ICS 01.040.67;67.220.

20 TRK STANDARDI TS 1880

EN 13188/Mart 2003

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 1880 EN 13188
Mart 2003
(EN 13188/AC:2002 dahil)

ICS 01.040.67
67.220.20

SRKE - TARIM KKENL SIVILARDAN ELDE EDLEN

RN - TARFLER, ZELLKLER, ARETLEME
Vinegar - Product made from liquids of agricultural origin -
Definitions, requirements, marking

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
 Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 13188 (2000) + AC:2002 standard esas alnarak
TSE Mamul Gdalar Hazrlk Grubunca TS 1880:1988in revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik
Kurulunun 13 Mart 2003 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar
verilmitir.

EN 13188/AC: 2002 ile yaplm olan deiiklikler metinde dey (I) izgilerle gsterilmitir.

Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir.

Trkiye koullar gz nne alnarak TSE notu olarak EK MA ilve edilmitir.

ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

Sirke - Tarm kkenli svlardan elde edilen rn -

Tarifler, zellikler, iaretleme

1 Kapsam
Bu standard sirkenin (tarm kkenli svlardan elde edilen rn) tariflerini, zelliklerini ve iaretlemelerini
kapsar.

2 Terimler ve tarifler
Bu standardn amac bakmndan aadaki tarifler geerlidir.

2.1 Sirke (tarm kkenli svlardan elde edilen rn)

Tarm kkenli svlar veya dier maddelerden, iki aamal alkol ve asetik asit fermantasyonuyla, biyolojik
yolla retilen kendine zg rn.

2.2 arap sirkesi

Biyolojik yolla asetik asit fermantasyonuyla sadece araptan1) elde edilen sirke.

2.3 Meyve sirkesi veya meyve arab sirkesi, zms meyve sirkesi veya zms
meyve arab sirkesi, elma arab sirkesi

2.3.1 Meyve sirkesi, zms meyve sirkesi

Biyolojik olarak, alkol ve asetik asit fermantasyonu sonucu meyve veya zms meyvelerden elde edilen
sirke.

2.3.2 Meyve arab sirkesi, zms meyve arab sirkesi

Biyolojik olarak asetik asit fermantasyonu ile meyve arab veya zms meyve arabndan elde edilen
sirke.

2.3.3 Elma arab sirkesi

Biyolojik olarak asetik asit fermantasyonuyla elma arabndan elde edilen sirke.

2.4 Alkol sirkesi

Biyolojik olarak asetik asit fermantasyonuyla damtlm alkolden elde edilen sirke.

2.5 Tahl Sirkesi

Niastas, maltlanm arpa diyastaz dndaki bir ilemle ekere dntrlm herhangi bir tahldan, ara
damtma olmakszn Madde 2.1de aklanan ilemle elde edilen sirke.

2.6 Malt sirkesi

Maltlanm arpa diyastazyla niastann ekere dntrlmesiyle, tahl ilvesi yaplarak veya yaplmakszn,
Madde 2.1de tarif edilen ilemle, maltlanm arpadan, ara damtma olmakszn elde edilen sirke.

2.7 Damtlm malt sirkesi

Dk basn altnda, Madde 2.6ta tarif edilen malt sirkesinden damtma ile elde edilen sirkedir. Bu sirke
sadece malt sirkesindeki uucu bileenleri ierir.

2.8 Baharatl sirke, aromal sirke

Madde 2.2 - Madde 2.7de tarif edilen sirkelere Madde 3.2.2de belirtilen otlar, aroma maddeleri ve dier
bileenler katlarak elde edilen sirkeler.

2.9 Dier sirkeler

Peyniralt suyu sirkesi, bira sirkesi, bal sirkesi gibi.

1) TSE Notu : Sadece taze zmden elde edilen arap

1
ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

3 zellikler
3.1 Ham maddeler
Sirke aadaki maddelerden retilmi olmaldr.

3.1.1 822/87 AB[1] arap mevzuatna uygun arap

3.1.2 Meyve veya zms meyve, meyve arab, zms meyve arab, elma arab

3.1.3 Tarm kkenli damtlm alkol

3.1.4 Tahl taneleri, maltlanm arpa, peyniralt suyu ile snrl olmayan niasta, eker ve niasta ieren
tarm kkenli dier maddeler:

3.2 erik

3.2.1 lem yardmclar

Gerektiinde asetik asit bakterilerinin geliimini salamak amacyla organik ve inorganik bileikler belli
dzeyde kullanlabilir: rnein malt hazrlama ilemleri, sv niasta (niasta urubu), glukoz gibi organik ve
fosfat ve amonyum tuzlar gibi inorganik bileenler.

3.2.2 Dier bileenler

Aroma vermek amacyla aadaki maddeler sirkeye katlabilir.

