Bandar raya global

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Lompat ke: pandu arah, cari

Bandar raya global (juga dikenali sebagai bandar raya dunia atau bandar raya alfa)
ialah bandar raya yang ditentukan melalui titik pertemuan penting dalam sistem ekonomi
global. Konsep yang berasal dari bidang geografi dan kajian bandar ini berteraskan
gagasan bahawa globalisasi difahami sebagai dicipta, dimudahkan dan dilaksanakan
terutamanya di tempat-tempat yang strategik mengikut hierarki kepentingan dan
pengendalian sistem kewangan dan perdagangan sedunia.
Paling kompleks di kalangan entiti-entiti sedemikiannya ialah "bandar raya global"
(global city), yang mana perhubungan bandar raya ini membawa kesan sosio-ekonomi
yang langsung dan ketara terhadap hal-ehwal sedunia.[1] Istilah global city dipercayai
dicipta oleh ahli sosiologi Saskia Sassen sebagai memaksudkan London, New York dan
Tokyo dalam hasil kerja The Global City (1991),[2] biarpun istilah world city (bandaraya
dunia) yang memaksudkan kota-kota yang jauh menguasai lebih banyak perniagaan
global berbanding tempat dipakai seawal-awal penggunaan sulungnya oleh Patrick
Geddes pada tahun 1915.[3] Sesebuah bandaraya boleh hilang kelayakannya sebagai
bandaraya global, misalnya yang semakin kurang bersifat kosmopolitan, dan semakin
pudar namanya di peringkat dunia, cth. Kaliningrad, Rusia, Thessaloniki, Greece dan
Iskandariah, Mesir.

Isi kandungan
[sorokkan]
1 Kriteria
o 1.1 Ciri-ciri ekonomi
o 1.2 Ciri-ciri politik
o 1.3 Ciri-ciri kebudayaan
o 1.4 Ciri-ciri prasarana
2 Kajian
o 2.1 Kajian GaWC
o 2.2 Indeks Bandar Raya Global
o 2.3 Global Power City Index
3 Penarafan bandaraya mengikut kategori
4 Lihat juga
5 Rujukan

6 Pautan luar

[sunting] Kriteria

Taraf bandar raya global atau bandar raya dunia memang dipandang tinggi nilainya. Oleh
sebab itu ramai pihak yang cuba menggolongkan dan menarafkan bandar raya yang mana
boleh dikira sebagai 'bandar raya dunia' atau sebaliknya.[3] Although there is a consensus
upon leading world cities,[4] the criteria upon which a classification is made can affect
which other cities are included.[3] Kaedah pengenalpastiannya adalah sama ada
berasaskan "pengukur nilai" (cth. "jika sektor pengeluaran dan perkhidmatan ialah sektor
terbesarnya, maka bandaraya X ialah bandaraya dunia")[3] ataupun "penentuan
perbandingan" ("juka sektor pengeluaran dan perkhidmatan bandaraya X lebih besar
berbanding sektor pengeluaran dan perkhidmatan N bandaraya lain, maka bandaraya X
ialah bandaraya dunia").[3]

[sunting] Ciri-ciri ekonomi

Bursa Saham New York

Ibu pejabat korporat untuk perbadanan multinasional, institusi kewangan
antarabangsa, firma guaman, konglomerat, dan bursa saham yang mempengaruhi
ekonomi dunia.
Keupayaan/keluaran kewangan yang besar nilainya: KDNK[5]
bandaraya/setempat[6]
Indeks pasaran saham[7]/permodalan pasaran
Peruntukan khidmat kewangan;[8] cth.: bank, perakaunan
Kos sara hidup[9] kekayaan peribadi; cth. bilangan jutawan[10]

[sunting] Ciri-ciri politik

Istana Westminster
Pengaruh dan penglibatan giat dalam peristiwa antarabangsa dan hal-ehwal dunia;
cth. Washington, Beijing, Berlin, Brussels merupakan pusat kerajaan negara atau
kesatuan berpengaruh.
Ibu pejabat pertubuhan antarabangsa (Bank Dunia), NATO)
Bilangan penduduk yang amat besar dalam kawasan perbandaran (pusat kawasan
metropolitan, berjuta-juta orang) atau kelompokan bandar
Kepelbagaian kawasan demografi[11] berasaskan pelbagai penunjuk:[12] bilangan
penduduk, penempatan,[13] mobiliti,[14] dan pembandaran[15]
Taraf mutu hidup[16] atau pembangunan bandaraya[17]
Komuniti ekspatriat

