Professional Documents
Culture Documents
Amerika Hakkinda Abd Yonetim Sekli PDF
Amerika Hakkinda Abd Yonetim Sekli PDF
AMERKA HAKKINDA
ABD Ynetim ekli
NDEKLER
ABD Anayasas Amerikan hkmet sisteminin temelidir. 1788'de kabul edilen Anayasa hkmetin farkl organn
(yasama, yrtme ve yarg), bunlarn yetkilerini ve buralardaki pozisyonlarn nasl doldurulacan belirler.
Anayasann belirgin zelliklerinden biri gler dengesi sistemidir. Bu sistemde g organ arasnda blnr. Her
organ dier organlar zerinde bir lde yetki sahibidir. Sz gelimi, Yksek Mahkemenin hkimleri (yarg)
Senatonun (yasama) onay ile Bakan (yrtme) tarafndan atanr. Ayn ekilde yarg, Kongreden geip Bakann
imzalad yasalar anayasaya aykr olduu gerekesiyle feshedebilir. Bu ve dier g dengesi sistemleri tek bir
hkmet organnn ok fazla gce sahip olmamasn salar.
Hkmet yalnzca Anayasann kendisine zel olarak verdii yetkileri
kullanabilecei iin Anayasa halkn hak ve yetkilerinin korunmasnda
nemlidir. Anayasada yaplan ilk on deiiklik Haklar Bildirgesi olarak
bilinmektedir. Haklar Bildirgesi ifade, basn ve din zgrl ile makul
olmayan aramalara maruz kalmama ve jri tarafndan yarglanma hakk
dhil olmak zere her Amerikalnn nemli temel zgrlklerini garanti eder.
Anayasa yalnzca federal hkmetin yaps ve yetkilerini belirlemez ayn zamanda eyalet hkmetinin genel
koullarn da dzenler. Ayrca her eyaletin, eyalet iindeki yerel ynetimleri de kapsayan kendi anayasas vardr.
Yerel ynetimler arasnda belediye, il, kasaba, okul blgesi ve blgedeki doal kaynaklar ve ulam alar gibi
konularn ynetiminden sorumlu olan zel amal blgeler yer alabilir.
Federal hkmet ABD Anayasasnn kendisine zel olarak verdii yetki ve sorumluluklarla snrldr. Anayasada
belirtilen yetkilerden bazlar arasnda eyaletler arasndaki ticareti dzenleme, milli gvenlii salama, para
yaratma, g ve vatandala kabul etme ilemlerini dzenleme ve yabanc lkelerle anlamalar yapma yer alr.
Ancak zaman iinde Anayasa deien koullara uyum salayacak ekilde yorumlanm ve deitirilmitir.
Anayasayla birlikte federal hkmetin yetkileri de deimitir. Federal hkmet eyalet hkmetleriyle birlikte
alarak, federal olarak desteklenen ancak eyaletler tarafndan ynetilen baz yasa ve programlar hazrlar. Eitim,
toplumsal refah, konut ve beslenme yardm, i gvenlik, ulam ve acil mdahale eyaletlerin federal kurallara tabi
ekilde federal yardm kullanarak sunduu temel hizmet alanlardr.
Bu, federal hkmete eyaletler zerinde sz sahibi olma hakkn verir. Sz gelimi, 1970'lerde federal hkmet
enerji tketimini azaltmak iin otoyoldaki azami hz limitini drmek istemitir. Federal hkmet yalnzca dk hz
limitiyle ilgili bir yasa karmaktansa, eyaletleri, eyaletlerindeki hz limitini drmezlerse yol projelerine yapt
yatrm geri ekmekle tehdit etmitir. Eyaletler birok durumda federal hkmetin yardmlarn alabilmek iin
program fonlarnn bir ksmn kendileri karlamak zorundadr.
Yerel bir ynetimin varl o eyaletin anayasasna gre tanmlanr. Eyalet hkmetinin uygulad politikalar federal
kanunlara aykr olmamaldr. Yerel ynetimler eyalet anayasas ve tzklerinden oluan yasal dzenlemelere
tabidir.
ABD Hkmet Sistemi ve Dier Demokratik
Hkmet ekilleri Arasndaki Benzerlikler ve
Farkllklar
{PRIVATE "TYPE=PICT;ALT=Arap
Arap Amerikallar Amerika"}
2004 ABD bakanlk seimleri iin
Michigan Dearborn'daki bir okulda oylarn kulland
ABD dnyadaki tek anayasal federal cumhuriyet deildir. Pek ok "demokrasi" gerekte anayasa cumhuriyeti
olmakla beraber ABD gibi uzun sredir demokratik temsil, hukukun stnl ve anayasal koruma ilkelerine
sahiptir.
ABD ve dier baz byk demokrasiler arasndaki en nemli farklardan biri hkmet bakannn rol ve onun
seilmesidir. Parlamenter sistemlerde parlamento tarafndan seilen babakan hkmete bakanlk eder.
Babakan genellikle oylarn ounluunu alm siyasi partinin veya koalisyonun lideridir. Babakan genellikle
parlamentonun dier yelerinden oluan bir kabineye bakanlar tayin eder. Devletin banda kral veya seimle baa
gelen bir Bakan olabilir (ya da benzer bir makam) ABD'de Bakan hem hkmetin hem de devletin badr.
Bakan yasama meclisinden bamsz olarak seilir ve yasama meclisinde en fazla koltua sahip siyasi partiden
olabilir veya olmayabilir. Bakann kurduu kabine Anayasaya gre Kongreye ye olmas yasaklanm kiilerden
oluur.
ABD'yi on veya daha fazla partinin temsil edildii yasama meclisine sahip pek ok parlamenter sistemden farkl
klan en nemli zellik ABD'nin esas olarak iki partili sistemden olumasdr. Bu ABD'deki siyasi izginin net bir
ekilde belirlenmesini salar. Bylece Parlamenter sistemde ounluu oluturmak iin gerekli olan koalisyon
kurma ihtiyac ortadan kalkar. ABD'deki iki partili sistemi etkileyen faktrlerden biri Temsilcileri semek iin tek yeli
blge sisteminin olmasdr. Baz parlamenter sistemlerde, nispi temsil sistemi kullanlr. Bu sistem ile parlamentoda
pek ok parti temsil edilir.
Baka bir nemli fark ise, ABD'de seilen yetkililerin ikinci seimlerden nce belirli bir sre grev yapmasdr. Pek
ok parlamenter sistemde iktidar partinin istei zerine veya hkmet gvenoyu alamazsa aniden seimler
yaplabilir. Baz parlamenter sistemlerde devlet bakan tarafndan veya yeni seim emriyle parlamento dalabilir.
Yarg sistemindeki farkllklar yasama sistemindekiler kadar nemli deildir nk ABD yasa sistemi ounlukla
ngiliz ortak hukukunu temel alr. Su davalarnda sanklar kamuya ak ekilde jri tarafndan yarglanma ve
avukat tarafndan temsil edilme hakkna sahiptir. Yarg sistemindeki nemli farklardan biri ABD Yksek
Mahkemesinin yasalarn anayasaya aykr olduunu beyan etme ve bunlar feshetme gcnn olmasdr. Yalnzca
birka lke yarg sistemlerinde bu tr bir gce sahiptir.
