmuar klientt e tanishme dhe t mundshme. Kto rezultate duhet
prfundimisht t rezultoj n prmirsimin e shitjeve dhe zgjerimin e tyre, nse kto nuk
do t ndodhin, biznesi juaj i vogl do ket rnie.
49

Ne e dim se do biznes sht unik dhe ka arsyet e veta pr t shpenzuar shuma t parave
n posten direkte, ose te shtypura ne TV reklama. Megjithat nse email marketing sht
nj prioritet pr biznesin tuaj apo jo, statistikat nuk gnjejn. Email sht metoda me
kosto efektive e marketingut ne dispozicion sot. Jo vetm qe sht e prballueshme ,por
norma q q merr prgjigje nga emaili sht 50 her m i madh se sa reklamat, dhe 5 her
m i madh se posta direkte.
Email marketingu sht legjitim, mjet fitim prurs dhe po prdoret gjersisht nga
bizneset qe jan ne rrezik. Njerzit jan gjithmon ne krkim pr nj mnyre me t leht
dhe me t mir pr t br gjra duke prfshir edhe at se si t prdorin prodhimit e tona
pr t mirn e konsumatorve.
Hulumtimi paraprak pr email marketing
Hulumtimi paraprak pr email marketing dhe spam bie ne dy kategori t gjra. I pari
prfshin studime q prqendrohet veanrisht n reduktimin e spamit nga nj gam e
gjer e perspektivave. E dyta prfshin studime nga literatura e marketingut q shqyrton
prcaktuesit e normave prgjegjse pr email marketing. Shumica e studimeve pr email
marketing dhe spam kan pr qellim pr ta reduktuar problemin pr nj ose dy
komponent kryesore, analizuar dhe t bjn rekomandime t bazuara n ket analiz.
Nj fush tjetr e fuqishme e krkimit shqyrton mjedisin rregullator t ndikimit t
legjislacionit n email marketing dhe spam. Ktu sht menduar se ligjet mund t
kufizojn reklamimin e email marketingut dhe kshtu mund t eliminojn nj email
marketing te keq.
Pjesa tjetr prshin nj rishikim t hulumtimit paraprak, shqyrtimi i email marketingut
dhe spam zbulon se shumica e qasjes se prfshir t prqendrohet n nj aspekt t veant
t email sistemit t marketingut sesa analiza t sistemit n trsi.
Ka shum arsye q po prdoret email marketingu dhe nj prej tyre sht se ne po jetojm
n nj bot ku po bombardohet vazhdimisht nga reklama shumngjyrshe dhe
animacionet. Ne jemi gjithashtu ne lvizje, dhe ndrkoh q ne nuk duam t humbasim
asgj dhe kemi shum pak koh pr te lexuar p.sh, far do t jet me interesante ne nj
reviste shkrimi interesant n t , fletat bardh e zi, logot me ngjyra, apo t prziera t gjitha
me foto me ngjyra dhe me logo. Kto t gjitha mund ti drgojm me email dhe nuk kemi
nevoj t mendojm se a do t jet fleta bardh e zi apo me ngjyra, sepse t gjitha kto
50

drgohen dhe shihen nprmjet nj emaili t drguar, dhe mund t prmirsohen

vazhdimisht duke ndjekur standardet m t mira pr organizimin e prmbajtjes se nj
emaili, sepse email marketingu sht nj mjet mjaft i fuqishm dhe virtual pr t sjell
sukses n ndrmarrjen tuaj.

51