3.2.2.1 Baharat ve meyve ieren bitki ve bitki ksmlar

a) Paralanm veya btn olarak taze veya kurutulmu

b) Ekstrakt olarak,

3.2.2.2 eker

3.2.2.3 Tuz

3.2.2.4 Bal

3.2.2.5 AB direktifi 93/77/EEC [2] ile uyumlu konsantre veya konsantre edilmemi meyve sular

3.3 Katklar
Genel olarak (89/107/ECC ve 94/34/EC [3]; renklendiriciler iin (Direktif 94/36/EC [4]; tatlandrclar iin
(Direktif 94/35/EC ve 96/83/EC [5] ve dierleri iin (Direktif 95/2/EC [6] yrrlkteki AB direktifleri dikkate
alnr.

3.4 Yasaklanm maddeler

Aadaki maddeler sirkede kullanlamazlar.

3.4.1 Direktif 88/388/EEC[7]de tanmlanan yapay tatlandrclar

3.4.2 Doal ve yapay zm yalar

3.4.3 Damtma kalntlar, fermantasyon kalntlar ve bunlarn yan rnleri

3.4.4 Her trl cibreden ztlenen maddeler

3.4.5 Ham madde olarak kullanlan ve katlmasna izin verilen maddeler dndaki her trl asit

3.5 Toplam asit ierii

Sirkenin toplam asit ierii (suda serbest asetik asit cinsinden) 1000 mLde 50 gdan az olmamaldr.

2
ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

arap sirkesinin toplam asit ierii (suda serbest asetik asit cinsinden) 1000 mLde 60 gdan az olmamaldr.

3.6 Kalnt alkol ierii

Kalnt alkol oran arap sirkesi retimindeki ilem esas alnarak retilen arap sirkesi dndaki sirkelerden
hacimce % 0,5, arap sirkelerinde hacimce % 1,5 ve zel sirkelerde hacimce % 3ten fazla olamaz.

4 aretleme
4.1 Sirke ismi sadece Madde 2ye uygun tarm kkenli rnlerden elde edilenler iin kullanlr. Bu
rnler uygun ekilde iaretlenir.

4.2 Sirke ismi sirke karmlar ve gda amal asetik asitten elde edilen rnler iin kullanlamaz.

4.3 Tek ham maddeden elde edilen sirkeler, elde edildikleri ham maddenin ad verilerek iaretlenir.
Birden fazla ham maddeden retilen sirkeler, kullanlan ham maddelerin tm yazlarak iaretlenir.

4.4 Madde 3.2.2de belirtilen katk maddelerinin katlmas ile elde edilen sirkeler, bu katklarn duyusal
olarak ayrt edilmesi kaydyla, ad geen bileenlerin ad belirtilmek suretiyle iaretlenir.

4.5 Sirkeler kkenleri belirtilerek adlandrlr. Yani, zel retim ilemine uygun olarak ya da rnn elde
edildii ham maddenin retildii blgenin ad ile anlr (rnein Sherry sirkesi, Chianti sirkesi).

4.6 Sirkenin toplam asit ierii g/100 mL olarak, etiket zerinde % asitlik olarak belirtilmelidir.

4.7 Sirke eit veya kkenine gre, etiket zerinde tketiciyi yanltacak ekilde iaretlenmemelidir.
zellikle renklendirmek amacyla karamel katlmas gibi (arap sirkesine izin verilmeyen karamel katlmas).

3
ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

Ek A
(Bilgi in)
A-Sapmalar
A- sapmalar: Mevzuatlar nedeniyle ulusal sapmalar ve yrrlkte olan deiiklikler CEN/CENELECe ye
lkeler arasndaki rekabetin dnda tutulur.

Bu standard herhangi bir EC direktifinin altnda yer almaz.

CEN/CENELEC lkelerinde A-sapmalar, Avrupa standardlarndaki geici artlar yrrlkten kaldrlana

kadar geerlidir.

Sapma

lke Ulusal mevzuat

Hollanda
Madde 2.1
Sirke (tarm kkenli svlardan elden edilen rn)
Tarm kkenli svlar ve dier maddelerden, iki
aamal alkol ve asetik asit fermentasyonuyla
biyolojik yolla retilen kendine zg rn
Warenwetbesluit Greserveerde
Benamingen (art 3)
24 Mart 1998 Karar Adalet Bakanl tarafndan
kararlatrlan korunmu dzenleme
Sirkenin gsterimi ile ilgili
Madde 3 Varenwetbesluit
Sirkenin gsterimi (Dutch azijin) zellikle 100
mLsinde 4 gdan fazla asetikasiti ara bileen olarak
ieren svlar iin kullanlr.