Son olarak, ABD hkmetinin gelir ve giderleri gayri safi yurtii hslann yzdesi
dnldnde dier sanayilemi lkelerin oundan daha azdr. Farklarn
ou dier lke hkmetlerinin sosyal hizmetler ve haklar (salk ve yallk
sigortas gibi) iin yapt demelerden kaynaklanr. ABD'de bu hizmetlerin Teksas: Pek ok mahkeme
birou zel sektr tarafndan verilir veya hkmet tarafndan ayn lde desteklenmez; bu nedenle
salonunda olduu bunlar
gibi bir
hkmet gideri olarak kabul edilmez. avukat jrilere hitap ediyor.
Su davalarndan farkl olarak
hukuk davalarnda yanl
eylemlerden doan hasarlar
zerinde durulur ve bu davalar
kimi zaman para cezasyla
sonulanr.
Federal Hkmet
Federal hkmet farkl organdan oluur. Her organn Anayasal gleri ve sorumluluklar EK BLGLER
net bir ekilde belirlenmitir. Bunlar yasama, yrtme ve yarg organlardr.
Yksek Mahkeme ve
YASAMA ORGANI Medeni Haklar
Federal hkmetin yasama organ iki Meclisten oluur: Senatrler Meclisi ve Temsilciler Gler Dengesi
Meclisi. Bakan bir yasay imzalamadan nce yasann her iki meclisten de gemesi
gereklidir. ABD Hkmetinin
Finans Sistemi
Yasa tasarsnn yasalamas
Her yl Meclise binlerce yasa tasars sunulur ancak yalnzca birka yz yasalar. Aada bir yasa tasarsnn
Bakan tarafndan imzalanp nasl yasal hale geldii ksaca anlatlmtr.
1. Bir yasa tasars yazlr. Bir Senatr veya Temsilci yeni bir yasa tasla hazrlayabilir veya bir ticaret birlii ya da
vatanda bir yasa tasarsnn hazrlanmasn talep edip yazlmasnda yardmc olabilir. Ancak yalnzca bir
Senatr veya Temsilci tasary Meclise sunabilir. Tasar hazrlandnda, tasary yazan, tasar giriiminin daha
gvenilir olmasn salamak iin meslektalar arasndan destek bulmaldr.
2. Tasar Senatoya ve/veya Meclise sunulur. Tasarya bir numara verilir ve tasarnn balyla tasary
destekleyenler Kongre Kaytlarnda yaynlanr.
3. Meclis Parlamenterleri ve Senatrler sorumluluk alan uygun olan komiteyi grevlendirir. Komite bakan
tasary en uygun alt komiteye sunabilir. Komite ve alt komite bakanlar kendilerine sunulan tasarnn kabul
edilip edilmeyecei konusunda byk bir gce sahiptir. Bakan tasarya kar karsa tasaryla ilgili hibir
eylemde bulunmamaya karar verebilir.
4. Alt komite oturum dzenleyip resmi grevlileri veya halk arasndan setii tanklar ahitlik etmeye davet
edebilir. Yrtme Organ yetkilileri, uzmanlar veya ticaret birlikleri, ii sendikalar, kamu ilgi gruplar ya da
akademi ve i dnyasnn ilgili taraflar tanklarn byk bir ksmn oluturur. Kiiler kendi grlerini szl
ekilde tanklk ederek, bir beyanname hazrlayarak ya da ilgi gruplarnn grlerini temsil etmesine izin
vererek duyurabilir.
5. Oturumlar tamamlandnda, alt komite tasary incelemek iin "zel oturum" yapabilir. Bu srete tasar
deiiklikleri yazl olarak nerilip deerlendirilmeye alnr. Bu ilemden sonra tasarnn genel komiteye sunulup
sunulmayacana dair oylama yaplr. Oylarn ounluu sunulmas ynnde olmazsa, tasar iptal edilir.
6. Genel komite alt komitenin oturum, zel oturum ve oylama gibi ilemlerini tekrarlayabilir. Komite oylaryla tasar
kabul edilirse, komitenin bal olduu meclise gre tasarnn Temsilciler Meclisine veya Senatoya sunulmas
kararlatrlr.
7. Tasar Meclise veya Senatoya ulatnda btn Meclis veya Senato yeleri tasary mzakere edebilir. Bu
noktada, tasar tekrar deitirilebilir, komiteye geri gnderilebilir veya oylamaya sunulabilir.
8. Tasar Meclisten veya Senatodan geerse, dier meclise sevk edilir. Meclisten geen bir tasar alt komite ve
komite grleri dikkate alnmadan dorudan Senato Takviminde yerini alabilir. Ancak genellikle her iki
organdaki alt komite ve komiteler oturum ve tasarda deiiklik yapma yetkisine sahiptir. Benzer veya ayn
yasalar Meclis ve Senatoda genellikle ayn anda incelenir.
9. Bir yasa tasars Meclis veya Senatodan ayn ekilde geerse Bakana sunulur. Ayn yasa tasarsnn Meclis
ve Senato versiyonlar arasnda farkllklar varsa, bunlar zmek iin Senato Bakan ve Meclis Szcs
tarafndan bir konferans komitesi grevlendilir. Konferansa katlan kiiler uzlamaya varamazsa, yasa iptal
edilir. Uzlamaya varrlarsa, tasar tekrar her iki meclise de gnderilir. Tasar burada deiiklik yaplmadan
oylamaya sunulmaldr.
Her iki meclis konferans komitesinin tasarsn onaylarsa, tasar imzalanmak zere Bakana sunulur. Bakann drt
seenei vardr: (1) Tasary imzalayarak yasalatrmak; (2) Kongrede oturum devam ederken herhangi bir
eylemde bulunmamak, bu durumda tasar on gn sonra yasalar; (3) Kongrede son oturum yaplrken herhangi bir
eylemde bulunmamak, bu durumda tasar iptal edilir; ya da (4) Tasary veto etmek.
Bakan bir tasary veto ederse, Kongre veto kararn iptal etmeye alabilir. Kararn iptal edilmesi iin hem Meclis
hem de Senato yelerinin te ikisinin oylar gereklidir. Meclis veya Senatonun te ikisi yasann lehine oy
kullanmazsa, tasar iptal edilir. Her ikisi de yasann lehine oy kullanrsa tasar yasalar.
Yasa yapmann yan sra Kongrenin en nemli grevlerinden biri Yrtme Organn denetlemektir. Meclis, Yrtme
Organnn faaliyet ve eylemlerini yasalara uygun ekilde yapp yapmadn aratrmak zere oturum yapabilir.
