Konstruksionet Metalike

KONSTRUKSIONET METALIKE 5
PRMBAJTJA
1. Hyrje e shkurtr n konstruksionet 11

metalike.....................................................................................
1. 1. Vetit e konstruksioneve 13
metalike.....................................................................................
1. 2. Tipet e 13
konstruktimit..............................................................................
1. 3. Projektimi dhe 13
konstruktimi...............................................................................
1. 4. Dimensionimi i konstruksioneve 14
metalike......................................................................................
1. 5. Dokumentacioni 14
teknik..........................................................................................
1. 6. Format dhe rregullat e shnimit t elementeve t 14
konstruksioneve elikta..............................................................
1. 7. Prpunimi dhe shnimi i elementeve 16
konstruktive........................................................
2. Bazat pr dimensionim t konstruksioneve 16
elikta........................................................
2. 1. Llojet e 16
ngarkesave..................................................................................
2. 2. Sforcimet n 17
konstruksion...............................................................................
2. 3. Sforcimet e 18
lejuara.........................................................................................
2. 4. eliku gjat ngarkesave t 18
ndryshueshme.............................................................................
2. 5. Kuptimi mbi 21
lodhjen........................................................................................
2. 6. Sforcimet e 21
prbra........................................................................................
3. Mjetet pr lidhjen e elementeve t 22
elikta.........................................................................................
3. 1. Ribatinat..................................................................................... 22
3. 1. 1. Forma e 22
6 Dr. sc. Beqir Hamidi
ribatins......................................................................................
3. 1. 2. Aftsia bartse e 24
ribatins......................................................................................
3. 1. 3. Sforcimet e lejuara t ribatinave gjat lidhjeve t elementeve 26
konstruktive................................................................................
3. 1. 4. Renditja e ribatinave dhe 27
bulonave.....................................................................................
3. 1. 5. Renditja e ribatinave n 27
lamela.........................................................................................
3. 1. 6. Renditja e ribatinave npr 28
profile.........................................................................................
3. 1. 7. Llogaritja e 30
ribatinave....................................................................................
3. 1. 8. Llogaritja statike e 30
ribatinave....................................................................................
3. 1. 9. Llogaritja dinamike e 32
ribatinave....................................................................................
3. 2. Lidhja me 33
bulona.........................................................................................
3. 2. 1. Bulonat e paprpunuar dhe t 33
prpunuar...................................................................................
3. 2. 2. Aftsia bartse dhe sforcimet e lejuara pr 34
bulon...........................................................................................
3. 2. 3. Bulonat e ngarkuar 36
paraprakisht................................................................................
3. 3. Llogaritja dhe konstruktimi i 39
lidhjeve.......................................................................................
3. 3. 1. Vazhdimi i pllakave me bulona dhe 39
ribatina.......................................................................................
3. 3. 2. Llogaritja e lidhjeve t shufrave aksialisht t 42
ngarkuara....................................................................................
3. 3. 3. Llogaritja e lidhjeve t ngarkuara n 43
prkulje.......................................................................................
3. 3. 4. Llogaritja e lidhjeve t 45
prbra........................................................................................
4. Dimensionimi dhe konstruktimi i 46
bartsve......................................................................................
4. 1. Ndarja e 46
bartsve......................................................................................
4. 2. Llogaritja e bartsve t 49
prbr.......................................................................................
4. 2. 1. Metoda e 49
forcave........................................................................................
4. 2. 2. Metoda e 53
zhvendosjes................................................................................
4. 3. Dimensionimi i shufrave t 54
ngarkuara....................................................................................
4. 4. Llogaritja e shtyllave t konstruksioneve 56
tjera.............................................................................................
4. 5. Llogaritja e nyjs s 57
kapriats...................................................................................
5. Konstruksioni dhe llogaritja e bartsit me mure t 58
holla..........................................................................................
5. 1. Prdredhja e 58
shufrs......................................................................................
5. 2. Bartsit me mure t holla me profile t 61
hapur.........................................................................................
5. 2. 1. Sistemi i koordinatave pr 62
sektorin.....................................................................................
5. 2. 2. Qendra e lakimit pr profile t 63
hapur.........................................................................................
5. 2. 3. Prdredhja e 65
kufizuar.....................................................................................
6. Metoda e elementeve t fundm n analizn e 70
konstruksioneve kapriat..........................................................
6. 1. Konstruksionet kapriat n 70
rrafsh.......................................................................................
6. 1. 1. Elementet e fundm pr kapriatn n 71
rrafsh.......................................................................................
6. 1. 2. Ekuacionet themelore t elementeve t 73
fundm......................................................................................
6. 1. 3. Shufra e kapriats n 73
rrafsh.......................................................................................
6. 2. Problemet e kapriats n 83
hapsir.....................................................................................
6. 2. 1. Elementet e fundm i kapriatn n 83
hapsir.....................................................................................
6. 2. 2. Shufra e kapriats n 84
hapsir.....................................................................................
Shtojca Metoda e elementeve t fundm t nnsistemit t
konstruksionit barts t eskavatorit.......................................... 92
1. Konstruksioni barts i 92
eprm........................................................................................
1. 1. Modeli matematik i shprehur me metodn e elementve t
fundm t konstruksionit barts t 93
eprm........................................................................................
1. 2. Modeli dinamik i reduktuar i konstruksionit barts t 93
eprm........................................................................................
2. Krahu i 148
rotorit........................................................................................
2. 1. Elementet e fundm pr modelin e krahut t 148
rotorit........................................................................................
2. 2. Modeli dinamik i reduktuar i krahut t 149
rotorit........................................................................................
3. Modeli dinamik i 154
portalit......................................................................................
4. Modeli dinamik i 155
litarve......................................................................................
5. Modeli dinamik i konstruksionit barts t 155
poshtm....................................................................................
Listingu..................................................................................... 155
Literatura.................................................................................. 164
PARATHNJE
N kohn e sotme t zhvillimit t shpejt t teknologjive n bot,

vmendje e veant po u kushtohet konstruksioneve metalike, e
posarisht konstruksioneve t lehta.
Ky tekst prfshin materien e cila ligjrohet sipas syllabuseve t
Fakultetit t Inxhinieris Mekanike n Prishtin.
Materiali i ekspozuar n tekst bazohet n standardet nga lmi i
konstruksioneve nga eliku.
N kt radh sht dhn prpunimi i stabilitetit t shufrave, bartsve
standard dhe atyre me mure t holla duke shfrytzuar standardet m t
reja ndrkombtare. Gjithashtu sht punuar edhe metoda e elementeve t
fundme.
Teksti u sht dedikuar studentve t Fakultetit t Inxhinieris
Mekanike, por mund ta prdorin edhe inxhiniert e mekanizimit t cilt
ngusht jan t lidhur me kt materie.
Gjat hartimit t ktij teksti qllimi kryesor ka qen q punn time
njzetvjeare n fushn e konstruksioneve dhe t mekanizimit tùa
prezentoj, t gjith atyre q jan t interesuar ta ojn kt lmi prpara,
pikrisht ktu ku ne po jetojm.
Paraprakisht i falnderoj t gjith ata q japin vrejtje konstruktive,
n mnyr q n t ardhmn, gjat ribotomit ky tekst t jet m i
kompletuar.
Prishtin
Janar, 2012 Autori
1. HYRJE E SHKURTR N KONSTRUKSIONET METALIKE

Zanafilla e konstruksioneve metalike kryesisht rrjedh nga lmia e
ndrtimtaris dhe shum varet nga materiali me t cilin ndrtohet
konstruksioni. N konstruksione kryesisht shqyrtohen specifikat e
llogaritjes, projektimit si dhe ndrtimi i strukturave t konstruksioneve
bartse n prdorimin e spektrit t gjer, si n problemet e ndrtimtaris
ashtu edhe n ato t inxhinieris mekanike.
Duke pasur parasysh t arriturat e mdha t tekniks s makineris, ku
strukturat e konstruksioneve bartse paraqesin bazn skeletore n projektet
e gjeneralizuar t makinave, andaj synimet kryesore jan q masat e
konstruksionit t jen sa ma t vogla dhe sa ma racionale.
Kto procese zhvillimore suksesin m t madh e kan arritur n gjysmn
e dyt t ktij shekulli, kur me prparimin e tekniks kompjuterike filluan t
aplikohen metodat pr analizn strukturore, teknologjin e prpunimit si dhe
prdorimin e materialeve t reja.
Zhvillimi i hekurudhs n Evrop (prej 1850) i ka dhn nj shtytje
zhvillimit t konstruksioneve metalike dhe i ka kontribuar n mas t madhe
zhvillimit m t shpejt ekonomik t vendeve industriale. N at koh, urat e
hekurudhs m s shpeshti kan qen t ndrtuara nga mbajtsit e thjesht
kapriat, me kapriata paralele, por nuk jan ndrmarr masat kundr
deformimeve ansore t nyjeve n brezin e siprm, qka ka sjell deri te nj
numr i madh katastrofash, prkatsisht t rrzimit t urave t caktuara t
ktij lloji. Kjo ka shkaktuar shqetsim t madh dhe diskutime n botn e
konstruktorve, pr ka sht publikuar nj numr i madh i artikujve teknik.
Llogaritja e strukturave t konstruksioneve bartse bazohet n metodat e
mekaniks trupave t ngurt.
Ndarja e t gjitha konstruksioneve bhet n baz t materialit edhe at:
- konstruksionet prej drurit,
- konstruksionet prej betoni, dhe
- konstruksionet metalike.
Sipas projektimit dhe teknologjis s prpunimit t gjitha konstruksionet
prbjn konstruksionet metalike si jan:
a) urat,
b) llojet e ndryshme t ndrtesave,
c) anijet, aeroplant dhe trenat dhe
d) konstruksionet bartse t stabilimenteve t ndryshme.
Pr makineri, me rndsi sht projektimi dhe konstruktimi i

konstruksioneve bartse t makinave t ndryshme si jan: urat, vinat,
transportiert, konvejert, ekskavatort, rezervuart, bunkert etj.
N figurn 1, sht dhn vini portal.
Figura 1.
N figurn 2, sht dhn ekskavatori me rrotor pr mihjen e thngjillit.
Figura 2.
N figurn 3, sht dhn ura mbi lum, me konstruksione t elikta.

Figura 3.
Prej t gjitha metaleve q prdoren n kt lmi sipas sasis vend me

rndsi z eliku. N koh t fundit vend me rndsi ka alumini me legurat e
veta (p.sh. te industria e aeroplanve ky sht materiali baz). Pr shkak t
peshs specifike t vogl prdorimi i aluminit prdoret te konstruksionet ku
pesha luan rol t rndsishm. Pra kto jan ato q i karakterizojn eprsit
e konstruksioneve metalike.
1.1. VETIT E KONSTRUKSIONEVE METALIKE

Nga aspekti i teknologjis s prpunimit, konstruksionet metalike jan
speciale sepse shum pak krkojn prpunim me prerje. Prej makineris
prodhuese vijn n shprehje vetm prpunimi i vendeve pr lidhje t disa
elementeve (p.sh. shpimi i vrimave pr ribatina ose bulona, prpunimi i
skajeve pr lidhjen me saldim gjat prerjes dhe lakimit), ashtu q vet forma
e konstruksionit formohet nga lidhja e elementeve me ngjeshje dhe trheqje.
Sipas krkesave t ndryshme t bartjes s ngarkesave kombinohen
elemente t formave dhe madhsive t ndryshme.
1.2. TIPET E KONSTRUKTIMIT

Dallohen dy tipe themelore t konstruktimit:
a) konstruksionet kapriat dhe
b) konstruksionet prej llamarine.
Gjithsesi zgjedhja e njrit apo tipit tjetr varet nga shum faktor. N t
shumtn e rasteve konstruksionet kapriat jan m pak ekonomike se ato
prej llamarine, kurse nganjher vlen e kundrta. Tek konstruksionet
kapriat, t gjith elementet e konstruktimit u jan ekspozuar sforcimeve n
ndemje aksiale, kurse tek konstruksionet prej llamarine, prezent jan
sforcimet n prkulje (lakim).
1.3. PROJEKTIMI DHE KONSTRUKTIMI

Projektimi i nj konstruksioni metalik duhet tì prgjigjet prdorimit t
tij. Dimensionet e konstruksionit duhet t jen t zgjedhura ashtu q tì
plotsojn kushtet e prgjithshme t gabariteve t konstruksionit. Gjithashtu
pamja e konstruksionit luan rol me rndsi. Zgjidhja e konstruksionit duhet
t shrbej si burim i t dhnave pr zgjidhje t reja konstruktive. Projektimi
i nj konstruksioni patjetr duhet t prmbaj shnimet e mjaftueshme q i

prkasin nji projekti.
1.4. DIMENSIONIMI I KONSTRUKSIONEVE METALIKE

N procesin e projektimit dhe konstruktimit t konstruksioneve metalike
me rndsi t madhe sht q:
a) t caktohet lloji dhe karakteri i ngarkesave,
b) t prvetsohet tipi i konstruksionit dhe
c) t caktohet materiali i konstruksionit.
Gjithashtu gjat llogaritjes duhet t prfshihen:
- shnimet pr ngarkesat,
- shnimet pr materilain e aplikuar,
- shnimet e mjaftueshme t elementeve,
- treguesit e sforcimeve,
- treguesit e stabilitetit,
- treguesit deformimeve,
- treguesit e siguris n lidhjet,
- treguesit e siguris kundr zhdredhjes dhe
- treguesit e prballimit gjat lodhjes.
Tek sforcimet, duhet t vrtetohet q sforcimet e llogaritura t jen m t
vogla se sa sforcimet e lejuara, varsisht nga lloji i ngarkesave.
1.5. DOKUMENTACIONI TEKNIK

Dokumentacioni i konstruksionit metalik prfshin:
- llogaritjet,
- vizatimet,
- prshkrimin teknik dhe
- kushtet e posame teknike.
1.6. FORMAT DHE RREGULLAT E SHNIMIT T ELEMETEVE T

VEANTA T KONSTRUKSIONEVE T ELIKTA
Elementet konstruktive themelore jan:
a) shufrat,
b) llamarinat dhe
c) bartsit e profiluar
T gjitha kto elemente punohen me ngjeshje.
SHUFRAT- kan formn e pllaks (figura 4.1), formn e rrumbullakt
(figura 4.2), formn katrore (figura 4.3), formn gjasht kndsh (figura
4.4), formn kndore (figura 4.5) dhe profilit Z (figura 4.5).
Figura 4.3. Figura 4.1. Figua 4.2.
Figura 4.5. Figura 4.4. Figura 4.5.
LAMARINAT- kan kto forma: llamarinat e rrafshta, llamarinat n

form t korits (figura 5.1) dhe llamarinat e valzuara (figura 5.2)
Figura 5.1. Figura 5.2.
Sipas prpunimit t siprfaqeve llamarinat ndahen n: llamarina t

lmuara, llamarina t brinjzuara (figura 5.3) dhe llamarina t shpuara
(figura 5.4)
Figura 5.3. Figura 5.4.

BARTSIT E PROFILUAR- kan kto forma: I-profili normal, I-profili

me gjymtyr t trasha (PEINE-profil) dhe I-profili.
1.7. PRPUNIMI DHE SHNIMI I ELEMENTEVE KONSTRUKTIVE

Materiali baz te konstruksionet metalike t mjeteve transportuese,
makinave t ndrtimtaris dhe xehetaris sht eliku. Prdorimi i
aluminiumit shum pak prdoret te kto makina. Aluminiumi n mas t
madhe prdoret n industrin e konstruksioneve t aeroplanve.
eliku sht legur q prfitohet nga hekuri dhe karboni me prqindje
0,05 1,7 %. eliku me prmbajtje t karbonit 1,7 %, paraqet elikun e
karbonik.
Varsisht nga prmbajtja e karbonit eliqet karbonike ndahen n:
1. eliqe karbonike t ulta me prmbajtje t karbonit m pak se 0,25
%,
2. eliqe karbonike t mesme me prmbajtje t karbonit prej 0,25
0,6 % dhe
3. eliqe karbonike t larta me prmbajtje t karbonit prej 0,6 1,7 %.
Pr konstruksionet bartse te makinat e ndrtimtaris, aplikohen eliqet

karbonike t
ult, kurse eliqet karbonike t mesme dhe t larta aplikohen gjat
konstruktimit t veglave t tyre.
Pjest e komplikuara t konstruksioneve t elikta formohen prej
elementeve konstruktive themelore. Kta elemente q t vijn nga depo n
gjendje t rregullt, duhet t jen t palosura. Shpesh forma e konstruksionit
krkon edhe lakimin e llamarins.
Shnimi i elementeve mund t kryhet n shum mnyra. E para sht
prmes shabllonit n prpjes 1:1 ku prmes shabllonit direkt shnohet
elementi. E dyta mund t kryhet prmes vizatimit. E treta sht kombinim i
dy t parave.
2. BAZAT PR DIMENSIONIM T KONSTRUKSIONEVE T

ELIKTA
2.1. LLOJET E NGARKESAVE
Tek llogaritja e konstruksioneve t vinit dallohen dy ngarkesa:
a) ngarkesa kryesore dhe
b) ngarkesa plotsuese
Tek ngarkesat kryesore hyjn; ngarkesat e repartit dhe pesha vetanake e
konstruksionit.
Tek ngarkesat plotsuese hyjn; ngarkesat pr shkak t forcave t

inercionit, ndikimit t ers, bors dhe ndryshimit t temperaturs.
Pesha e repartit, n fakt paraqet ngarkesat e lvizshme, t cilat mund t
jen t ndryshueshme pr kah intensiteti, pozita e pikave repere si dhe
karakteri i prsritjes gjat tr kohs. Kto ngarkesa inicojn sforcime
dinamike.
Ndryshimi dinamik i ngarkesave t lvizshme merret parasysh n at
mnyr q ngarkesat e lvizshme shumzohen me koeficientin dinamik.
Pesha vetanake e konstruksionit paraqet ngarkesat e prhershme.
Ngarkesat pr shkak t forcave t inercionit dalin me ndryshimin e
shpejtsis s lvizshme t vet konstruksionit si trsi. Goditjet e anve t
rrotave n shina si dhe shinat n mes veti jan shkaktar t ngarkesave
goditse.
Era e ngarkon konstruksionin me ndikimin e vet n shtypje. Ngarkesat
pr shkak t ers varen prej forms s siprfaqes me t ciln ndikon era dhe
prej presionit t ers.
T gjitha ngarkesat nuk sht e thne t ndikojn njkohsisht. Pr
llogaritje t konstruksionit merren n konsiderat ato ngarkesa q ndikojn
prnjher.
Tek vinat, llogaritja e konstruksionit bhet pr tre raste t ngarkesave.
N rastin e par hyjn:
a) ngarkesa pr shkak t peshs s repartit,
b) ngarkesa pr shkak t peshs vetanake dhe
c) ngarkesa pr shkak t forcave t inercionit.
N rastin e dyt t ngarkesave hyjn t gjitha ato ngarkesat e
lartprmendura, por i shtohen edhe ngarkesat pr shkak t ers.
N rastin e tret, merren ato ngarkesa q jan t paprshtatshme n
krahasim me dy rastet e lartprmendura edhe at:
a) kur vini sht jasht repartit dhe i sht nnshtruar ers si dhe
b) kur vini sht jasht repartit pa ndryshimin e ers dhe me dshtimin
e frenave kemi goditje t mdha.
2.2. SFORCIMET N KONSTRUKSION

Pr do rast t ngarkesave caktohen sforcimet llogaritse. Sforcimet
reale n materiale, dallojn nga ato llogaritse pr shum arsye, sepse t
gjith faktort q ndikojn nuk mund t prfitohen n llogaritje. Nga ana
tjetr, edhe vet metodat t cilat i prshkruajn sforcimet, vetm i afrohen
gjendjes reale.
2.3. SFORCIMET E LEJUARA
Sforcimet e lejuara jan ato sforcime, t cilat mund tì bart detaji i
konstruksionit. Si t tilla, krahasohen me sforcimet llogaritse. Sforcimet
llogaritse duhet t jen m t vogla se ato t lejuara. Sforcimet e lejuara n
ndemje aksiale fitohen, kur sforcimet n kufirin e trheqjes pjestohen me
shkalln e siguris K.
T
lej
K
Tek vinat prdoren kto shkall t siguris:

- pr rastin e par t ngarkesave, K=1.5
- pr rastin e dyt t ngarkesave, K=1.3
- pr rastin e tret t ngarkesave, K=1.1
Materiali baz, q prdoret tek konstruksionet e elikta sht n pajtim
me standardet e Eurokodeve.
2.4. ELIKU GJAT NGARKESAVE T NDRYSHUESHME
Konstruksionet prej eliku u ekspozohen ngarkesave t cilat ndrrojn

gjat kohs prej vlers maksimale n at minimale. Ngarkesat e tilla i
quajm ngarkesa t ndryshueshme.
N realitet, karakteri i ngarkesave t ndryshueshme nuk sht i drejt as pr
kah koha e as pr kah amplituda, respektivisht nuk sillet n mnyr t njjt.
Q t arrihen disa ligje t ngarkesave t ndryshueshme, supozohet se ato
ndryshojn sipas funksioneve sinusoidale respektivisht kosinusoidale.
Ekzistojn ngarkesat e ndryshueshme njkahshe dhe ato t
ndryshueshme.
Ngarkesat e ndryshueshme njkahshe, mund t jen edhe ngarkesa t plota
njkahshe. Po ashtu edhe ngarkesat e ndryshueshme mund t jen t plota.
N figurn 6, jan treguar ngarkesat e ndryshueshme njkahshe, ku
sht:
m min / max 0
Figura 6.
Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe t plota, (fig. 7), sforcimet

normale jan:
m min / max 0
Figura 7.
Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe, (fig. 8), sforcimet normale

jan:
m min / max 0
Figura 8.
Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe t plota, (fig. 9), sforcimet

normale jan:
m 0 e p
Figura 9.
N t gjitha rastet e lartprmendura, sforcimet normale jan:
max min max min

m
2 2
Pr ngarkesa njkahshe t plota, sforcimet normale jan:
max 2
2.5. KUPTIMI MBI LODHJEN

Nse numri i cikleve t nj ngarkese t ndryshueshme sht i till, q
mund t paraqes shkatrrimin e materialit gjat lodhjes, ather sforcimet e
llogaritura duhet t krahasohen me ato t lejuara pr ngarkes t
ndryshueshme, pra:
D log Z log
Ku jan:
D log - sforcimi i llogaritur i ekspozuar i lodhjes,

log - sforcimi q nuk i ekspozohet lodhjes,
Z koeficienti i lodhjes i cili varet nga lloji i materialit si dhe vlera
kufitare e .
Tek konstruksioni i vinave, nse numri i ngarkesave gjat vitit sht
mbi 25000, ather duhet t vrtetohet konstruksioni, q t mos vie deri te
lodhja.
2.6. SFORCIMET E PRBRA

Nse elementi i konstruksionit i sht ekspozuar ngarkesave t
ndrlikuara (komplikuara), ather duhet t llogaritet sforcimi i prbr.
Sforcimet e prbra kryesisht i shkaktojn ngarkesat aksiale (n zgjatje dhe
shkurtim) dhe ngarkesat tangjenciale. Sforcimi i prbr duhet t jet m i
vogl se sforcimi i lejuar.
Duke filluar nga shekulli XVII, e deri n decenjn e par t shekullit
XX, jan propozuar gjasht hipoteza pr llogaritjen e sforcimeve. Hipoteza e
gjasht (hipoteza e shkenctarit Huber, 1904), sht treguar m e sakt, t
ciln m von e prpunuan shkenctart; Von Mises (1913) dhe Henky
(1924).
Pr gjendjen dydimensionale, sforcimi i prbr sht:
i x2 y2 x y 3 xy
2
Pr y 0, fitohet:
i x2 3 xy
2
N mnyr analone, nse bhet analiza pr gjendjen tredimensionale,

sforcimi i prbr do t jet me tri komponente.
3. MJETET PR LIDHJEN E ELEMENTEVE T ELIKTA

Prodhimet prej llamarine, shufrave si dhe bartsve t profiluar pas
prpunimit t tyre, pastaj pr shkak t gjatsis s tyre dhe mundsis s
transportimit, paraqitet nevoja e vazhdimit t tyre, e kjo arrihet me ndihmn
e ribatinave, bulonave e m rrall me saldim.
Me lidhjen e elementeve krijohet konstruksioni. Lidhjet mund t jen t
ndashme dhe t pandashme.
Lidhjet e ndashme realizohen prmes bulonave, kurse ato t pandashme

me ndihmn e ribatinave dhe tegelave t salduar.
3.1. RIBATINAT
3.1.1. FORMA E RIBATINS
Ribatinat punohen n presa t elikta prej materialit .0447 dhe .0247,
sipas standardit JUS.C.BO.505. Ribatinat prbhen prej trupit dhe koks.
Sipas forms s koks, ribatinat ndahen n:
a) ribatina me kok gjysm rrethi,
b) ribatina me kok t rrafsht gjysm rrethi,
c) ribatina me kok t rrafsht,
N figurn 10, sht dhn ribatina me kok gjysm rrethi para ribatimit.
Pas lidhjes (ribatimit) plotsisht mbushet vrima q t mos vie deri te ndarja
apo lakimi i trupit gjat lodhjes. Kto ribatina prdoren pr lidhje t
llamarinave me trashsi, b<4.56d1.
Figura 10.
Ribatinat me kok gjysm t rrafsht, (fig. 11), prdoren pr lidhje t

llamarinave me trashsi, 4,5d1<b=5.5d1.
Ribatinat me kok t rrafsht, (fig. 12), prdoren aty ku koka e gjysm
rrethit e pengon ndonj element tjetr. Supozohet se lidhja me kto ribatina
sht 20% m e dobt se me forma tjera t ribatinave.
Figura 11.
Figura 12.
Ribatinat sipas bartjes s forcs ndahen n:

ribatinat konstruktive dhe
ribatinat statike.
Sipas mnyrs s lidhjes ndahen n:
ribatina t puntoris dhe
ribatina montuese.
Tek ribatinat montuese jan dy mundsi:
Vrima shpohet n puntori, kurse lidhja kryhet n punishte,
Vrima shpohet dhe kryhet n punishte.
Ribatinat pas lidhjes e mbushin vrimn e vet, por prap ekziston nj
hapsir e vogl e krijuar pas ftohjes s lidhjes me ribatina. Ribatinat i
bartin ngarkesat me presione n siprfaqe. Do t ishte mendim i gabuar, se
lidhja me ribatina, prmes frkimit n mes t elementeve t vazhdueshm, e
bart ngarkesn. Ai frkim shum shpejt zotron dhe vjen deri te zhvendosja
e hapsirs ekzistuese. Gjat llogaritjes s konstruksioneve t lidhjeve me
ribatina, ekzistojn kto supozime:
llogaritet q sforcimet normale n periferi t vrims jan t

shprndara n mnyr kontinuale,
edhe sforcimet tangjenciale jan t shprndara n mnyr kontinuale
n tr prerjen trthore t saj, dhe
neglizhohen sforcimet n ribatina pr shkak t lakimit.
3.1.2. AFTSIA BARTSE E RIBATINS

Sipas numrit t pllakave t lidhjes dallohen, ribatinat me nj dhe dy
lidhje:
N figurn 13, sht paraqitur ribatina me nj lidhje. Aftsia bartse e
forcave te ribatinat sht:
d 12
F 1 lej
4
Figura 13.
N figurn14, jan dhn ribatinat me dy lidhje.
Figura 14.
Aftsia bartse e forcave te ribatinat me dy lidhje sht:

d12
F 2 lej
2
Ku jan:
dl - diametri i vrims
lej - sforcimi tangjencial i lejuar
Aftsia bartse e ribatins me nj lidhje n presion siprfaqsor, sipas
figurs 13, sht:
F1 d 1 lrj
'
Pr ribatinat me dy lidhje fitohet:
F 2 d1 lej
''
Pr: 2 2 1 dhe 2 2 1 fitohet:
F 2'' d1 2 1 lrj
''
Ku jan:
dl - diametri i vrims,
1 , 2 - trashsit e elementeve pr lidhje,
lrj
'
- sforcimi i lejuar n presion siprfaqsor pr ribatina me nj lidhje,
lrj - sforcimi i lejuar n presion siprfaqsor pr ribatina me dy lidhje.
''
3.1.3. SFORCIMET E LEJUARA T RIBATINAVE GJAT LIDHJEVE

