Ticari letme Hukuku Yl Sonu Snav Cevap Anahtar

Sorudan da aka anlald zere Yemek Sepeti A'nin ticari faaliyetlerinin, daha ak deyimle bu
irketin kurduu ve ilettii online sipari sisteminden yararlanmak zere Yemek Sepeti A ile
szlemeler yapm olan iletmeler (yeler) arasndaki hukuksal ilikinin ticari iletme hukuku dersi
konular iinde hukuksal nitelendirmesinin yaplmas istenmektedir.
Verilen metinde hukuksal nitelendirme bakmndan deer tayabilecek ifadeler alt izilerek
gsterilmitir.
Sipari komisyon ye gibi ifadeler konunun tacir yardmclar balamnda
deerlendirilmesini gerektirmektedir.
ncelikle ye iletmelerin ounlukla fast food tarz yiyecek maddeleri reten esnaf iletmesi ya da
ticari iletme niteliindeki bamsz iletmeler olduklarn sylemek mmkndr. Esnaf iletmeleri hemen
daima gerek kiiler tarafndan iletilirken, ticari iletmeler ise bir gerek ya da tzel kiiye ait olabilirler.
Yemek Sepeti A ise bizzat herhangi bir mal retmeyen, satmayan, ana faaliyet konusu fast food tarz
yiyecek maddeleri reten iletmeler ile tketici arasnda (online sistemler kullanarak) araclk yapmak olan
bir ticaret irketidir.
Bu aklamalardan da anlald zere yiyecek maddesi reten iletmeler ile Yemek Sepeti A
hukuksal olarak birbirlerinden bamszdrlar. Hal byle olunca da Yemek Sepeti A'nin faaliyetlerinin
baml tacir yardmclarndan olan ticari temsilci, ticari vekil, dier tacir yardmclar ya da pazarlamac ile
aklanmas imkan yoktur. Bu seenekler bamllk unsuru nedeniyle daha batan elenebilirler.
Sonu olarak bamsz tacir yardmclarndan olan acente, komisyoncu ve simsarn incelenmesi
gerekir:
a) Komisyoncu, kendi adna mvekkil tacir hesabna menkul mallar ile kymetli evrakn alm satm
ilerini stelenen bamsz tacir yardmcsdr. Olayda yer alan verilerdeki sipari ifadesinin de iaret ettii
zere, Yemek Sepeti A, ne tketiciler ne de yiyecek maddesi reten iletmeler hesabna herhangi bir
szleme akdetmemektedir. Yemek Sepeti A sadece taraflar online olarak buluturmakta, araclk hizmeti
yrtmektedir. Bu adan komisyonculuk sz konusu olamaz.
b) Acentelik: TTK m. 102'de Ticari mmessil, ticari vekil, sat memuru veya iletmenin alan gibi
iletmeye bal bir hukuki konuma sahip olmakszn, bir szlemeye dayanarak, belirli bir yer veya blge
iinde srekli olarak ticari bir iletmeyi ilgilendiren szlemelerde araclk etmeyi veya bunlar o tacir
adna yapmay meslek edinen kimseye acente denir hkmne yer verilmitir.
Komisyoncuya ilikin aklamada Yemek Sepeti A'nin araclk yapt tespit edilmi olduundan
irketin sadece arac acente olup olmad tartlabilir. Tanmda acentenin ticari iletmeyi ilgilendiren
szlemelere araclk etmesinden sz edilmitir. Yukarda da belirtildii zere yiyecek maddesi reten ye
iletmenin bir esnaf iletmesi olmas durumundan bu art gereklemeyeceinden Yemek Sepeti A'nin
acente olarak nitelendirilmesi mmkn deildir.
Yiyecek maddesi reten ye iletmenin ticari iletme olmas halinde ise (rn. Dominos Pizza,