Komite ve alt komite oturum ve Alt komite tarafndan oylanr st komite tarafndan oylanr
Bir tasar sunulur ve komiteye verilir zel oturum yapar
Genel meclis
Genel meclis tarafndan oylanr Genel meclis tarafndan mzakere Genel komiteden geerse tasar genel
edilip deitirilir meclise sevk edilir
"st Meclis" olarak kabul edilen Senatoda yaplan mzakerelerin Temsilciler Meclisindekilerden daha
nemli olduu dnlr.
100 Senatrden (her eyaletten iki senatr) oluur.
Senatrler alt yl grev yapmakla beraber grev dnem srelerine kstlama getirilmemitir.
Seim sreci asndan senatrler snfa ayrlr; bu snftan biri her iki ylda bir seime girer. Bylece
Kongrede daima deneyimli kiilerin grev yapmas salanr.
Senatodaki bo pozisyonlar genellikle bo pozisyon olan eyaletin valisi tarafndan yaplan atamalarla
doldurulur.
ABD Bakan Yardmcs Senato Bakanln yapar ve yalnzca oylarn eit olduu durumlarda oy kullanr.
Geni yasama yetkilerini Temsilciler Meclisiyle paylarken, Senatonun kendine zel baz yetkileri vardr:
Bakanlk tarafndan Yksek Mahkeme, alt federal mahkemeler ve Yrtme Organndaki kilit pozisyonlara
atanan kiiler greve balamadan nce Senatonun onayn almaldr.
Senato
Bakan tarafndan mzakere edilen uluslararas anlamalar onaylar veya reddeder.
Bakana veya Yksek Mahkeme yelerine kar alan su davalarnda genel Senato durumay ynetir ve
jri gibi hareket eder.
Temsilciler Meclisi
YRTME ORGANI
Yrtme Organ yetkilerini dier iki hkmet organyla eit olarak paylamasna ramen, Bakan hkmetteki en
yetkili kiidir. Bakann yetki ve grevleri arasnda aadakiler yer alr:
Senato tarafndan onaylanan Yksek Mahkeme hkimleri ve alt federal mahkeme hkimlerinin atamasn
yapma;
Senato tarafndan onaylanan bakanlar ve devlet kurulular bakanlarnn atamasn yapma;
Ordunun Bakomutan adna hareket etme;
Devletin bakan adna hareket etme;
Uluslararas anlamalar ve Amerikan Kzlderili kabileleriyle olan anlamalar mzakere etme, bu
anlamalar Senato tarafndan onaylanmaldr;
Kongreden geen yasalar veto etme;
Federal sular affetme ve bu sular azaltma veya erteleme (Bakan grevden alma hari).
Bu anayasal yetkilerin yan sra, Bakan gerekte, resmi olmayan veya Anayasada aka belirtilmeyen dier
yetkilere de sahiptir. Her eyden nce Bakan kanun hkmnde direktifler olan Yrtme Kararlar karabilir.
Bakann siyasi gndemini desteklemek veya yrtmek iin yeni programlar, grevler veya komisyonlar
oluturma;
Kongreden geen yasann nasl uygulanaca veya yrrle konacana ilikin politikalar hazrlama;
Federal grevlilerin tatil zamann belirleme.
Yrtme Kararlar Bakann politika hedeflerini gerekletirmek iin gl bir ara olabilir ve bu g Yksek
Mahkeme tarafndan onaylanr. Kongre kard bir yasayla Yrtme Kararlarn bozabilir veya deitirebilir, bu
durumda bu tr bir yasann yrrle girmesi iin Bakann imzas gereklidir. Ancak bakann veto oyuna karlk
Kongre yine de bir yasay kabul ettii takdirde bakann imzas gerekmez. Anayasay ihlal ettii veya mevcut
yasalara aykr olduu dnlen Yrtme Kararlarna mahkemede kar klabilir.
Son olarak, Bakan siyasi partisinin bakanln yapar ve siyasi grlerini dile getirmek ve siyasi hedefleri
gelitirmek iin bakanlk makamnn itibarndan yararlanarak halk ve Kongredeki partisinin yelerini etkilemeye
alr.
Bakan ve Bakan Yardmcsnn altnda 15 bakanlk ve ok sayda kurum bulunur. Hepsi birlikte her gn
grdmz "hkmeti" oluturur. Bunlar yasalar idare etmek, uygulamak ve eitli hkmet hizmetlerini
sunmaktan sorumludur. Grevlerinin kapsam olduka genitir ve her Amerikalnn yaamn etkiler.
Aada 15 bakanlk belirtilmitir:
Tarm Bakanl (USDA)
Ticaret Bakanl (DOC)
Savunma Bakanl (DOD)
Eitim Bakanl (ED) Bakanlk Makam Veraset Sras
Enerji Bakanl (DOE)
Salk ve nsan Hizmetleri Bakanl (HHS)
Gvenlik Bakanl (DHS) Gvenlik Bakanl lkenin en yeni
skn ve Kentsel Kalknma Bakanl (HUD) kabine bakanldr. Bakanlklarn
leri Bakanl (DOI) oluturulma tarihi nemlidir nk
Adalet Bakanl (DOJ) Bakann lmesi veya grevini ifa
alma Bakanl (DOL) etmede yetersiz kalmas durumunda
D leri Bakanl (DOS) bakanlk makamna Bakan
Ulatrma Bakanl (DOT) Yardmcs getirilir. Bakan
Maliye Bakanl Yardmcsnn belirli nedenlerden
Gaziler Bakanl (VA). dolay grev iin uygun olmamas
durumunda u sra takip edilir:
Her bakanlk Senatonun onay alndktan sonra Bakan tarafndan atanan bir Meclis Bakan;
bakan ile ynetilir. Bakanlk bakanlar yasalar erevesinde grevleriyle ilgili
konularda Bakana tavsiyelerde bulunan bir grup insann yer ald Bakanlk Geici Senato Bakan;
Kabinesini oluturur. Bakan baka bir st dzey Yrtme organ yetkilisinin
kabineye dhil olmasn salayabilir. Genellikle bu kiiler arasnda Bakan D leri Bakanndan balayarak
Yardmcs, Beyaz Saray Genel Sekreteri, ynetim ve Bte Dairesi direktr bakanlar, genellikle
ve ABD Ticaret Temsilcisi yer alr. u anki veya dhil edilmesi dnlen bakanlklarnn oluturulduklar
dier kabine pozisyonlar evre Koruma Dairesi direktr, Merkezi Haber tarihe gre sralanr.
Alma Tekilat direktr ve Bakann ulusal gvenlik danmandr.
Kabine bakanlklarnn yan sra bazlar olduka byk olan eitli bamsz Yrtme Organ kurum ve
komisyonlar mevcuttur. ABD Posta Hizmeti, evre Koruma Dairesi ve Ulusal Havaclk ve Uzay Dairesi (NASA)
bunlardan bazlardr.
dari kurumlar zellikle gl bir kurum trdr. Bu kurumlar Kongre tarafndan, genellikle ekonomiyle ilgili belirli
kark teknik meseleleri zmek iin kurallar koymak ve bunlar uygulamakla yetkilendirilir. Byk idari kurumlar
unlardr:
Dier idari kurumlarla birlikte bu kurulular neredeyse btn iletme ve tketicileri etkileyen kurallar hazrlar.