Bu gsterimler Warenwetbesluit Gere serveerde Bu mevzuat ya tarmsal kkenli alkoll svlardan ya

Benaminjenin Madde 3 ile uyumazlk da dier kaynakl zeltilerden yaplabilen sirkeyi
gstermektedir. kabul eder.

lke Ulusal mevzuat

vire Foodstuff ordinance (Lebensmitte/verordunung,

LMV; SR 817.02), 15.03.1995
Madde 3.5 Art. 435, 1st para, lett. a:
Asetik asit cinsinden hesaplanan toplam asit ierii
45 g/Lden az olmamaldr (btn sirke trleri iin
geerli)
Madde 3.6 Art. 435 1st para.lett b:
Etil alkol ierii % 0,5ten (hacimce) fazla olmamal,
arap sirkesi iin % 1en (hacimce) fazla
olmamaldr.

Madde 4.2 Art : 435 1st para. lett. f:

Fermentasyonla elde edilen sirkenin asetik aitle
kartrlmas yasaktr.
Madde 4.7 Ordinance of food addtives (verordunung ber die in
lebensmitteln zulassigen Zusatzstaffe, zvV, SR
817.021.22), 26.06.1995; pos. nbr. 41 in list of
applications (annex 1):
Karamel renklendiricisi (E 150) ilvesine izin verilir.

4
ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

Kaynaklar
1) Regulation (EEC)n822/87 of 16 March 1987 on the common organisation of the market in wine OJEC L
84. of 27 March 1987 and corrigenda OJEC L 308 of 30 October 1987 and L 371 of 30 December 1987,
modified by Regulation (EC) n2087/97 of 20 October 1997, OJEC L 292 of October 1997.

2) Directive 93/77/EEC of 21 Semtember 1993 relating to fruit juices certain similar products, OJEC L 244 of
30 september 1993.

3) Directive 89/107/EEC of 21 December 1988 concerning food additives authorised for use in foodstuffs
intended for human consumption OJEC L 40 of 11 February 1989, modified by Directive 94/34/EC of 30
June 1994, OJEC L 237 of 10 September 1994.

4) Directive 94/36/EC of 30 June 1994 on colours for use in foodstuffs, OJEC L 237 of 10 September 1994
and corrigendum, OJEC L 259 of 7 October 1994.

5) Directive 94/35/EC of June 1994 on Sweeteners for use in foodstuffs, OJEC L 237 of 10 September
1994, modified by Directive 96/83/EC of 19 December 1996, OJEC L 48 of 19 February 1997.

6) Directive 95/2/EC of 20 February 1995 on food additives other than colours and sweeteners, OJEC L 61
of 18 March 1995, modified by Directive 96/85/EC 19 December 1996, OJEC L 86 of 28 March 1997 and
by Directive 98/72/EC of 15 October 1998, OJCE L 295 of 4 November 1998.

7) Directive 88/388/EEC of 22 June 1988 on the approximation of the laws of the Member states relating to
flavourings for use in foodstuffs and to source materials for their production, OJEC L 184 of 15 July 1988
and corrigendum, OJEC L 345 of 14 December 1988, modified by Directive 91/71/EEC of 16 January
1991, OJEC L 42 of 15 February 1991.

5
ICS 01.040.67;67.220.20 TRK STANDARDI TS 1880
EN 13188/Mart 2003

Ek MA
(TSE Notu)
lave zellikler ve deney
1 zellik
Sirke asetilmetil karbinol ile denendiinde krmz tortu olumaldr. Bu zellik sirkenin doal olduunun bir
lsdr.

2 Asetilmetil karbinol deneyi

2.1 Cihaz ve malzemeler

2.1.1 Genel lboratuvar cihaz ve malzemeleri

2.1.2 ll silindir, cam kapakl, 100 mLlik

2.2 Reaktifler

2.2.1 Sodyum hidroksit zeltisi, % 40 (m/v)lik

2.2.2 Fehling zeltisi

Bu zelti iin, 69,278 g (CuSO4.5H2O) tartlr ve damtk suda zndkten sonra litreye tamamlanr. Bu
zelti bir katl szge kdndan szlerek skca kapanan bir iede saklanr.

2.2.3 Fehling zeltisi

Bu zelti iin 346 g sodyum potasyum tartarat ve 100 g sodyum hidroksit tartlp suda zldkten sonra
birletirilip litreye tamamlanr. ki gn kendi haline brakldktan sonra szlr ve bir iede saklanr.

2.2.4 lem
100 mL sirke sodyum hidroksit zelisiyle ntrletirildiken sonra damtlr. 25 mL damtma rn alnarak
ll silindire konur. zerine eit oranda kartrlm Fehling I ve Fehling II zeltisinden 25 mL ilve edilir.
Bir sre bekletilir (en ok 24 saat), krmz bir tortu oluursa sirkenin doal olduu, yani fermentasyonla
olutuu anlalr. Biyolojik fermentasyonla elde edilen alkol sirkesinden bu tortu ok az olalrak grlr.
Deriik asetik asitten seyreltilerek elde edilen ve kimyasal yolla retilen sentetik asetik asitli doal olmayan
sirkelerde bu tortu olumaz.

Bulunan sonucun Ek MA Madde 1e uygun olup olmadna baklr.