T ELEMENTEVE KONSTRUKIVE
Madhsia e sforcimeve t lejuara lej , , sht caktuar me rregulla
' ''
lej lej
dhe sht e shprehur prmes sforcimeve tangjenciale t lejuara t materialit

baz apo t ribatins dhe sht m e vogl. Te ribatinat si elemente lidhse te
vinat sipas JUS.M.D1.050 sforcimet e lejuara jan;
lej 0.7 sh
lej
'
1.3 sh
lej
''
1.6 lej
lej 0.2 sh
ku jan:
lej - sforcimi i lejuar n shtrngim t ribatins,
sh - sforcimi n shtrngim.
T
sh
K
ku jan:
K shkalla e siguris,
T - sforcimi n material n shkalln e shkputjes.
Pr lidhjet me ribatina q u ekspozohen lodhjes, sforcimet e lejuara jan:
Dlej Z lej
Dlej Z lej
ku jan:
Dlej , Dlej - sforcimet tangjenciale t lejuara t ribatins q i
ekspozohen lodhjes
lej , lej - sforcimet tangjenciale t lejuara t ribatins q nuk i
ekspozohen lodhjes.
Z- koeficienti i lodhjes.
Nse ribatinat jant ngarkuara tangjencialisht dhe n shtrngim ather
s pari dimensionohen tangjencialisht e pastaj n shtrngim.
3.1.4. RENDITJA E RIBATINAVE DHE BULONAVE

Renditja e ribatinave dhe bulonave varet nga fakti nse sht fjala pr
ribatina statike apo konstruktive, si dhe nga renditja q bhet, me llamarina
apo me barts t profiluar. Rol me rndsi luan vet diametri i ribatins.
Pr lehtsimin e konstruksioneve t elikta rekomandohet q pr nj
trsi t konstruksionit t prvetsohen nj apo dy diametra t ndryshm.
Diametri i ribatins caktohet n varsi nga trashsia e elementeve pr
lidhje.
Figura 15.
3.1.5. RENDITJA E RIBATINAVE N LAMELA

N lamelat e ngushta, ribatinat renditen n nj vend n vijn e ribatinave
ku gjersia e llamarins sht 5d1<b<6d1, ather renditja bhet n dy
renda t ndryshm, (fig. 16.a).
Hapi m i madh horizontal tek kto ribatina sht:
a
e e max
2
Ku sht:
emax - hapi m i madh i lejuar q nxirret nga tabela,
a - distanca n mes t vijave t bulonave.
Pr gjersi m t mdha t pllakave merren m tepr rende t ribatinave

ku n rendet e skajshme t pllakave merren ribatinat m shpesh, (fig. 16.b).
Nse mbi pllaka t llamarins kemi knd, ather n at knd mbahet
vija e njjt e ribatinave, (fig. 16.c).
Figura 16.a. Figura 16.b. Figura 16.c.
3.1.6. RENDITJA E RIBATINAVE NPR PROFILE

Pr profile kndore deri n gjersi t krahut 110mm vie deri te nj vij e
ribatinave n do krah. Pozita e vijs s ribatinave sht c=b/2+2.5 [mm].
Pr gjersi m t mdha t krahve kemi dy vija t ribatinave, kshtu q
pr gjersi m t mdha se 150 mm kemi shum vija t ribatinave ku
distanca ndrmjet tyre duhet t jet 3dl.
Distanca minimale e vijave t ribatinave caktohet me kto kushte:
1. q koka e ribatins t mos prek kthesn e krahve t profilit,
C min r 0.75d 1 [mm],
Figura 17.a. Figura 17.b.
2. mund t pikohet ribatina, (fig. 17.b),
C min a 3 [mm],
2
3. mund t bhet vazhdimi kur t dy elementet lidhse jan profil

kndor, (fig. 17.c),
C min 2 r 0.75d 1 [mm],
Figura 17.c. Figura 17.d.
4. kur elementi lidhs sht pllak prej eliku, (fig. 17.d),
C min r 1.5d 1 [mm].
Vijat e ribatinave jan t standardizuara dhe kto raste n fakt vrtetohen

kur kemi devijim t rezultateve nga ato tabelare. Zhvendosjet standarde t
vijave t ribatinave jan 5 10 mm. Tek profilet e tipit I dhe C, profilet
bartse t ribatinave mund t vendosen n brinj dhe n krah t bartsit.
Pozita e vijave t ribatinave si dhe diametri m i madh i lejuar jan t
standardizuar dhe jepen npr tabela me shnime t tjera t profilit.
Gjat renditjes s vijs t ribatinave n brinj t profilit duhet t kemi
kujdes q gjersin e elementit q lidhet pr brinj. Ai element duhet t jet i
punuar mir dhe t plqehet me brinj t profilit. Nse ribatinat i kemi n
pjesn vertikale t profilit, (fig. 18. a), ather vijat e fundme t ribtinave
duhet t jen t larguara 1.5-1 mm nga rrezja e lakimit t profilit.
Figura 18.a. Figura 18.b.
Nse elementi lidhs sht prpunuar dhe prputhet, ather prej

trashsis respektivisht lartsis s tij, varet se ku do t jen rendet e fundit
t vijs s ribatinave. N figurn 16.a dhe figurn 18.b, sht paraqitur
renditja n vijn e profilit t bartsit C.
3.1.7. LLOGARITJA E RIBATINAVE

Q t ballafaqohemi me llogaritjen e ribatinave, s pari duhet t
shqyrtohet puna e lidhjes s ribatinave. Kjo varet kryesisht prej ngarkesave
dhe kto do t shqyrtohen si ngarkesa statike me ndrprerje dhe pa
ndrprerje.
3.1.8. LLOGARITJA STATIKE E RIBATINAVE

Me ngarkesa statike ribatinat u ekspozohen ngarkesave n presion, n
prerje trthore ose n shtrngim.
Te ribatinat vie deri te sforcimet tangjenciale, ku pr shkak t trashsis
s mjaftueshme t disa elementeve lidhse, rezistenca e tyre sht m e
madhe se rezistenca e vet ribatins. Kjo paraqitet n tri forma t ndryshme t
ngarkess.
N t parn kemi ngarkesa t vogla. Forca e frkimit n mes t lidhjes
sht m e madhe se forca tangjenciale, mirpo s shpejti frkimi
mbizotron, prandaj lajmrohen zhvendosjet n llogari t hapsirs
ekzistuese n mes t trupit t ribatins dhe siprfaqes s vrims q sht
krijuar gjat ftohjes s ribatins.
Nse n nj lidhje si n figurn 19.e, bhet prerja trthore, ather
sforcimet tangjenciale n prerjen m-n dhe p-q paraqiten si n figurn 19.
Nga figura shihet se sforcimet m t mdha jan n pjest e skajshme ku
edhe aty menjher mbizotron frkimi.
Figura 19.
N figurn 19, sht paraqitur ndikimi i sforcimit tangjencial n prerjen

trthore t lidhjes.
Supozimi i dyt varet nga ndikimi i forcave n lidhjen me ribtina. Me kt
m s shumti sht marr shkenctari I. Arnoljeviq. Kjo shprndarje e
forcave sht e ndryshueshme n faza t ndryshme t lidhjeve me ribatina.
N fazn e par, kur frkimi ende nuk mbizotron, forcat n ribatina
jan t ndryshueshme, si n figurn 20.a.
Forcat m t mdha jan n skajet e ribatinave sepse n skaje kemi
zhvendosje m t madhe elastike.
Figura 20.
Mbizotrimi i frkimit sillet n zhvendosje n tr gjatsin e lidhjes.

Pr kt arsye, zhvendosja e par e forcave t njjta n ribatina mblidhet me
forcat q kan ndikim, si n figurn 20. N punn e mtutjeshme, rriten
zhvendosjet dhe forcat rriten barabart deri n shkatrrim t lidhjes. Pra,
forcat n do ribatin para shkatrrimit t lidhjes jan t njjta. Puna e
ribatinave duke pas parasysh presionin n tr gjatsin e vrims nn
ndikimin e ngarkesave statike, sht i barabart pr lidhjen, nse madhsia e
diametrit t ribatins sht m e madhe se trashsia e lidhjes s elementeve.
Shkatrrimi i materialit me heqjen e llamarinave sht paraqitur n figurn
21.
Figura 21.
Nse sht dhn gjatsia e ribatins l dhe sforcimi n kufirin e

trheqjes R 2.40[kN / cm ], ather gjatsia (shkurtimi) sht:
2
Rl
lF
E
3.1.9. LLOGARITJA DINAMIKE E RIBATINAVE

a). Kur ngarkesat lajmrohen me ndrprerje gjat ngarkess,
elementet e lidhjes deformohen, zhvendosen n nj an, kurse pr shkak t
elasticitetit, trupi i ribatins zhvendoset n ann tjetr.
Nse ngarkesat paraprake nuk kalojn forcn e frkimit ather lidhja
me ribatina punon gjat tr kohs n domenin e elasticitetit pa deformime.
Forca e frkimit bartet prej nj elementi t lidhjes n elementin tjetr n tr
siprfaqen e kontaktit. Nse madhsia e forcs s frkimit (F) si dhe
ngarkesa (P) e kalon madhsin e vet pas shkarkimit lajmrohen deformimet
e para , si n figurn 22.
Figura 22.
Figura 22, paraqet madhsin e forcs s frkimit si dhe zhvendosjen

gjat ngarkesave t cilat prsriten.
b) Kur ngarkesat lajmrohen pa ndrprerje aftsia bartse e lidhjes

n kt rast sht dukshm m e vogl, sepse vetit plastike t lidhjes, nuk
mund t deprtojn jasht. Deformimet jan t vogla dhe pr kt arsye nuk
ka ngarkesa paraprake n ribatina.
Gjat dimensionimit t lidhjes duhet t kemi kujdes n reduktimin e
sforcimeve dhe me ndihmn e koeficientit t lodhjes Z, vlerat e t cilit
jan tabelare ose me rritjen e ndikimit t koeficientit t siguris =1/Z.
3.2. LIDHJA ME BULONA

3.2.1. BULONAT E PAPRPUNUAR DHE T PRPUNUAR
Mjetet e para pr lidhje pos atyre me ribatina n fillim t zhvillimit t
konstruksioneve t elikta jan bulonat. Sot bulonat prdoren kryesisht n
vazhdimet montuese. Edhe pse buloni sht m i shtrenjt se ribatina, mimi
i tr i ndrtimit t bulonit sht m i vogl se i ribatins.
Nse trashsia e pllaks q duhet t lidhet sht >(5...7)d ather n
vend t ribatinave prdoren bulonat. N figurn 23, sht paraqitur lidhja e
nj buloni.
Figura 23.
Sipas saktsis s prpunimit t bulonit dallohen:

a) bulona t prpunuar
b) bulona t paprpunuar
Te bulonat e prpunuar diametri i bulonit duhet ti prgjigjet diametrit t
vrims me toleranc t=0 mm. Kjo lidhje kryesisht, realizohet duke goditur
bulonin me eki derisa t futet n vrim.
Tek buloni i paprpunuar, diametri i bulonit sht m i vogl se diametri

i vrims pr rreth 1mm.
Bulonat npr vizatime kan shnime standarde sikur jan paraqitur n

tabeln vijuese:
d0 13 15 17 19 21 23 25 28 31
D M12 M14 M16 M18 M20 M22 M24 M27 M30
Shenja
3.2.2. AFTSIA BARTSE DHE SFORCIMET E LEJUARA PR

BULON
Aftsia bartse pr bulon me nj lidhje sht:
d 2
F 1 lej ,
4
Kurse pr dy lidhje:
d 2
F 2 lej .
2
Aftsia bartse e bulonit me nj lidhje, pr shkak t presionit

siprfaqsor sht:
F 1 d lej
'
,
ndrsa pr bulonat me dy lidhje sht:
F 2 dlej" .
Aftsia bartse e bulonit n shtrngim sht:
d k2
Fsh lej ,
4
Ku jan:
d-diametri i trupit t bulonit,
dk-diametri i koks s bulonit,
- trashsia e elementeve q lidhet,
lej - sforcimi i lejuar tangjencial i bulonit,
lej
'
- sforcimi i bulonit me nj lidhje pr shkak t presionit siprfaqsor,
lej" - sforcimi i bulonit me dy lidhje pr shkak t presionit
siprfaqsor,
lej - sforcimi normal i lejuar n bulon.
Ngarkesat e jashtme t cilat ndikojn n bulon gjithsesi duhet t jen m
t vogla ose t barabarta me aftsin bartse t bulonit. Bulonat e prpunuar
kan kushte t njjta si ribatinat. Bulonat e paprpunuar edhe pse kan
mundsi t zhvendosjes n vrim prap vijn n kontakt me elementet e
lidhjes dhe duhet t llogaritet sforcimi tangjencial dhe sforcimi pr shkak t
presionit siprfaqsor. Sforcimet, lej , lej ,

'
lej" , jan m t vogla pr
bulonat e paprpunuar sesa te ata t prpunuar.

Pr bulonat e prpunuar si elemente lidhse tek vinat, sforcimet e
lejuara caktohen me kto raporte:
lej 0.7 sh ,
lej
'
1.3 sh ,
"
lej 1.6 sh ,
lej 0.6 sh ,
ku sht:
t
sh ,
K
Nse bulonat jan t ngarkuar n drejtimin normal dhe tangjencial ose

njikohsisht, ather dimensionimi i bulonit bhet n baz t ktyre
kushteve:
t lej ; lej 0.65 sh ,

lej ; lej 0.7 sh ,
i lej ; lej sh .
i - sforcimi i prbr:
i 12 12 .
Tek bulonat e paprpunuar, sforcimet e lejuara llogariten sipas ktyre

kushteve:
lej 0.65 shtypje ,
lej
'
1.0 sh ,
lej
"
1.3 sh ,
lej 0.45 sh .
3.2.3. BULONAT E NGARKUAR PARAPRAKISHT (BPN)

Tek lidhjet me bulona, kemi gjithnj deformime n lidhje, pr shkak t
frkimit t dobt dhe pr shkak t rrezikut nga zhdredhja e dados.
Deformimet e mdha pas cikleve t ndryshme t ngarkesave e shkatrrojn
lidhjen si dhe tr konstruksionin. Pr dallim t lidhjeve me ribatina si dhe
me bulona, tek t cilat forca bartet prej nj elementi n tjetrin, prmes trupit
t ribatins apo bulonit, tek lidhja me bulona t ngarkuar paraprakisht, forca
tek lidhja bartet me ndihmn e frkimit i cili ekziston n mes t elementeve
lidhse.
Figura 24.
N figurn 24, sht paraqitur lidhja e bulonave paraprakisht t ngarkuar

me dy pllaka.
Sipas rregullave standarde, materiali pr bulonat paraprakisht t ngarkuar
sht elik i kualitetit t lart me fortsi 8,8 ^ 10,9.
Diametri i vrims d0 sht m i madh se trupi i diametrit t bulonit pr
2mm. Secili bulon paraprakisht i shtrnguar, krijon forcn e frkimit n mes
t elementeve q lidhen. Kjo forc e frkimit varet nga dy madhsi:
a) nga forca e shtrngimit t dados Fsh,
b) nga koeficienti i frkimit gjat rrshqitjes s siprfaqes lidhse.
Forca e shtrngimit inicion sforcimet e shtrngimit n bulon.
Fsh
sh .
Ai
Ku sht:
Ai - siprfaqja e prerjes trthore e koks s bulonit.
Forca e shtrngimit paraprak llogaritet me kt formul:
T Ai
Fshlej .
K 1
Ku jan:
T - sforcimi i lejuar n kufirin e trheqjes,
K=1,2 koeficienti i reduktuar n kufirin e trheqjes, pr shkak t
ndikimit t sh , n trupin e bulonit,
1 =1.2 koeficienti i siguris n varshmri t kufirit t trheqjes t
trupit t bulonit.
Momenti i shtrngimit pr shkak t Fshlej sht:
M shlej Fshlej dK 1 .
Ku sht:
K1 =0.2 koeficienti i frkimit n filetat e bulonit.
Forca e tr e frkimit caktohet n baz t ktij relacioni:
Fj mnFshlej .
Ku jan:
- koeficienti i frkimit,
m numri i siprfaqeve lidhse,
n numri i bulonave n lidhje.
Pr nj bulon (m=n=1), sht:
Fj Fshlej .
Vlera e koeficientit caktohet me supozim q elementet lidhse jan

t punuar me flakrim t gazrave ose kalitje edhe at pr:
=0.43 pr 0360 (CN 22) ,

=0.46 pr 0460 (CN 25) ,
=0.60 pr 0560 (CN 35) .
Kur sht e njohur madhsia e forcs s frkimit ather mund t

prvetsohet nj koeficient i siguris kundr rrshqitjes v2 i cili cakton
forcn e lejuar pr bartje t nj buloni me kt relacion:
mFsh lej
N lej ,
2
2 =1.4 pr rastin e par t ngarkesave,

2 =1.25 pr rastin e dyt t ngarkesave.
Nj bulon me lidhje mund t krijon forcn e frkimit:
Fsh lej Fsh

F 'lej N lej
Fsh lej
Ku forca aksiale sht: Fsh 0.8 Fshlej
Duhet thn edhe kt:

n rast se lidhja sht e ngarkuar n shtypje n prerjen ballore,
fitohet vrima pr bulona,
kur lidhja sht e ngarkuar n shtrngim n prerjen trthore nuk

fitohet vrima pr bulona.
Nse lidhja me BPN i sht ekspozuar ngarkesave t ndryshueshme,
ather bulonat e till kontrollohen edhe nn presion. N rastet e tilla
mundet q forca e jashtme t rritet aq shum, sa q t jet m e madhe se
forca e frkimit F . Ather kemi frkim t rrshqitjes s ndrsjellt t
elementet teknike t lidhjes, d.m.th q buloni i bart ngarkesat e jashtme. N
kt rast merret q sforcimi i lejuar n presion sht :
lej 3 sh .
Ku, sh - sht sforcimi pr materialin baz.
Rekomandohet q pr rikonstruksionin e njjt t prdoren sa m pak

diametrat e ndryshueshm pr bulona dhe ribatina. Gjithashtu, duhet t kemi
kujdes q n lidhje mos t prdorim kombinime t bulonave dhe ribatinave.
Kjo vlen edhe pr kombinimet e bulonave dhe saldimit.
3.3. LLOGARITJA DHE KONSTRUKTIMI I LIDHJEVE LLOJET E

VAZHDIMEVE
Sipas numrit t elementeve ift q vazhdohen, vazhdimet mund t ndahen
n:
a) vazhdime parciale, dhe
b) vazhdime universale.
Te vazhdimet parciale bhet ndrprerja vetm e disa elementeve n prerjen e
caktuar t shufrs, sepse n disa raste nuk e kemi gjatsin e duhur t
elementit.
Te vazhdimet universale ndrpriten edhe vazhdohen t gjith elementet n
prerjen e caktuar t shufrs.
Ndarja tjetr e vazhdimeve sht ndarja sipas vendit ku kryhen vazhdimet:
a) vazhdimet montuese,
b) vazhdimet e puntoris.
T parat kryhen n punishte, kurse t dytat n puntori.
3.3.1. VAZHDIMI I PLLAKAVE ME BULONA DHE RIBATINA

Nj vazhdim mund t krijohet me ribatina ose me bulona, me pllaka t
plota ose parciale.
Te vazhdimet me pllaka t plota (fig. 25), lidhja sht ekscentrike, kurse tek
vazhdimet me pllaka parciale kemi lidhjet e dyfishta edhe at:
a) lidhjet e mbuluara nga nj an (fig. 26 a),
b) lidhjet e mbuluara nga dy an (fig. 26 b).
Figura 25.
Figura 26.a.
Figura 26.b.
Nse m tepr elemente vazhdohen, ather prdoren vazhdimet e

shkallzuara. Dallohen vazhdimet e shkallzuara q jan t mbuluara direkt
dhe ato t mbuluara indirekt. Numri i ribatinave, bulonave q sht i
ngarkuar edhe n lakim, caktohet me kt formul:
n' n(1 0.3m)
Ku jan:
m- numri i elementeve n mes t pllakave q vazhdohen,
n- numri i vazhdimeve (pllakave) parciale.
Pr vazhdimet e profileve n form kndi, mund t prdoren profilet n

form t kndit me pllaka t ndryshme t elikut, (fig. 27).
Figura 27.
Distanca e ribatinave (bulonave) n nj lidhje mund t jet 3d 1 si n

figurn 28.
Figura 28.
Vijat e vazhdimeve C1 dhe C2 caktohen sipas profileve t cilat i vazhdojm.

S pari duhet t vrtetohet q koka e ribatins apo bulonit t mos i lakoj
elementet q lidhen si dhe t mos e prek rrezen e rrumbullakimit t L-
profilit si n figurn 29.
Figura 29.
Distanca minimale n vazhdime sht:

D
C min 1 2 r , D 1.5d 1
2
3.3.2. LLOGARITJA E LIDHJEVE T SHUFRAVE AKSIALISHT T

NGARKUARA
Tek vazhdimet q jan t ngarkuara n shtrngim, siprfaqja neto e
prerjes s elementit q lidhet duhet t jet e barabart me siprfaqen neto t
shufrave t cilat i vazhdojm. Nse pllakat jan me trashsi t ndryshme,
ather bhet barazimi me pllaka plotsuese, si n figurn 30.
Figura 30.
Llogaritja e numrit t ribatinave bhet n dy mnyra:

a) sipas forcs q duhet t bart,
b) sipas siprfaqes s elementit q lidhet.
Pr ribatinat me nj lidhje, (fig. 31), numri i ribatinave caktohet n baz

t forcs t ciln bart elementi.
Figura 31.
Aftsia bartse e forcave q ndikojn n nji ribatin do t jet:

d 12
F n 1 F 1 n 1 lej ,
4
ather numri i ribatinave pr forca do t jet:

4F
n 1
d 12 lej .
Numri i ribatinave n nji siprfaqe do t jet:
sh A
n 1
lej d 12 .
4
Pr ribatinat me dy lidhje figura 32.
Figura 32.
Numri i ribatinave pr forca do t jet:
F
n 2
d 12
lej
2
Numri i ribatinave pr siprfaqe do t jet:
sh A
n 2
lej d 12
2
3.3.3. LLOGARITJA E LIDHJEVE T NGARKUARA N PRKULJE

Nj lidhje mund t jet e ngarkuar n prkulje ose lakim n disa mnyra:
a) forca mund t veproj normalisht n shufra,
b) shufra mund t jet e ngarkuar n momentin e frkimit,
c) mund t ndodh q forca t mos prputhet me boshtin e shufrs.
Duke pasur parasysh proporcionin:
Fmax : Fi rmax : ri ,
rezulton,
ri
Fi Fmax ,
rmax
rrjedhimisht,
m,n m ,n m ,n
ri Fmax
M l Fi ri Fmax ri r i
2
,
i 1 i 1 rmax rmax i 1
prfundimisht forca maksimale sht:
M l rmax
Fmax m ,n .
r
i 1
i
2
hmax
Kjo vlen pr rastin kur b.
2
hmax
Pr vazhdimin e bartsve ky raport sht: 2.
b
Figura 33.
Lidhja e till mund t jet e ngarkuar me:

1. momentin e lakimit,
2. moment dhe forca aksiale,
3. moment dhe forca e prerjes trthore,
4. moment , forcn aksiale dhe forcn e prerjes trthore.
m ,n
M l Fi ri .
i 1
Ku jan:
Mt momenti i lakimit n vendin e lidhjes
Fi forca e fardoshme e ribatins
m numri i rendeve t ribatinave
n numri ribatinave n nj rend
3.3.4. LLOGARITJA E LIDHJEVE T PRBRA

Shufra mund t jet e prbr nga shum elemente. N vendin e
vazhdimit secili element duhet t ndrpritet dhe t vazhdohet.
Nse shufra e till njkohsisht sht e ngarkuar me momentin, forcn
trthore dhe forcn aksiale, me rndsi sht q t caktohet ngarkesa t ciln
e pranon secila pjes e shufrs. Momenti q realizohet n ato pjes
sht:
Id
Md M ,
Ix
ku jan:
M momenti i tr i jashtm,
Md momenti q realizohet n nj element t caktuar,
Ix momenti i inercionit i prerjes s tr,
Id momenti i inercionit t nj elementi t shufrs.
Forca trthore llogaritet me kt relacion:
I x Id
Ft : Ft d : ,
S x Sd
ku jan:
Ft forca trthore
Ft d - forca trthore n nj element
Sx momenti statik i gjysm prerjes trthore t shufrs
Sd momenti statik i elementit t caktuar t shufrs.
Forca aksiale llogaritet m kt formul:
Ax
Fa Fa d .
Ad
Ku jan:
Fa d - forca aksiale e elementit t caktuar t shufrs,

Ax siprfaqja e prerjes trthore,
Ad siprfaqja e prerjes t nj elementi t shufrs.
4. DIMENSIONIMI DHE KONSTRUKSIONI I BARTSVE

4.1. NDARJA E BARTSVE
Bartsi sht element i cili kryesisht sht i ngarkuar n prkulje. Prve
tjerash, dallojm:
1. Barts kapriat dhe
2. Barts t plot.
Tek bartsit kapriat shufrat jan t ngarkuara me sforcimet aksiale. Tek
bartsit e plot dallojm:
1. bartsit prej pllakave t llamarins dhe
2. bartsit prej shufrave t plota.
N figurn, 34 dhe 35, jan paraqitur dy raste t bartsve prej llamarine.
Nse forma e prerjes trthore t bartsit kryesor t nj vini, si sht
treguar n figurn, 36 dhe 37, ather raportet e dimensioneve t elementit
jan:
b 1 1 b 1 1

h 2 3 h 4 5
b0 1

L 60
L - hapsira e puns n mes te vinit ur.
Pr t dy rastet trashsia e profilit do t jet:
6 15 mm
10 25 mm
Figura 34. Figura 35. Figura 36. Figura 37.
N figurn 38, sht dhn bartsi me hapsirn e puns L n t ciln

lviz ngarkesa njsi. Vijat e influencs n pikn A dhe B, tregojn
varsin e madhsive t reaksioneve t mbshtetjs dhe t pozits s
ngarkess njsi:
Figura 38.
Reaksionet n mbshtsin A, jan:

RA L 1 L Z ,
1
RA LZ .
L
Pr Z = 0, fitohet:
RA = 1, ndrsa,
pr Z = L, sht:
RA = 0.
Reaksionet n mbshtsin B, jan:
Z
RB L = Z, RB = .
L
Pr Z = 0, fitohet:
RB= 0, ndrsa, pr Z = L, sht:
RB= 1.
Pra reaksioni n mbshtetsin A, paraqet varsin n mes reaksionit R A

dhe pozits s ngarkess njsi. Varsia e till sht n form t vijs s
drejt.
N figurn 39, sht treguar ndryshimi i momentit n prerjen 1, n varsi
t pozits s ngarkess njsi.
Pr Z = a dhe Z < a, momenti i lakimit sht:
1
M 1 RA a L Z a .
L
Pr Z = 0, fitohet:
M1= a, ndrsa, pr Z = L, sht:
M1= 0,
Nse ngarkesa njsi lviz nga ana e majt ather fitohet ky moment i
lakimit:
1
M 1 RB L a L a Z .
L
Pr Z = 0, fitohet:
M1= 0, ndrsa, pr Z = L, sht:
M1= L a.
Kto kushte vlejn pr Z=a Z<a

Figura 39.
4.2. LLOGARITJA E BARTSVE T PRBR

Pr zgjidhjen e sistemeve t cilat jan statikisht t paprcaktuara, prdoret
metoda e forcave dhe e zhvendosjes. Sistemet mund t ken
paprcaktueshmri t brendshme apo t jashtme si dhe kombinimi i t
dyjave. N figurn 40.a, jan dhn disa barts n form t ramit, me
paprcaktueshmri t brendshme, n figurn 40.b, sht dhn rami me
paprcaktueshmri t jashtme, ndrsa n figurn 40.c, sht paraqitur rami
statikisht i prcaktuar.
Figura 40.
4.2.1. METODA E FORCAVE

Tek rami n figurn 41a, nse njra prej lidhjeve merret si lidhje e teprt,
ather rami sjellet n ram statikisht t caktuar. Mirpo n nj lidhje tjetr,
rami sht i ngurt. Q t zgjidhet ky ram me metodn e forcave, pikn A e
llogarisim si lidhje t teprt kshtu q fitohet sistemi si n figurn 50b
(vetm mnjanohet forca).
Figura 41. a Figura 41. b
Q t mund t pengohet zhvendosja horizontale n pikn A e vendoset

forca horizontale x1. Kjo sht forc e panjohur e cila do t krkohet. Forca
x1 caktohet n at mnyr q zhvendosjes horizontale n pikn A i
korrespondon ndikimi i forcs F, respektivisht:
AHor F , x1 0
1F 11 x1 0
Figura 41. c Figura 41. d
Q t caktohen madhsit e zhvendosjeve, shfrytzohet integrali i Mor-it:
MM '
f
L
EI x
dz
M- momenti i ngarkesave n prkulje,