McDonald's, BurgerKing ya da bir ticaret irket tarafndan iletilen her trl lokanta, bfe, restoran vs.)
acentelik nitelii tartmaya devam edilebilir. Ancak burada da u hususlara dikkat ekmek gerekir. Taraflar
arasndaki ekonomik ilikinin mahiyeti ile acentelik hkmlerinin btn dikkate alndnda taraflarn bir
acentelik szlemesi akdetme iradesi tayacaklar olduka phelidir. Zira acente dava aabilir, acenteye
dava alabilir, acente szleme sonunda denkletirme tazminat talep edebilir, acenteye szleme sonras
dnem iin rekabet yasaklar konulabilir, acente faaliyet gsterdii yerlerde mvekkil tacir iin bilgi toplar,
onu bilgilendirir, tekel blgesi szlemenin zorunlu unsuru olmasa da, birbirine komu iki iletmenin dahi
Yemek Sepeti A ile alabilir, ye iletmeler ticari faaliyetlerini sadece Yemek Sepeti A'nin kurduu
sistem zerinden yrtmezler, kendi mteri evresine de sata devam ederler, Yemek Sepeti A'den ou
zaman asli deil, tali bir destek olarak yararlanrlar vs. Btn bu hususlar birlikte dnldnde Yemek
Sepeti A'nin faaliyetlerinin acentelik olarak nitelendirilmesi imkan olduka gtr. Yiyecek maddesi reten
ye iletmelerin genelde yerel apta kk iletmeler olduu da dnldnde daha gl durumda olan
Yemek Sepeti A'nin iliki bitiminde denkletirme tazminat talep edebilme ihtimali dahi, acentelik
eklindeki hukuksal nitelemenin taraflar arasndaki ekonomik ilikiye yabanc olacan ortaya koyar.
c) Simsar: TBK m. 520'de Simsarlk szlemesi, simsarn taraflar arasnda bir szleme kurulmas
imknnn hazrlanmasn veya kurulmasna araclk etmeyi stlendii ve bu szlemenin kurulmas hlinde
crete hak kazand szlemedir denilmitir. Yemek Sepeti A'nin faaliyetleri tam olarak bu tanma
uymaktadr. Ad geen irket, kurduu online sistem zerinden tketiciler ile yiyecek maddesi reten
iletmelerin karlamasna ve sat szlemesi yapmalarna araclk yapmaktadr. irket taraflarn bir
szleme yapmas halinde de komisyon ad verilen simsarlk creti almaktadr. Simsarlk szlemesi,
szleme serbestisi erevesinde dzenlenebileceinden Yemek Sepeti A'nin hizmet bedeli ad altnda bir
takm bedelleri araclk faaliyetinden bamsz biimde talep etmesi mmkndr.
Simsarlk kural olarak arzi bir araclk faaliyetidir. Yemek Sepeti A ile yiyecek maddesi reten
iletmeler arasnda ilikilerin ise sreklilik arz ettii aktr. Ancak bu ilikinin yine de simsarlk olarak
nitelenmesine engel deildir. Bu durumda somut olayn gerektirdii hallerde acentelie ilikin hkmlerin
kyasen uygulanmas sz konusu olabilir (rn. tketicilerin iletmelere ait ihbar ve ihtarlarn kabule yetkili
olmas, komisyonlarn doru ekilde hesaplanmas ve denmesi balamnda hesap bilgilerinin kontrol
vs.). Ancak ilikinin sreklilik kazanm olmas bunun acentelik olarak nitelendirilmesini hukuken hakl
klmaz.
NOT: Yukardaki aklamalar renim amac da gden bir zm rehberidir. Snavda sizin bu denli
ayrntl aklama yapacak vaktinizin bulunmad aktr. Ancak olaya yaklam tarz, kurumlarn genel
zelliklerinin karlatrmal olarak ortaya konulmasndaki yntemi gstermek adna ayrntl aklama
yaplmtr.
UBER SORUSUNA LKN OLARAK YAPILAN HATALAR
Sorular aadaki gibidir:

1- Olay yeterince okunmadan/anlalmadan cevap verilmeye geilmitir.

