DIGITALNO RAUNALO KAO

UPRAVLJAKA JEDINICA - KONTROLER

1 Sloene mehatronike konstrukcije

 DIGITALNA RAUNALA
Svaki ureaj koji obavlja upravljaku funkciju u
nekom sustavu naziva se kontroler (controller).
Sustavi upravljani digitalnim raunalom

Svako digitalno raunalo koje obavlja upravljaku

funkciju u nekom sustavu predstavlja njegov
kontroler.
2 Sloene mehatronike konstrukcije
 DIGITALNA RAUNALA - podjela
Neintegrirana raunala (non-embedded computers)
Svako osobno raunalo (PC - personal computers -
desktop, laptop) opremljeno sa odgovarajuim
digitalnim i analognim ulaznim i izlaznim sueljem
(digital and analog I/O interface) i odgovarajuim
upravljakim programom (software) moe se koristiti
kao kontroler.
Sadri mnoge komponente nepotrebne za obavljanje
upravljake funkcije.
Takvo raunalo nije integrirano u sustav ili ureaj i
naziva se neintegrirani kontroler (non-embedded
controller).
3 Sloene mehatronike konstrukcije
 DIGITALNA RAUNALA - podjela
Integrirana raunala (embedded computers)
Ako je raunalo opremljeno samo sa minimalno
potrebnim hardverskim i softverskim
komponentama dobiva se manji i jeftiniji kontroler
koji se lake moe integrirati u sustav odnosno
ureaj.
Takvo raunalo, integrirano u sustav ili ureaj
naziva se integrirani kontroler (embedded
controler).

4 Sloene mehatronike konstrukcije

 NEINTEGRIRANA RAUNALA
Osobno raunalo ope namjene
Obrada teksta i slika
Tabline kalkulacije,
Baze podataka,
Pregled web-stranica,
E-pota
Audio-vizualna komunikacija
Multimedija
Zabava (igre)
Osobna raunala su raunalni sustavi optimizirani i
prilagoeni za jednog korisnika.
Opremljeni su ulazno-izlaznim ureajima (U/I - imput-
output) kao to su tipkovnica, mi, monitor, printer
5 Sloene mehatronike konstrukcije
 OSOBNO RAUNALO

6 Sloene mehatronike konstrukcije

 OSOBNO RAUNALO
1. Skener (Scanner)
2. Procesor (CPU
Microprocessor)
3. Primarna (kratkotrajna)
memorija (RAM Memory)
4. Kartice proirenja (Expansion
cards) - grafika, zvuna,
mrena
5. Napajanje (Power supply)
6. Optiki disk (Optical disc
drive) - CD, DVD, Blu-ray
7. Sekundarna memorija (Storage
- Hard disk, SSD, Flash) -
memorija za trajno
pohranjivanje podataka
7 Sloene mehatronike konstrukcije
8. Osnovna ploa (Motherboard)
- povezuje sve komponente u
cjelinu i usmjerava podatke
9. Zvunici (Speakers)
10. Monitor (Display)
11. Operativni sustav (System
software)
12. Programi (Application
software)
13. Tipkovnica (Keyboard)
14. Mi (Mouse)
15. Vanjska sekundarna memorija
(External hard disk)
16. Printer
 Logika struktura osobnog raunala

8 Sloene mehatronike konstrukcije

 Logika struktura osobnog raunala
Veina raunala koristi jedinstvenu sabirnicu za vezu
procesora (CPU), memorije i ulazno-izlaznih (U/I) ureaja
Svaki ulazno-izlazni ureaj sastoji se iz dva dijela:
Kontrolera koji sadri vezne sklopove i upravljaku
logiku i
Funkcionalnog sklopa U/I ureaja (disk, monitor,
tastatura, printer, modem)
Kontroleri se obino nalaze na posebnim tampanim
ploicama koje se preko odgovarajuih utinica veu na
sabirnice, a kablovima sa U/I sklopovima kojima upravljaju
Kontroler posreduje u vezi procesora i U/I ureaja