M- momenti i ngarkesave njsi,
f zhvendosja n pikn A t bartsit, dhe
E moduli i elasticitetit.
Nse ngarkesa e dhn (xk=1), ather vendosja n drejtimin (i) sht:
M kX k 1 M i '
ik dz ,
L
EI x
ku jan:
ik - zhvendosjet n drejtimin (i) pr shkak t forcs njsi n vendin (k),
M kXk 1 - momenti pr shkak t forcs njsi xk=1,
Mi- momenti pr shkak t forcs njsi q sht i vendosur n drejtimin
p(i).
N figurn 42, sht dhn zhvendosja 1F m metodn e Vereshagin-it.
Figura 42.
2l l l 2 Fl 1 21
l
l
EI X 1F Fl ,
2 9 2 32
3
Fl
1F .
2 EI X
Zhvendosjet n pikn B jan:
Figura 43.
Nga figura 43, fitohet:

12 12
EI X 11 ( 2l )2l ( 2l ) ( 2l )2l ( 2l ),
23 23
16l 3
11 ,
3EI X
1F 3
X1 F.
11 32
Pasi t caktohet forca x1, mund t caktohen reaksionet e mbshtetjes, e

pastaj mund t vizatohen diagramet e momentit.
Figura 44.
Nga figura 44, gjinden reaksionet:

3
x A x1 F xC ,
32
13
Fl RA 2l xC 2l 0 RC F,
32
19
RA F.
32
Nse rasti sht me dy zhvendosje horizontale dhe nj zhvendosje

kndore, si n figurn 45, ather ekuacionet kanonike do t jen:
x111 x212 x313 1F 0,

x1 21 x2 22 x3 23 2 F 0,
x1 31 x2 32 x3 33 3 F 0.
Figura 45.
4.2.2. METODA E ZHVENDOSJES

Kjo metod gjithashtu prdoret n konstruksionet n form rami, ku si
madhsi t panjohura merren zhvendosjet lineare dhe ato kndore.
N figurn 46, rami sht tri her i paprcaktuar.
Figura 46.
Po t zgjidhet me metodn e forcave ishin dashur tre ekuacione, pr ti

caktuar t panjohurat statike. Kurse me metodn e zhvendosjes, t
panjohurat statike gjinden prej nj ekuacioni. Rami sipas figurs 46, sht i
ngarkuar n mnyr kontinuale, ndikimi i ksaj ngarkese n nyjn 2
shkakton kndin . Sikurse t merret nyja 2 e inkastruar si n nyjn 3,
ather shufrat 1-2 dhe 2-3, jan n dy ant t inkastruara.
Ky supozim, kishte zvendsuar deformimet e vrteta dhe nyja 2, do t

ishte rrotulluar pr kndin , me ka edhe do t kishte shkaktuar momentet
e lakimit.
Nse n ramin si n figurn 47, lidhjet e ngurta zvendsohn me ato me
ernjer, mund t prfundohet, se shkalla e paprcaktueshmris s ramit do
t jet:
b - q = n , respektivisht 3 3 4 2 =1.
Paprcaktueshmria kinematike e ramit sht:
n = nr + nt =2 + 1 = 3,
ku jan:
nr- numri i shkallve t liris rrotulluese
nt- numri i shkallve t liris translatore
Figura 47.
4.3. DIMENSIONIMI I SHUFRAVE T NGARKUARA

Nse shufrat u jan ekspozuar forcave n shtypje, ather themi se ajo
shufr i sht eksponuar ndemjes. Nse forcat prputhen me qendrn e
rendimit t shufrs, ather ajo shufr sht e ngarkuar n ndemje aksiale.
N t kundrtn, shufra sht e ngarkuar n shtypje ekscentrike.
N kt rast, do ti shqyrtohen sforcimet pr shkak t forcave aksiale dhe
t atyre n lakim.
Sforcimet normale n nj shufr aksialisht t ngarkuar jan:
F
log .
An
Ku jan:
F forca e shtrngimit
An neto siprfaqja (siprfaqja e tr)
log lej
N figurn 48, sht dhn shufra e ngarkuar n mnyr ekscentrike
Figura 48.
N figurn 49, sht dhn shufra e ngarkuar n mnyr ekscentrike, kur

forca sht ekscentrike ndaj boshteve x, y.
Figura 49.
Momentet komponentale jan:
Mx= F y ; My= F x ,
ndrsa, sforcimi normal sht:
F Mx My
.
An Wx Wy
Shufrat e ngarkuara mund t jen t thjeshta dhe t prbra. Nse shufra

sht e prbr dhe m e gjat se 2m, ather duhet t bhet lidhja e tyre.
4.4. LLOGARITJA E SHTYLLAVE T KONSTRUKSIONEVE TJERA

Standardi prfshin konstruksionin dhe mnyrn e bartjes s shtyllave. N
figurn 50, kemi shtyllat prej shufrave n form rami (kornize), kurse n
figurn 51, ato prej shufrave n form kapriate. Konstruksioni barts i
shtyllave t makinave ngritse dhe n prgjithsi tek konstruksionet, mund
t realizohet n forma t ndryshme, por t shumtn e rasteve mund t jet n
form t kapriats n hapsir.
Figura 50. Figura 51.
4.5. LLOGARITJA E NYJS S KAPRIATS

N nyje prfshihen shum shufra t kapriats. Q shufrat t jen t
ngarkuara aksialisht, duhet t plotsohen kto kushte:
1. duhet t neglizhohet pesha vetanake e shufrs,
2. shufrat n nyj patjetr duhet t jen t lvizshme (n at rast n nyj

skemi moment),
3. t gjitha boshtet e shufrs duhet t jen n nj rrafsh.
N figurn 52, sht dhn skema principiele e kaprats
Figura 52.
Mund t thuhet se shufra sht centruar n qoft se akset e shufrs

prputhen me veprimin e forcs dhe njkohsisht nse lidhja e shufrave n
nyje sht simetrike ndaj ndikimit t forcave. N figurn 53, sht dhn
lidhja e salduar n nyje t shufrave.
Figura 53.
N figurn 54, sht dhn ndikimi i forcave t jashtme n nyje t shufrs.
Figura 54.
N figurn 54, sht dhn tegeli i salduar n nyje t shufrs.

Figura 55.
Sipas figurs 55, sht :
l1 a1 x1=l2 a2 x2
N figurn 56, sht dhn llamarina e nyjs.
Figura 56.
Sipas figurs 56, sforcimet normale jan :
F M
log .
A W
Momenti n nyje t shufrs sht:
M O1l1 D1l2 .
Forca n nyje t shufrs sht:
F O1 D1 cos a1
5. KONSTRUKSIONI DHE LLOGARITJA E BARTSIT ME MURE

T HOLLA
5.1. PRDREDHJA E SHUFRS
Rasti i prdredhjes s shufrs, tek i cili n prerjen trthore nuk lajmrohen
sforcimet normale, quhet prdredhje e pastr.
Tek shufrat trthore rrethore , figura 57, prerja trthore pas prdredhjes
mbetet e rrafsht dhe normale n tr gjatsin e shufrs.
Figura 57.
Sforcimet tangjenciale maksimale jan:

MR
max t .
I0
Pr seksion rrethor momenti polar i inercis sht:
R4
I0 .
2
Kndi i prdredhjes llogaritet si:

M tl
.
GI 0
Ku sht:
G moduli i rrshqitjes,
G I0 ngurtsia e prdredhjs.
Nse prerja trthore e shufrs sht unaz rrethore ather momenti polar i
inercis sht:
4
I0
2
R r r
N figurn 58, sht dhn shufra me prerje trthore t fardoshme, e cila

n skaje sht e ngarkuar me momente t prdredhjes me intensitete t
njjta, por me kahe t kundrta.
Figura 56.
Nga figura, sforcimet normale jan:

X Y Z 0 .
Prdredhjen e pastr te shufrat e tilla e ka studiuar m s teprmi Sen

Venani. Sforcimet e tilla tangjenciale jan paraqitur n figurn 59.
Mt
max ,
h 2 Ab
A bh,
1 maxh1,
M tl
,
GI
I h3 Ab 2 .
Figura 59.
h1 ,h 2 ,h 3 - paraqesin koeficientet e Sen Venan-it t cilt kan vler

standarde.
5.2. BARTSIT ME MURE TE HOLLA ME PROFILE TE HAPUR

N problemet e mekanizimit me te madhe prdoren shufrat me mure te
holla. Trashsia e mureve t tilla sht shum e vogl n krahasim me
dimensionet tjera.
Profilet me mure te holla mund t jen t hapura dhe t mbyllura, si n
figurn 60.
Figura 60.
5.2.1. SISTEMI I KOORDINATAVE PR SEKTORIN

Koordinatat pr sektorin merren n at mnyr q nga sektori ONN 0,
(figura 61), fitohet:
r
rds ,.
0
Figura 61.
Nga figura 61, pr sektorin ONN0, fitohet:
r K1K 2 K1 L y cos a x sin a ,

dx dy
cos a ,sin a ,
ds ds
r s s
y cos a x sin a ds
rds ydx xdy .
0 0 0
Figura 62.
N baz t koordinatave t sektorit mund t llogaritet momenti statik pr

sektorin:
S dA
A
L
4
I 2 dA
A
L
6
-momenti i inercionit pr sektorin
I x xdA
A
L -momentet centrifugale t inercionit pr sektorin
5
I y ydA
A
5.2.2. QENDRA E LAKIMIT PR PROFILET E HAPURA

Qendra e lakimit sht pik karakteristike e cila ka ato veti q nse forca e
jashtme kalon npr kt pik ather bartsi sht i ngarkuar n lakim, n
kt rast nuk ka prdredhje. Sforcimet normale dhe tangjenciale jan:
Mx Fty S x/
y ; .
Ix I x
Ku sht:
- trashsia e murit
Mund t thuhet se tek shufrat me mure te holla sforcimet normale dhe

tangjemciale jan konstante prgjat trashsis s murit ( ) , por
ndrrojn vetm prgjat vijs mesatare t prerjes trthore. Tani do t
shqyrtohen vetm sforcimet tangjenciale pr shkak t forcs tranzverzale.
Nse merret prerja trthore e bartsit e larguar pr distancn (z) n t
majt t mbshtetsit kurse pjesa e bartsit n t djatht t neglizhohet,
ather ndikimi i till nga e majta zvendsohet me sforcimet normale dhe
tangjenciale t brendshme.
N figurn 63, shqyrtohet bartsi me forc n mes me profil t hapur (C).
Figura 63.
N figurn 64, shqyrtohet momenti statik Sx dhe sforcimi tangjencial (

).
Figura 64.
Nga figura 64, sht:

s
S x/ t
yds,
0
s s
h h
S /
x 1 2
t yds / y t
ds t S .
0 0 2 2
Pr s=b fitohet:
thb
S x/ 2 ,
2
s s
thb h
S x/ 23 S x/ 2 t yds / y h / 2 S t s ds .
0
2 0
2
Pr s=h/2 :
thb th 2
S x/ 3 .
2 8
Nse sforcimet tangjenciale n llogaritje, fitohen me vlera negative,

ather rruga e sforcimeve tangjenciale shkon n drejtim t kundrt t (s),
kur ( ), ka vler pozitive, ather shkon n kahje t njjt t s-it.
5.2.3. PRDREDHJA E KUFIZUAR

Tek konzola n pjesn e inkastrimit nuk ka prdredhje, kurse n prerjet
trthore t mtutjeshme mund t vie deri te prdredhja, pjesa e inkastruar
mbetet e rrafsht dhe kushtzon zgjatjen ose prdredhjen e shufrs. Kshtu
q tek prdredhja e kufizuar pr shkak t prdredhjes s prerjes trthore
prve sforcimeve tangjenciale, lajmrohen edhe sforcimet normale.
Nse merret nj profil I si n figurn 65, dhe n mes vepron momenti i
prdredhjes Mt, ather vjen deri tek deformimi n prerjen trthore i
ashtuquajtur DEPLANACION. Ather n skajet e bartsit ky moment
reduktohet n momentin (Mt/2). Nse ndikimi i momentit paraqitet edhe
me ndihmn e iftit t forcave, ather baza e profilit mund t shikohet
sikurse tra me ndikim t forcs n mes.
Shihet se n kt rast prerja trthore deformohet dhe vjen deri te
prdredhja e kufizuar.
Te prdredhja e kufizuar merret parasysh edhe ndikimi i momentit t
dyfisht, i ashtuquajturit BIMOMENT. Bimomenti ndikon dukshm n ato
raste kur trashsia e mureve t traut sht shum e vogl n raport me
dimensionet tjera t prerjes trthore.
Figura 65.
Nse plotsohen kto kushte ather kemi t bjm me teorin e shufrave

me mure t holla, tek t cilat prerja trthore e profilit mund t jet e hapur
dhe e mbyllur.
Teoria e shufrave me mure t holla me prerje trthore t hapur konsiston
n dy hipoteza t njohura t V.Z.VLASOV:
1. Projeksioni i konturs s shufrs n rrafsh, n prerjen trthore, mbetet
i njjt para dhe pas deformimit.
2. Rrshqitja n rrafshin e vijs s mesme t vijs trthore t shufrs

sht baras me zero, pra deformimi i rrshqitjes mund t neglizhohet
n raport me deformimet e prkuljes dhe t prdredhjes.
N vazhdim sht shqyrtuar prdredhja e bartsit me prerje trthore t
hapur si n figurn 65.
Figura 65.
Nga figura 65, sht:

rd
AA ' rd , a ,
dz
d dw
,b .
dz ds
dw
g r .
ds
pr g nuk ka rrshqitje, prandaj:
dw
r ,
ds
dw r ds rdw /
,
W .
Deformimet (dilatacionet) jan baraz me:

dw d
Z .
dz dz
Sforcimet normale jan:
E Z .
Ku: -paraqet koordinatn pr sektorin n varsi t qendrs s lakimit.

Nga rezistenca e materialeve, sforcimet normale caktohen me kto

relacione:
N dA , M X X dA , M Y Y dA .
A A A
Meqense prerja trthore e trarit sht me mure t holla, doemos duhet t

llogaritet edhe BIMOMENTI, (momenti i dyfisht):
B dA,
daN .cm 2
.
A
Njohurit mbi kt faktor t ri jan t lidhura me sforcimin normal

prgjat prerjes trthore t profilit me mure t holla.
Dy momente t cilat ndikojn me intensitet t njjt, por me kahje t
kundrt, paraqesin bimomentin, si n figurn 67.
d d b
B E 2 dA EI
A
dz dz I
Kahja e ( ), tregon q nse ( ) sht pozitive ather, trau sht i

shtrnguar dhe e kundrta.
Figura 67.
Tani definohen sforcimet tangjenciale tek prdredhja e kufizuar.

Sforcimet tangjenciale lajmrohen pr shkak t ndryshimit t ( ), pr
gjatsi t shufrs si n figurn 68.
Figura 68.
Nga figura 68, fitohet:

1
d dA dz ,
dA,

f 8 z
d
E z E ,
dz
E d 2 E d 2

8 dz 2
dA S .
A 8 dz 2
ku: S - momenti statik
Momenti i tr i prdredhjes i cili ndikon n traun me prerje trthore me

mure t holla, n kushtet e prdredhjes s kufizuar prbhet nga dy pjes:
M M M .
Ku jan: M - momenti pr shkak t prdredhjes s lir,

M - momenti i cili konsiston nga prdredhja e kufizuar.
Momentet pr shkak t prdredhjes s lir dhe prdredhjes s kufizuar jan:
d 2 M S
M E 2 I , respektivisht, , ather;
dz I
M GI t ,
M EI .
Sforcimet normale n prerjen trthore n rastin e prgjithshm jan:
F0 M X M B
y Y x ,
A IX IY I
ndrsa, sforcimet tangjenciale jan:

/ / /
M M S y FTx S y FTy S y
.
It I y I y I x
6. METODA E ELEMENTEVE T FUNDM N ANALIZN E

KONSTRUKSIONEVE KAPRIAT
Kjo metod me sukses aplikohet pr zgjidhjen e problemeve t
konstruksionit kapriat, t sistemeve t caktuara apo t pacaktuara. Si sht
thn edhe m hert, shkenctar dhe inxhinier amerikan n vitin 1965,
kt metod filluan ta aplikojn n aviacion, konkretisht n konstruksionet
kapriat. Nj ndr programet m t suksesshm sht treguar stres-programi
n Universitetin e Bostonit n vitin 1965.
6.1. KONSTRUKSIONET KAPRIAT N RRAFSH
Kto probleme t konstruksionit kapriat kan komponente
zhvendosjeje, deformim, forc dhe momente n drejtim t akseve x dhe y.
Kapriatat jan konstruksione t cilat mund t kuoptohen si bashksi e
elementeve t lidhura n nyje. Kto elemente paraqesin shufrat t cilat
vetvetiu formojn elemente t fundme.
Kur formohet prerja e elementeve t konstruksionit kapriat, t cilat jan
t caktuara n nyjat i ^ j, n mnyr t ndrsjell ndikojn n nyje t
cilat mund t shfaqen n sistemet e forcave t brendshme dhe momenteve.
Varsisht nga lloji i shufrave n konstruksion, mund t jen t lidhura: n
form t nyjs ose n form t ngurt.
Nse jan t lidhura mes veti me nyje, lajmrohen forcat trthore dhe
gjatsore, por ndikimi i forcave trthore dukshm sht m i vogl se
ndikimi i forcave gjatsore, prandaj si t tilla mund t neglizhohen.
Nse jan t lidhura n form t ngurt, prve ktyre forcave,
lajmrohen edhe momentet e prkuljes.
N mnyr analoge kemi edhe pr zhvendosjet dhe rrotullimet. Te lidhjet

e shufrave m nyj kemi zhvendosjet n drejtim t akseve x dhe y n
sistemin koordinativ global, kurse vetm nj zhvendosje n sistemin
koordinativ lokal. Te lidhja e shufrave n form t ngurt, prve ktyre,
kemi nga tri shkall t liris, kurse pr tr shufrn e cila sht definuar me
dy nyja i ^ j kemi gjasht shkall lirie.
6.1.1. ELEMENTET E FUNDM PR KAPRIATN N RRAFSH

Kapriata e rrafsht sht treguar n figurn 69.
Figura 69.
Kapriata sht konstruksion formohet nga shufrat; horizontale, vertikale

dhe diagonale, t q jan t lidhura n nyje, q vetvetiu formojn elemente
t fundme, ku n mes tyre, prej nji shufre n shufrn tjetr, barten
komponentet e zhvendosjes u dhe v n drejtim t akseve globale
figura 70.a. si dhe komponentet e forcave p dhe q, figura 70.b.
Figura 70.a.
Figura 70.b.
Nse sht fjala pr shufrat e konstruksionit, t cilat jan t lidhura n nyj

n form t ngurt, ather shkalla e liris n nyje rritet pr nj komponent,
e kjo sht rrotullimi Oxy n sistemin koordinativ global, si dhe nj
komponent e forcs dhe momentit t prkuljes Mxy, figura 71.
Figura 71.
6.1.2. EKUACIONET THEMELORE T ELEMENTEVE T FUNDM

Shufrat e kapriats vetvetiu paraqesin element t fundm. Tek ky lloj i
elementeve nuk ka rndsi forca e elementit, sikurse t elementet e tjer t
kontinumit (p.sh. trekndsh ose drejtkndsh).
Pr madhsit e panjohura merren zhvendosjet dhe rrotullimet n nyj t
elementit, varsisht nga konstruksioni i kapriats. Q t ipen ekuacionet
themelore t elementeve t fundme, jan dhn modelet matematikore t
cilat prputhen me ato t mekaniks dhe t teoris s elasticitetit. Varsisht
nga ngarkesat r1 , r2 ,..., r dhe zhvendosjet n nyje, mund t llogariten
komponentet e forcave t deformimit. Pra, si t panjohura primare mund t
shprehen dy komponente te sforcimeve (kto i studion metoda e forcave)
dhe komponenta e zhvendosjes (metoda e zhvendosjes). N t dy rastet
duhet t plotsohen kushtet e baraspeshs si pr elementet n veanti, ashtu
edhe pr tr kontinumin e kapriats.
6.1.3. SHUFRA E KAPRIATS N RRAFSH

a) EKUACIONET THEMELORE T SHUFRS N SISTEMIN
KOORDINATIV LOKAL
Npr aksin e shufrs n vendoset sistemi lokal -h , duke filluar nga
nyja i, kshtu q aksi ka drejtim pozitiv pas nyjs j,n drejtim t
nse shufra ngarkohet me forcn s, ather nyja j zhvendoset pr
distancn Ln si n figurn 72.
Figura 72.
Nga ligji i Hukut fitohet:

An En
Sn Ln K n Ln ,
Ln
ku jan:
Sn- forca e elementit n
An- prerja terthore n elementin n
En- moduli i elasticitetit t shufrs
Ln- deformimi i shufrs
Ln- gjatsia e shufrs.
Shprehja pr deformim t shufrs sht:
S n Ln
Ln ,
An E n
E n An
ku : K n - ngurtsia e shufrs.
Ln
N konstruksionin kapriat e cila pr shkak t ngarkesave t jashtme

deformohet, pr nyjat e caktuara t shufrs N, fitohen zhvendosjet t cilat
kan komponente n sistemin koordinativ lokal - h . N deformimet e
shufrs n ndikojn n mnyr t drejtprdrejt vetm zhvendosjet n drejtim
t aksit , prandaj kto zhvendosje do t jen Ui,Uj si n figurn 73.
Figura 73.
Nga figura 73, deformimet jan:
Ln U j U i .
Forca S n nyjn n n varshmri t zhvendosjeve n nyjet e shufrs

sht:
S n K n Ln K n U j U i K nU j K nU i .
sht karakteristike se n forcn Sn t shufrs n, ndikojn vetm

deformimet e pikave n t cilat shufra sht e lidhur me nyjat e kapriats.
N kt rast kto jan zhvendosje lineare t nyjave i dhe j n drejtim t
aksit n sistemin koordinativ lokal.
Forcat t cilat ndikojn n nyjet i dhe j i paraqesim me Fi,
respektivisht Fj sepse kan drejtim pozitiv drejt si n figurn 74.
Figura 74.
Nga figura 74, forcat e jashtme jan:
Si S j ,
Si S n Fi ,
S j Sn F j ,
Fi Si ,
F j S j .
Nse zvendsohet m lart fitohet:
Fi Si S n K nU i K nU j ,
Fj S j S n K nU i K nU j .
Nse zvendsohen koeficientt e matrics s ngurtsis me:

E n An
Kn ,
Ln
fitohet :
En An E A
Fi U i n n U j ,
Ln Ln
En An E A
Fj U i n n U j .
Ln Ln
Nse shnohen n form t matrics fitohet :
En An En An

Fi Ln Ln
0 .
Fj En An En An

Ln Ln
N form t shkurtuar fitohet :
F0 n K 0 0 ,
ku jan: {Fo}n - vektori matricial i forcave,
0 - vektori matricial i forcave,
K 0 - matrica e ngurtsis.
Nse nga lart zvendsohet:
Fi X 1 , Fj X 2 ,
U i U1 ,U j U 2 ,
athere do t jet:
X1
K K U
11 12 1 .
X2
K 21 K 22 U 2
Kuptimi fizik i kufizave t matrics s ngurtsis rrjedh nga supozimi q

ekziston vetm nj zhvendosje, p.sh. U i dhe sht i barabart me nj
zhvendosje njsi. N at rast fitohet :
X1 = K11,
X2 = K21.
b) EKUACIONET THEMELORE N SISTEMIN KOORDINATIV

GLOBAL
Shufra n i takon konstruksionit kapriat, nyjat e t cilit definohen
(prkufizohen) n sistemin koordinativ global Oxy. Drejtimi pozitiv i aksit
lokal e mbyll kndin me drejtimi pozitiv t aksit x t sistemit global,
figura 75.
Figura75.
Zhvendosjet e nyjave i e j jan t definuara si sisteme t

koordinatave globale me komponentet u dhe v . Pr shkak t ndikimit t
forcs Fi kemi deformimet Li , kurse pr shkak t forcs Fj kemi Lj.
Duke ditur se deformimet krijohen pr shkak t forcave gjatsore t

shufrs, zhvendosjet Ui,Vi,Uj,Vj, t cilat jan t njohura nga sistemi
koordinativ lokal, nga kto fitojm deformimet e shufrs Li dhe Lj,
figura 75.
Figura 76.
Nga figura 76, fitohen deformimet :
U i U i cos F,
Vi Vi cos(90 F) Vi sin F,
U j U j cos F,
V j V j sin F.
N form t matrics sht:

Ui cos Ui
V V
i sin i
U U .

j
j co s

Vj sin Vj

Pra, deformimet e shufrs n n nyjn i jan:
Li U i Vi U i cos F Vi sin F ,
L j U j V j U j cos F V j sin F.
Deformimi i tr i shufrs n sht:
Ln L j Li Li L j U i cos F Vi sin F U j cos F V j sin F .
N form matriciale sht:
Ln a .
T
Ku jan :
a T - vektori i transponuar,
a T [ U i cos F,Vi sin F, U j cos F, V j sin F ] ,
- vektori i vendosjes n nyjet e shufrs n n sistemin koordinativ

global xy.
Ui
Vi

.
Uj

Vj

An E n
Forca S n L n nse zvendsohet me vlern Ln fitohet :
Ln
AE
S n n n a .
T
Ln
Pr t fituar forcat n t cilat nyjat ndikojn n shufrn n dhe jan t

paraqitura nprmjet komponentve pi.qi, pj,qj, ather forca Sn
paraqesitet nprmjet ktyre komponentve.
Figura 77.
Komponentt e forcave nga figura 77, jan:

pi S n cos F,
qi S n sin F,
p j S n cos F ,
q j S n sin F.

pi cos
q
i sin
p Sn .
j cos

p j sin

N form t shkurtuar do t jet:
{F}n=[ a ]Sn ,
ku: a cos F, sin F, cos F, sin F .
Nse nga lart zvendsohet fitohet :

An E n
{F}n = a a T K ,
Ln
{F}n = K .
Ku:
An E n
K= a a T - matrica e ngurtsis.
Ln
Nga figura 77, fitohet :

X j Xi Y j Yi
X X i Y j Yi .
2 2
cos F ,sin F ,L j
L L
Nse kryhen zvendsimet,

cos F 0,
pr
sin F S ,
fitohet matrica e ngurtsis:
c 2 cs c 2 cs
2 2
An En cs s cs s

Ln c cs c cs
[K] = .
2 3

cs s cs s
2 2
c) EKUACIONET THEMELORE T TR KONTINUMIT T

KAPRIATS N RRAFSH
Forcat e jashtme n nyjat i shnojm me Ri ashtu q vektori i t
gjitha forcave t jashtme sht:
R1
R
2

{R}= ,
Ri

Rn

ku ; m- paraqet numri i nyjave,

n- numri i shufrave.
Forca e tr Fi sht:
pi
{Fi}= .
q
i
Kurse pr t gjitha shufrat q prbejn nj nyj (figura 69), vektori i
forcave do t jet:
n
Ri Fi .
i 1
Ekuacioni n form t matrics pr forcat e jashtm do t jet:
Fi i
F K . . K
j i ij K ik . . j

Fk Kij . . Kij K jk . . k .
. .
K ki . . K kj K kk . .
. .
Kurse vektori i zhvendosjes pr t gjitha nyjat e konstruksionit kapriat
sht:
1

2
.
d . ,

i

j
Ri Ki d .
Matrica Ki prbhet nga m submatrica 2x2, antart e t cilave do

t jen zero,nse submatrica e shoqruar m zhvendosje nuk
prmban nyjn i`. Submatricat e tjera fitohen duke e zgjedhur
submatricn {Kij} e cila prmban nyjn i t elementit. Prfundimisht
vektori R sht:
{R}={K}{d}.
Matrica K sht matrica e ngurtsis s tr kontinumit. Duke i

zgjedhur ekuacionet e fundit fitohen zhvendosjet n t gjitha nyjat,
prandaj nga teoria e elasticitetit mund t gjinden deformimet dhe
sforcimet n t gjitha shufrat.
6.2. PROBLEMET E KAPRIATS N HAPSIR

Deri tani jan shpjeguar problemet e kapriats n rrafsh, t cilat kan dy
mundsi t zhvendosjes (u , v) n sistemin koordinativ x,y.
Krejt ka sht thn pr problemet e kapriats n rrafsh, vlen edhe pr
kapriatn n hapsir, sepse nuk ka kurrfar risie n zgjidhjen e
ekuacioneve, por vetm kemi numr m t madh t komponentve t
zhvendosjes dhe t forcave t brendshme.
Konstruksionin e kapriats n hapsir e prbjn shufrat hapsinore.
Numri i zhvendosjes n nj nyje rritet n tri elemente, respektivisht n
gjasht elemente, varsisht se a kemi t bjm me shufrat n hapsir ose
me kapriatat n hapsir.
6.2.1. ELEMENTI I FUNDM I KAPRIATS N HAPSIR