[sunting] Ciri-ciri kebudayaan

Louvre

Pengetahuan nama pertama di peringkat antarabangsa; yang mana sesebuah

bandaraya dikenali tanpa perlu menyatakan pembahagian politiknya. Cth:
Bandaraya New York dipanggil "New York" sahaja, walaupun terletak di negeri
New York.
Institusi kebudayaan terkemuka, seperti muzium, galeri, opera, orkestras, pusat
perfileman dan pusat teater terkemuka. Persada kebudayaan yang aktif, termasuk
pesta filem (seperti Toronto International Film Festival), tayangan perdana,
industri muzik, kelab malam, syarikat opera, galeri seni, perarakan tahunan dsb.
Pangkalan perbadanan media berpengaruh yang mencapai seluruh dunia, seperti
BBC, Reuters, The New York Times, atau Agence France-Presse.
Komuniti kesukanan besar, termasuk kemudahan sukan utama, pasukan tuan
rumah sukan liga utama, dan keupayaan dan pengalaman sebagai tuan rumah

temasya sukan antarabangsa seperti Sukan Olimpik, Piala Dunia FIFA, atau acara
tenis Grand Slam.[18]
Institusi pendidikan; cth., universiti,[19] kehadiran pelajar antarabangsa,[20]
kemudahan penyelidikan
Tapak penziarahan keagamaan
Penempatan Tapak Warisan Dunia yang berkepentingan sejarah dan
kebudayaan[21]
Ketampungan pelancongan

[sunting] Ciri-ciri prasarana

Shinkansen di stesen Tokyo

Sistem pengangkutan canggih yang merangkumi rangkaian lebuh raya atau alihan
massa besar yang menyediakan pelbagai kaedah pengangkutan (alihan laju, LRT,
rel serantau, feri, atau bas).
Sistem alihan massa yang meluas dan popular[22], penggunaan perkhidmatan tren,
[23]
penggunaan kenderaan jalan raya,[24] pelabuhan utama[25]
Lapangan terbang antarabangsa utama yang berfungsi sebagai hab yang mantap
untuk syarikat penerbangan terkemuka, cth. London. Lapangan terbang yang
menampung bilangan penumpang yang amat ramai, apatah lagi penumpang
antarabangsa,[26] atau muatan yang besar-besar
Prasarana perhubungan canggih yang digunakan oleh perbadanan multinasional
utama, seperti gentian optik, Wi-Fi, telefon bimbit, dan lain-lain talian
perhubungan berkelajuan tinggi.
Kemudahan kesihatan; e.g. hospital, makmal perubatan
Latar langit dan pencakar langit terkemuka[27]

[sunting] Kajian
[sunting] Kajian GaWC

Bandar Raya Dunia Alfa 2008

Salah satu percubaan terawal untuk menentukan, menggolongkan dan menarafkan
bandaraya global dilakukan pada tahun 1998, oleh Globalization and World Cities Study
Group and Network (GaWC) yang bertapak di jabatan geografi Universiti
Loughborough, United Kingdom. Jadualnya digariskan dalam GaWC Research Bulletin 5
dan menarafkan bandaraya berdasarkan peruntukan "khidmat pengeluaran termaju"
seperti perakaunan, pengiklanan, kewangan, dan perundangan.[4] Inventori GaWC
mengenal pasti tiga taraf bandaraya global diikuti beberapa subtaraf.
Penarafan GaWC selama ini diterbitkan empat tahun sekali. Penarafan tahun 2004
mengiktiraf penunjuk baru di samping masih menekankan ekonomi bandaraya
berbanding faktor politik dan kebudayaan. Penarafan 2008 pula lebih menggunakan data
lanjutan yang diperoleh di Chinese Academy of Social Sciences sambil memastikan
kebolehbandingan dengan penarafan 2000 dan 2004. Kesemua bandaraya yang layak
disusun mengikut kategori bandaraya global "Alfa" (with four sub-categories), "Beta"
(three sub-categories), "Gama" (three sub-categories), dan bandaraya yang menikmati
"Kecukupan Tinggi" atau "Kecukupan" kehadiran bandaraya global.
Senarai Bandaraya Dunia Alfa, Beta dan Gama 2008 adalah seperti berikut; rujuk
sumbernya untuk senarai selengkapnya:[28][29]
Bandar Raya Dunia Alfa ++:

Bandar Raya New York, London

Bandar Raya Dunia Alfa +:

Hong Kong, Paris, Singapura, Sydney, Tokyo, Shanghai, Beijing

Bandar Raya Dunia Alfa:

Milan, Madrid, Seoul, Moscow, Brussels, Toronto, Mumbai, Buenos

Aires, Kuala Lumpur

Bandar Raya Dunia Alfa :

Warsaw, So Paulo, Jakarta, Zurich, Mexico City, Dublin, Amsterdam,

Bangkok, Taipei, Rome, Istanbul, Lisbon, Chicago, Frankfurt, Stockholm,
Vienna, Budapest, Athens, Prague, Caracas, Auckland, Santiago

Bandar Raya Dunia Beta +:

Melbourne, Barcelona, Los Angeles, Johannesburg, Manila, Bogota, New

Delhi, Atlanta, Washington D.C., Tel Aviv, Bucharest, San Francisco,
Helsinki, Berlin, Dubai, Oslo, Geneva, Riyadh, Copenhagen, Hamburg,
Kaherah

Bandar Raya Dunia Beta:

Bangalore, Jeddah, Kuwait, Luxembourg, Munich, Kiev, Dallas, Lima,

Boston, Miami

Bandar Raya Dunia Beta :

Sofia, Dsseldorf, Houston, Beirut, Guangzhou, Nicosia, Karachi,

Montevideo, Rio de Janeiro, Nairobi, Bratislava, Montreal, Bandar Raya
Ho Chi Minh

Bandar Raya Dunia Gama +:

Bandaraya Panama, Casablanca, Chennai, Brisbane, Quito, Stuttgart,

Denver, Vancouver, Zagreb, Bandaraya Guatemala, Cape Town, San Jose,
Ljubljana, Minneapolis, Santo Domingo, Seattle, Manama, Shenzhen

Bandar Raya Dunia Gama:

Guadalajara, Antwerp, Kolkata, Rotterdam, Lagos, Philadelphia, Perth,

Amman, Manchester, Riga, Detroit, Guayaquil, Wellington, Portland

Bandar Raya Dunia Gama :

Edinburgh, Porto, Tallinn, San Salvador, St. Petersburg, Port Louis, San
Diego, Calgary, Almaty, Birmingham, Islamabad, Doha, Vilnius,
Colombo

[sunting] Indeks Bandar Raya Global

Pada Oktober 2008, jurnal Foreign Policy dari Amerika Syarikat, bersama firma
penasihat A. T. Kearney dan Chicago Council on Global Affairs, menerbitkan senarai
bandaraya global berasaskan nasihat daripada Saskia Sassen, Witold Rybczynski, dan
lain-lain. Foreign Policy menyatakan bahawa "bandar raya-bandar raya yang terbesar dan
terbanyak saling membantu menetapkan agenda global, mengharungi ancaman rentas

negara dan berfungsi sebagai hab persepaduan sedunia, selaku enjin pertumbuhan negara
masing-masing dan pintu masuk sumber serantau."[30]
Penarafannya berasaskan penilaian 24 metrik di lima bidang: kegiatan perniagaan, modal
insan, pertukaran maklumat, pengalaman budaya, dan keterlibatan politik. Pada tahun
2010, 30 bandaraya global terunggul adalah:[31]
Kedudukan

Bandar Raya

Bandar Raya New York

London

Tokyo

Paris

Hong Kong

Chicago

Los Angeles

Singapura

Sydney

10

Seoul

11

Brussels

12

San Francisco

13

Washington D.C.

14

Toronto

15

Beijing

16

Berlin

17

Madrid

18

Vienna

19

Boston

20

Frankfurt am Main

20

Shanghai

22

Buenos Aires

23

Stockholm

24

Zurich

25

Moscow

26

Barcelona

27

Dubai

28

Rome

29

Amsterdam

30

Bandar Raya Mexico

[sunting] Global Power City Index

Institute for Urban Strategies di The Mori Memorial Foundation di Tokyo, Jepun
mengeluarkan kajian menyeluruh mengenai bandaraya global pada Oktober 2009,
berasaskan enam kategori keseluruhannya, iaitu "Economy," "Research & Development,"
"Cultural Interaction," "Livability," "Ecology & Natural Environment," dan
"Accessibility," diperincikan oleh 69 petunjuk individu.[32]
Ked.