Komisyon yeleri ve kurum bakanlar Senatonun onay ile Bakan tarafndan atanr. Bu kurumlarn kurallar kanun
hkmnde kararlardr ancak bunlara mahkemede kar klabilir ve Kongre tarafndan iptal edilebilir.
Bamsz kurumlar iinde en bamsz Federal Rezerv Sistemidir. Ksaca "Fed" olarak adlandrlan bu sistem
lkenin merkez bankasdr. Federal Rezerv'in Ynetim Kurulu lkenin para politikasn oluturmaktan, faiz
oranlarn ayarlamaktan ve para kayna belirmekten sorumludur. Fed tarafndan verilen kararlar lke ekonomisi,
faiz oranlar, enflasyon, istihdam yaratma ve uluslararas ticaret zerinde olduka etkilidir. Gerekte pek ok kii
Ynetim Kurulu Bakann hkmette Bakandan sonraki en yetkili ikinci kii olarak nitelendirir.
YARGI ORGANI
Yarg organ Kongrenin kard yasalara kar klan veya bu yasalarn
yorumlanmasnn gerektii davalara ve bir kiinin federal yasay ihlal ettii
gerekesiyle suland ceza davalarna bakmakla sorumludur. Federal
mahkemeler eyalet yasalarnn anayasaya aykr olduu dnldnde bu
yasalar zerinde temyiz yetkisine sahiptir. Ayrca birden fazla eyalet, birden
fazla eyaletin vatandalar veya yabanc taraflar ile ilgili davalarda da
yarglama yetkisine sahiptir.
lkenin en yksek mahkemesi Yarg organ Temyiz Mahkemesi (Gezici Mahkeme veya stinaf Mahkemesi
Washington D.C.'deki ABD Yksek olarak da bilinir), federal blge mahkemeleri, iflas mahkemesi ve federal
Mahkeme binasnda bulunur. iddia mahkemeleri dhil olmak zere Yksek Mahkeme ve alt federal
Mahkemedeki dokuz hkimin lkenin mahkemelerden oluur. Federal yarg mahkemeleri eyalet mahkemelerinden
yasal ve anayasa meseleleri
konusunda verdii kararlar ok
temyize gelen hukuk ve su davalarna bakar. Asl yarg alan patent, ticari
nemlidir. marka, federal hkmete kar yaplan iddialar, iflas, finansal deerler, deniz
hukuku ve uluslararas iddialarla ilgili davalar kapsar.
Yarg ayr bir hkmet organ olarak dier iki organdan bamszdr ve yalnzca Anayasada belirtilen gler
dengesine tabidir. Bamsz bir federal yarg btn vatandalar iin adil ve eit bir adalet salanmas iin gereklidir.
Anayasa yargnn bamszln iki ekilde destekleyebilir. ncelikle federal hkimler mr boyu hizmet vermek
zere atanr ve grevden alnmalarn gerektiren sular ve "hanet, Rvet ve dier ar Sular ve Uygunsuz
Davranlar" nedeniyle Kongrenin verdii mahkmiyet kararyla grevden alnabilir. kinci olarak, Anayasa federal
hkimlerin "Grevde Kaldklar sre boyunca maalarnn drlmeyeceini" ngrr, yani ne Bakan ne de
Kongre federal hkimlerin maalarn dremez. Bu iki nlem, davalarda popler duygu ve politik etkilerin
tesirinde kalmadan karar verebilen bamsz bir yarg olumasna yardmc olur.
Yarg Anayasa yazarlar tarafndan siyasi bask ve popler grlerden uzak olarak hazrlanmasna ramen
hkimlerin seilme sreci olduka siyasi bir hal almtr. Yksek Mahkeme ve alt mahkeme hkimleri Bakan
tarafndan atanr ve yalnzca Senato tarafndan onaylandktan sonra greve gelir.
Yksek Mahkemede u an dokuz hkim bulunmaktadr. Bu say yasalar tarafndan belirlenmitir. Alt federal
mahkemeler Kongre tarafndan kurulur. Bu mahkemelerin yarglama yetkisini, hkim saysn ve btesini de
Kongre belirler. Btn federal hkimlerin srekli olarak grev yapabilmesi iin Senato tarafndan onaylanmas
gereklidir. Ancak Bakan, Kongre tatildeyken geici olarak hkim atayabilir. Kefalet miktar belirleme, tutuklama
emri karma ve kk sularn davalarna bakma gibi yarg ilemleriyle ilgilenen federal sulh hkimleri Federal
Blge Mahkemesi hkimleri tarafndan sekiz yl grev yapmak zere atanr.
Eyalet Hkmetleri
ABD federal bir hkmet sistemi olarak ulusal dzey, eyalet dzeyi ve yerel ynetimler dzeyi olmak zere eitli
hkmet katmanlarna sahiptir. Ulusal ve eyalet katmanyla ilgili meselelere ABD Anayasasnda deinilmitir.
ABD Anayasasna gre Kongre, ABD'ye yeni eyaletler kabul etme yetkisine sahiptir. Anayasa ilk onaylandnda
lkede 13 eyalet bulunuyordu. O tarihten bu yana Birleik Devletler olduka geniledi. lkede u an nfusu ve
yzlm birbirinden ok farkl olan 50 eyalet bulunur. Bu 50 eyaletin yan sra lkede federal bir blge olan
Columbia Blgesi bulunur. lkenin ulusal bakenti olan bu blge herhangi bir eyalete bal deildir. Belediye
ynetimi ile ynetilen Columbia Blgesi'nin btesinin kontrol ve idari denetimi Kongre tarafndan yaplr.
Eyalet hkmetleri federal hkmetin alt birimleri deildir; her eyalet ayr bir egemenliktir ve anayasaya gre
federal hkmete hesap vermez. Ancak ABD Anayasas ve federal yasalar, anlamazlk yaanan blgelerdeki
eyalet anayasalar ve yasalarnn yerine geer.
ABD Anayasasna gre her eyalet hkmeti cumhuriyetle yani halkn setii temsilcilerle ynetilir. Eyalet
hkmetleri genellikle federal hkmetin aynasdr: Her eyalette seimle greve gelen bir yrtme organ bakan
(vali), bamsz bir yarg ve halkn setii kiilerden oluan bir yasama organ bulunur.
Yrtme
Her eyaletin yrtme organ hkmetin gnlk ilerini idare etmek, eitli hizmetler sunmak ve yasalar
uygulamakla sorumludur. Yrtme organ bir vali tarafndan ynetilir. Vali eyalet apnda yaplan seimlerle greve
gelir; grev sresi eyalete bal olarak iki ya da drt yldr. Dier atama yerine seimle baa gelen st dzey
yrtme yetkilileri arasnda vali vekili, eyalet genel sekreteri, basavc, mali iler sekreteri ve eitli kurul ve
komisyon yeleri yer alr. Seimle doldurulmayan pozisyonlar genellikle valinin atad kiilerle doldurulur.