Elementi i fundm pr tr kontinumin sht dhn n figurn 78
Figura 78.
6.2.2. SHUFRAT E KAPRIATS N HAPSIR

a) EKUACIONET THEMELORE N SISTEMIN KOORDINATIV
LOKAL
Shufra (i-j) i takon kapriats n hapsir, nyjet e s cils jan t
definuara n sistemin e prbashkt global Oxyz. N sistemin
koordinativ lokal jan t definuar komponetet e
zhvendosjes n drejtim t akseve ,h , me komponentet e tyre
U , Vh , W , kurse forcat definohen me komponentt p , qh , r .
Figura 79.
Vektori matricial i zhvendosjes pr shufrn i n sistemin koordinativ

lokal, sipas figurs 79, sht:
U i

Vih
W
i

0

.
U
j

V jh

W j
Figura 80.
Vektori matricial i forcave pr shufrn n n sistemin koordinativ

lokal, sipas figurs 80, sht:
p i

q ih
r
i

F0

.
p
j

q jh

r j

Sipas ligjit t Hukut, forca q vepron n shufrn n caktohet sipas

ktij relacioni:
AE
Sn L .
L
b) EKUACIONET THEMELORE N SISTEMIN KOORDINATIV

GLOBAL
Drejtimi pozitiv i aksit lokal mbyllet me knd a 1 , a 2 , a 3 me
drejtimet pozitive t akseve globale Ox, Oy, Oz.
Zhvendosjet e nyjeve t shufrs n n sistemin koordinativ global,
definohen me komponentt: (Ui, Vi, Wi dhe Uj, Vj, Wj). M par sht
cekur se deformimet e shufrs shkaktohen pr shkak t forcs normale.
Madhsia e ktyre forcave, sipas ligjit t Huk-ut, n mnyr funksionale

sht e lidhur me deformimet e shufrs.
L U i cosa 1 Vi cosa 2 Wi cosa 3 U j cosa 1 V j cosa 2 W j cosa 3

,
n form t shkurtr sht:

L a ,
T
ku sht:
a T - vektori i transponuar i kosinuseve t kndeve a 1 , a 2 , a 3 ,
U
i

V
i
W

i

,
U
j

V j

W j

Shkurtimisht, kosinuset e kndeve do t paraqiten n kt form:

x x
cos a1 C1 j i ,
L
y j yi
cos a 2 C2 ,
L
z z
cos a 3 C3 j i ,
L
Rrjedhimish:
x xi y j yi z j zi .
2 2 2
L j
Nse zvendsohet L mund t nxirret forca e shufrs:
AE
Sn a T .
L
Pr tì gjetur forcat n t cilat nyjet ndikojn n shufrn n, t

shprehur n komponentt e tyre ne drejtim t akseve t sistemit global,
duhet q forca (Sn) e fituar, ta ket drejtimin e atyre akseve, si n
figurn 81.
Figura 81.
Nga figura 81, fitohet :
pi Sn cos a1 Sn C1 ,
qi S n cos a 2 S nC2 ,
ri S n cos a 3 S nC3 ,
p j Sn cos a1 Sn C1 ,
q j Sn cos a 2 Sn C2 ,
rj S n cos a 3 S nC3 .

pi C1
q
i C 2
ri C
3
{F}= S ,
p n
j C1
q j C 2

r j C3
shkurtimisht fitohet :
F S n a .
Nse zvendsohet n Sn, fitohet :
AE
F a T a K ,
L
F K { } .
Ku sht:
K- matrica e ngurtsis s shufrs n sistemin koordinativ global,
AE
K a T a .
L
Nse zvendsohet a T a , fitohet:

C12 C1C2 C1C3 C12 C1C2 C1C3

C1C2 C22 C2C3 C1C2 C22 C2C3
AE
K C C C2C3 C32 C1C3 C2C3 C32 .
L 1 23
C1 C1C2 C1C3 C12 C1C2 C2C3
. . . . . .
. . . . . .
c) EKUACIONET THEMELORE T TR KONTINUMIT T

KONSTRUKSIONIT KAPRIAT
Sipas principit t aksionit dhe reaksionit, forca me t ciln shufra n
vepron n nyjn i ose j , duhet t ket drejtim t kundrt me forcn e
nyjeve q veprojn n shufr.
Forca e shufrs q vepron n nyje sht:
F -K .
Pr do nyje, bartsit kapriat nyjet e t cilave jan t lidhura n form

t lir, mund t shtrohen tri kushte t baraspeshs:
pR

q R 0 .
r
R
N kto kushte, pr nyjn i, hyjn vetm forcat e atyre shufrave q jan

t kyura n at nyje si dhe forcat e jashtme R i t cilat ndikojn direkt n
nyje.
Forca e i-t n nyje t shufrs n t konstruksionit kapriat n

hapsir sht:
pi
F i qi .
r
i
Pr t gjitha elementet, rezultantja e forcave t jashtme sht:

n
R i F i ,
i 1
i
R1
R

R i 2,

Rn

ku: R i vektori i forcave t jashtme

Shuma e nyjeve, q e prbjn kapriatn n hapsir sht:
n

R Fi i .
i 1
Ekuacioni i forcs pr shufrn n n nyjn i dhe j sht:

Fi Ki Kij i

F j K ji K j j
.
Pr submatricat Kii , Kij , Kji , Kjj , indeksi i par paraqet

ndikimin e forcs n nyjn prkatse kurse indeksi i dyt ndikimin e
zhvendosjes.
Kshtu, submatrica Kij e shufrs n pra e lidh forcn F i q
vepron n nyjn i me zhvendosje q veprojn n nyjn j.
pi pj

F i q i , F j q j ,
r
i r j
u i u j

i vi ,
j v j .
w
i w j
Pr t gjitha zhvendosjet e nyjave t kapriats hapsinore vektori i

prgjithshm sht:
1

2

d i ,

j

n
ather, rezultantja e forcave t jashtme sht:
R i Ki .
Matrica Ki prbhet nga n submatrica (3 x 3), antart e t

cilave jan zero, nse submatrica sht e shoqruar me zhvendosje ,
t cilat nuk kan nyje i . Submatricat e tjera fitohen duke i zgjedhur
submatricat Krs ,
ku: r = i,j ; s = i,j,
ndrsa, me kombinimin e tyre fitohet:
Krs = Kii Kij Kjj ,

ather nse zvendsohen t gjith antart e submatrics fitohet

rezultantja e forcave t jashtme :
R Ki d .
Relacioni i fundit na jep lidhjen n mes t ngarkesave t jashtme t

tr konstruksionit me forcat e brendshme t t gjitha elementeve,
respektivisht t t gjitha shufrave t kapriats hapsinore me zhvendosje
n drejtim t akseve globale,
ku sht:
R matrica e ngurtsis s tr kontinumit,

d vektori i zhvendosjeve (deformimeve) t t gjitha nyjave t
konstruksionit.
Shtojca
METODA E ELEMENTEVE T FUNDM T NNSISTEMIT T

KONSTRUKSIONIT BARTS T ESKAVATORIT
1. Konstruksioni barts i eprm
Detyra themelore e konstruksionit barts t eprm sht, q t'i pranoj
ngarkesat pr shkak t rezistencave t mihjes dhe peshn e pjesve tjera t
konstruksionit barts, pjesve dhe pajimeve, q jan t domosdoshme pr
punn e ekskavatorit dhe t'i prcjell n platformn rrotulluese, respektivisht
n pajisjet ngasse. Konstruksioni barts i eprm mund t realizohet n
forma t ndryshme, por t shumtn e rasteve mund t jet n form t
kapriats n hapsir. Nga nj konstruksion i till sht realizuar ekskavatori

1760
KRUPP S ch Rs 32 , (fig. 1 ).
5
1760
Figura 1 . Ekskavatori me rrotor i tipit S ch Rs 32
5
N kt rast, konstruksioni barts i eprm sht n form t kapriats

hapsinore t tipit . Konstruksioni barts i eprm prbhet nga:
- shtylla, q prbhet nga dy kapriata vertikale, q jan t lidhura
n mes veti, dhe
- konzola e kundrpeshave, t ciln e prbjn dy kapriata
vertikale t eprme, kapriata horizontale e eprme dhe kapriata e
poshtme, e cila e pret rrafshin e kapriats horizontale t eprme.
1.1. Modeli matematik i shprehur me metodn e elementve t fundm t

konstruksionit barts t eprm
Kapriata hapsinore e konstruksionit barts t eprm, t
1760
ekskavatorit me rrotor t tipit S ch Rs 32 , sht modeluar me elementet
5
e fundm t tipit shufr , si n figurn 2 .
Figura 2 . Nyjet referente t konstruksionit barts t eprm
Modeli i treguar n figurn 2 , sajohet nga 84 nyje dhe 172 elemente

t fundm t tipit shufr. N shqyrtimin e mtutjeshm ky model,
shfrytzohet pr caktimin e vlerave aproksimative, respektivisht
parametrave dinamik (koeficientve t inercis dhe koeficientve t
ngurtsis) t modelit dinamik t reduktuar t konstruksionit barts t
eprm.
1.2. Modeli dinamik i reduktuar i konstruksionit barts t eprm
Zgjedhjen e koordinatave t gjeneralizuara t konstruksionit barts t

eprm t ciln e prshkruajn lvizjet e saja t lkundjeve i kushtzojn dy
krkesa. E para, konsiston n prshkrimin e lvizjes s saj, kurse e dyta,
konsiston n prshkrimin e lvizjes s pjesve t eskavatorit t cilat i mban.
Nyjet referente t konstruksionit barts t eprm dhe shkallt e liris

jan treguar n figurn 84. Koordinatat e gjeneralizuara ql, q2, .... q20
mundsojn prshkrimin e nevojshm dhe t sakt pr llogaritjen
inxhinjerike, sikurse lvizjen e konstruksionit barts t eprm t eskavatorit,
ashtu edhe lvizjen e t gjitha pjesve t eskavatorit t cilat i bart.
Koordinatat e gjeneralizuara q13, q14, .... q20 nuk jan prcaktuar vetm q t'i
prshkruajn lkundjet e pjesve konstruktive t konstruksionit barts t
eprm, por edhe pr t krijuar iftet konkrete t nnstrukturs s krahut t
rrotorit, respektivisht t portalit.
Figura 3 . Koordinatat e gjeneralizuara t konstruksionit barts

t eprm n sistemin koordinativ global OXYZ
Nj pjes e konstruksionit barts t eprm e cila i takon shtylls

sht treguar n figurn 4 .
Figura 4 . Shtylla e konstruksionit Figura 5 . Koordinata e gjeneralizuar q1 n

barts t eprm sistemin koordinativ lokal oxz
Brezat e shtylls s konstruksionit barts t eprm trajtohen si shufra

me ngarkesa t shprndara n form kontinuale. Nyjet e shtylls jan t
ngarkuara me ngarkes t koncentruar, t cilat si t tilla jan fituar nga
reduktimi i masave t tr elementit.
Vijat dinamike t elasticitetit t brezit t shtylls jan aproksimuar
duke aplikuar metodn lineare. Mirpo, n segmentin e brezit i cili
shqyrtohet, vija elastike aproksimohet n nj drejtz, e cila i prgjigjet vijs
e lastike. Ekuacioni i drejtzs s prmendur caktohet me aplikimin e
metods s elementve t fundm, si vijon.
Shqyrtohet brezi 1 i shtylls s konstruksionit barts t eprm, t
definuar me nyjet 1,6,10,14 dhe 18, figura 5 . Shnimet e nyjeve t
lartshnuara jan nxjerr nga modeli i konstruksionit barts t eprm. Nyja
18 shpreh zhvendosjen njsi n drejtim t koordinats s gjeneralizuar ql,
respektivisht q1 = 1.0 cm, me ka krijohet elementi kufitar i cili i prgjigjet
modelit t konstruksionit barts t eprm.
Zhvendosja e nyjes referente 18 shkakton zhvendosjen e nyjeve tjera
14,10 dhe 6, t shtylls, figura 86. Kto zhvendosje caktohen duke aplikuar
metodn e elementve t fundm. Q t qartsohet metoda e linearizimit
lokal t funksionit t forms s brezit t shtylls prvetsohet nj segment,
p.sh. ai q ndodhet n mes t nyjeve 10 dhe 14. Me zhvendosjen e nyjes 18
nyjet 10 dhe 14 kalojn n pozitn 10' dhe 14'. Ekuacioni i drejtzs n t
ciln zvendsohet vija dinamike e elasticitetit ka kt form:
x x10 z z10
,
x14 x10 z14 z10
respektivisht,
x x10 x z z x
x z 10 14 10 14 ,
z14 z10 z14 z10
prfundimisht:
x = k3x z + b3x .
Pra, koeficienti i drejtimit dhe pikprerja me aksin Ox t drejtzs e
cila aproksimohet me vijn dinamike t elasticitetit n segmentin e shtylls
n mes t nyjeve 10 dhe 14, jan definuar me shprehjet:
x x10 0.65067 0.43443
k 3 x 14 4.43 10 4 .
z14 z10 1200 712
dhe
x z z x 0.43443 1200 712 0.65067
b3 x 10 14 10 14 0.119 .
z14 z10 1200 712
N shprehjet e lartshnuara, indeksi 3 paraqet segmentin e shtylls
n mes t nyjeve 10 dhe 14.
Plotsisht n mnyr analoge, caktohet edhe aproksimimi i vijs
dinamike t elasticitetit pr rastin e lkundjeve t brezit n drejtim t
koordinats s gjeneralizuar q5, figura 6 . Ekuacioni i drejtzs n t ciln
zvendsohet vija dinamike e elasticitetit n segment t njejt do t jet:
y = k3yz + b3y,
ku sht:
y y10 0.68919 0.32022
k3 y 14 7.56 10 4 dhe
z14 z10 1200 712
y z z y 0.32022 1200 712 0.68919

b3 y 10 14 10 14 0.218 .
z14 z10 1200 712
Figura 6 . Koordinata e gjeneralizuar q5 n sistemin koordinativ lokal oyz
Zhvendosjet e nyjeve 6, 10 dhe 14 n drejtim t koordinats s

gjeneralizuar q5, pr rastin kur q5=1.0 cm, caktohen n baz t elementit t
mundshm t modelit t elementit t fundm t modelit t zhvendosjes njsi,
n drejtim t koordinats s gjeneralizuar q5.
Duke aplikuar kt metod n shembullin konkret t konstruksionit
1760
barts t eprm t eskavatorit KRUPP S ch Rs 32 , jan fituar vlerat
5
numerike t zhvendosjeve n nyjet e brezit 1, t cilat jan treguar n tabeln
1.
Tabela 1.
Nyja Translatore Translatore Translatore
x [cm] y [cm] z [cm]
18 1.0 1.0 1686
14 0.65067 0.68919 1200
10 0.43443 0.32022 712
6 0.19327 0.09441 356
1 0 0 0
Vlerat numerike t koeficientit t drejtimit dhe pikprerja n akset

prkatse, pr t gjith segmentet e brezit 1, jan dhn n tabeln 2.
Tabela 2.
kx bx ky by
Segmenti
1(1-6) 5.43 10-4 0 2.65 10-4 0

2(6-10) 5.74 10-4 -0.048 5.34 10-4 -0.131
3(10-14) 4.43 10-4 0.119 7.56 10-4 -0.218
4(14-18) 7.19 10-4 -0.212 5.40 10-4 -0.078
Duke patur parasysh q vlerat numerike t koeficientit t drejtimit

dhe pikprerjes n akset prkatse, n tabeln 2, jan llogaritur pr q1 = 1.0
cm dhe q5 = 1.0 cm. Ekuacioni prfundimtar i drejtzs n segmentin e i-t
t shtylls ka formn:
xi = (kix z + bix) q1 , (1)
yi = (kiy z + biy) q5 , (2)
N mnyr analoge, caktohet edhe funksioni aproksimues i forms pr

lkundje aksiale t brezit,
zi = (kiz z + biz) q19 . (3)
Duke aplikuar funksionin aproksimativ t forms q sht

prshkruar gjer m tani, mund t caktohet edhe energjia kinetike e brezit t
shtylls. Mirpo, paraprakisht duhet t bhet reduktimi i masave t
konstruksionit barts t eprm q jan t lidhur me brezin. Modeli dinamik
prfundimtar lidhur me brezin e shtylls sht treguar n figurn 7 .
Masat e koncentruara m6, m10, m14 dhe m18 t cilat jan vendosur n
nyjet 6, 10, 14 dhe 18, jan fituar me reduktimin e elementve t
konstruksionit, t cilt lidhen pr brezin 1. Masat kontinuale m1 , m2 , m3
dhe m4 paraqesin, masn n njsi t gjatsis s shtylls, n segmentin q
shqyrtohet.
Figura 7 . Modeli dinamik i brezit t shtylls s konstruksionit barts t eprm
Shqyrtohet m tutje segmenti 1, figura 8 , dhe n te, pjesa elementare

dz. Masa e tij sht:
dm = m1 dz
Figura 8 . Segmenti 1 i brezit 1
Pasi q shpejtsia e gjeneralizuar sht derivati sipas kohs i

zhvendosjes s gjeneralizuar, ather nga shprehjet (1), (2) dhe (3),
projeksionet e shpejtsive t masave elementare t segmentit 1 n akset x, y,
dhe z do t jen:
v x ( k1x z b1x ) q1 , (4)
v y ( k1 y z b1 y ) q 5 , (5)
v z ( k1z z b1z ) q 19 . (6)
Katrori i shpejtsis absolute t mass elementare do t jet:
v 2 v 2x v 2y v z2 (7)
Me zvendsimin e shprehjeve (4), (5) dhe (6) n shprehjen (7),
fitohet:
v 2 ( k1x z b1x ) 2 q 12 ( k1 y z b1 y ) 2 q 52 ( k1z z b1z ) 2 q 19
2
. (8)
Energjia kinetike e masave elementare sht:
1 2
Ek( m ) v dm
2

1
2

( k1x z b1x ) 2 q12 ( k1 y z b1 y ) 2 q 52 ( k1z z b1z ) 2 q 19
2
(9)
Nse shprehja (9) integrohet prgjat tr gjatsis s segmentit 1,

ather sht:
Ek
( S1 )

1 z6
2z
2 2 2 2 2 2
(k1x z b1x ) q1 (k1 y z b1 y ) q 5 (k1z z b1z ) q19 m1' dz
1
1
( J1 J 2 J 3 ) , (10)
2
ku sht:
J1
1 z6
2z
2 2
m1' ( k1x z b1x ) q 1 dz , (11)
1
J2
1 z6
2z
2 2
m1' (k1 y z b1 y ) q 5 dz , (12)
1
J3
1 z6
2z
2 2
m1' ( k1z z b1z ) q19 dz . (13)
1
Pas integrimit shprehja (11) merr formn:

J1
1
2
z6

m1' q 12 k 2 z 2 2k1x b1x z b12x dz
1x

z
1
z
1 1 6
m1' q 12 k 2 z 3 2k1x b1x z 2 b12x z
3 1x 2 z1
1
m1' k 2 ( z63 z13 ) k1x b1x ( z62 z12 ) b12x ( z6 z1 ) q12 . (14)
3 1 x
Nse, shprehjet (12) dhe (13) integrohen, n mnyr analoge,
fitohen:
1
J 2 m1' k 2 ( z63 z13 ) k1 y b1 y ( z62 z12 ) b12y ( z6 z1 ) q 52 , (15)
3 1 y
1 2
J 3 m1' k 2 ( z63 z13 ) k1z b1z ( z62 z12 ) b12z ( z6 z1 ) q 19 . (16)
3 1 z
Kur shprehjet (14), (15) dhe (16) zvendsohen n shprehjen (10),
fitohet shprehja e fundit pr energjin kinetike t segmentit 1.
(S ) 1 1
Ek 1 m1' k 2 ( z63 z13 ) k1x b1x ( z62 z12 ) b12x ( z6 z1 ) q12
2 3 1x
1
k 2 ( z63 z13 ) k1 y b1 y ( z62 z12 ) b12y ( z6 z1 ) q 52 +
3 1 y
1 2
k 2 ( z63 z13 ) k1z b1z ( z62 z12 ) b12z ( z6 z1 ) q19
3 1z
(17)
N mnyr analoge, pr segmentet 2, 3 dhe 4 fitohen:
(S ) 1 1
Ek 2 m2' k 2 ( z10
3
z63 ) k 2 x b2 x ( z10
2
z62 ) b22x ( z10 z6 ) q12
2 3 2 x
1
k 2 ( z10
3
z63 ) k 2 y b2 y ( z10
2
z62 ) b22 y ( z10 z6 ) q 52 +
3 2 y
1 2
k 2 ( z10
3
z63 ) k 2 z b2 z ( z10
2
z62 ) b22z ( z10 z6 ) q 19 ,
3 2 z
(18)
(S ) 1 1
Ek 3 m3' k 2 ( z14
3 3
z10 2
) k 3x b3x ( z14 2
z10 ) b32x ( z14 z10 ) q12
2 3 3 x
1
k 2 ( z14
3 3
z10 2
) k3 y b3 y ( z14 2
z10 ) b32y ( z14 z10 ) q 52 +
3 3 y
1 2
k 2 ( z14
3 3
z10 2
) k 3z b3z ( z14 2
z10 ) b32z ( z14 z10 ) q19 ,
3 3z
(19)
(S ) 1 1
Ek 4 m4' k 2 ( z18
3 3
z14 2
) k 4 x b4 x ( z18 2
z14 ) b42x ( z18 z14 ) q12
2 3 4 x
1
k 2 ( z18
3 3
z14 2
) k 4 y b4 y ( z18 2
z14 ) b42 y ( z18 z14 ) q 52 +
3 4 y
1 2
k 2 ( z18
3 3
z14 2
) k 4 z b4 z ( z18 2
z14 ) b42z ( z18 z14 ) q 19 ,
3 4z
(20)
Zhvendosja e nj nyje t brezit 1, n drejtim t koordinats s

gjeneralizuar, leht mund t caktohet kur n ekuacionet (1), (2) dhe (3)
vendoset koordinata z. Kjo mund t shihet p.sh. te nyja 5. Zhvendosja e saj
n drejtim t koordinats s gjeneralizuar, fitohet kur n ekuacionet (1), (2)
dhe (3) zvendsohen vlerat numerike t koeficientve t drejtimit dhe
pikprerjet prkatse t elementit duke zvendsuar z = z6 . Zhvendosja e
nyjs 6 n drejtim t koordinatave t gjeneralizuara (q1), (q5) dhe (q19)
shenohet me:
u6 ,q1 u6 ,z q1 , (21)
u6,q3 u6,x q3 , (22)
u6 ,q19 u6 , y q19 . (23)
N shprehjet e mparshme me u6,x , u6,y dhe u6,z jan shnuar zhvendosjet n

nyjn 6, n drejtim t koordinatave t gjeneralizuara q1, q5 dhe q19 kur ato
kan vlera njsi.
Duke u bazuar n, (21), (22) dhe (23), katrori i shpejtsis absolute
t mass m6 t koncetruar n nyjen 6, do t jet:

v62 u6 ,x q 1 2 u6 , y q 5 2 u6 ,z q 19 2 . (24)
Energjia kinetike e masave t koncentruara n nyjn 6, sht:
1 1
m6v62 m6 u 2 q12 u 2 q 52 u 2 q19
2
( m6 )
Ek . (25)
2 2 6 ,x 6, y 6 ,z
Energjia kinetike e masave t koncentruara, n nyjet 10, 14 dhe 18, caktohet

n mnyr t njjt:
1 1
m10 u 2 q12 u 2 q 52 u 2 q19 2
( m10 ) 2
Ek m10v10 , (26)
2 2 10 , x 10 , y 10 , z
1 1
m14 u 2 q12 u 2 q 52 u 2 q192
( m14 ) 2
Ek m14v14 , (27)
2 2 14 ,x 14 , y 14 ,z
1 1
m18 u 2 q12 u 2 q 52 u 2 q19 2
( m18 ) 2
Ek m18v18 . (28)
2 2 18 , x 18 , y 18 , z
Prfundimisht, energjia kinetike e brezit 1 t shtylls s konstruksionit

barts t eprm fitohet me mbledhjen e t giitha energjive kinetike t t
gjith elementeve t brezit dhe t energjis kinetike t t gjitha masave t
koncentruara q jan t vendosura n konstruksionin barts t eprm.
( b1 ) 4 ( Si ) ( mn )
Ek Ek Ek . (29)
i 1 n 6 ,10 ,14 ,18
Kur n shprehjen (29), zvendsohen shprehjet (17), (18), (19), (20), (25),
(26), (27) dhe (28), fitohet:
1 1 2 3 3
Ek(b1 ) 2 2 2
m1' k ( z6 z1 ) k1x b1x ( z6 z1 ) b1x ( z6 z1 )
2 3 1x
2
1 3 3 2 2 2
+ m2' k 2 x ( z10 z6 ) k 2 x b2 x ( z10 z6 ) b2 x ( z10 z6 )
3
1 2 3 3 2 2 2
+ m3' k 3 x ( z14 z10 ) k3x b3 x ( z14 z10 ) b3 x ( z14 z10 )
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 2 2 2 2
+ m6u6 ,x m10u10 , x m14 u14 ,x m18u18 ,x q

1
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k 1 y ( z6 z1 ) k1 y b1 y ( z6 z1 ) b1 y ( z6 z1 ) +
2 3
1
m2' k 2 ( z10
3
z63 ) k 2 y b2 y ( z10
2
z62 ) b22 y ( z10 z6 )
3 2 y
1
m3' k 2 ( z14
3 3
z10 2
) k3 y b3 y ( z14 2
z10 ) b32y ( z14 z10 )
3 3 y
1
m4' k 2 ( z18
3 3
z14 2
) k 4 y b4 y ( z18 2
z14 ) b42 y ( z18 z14 )
3 4y
2
+ m6u62, y 2
m10u10 2 2
, y m14 u14 , y m18 u18 , y q

5
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k ( z6 z1 ) k1z b1z ( z6 z1 ) b1z ( z6 z1 )
2 3 1z
1
m2' k 2 ( z10
3
z63 ) k 2 z b2 z ( z10
2
z62 ) b22z ( z10 z6 )
3 2 z
1
m3' k 2 ( z14
3 3
z10 2
) k 3z b3z ( z14 2
z10 ) b32z ( z14 z10 )
3 3z
1
m4' k 2 ( z18
3 3
z14 2
) k 4 z b4 z ( z18 2
z14 ) b42z ( z18 z14 )
3 4 z
2
+ m6u62,z 2
m10u10 2 2
,z m14 u14 ,z m18u18,z q

19 .
(30)
Brezat 2, 3 dhe 4 t shtylls s konstruksionit barts t eprm dhe

koordinatat e saj t gjeneralizuara jan paraqitur n figurn 90, 91 dhe 92.
Figura 9 . Brezi 2 Figura 10. Brezi 3 Figura 11. Brezi 4
Energjia kinetike e brezave 2, 3 dhe 4 caktohet n mnyr t njjt

sikurse energjia kinetike e brezit 1.
Shprehjet definitive pr energjin kinetike t brezave 2, 3 dhe 4 jan:
1 1 2 3 3
Ek(b2 ) 2 2 2
m1' k 1x ( z9 z4 ) k1x b1x ( z9 z4 ) b1x ( z9 z4 )
2 3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k 3 x ( z17 z13 ) k3 x b3 x ( z17 z13 ) b3 x ( z17 z13 )
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 2 2 2 2
+ m9 u9 ,x m13u13,x m17 u17 , x m22 u 22 , x q

2
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k ( z9 z4 ) k1 y b1 y ( z9 z4 ) b1 y ( z9 z4 ) +
2 3 1 y
1
m2' k 2 ( z13
3
z93 ) k 2 y b2 y ( z13
2
z92 ) b22 y ( z13 z9 )
3 2y
1
m3' k 2 ( z17
3 3
z13 2
) k3 y b3 y ( z17 2
z13 ) b32y ( z17 z13 )
3 3 y
1
m4' k 2 ( z22
3 3
z17 2
) k 4 y b4 y ( z22 2
z17 ) b42 y ( z22 z17 )
3 4 y
2
+ m9u92, y 2
m13u13 2 2
, y m17 u17 , y m22 u22 , y q

6
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k 1z ( z9 z4 ) k1z b1z ( z9 z4 ) b1z ( z4 z4 )
2 3
1
m2' k 2 ( z13
3
z93 ) k 2 z b2 z ( z13
2
z92 ) b22z ( z13 z9 )
3 2 z
1
m3' k 2 ( z17
3 3
z13 2
) k 3z b3z ( z17 2
z13 ) b32z ( z17 z13 )
3 3 z
1
m4' k 2 ( z22
3 3
z17 2
) k 4 z b4 z ( z22 2
z17 ) b42z ( z22 z17 )
3 4 z
2
+ m9u92,z 2
m13u13 2 2
,z m17u17 ,z m22 u22 ,z q