2- Birok arkada soru kadnn arka sayfasn grmeden cevaplamaya balamtr. Bu sebeple de
cevaplarnda arka sayfada yer alan mevzuat hkmlerinin deerlendirmesi ya hi yapmam ya da cevap
kadnn son ksmlarna eklemeler yaplmtr. renci arkadalar arka sayfadaki

uyarsn grmediinden alelade ekilde cevaplamtr. Snava katlan 183 renciden sadece 4 kii bu uyary

dikkate alarak cevap yazm, bunlardan da sadece ikisi 40 tam puan almtr. rencinin snav kadn tam
okumamasndan kaynaklanan hatalar elbette puan krlmasna yol aar. Sizden HMK'ya uygun bir dava
dilekesi beklenmemektedir. O usul dersinin konusudur. Burada somut olay arka sayfada verilen zel
mevzuat hkmlerini de gz nnde tutarak haksz rekabet hkmleri erevesinde irdelemek, davac ve
davallar belirlemek, ve TTK'daki dava trlerinden hareketle olaya uyan talepleri yazmanz beklenen
davrantr.
(a) sorusunda bir ok arkada Uber ile Uber sistemindeki taksiciler arasnda acentelik mi, komisyonculuk mu,
tama ileri komisyonculuu mu olduunu, ksacas tacir yardmclar konusunu kimi zaman ksa ksa kimi
zaman da uzun biimde tartmtr. Oysa olay hukuksal olarak nitelendiriniz ile istenilen olaydaki haksz
rekabeti ve bunun trn bulmanzdr. Haksz rekabete ilikin genel aklamalar ve somut olayda i
artlarna uymamak; zellikle kanun veya szlemeyle, rakiplere de yklenmi olan veya bir meslek dalnda
veya evrede olaan olan i artlarna uymayanlar drstle aykr davranm olur hkm erevesinde bir
tespitin yaplmas gerekmekteydi. Baz arkadalarmz ise Uber'in internet sitesinden D2 belgesi ile yapt
aklamalardan hareketle yanltc beyanda bulunulduundan hareketle haksz rekabet ilendii sonucuna
varmlardr ki, bunlara da puan verilmitir.
3- (b), (c) ve (d) sorularna verilen cevaplar ise gerekten enteresandr. (a) sorusunda hi haksz rekabetten
bahsetmeyen arkadalar her nedense birden haksz rekabet davalarn, kanunda saylan davaclar ve dava
trlerini yazmaya balamlardr. te bu olmaz. Soruda ne diyor?

Yani size bir mvekkil aday gelmi, siz onun iin bir dava dilekesi hazrlayacaksnz. Ancak soruyu
okumadnzdan dolay, kanundaki ve ders kitabndaki dava, davac, davalya ait bilgiler sorulan olayla ve
soruyla hi balant kurmadan ya da ok az bir balant kurularak cevap kadna deyim yerinde ise boca
edilmitir. Ben soruma cevap istiyorum. Gerisi laf- gzaftr. Buna puan verilmez.
Baz arkadalar gmrklerde el koymay bile yazabilmitir ki, bunun sorulan soruyla ne ilikisi olduunu
sormak gerekir. Dier yandan baz arkadalar gerek ihtiyati tedbirler ve gerekse talepler arasnda uber
uygulamasnn kullanlmasnn durdurulmasn yazmlardr ki, bu olduka sevindiricidir ve puan ile
dllendirilmitir. te bilginin olaya uyarlanmasnn gzel bir rnei sz konusudur.
Keza davallar bahsinde uberturkiye.com'a dava alr diyenler var. Bir internet sitesine nasl dava alr?
Bunu yazabilen arkadalarn I. snf medeni hukuk/kiiler hukuku ksmn yeniden okumas gerekir. Bu 3.
snf rencisi iin fahi hatadr.
Baz arkadalar Borlar Hukuku Genel Hkmler dersinde adam altrann sorumluluu konusunu ok iyi
renmi olsalar gerek ki, TTK bakmndan asl daval olmas gereken kiileri ve bunun yntemlerini
tartmadan dorudan mteselsil sorumluluk, adam altrann sorumluluu konularna girmilerdir. Bu arada
kimin altran kimin alan olduu da her zaman aklanmamtr. Onu da hoca tahmin etsin.
4- Trkiye'deki iletiim ofisi meselesi: Maalesef burada oka fahi hatalar mevcuttur. letiim ofisi nasl
daval olabilir? Bu bir kii mi? ala kalem, dnlmeden yazlan cevaplar...
letiim ofisi ve burada alan kiinin daval olup olamayaca balamnda ncelikle bunun hukuksal
nitelemesinin yaplmas gerektii, dorudan daval olur demenin ok yanl olaca aktr.
ncelikle burann yabanc bir iletmenin Trkiye'deki ubesi olup olmad, bu sonuca varlacak olursa da
Trkiye operasyonlarn ynetmekle grevlendirilen kiinin tam yetkili ticari temsilci olamas ihtimalinden
hareketle Uber'e ya da Uber Avrupa'ya kar alacak davalarn bu ubeye kar almas, davann ise ticari
temsilci tarafndan yrtlecek olmas sz konusu edilebilirdi.
Bu noktada ikinci ihtimal ise iletiim ofisinin Uber'den bamsz olan bir birim olmasdr. Bu birimin
acente, komisyoncu ya da simsar olarak nitelenmesi ihtimal dahilindedir. Ancak davallk bakmndan bunun
belirleyici bir yan olmayacaktr. Zira TTK m. 103/1-b'deki Szlemeleri yerli veya yabanc bir tacir
hesabna ve kendi adna yapmaya srekli olarak yetkili bulunanlar hkmnden yararlanarak bu birimin
banda bulunan kiiye kar Uber'i temsilen dava almas mmkndr.