Yasama
Nebraska dndaki btn eyaletler iki blmden oluan ve halkn setii kiilerin yer ald bir yasama meclisine
sahiptir. Nebraska'da tek bir yasama meclisi bulunur. Yasa koyucular tek yeli blgelerden seilir ve genellikle iki
ya da drt yl grev yapar. Meclislerin isimleri eyaletlere gre deiir. Eyaletlerin ounda st meclis senato olarak
adlandrlrken, alt meclis Temsilciler Meclisi, Delegeler Meclisi veya Eyalet Meclisi olarak adlandrlabilir.
Yasama meclisinin temel grevleri arasnda yeni yasalar uygulama, eyalet btesini onaylama, yrtme ve yarg
organlarna yaplan atamalar onaylama ve yrtme organnn faaliyetlerini denetleme yer alr. Pek ok kk
eyalette, yasa koyucular yarm gn alr ve ok az bir maa alr. Birka haftada veya ayda bir, bir araya gelip
sonra tekrar daimi ilerine dnerler. Byk eyaletlerde yasa koyucular yl boyunca grev yapar ve tam gnlk daimi
iin salad maa ve sosyal haklardan yararlanrlar.
Yarg
Eyalet mahkeme sistemleri ayn eyaletteki partiler arasndaki hukuk davalar, eyalet, blge ve aile yasalarnn ihlal
edilmesi nedeniyle alan su davalar ve eyalet anayasas erevesindeki meseleler dhil olmak zere federal
mahkemelerin kapsamna girmeyen sorunlarla ilgili yasama yetkisine sahiptir.
Her eyaletteki en yksek mahkeme eyalet yksek mahkemesi veya temyiz mahkemesidir. Hkimler genellikle uzun
bir sre iin seilseler de mr boyu grev yapmazlar. Yksek mahkeme genellikle yalnzca temyiz (alt
mahkemelerin kararlarn tekrar deerlendirme) yetkisine sahiptir ve kararlar ABD Yksek Mahkemesinde temyiz
edilebilir. Alt eyalet mahkemelerinin yapseyalete gre byk lde deiir. Baz eyaletlerde hukuk ve su davalar
iin ayr mahkemeler bulunur. Ayrca btn eyaletlerde kk su ve iddialarla ilgilenen yerel belediye veya il
mahkemeleri vardr.
ABD federal sisteminde egemen bir grup olarak her eyaletin kendi
anayasas, seimle greve gelen yetkilileri ve hkmet kurulular vardr.
Eyaletler yasa yapma ve uygulama, vergi toplama ve federal hkmetin
veya dier eyaletlerin ok fazla etkisinde kalmadan ilerini yrtme
yetkisine sahiptir.
Bu sorumluluklardan bazlar pek ok eyalette, yerel ynetimler tarafndan veya bu ynetimlerle birlikte yaplr. Sz
gelimi, ou eyalette evlilik czdanlar belediye veya il ynetimleri tarafndan karlr.
Baka bir neden ise eyaletlerin federal hkmetten farkl olarak kendileri
iin yasak olmayan herhangi bir yetkiyi uygulamada zgr olmasdr.
Eyalet hkmetinin yetkilerini etkili ekilde kstlamak iin sz konusu
kstlamalarn eyalet anayasasnda belirtilmesi gerekir.
ABD'de seimle grev bana gelmi 500.000 yetkili mevcuttur. 2004 ylnda gnlller Kaliforniya'nn Bell
ehrindeki bir Salvation Army (Kurtulu
Bunlarn 8.500'den daha az ulusal dzeyde ve eyaletlerde grev Ordusu) barnanda evsiz insanlar semen
yapar. Geri kalanlar belediye meclisi yeleri, okul idari kurul listesine kaydettirmeye alyor. l ve
yeleri, belediye bakanlar, erifler ve eitli grevlerde yer alan belediye ynetimleri, zaman zaman
dier kiiler olmak zere yerel ynetim yetkilileridir. vatandalarn da yardmyla gnlk yaamla
ilgili her trl faaliyeti yapar.
l ynetimi
l bir eyaletin iindeki yzlm 100 kilometre ila 200.000 kilometre kare arasnda deien temel yerleim
blgesidir. 48 eyalette, iller eyalet hkmetinin altndaki temel ynetim birimidir (Connecticut ve Rhode Island'daki
illerin ynetim yetkisi yoktur).
l ynetimlerinin en nemli grevleri arasnda kayt tutma (doum, lm, arazi devri vs), seim ynetimi (semen
kayd dhil), yerel ve krsal blgedeki yollarn yapm ve bakm, imar ve inaat kanunlarnn uygulanmas ve
yasalarn yrtlmesi (zellikle krsal alanlarda) yer alr. Baz iller dk gelirli halkn sosyal haklarn salama,
hkmet dzenlemelerinin ve inaat kanunlarnn uygulanp uygulanmadn takip etme ve bu kanunlar uygulama,
ocuklarn refahn denetleme ve adli grevleri yerine getirme gibi konularda eyaletin sorumluluunu paylar. Baz
eyaletlerde, iller devlet okulu blgelerinin corafi birimi olabilir ancak okullar genellikle ayr bir idari yapya sahiptir.
ller en ok oyu alan yetkililer tarafndan ynetilir. llerde tipik olarak mfettiler kurulu veya politikalar belirleyen ve
genellikle yrtme grevi de yapan bir il komisyonu bulunur. Seimle grev bana gelen dier il ynetimi
pozisyonlar arasnda erif, hkim, sulh hkimi, adli tp doktoru, mali iler sekreteri, vergi tahakkuk memuru veya
savc ve dier kiiler yer alr. Bu kiilerin yan sra, pek ok ilde il hkmetinin genel faaliyetlerini ynetmek zere
grevlendirilen bir profesyonel idareci bulunur.
Belediye ynetimi
Belediyeler ehir, kasaba veya kylerde bulunan bir ynetim birimidir, bir
il iinde veya ilden bamsz olabilir ve belediyelerin kendi ynetim ve
vergi daireleri vardr. Nfusu 100'den az olan kk kasabalardan birka
ilin oluturduu metropollere (New York City gibi) kadar eitli
byklklerdeki yerleim blgelerinde bulunabilir.
Bu ynetim birimlerinin bakanlar seimle veya atama yoluyla greve gelebilir. zel blge ynetimlerinin yetkileri
byk lde deiebilir ancak birounun nemli idari kurumlar ve vergi daireleri bulunur. Bunlarn faaliyetleri
yarg alan iinde toplanan zel sat veya mlkiyet vergileri ya da hizmetlerinin karl olarak halktan toplanan
paralarla byk lde desteklenir.