20 .
(31)
( b3 ) 1 1 2 3 3 2 2 2
Ek m1' k 1x ( z8 z3 ) k1x b1x ( z8 z3 ) b1x ( z8 z3 )
2 3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m5' k5 x ( z21 z26 ) k5 x b5 x ( z21 z26 ) b5 x ( z21 z26 )
3
m8u ,2x m12u12
2 2 2 2 2
+ ,x m16u16, x m26u 26, x m21u21, x q

3
1 1 2 3 3 2 2 2
2 3
1
m2' k 2 ( z12
3
z83 ) k 2 y b2 y ( z12
2
z82 ) b22y ( z12 z8 )
3 2y
1
m3' k 2 ( z16
3 3
z12 2
) k 3 y b3 y ( z16 2
z12 ) b32y ( z16 z12 )
3 3 y
1
m4' k 2 ( z26
3 3
z16 2
) k 4 y b4 y ( z26 2
z16 ) b42 y ( z26 z16 )
3 4 y
2 31 3 2 2 2
+ m5' k5 y ( z21 z26 ) k5 y b5 y ( z21 z26 ) b5 y ( z21 z26 )
3
2
+ m8u82, y m12u12
2 2 2
, y m16u16, y m26u 26 , y
2
m21u21, y q

7 +
1
m3' k 2 ( z15
3 3
z11 2
) k3z b3z ( z15 2
z11 ) b32z ( z15 z11 ) ,
3 3 z
(32)
1 1 2 3 3
Ek(b4 ) 2 2 2
m1' k 1x ( z7 z2 ) k1x b1x ( z7 z2 ) b1x ( z7 z2 )
2 3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 31 3 2 2 2
3
2 1 3 3 2 2 2
+ m4' k 4 x ( z24 z15 ) k 4 x b4 x ( z24 z15 ) b4 x ( z 24 z15 )
3
2 31 3 2 2 2
3
2 2 2 2 2 2
+ m7 u7 ,x m11u11 , x m15u15,x m24 u24 ,x m19 u19 ,x q

4
1 1 2 3 3 2 2 2
2 3
1
m2' k 2 ( z11
3
z73 ) k 2 y b2 y ( z11
2
z72 ) b22 y ( z11 z7 )
3 2 y
1
m3' k 2 ( z15
3 3
z11 2
) k3 y b3 y ( z15 2
z11 ) b32y ( z15 z11 )
3 3 y
1
m4' k 2 ( z24
3 3
z15 2
) k 4 y b4 y ( z24 2
z15 ) b42 y ( z24 z15 )
3 4 y
2 3
1 3 2 2 2
3
2
+ m7 u72, y 2
m11u11 2 2 2
, y m15u15, y m24 u 24 , y m19 u19 , y q

8 .
(33)
Duke i mbledhur energjit kinetike t brezave 1, 2, 3 dhe 4, sipas

shprehjeve (30), (31), (32) dhe (33), fitohet shprehja pr energjin kinetike
t shtylls s konstruksionit barts t eprm, respektivisht:
4 ( bi )
Ek( sh ) Ek . (34)
i 1
Brezat e konzols s kundrpeshave gjithashtu trajtohen si barts me

shprndarje t masave kontinuale. Masat e pjesve t kapriats hapsinore t
kundrpeshave jan t reduktuara ne nyjet adekuate t brezave. Funksionet
aproksimative t forms s brezave t konzolls s kundrpeshave caktohen
ngjajshm sikurse funksioni aproksimativ i forms s brezave t shtylls s
konstruksionit barts t eprm.
N figurn 12, sht treguar modeli dinamik i brezit 1 t konzols s
kundrpeshave.
Figura 12. Modeli dinamik i brezit 1 t konzols s kundrpeshave
Supozohet masa elementare e elementit 1, figura 13. Katrori i

shprejtsis apsolute t masave elementare sht :
v 2 ( k1x z b1x ) 2 q 92 ( k1 y z b1 y ) 2 q 11
2
( k1z z b1z ) 2 q 42 .
(35)
Duke patur parasysh shprehjen (35), energjia kinetike e masave

elementare sht:
1 2
E k( dm ) v dm
2

1
2

m1' ( k1x z b1x ) 2 q 92 ( k1 y z b1 y ) 2 q 11
2

( k1z z b1z ) 2 q 42 dz .
(36)
Figura 13. Segmenti 1 i brezit 1
Duke integruar shprehjen (36) prgjat gjatsis s elementit 1, fitohet:
Ek
( S1 )

1 z 35
2z
2 2 2 2 2 2
m1' ( k1x z b1x ) q 9 ( k1 y z b1 y ) q11 ( k1z z b1z ) q 4 dz
19
1
m1' ( J 1 J 2 J 3 ) , (37)
2
ku sht :

z
1 z 35 2 2 2 1 3 2 2
35
J1 ( k1z z b1z ) q 4 dz q 4 k1z z k1z b1z z b1z z
2z
19
3 z19
1
q 42 k1z ( z35
3 3
z19 2
) k1z b1z ( z35 2
z19 ) b12z ( z35 z19 ) ,
3
(38)

z
1 z 35 2 2 2 1 3 2 2
35
J2 ( k1x z b1x ) q 9 dz q 9 k1x z k1x b1x z b1x z
2z
19
3 z19
1
q 92 k1x ( z35
3 3
z19 2
) k1x b1x ( z35 2
z19 ) b12x ( z35 z19 ) ,
3
(39)

z
1 z 35 2 2 2 1 3 2 2
35
J3 (
1y k z b1y ) q 11 dz q
k
11 1 y z k b
1y 1y z b z
1u
2z 3 z
19 19
2 1 3 3 2 2 2
q11 3 k1 y ( z35 z19 ) k1 y b1 y ( z35 z19 ) b1 y ( z35 z19 ) .
(40)
Me zvendsimin e shprehjeve (38), (39) dhe (40) n shprehjen (37)

fitohet energjia e masave t elementit 1:
( S1 ) 1 1 2 3 3 2 2
Ek m' k ( z35 z19 ) k1z b1z ( z35 z19 ) b12z ( z35 z19 ) q 42
2 3 1z
2 3
1 3 2 2 2 2
+ k 1x ( z35 z19 ) k1x b1x ( z35 z19 ) b1x ( z35 z19 ) q 9
3
1 2 3 3 2 2 2 2
+ k 1 y ( z35 z19 ) k1 y b1 y ( z35 z19 ) b1 y ( z35 z19 ) q11 .
3
(41)
N mnyr t njjt, caktohet edhe energjia kinetike pr elementet 2,

3, 4, 5 dhe 5.
N vazhdim shqyrtohen masat e koncentruara n nyjn 35.

Zhvendosjet e saj n drejtim t koordinatave t gjeneralizuara jan:
u35,q4 u35,z q4 , (42)
u35,q9 u35,x q9 , (43)
u35,q11 u35, y q11 (44)

Madhsit u35,z , u35,x dhe u35, y paraqesin zhvendosjet n nyjn
35 n drejtim t koordinatave t gjeneralizuara q4 , q9 dhe q11 kur ato kan
vlera njsi.
Derivati, sipas kohs, i shpehjeve (42), (43) dhe (44) paraqet
projeksionet e shpejtsive n nyjn 35. Prandaj, katrori i shpejtsis
absolute t saj sht:
2 2 2 2 2 2 2
v35 u 35 ,q 4
u 35 ,q9
u 35 ,q11
u35 ,z q4 u35,x q 9 u35, y q 11 . (45)
Energjia kinetike e masave t koncentruara n nyjn 35, duke patur
parasysh shprehjen (45), sht:
Ek
( m35 )

1
2
2
m35v35
1 2
m35 u35
2
2 2
,z q4 u35,x q 9 u 35, y q 11 . (46)
Energjia kinetike e masave tjera t koncentruara t brezit, caktohet

n t njjtn mnyr.
Energjia kinetike e brezit, paraqet shumn e energjive kinetike t
masave t shprndara n mnyr kontinuale n element dhe energjis
kinetike t masave t koncenturara n nyje t brezit, prandaj sht:
( b1 ) 6 ( Si ) ( mn )
Ek Ek Ek , n = 35, 42, 48, 54, 60, 65. (47)
i 1 n
Pas kryerjes s mbledhjes n shprehjen (47) dhe grupimit t

antarve, fitohet shprehja e fundit pr energjin kinetike t brezit 1:
( b1 ) 1 1 2 3 3 2 2 2
Ek m1' k1z ( z35 z19 ) k1z b1z ( z35 z19 ) b1z ( z35 z19 )
2 3
1
m2' k 22z ( z42
3 3
z35 2
) k 2 z b2 z ( z 42 2
z35 ) b22z ( z42 z35 )
3
1
m3' k 32z ( z48
3 3
z42 2
) k 3z b3 z ( z48 2
z42 ) b32z ( z48 z42 )
3
1
m4' k 42z ( z54
3 3
z 48 2
) k 4 z b4 z ( z54 2
z48 ) b42z ( z54 z 48 )
3
1
m5' k52z ( z60
3 3
z54 2
) k5 z b5 z ( z60 2
z54 ) b52z ( z60 z54 )
3
1
m6' k 62z ( z65
3 3
z60 2
) k 6 z bz ( z65 2
z60 ) b62z ( z65 z60 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m35u35 ,z m42 u42 ,z m48u48 ,z m54 u54 ,z m60 u60 ,z m65u65,z q

4 +
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k1x ( z35 z19 ) k1x b1x ( z35 z19 ) b1x ( z35 z19 )
2 3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k3 x ( z48 z42 ) k3 x b3 x ( z 48 z 42 ) b3 x ( z48 z42 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m4' k 4 x ( z54 z48 ) k 4 x b4 x ( z54 z 48 ) b4 x ( z54 z 48 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m5' k5 x ( z60 z54 ) k 4 x b4 x ( z60 z54 ) b4 x ( z60 z54 )
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m35u35 , x m42 u 42 , x m48u48, x m54u54 , x m60u60 , x m65u65 , x q

9
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k1 y ( z35 z19 ) k1 y b1 y ( z35 z19 ) b1 y ( z35 z19 ) +
2 3
2 3
1 3 2 2 2
+ m2 ' k 2 y ( z42 z35 ) k 2 y b2 y ( z42 z35 ) b2 y ( z42 z35 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k3 y ( z48 z42 ) k 3 y b3 y ( z48 z42 ) b3 y ( z 48 z42 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m4' k 4 y ( z54 z 48 ) k 4 y b4 y ( z54 z48 ) b4 y ( z54 z 48 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m5' k5 y ( z60 z54 ) k 4 y b4 y ( z60 z54 ) b4 y ( z60 z54 )
3
2 3
1 3 2 2 2
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m35u35 , y m42u 42 , y m48u 48, y m54 u54 , y m60u60 , y m65u65, y q

11 .
(48)
Modeli dinamik i brezit 2, sht treguar n figurn 14.
N mnyr analoge, si te brezi 1, fitohet shprehja prfundimtare pr

energjin kinetike t brezit 2, t konzolls s kundrpeshs:
( b2 ) 1 1 2 3 3 2 2 2
Ek m1' k1z ( z36 z21 ) k1z b1z ( z36 z 21 ) b1z ( z36 z 21 )
2 3
1
m2' k 22z ( z 44
3 3
z36 2
) k 2 z b2 z ( z 44 2
z36 ) b22z ( z44 z36 )
3
1
m3' k32z ( z50
3 3
z44 2
) k 3z b3z ( z50 2
z44 ) b32z ( z50 z44 )
3
1
m4' k 42z ( z56
3 3
z50 2
) k 4 z b4 z ( z56 2
z50 ) b42z ( z56 z50 )
3
1
m5' k52z ( z62
3 3
z56 2
) k5 z b5 z ( z62 2
z56 ) b52z ( z62 z56 )
3
1
m6' k62z ( z66
3 3
z62 2
) k 6 z b6 z ( z66 2
z62 ) b62z ( z66 z62 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m36u36 ,z m44 u44 ,z m50 u50 ,z m56 u56 ,z m62 u62 ,z m66u66 ,z q

3 +
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k1x ( z36 z 21 ) k1x b1x ( z36 z21 ) b1x ( z36 z21 )
2 3
+
1
m2' k 22x ( z44
3 3
z36 2
) k 2 x b2 x ( z44 2
z36 ) b22x ( z 44 z36 )
3
1
m3' k 32x ( z50
3 3
z44 2
) k 3x b3 x ( z50 2
z44 ) b32x ( z50 z44 )
3
1
m4' k 42x ( z56
3 3
z50 2
) k 4 x b4 x ( z56 2
z50 ) b42x ( z56 z50 )
3
1
m5' k52x ( z62
3 3
z56 2
) k5 x b5 x ( z62 2
z56 ) b52x ( z62 z56 )
3
1
m6' k 62x ( z66
3 3
z62 2
) k 6 x b6 x ( z66 2
z62 ) b62x ( z66 z62 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m36u36 ,x m44u44 , x m50u50, x m56u56, x m62u62, x m66u66, x q

9
1 1 2 3 3 2 2 2
m1' k1 y ( z36 z21 ) k1 y b1 y ( z36 z21 ) b1 y ( z36 z21 )
2 3
+
1
m2' k 22y ( z44
3 3
z36 2
) k 2 y b2 y ( z44 2
z36 ) b22y ( z44 z36 )
3
1
m3' k 32y ( z50
3 3
z44 2
) k3 y b3 y ( z50 2
z44 ) b32y ( z50 z44 )
3
1
m4' k 42y ( z56
3 3
z50 2
) k 4 y b4 y ( z56 2
z50 ) b42 y ( z56 z50 )
3
1
m5' k52y ( z62
3 3
z56 2
) k5 y b5 y ( z62 2
z56 ) b52y ( z62 z56 )
3
1
m6' k 62y ( z66
3 3
z62 2
) k 6 y b6 y ( z66 2
z62 ) b62y ( z66 z62 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m36u36 , y m44 u44 , y m50 u50 , y m56u56 , y m62 u62 , y m66u66 , y q

11 .
(49)
Brezat 3 dhe 4 t konzols s kundrpeshave kundrejt horizontals,
formojn kndin a. Modeli dinamik i brezit 3 sht treguar n figurn 15.
m1'
Supozohet masa elementare dm dz e elementit 1, figura 16.
cos a
Figura 16. Segmenti 1 i brezit 3
Katrori i shpejtsis apsolute t masave elemtare sht:

v 2 ( k1z z b1z ) 2 q 32 ( k1x z b1x ) 2 q 10
2
( k1 y z b1 y ) 2 q 12
2
. (50)
Energjia kinetike e masave elementare sht:
1 2
E k( dm ) v dm
2

1 m1'
2 cos a

( k1z z b1z ) 2 q 32 ( k1x z b1x ) 2 q10
2

( k1 y z b1 y ) 2 q12
2
dz .
(51)
Duke e integruar shprehjen (51) sipas gjatsis s elementit 1, fitohet
energjia kinetike e elementit 1:
( S1 ) 1 m' 1 2 3 3 2 2 2 2
Ek k 1z ( z32 z12 ) k1z b1z ( z32 z12 ) b1z ( z32 z12 ) q 3
2 cos a 3
2 31 3 2 2 2 2
+ k1x ( z32 z12 ) k1x b1x ( z32 z12 ) b1x ( z32 z12 ) q10
3
1 2 3 3 2 2 2 2
+ k1 y ( z32 z12 ) k1 y b1 y ( z32 z12 ) b1 y ( z32 z12 ) q12 .
3
(52)
Energjia kinetike e elementeve tjer fitohet ngjajshm sikurse
energia kinetike e elementit 1 t brezit 3.
Energjia kinetike e masave t koncentruara n nyje, caktohet n
mnyr t njjt sikurse q sht caktuar energjia kinetike e brezit 1 t
konzols s kundrpeshave.
Prfundimisht, energjia kinetike e brezit 3 paraqet shumn e
energjive kinetike t t gjith elementeve dhe t t gjitha masave t
koncentruara.
( b1 ) 6 ( Si ) ( mn )
Ek Ek Ek , n = 32, 40, 45, 51, 57, 63. (53)
i 1 n
Duke e zhvilluar shprehjen (53) fitohet:
( b3 ) 1 1 2 3 3 2 2 2
Ek m1' k1z ( z32 z12 ) k1z b1z ( z32 z12 ) b1z ( z32 z12 )
2 cos a 3
1
m2' k 22z ( z40
3 3
z32 2
) k 2 z b2 z ( z40 2
z32 ) b22z ( z40 z32 )
3
2 3 1 3 2 2 2
+ m3' k 3z ( z 45 z40 ) k3z b3z ( z 45 z40 ) b3z ( z 45 z40 )
3
1
m4 ' k 42z ( z51
3 3
z45 2
) k 4 z b4 z ( z51 2
z45 ) b42z ( z51 z45 )
3
1
m5' k52z ( z57
3 3
z51 2
) k5 z b5 z ( z57 2
z51 ) b52z ( z57 z51 )
3
1
m6' k 62z ( z63
3 3
z57 2
) k 6 z b6 z ( z63 2
z57 ) b62z ( z63 z57 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m32 u32 ,z m40 u40 ,z m45u45, z m51u51,z m57 u57 ,z m63u63,z q

3 +
1 1 2 3 3 2 2 2
2 cos a 3
1
m2' k 22x ( z 40
3 3
z32 2
) k 2 x b2 x ( z40 2
z32 ) b22x ( z 40 z32 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k 3 x ( z 45 z 40 ) k 3 x b3 x ( z 45 z 40 ) b3 x ( z45 z40 )
3
1
m4' k 42x ( z51
3 3
z45 2
) k 4 x b4 x ( z51 2
z45 ) b42x ( z51 z45 )
3
1
m5' k52x ( z57
3 3
z51 2
) k5 x b5 x ( z57 2
z51 ) b52x ( z57 z51 )
3
1
m6' k 62x ( z63
3 3
z57 2
) k 6 x b6 x ( z63 2
z57 ) b62x ( z63 z57 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m32u32 ,x m40u40 , x m45u45, x m51u51, x m57 u57 , x m63u63, x q

10 +
1 1 2 3 3 2 2 2
2 cos a 3
1
m2' k 22 y ( z 40
3 3
z32 2
) k 2 y b2 y ( z40 2
z32 ) b22 y ( z40 z32 )
3
2 3
1 3 2 2 2
3
1
m4' k 42y ( z51
3 3
z45 2
) k 4 y b4 y ( z51 2
z45 ) b42 y ( z51 z45 )
3
1
m5' k52y ( z57
3 3
z51 2
) k5 y b5 y ( z57 2
z51 ) b52y ( z57 z51 )
3
1
m6' k62y ( z63
3 3
z57 2
) k 6 y b6 y ( z63 2
z57 ) b62y ( z63 z57 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m32u32 ,y m40u40 , y m45u45, y m51u51, y m57 u57 , y m63u63, y q

12 .
(54)
Modeli dinamik i brezit 4 sht treguar n figurn 98.
Figura 17. Modeli dinamik i brezit 4 t konzolls s kundrpeshave
Duke aplikuar metodologjin e njjt si tek brezi 3, fitohet shprehja

e fundit pr energjin kinetike t brezit 4:
( b4 ) 1 1 2 3 3 2 2 2
Ek m1' k1z ( z 28 z11 ) k1z b1z ( z 28 z11 ) b1z ( z28 z11 )
2 cos a 3
1
m2' k 22z ( z38
3 3
z 28 2
) k 2 z b2 z ( z38 2
z28 ) b22z ( z38 z28 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k3z ( z47 z38 ) k3z b3z ( z 47 z38 ) b3z ( z47 z38 )
3
1
m4' k 42z ( z53
3 3
z47 2
) k 4 z b4 z ( z53 2
z47 ) b42z ( z53 z47 )
3
1
m5' k52z ( z59
3 3
z53 2
) k5 z b5 z ( z59 2
z53 ) b52z ( z59 z53 )
3
1
m6' k 62z ( z64
3 3
z59 2
) k 6 z b6 z ( z64 2
z59 ) b62z ( z64 z59 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m28u28 ,z m38 u38 ,z m47 u47 ,z m53u53,z m59 u59 ,z m64 u64 ,z q

4 +
1 1 2 3 3 2 2 2
2 cos a 3
1
m2' k 22x ( z38
3 3
z28 2
) k 2 x b2 x ( z38 2
z28 ) b22x ( z38 z28 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k3 x ( z47 z38 ) k 3 x b3 x ( z 47 z38 ) b3 x ( z 47 z38 )
3
1
m4' k 42x ( z53
3 3
z47 2
) k 4 x b4 x ( z53 2
z47 ) b42x ( z53 z47 )
3
1
m5' k52x ( z59
3 3
z53 2
) k5 x b5 x ( z59 2
z53 ) b52x ( z59 z53 )
3
1
m6' k 62x ( z64
3 3
z59 2
) k 6 x b6 x ( z64 2
z59 ) b62x ( z64 z59 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m28u28 ,x m38u38 , x m47 u 47 , x m53u53, x m59 u59 , x m64 u64 , x q

9 +
1 1 2 3 3 2 2 2
2 cos a 3
1
m2' k 22 y ( z38
3 3
z28 2
) k 2 y b2 x ( z38 2
z28 ) b22 y ( z38 z28 )
3
2 3
1 3 2 2 2
+ m3' k3 y ( z47 z38 ) k3 y b3 y ( z 47 z38 ) b3 y ( z 47 z38 )
3
1
m4' k 42 y ( z53
3 3
z 47 2
) k 4 y b4 y ( z53 2
z 47 ) b42y ( z53 z 47 )
3
1
m5' k52y ( z59
3 3
z53 2
) k5 y b5 y ( z59 2
z53 ) b52y ( z59 z53 )
3
1
m6' k 62y ( z64
3 3
z59 2
) k 6 y b6 y ( z64 2
z59 ) b62y ( z64 z59 )
3
2 2 2 2 2 2 2
+ m28u28 ,y m38u38 , y m47 u47 , y m53u53, y m59 u59 , y m64 u64 , y q

12 .
(55)
N nyjet e konstruksionit barts t eprm, q gjinden n rrafshin

vertikal t simetris, gjenden masat e koncentruara t fituara nga masat e
reduktuara t elementit t poshtm dhe t eprm t kapriats. Caktimi i
energjis kinetike t masave t prmendura, sqarohet n nyjn 55 q i takon
horizontales s eprme t konzolls, figura 99.
Figura 18. Horizontalja e eprme e konzols
Gjysma e mass s koncentruar n nyjen 55 i bashkangjitet brezit 1,

kurse gjysma tjetr brezit 2. Nse me u55,3, u55,4, u55,9, u55,l0 dhe u55,11 shnohen
zhvendosjet n nyjn 55, n drejtime t koordinatave t gjeneralizuara q3,
q4, q9, ql0 dhe qll pr vlerat njsi, ather shpejtsit e gjeneralizuara t
gjysm masave m55 q i bashkangjiten brezit 1 , jan:
v q4 u55,4 q 4 , (56)
v q9 u55,9 q 9 , (57)
v q11 u55,11 q 11 , (58)
kurse shpejtsit e gjeneralizuara t gjysm masave m55 q iu bashkangjiten
brezit 2, jan:
v q3 u55,3q 3 , (59)
v q10 u55,10 q 10 , (60)
vq11 u55,11q 11 (61)
Duke patur parasysh shprehjet (56), (57), ..., (61), katrort e
shpejtsive absolute t gjysm masave t koncentruara n nyjn 55, q i
bashkangjiten brezave 1 dhe 2 do t jen:
v12 v q2 v q2 v q2 u 2 q 2 u 2 q 2 u 2 q 2 , (62)
4 9 11 55,4 4 55,9 9 55,11 11
v22 v q2 v q2 v q2 u 2 q 2 u 2 q 2 u 2 q 2 . (63)
3 10 11 55 ,3 3 55 ,10 10 55 ,11 11
Prandaj, energjia kinetike e masave t koncentruara n nyjn 55

sht:
( m55 ) 11 2 1 2
Ek m55v1 m55v2
22 2

1
4

2 2
m55 u55 2 2 2 2 2 2 2 2

,3q3 u55,4 q 4 u55,9 q 9 u55,10 q 10 u55,11 q 11 .
(64)
Duke vepruar n mnyr analoge, mund t caktohen energjit
kinetike t t gjitha atyre masave, t cilat jan t koncentruara n nyjet e
konstruksionit barts t eprm q gjenden n rrafshin vertikal t simetris.
N konstruksionin barts t eprm, sht vendosur konzola e
kundrpeshave, si dhe nj pjes e veglave dhe pajimeve t cilat jan t
domosdoshme pr punn e eskavatorit.
Maja e konzolls s kundrpeshave gjindet n nyjn 67, t elementit
t fundm t modelit, figura 19 .
Figura 19 . Maja e konzols s kundrpeshave
Energjia kinetike e kundrpeshave caktohet ashtu q nj e katrta e

mass s saj i bashkohet secilit brez t konzolls s kundrpeshave.
Katrort e shpejtsive absolute t masave q i bashkangjiten brezave,
1, 2, 3 dhe 4 jan:
v12 u67
2 42 u67
,4 q
2 92 u67
,9 q
2
,11 q
2
11 , (65)
v22 u67
2 2 2 2 2 2
,3q 3 u67 ,10 q 10 u67 ,11 q 11 , (66)
v32 u67
2 32 u67
,3q
2
,10 q
2
10 2
u67 ,12 q
2
12 , (67)
v42 u67
2 2 2 2 2 2
,4 q 4 u67 ,9 q 9 u67 ,12 q 12 . (68)
N relacionet e mparme me u67,3, u67,4, u67,9, u67,10, u67,11 dhe u67,12 jan
paraqitur zhvendosjet e nyjs 67, kur koordinata e gjeneralizuar ka vlern
njsi.
Energjia kinetike e konzols s kundrpeshave sht:
11 2 1 2 1 2 1 2
E k( k ) mk v1 mk v2 mk v3 mk v4 (69)
24 4 4 4
Kur n ekuacionin (69) zvendsohen shprehjet (65), (66), (67) dhe
(68), prfundimisht fltohet:
Ek( K )
11
24
2 2
mk u67 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
,4 q4 u67 ,9 q 9 u67 ,11q11 u67 ,3q 3 u67 ,9 q 9 u67 ,11q11
2 2
u67 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

,3q3 u67 ,10q10 u67 ,11q11 u67 ,12 q12 u67 ,4 q 4 u67 ,9 q 9 u67 ,12 q12 ,
respektivisht pas rregullimit,
Ek( K )
1
4

2 2
mk u67 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
,3 q3 u67 ,4 q 4 u67 ,9 q 9 u67 ,10 q 10 u67 ,11q 11 u67 ,12 q 12
(70)
Masa e elektropajimeve (mep) sht koncentruar n nyjn 49, 55 dhe
61 q gjenden n pjesn e eprme t horizontales s kapriats, n rrafshin
vertikal t simetris t konstruksionit barts t eprm, (figura 20 ).
Figura 20 . Modeli dinamik i elektropaimeve
Energjia kinetike e masave t reduktuara t elekropajimeve, caktohet

ngjajshm sikurse n rastin e caktimit t energjis kinetike t masave m55 t
koncentruara n nyjn 55, q sht fituar me reduktimin e elementeve t,
kapriats horizontale t eprme. Kur t aplikohet metodologjia e prmendur,
fitohet shprehja pr energjin kinetike t elektropajimeve:
Ek( ep )
1 1
2 6
2
mep u49 32 u49
,3q
2 42 u49
,4 q
2 92 u49
,9 q
2
,10 q
2
10 2
u49 ,11 q
2
11

1
6

2 2
mep u55 2 42 u55
,3q3 u55,4 q
2 92 u55
,9 q
2
,10 q
2
10 2
u55 ,11 q
2
11

1
6

2 2
mep u61 2 2 2 2 2 2 2 2
,3q3 u61,4 q 4 u61,9 q 9 u61,10 q 10 u61,11q11 .
(71)
Duke e rregulluar shprehjen (6.3.71), fitohet:
E k( ep )
1 1
2 6

2
mep u49 2 2

32 u49
,3 u55,3 u61,3 q
2
2 2 42
,4 u55,4 u61,4 q
2

u49 2 2
,9 u55,9 u61,9 q
92 u49
2
2 2
,10 u55,10 u61,10 q
2
10
2
2 u49 2 2
,11 u55,11 u61,11 q
2
11 . (72)
Masa e transformatorit dhe e vinit portal (mt+mvp) reduktohet n
nyjn 61. Duke aplikuar metodologjin e ekspozuar, fitohet shprehja pr
energjin kinetike:
Ek( t vp )
1
4
mt vp u61
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

