ZGL PJAMALI OCUK 1

Yetikinlerin kard kirli bir sava,

Engelleyebilir mi oyunlarn temiz yrekli ocuklarn?
ekilen itler ayrabilir mi dostlarndan onlar?
Ya siz bykler? Hi sava ortasnda glebilir misiniz?
Oysa ocuklar ne de gzel glerler silahlara inat sava alanlarnda oynadklar oyunlarda
Tarihin en karanlk dnemine tanklk ediyoruz izgili Pijamal ocuk adl yaptta. rlandal
yazar John Boyneun kaleme ald bu yapt, kinci Dnya Savann en i actan
sahnelerinin ocua gre nasl anlatlabileceinin bir rneidir. Savan ve onca lmn
ortasnda aan esiz bir iek gibidir bu yaptn kahramanlar Bruno ve Shmuelin dostluu.
Bu dostluk, bir Nazi subay olan Brunonun babasnn Polonyaya tayin edilmesiyle balar.
Berlin gibi canl bir ehirden sszln ortasnda bir kye den Bruno ve ailesi yalnzlklarn
gidermenin yollarn aramaktadrlar. Brunonun yalnzl, odasnn penceresinden bir itin
arkasnda yaayan izgili pijamal insanlar grd gn son bulmutur.
Bruno ve ailesinin evi ile Shmuelin yaad toplama kampnn arasnda yalnzca bir it
bulunmaktadr. Bruno, aratrma yapmak iin gezintiye kt bir gn itin arkasnda solgun
yzyle ylece duran Shmuel ile karlar. kisi de 9 yanda olan, hatta ayn gn doan bu
ocuklarn birbirlerinden grn olarak ne kadar farkl olduklar kendi gzlerinden de
kamaz. Adlar bile deiik gelir birbirlerinin kulana. Ancak bu farkllklar hi
nemsemezler ve dost olmaya karar verirler. Bruno sk sk Shmueli ziyaret etmeye balar.
Her ziyaretinde de ona yiyecek bir eyler getirmeyi unutmaz. Peki ya bir gn bu iki dost
aralarndan geen bir it olmadan oynamak isterlerse?
Savan souk ve ac yz okurun duygularn smrmeden, scak bir dostluk zerinden
ocua uygun bir anlatmla aktarlmtr. Yaptn seslendii ya grubu 12 ya zeri
ocuklardr. Bunu kitabn arka kapanda yazarn yle dile getirdii grlmektedir: Bu
kitab okumaya baladnzda Bruno adnda 9 yandaki bir ocukla bir yolculua
kacaksnz (Ama bu kitap 9 yandakiler iin deil). Ve er ge Bruno ile birlikte bir tel
rgye varacaksnz. Byle tel rgler dnyann drt bir yannda var. Umarz asla rastlamak
zorunda kalmazsnz.
1

BOYNE, John (2007). izgili Pijamal ocuk. zmir: TUDEM.

Bruno ile Shmuel bu kitabn okurlar iin yabanc karakterler deildir aslnda. 9 yandaki bir
ocuun karakteristik zelliklerini tarlar. rnein ikisi de aratrmay, renmeyi ve oyun
oynamay seven ocuklardr. Kendi dnyalarnda yaadklar aclardan baka bir acy
kavramalar onlar iin zordur. Shmuel yaadklar evden nasl zorla karldklarn, annesinin
onlardan ayrlp baka bir yere gtrln, babasyla birlikte toplama kampna getirililerini
anlatr dostuna. Bruno ona zlr, fakat Shmuelin neden orada olduunu anlamad ve
kendisinin bu yeni eve tanmasnn da ok kt olduunu dnd iin Shmuelin
anlattklar ona bir ey ifade etmez. Birbirleriyle ocuklara zg bir masumiyetle anlar ve
dost olurlar.
Yaptn dili eviriden kaynaklanan ufak tefek yanllar olmasnn dnda ocuklar iin
uygundur. Yapt, Trkenin anlatm olanaklarn okura sezdirebilecek niteliktedir. Kitapta
Hitler iin sklkla kullanlan ve aklamas yaplmayan Fuhrer szc baz okurlar iin
metnin anlamn gletirebilir. Ancak bunun da okuru Hitler ile ilgili aratrma yapmaya
ynlendirebilecei dnlebilir.
izgili Pijamal ocuk, ayn zamanda okurun ocuk haklar konusunda zerinde
dnebilecei, karlatrmalar yapabilecei, ipularndan hareketle kendi yarglarna
varabilecei bir kurgu sunmaktadr. Ayn yalarda, ayn fiziksel zelliklere sahip olmasna
ramen ok farkl artlarda yaayan iki ocuun yaama, barnma, oyun oynama gibi haklar
asndan neden bu farkllklar yaamaya mecbur edildikleri ocuk okurun bilincine den
sorulardan biri olacaktr. Usta yazar John Boyne iletileri rtk olarak sunmu, anlatmak
istediklerini sezdirme ve dndrme yoluyla aktarmtr okura. Bu adan da aileler ve
retmenler tarafndan gz ard edilmemesi gereken bir yapttr. Anne babalar ocuklaryla
birlikte byk bir ilgiyle okuyabilir; retmenlerse okuma sevgisi kazandrmak iin
rencilerine nerebilirler bu kitab.
ocuklarn yaam alanlarna katlmas gereken yaptlardan biri olan izgili Pijamal ocuk,
okurun sava gibi bir yaam gerekliini sra d bir dostluk zerinden duyumsamasna
olanak salamaktadr. Yazarn da dile getirdii gibi: Umarz yaamnz boyunca dnyann
drt bir yann saran tel rglerle karlamak zorunda kalmazsnz

Hatice YURTSEVEN YILMAZ