9 Sloene mehatronike konstrukcije

 Logika struktura osobnog raunala
Prioriteti na sabirnici:
Ako procesor i jedan ili vie U/I kontrolera ele
istovremeno pristupiti sabirnici, tada posrednik
(arbitar) na sabirnici odluuje kome e dati
prednost.
U pravilu prednost se daje U/I ureajima jer oni
uslijed ekanja mogu izgubiti podatke i znaajno
usporiti komunikaciju

10 Sloene mehatronike konstrukcije

 INTEGRIRANA RAUNALA
Integrirana u sve vrste ureaja i sustava
Koriste se za poveanje njihove funkcionalnosti, efikasnosti,
fleksibilnosti i ekonominosti
Nalaze se u:
Jednostavnim kuanskim aparatima
Instalacijama za grijanje i klimatizaciju
Dizalima i pokretnim stepenicama
Strojevima za industrijsku proizvodnju
Robotima
Raznim sustavima automatskog upravljanja
Medicini (dijagnostika, implantati)
Transportu i saobraaju

11 Sloene mehatronike konstrukcije

 INTEGRIRANA RAUNALA
Integralno raunalo ima ugraeno okruenje
Ne postoji tastatura, monitor ili disk
Ulazne informacije dobiva od senzora, a
Izlazne informacije daje preko LED dioda ili na
malom displeju
Karakteristika sustava koji rade u realnom
vremenu (real-time systems)

12 Sloene mehatronike konstrukcije

 INTEGRIRANA RAUNALA
Real-time sustavi
Real-time sustavi su sustavi koji rade u realnom vremenu
zbog ega imaju precizne zahtjeve na operacije procesora
ili tok podataka
Konkretan rezultat u okviru bilo kog zadanog vremena
Vremensko izvrenje bitno isto koliko i korektnost izlaza
Ne moraju biti brzi sustavi, ali najee jesu
Primjeri:
Strojna obrada
Nadzor rada na traci
Na osnovu podataka koje dobivaju ovi sustavi upravljaju
strojevima u realnom vremenu

13 Sloene mehatronike konstrukcije

 INTEGRIRANA RAUNALA
Mikrokontroleri
Minijaturni integrirani kontroler
Sastoji se od:
Mikroprocesora programiranog za obavljanje svoje
upravljake funkcije u sustavu
Memorije koja se nalazi na istom ipu
Ulaznog i izlaznog suelja
Drugih perifernih jedinica (ako su potrebne)
Mikrokontroleri danas zamjenjuju mehanike kontrolere i
ostvaruju upravljaku funkciju
Njihova prednost je u tome to brojni i raznovrsni
programi postaju jednostavno izvodljivi

14 Sloene mehatronike konstrukcije

 INTEGRIRANA RAUNALA
PLC kontroleri
Programmable Logic Controller
PLC su mikrokontroleri koji koriste programibilnu
memoriju (programmable memory) za pohranjivanje
upravljakih instrukcija koje obuhvaaju upravljake funkcije
kao to su logika, sekvenca, proraun vremena, znaajni
dogaaji
Mogu se reprogramirati za obavljanje
razliitih zadataka
Upravljako djelovanje PLC-a
Ulazne signale (zatvoren kontakt npr.)
obrauje program i daje odgovarajue
signale na izlazu

15 Sloene mehatronike konstrukcije

 Razvoj integriranih raunalnih ustava
Procjenjuje se da integrirana raunala ine vie od 90% ukupnog
broja raunala.
Manje od 10% ukupnog broja raunala nalazi se u desktop ili laptop
sustavima.
Samo na automobilski sektor odnosi se oko 5% ukupne
proizvodnje integriranih raunara.
Rauna se da danas oko 20% prosjene cijene automobila otpada
na integriranu raunalnu komponentu i da je taj postotak stalno u
porastu. Slian omjer i trend imamo kod veine tehnikih ureaja.
Moderni serijski proizvedeni automobili imaju veu raunarsku mo
od one koja je koritena da se svemirski brod Apolo 11 poalje na
Mjesec 1969. godine.
Biljei se prosjean rast proizvodnje ipova od 10% godinje.
Procjenjuje se da je danas u raznim ureajima ugraeno preko 50
milijardi ipova.

16 Sloene mehatronike konstrukcije