,3q3 u61,4 q 4 u61,9 q 9 u61,10 q 10 u61,11 q 11 .
(73)
Masa e vinit konzoll (mk), sht reduktuar n nyjn 67. Energjia
kinetike e saj sht:
Ek( k )
1
4
2 2
mk u67 2 2 2 2 2 2 2 2

,3q3 u67 ,4 q 4 u67 ,9 q 9 u67 ,10 q 10 u67 ,11 q 11 .
(74)
Masa e paisjeve mvl dhe mv2 pr ndryshimin e kndit t krahut t
rrotorit sht koncentruar n nyjet 79 dhe 83 t elementit t fundm t
modelit, (figura 21).
Figura 21 . Modeli dinamik i paisjes pr ndryshimin e kndit t krahut t rrotorit

Energjia kinetike e pajisjes 1 sht:
Ek( v1 )
1
2
2 2
mv1 u71 2 2 2 2

,4 q4 u71,9 q 9 u71,11 q11 . (75)
Kurse e pajisjes 2 sht :
Ek
(v2 )

1

2 2
mv u83
2 2
2 2 2 2
,4 q4 u83,10 q 10 u83,11 q 11 . (76)
Masat e t dy pajisjeve jan t njjta, respektivisht:

mv = mv1 = mv2 . (77)
Energjia kinetike e t dy pajisjeve, duke patur parasysh shprehjet
(75), (76)
dhe (77), sht:
Ek( v )
1
2
mv u83
2 2 2 2 2 2 2 2
2 2
2
,4 q4 u79 ,4 q 4 u79 ,9 q 9 u83,10 q 10 u79 ,11 u83,11 q 11 .
(78)
Masa e portalit mp1 dhe mp2 sht reduktuar n nyjet 77 dhe 81.
Energjia kinetike e portalit, caktohet ngjajshm sikurse energjia kinetike e
paisjeve, pr ndryshimin e kndit t krahut t rrotorit. Shprehja e fundit pr
energjin kinetike t portalit, pr mp1 = mp2 = mp do t jet:
Ek( p )
1
2

2 2
m p u81 2 2 2 2 2 2
2 2
2
,3q3 u77 ,4 q 4 u77,9 q 9 u81,10 q 10 u77 ,11 u81,11 q 11 .
(79)
Masa e boshtit t krahut t rrotorit sht reduktuar n nyjet 71 dhe 72
t elementit t fundm t modelit, (figura 22 ).
Figura 22 . Modeli dinamik i boshtit t krahut t rrotorit
Energjia kinetike e boshtit t krahut t rrotorit sht:
E k(b)
1
4
2
mv q 13 2
q 14 2
q 15 2
q 16 2
q 17 2
q 18. (80)
N nyjet 18 dhe 22 gjinden masat e koncentruara mp t fituara me

reduktimin e masave t portalit, (figura 13).
Energjia kinetike e mass s portalit q reduktohet n shtylln e
konstruksionit barts t eprm caktohet n baz t shprehjes:
Ek
( m p ) 1
4

m p q12 q 22 q 52 q 62 q 19
2 2
q 20. (81)
Figura 23 . Modeli dinamik i portalit

Prfundimisht, energjia kinetike e konstruksionit barts t eprm me

t gjitha mjetet ekzistuese dhe pajimet tjera, fitohet me mbledhjen e
shprehjeve pr energji kinetike edhe ate t:
- brezave t shtylls, (shprehjet 30, 31, 32 dhe 33),
- brezave t konzols s kundrpeshave, (shprehjet 48, 49, 54 dhe
55),
- masave t fituara me reduktimin e masave t elementit, q jan
vendosur n nyjet
q gjinden n rrafshin vertikal t simetris, (shprehja 64),
- kundrpeshave, (shprehja 70),
- elektropajimeve, (shprehja 72),
- transformatorit dhe vinit portal, (shprehja 73),
- vinit konzol, (shprehja 74),
- paisjeve pr ndryshimin e kndit t krahut t rrotorit,shprehja (78),
- portalit, shprehja (79),
- boshtit t krahut t rrotorit,shprehja (80), dhe
- pjess s mass s portant, q reduktohen n shtyll t
konstruksionit barts t
eprm, shprehja (81).
Pas kryerjes s operacioneve matematikore dhe grupimit t

koeficientve t inercis t sistemit, fitohen shprehjet e fundit pr energjin
kinetike dhe energjin potenciale t konstruksionit barts t eprm :
1
Ek a1,1 a2 ,1 a3,1 a20 ,1 q 12 1 a1,2 a2 ,2 a3,2 a20 ,2 q 22
2 2
1
a1,3 a2 ,3 a3,3 a20,3 q 32 1 a1,20 a2 ,20 a3,20 a20,20 q 202 .
2 2
(82)
1
Ep c1,1 c2 ,1 c3,1 c20,1 q12 1 c1,2 c2 ,2 c3,2 c20,2 q22
2 2
1
c1,3 c2 ,3 c3,3 c20,3 q32 1 c1,20 c2 ,20 c3,20 c20,20 q202
2 2
. (83)
Nga ekuacionet diferenciale t rendit t dyt t Lagranzhit, fitohet :

d Ek E p
0, ( r 1,2 ,3, . . . ,20)
dt q r qr
(84)
Ek
a r ,1q1 a r ,2 q 2 a r ,3q 3 a r ,20 q 20 , (85)
q r
d E k
a r ,1q1 a r ,2 q2 a r ,3q3 ar ,20 q20 , (86)
dt q r
E p
cr ,1q1 cr ,2 q2 cr ,3q3 cr ,20 q20 (87)
qr
Nse ekuacionet (86) dhe (87) zvendsohen n ekuacionin (84)

fitohen ekuacionet diferenciale:
1 a1,2 q
a1,1 q 2 a1,2 q
3 ... c1,1q1 c1,2 q2 c1,3 q3 ... c1,20 q20 0 ,
1 a 2 ,2 q
a 2 ,1q 2 a 2 ,3 q
3 ... c 2 ,1q1 c2 ,2 q2 c2 ,3 q3 ... c2 ,20 q20 0 ,
1 a 3,2 q
a3 ,1q 2 a 3 ,3 q
3 ... c3 ,1q1 c3,2 q2 c3,3 q3 ... c3,20 q20 0 ,
................................................................................
1 a 20 ,2 q
a 20 ,1q 2 a 20 ,3 q
3 ... c 20 ,1 q1 c20 ,2 q2 c20 ,3 q3 ... c20 ,20 q20 0.
(88)
Rrnjt e ktij ekuacioni jan:
q1 q1(1) q1( 2 ) q1( 3) ... q1( 20 ) ,
q2 q2(1) q2( 2 ) q2( 3) ... q2( 20 ) ,
q3 q3(1) q3( 2 ) q3( 3) ... q3( 20 ) ,
.......................................
(1) (2) ( 3) ( 20 )
q20 q20 q20 q20 ... q20 ,
(89)
Integralet partikulare jan n formn:
q1( r ) A1( r ) cos ( r t a) ,
q2( r ) A2( r ) cos ( r t a) ,
q3( r ) A3( r ) cos ( r t a) , ( r 1,2 ,3,...,20)
. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
( 3) (r)
q20 A20 cos ( r t a) .
(90)
ku, A, , a paraqesin karakteristikat kinematike t lvizjes harmonike. Pra,

kto integrale partikulare shenohen 20 her, n formn:
1 A1 cos ( t a) ,
q
q2 A2 cos ( t a) ,
q3 A3 cos ( t a) ,
. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
q20 A20 cos ( t a) .
(91)
derivati i par i tyre sht:
1 A1 sin( t a) ,
q
2 A2 sin( t a) ,
q
3 A3 sin( t a) ,
q
. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
20 A20 sin( t a) .
q
(92)
kurse derivati i dyt:
1 A1 2 cos ( t a) ,
q
2 A2 2 cos ( t a) ,
q
3 A3 2 cos ( t a) ,
q
. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
20 A20 2 cos ( t a) .
q
(93)
Nse ekuacionet (90) dhe (93) zvendsohen n ekuacionin (88)

fitohet:
( c1,1 a1,12 ) A1(1) ( c1,2 a1,2 2 ) A2(1) ( c1,3 a1,3 2 ) A3(1) ... ( c1,20 a1,20 2 ) A20
(1)
0
( c 2 ,1 a 2 ,12 ) A1( 2 ) ( c 2 ,2 a 2 ,2 2 ) A2( 2 ) ( c 2 ,3 a 2 ,3 2 ) A3( 2 ) ... ( c 2 ,20 a 2 ,20 2 ) A20

(2)
( c3 ,1 a 3,12 ) A1( 3) ( c3 ,2 a 3,2 2 ) A2( 3) ( c 3 ,3 a 3 ,3 2 ) A3( 3) ... ( c 3 ,20 a 3 ,20 2 ) A20

( 3)

................................................................................................
( c 20 ,1 a 20 ,12 ) A1( 20 ) ( c 20 ,2 a 20 ,2 2 ) A2( 20 ) ( c 20 ,3 a 20 ,3 2 ) A3( 20 ) ... ( c 20 ,20 a 20 ,20

(94)
Q sistemi i ekuacioneve diferenciale (94) t ket zgjidhje triviale

duhet q:
A1(1) A2(1) A3(1) ... A20
(1)
0,
A1( 2 ) A2( 2 ) A3( 2 ) ... A20

(2)
0,
A1( 3) A2( 3) A3( 3) ... A20

( 3)
0,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
A1( 20 ) A2( 20 ) A3( 20 ) ... A20

( 20 )
0.
(95)
Kjo sht e mundur vetm nse determinanta e sistemit (6.3.94)

sht e barabart me zero, respektivisht q:
(c1,1 a1,12 ) (c1,2 a1,2 2 ) ( c1,3 a1,32 ) ... (c1,20 a1,20 2 )
(c2 ,1 a2 ,12 ) (c2 ,2 a 2 ,2 2 ) (c2 ,3 a 2 ,32 ) ... (c2 ,20 a2 ,20 2 )
(2 ) (c3,1 a3,12 ) (c3,2 a3,2 2 ) (c3,3 a3,32 ) ... (c3,20 a3,20 2 ) 0
.........................................................
(c20 ,1 a20 ,12 ) (c20 ,2 a20 ,2 2 ) (c20 ,3 a 20 ,32 ) ... (c20 ,20 a20 ,20 2 )
(96)
Shprehja (94) paraqet ekuacionet frekuenciale. Kur determinanta

(96) zhvillohet, fitohet polinomi i shkalls (20), n formn:
A20 ( 2 ) 20 A19 ( 2 )19 A18 ( 2 )18 A12 Ao 0.

(97)
Polinomi (97) ka (20) rrnj t (2) t cilat jan dhn n tabeln

6.3.3.
1
E k( KBE ) q s T a q s , s = 1,2, , 20
2
(98)
ku sht:
q s - matrica kolon e shpejtsive t gjeneralizuara, dhe
[a] matrica e koeficientve t inercis t sistemit.
Matrica e fleksibilitetit t sistemit dhe matrica e ngurtsis s

sistemit jan reciproke:
[c] = [a]-1,
ku sht :
[c] matrica e ngurtsis s sistemit, dhe

[a] matrica e fleksibilitetit t sistemit.
Prandaj shprehja pr energjin potenciale t konstruksionit barts t

eprm, mund t shkruhet n formn:
1
E (pKBE ) qs T c qs , s = 1,2, , 20
2
(99)
ku sht:
qs - matrica kolon e koordinatave t gjeneralizuara.
Elementet e matrices s fleksibilitetit, n realitet jan koeficient t
ndikimit t zhvendosjs n konstruksion. Kta koeficient, n kt rast,
caktohen me aplikimin e metods s elementeve t fundm, ashtu q,
paraprakisht, modeli i konstruksionit barts t eprm n nyje prkatse,
ngarkohet me forcat njsi. Me kt, n datotekn e daljes lexohen
zhvendosjet adekuate t nyjeve prkatse.
Kto zhvendosje paraqesin koeficientt e ndikimit, respektivisht
elementt e matrics fleksibile t sistemit.
Ekuacionet diferenciale t lkundjeve t lira t pashuara mund t
shnohen n form t matrics:
a1,1 a1,2 ... a1,20 q 1 c1,1 c1,2 ... c1,20 q1

a a2 ,2
... a2 ,20 q c2 ,1 c2 ,2 ... c2 ,20 q2
2 ,1 2

0
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

a20 ,1 a20 ,2 ... a20 ,20 q20
c20 ,1 c20 ,2 ... c20 ,20
q20

(100)
respektivisht:
a qs c qs 0 s = 1, 2, 3, , 20. (101)
Nse integralet partikulare t sistemit t ekuacioneve lineare

homogjene paraqiten n formn:
q A cos(t a) , (102)
ku sht:
{A} - matrica kolon e konstanteve t panjohura,
ather, nga ekuacionet e Lagranzhit t rendit t dyt, rezulton sistemi i
ekuacioneve homogjene n form algjebrike:
c 2 a A 0 . (103)
Q sistemi (4.87), prve zgjidhjeve triviale:
A1 = A2 = = A20 = 0 ,
t ket edhe zgjidhje tjera, determinanta e matrics katrore,
c 2 a ,
patjetr duhet t jet e barabart me zero, respektivisht:
2 a = 0. (104)
Ekuacioni (104) paraqet ekuacionin frekuencial t sistemit t

ekuacioneve diferenciale, (94). Me zgjidhjet e tij, me vlera konkrete t
koeficientve t inercis dhe ngurtsis s sistemit, fitohen frekuencat
rrethore t sistemit (1, 2, , 20 ), t paraqitura n tabeln 3.
Tabela 3.
Forma e lkundjeve f
s-1 Hz
1 2.64 0.42
2 5.84 0.93
3 11.29 1.80
4 24.70 3.93
5 26.07 4.47
6 63.09 10.04
7 75.92 12.08
8 80.76 12.85
9 104.35 15.61
10 159.29 25.35
11 194.62 30.98
12 254.11 40.44
13 273.38 43.51
14 319.98 50.93
15 465.46 74.24
16 474.06 75.45
17 474.15 75.46
18 2022.70 321.92
19 2894.37 460.65
20 2905.06 462.51
Nga rezultatet e treguara n tabeln 3 vrehet se konstruksioni barts

i eprm, rol t rndsishm ka n fushn e frekuencave t ulta. Prve ksaj,
kur sht fjala pr ngarkesat e jashtme t shkaktuara pr shkak t
rezistencave t mihjes, vrehet se ndikimi i tyre sht n rrafshin vertikal, n
t cilin ndikojn komponentt normale dhe tangjenciale t rezistencave t
mihjes. Pr kt arsye, n vazhdim t punimit, analizohet mundsia e
reduktimit t mtejm t modelit, t konstruksionit barts t eprm, n
rrafshin vertikal.
Analiza e modelit t konstruksionit barts t eprm me 20 shkall
lirie, vn n dukje faktin se frekuencat e para t sistemit n rrafshin vertikal,
i prgjigjen koordinatave t gjeneralizuara q9 dhe q10, kurse frekuencat e
dyta i prgjigjen koordinatave t gjeneralizuara q1 dhe q2. Duke patur
parasysh faktin se konstruksioni barts i eprm ka rrafshin vertikal t
simetris, ather prvehtsohet reduktimi n dy koordinata t
gjeneralizuara S1 dhe S2, figura 105.
q10
s1
66 22
q9 q2
23
84 s1
18
65
q1
3 4
1
2
Figura 24 . Modeli i reduktuar prmes dy koordinatave t gjeneralizuara S1 dhe S2
Q t caktohen koeficientt e inercis, t cilt i prgjigjen

shpejtsive t gjeneralizuara S1 dhe S 2 , sht e nevojshme t kryhet
reduktimi i masavedhe ate n mnyr q vijon.
Shqyrtohet nyja 84, zhvendosjet e s cils n drejtimin vertikal
paraqesin koordinatn e gjeneralizuar S1. T gjitha masat e modelit q jan
t koncentruara n nyjet t cilat kan zhvendosje t gjeneralizuara n
drejtimin vertikal, duhet t reduktohen n nyjen 84. Q t arrihet e gjith
kjo, paraprakisht duhet q nyjes 84 t elementit t fundm t modelit t'i ipet
zhvendosja me vler njsi. Pastaj caktohen zhvendosjet e nyjeve referente
n drejtimin vertikal dhe kryhet reduktimi i masave ne nyjen 84, sipas
formuls:
mn
mn ,84 .
u n2
(105)
ku sht:
mn,84 - masa e koncentruar n nyjen n e reduktuar n nyjen 84,
mn - masa e koncentruar n nyjen n dhe
un - zhvendosja e nyjes n n drejtimin vertikal kur nyja 84 ka
zhvendosje njsi n drejtimin vertikal, respektivisht kur sht S1 = 1, 0.
Modeli i reduktuar i konstruksionit barts t eprm me 20 shkall t

liris ka zhvendosjet e gjeneralizuara n drejtimin vertikal, t cilat jan
treguar n tabeln 4.
Tabela 4
Nyja Koordinata e
gjeneralizuar
65 q9
66 q10
71 q13
72 q14
18 q19
22 q20
Pra, koeficienti i inercis n koordinatn e gjeneralizuar S1 caktohet

n baz t shprehjes:
1 1 1 1 1 1
a11 m65 2
m66 2
m71 2
m72 2
m18 2
m22 2 (106)
u65 u66 u71 u72 u18 u22
Kur n shprehjen (106), zvendsohen vlerat numerike konkrete,

fitohet:
a11 = 573955.1 [kg].
Nyjet referente dhe zhvendosjet e gjeneralizuara adekuate t modelit
t konstruksionit barts t eprm, me 20 shkall lirie, t cilat jan n drejtim
t koordinats s gjeneralizuar S2, jan dhn n tabeln 5.
Tabela 5
Nyja Koordinata e
gjeneralizuar
18 q1
22 q2
21 q3
19 q4
71 q15
72 q16
N mnyr analoge, duke vepruar si m lart, fitohet shprehja e

fundit pr koeficient t inercis me koordinatn e gjeneralizuar S2:
a22 =141013.3 [kg].
Koeficientt e przier t inercis t sistemit, jan t barabart me
zero, respektivisht,
a12 = a21 = 0.
Pra, modeli dinamik prfundimtar i konstruksionit barts t eprm n
rrafshin vertikal ka formn e treguar si n figurn 25.
s1
a22
s2
a11
Figura 25 . Modeli i reduktuar i konstruksionit barts t eprm n rrafshin vertikal

Energjia kinetike e ktij sistemi n form t matrics, mund t
shprehet n kt mnyr:
1 a11 0 S1
2

Ek S1 S2
0 a S , (107)
22 2
Energjia potenciale e sistemit t paraqitur n figurn 25, sht:
1
c c S 1 a a S
E p S1 S2 11 12 1 S1 S2 11 12 1 .
c21 c22 S 2 2 a21 a 22 S 2
(108)
Vlerat numerike t koeficientve t ndikimit, n rastin e shqyrtuar

jan nxjerrur nga paket programi super SAP (Structural Analytic Program) i
dhn n shtojc:
m
a11 0.49696 10 7 ,
N
m
a12 a 21 0.11456 10 7 ,
N
m
a 22 0.10039 10 7 .
N
Matrica e ngurtsis s sistemit i cili shqyrtohet, sht:
a 22 a12 0.10039 0.11456

a 0.11456 0.49696
21 a11
c
c11 c12
a 1 10 7
c 21 c 22 a11 a12 0.49696 0.11456
a 21 a 22 0.11456 0.10039
2.73 3.12 m
10 7 .
3.12 13.52 N
Energjia kinetike dhe potenciale e sistemit, i cili shqyrtohet, n
form kuadratike sht:
Ek
1
2

a11 S12 a 22 S 22 , (109)
Ep
1
2

c11 S12 c 22 S 22 2c12 S1 S 2 . (110)
Ekuacionet e lkundjeve t lira t sistemit t pashuarshm, fitohen

duke aplikuar ekuacionet e Lagranzhit t rendit t dyt:
d E k E p
0 , i = 1, 2. (111)
dt S i S i
Pas derivimit t shprehjeve (109) dhe (110), sipas ekuacionit (111),
fitohet sistemi homogjen linear i ekuacioneve diferenciale me koeficient
konstant:
a11 S1 c11 S1 c12 S 2 0 ,

(112)
a 22 S2 c12 S1 c 22 S 2 0.
Integrali i prgjithshm i sistemit (112), sht i barabart me shumn

e integraleve partikulare, respektivisht:
S1 S1(1) S1( 2) ,
(113)
S 2 S 2(1) S 2( 2) .
Zgjidhja e integraleve partikulare t sistemit (113), krkohet n

formn:
S1 A1 cos ( t a) ,
S 2 A2 cos ( t a).
(114)
Duke i patur parasysh shprehjet (114), derivati i dyt i integraleve

partikulare n njsi t kohs do t jet:
S&
& A 2 cos(t a ),
1 1
(115)
&
&
S A 2 cos(t a ).
2 2
Kur shprehjet (114) dhe (115), zvendsohen n sistemin e

ekuacioneve (112), fitohet:
c11
a11 2 A1 cos(t a) c12 A2 cos(t a) 0,

c12 A1 cos(t a) c22 a22 2 A2 cos(t a) 0,
respektivisht,
c11
a112 A1 c12 A2 0 ,

c12 A1 c22 a 22 2 A2 0. (116)
Q sistemi algjebrik i ekuacioneve (116) t ket zgjidhje jotriviale

sipas t panjohurave A1 dhe A2 ather determinanta e tij e formuar nga
koeficientt e t panjohurave, patjetr duhet t jet e barabart me zero:
c11 a11 2 c12

( 2 ) 0. (117)
c12 c 22 a 22 2
Ekuacioni (117) paraqet ekuacionin e frekuencave t sistemit t

shqyrtuar. Me zhvillimin e saj fitohet:
(2 ) (c11 a11 2 )(c22 a 22 2 ) c12
2

(118)
a11 a 22 4 (c11 a 22 c22 a11 )2 c11c22 c12
2
0.
Me zvendsimin e a11, a22, c11, c12 dhe c22, n ekuacionin (6.3.118)
fitohet ekuacioni bikuadratik:
573955.1-141013.34-(2.73107 141013.3 -13.52107
573955.1) + 2.73 10 13.52 10 + 3.12 .107 = 0.
2 7 7
(119)
Me zgjidhjen e ekuacionit bikuadratik (103), n rastin konkret
fitohen:
,
12 34.48 s 2
22 788.81 s ,
2
ather frekuencat rrethore jan:

1 5.872 s 1 ,
2 28.086 s .1
Prandaj, duke patur parasysh lidhjen n mes t frekuencs rrethore

dhe frekuencs s lkundjeve, vlerat e frekuencave t lkundjeve t sistemit
me dy shkall lirie, n rrafshin vertikal jan:
5.872
f1 1 0.94 Hz ,
2 2 3.14
28.086
f2 2 4.472 Hz .
2 2 3.14
Duke i krahasuar vlerat e fituara me vlerat nga tabela 3, prfundohet

se gabimi relativ n prqindje sht:
f1( 20) f1( 2) 0.93 0.94

f1 100 100 1.07% ,
f1( 20) 0.93
f 2( 20) f 2( 2) 4.47 4.472
f 2 100 100 0.0447%.
f 2( 20 ) 4.47
ku jan:
f1( 20) - vlerat e frekuencave t para n rrafshin vertikal, t cilat jan
fituar me
modelin me 20 shkall lirie (forma e dyt e lkundjeve,
tabela 3)
f 2( 20) - vlerat e frekuencave t dyta n rrafshin vertikal, t cilat jan
fituar me
modelin me 20 shkall lirie (forma e pest e lkundjeve, tab.
3).
f1( 2 ) , f 2( 2 ) - vlerat e frekuencave t para dhe t dyta, t cilat jan
fituar me
modelin me 2 shkall lirie.
N baz t vlerave numerike t gabimeve relative n prqindje,
prfundohet se modeli i propozuar i konstruksionit barts t eprm me dy
shkall lirie, n rrafshin vertikal, jep rezultate, saktsia e t cilave sht e
mjaftueshme pr llogaritjet inxhinierike.
Mrpo, n qoft se, dshirohen rezultate aproksimative m t mira,
ather veprohet si n mnyrn e mposhtme:
- Vlerat numerike f1( 20) respektivisht f 2( 20) , prvetsohen si
zgjidhje t sakta. Prandaj , sipas ekuacionit (118) fitohet:
4 2
2( 20 )
a11a22
2( 20 )
(c11a22 c22 a11 )
c11c22 c12 0 ,
2
(120)
n t cilin e panjohur shte a22. Me zgjidhjen e ekuacionit (120), sipas t

panjohurs a22, fitohet:
2
2( 20 )
a11c22

2
c12c11c22
a22 4 2 . (121)
2( 20 )
a11
2( 20 )
c11

Duke i zevendsuar vlerat numerike konkrete n shprehjen (6.3.120),

fitohet:
a22 = 174250.4 [kg].
Kur me nj llogaritje t till t vlerave t koeficientit t inercis a22,

veprohet si n rastin paraprak, ather vlerat numerike t frekuencave
vetanake do t jen:
f1 = 0. 93 [Hz],
f2 = 4.4 7 [Hz].
Kto rezultate, perputhen me vlerat e frekuencave t para dhe t

dyta, t sistemit n rrafshin vertikal, t cilat fitohen n modelin me 20
shkall lirie.
Pra, modeli dinamik i reduktuar i konstruksionit barts t eprm me
dy shkall lirie n rrafshin vertikal, koeficientt e inercise dhe t ngurtsis
t cilt jan caktuar m lart, e pasqyron spektrin e frekuencave t sistemit
n rrafshin vertikal. Ky prfundim na jep t drejtn q me rastin e formimit
t modelit dinamik t eskavatorit me rrotor n rrafshin vertikal,
konstruksioni barts i eprm t paraqitet n form t modelit t reduktuar
me dy shkall lirie.
2. Krahu i rrotorit
N krahun e rrotorit sht vendosur pajisja kapse (rrotori me
mekanizmin ngass) si dhe shiriti transportues.
Krahu i rrotorit n t shumtn e rasteve esht si konstruksion
kapriat, figura6.3.1.
Forma e saj dhe dimensionet patjetr duhet t'i plotsojn kto kushte:
- kushtet e domosdoshme per vendosjen e pajimeve,
- kushtet e stabilitetit dhe fortsis.
Krahu i rrotorit, n fakt, paraqet lidhjet ernier pr konstruksionin
barts t eprm. N maje t krahut gjindet tamburi me sistemin e litarve,
pr ndryshimin e krahut.
1760
Tek eskavatori KRUPP S ch Rs 32 , krahu i rrotorit sht me
5
prerje trthore katrkndshe dhe sht i prbr nga dy kapriata vertikale
dhe horizontale.
2.1. ELEMENTET E FUNDM PR MODELIN E KRAHUT T

RROTORIT
Kapriata hapsinore me prerje trthore katrkndshe e krahut te

rrotorit sht modeluar me elementet e fundm t tipit shufr, figura 26 .
Modeli prmban gjithsejt 94 nyje dhe 186 elemente t fundm t
tipit shufr.
Figura 26 . Modeli i elementit t fundm t krahut t rrotorit
2.2 MODELI DINAMIK I REDUKTUAR I KRAHUT T RROTORIT