Halk eitimi
Okul andaki hemen hemen herkes iin 12.2 snfa kadar olan eitim cretsizdir. Her eyaletin anayasas veya
kamu yasalar halk eitiminin idare ve finanse edili eklini belirtir. Pek ok durumda, okul blgeleri halk tarafndan
seilen okul idari kurulu veya mtevelli heyet ile kurulur. Bu kurullar bte oluturur, politikalar belirler ve okullar
yneten idarecileri grevlendirir. Okul blgelerinin dier siyasi yaptrmlara uymas zorunlu deildir; bunlar
genellikle belirli bir belediye veya ilde hizmet verir. Eyaletlerin ounda halk eitimi kiisel ve ticari mlk vergileriyle
finanse edilir ve eyalet hkmetleri genel eyalet gelirinden ya da eyaletteki piyango idaresinin eitim iin ayrd
gelirden ek finansman salayabilir. Eyalet hkmetleri eitim standartlar ve eyaletteki genel politikalar
belirlemekten sorumludur ancak bunlar uygulamak yerel okul idari kurullarnn grevidir.
________________________________________
(1)Baka eyaletlerde il olarak bilinen siyasi blm, "county" Louisiana'da "parish" olarak adlandrlr. Alaska'da ise
"borough" olarak adlandrlr.
(2)Lise mezuniyet ya yaklak olarak 17-18'dir.
Seimler ve Seim Sreci
Federal seimler ift yllarn Kasm aynda yaplr. Bakan iin lke apnda oylama yaplrken Senatr ve
Temsilciler iin eyalet baznda farkl blgelerde oylama yaplr. Bu kiilerin grev ve seim sreleri de farkldr.
Btn Temsilciler temsil ettikleri blgedeki semenler tarafndan iki ylda bir seilir.
Senatrler alt yl iin seildiinden ift yllarda te biri seime girer. Senatrler eyalet apnda yaplan
seimlerle grev bana gelir ve eyalette yaayan herkesi temsil eder.
Bakan ve Bakan Yardmcs lke apnda drt ylda bir yaplan seimlerle greve gelir.
Seim sreci seimden nce kiilerin adaylklarn aklamasyla balar. Kongre seimleri srecinde, ayn partiden
birden fazla kii aday olursa, genel seimlerde oy pusulasnda yer alacak aday belirlemek iin bir n seim yaplr.
Bakanlk seimlerinin n seim sreci kongre seimlerinden farkldr. Eyaletlerdeki n seimler veya parti
kongreleri seim ylnn Ocak ve Haziran aylar arasnda yaplr. Bu oylarn sonular genellikle Temmuz veya
Austos'ta yaplan ulusal partinin semenler toplantsnda ilgili bakan adayn temsil edecek seici saysn belirler.
Parti adaylar gerekte bu siyasi toplantlarda seilir.
Kasmda yaplan genel seimlerde Senatr ve Temsilciler oylarn ounluunu almam olsalar da en fazla oyu
alan aday tarafndan seilir. Bakanlk seimlerinde, her eyalette o eyaletin kard Temsilci ve Senatr saysnn
toplamna eit seici oyu verilir. Columbia Blgesi eyalet olmasa da seici oya sahiptir.
Bir eyaletteki en fazla oyu alan bakan aday genellikle kazanan her eyi alr mantyla o eyaletin seici oylarn
"kazanr". Her eyaletin seim sonular resmi olarak aklandktan sonra, adaylarn kazand seici oylar saylr. Bir
aday seici oylarn ounluunu alrsa (toplam 538 oyun en az 270'i) kazanan olarak ilan edilir. Hibir aday seici
oylarn ounluunu kazanamazsa, ABD Temsilciler Meclisi her eyaletin seicisinin verdii bir oy ile kazanan
belirler. Bakan direkt olarak halk tarafndan seilmedii iin oylarn ounu alan bir adayn seimi kaybetmesi
mmkndr.
Kamu Politikasn Etkileyen Sivil Toplum
rgtleri ve Kurulular
ABD hkmet sistemi vatandalarn katlmyla mzakere yoluyla deitirilebilmesinin yan sra eitli gr ve
karlara aktr. Hkmetler gibi hkmetleri etkilemek isteyen kurulular da zamanla geliip byd.
MEDYA
zel sektrn tekelinde olan ABD'deki medya kurulularna hkmet sansr uygulamaz. lkede, hkmet
politikalarna eletirel veya desteki ekilde yaklaan ve eitli grlere yer veren bamsz gazete, dergi,
televizyon, radyo gibi medya aralarnn oluturduu gl bir basn gelenei bulunur.
Medya, asgari nemli ileviyle kamu politikasn etkiler. lk olarak, siyasetiler geni medya sektr tarafndan
srekli olarak incelenir. Devlet yetkilileri yaptklar ve hatta zel hayatlarnda syledikleri hemen hemen her eyin
medyaya yansyacann farkndadr. Bu nedenle halkn renmesini istemedikleri kararlar vermek veya
faaliyetlerde bulunmaktan kanrlar.
kinci olarak, medya halk bilgilendirmek iin gerekleri bildirir ve kamu politikasyla ilgili meseleler hakknda
bamsz analizler yapar. Son olarak medya yaynclara (ve onlarn okuyucular ve dinleyicilerine) yaynclk
fikirleriyle dier insanlar etkileyebilmeleri iin bir forum sunar. Byk gazetelerin birou grev iin uygun
bulduklar belirli adaylar destekleyen veya bir politikay dierlerine kar ven konuk yazarlarn yazlarn yaynlar.
Medya, devlet yetkililerinin eylemlerini gn na kararak, halk sorunlar hakknda bilgilendirerek ve kasten belirli
aday ve politikalar destekleyerek siyasi yaam dorudan veya halkn fikirlerini ekillendirerek dolayl olarak
etkileyebilir.