2
3
4
5
6
7
8
9
10

Bandar raya
Bandar Raya New
York
London
Paris
Tokyo
Singapura
Berlin
Vienna
Amsterdam
Zrich
Hong Kong

11

Madrid

242.5

12
13
14
15
16
17
18
19
20

Seoul
Los Angeles
Sydney
Toronto
Frankfurt
Copenhagen
Brussels
Geneva
Boston

242.1
240.0
237.3
234.6
232.9
231.7
229.9
229.7
226.2

Markah

Kategori terbaik (ked.)

330.4

Economy (1.) Research & Development (1.)

322.3
317.8
305.6
274.4
259.3
255.1
250.5
242.5
242.5

Cultural Interaction (1.)

Livability (1.) Accessibility (1.)
Economy (2.) Research & Development (2.)
Economy (5.) Cultural Interaction (5.)
Livability (2.)
Ecology & Natural Environment (3.)
Accessibility (3.)
Ecology & Natural Environment (2.)
Economy (4.)
Ecology & Natural Environment (7.) Accessibility
(7.)
Research & Development (4.)
Research & Development (5.)
Ecology & Natural Environment (9.)
Livability (5.)
Accessibility (5.)
Economy (9.) Livability (9.)
Livability (8.)
Ecology & Natural Environment (1.)
Research & Development(6.)

Diikuti oleh:
21. Shanghai (224.1), 22. Chicago (221.1), 23. Vancouver (219.1), 24. San Francisco
(218.1), 25. Osaka (215.1), 26. Beijing (211.4), 27. Kuala Lumpur (204.1), 28. Milan
(203.5), 29. Bangkok (199.1), 30. Fukuoka (196.5), 31. Taipei (195.9), 32. Moscow
(179.5), 33. So Paulo (177.7), 34. Mumbai (165.5), 35. Kaherah (132.2)

[sunting] Penarafan bandaraya mengikut kategori

Lapang
Keluaran
Sistem
an
Sistem
Bilang Metropol
Bil.
metro
terbang
Bil.
Peratus Kos
metro
an
itan
pendud
mengik
mengik
penduduk
an
sara
mengiku
ribu- Kasar
Ke
uk
ut
ut
kawasan kelahir hidup
t jumlah
jutaw mengikut
d. bandar
jumlah
jumlah
metropolit an ekspatri
kepanjan
an
jumlah
aya
penump
penump
[33]
[34]
[9]
an
asing
at
gan
(AS$) pariti
sebenar
ang
ang
[36]
laluan
kuasa
tahunan
tahunan
beli[37]
[35]

Mumba
Tokyo
i

Shangh
Seoul
ai

Miami Osaka

Mexico
Karachi
City

Bandar
Amster
Raya
Moscow
Berlin
dam
New
York

Delhi

Dubai

Tokyo

Tokyo

Bandar
Raya
Moscow
New
York

Bandar
Raya New Toronto Geneva Seoul
York

Istanbul Mumbai

So
Paulo

Vancou
Zrich
ver

Mosco
Aucklan Copenha Hong
So Paulo
w
d
gen
Kong

Seoul

Delhi

Beijing Osaka

Tokyo

Mosco Los
w
Angeles

Atlanta

Hong
Chicago
Kong

Paris

Madrid

Bandar
Bandar
Raya
Londo
Raya New
New
n
York
York

Los
Mexico
Moscow Chicago Angele Paris
City
s

Hong
Muscat
Kong

Jakarta

London

Bandar
Raya
London
Tokyo
New
York

Seoul

Paris

Dallas London

Shanghai

Los
Istanb
Osaka
Angeles ul

Bandar
Raya
Geneva
London Paris
New
York

Dallas

Makkah Beijing Osaka

Chicag
o,
Mumb
Frankfur
Philadelp
ai,
t
hia
So
Paulo,
Tokyo

Beijing

San
Bandaray
Franci
a Mexico
sco

Bandar
10 Raya Shanghai
Mexico

The
Singapur So
Hague a
Paulo

[sunting] Lihat juga

Pusat kewangan
Metropolis
Megalopolis
Bandar raya primat
Ekumenopolis

[sunting] Rujukan

Tokyo

Beijing n/a

Washingt
on, D.C.