Krahut t rrotorit, si trup elastik me pakufi numr t shkallve t
liris, kujdes t veant i kan kushtuar autort Volkov dhe erkasov.
Karakteristikat themelore t ktij problemi n literaturn e

lartshnuar jan:
- shqyrtimi i lkundjeve t krahut t rrotorit n dy rrafshe (rrafshin
vertikal dhe horizontal), dhe
- forma e vijs elastike sht prvetsuar pavarsisht nga zgjidhja
konstruktive e rastit konkret.
Duke i prvetsuar ekuacionet e vijs elastike, pavarsisht nga
zgjidhja konstruktive e krahut konkret, sht prvetsuar modeli i
prgjithshm i eskavatorit me rrotor. Forma e tyre, gjithsesi varet nga
zhvendosja e gjeometris s prerjes t krahut t rrotorit dhe nga gjeometria e
krahut t etalonit, n baz t s cils autort Volkov dhe erkasov, i kan
shqyrtuar ekuacionet e vijs elastike t krahut t rrotorit, gjat lkundjeve n
rrafshin vertikal. N literaturn e lartshnuar, nuk sht dhn gjeometria e

krahut - etalonit, prandaj nuk sht e mundur t vlersohen gabimet t cilt
dukshm ndikojn n caktimin e forms s funksionit.
N vazhdim t punimit jan prezentuar metodat diskrete t formimit
t modelit dinamik t krahut t rrotorit me dy dhe nj shkall lirie.
Brezat e kapriats t krahut t rrotorit si elemente dominuese t
konstruksionit, trajtohen si barts kontinual. Masat e elementeve jan
reduktuar n nyjet prkatse t konstruksionit. Modeli dinamik i krahut t
rrotorit me dy shkall lirie sht paraqitur N figurn 27 .
Figura 27 . Modeli dinamik i krahut t rrotorit me dy shkall lirie
Zhvendosjet e nyjeve 93 dhe 91 t elementeve t fundm t modelit

t krahut t rrotorit, n drejtim t aksit Y n sistemin global, jan
prvetsuar pr koordinatat e gjeneralizuara q1 dhe q2..
Me aplikimin e metods s elementeve t fundm, e posarisht t
modelit t prezentuar, arrihet deri te funksionet lineare t forms, t cilt i
prgjigjen zgjidhjes konstruktive konkrete dhe kushteve t konturave t
nnsistemit t krahut t rrotorit.
Modeli dinamik i brezit 1, sht treguar n figurn 109.
6 13 19 25 31 37 43 49 57 63 q1=1.0
93
Figura 28 . Modeli dinamik i brezit 1
N mnyr analoge sikur tek konstruksioni barts i eprm, edhe ktu

fitohet energjia kinetike e brezit 1 t krahut t rrotorit:
1 (b1 ) 2 1
E k(b1 ) a11 q 1 663.2 q 12 . (122)
2 2
N mnyr analoge, caktohen shprehjet pr energjit kinetike t

brezave 2, 3 dhe 4:
1 (b2 ) 2 1
E k(b2 ) a11 q 1 670.3 q 12 , (123)
2 2
1 (b3 ) 2 1
E k(b3 ) 2
a 22 q 2 902.6 q 21 , (124)
2 2
1 ( b4 ) 2 1
Ek( b4 ) a22 q&2 q&22 .
999.0 (125)
2 2
Vlerat numerike t koeficientve t ndikimit n rastin e shqyrtuar
jan nxjerrur nga paket programi super SAP i dhn n shtojc:
m
a11 2.0008 10 8 ,
N
m
a12 a 21 20.274 10 8 , (126)
N
m
a 22 1.462 10 8 .
N
Matrica e ngurtsis s sistemit i cili shqyrtohet sht:

a 22 a12 1.462 20.274

20.274 2.0008
c
c11 c12
a 1
a 21 a11 10 8
c21 c22 a11 a12 2.0008 20.274
a 21 a 22 20.274 1.462
50.692 7.028 m
106 .
7.028 69.355 N
(127)
Energjia potenciale e krahut t rrotorit caktohet duke aplikuar

teoremn e Klapejronit,
1
E (pk ) q s T c q s , s 1,2. (128)
2
Respektivisht, n form t prgjithshme:
1
E (pk ) (c11 q12 c22 q 22 2 c12 q1q 2 )
2
1
106 (50.692 q12 69.355 q 22 2 7.028 q1q 2 ). (129)
2
Shprehja e fundit pr energjin kinetike t krahut t rrotorit, fitohet

kur energjis kinetike t brezave i shtohet energjia kinetike e masave t
koncentruara t t gjith elementeve, dhe fitohet:
1 1
E k( k ) (a11 q 12 a 22 q 22 ) (8268.6 q 12 8041.7 q 22 ) . (130)
2 2
N mnyr analoge, sikur te modelimi i konstruksionit barts t

eprm jan caktuar vlerat numerike pr frekuencat vetanake t krahut t
rrotorit, dhe at:
f1 = 12.2 [Hz],
f2 = 15.0 [Hz].
Mirpo, nse krahu i rrotorit modelohet si sistem me nji shkall lirie

ku si koordinat e gjeneralizuar prvetsohet zhvendosja e nyjs 92, n
drejtim t aksit Y n sistemin koordinativ global, ather fitohen kto vlera
prfundimtare pr enegjin kinetike dhe potenciale t sistemit t krahut t
rrotorit:
1 1
E k( k ) a11 q 12 17648.2 q 12 , (131)
2 2
1 1
E (pk ) c11 q12 10.337 10 7 q 12 . (132)
2 2
Me aplikimin e ktyre relacioneve, jan llogaritur frekuencat

vetanake t sistemit t krahut t rrotorit:
c11 a11 2 0.
Me zvendsimin e c11 dhe a11 fitohet:
107
c11 10.337
2 s 2
5870.2
,

a11 17648.2
prkatsisht frekuenca rrethore:
76.62
s 1
.
Ndrsa frekuenca vetanake e krahut sht:
76.62
f 12.2 Hz .
2 2 3.14
N tabeln 6, jan dhn vlerat e frekuencave vetanake pr modelin e

sistemit me nj dhe dy shkall lirie.
Tabela 6.
Frekuencat vetanake t krahut t rrotorit
me nj shkall lirie me dy shkall lirie
f1= 12.2 [Hz]

f = 12.2 [Hz]
f2 = 15 [Hz]
Duke i krahasuar vlerat e frekuencave vetanake t krahut t rrotorit

(tabela 6.3.6), prfundohet se, gjat zgjidhjes s problemit t lkundjeve t
eskavatorit n rrafshin vertikal, me nj saktsi t mjaftueshme, krahu i
rrotorit mund t modelohet si sistem me nj shkall lirie. Gjat ksaj, brezat
e kapriats trajtohen si barts kontinual, kurse masat e elementeve
reduktohen n nyjet adekuate t strukturs s krahut t rrotorit.
3. Modeli dinamik i portalit

Pr shkak t rolit t vet q ka n sistemin barts t strukturs s
eskavatorit me rrotor, ngurtsia e portalit, figura 110, sht relativisht e
madhe, respektivisht, shum m e madhe sesa ngurtsia e konstruksionit
barts t eprm dhe e krahut t rrotorit. Pra, pr shkak t ngurtsis s
madhe, portali ka lkundje t vogla.
Figura 29 . Modeli i elementit t fundm t portalit
Pr kt arsye, gjat shqyrtimit t lkundjeve t vogla t eskavatorit

me rrotor n rrafshin vertikal, portali modelohet si shufr apsolutikisht e
ngurt, masa e s cils sht reduktuar n nyjet adekuate t strukturs s
sistemit, (figura 30).
mj
Figura 30 . Modeli dinamik i portalit
4 MODELI DINAMIK I LITARVE

Modelimi i litarve bazohet n kto t dhna:
- moduli i elasticitetit t litarve nuk varet nga ngarkesat,
respektivisht karakteristika e saj sht lineare, dhe
- litart jan element elastik pa mas (masat e tyre reduktohen
ne nyjen adekuate t modelit).
Problemi i modelimit t litarve sht i njohur dhe sht zgjidhur

nga autort Volkov, erkasov dhe Pankratov.
5. MODELI DINAMIK I KONSTRUKSIONIT BARTS T POSHTM

DHE SISTEMIT PR LVIZJEN E ESKAVATORIT
Ngurtsia e konstruksionit barts t poshtm dhe sistemit pr
lvizjen e eskavatorit, pr shkak t rolit t saj, sht mjaft e madhe n
krahasim me ngurtsit e t gjitha elementeve t eskavatorit. Pr kt arsye,
kto trajtohen si trupa t ngurt, respektivisht ndikimi i deformabilitetit t
tyre, gjat shqyrtimit t frekuencave vetanake t sistemit t eskavatorit
neglizhohet.
Listingu
Rezultatet e fituara sipas metods s elementeve t fundm sipas
programit SAP (Structural Analitic Program) pr eskavatorin me rrotor.
1**** Algor (c) Linear Stress Analysis - SSAPOH Rel. 1S-FEB-95 Ver.
11.08-3H
DATE: JANUARY 14,1999
TIME: 12:02 PM
INPUT FILE............. kbeql
-------------------------------------------------
Konstruksioni bartes i eperm i eskavatorit KRUPP Sch Rs 1760
1**** C0NTR0L INF0RMATI0N

number of node points (NUMNP) = 83
number of element types (NELTYP) = 2
number of load cases (LL) = 1
number of frequencies (NF) = 0
geometric stiffness flag (GE0STF) = 0
analysis type code (NDYN) = 0
solution mode (M0DEX) = 0
equations per block (KEQB) = 0
weight and c.g. flag (IWTCG) = 0
bandwidth minimization flag (MINBND)= 0
gravitational constant (GRAV) = 1.0000E+00
bandwidth minimization specified
1**** N0DAL DATA
N0DE B0UNDARY C0NDITI0N C0DES N0DAL P0INT C00RDINATES
N0. DX DY DZ RX RY RZ X Y Z
T
---------------------------------- ---------- -------------------------------------------------------------
---------- ---------
1 1 1 1 1 1 1 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00
0.000E+0
2 1 1 1 1 1 1 5.000E+02 0.000E+00 0.000E+00
0.000E+0
3 1 1 1 1 1 1 5.000E+02 0.000E+00 7.600E+02
0.000E+0
4 1 1 1 1 1 1 0.000E+00 0.000E+00 7.600E+02
0.000E+0
5 1 1 1 1 1 1 5.000E+02 0.000E+00 3.800E+02
0.000E+0
6 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 3.560E+02 0.000E+00
0.000E+0
7 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 3.560E+02 0.000E+00
0.000E+0
8 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 3.560E+02 7.600E+02
0.000E+0
9 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 3.560E+02 7.600E+02
0.000E+0
10 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 7.120E+02 0.000E+00
0.000E+0
11 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 7.120E+02 0.000E+00
0.000E+0
12 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 7.120E+02 7.600E+02
0.000E+0
13 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 7.120E+02 7.600E+02
0.000E+0
14 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 1.200E+03 0.000E+00
0.000E+0
15 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.200E+03 0.000E+00
0.000E+0
16 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.200E+03 7.600E+02
0.000E+0
17 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 1.200E+03 7.600E+02
0.000E+0
18 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
19 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
20 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
21 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
22 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
23 0 0 0 0 0 0 0.000E+00 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
24 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.511E+03 0.000E+00
0.000E+0
25 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.200E+03 3.800E+02
0.000E+0
26 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 1.511E+03 7.600E+02

0.000E+0
27 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 -2.500E+02
0.000E+0
28 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 0.000E+00
0.000E+0
29 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 7.120E+02 -2.500E+02
0.000E+0
30 0 0 0 0 0 0 5.000E+02 7.120E+02 1.010E+03
0.000E+0
31 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 1.010E+03
0.000E+0
32 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 7.600E+02
0.000E+0
33 0 0 0 0 0 0 -3.326E+03 7.880E+02 3.800E+02
0.000E+0
34 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 3.800E+02
0.000E+0
35 0 0 0 0 0 0 9.800E+02 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
36 0 0 0 0 0 0 9.800E+02 1.686E+03 7..600E+02
0.000E+0
37 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 6.996E+02 -2.S00E+02
0.000E+0
38 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 6.996E+02 0.000E+00
0.000E+0
39 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 6.996E+02 3.800E+02
0.000E+0
40 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 6.996E+02 7.600E+02
0.000E+0
41 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 6.996E+02 1.010E+03
0.000E+0
42 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
43 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
44 0 0 0 0 0 0 1.360E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
45 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.017E+03 7.600E+02
0.000E+0
46 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.017E+03 3.800E+02
0.000E+0
47 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.017E+03 0.000E+00
0.000E+0
48 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
49 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
50 0 0 0 0 0 0 1.835E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
51 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.134E+03 7.600E+02
0.000E+0
52 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.134E+03 3.800E+02
0.000E+0
53 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.134E+03 0.000E+00
0.000E+0
54 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
55 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
56 0 0 0 0 0 0 2.310E+03 1.686E+03 7.600E+02

0.000E+0
57 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.251E+03 7.600E+02
0.000E+0
58 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.251E+03 3.800E+02
0.000E+0
59 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.251E+03 0.000E+00
0.000E+0
60 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
61 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.686E+03 3.800E+02
0.000E+0
62 0 0 0 0 0 0 2.785E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
63 0 0 0 0 0 0 3.260E+03 1.368E+03 7.600E+02
0.000E+0
64 0 0 0 0 0 0 3.260E+03 1.368E+03 0.000E+00
0.000E+0
65 0 0 0 0 0 0 3.260E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
66 0 0 0 0 0 0 3.260E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
67 0 0 0 0 0 0 3.660E+03 1.520E+03 3.800E+02
0.000E+0
68 1 1 1 1 1 1 9.000E+02 0.000E+00 1.010E+03
0.000E+0
69 1 1 1 1 1 1 9.000E+02 0.000E+00 -2.500E+02
0.000E+0
70 0 0 0 0 0 0 3.260E+03 1.527E+03 3.800E+02
0.000E+0
71 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 5.000E+01
0.000E+0
72 0 0 0 0 0 0 9.000E+02 7.880E+02 7.000E+02
0.000E+0
73 1 1 1 1 1 1 3.260E+03 1.528E+03 3.800E+02
0.000E+0
74 1 1 1 1 1 1 3.260E+03 1.527E+03 3.810E+02
0.000E+0
75 1 1 1 1 1 1 3.259E+03 1.527E+03 3.800E+02
0.000E+0
76 0 0 0 0 0 0 3.710E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
77 0 0 0 0 0 0 3.710E+03 1.886E+03 0.000E+00
0.000E+0
78 0 0 0 0 0 0 4.380E+03 1.686E+03 0.000E+00
0.000E+0
79 0 0 0 0 0 0 4.380E+03 2.011E+03 0.000E+00
0.000E+0
80 0 0 0 0 0 0 3.710E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
81 0 0 0 0 0 0 3.710E+03 1.886E+03 7.600E+02
0.000E+0
82 0 0 0 0 0 0 4.380E+03 1.686E+03 7.600E+02
0.000E+0
83 0 0 0 0 0 0 4.380E+03 2.011E+03 7.600E+02
0.000E+
**** PRINT OF EQUATION NUMBERS SUPPRESSED
1**** BEAM ELEMENTS
number of beam elements = 172
number of area property sets = 40
number of fixed end force sets = 0
number of materials = 1
number of intermediate load sets = 0
1**** MATERIAL PROPERTIES
INDEX E MU MASS WEIGHT THERMAL EXPANSION REFERENCE
DENSITY DENSITY X Y Z TEMPERATURE
1 2.10E+02 0.300 0.00E+00 0.00E+00 0.00E+00 0.00E+00 0.00E+00 0.00E+00
1**** AREA PROPERTIES
INDEX ------------- AREAS -------------- TORSION -- FLEXURAL
INERTIAS --
AXIAL SHEAR SHEAR
A(1) A(2) A(3) J(1) I(2) I(3)
----- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------------------------------------------------------------
1 5.100E+02 1.500E+02 3.600E+02 1.530E+03 1.081E+05 2.843E+05
2 6.120E+02 3.500E+02 4.620E+02 4.508E+05 4.471E+05 3.118E+05
3 2.010E+02 1.200E+02 6.100E+01 2.300E+02 1.020E+05 9.000E+03
4 5.420E+02 3.420E+02 3.000E+02 1.700E+05 3.029E+05 1.745E+05
5 4.280E+02 2.400E+02 1.020E+02 1.370E+05 2.016E+05 1.108E+05
6 4.500E+02 1.500E+02 3.000E+02 1.350E+03 5.261E+04 2.421E+05
7 5.480E+02 2.520E+02 3.960E+02 3.710E+05 3.209E+05 2.378E+05
8 2.700E+02 1.300E+02 1.400E+02 1.460E+05 1.113E+05 6.337E+04
9 2.300E+02 1.030E+02 1.270E+02 1.231E+05 9.770E+04 5.933E+04
10 9.000E+04 9.000E+04 9.000E+04 9.000E+04 9.000E+04 9.000E+04
11 6.450E+01 2.850E+01 5.600E+01 3.600E+01 1.320E+03 2.313E+04
12 1.340E+02 7.200E+01 5.200E+01 5.400E+01 5.500E+04 5.400E+03
13 1.150E+02 5.200E+01 5.200E+01 5.500E+01 5.142E+04 2.130E+03
14 1.250E+02 7.200E+01 5.300E+01 5.000E+01 4.618E+04 5.400E+03
15 1.450E+02 6.400E+01 5.100E+01 9.500E+01 5.220E+04 5.300E+03
16 2.200E+02 9.800E+01 1.220E+02 7.454E+04 5.896E+04 4.010E+04
17 5.940E+01 2.200E+01 2.200E+01 3.500E+01 1.500E+03 1.500E+03
18 4.900E+02 2.640E+02 2.000E+02 2.686E+05 2.399E+05 1.444E+05
19 3.250E+02 1.640E+02 1.400E+02 1.729E+05 1.520E+05 9.413E+04
20 2.670E+02 1.150E+02 1.400E+02 1.461E+05 1.131E+05 6.477E+04
21 6.450E+01 2.850E+01 5.600E+01 3.600E+01 1.320E+03 2.313E+04
22 1.200E+0 2 5.800E+0 1 5.100E+0 1 7.800E+01 2.490E+03 3.688E+04
23 1.690E+0 2 5.700E+01 1.120E+02 1.870E+02 7.320E+03 5.982E+04
24 1.940E+02 6.200E+01 1.120E+02 2.580E+02 7.320E+03 5.328E+04
25 2.180E+02 9.800E+01 1.200E+02 5.021E+04 2.463E+04 5.926E+04
26 1.450E+02 5.700E+01 6.800E+01 1.550E+02 3.550E+03 4.872E+04
27 5.940E+01 2.200E+01 2.200E+01 3.500E+01 1.500E+03 1.500E+03
28 1.940E+02 6.200E+01 1.120E+02 1.870E+02 5.982E+04 7.320E+03
29 9.000E+03 9.000E+03 9.000E+03 1.000E+00 4.792E+07 1.000E+00
30 9.000E+04 1.000E+00 1.000E+00 1.000E+00 1.000E+00 1.000E+00
31 2.500E+02 2.500E+02 2.500E+02 6.800E+04 4.400E+04 4.400E+04
32 1.150E+02 5.300E+01 5.200E+01 5.500E+01 5.142E+04 2.130E+04
33 1.720E+02 1.020E+02 7.000E+01 1.330E+02 6.275E+04 6.740E+03
34 1.130E+02 5.300E+01 5.000E+01 5.400E+01 4.710E+04 2.137E+03
35 1.600E+02 9.000E+01 7.000E+01 1.040E+02 7.377E+04 7.650E+03
36 1.320E+02 7.200E+01 5.000E+01 5.300E+01 5.969E+04 5.400E+03
37 1.200E+02 5.000E+01 5.000E+01 5.800E+01 5.182E+04 3.125E+03
38 1.320E+02 5.200E+01 7.000E+01 6.600E+01 5.527E+04 2.500E+03
39 9.000E+03 9.000E+03 9.000E+03 1.000E+00 2.396E+07 1.000E+00
40 1.000E+04 1.000E+04 1.000E+04 1.000E+08 1.000E+08 1.000E+08
1**** STRESS PROPERTIES
INDEX --- SECTION MODULI ---
S(2) S(3)
----- ---------- ---------
1 0.000E+00 0.000E+00
2 0.000E+00 0.000E+00
3 0.000E+00 0.000E+00
4 0.000E+00 0.000E+00
5 0.000E+00 0.000E+00
6 0.000E+00 0.000E+00
7 0.000E+00 0.000E+00
8 0.000E+00 0.000E+00
9 0.000E+00 0.000E+00
10 0.000E+00 0.000E+00
11 0.000E+00 0.000E+00
12 0.000E+00 0.000E+00
13 0.000E+00 0.000E+00
14 0.000E+00 0.000E+00
15 0.000E+00 0.000E+00
16 0.000E+00 0.000E+00
17 0.000E+00 0.000E+00
18 0.000E+00 0.000E+00
19 0.000E+00 0.000E+00
20 0.000E+00 0.000E+00
21 0.000E+00 0.000E+00
22 0.000E+00 0.000E+00
23 0.000E+00 0.000E+00
24 0.000E+00 0.000E+00
25 0.000E+00 0.000E+00
26 0.000E+00 0.000E+00
27 0.000E+00 0.000E+00
28 0.000E+00 0.000E+00
29 0.000E+00 0.000E+00
30 0.000E+00 0.000E+00
31 0.000E+00 0.000E+00
32 0.000E+00 0.000E+00
33 0.000E+00 0.000E+00
34 0.000E+00 0.000E+00
35 0.000E+00 0.000E+00
36 0.000E+00 0.000E+00
37 0.000E+00 0.000E+00
38 0.000E+00 0.000E+00
39 0.000E+00 0.000E+00
40 0.000E+00 0.000E+00
1**** ELEMENT LOAD FACTORS
CASE A CASE B CASE C CASE D
--------------------------------------------------------------------------
X-DIR 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00
Y-DIR 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00
Z-DIR0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00
1**** ELEMENT CONNECTIVITY DATA
ELEMENT NODE NODE NODE MAT~L SECTN ELEMENT LOADS RELEASE CODES MEMBE
NO. I J K INDEX INDEX A B C D I-END J-END NO.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 4 9 1 1 1 0 0 0 0 0 0
2 9 13 1 1 1 0 0 0 0 0 0
3 1 6 4 1 1 0 0 0 0 0 0
4 6 10 4 1 1 0 0 0 0 0 0
5 7 11 1 1 2 0 0 0 0 0 0
6 2 7 1 1 2 0 0 0 0 0 0
7 8 12 4 1 2 0 0 0 0 0 0
8 3 8 4 1 2 0 0 0 0 0 0
9 3 9 8 1 3 0 0 0 0 0 0
10 9 12 8 1 3 0 0 0 0 0 0
11 2 6 7 1 3 0 0 0 0 0 0
12 6 11 7 1 3 0 0 0 0 0 0
13 11 14 15 1 4 0 0 0 0 0 0
14 12 17 16 1 4 0 0 0 0 0 0
15 17 21 22 1 5 0 0 0 0 0 0
16 14 19 18 1 5 0 0 0 0 0 0
17 10 14 9 1 6 0 0 0 0 0 0
18 14 18 9 1 6 0 0 0 0 0 0
20 13 17 6 1 6 0 0 0 0 0 0
21 12 16 17 1 7 0 0 0 0 0 0
22 16 26 17 1 7 0 0 0 0 0 0
23 11 15 10 1 7 0 0 0 0 0 0
24 15 24 14 1 7 0 0 0 0 0 0
25 22 21 16 1 8 0 0 0 0 0 0
26 18 19 15 1 8 0 0 0 0 0 0
27 21 36 16 1 8 0 0 0 0 0 0
28 19 35 15 1 8 0 0 0 0 0 0
29 36 44 40 1 8 0 0 0 0 0 0
30 35 42 38 1 8 0 0 0 0 0 0
31 44 50 40 1 9 0 0 0 0 0 0
32 42 48 38 1 9 0 0 0 0 0 0
33 50 56 45 1 9 0 0 0 0 0 0
34 48 54 47 1 9 0 0 0 0 0 0
35 56 62 51 1 9 0 0 0 0 0 0
36 54 60 53 1 9 0 0 0 0 0 0
37 62 66 57 1 9 0 0 0 0 0 0
38 60 65 59 1 9 0 0 0 0 0 0
39 65 67 64 1 40 0 0 0 0 0 0
40 64 67 65 1 40 0 0 0 0 0 0
41 65 66 63 1 40 0 0 0 0 0 0
42 66 67 63 1 40 0 0 0 0 0 0
43 63 67 66 1 40 0 0 0 0 0 0
44 64 63 65 1 40 0 0 0 0 0 0
45 63 66 65 1 40 0 0 0 0 0 0
46 64 65 66 1 40 0 0 0 0 0 0
47 61 65 64 1 11 0 0 0 0 0 0
48 61 66 63 1 11 0 0 0 0 0 0
49 60 61 59 1 11 0 0 0 0 0 0
50 61 62 57 1 11 0 0 0 0 0 0
51 55 60 59 1 11 0 0 0 0 0 0
52 55 62 57 1 11 0 0 0 0 0 0
53 54 55 53 1 11 0 0 0 0 0 0
54 55 56 51 1 11 0 0 0 0 0 0
55 49 54 53 1 11 0 0 0 0 0 0
56 49 56 51 1 11 0 0 0 0 0 0
57 48 49 47 1 11 0 0 0 0 0 0
58 49 50 45 1 11 0 0 0 0 0 0
59 43 48 47 1 11 0 0 0 0 0 0
60 43 50 45 1 11 0 0 0 0 0 0
61 42 43 38 1 11 0 0 0 0 0 0
62 43 44 40 1 11 0 0 0 0 0 0
63 3 5, 43 39 1 11 0 0 0 0 0 0
64 36 43 39 1 11 0 0 0 0 0 0
65 20 35 25 1 11 0 0 0 0 0 0
66 20 36 25 1 11 0 0 0 0 0 0
67 19 20 15 1 11 0 0 0 0 0 0
68 20 21 16 1 11 0 0 0 0 0 0
69 23 19 15 1 11 0 0 0 0 0 0
70 23 21 16 1 11 0 0 0 0 0 0
71 18 23 14 1 11 0 0 0 0 0 0
72 23 22 17 1 11 0 0 0 0 0 0
73 14 15 11 1 12 0 0 0 0 0 0
74 17 16 12 1 12 0 0 0 0 0 0
75 10 11 14 1 12 0 0 0 0 0 0
76 13 12 17 1 12 0 0 0 0 0 0
77 6 7 10 1 13 0 0 0 0 0 0
78 9 8 13 1 13 0 0 0 0 0 0
79 5 8 7 1 14 0 0 0 0 0 0
80 5 7 8 1 14 0 0 0 0 0 0
81 7 8 11 1 14 0 0 0 0 0 0
82 25 26 20 1 15 0 0 0 0 0 0
83 25 24 20 1 15 0 0 0 0 0 0
84 15 25 24 1 16 0 0 0 0 0 0
85 25 16 26 1 16 0 0 0 0 0 0
86 26 20 25 1 17 0 0 0 0 0 0
87 24 20 25 1 17 0 0 0 0 0 0
88 12 32 21 1 18 0 0 0 0 0 0
89 11 28 19 1 18 0 0 0 0 0 0
90 32 40 44 1 18 0 0 0 0 0 0
91 28 38 42 1 18 0 0 0 0 0 0
92 40 45 44 1 19 0 0 0 0 0 0
93 38 47 42 1 19 0 0 0 0 0 0
94 47 53 48 1 19 0 0 0 0 0 0
95 45 51 50 1 19 0 0 0 0 0 0
96 51 57 56 1 20 0 0 0 0 0 0
97 53 59 54 1 20 0 0 0 0 0 0
98 57 63 62 1 20 0 0 0 0 0 0
99 59 64 60 1 20 0 0 0 0 0 0
100 58 64 65 1 21 0 0 0 0 0 0
101 58 63 66 1 21 0 0 0 0 0 0
102 59 58 60 1 21 0 0 0 0 0 0
103 58 57 62 1 21 0 0 0 0 0 0
104 52 57 62 1 21 0 0 0 0 0 0
105 52 59 60 1 21 0 0 0 0 0 0
106 53 52 54 1 21 0 0 0 0 0 0
107 52 51 56 1 21 0 0 0 0 0 0
108 46 51 56 1 21 0 0 0 0 0 0
109 46 53 54 1 21 0 0 0 0 0 0
110 47 46 48 1 22 0 0 0 0 0 0
111 46 45 50 1 22 0 0 0 0 0 0
112 39 45 50 1 23 0 0 0 0 0 0
113 39 47 48 1 23 0 0 0 0 0 0
114 31 41 68 1 23 0 0 0 0 0 0
115 27 37 69 1 23 0 0 0 0 0 0
116 37 47 48 1 24 0 0 0 0 0 0
117 41 45 50 1 24 0 0 0 0 0 0
118 39 40 44 1 25 0 0 0 0 0 0
119 38 39 42 1 25 0 0 0 0 0 0
120 37 38 42 1 26 0 0 0 0 0 0
121 27 38 42 1 26 0 0 0 0 0 0
122 11 27 7 1 26 0 0 0 0 0 0
123 12 31 8 1 26 0 0 0 0 0 0
124 31 40 44 1 26 0 0 0 0 0 0
125 40 41 44 1 26 0 0 0 0 0 0
126 30 31 68 1 27 0 0 0 0 0 0
127 29 27 69 1 27 0 0 0 0 0 0
128 29 11 7 1 28 0 0 0 0 0 0
129 12 30 8 1 28 0 0 0 0 0 0
130 28 71 1 1 40 0 0 0 0 0 0
131 71 34 1 1 40 0 0 0 0 0 0
132 32 31 68 1 31 0 0 0 0 0 0
133 27 28 69 1 31 0 0 0 0 0 0
134 40 21 44 1 32 0 0 0 0 0 0
135 38 19 42 1 32 0 0 0 0 0 0
136 40 44 21 1 33 0 0 0 0 0 0
137 38 42 19 1 33 0 0 0 0 0 0
138 45 44 50 1 34 0 0 0 0 0 0
139 47 42 48 1 34 0 0 0 0 0 0
140 51 50 56 1 34 0 0 0 0 0 0
141 53 48 54 1 34 0 0 0 0 0 0
142 57 56 62 1 34 0 0 0 0 0 0
143 59 54 60 1 34 0 0 0 0 0 0
144 45 50 44 1 35 0 0 0 0 0 0
145 47 48 42 1 35 0 0 0 0 0 0
146 51 56 50 1 36 0 0 0 0 0 0
147 53 54 48 1 36 0 0 0 0 0 0
148 57 62 56 1 37 0 0 0 0 0 0
149 59 60 54 1 37 0 0 0 0 0 0
150 63 62 66 1 38 0 0 0 0 0 0
151 64 60 65 1 38 0 0 0 0 0 0
152 24 19 14 1 7 0 0 0 0 0 0
153 26 21 22 1 7 0 0 0 0 0 0
154 34 72 1 1 40 0 0 0 0 0 0
155 72 32 1 1 40 0 0 0 0 0 0
156 64 70 1 1 40 0 0 0 0 0 0
157 70 66 1 1 40 0 0 0 0 0 0
158 63 70 1 1 40 0 0 0 0 0 0
159 70 65 1 1 40 0 0 0 0 0 0
160 65 76 66 1 40 0 0 0 0 0 0
161 66 80 65 1 40 0 0 0 0 0 0
162 76 78 80 1 40 0 0 0 0 0 0
163 80 82 76 1 40 0 0 0 0 0 0
164 64 78 63 1 40 0 0 0 0 0 0
165 63 82 64 1 40 0 0 0 0 0 0
166 76 77 80 1 40 0 0 0 0 0 0
167 80 81 76 1 40 0 0 0 0 0 0
168 78 79 82 1 40 0 0 0 0 0 0
169 82 83 78 1 40 0 0 0 0 0 0
170 78 82 65 1 40 0 0 0 0 0 0
171 78 67 79 1 40 0 0 0 0 0 0
172 82 67 83 1 40 0 0 0 0 0 0
1**** BOUNDARY ELEMENTS
number of elements = 1
1**** ELEMENT LOAD FACTORS
CASE A CASE B CASE C CASE D
---------- ---------- ---------- ----------
1.000E+00 0.000E+00 0.000E+00 0.000E+00
1**** ELEMENT CONNECTIVITY DATA
ELEMENT NODE ---- DIRECTION NODES-- CODES SPECIFIED SPECIFIED SPRING
NUMBER N I J K L KD KR TRANSLATION ROTATION RATE
------- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----------- ----------- ---------------------------------------------------------------
1 18 19 0 0 0 1 0 -1.0000E+00 0.0000E+00 1.000E+1
1**** BANDWIDTH MINIMIZATION
minbnd (bandwidth control parameter) = 1
bandwidth before resequencing = 252
bandwidth after resequencing = 96
Hard disk file size information for processor:
Available hard disk space on drive = 104.940 megabytes
1**** NODAL LOADS (STATIC) OR MASSES (DYNAMIC)
NODE LOAD X-AXIS Y-AXIS Z-AXIS X-AXIS Y-AXIS
Z-AXI
NUMBER CASE FORCE FORCE FORCE MOMENT MOMENT
MOMEN
1**** ELEMENT LOAD MULTIPLIERS
load case case A case B case C case D