rgtlerin kamu politikasn
ZEL LG GRUPLARI / SVL TOPLUM RGTLER (ST'LER) etkileme almalar
zel ilgi gruplar zel sektre bal rgtlerdir. Bu rgtlerin yeleri kamu
politikasyla ilgili ayn kar veya grlere sahiptir ve siyasi mzakerelerde daha rgt ve kurulular eitli
fazla sz sahibi olmak iin kaynaklarn birletirir. Makul olan her kar temsil eden ekillerde siyaseti ve halkn
bu tr yzlerce rgt bulunur. Baz rgtler genel bir hedef iin uzun bir alma fikirlerini etkilemeye alr:
gemiine sahipken bazlar ise belirli bir siyasi teklifi savunmak iin veya bu teklife
kar geici olarak kurulur. Siyasi nerilerin olumlu ve
evrenin korumasn, yal vatandalar ile aznlklarn haklarn ve serbest ticaret olumsuz etkileri hakknda
politikalarn savunan rgtler tannm zel ilgi gruplarndan birkadr. devlet yetkilileri ve
personelini bilgilendirme;
KAMU POLTKASI ARATIRMA RGTLER Grlerini destekleyen
Kimi zaman "dnce kurulular (think tank)" olarak adlandrlan bu rgtler reklm kampanyalar yapma
orijinal aratrmalar yapar, kitap ve makaleler yaynlar ve kamu politikasyla ilgili ve halkla ilikilere ynelik
durum raporlar hazrlar. Bu rgtlerin uzmanlar genellikle Kongre nnde tanklk giriimlerde bulunma;
yapmaya arlr ve yaynladklar almalar eitli kiiler tarafndan kendi Uzman raporlar ve
pozisyonlarn desteklemek iin delil olarak kullanlr. pozisyonlarn destekleyen
Bu rgtlerden bazlar liberal veya muhafazakr olmak zere farkl politikalar gerekler, veriler ve
savunurken birou kamu politikasyla ilgili meseleleri aratran gvenilir kaynaklar kamuoyu anket sonularn
olmakla tannr. Kamu politikas mzakereleri konusunda uzun bir alma gemii sunma;
olan tannm dnce kurulular arasnda Brookings Enstits, Heritage Vakf, Parlamento
Cato Enstits, Amerikan Giriim Enstits, Stratejik ve Uluslararas Aratrmalar komiteleri nnde tanklk
Merkezi, Rekabeti Giriim Enstits ve dierleri yer alr. edecek ahitler bulma;
yelerini oy kullanmalar,
TCARET BRLKLER seilen yetkililerle iletiim
Ticaret birlikleri belirli bir sektr veya meslek dalnn karlarn temsil eden yelik kurmalar ve medyaya
sistemi olan rgtlerdir. Bu birlikler yelerinin endielerini yasama ve yrtme pozisyonlarn destekleyen
organlarnda grev yapan siyasetilere iletir. Daha da nemlisi, yelerine yeni mektuplar yazmalar iin
politikalar, kurallar ve tekliflerle ilgili bildirimlerde bulunur bylece yeler tevik etme;
kendilerinden ne istendii hakknda bilgilendirilir. Pozisyonlarn destekleyen
adaylarn kampanyalarnda
kullanmalar iin maddi
destekte bulunan siyasi
etkinlik komiteleri oluturma.
SENDKALARI
i sendikalarnn esas amac iverenlerle yaplan grmelerde yelerini temsil etmek olmasna karlk bu
sendikalar kamu politikasn etkileme asndan da nemli bir rol oynar. Ticaret, evre ve iyeri gvenlii, salk ve
dier kilit meselelerle ilgili grmeler srasnda yelerinin adna konuan bu sendikalarn sunduklar bilgiler dikkate
alnr.
verenlerinin kendileri iin geerli olan yasa ve politikalar bilmesini salarlar. Bu kiilerin yasalara
uymasna yardmc olurlar.
Teklif edilen yasann etkileri konusunda uzman bilgisi sunarak kanun koyucularn ortaya kmas
beklenmeyen daha az sonuca sahip daha adil yasalar yapmasna yardmc olabilirler.
Etkili ve prensip sahibi kiiler, kurum temsilcileri olarak irketlerin ve ticaret topluluklarnn karlarn
savunarak hkmetin daha doru kararlar vermesini salarlar.
Bryce Harlow, 1984
Eyalet hkmetleri ve yerel ynetimler federal hkmet politikasndan byk lde etkilenebildii iin eyalet,
belediye, il ve dier ynetimlerin sz sahibi olmas amacyla kendi birliklerini kurmulardr.
Bu kategorideki byk gruplardan bazlar unlardr:
Bu rgtler zellikle federal ulam, vergi, evre, eitim ve sosyal politika konusunda sz sahibidir. Federal
siyasetiler yerel yerleim birimlerinde federal olarak desteklenen barnma, beslenme ve salk hizmetleri gibi
programlarn nasl en iyi ekilde yaplandrlp uygulanaca konusunda genellikle eyalet hkmetleri ve yerel
ynetimlerden tavsiye alr.
SYAS PARTLER
Yabanc hkmetler ABD'deki elilikler araclyla halkla ilikilere ynelik almalar veya kulis yapabilir ancak
federal hkmette yer almak isteyen adaylarn kampanyalarn finansal olarak destekleyemez.
EKLER
Szlk
Temyiz mahkemesi: Alt mahkemelerden temyize gelen davalara bakar. Baz mahkemeler ilk derece yarg
(mahkemede ilk kez grlen davalar) ve temyiz yetkisine sahiptir.
Haklar Bildirgesi: ABD Anayasasnda yaplan ilk on deiikliin ad. Bu deiiklikler vatandalarn haklarn
korumak zere zel olarak tasarlanmtr.
Kabine: Yasaya gre, Bakan Yardmcs ve Yrtme Organna bal 15 bakandan oluan Bakann en yakn
danmanlar. Bakan veya Kongre baka bir st dzey yetkilinin kabineye dhil olmasn salayabilir.
Kurultay: ABD bakanlk politikas balamnda baz eyaletlerde, eyalet ve ulusal semenler toplants iin
kullanlan delege seim sistemine verilen ad. Kurultayda yerel parti yeleri, aday ve sorunlarla ilgili grp oy
kullanmak zere toplanr. Kongre balamnda kurultay, ayn parti veya zel ilgi grubuna mensup yelerin yapt
toplantdr.
Meclis: Bir yasama organ. ABD Kongresi Senato ve Temsilciler Meclisi olmak zere iki meclisten oluur. Meclis
ayrca kiilerin resmi ileri yrtmek zere topland salondur.
Gler dengesi: ABD Anayasasnda belirtilen ve ynetim gcn Yrtme, Yasama ve Yarg Organlar arasnda
blen sistem. Her organ dieri zerinde bir ekilde otorite sahibidir, bu nedenle g pek ok kii ve kurum arasnda
dengelenmitir.
Konferans Komitesi: Meclis ve Senatodan geen benzer bir yasa tasarsnn iki versiyonu arasndaki farkllklar
zmek iin ABD Temsilcileri ve Senatrleri arasnda yaplan toplant. Yasa tasars Bakana sunulmadan nce
benzer tasarlar her iki meclisten de gemelidir.
Onaylama: Bir bakan adaynn yrtme organyla ilgili bir greve veya federal hkimlie getirilmesinin ABD
Senatosu tarafndan kabul edilmesi.
Anayasa: Bir lke hkmetinin yetki ve sorumluluklar ile halkn haklarn belirten temel yasa ve ilkeler. ABD yazl
bir anayasaya sahiptir ancak dier baz lkelerin anayasalar yazl deildir.
Bakanlk: Federal Hkmetteki en yksek idari birim, parlamenter sistemlerdeki bakanla benzer. Bakanlklar
yasalara gre oluturulur ve bakanlk bakan bakan olarak adlandrlr (Adalet Bakanl hari; bu bakanln
bakanna Basavc denir)
Seici Kurul: ABD'deki bakanlk seimlerinde Seici Kurul, Bakanlk iin oy kullanan seiciler grubudur. Bir
semen bir bakan aday iin oy kullandnda, aslnda btn eyaletteki semenleri temsilen ounluun oy verdii
adaya oy verecek olan bir seici iin oy kullanm olur.
zel tketim vergisi: Belirli rnlerin retimi veya sat zerinden alnan vergi. ABD'de zel tketim vergileri
genellikle alkol ve sigara gibi rnler iin eyalet dzeyinde ve federal ve yerel dzeyde toplanr.
zel oturum: ABD Kongresindeki komite ve alt komitelerin yasa teklifini blm blm ele almas, mzakere
etmesi, incelemesi ve/veya deitirmesi eylemi.