Baz arkadalar iletiim ofisinin acente olduu ya da hakknda acentelik hkmlerinin uygulanabileceini
savunmular ise de, acentenin sadece davay mvekkil tacir adna takip edecei, yani bizzat davac ya da
daval sfat tamayacan gzden karmlar ve ofisi yneticisini/ofis alanlarn dorudan daval olarak
anmlardr.
Daval bahsinde adam altrann sorumluluundan sz konusu olabilmesi iin fiilin altran tarafndan
deil, alan tarafndan ilenmesi gerekir. Ancak olayda byle midir? Haksz rekabet fiilleri dorudan Uber
ve Uber Avrupa denetimindeki yazlm sayesinde ilenmekte. Yani asl fail altran. stanbul'daki ofis
alanlarnn ise bu yazlma mdahale anslar zaten bulunmamaktadr. Onlar olsa olsa bu fillere yardmc
olmu kabul edilebilirler. Grld gibi adam altrann sorumluluu cevab somut olayn, sorunun
zelliklerine uygun dmemektedir.
Cevap kadnda akla gelen herkese dava amak mmkn gzkse de, gerek hayatta taraf ve dava ehliyeti
olup olmadn aratrmakszn aklnza gelene dava amak size pahalya patlayacaktr. Size bu gibi
durumlarda davann husumetten reddedilmesi mmkndr ki, bu durumda kar vekalet creti vs. masraflara
katlanmak zorunda kalacaksnz. Bunu renmeye fakltede balamakta fayda vardr.
5- Son olarak (b) sorusunda ok sayda arkadamz haksz rekabetten zarar gren, zarar grme tehlikesi olan
herkes dava aabilir eklinde ifadeler kullanm ve akabinde bununla soruya uygun olarak kimi kastettiini
aklamam. yiniyetle yazlm olsa da herkes daval olmaz. Bunun mutlaka soruya uygun biimde
somutlatrlmas gerekirdi. (b) sorusunda arkadalarn hemen tamam soruyu okumadan cevapladklar, yani
kendisine bavurulan bir avukat olarak dnp hareket etmek durumunda olduklarn gremediklerinden
olduka dk puanlar aldlar.
6- Ayn soruda mevzuatta ad geen Bakanlk, Belediye, UKOME gibi kurulularn haksz rekabet davas
aacandan sz edilmi. Bir kere UKOME'nin tzel kiilii olmadndan hukuk mahkemesinde dava
aamaz. Ayrca idari merciler icrai yetkilerle donatlmlardr. Kanundan doan yetkilerini kullanmalar iin
hukuk mahkemesinden kacak bir karara ihtiyalar yoktur. Yetkisini kullanarak Uber sistemindeki taksilerin
yolcu tamasn engelleyebilir. Bundan etkilenen kii idare mahkemesinde yarg yoluna bavurur. Tersi
olmaz.