--------------------------------------- ---------- ---------- ----------
****** EQUATION PARAMETERS
Number of equations = 438
Minimum bandwidth = 1
Maximum bandwidth = 96
Average bandwidth = 39
Storage required (KB) = 137
Total memory allocated (KB) = 63895
Total memory free (KB) = 63885
1**** STATIC ANALYSIS
LOAD CASE = 1
Displacements/Rotations(degrees) of nodes
NODE X- Y- Z- X- Y- Z
number translation translation translation rotation rotation rotatio
1 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+000.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
2 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
3 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
4 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
5 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
6 -1.9327E-01 -5.0089E-02 6.4824E-02 2.2757E-02 2.9636E-03 4.2142E-0
7 -1.8305E-01 2.7719E-02 7.6101E-03 1.8958E-03 1.3767E-02 4.2713E-0
8 -1.3654E-02 9.9733E-03 -2.2426E-04 1.2998E-03 1.3875E-02 4.1227E-0
9 -1.6028E-02 -1.6699E-02 6.3965E-02 2.2565E-02 3.4546E-03 3.9311E-0
10 -4.3443E-01 -9.0836E-02 2.6502E-01 3.2002E-02 1.5606E-02 3.3104E-0
11 -4.3618E-01 5.6387E-02 3.3661E-02 9.3737E-03 3.5990E-02 3.1829E-0
12 -4.7069E-02 2.0427E-02 3.0174E-02 1.0224E-02 3.5674E-02 7.6429E-0
13 -4.7670E-02 -3.2056E-02 2.6351E-01 3.1988E-02 1.6030E-02 5.9289E-0
14 -5.5067E-01 -1.3854E-01 5.2756E-01 2.5200E-02 3.4638E-02 2.4914E-0
15 -5.5634E-01 7.3396E-02 1.6632E-01 1.1503E-02 3.7936E-02 2.7090E-0
16 -1.3634E-01 2.7447E-02 1.6619E-01 1.1677E-02 3.7931E-02 1.2949E-0
17 -1.3588E-01 -5.5907E-02 5.268SE-01 2.5349E-02 3.4676E-02 1.0869E-0
18 -1.0000E+00 -1.3871E-01 7.3740E-01 2.1004E-02 5.1292E-02 3.3788E-0
19 -9.1188E-01 6.9526E-02 2.2657E-01 7.6089E-03 4.4061E-02 2.7086E-0
20 -5.8056E-01 5.9436E-02 2.2759E-01 4.1798E-03 5.0269E-02 2.0145E-0
21 -2.4906E-01 3.5169E-02 2.2623E-01 7.7607E-03 4.4103E-02 1.1982E-0
22 -2.4875E-01 -5.6315E-02 7.3733E-01 2.0959E-02 5.0932E-02 1.0738E-0
23 -5.8073E-01 -9.9469E-02 7.3900E-01 -1.5995E-02 5.6745E-02 1.3514E-0
24 -6.2123E-01 6.4141E-02 2.0526E-01 5.2363E-03 4.1823E-02 3.0814E-0
25 -3.9677E-01 5.7153E-02 1.7030E-01 1.8820E-04 4.1083E-02 2.1217E-0
26 -2.0990E-01 3.1953E-02 2.0451E-01 5.2129E-03 4.1816E-02 1.3360E-0
27 -5.6137E-01 2.4796E-01 -1.7175E-01 9.5119E-03 4.4973E-02 2.7115E-0
28 -4.8144E-01 2.0763E-01 -1.7013E-01 9.0300E-03 3.2063E-02 2.1780E-0
29 -5.1330E-01 5.3122E-02 3.3675E-02 -2.0269E-03 4.2347E-02 3.9298E-0
30 1.2937E-01 1.0628E-02 3.0189E-02 -1.3788E-03 4.2245E-02 2.2254E-0
31 1.2155E-01 4.6567E-02 -1.7206E-01 9.9046E-03 4.4660E-02 1.6286E-0
32 -5.7343E-02 6.7613E-02 -1.7014E-01 9.0329E-03 3.2057E-02 2.1436E-0
33 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+00 0.0000E+0
34 -2.6938E-01 1.4763E-01 -1.7013E-01 9.0475E-03 3.1974E-02 2.1608E-0
35 -6.9540E-01 2.6044E-01 -5.7998E-02 6.9595E-03 4.4830E-02 2.4581E-0
36 -2.6561E-01 1.2310E-01 -5.8099E-02 6.8355E-03 4.4781E-02 1.4477E-0
37 -7.1569E-01 4.6627E-01 -4.8181E-01 1.0005E-02 3.8453E-02 2.5699E-0
38 -5.4212E-01 4.2414E-01 -4.8138E-01 1.0469E-02 4.1638E-02 2.7150E-0
39 -3.1177E-01 3.2173E-01 -4.8392E-01 1.8278E-02 3.2452E-02 1.9920E-0
40 -6.1136E-02 2.1812E-01 -4.8134E-01 1.0882E-02 4.1694E-02 1.4622E-0
41 9.2663E-02 1.7257E-01 -4.8186E-01 1.0460E-02 3.8528E-02 1.5789E-0
42 -6.8332E-01 4.2017E-01 -3.6166E-01 6.7793E-03 4.2430E-02 2.3478E-0
43 -5.8049E-01 3.2121E-01 -3.6244E-01 1.7324E-02 4.5802E-02 1.9590E-0
44 -2.7776E-01 2.2247E-01 -3.6164E-01 6.6611E-03 4.2431E-02 1.5628E-0
45 -1.0248E-01 3.5646E-01 -7.7052E-01 1.1024E-02 3.7729E-02 1.6847E-0
46 -3.5189E-01 4.8408E-01 -7.7454E-01 2.3128E-02 3.8327E-02 1.9533E-0
47 5.0128E-01 5.1161E-01 -7.7069E-01 1.0986E-02 3.7708E-02 2.182WE-0
48 -6.6677E-01 5.0780E-01 -5.9378E-01 6.8316E-03 3.8247E-02 2.2112E-0
49 -5.8053E-01 4.8394E-01 -5.8788E-01 2.3168E-02 4.37-69E-02 1.9585E-0
50 -2.9429E-01 3.6020E-01 -5.9376E-01 6.7912E-03 3.8250E-02 1.7129E-0
51 -1.3054E-01 5.0983E-01 -1.0834E+00 1.0254E-02 4.1100E-02

1.8819E-0
52 -3.9192E-01 5.4629E-01 -1.0888E+00 2.4693E-02 3.9952E-02
1.9580E-0
53 -5.5328E-01 7.8268E-01 -1.0834E+00 1.0237E-02 4.1082E-02
2.0439E-0
54 -6.5534E-01 7.7915E-01 -1.0072E+00 1.1205E-02 3.7291E-02
2.0098E-0
55 -5.8053E-01 5.4624E-01 -1.0020E+00 2.3545E-02 4.2078E-02
1.9580E-0
56 -3.0572E-01 5.1338E-01 -1.0072E+00 1.1193E-02 3.7293E-02
1.9030E-0
57 -1.6434E-01 5.7736E-01 -1.4061E+00 1.2731E-02 4.2190E-02
2.0745E-0
Literatura:
[1] CIMSTEEL, Design for manufacture guidelines The Steel Construction
Institute, London,1995.
[2] The Construction (Design and Management) Regulations, HMSO,
1995.
[3] Ajvaz, V., Merenje deformacija i naprezanja u strojnim i gradjevnim
konstrukcije, Zagreb, 1969.
[4] Hamidi, B., Istrazuvanje na naponite kaj tenkozidnite nosaci kaj
tovarnite motorni vozila, Magisterska rabota, Skopje 1991.
[5] CONSTRUCTION INDUSTRY RESEARCH AND INFORMATION
ASSOCIATION, Special Report No. 26 - Buildability: An assessment
CIRIA, 1983.
[6] Communication of structural design Institution of Structural Engineers,
London 1975.
[7] THE BRITISH CONSTRUCTIONAL STEELWORK ASSOCIATION
and THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, The National Structural
Steelwork Specification for Building Construction, 3rd Edition BCSA and
SCI, 1994.
[8] GRAY, C., HUGHES, W. & BENNETT, J., The successful management
of design - a handbook of building design management, Centre for Strategic
Studies in Construction, University of Reading, 1994.
[9] Aims of structural design, 2nd Edition The Institution of Structural
Engineers, 1969.
[10] STAINSBY, R., Commentary on the third edition of the National
Structural Steelwork Specification for Building Construction, BCSA and
SCI, 1995.

ASSOCIATION Special Publication 84 Quality management in construction
- contractual aspects CIRIA, 1992.
[12] Ostric, D., Metalne Konstrukcije, Beograd, 1986.
[13] LAWSON, R.M., Comparative structure cost of modern commercial
buildings, SCI, 1993.
[14] THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE and THE BRITISH
CONSTRUCTIONAL STEELWORK ASSOCIATION, Joints in simple
construction, Volume I Design methods (2nd edition), SCI and BCSA, 1993.
[15] THE BRITISH CONSTRUCTIONAL STEELWORK ASSOCIATION
and THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, Joints in simple
construction, Volume 2: Practical Applications BCSA and SCI, 1992.
[16] THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE and THE BRITISH
CONSTRUCTIONAL STEELWORK ASSOCIATION, Joints in steel
construction - Moment connections, BCSA and SCI, 1995.
[17] ANDERSON, E., READING, S.J. & KAVIANPOUR, K., Wind
moment design for unbraced frames, SCI, 1991.
[18] COMITE INTERNATIONAL POUR LE DEVELOPPEMENT ET
L'ETUDE DE LA CONSTRUCTION TUBULAIRE, Design guide for
circular hollow section joints, CIDECT, 1991.
[19] OWENS, G.W., The use of fully threaded bolts for connections in
structural steelwor for Buildings, The Structural Engineer, September 1992.
[20] DOWLING, P. J., HARDING, J. E. & BJORHOVDE, R.,
Constructional steel design An interim guide, Elsevier Science, 1992.
[21] BOSE, B. & HUGHES, A. F., Verifying the performance of standard
ductile connections for semicontinuous steel frames Proceedings of the
Institution of Civil Engineers, Structures and Buildings, November 1995.
[22] BROWN, D. G., FEWSTER, S. M. C., HUGHES, A. F. &OWENS, G.
W., A new industry standard for moment connections in steelwork, The
Structural Engineer, October 1995.
ASSOCIATION, Technical Note 98 Design guidance notes for friction grip
bolted connections, CIRIA, 1980.
[24] THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, Steelwork design guide
to BS 5950, Volume 4 - Essential data for designers SCI, 1991.
[25] FISHER, J. M. &WEST, M. A., Serviceability design considerations
for low-rise buildings AISC, 1990.
[26] GRAY, C. & LITTLE, J., A systematic approach to the selection of an
appropriate crane for a construction site Centre for Strategic Studies in
Construction, University of Reading, London, 1977.
[27] GRAY,C., A case study of the steel frame erection at Senator House,
London SCI, 1993.
[28] ARCH, W.H., Structural steelwork , erection BCSA, 1986.
[29] LOVEJOY, E.G., STAMPER, H.R. & ALLEN, P.H., Erectors manual,
BCSA, 1993
[30] Steel designers manual, (5th edition) SCI and Blackwell Science
Publishers, 1992
[31] TAGGART, R., Steelwork erection (Guidance for designers) British
Steel, SPCS, 1991.
ASSOCIATION, Special publication SP131 Crane stability on site, CIRIA,
1995.
[33] SPACKMAN, R.A., Selection of cranes Steel Construction Today, Vol.
5, No. 3, May 1991.
[34] Where hire, The contractors guide to plant and tool hire companies
throughout the, UK, 1995.
[35] THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, New steel workway -
the way ahead for the UK steel construction industri, SCI, 1989.
[36] BUILDING RESEARCH ESTABLISHMENT, Report 173: Design
guide for wind loads on unclad framed building structures during
construction, BRE, 1990.
ASSOCIATION, Report 87, Lack of fit in steel structures, CIRIA, 1981.
ASSOCIATION, Report 68, Lateral movement of heavy loads, CIRIA,
1977.
[39] HEALTH AND SAFETY COMMISSION, Managing construction for
health and safety Construction (Design and Management) Regulations,
1994. Approved code of practice. Health and Safety Executive, 1995.
[40] BROWN, D.G., The Construction (Design and Management)
Regulations, Advice for designers in stele, SCI, 1997.
[41] HEALTH AND SAFETY EXECUTIVE, Guidance Note GS 28: Safe
erection of structures, HMSO, 1984.
[42] CONSTRUCTION INDUSTRY COUNCIL, Opportunities and
Impositions, CIC, 1995.
[43] JOYCE, R., The CDM regulations explained, Thomas Telford
Publications, 1995.
ASSOCIATION, Report 145. CDM Regulations - Case study guidance for
designers: an interim report, CIRIA, 1995.
[45] CONSTRUCTION INDUSTRY TRAINING BOARD, Construction

site safety Safety notes, CITB, 1995.
[46] CONSTRUCTION INDUSTRY ADVISORY COMMITTEE,
Designing for health and safety in construction, HSE, 1995.
[47] OGDEN, R.G. & HENLEY, R., Interfaces: Connections between steel
and other materials, SCI, 1995.
[48] NEWMAN, G.M., The fire resistance of composite floors with seel
decking (2nd) edition), SCI, 1991.
[49] MULLETT, D.L., Slim floor design and construction, SCI, 1992.
[50] NETHERCOT, D. A. & LAWSON, R. M., Lateral stability of steel
beams and columns SCI, 1992.
[51] BRITISH STEEL, The section bosk, British Steel Corporation, BCSA,
1982.
[52] RHODES, J. & LAWSON, R.M., Design of structures using cold
formed steel sections, SCI, 1992.
[53] Holding down systems for steel stanchions, Constrado, BCSA, The
Concrete Society, 1980.
[54] Steel Construction Yearbook 1997, McMillan - Scott PLC, 1997.
[55] HAYWARD, A., WEARE, F., Steel detailers, manual Blackwell
Science Publishers, 1980.
[56] LAWSON, R.M., Design of composite slabs and beams with steel
decking, SCI, 1989.
[57] LAWSON, R. M., Commentary on BS 5950: Part 3: Section 3.1
Composite beams, SCI, 1990.
[58] LAWSON, R.M., MULLET, D.L., & WARD, F.P.D., Good practice in
composite floor construction, SCI, 1990.
[59] CHUNG, K.F., Building design using cold formed steel sections:
worked examples to, BS 5950: Part 5: 1987, SCI, 1993.
[60] TREBILCOCK, P. J., Building design using cold formed steel sections:
An architects guide, SCI, 1994.
[61] McKENNA & LAWSON, R.M., Services integration in modern steel
framed buildings, SCI, 1997.
[62] OGDEN, R.G., Electric lift installation in steel frame buildings, SCI
and the National Association of Lift Manufacturers, 1994.
[63] OGDEN, R.G., Curtain wall connections to steel frames, SCI, 1992.
[64] STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, Glazing interfaces
(provisional title), SCI, 1993.
[65] BUILDING SERVICES RESEARCH AND INFORMATION
ASSOCIATION, Technical note 10/92 Space allowances for building
services distribution systems detai design stage, SIRIA, 1992.
[66] DIX, T.R. & JONES, K.M., International Convention Centre

Birmingham Building serviles engineering Proceedings of the Institution
of Civil Engineers, Structures and Buildings, August, 1992.
[67] BRITISH STEEL, The Colorcoat building - Design, specification and
construction, British Steel, 1995.
[68] METAL CLADDING AND ROOFING MANUFACTURERS
ASSOCIATION, Design guides, MCRMA, 199 1-1993
[69] RYAN, P. A., WOLSTENHOLME, R. P., and HOWELL, D. M.,
Durability of cladding - Astate of the art report, Thomas Telford, 1994.
[70] THE STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, New Steel Construction
magazine index 1992-97, SCI, 1997.
[71] HUGHES, A.F., Swiss interchange, New Steel Construction, Volume 2,
No. 3, 1994.
[72] BRITISH STEEL, BRICK DEVELOPMENT ASSOCIATION, Brick
cladding to stele framed buildings, BDA and BSC, 1985.
[73] BADDOO, N.R., Design of stainless steel fixings and ancillary
components, SCI, 1993.
[74] STEEL CONSTRUCTION INSTITUTE, Stainless steel angles for
masonry support, SCI, 1995.
[75] ASSOCIATION OF SPECIALIST FIRE PROTECTION
CONTRACTORS AND MANUFACTURERS LIMITED, THE STEEL
CONSTRUCTION INSTITUTE, and FIRE TEST STUDY GROUP, Fire
protection for structural steel in buildings, (revised 2nd edition)
ASFPCM/SCI/FTSG, 1992.
[76] LAWSON, R.M. & NEWMAN, G.M., Fire resistant design of steel
structures, Handbook to BS 5950: Part 8, SCI, 1990.
[77] NEWMAN, G.M., Fire and Steel Construction: the behaviour of steel
portal frames in boundary conditions, SCI, 1990.
[78] YANDZIO, E., DOWLING, J. J. & NEWMAN, G.M., Structural fire
design: off-site applied thin film intumescent coatings, SCI, 1995.
[79] POPE, R., Tolerances in steel construction, New Steel Construction,
Vol. 3, No. 2, April 1995.
ASSOCIATION, Technical note 113 A suggested design procedure for
accuracy in building, CIRIA, 1983.
[81] Alho Puro, M., La fromagerie, Valio a Vantaa, Acie-Stahll-Steel, No. 1,
1975, s. 19-23.
[82] Petkovic, Z., Metalne Konstrukcije I, Beograd, 1995.
[83] Bergier, P. Dauner, H. G. i dr., Halle pour lèntreiten des Jumbo-jets a
l` aeroport de Zurich, A.S.S. No. 9, 1973, s. 360-373.
[85] Brodkah, J., Stahirohrkonstruktionen, Koln, 1966.

[86] Butner, O. Stenker, H., Mettall eichtbauten, VEB Verlag fur Bauw esen
Berlin, 1971.
[87] Frank, M. Technische Mechanic fur ingenier, Leipzig, 1965.
[88] Georgievski, V., Prostorni reshetkasti sistemi-naponska preraspedellba
i deformacii pri parciajalna nestabillnost napoedini elementi, Doktorska
disertacija, Mashinski Fakultet, Skopje, 1983.
[89] Grupa autora, Finite elemente in der statik, Berlin, 1973.
[90] Grupa autora, Leh tube dàcier dans lah construction mettalique, Paris,
1965.
[91] Halmitch, K., Berechnungvonraunfachwerken unter Berucksichigung
grosser Verformungen bei linear elastischm Werkastoffwerhalten, Der
Stahlbau, No. 9. 1979, s. 283-286.
[92] Makowskih, Z., Raumliche Tragwerke aus Stahl, Verlag Stahleisen,
Dusseldorf, 1963.
[93] Meyer, A. i dr., Konstruktionsgrundlagen fur den Metalleicht undStahl-
hochbau, Berlin, 1973.
[94] Prelog, E. Cvetas, F. Fajfar, P., Resavanje linijskih konstrukcij z
uporabo racunalnikov, Ljublana, 1971.
[95] Razni prospekti i upustva proizvodjaca PRK, London 1977.
[96] Chui, C.K.; Chen, G. (1987): Kalman filtering with real time
applications, Springer Series in Information Sciences, Berlin, New York,
[97] Djeziri, M.A.; Merzouki, R.; Ould Bouamama, B.; Dauphin-Tanguy, G.
(2006): Fault detection of backlash phenomenon in mechatronic system with
parameter uncertainties using bond graph approach. Proc. IEEE
International Conference on Mechatronic and Automation, China, pp. 600-
605.
[98] Guangfu, Sun; Michael, Kleeberger; Jie, Liu (2005): Complete
dynamic calculation of lattice mobile crane during hoisting motion.
Mechanism and Machine Theory, 40, pp. 447466
[99] Karnopp, D.; Margolis, D.L.; Rosenberg, R.C. (2006): Modeling and
Simulation of Mechatronic Systems. John Wiley, New York, 2nd edition.
[100] Samantha, S.; Ghoshal, S.K.; Ghosh, S. K. (2009): Model based
supervision and monitoring of a hoisting mechanism: A simulation study.
NaCoMM-2009, NIT, Durgapur, India, pp. 366-371.
[101] Zair, B. (1997). Minimization of referred mass of the hoisting system,
IXth International conference, Section 3, Faculty of Mining, Ecology,
Process Control and Geotechnologies (BERG), pp. 193-196, TU Kosice.
E falnderoj pr sponsorim t tekstit Firmn BESA COMMERCE

Lypjan
UNIVERSITETI I PRISHTINS
FAKULTETI I INXHINIERIS MEKANIKE
Dr.sc.Beqir Hamidi
KONSTRUKSIONET METALIKE
Lektor:
Ramiz Bunjaku
Realizimi kompjuterik:
MSc. Riad Ramadani
Vizatimet:
MSc. Riad Ramadani
Tiraxhi: 300 cop

Formati 17x24 cm
Shtypi:
TIMEGATE Prishtin
T gjitha t drejtat mbrohen

Konstruksionet Metalike

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Konstruksionet Metalike

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KONSTRUKSIONET METALIKE 5

1. Hyrje e shkurtr n konstruksionet 11

N kohn e sotme t zhvillimit t shpejt t teknologjive n bot,

1. HYRJE E SHKURTR N KONSTRUKSIONET METALIKE

Pr makineri, me rndsi sht projektimi dhe konstruktimi i

N figurn 2, sht dhn ekskavatori me rrotor pr mihjen e thngjillit.

N figurn 3, sht dhn ura mbi lum, me konstruksione t elikta.

Prej t gjitha metaleve q prdoren n kt lmi sipas sasis vend me

1.1. VETIT E KONSTRUKSIONEVE METALIKE

1.2. TIPET E KONSTRUKTIMIT

1.3. PROJEKTIMI DHE KONSTRUKTIMI

i nj konstruksioni patjetr duhet t prmbaj shnimet e mjaftueshme q i

1.4. DIMENSIONIMI I KONSTRUKSIONEVE METALIKE

1.5. DOKUMENTACIONI TEKNIK

1.6. FORMAT DHE RREGULLAT E SHNIMIT T ELEMETEVE T

Figura 4.3. Figura 4.1. Figua 4.2.

Figura 4.5. Figura 4.4. Figura 4.5.

LAMARINAT- kan kto forma: llamarinat e rrafshta, llamarinat n

Figura 5.1. Figura 5.2.

Sipas prpunimit t siprfaqeve llamarinat ndahen n: llamarina t

Figura 5.3. Figura 5.4.

BARTSIT E PROFILUAR- kan kto forma: I-profili normal, I-profili

1.7. PRPUNIMI DHE SHNIMI I ELEMENTEVE KONSTRUKTIVE

Pr konstruksionet bartse te makinat e ndrtimtaris, aplikohen eliqet

2. BAZAT PR DIMENSIONIM T KONSTRUKSIONEVE T

Tek ngarkesat plotsuese hyjn; ngarkesat pr shkak t forcave t

2.2. SFORCIMET N KONSTRUKSION

2.3. SFORCIMET E LEJUARA

Tek vinat prdoren kto shkall t siguris:

2.4. ELIKU GJAT NGARKESAVE T NDRYSHUESHME

Konstruksionet prej eliku u ekspozohen ngarkesave t cilat ndrrojn

Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe t plota, (fig. 7), sforcimet

Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe, (fig. 8), sforcimet normale

Tek ngarkesat e ndryshueshme njkahshe t plota, (fig. 9), sforcimet

N t gjitha rastet e lartprmendura, sforcimet normale jan:

max min max min

Pr ngarkesa njkahshe t plota, sforcimet normale jan:

2.5. KUPTIMI MBI LODHJEN

D log - sforcimi i llogaritur i ekspozuar i lodhjes,

2.6. SFORCIMET E PRBRA

N mnyr analone, nse bhet analiza pr gjendjen tredimensionale,

3. MJETET PR LIDHJEN E ELEMENTEVE T ELIKTA

Lidhjet e ndashme realizohen prmes bulonave, kurse ato t pandashme

Ribatinat me kok gjysm t rrafsht, (fig. 11), prdoren pr lidhje t

Ribatinat sipas bartjes s forcs ndahen n:

llogaritet q sforcimet normale n periferi t vrims jan t

3.1.2. AFTSIA BARTSE E RIBATINS

N figurn14, jan dhn ribatinat me dy lidhje.

Aftsia bartse e forcave te ribatinat me dy lidhje sht:

Pr ribatinat me dy lidhje fitohet:

Pr: 2 2 1 dhe 2 2 1 fitohet:

3.1.3. SFORCIMET E LEJUARA T RIBATINAVE GJAT LIDHJEVE

dhe sht e shprehur prmes sforcimeve tangjenciale t lejuara t materialit

3.1.4. RENDITJA E RIBATINAVE DHE BULONAVE

3.1.5. RENDITJA E RIBATINAVE N LAMELA

Pr gjersi m t mdha t pllakave merren m tepr rende t ribatinave

Figura 16.a. Figura 16.b. Figura 16.c.

3.1.6. RENDITJA E RIBATINAVE NPR PROFILE

C min r 0.75d 1 [mm],

Figura 17.a. Figura 17.b.

2. mund t pikohet ribatina, (fig. 17.b),

3. mund t bhet vazhdimi kur t dy elementet lidhse jan profil

C min 2 r 0.75d 1 [mm],