Parlamenter: Meclis veya Senato kurallar ve prosedrleri konusunda uzman olan, yasa tasarlarnn uygun
komitelere sunulmas dhil yasama prosedrlerinden sorumlu yetkililere yardm eden Kongre yetkilisi.
n seim: Genel seimlerde partiyi temsil edecek aday belirlemek iin ayn parti adaylar arasnda yaplan seim.
Nispi temsil: Bir hkmet temsil sistemi. Bu sistemde partiler aldklar oy saysna gre yasama organnda yer alr.
Cumhuriyet: Mutlak gcn, politika hazrlamak ve yasalar uygulamak iin temsilci seen halkn elinde olduu
hkmet sistemi.
Tek yeli blge: ounluun oylar ile tek bir yenin seildii corafi blge. Bu ye o corafi blgeyi yasama
organnda temsil eder.
Veto: Bakann Kongreden geen bir yasann yrrle konmasn engellemek iin yasay reddetmesi. Kongre ayr
ayr her iki meclisin te ikisinin oylar ile veto kararn bozabilir.
Ek Kaynaklar
FEDERAL HKMET
Beyaz Saray
http://www.whitehouse.gov
Federal hkmetin yapsna genel bak ve yrtme organna bal bakanlklar ile kurumlarn ve dier hkmet
organlarnn linkleri iin "Hkmetiniz" linkine tklayn.
USInfo
http://usinfo.state.gov
Thomas
http://thomas.loc.gov/
Kongre Ktphanesinin bir hizmeti olan "Thomas" yasamayla ilgili resmi bir bilgi kaynadr. Kongre takvimine, veto
kaytlarna, yasalara (teklif ve kabul edilen) ve dier faydal yasama bilgilerine linkler ierir.
FirstGov.gov
http://www.firstgov.gov
FirstGov ABD Hkmetinin resmi internet portaldr. Buradan hkmetin sunduu haklar ve hizmetlerle ilgi bilgi
alnabilir. FirstGov ayrca eyalet hkmetleri ile yerel ve kabile ynetimlerinin web sitelerine linkler sunar.
Brookings Enstits
http://www.brookings.org
Heritage Vakf
http://www.heritage.org
Cato Enstits
http://www.cato.org
C-SPAN
http://www.c-span.org/
C-SPAN ABD Temsilciler Meclisi, ABD Senatosu ve kamu politikasnn mzakere edildii veya grld dier
forumlarn faaliyetlerini canl olarak yaynlayan kablolu televizyon sektrnn bir hizmetidir. Politika, kamu politikas
ve hkmet faaliyetleriyle ilgili gncel ve arivdeki haber ve bilgiler C-SPAN'n web sitesinde bulunmaktadr.
Kzlderili Kabilelerinin Egemenlii
Federal olarak tannan Amerikan Kzlderili kabileleri ABD'de egemen bir ulustur.
Zaman zaman "millet iinde millet" olarak adlandrlan bu egemenlik stats
anlamalar, federal yasalar ve mahkeme kararlar ile korunur. Kabile yeleri eyalet
veya blgedeki gelir, sat veya mlkiyet vergilerinden muaftr ve eyaletler kabile
blgelerindeki Kzlderililerin denetimi konusunda ok fazla yetkiye sahip deildir.
Kabileler kabile topraklarnda veya kabile yeleri arasnda kan anlamazlklar
zmek iin kendi kural koyma organlarna ve yarg sistemlerine sahiptir.
Kabilelerin egemenlii nemli bir yer tutmakla beraber mutlak deildir; Kzlderililer
federal vergileri demekle ve ABD Kongresinden geen yasalara uymakla
ykmldr.
Yksek Mahkeme ve Medeni Haklar
Yksek Mahkemenin hkmette dier organlarla eit ekilde yer almas 1803'te grlen mehur Marbury
v. Madison davas sayesinde kesinlemitir. Bu davada Yksek Mahkeme tarihinde ilk kez Meclis'ten
geen ve Bakann imzalad bir yasay anayasaya aykr olduu gerekesiyle feshetmitir. Yksek
Mahkeme yalnzca yasalar yorumlayan bir mahkeme olmaktan daha ok yasalar geersiz klma gcne
sahiptir.
Baka bir yasann anayasaya aykr olduunu beyan etmesinin zerinden 54 yl gemesine ramen, 20.
yzyln ortalarndan beri zellikle medeni haklar alannda giderek daha aktif bir rol oynamtr. Pe pee
grlen itihat davalar aznlk haklarnn geniletilmesi ve su davalarndaki sanklarn korunmas iin
nemli bir etkendir. Bu davalarn birou zamannda tartmaya yol asa da gnmzde adaletsizlik
karsnda alnan kalc zaferler olarak nitelendirilir. Aada kalc etki brakan baz davalara birka rnek
verilmitir:
1954'te Brown V. Board of Education'da grlen mahkeme beyaz ve siyahlar iin ayr okullarn nitelii
gerei eit olmadn kabul etmitir, bu nedenle devlet okullarnda rkla son vermek iin ok fazla
aba harcanmtr.
1956'da bir mahkeme aznlklara kar ayrmclk uygulayan eyalet yasalarn fesheden alt mahkeme
kararn onaylamtr. Siyahlar otobsn arkasnda oturmaya zorlayan uygulamalar (davann
almasna neden olan olay) yasadan karlmtr.
1967'deki Miranda v. Arizona davasnda mahkeme, polis nezaretindeki kiilere sessiz kalma ve
avukat tutma haklarnn olduunun sylenmesini kabul etmitir. Bu haklar gnmzde "Miranda
haklar" olarak bilinir.
Yukarda belirtilenler ve dier nemli birok davada Yksek Mahkeme aznlklarn eit haklara sahip
olduunu reddeden eyalet ve blge yasalar ve uygulamalarn feshetmitir. Bu kararlarn alnmasnda
Fourteenth Amendment (On Drdnc Deiiklik) nemli bir temel tekil eder. Bu deiiklie gre:
"Hibir Eyalet, Birleik Devletler vatandalarnn, vatandalk hak ve dokunulmazlklarn kstlayan bir
yasa yapamaz ve uygulayamaz ve yine hibir Eyalet, bir kiiyi yasal usullere uyulmakszn hayatndan,
zgrlnden ve mallarndan yoksun brakamaz ve yarg yetkisi altnda bulunan bir kiiye yasalarn eit
koruma salamasn reddedemez."
"... yarg
Anayasa gereince zgrlmzn ve mallarmzn teminatdr."
Charles Evans Hughes, Birleik Devletler
Ba Yargc, 1930-1941
ABD Hkmetinin Finans Sistemi
Federal
Eyalet