Professional Documents
Culture Documents
ევროპის საბჭოს სამართალი
ევროპის საბჭოს სამართალი
meore nawili Seexeba standartebis SemuSavebaSi mudam aqtiuri evropis sabWos rols
evropis qveynebis Sida samarTlebrivi sistemebis harmonizebaSi.
www.coe.int florans
evropis sabWo aerTianebs 46 wevr saxelmwifos da amdenad, moicavs TiTqmis mTel benua-romeri
evropis kontinents. is zrunavs saerTo demokratiuli da samarTlebrivi princi-
pebis ganviTarebaze, romlebic adamianis uflebaTa evropul konvenciasa da
individebis damcvel sxva saxelmZRvanelo dokumentebze iqneba dafuZnebuli. misi da hainrix klebesi
daarsebis dRidanve 1949 wels, meore msoflio omis Semdgom periodSi, evropis
sabWo ganasaxierebs SeTanxmebis ideas.
florans benua-romeri
hainrix klebesi
samadlobelo SeniSvna
ISBN 92-871-5594-1
Council of Europe, June, 2005
sarCevi
Sesavali .............................................................................................. 11
nawili pirveli
evropis sabWos `konstituciuri~ statusi ...................................... 17
3
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
4
sarCevi
daniSvna ..................................................................................... 97
uflebamosilebani ................................................................... 98
specializebuli uwyebebi .......................................................... 100
evropis sabWos adgilobrivi da
regionuli xelisuflebis organoTa kongresi ................... 101
adamianis uflebaTa komisari ............................................... 102
evropuli komisia rasizmisa da
Seuwynareblobis winaaRmdeg (ECRI) ......................................103
wilobriv SeTanxmebebze dafuZnebuli specializebuli
uwyebebi ................................................................................... 104
daskvna .......................................................................................... 107
nawili meore
wevri qveynebis sakanonmdeblo sistemaTa harmonizeba ................ 109
5
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
6
sarCevi
7
winasityvaoba
evropis sabWos generaluri mdivani, teri devisi
9
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
10
Sesavali
mravali dawerila evropis sabWos, rogorc bazisis Sesaxeb panevro-
puli TanamSromlobis procesSi, magram misi kanonSemoqmedebiTi
funqcia arasodes gamxdara safuZvliani kvlevis sagani. marTalia,
profesorma karl karstensma - evropis sabWoSi germaniis federa-
ciuli respublikis erT-erTma pirvelma mudmivma warmomadgenel-
ma, 1956 wels gamosca wigni evropis sabWos samarTlis Sesaxeb1,
magram es moxda organizaciis daarsebidan mcire xnis Semdeg da
amdenad, naSromi ZiriTadad interesdeboda 1949 wels miRebuli
wesdebiT dadgenili normebis ganmartebiT, masze gaweuli mosamza-
debeli saqmianobis fonze. samwuxarod, wigni arasodes uTargmniaT
sxva enebze, Tumca is dResac iTvleba sanimuSo naSromad. yura-
dRebis Rirsia agreTve profesor izdebskis SedarebiT gviandeli
namuSevari polonur enaze2.
swored amitom dgas evropis sabWos samarTlis siRrmiseuli
Seswavlis saWiroeba dRes. evrokavSiris farglebSi moqmedi samar-
Tlisgan gansxvavebiT, sabWos samarTali ar aris srulmasStabiani
samarTlebrivi sistema da amis gamo, SeuZlebelia saerTaSoriso
samarTlisgan mowyvetiT misi ganxilva, magram mas namdvilad gaaC-
nia mTlianoba, damyarebuli evropis sabWos damfuZnebel qartia-
ze, igive wesdebaze. bunebrivia, daarsebis dRidan man mniSvnelova-
ni cvlilebebi ganicada, nawilobriv imis gamo, rom farTovdeboda
TviT sabWo da mis rigebs avsebdnen axali wevri qveynebi, nawilo-
briv ki es gamoiwvia standartebis damdgeni sistemis safuZvlianma
evoluciam, rac Tan sdevda xolme misi samarTlebrivi arsenalis
axali konvenciebiT gamdidrebas.
maSin, roca dRes wlebi sWirdeba konvenciis teqstis SemuSavebas,
miRebasa da xelmoweras, gakvirvebas iwvevs aTi damfuZnebeli we-
vris mier naCvenebi tempebi londonis xelSekrulebis miRebisas,
romliTac mowonebul iqna sabWos wesdeba. Tumca, q. ciurixis uni-
1. Carstens , K., Recht des Eurorarats, Berlin, Duncker und humblot, 1956.
2. Izdebski, H., Rada Europy, Warsaw, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, 1996.
11
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
3. ix. Bitsch, Marie-Thrse (ed.), Jalons pour une histoire du Conseil de lEurope, Bern,
Peter Lang, 1997.
4. haagis kongresi iyo ara diplomatiuri konferencia, aramed sxvadasxva evropul
mimdinareobaTa Tavyriloba. kongresisa da evropis sabWos Camoyalibebis Sesaxeb
ix. Bitsch, Marie-Thrse, op. cit.
12
Sesavali
5. Kennedy, M. and OHalpin, E., Ireland and the Council of Europe From Isolation towards
Integration, Strasbourg, Council of Europe Publishing, 2000, gv. 34.
6. Cveni analizi eyrdnoba saparlamento asambleis samdivnos mier momzadebul
wesdebis komentirebul variants - Rules of Procedure of the Assembly and Statute of the
Council of Europe (2002). samdivnos SeniSvnebSi ganmartebulia calkeuli debulebebi
da aRwerilia momdevno cvlilebebi. isini ar warmoadgenen wesdebis Semadgenel
13
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
14
Sesavali
15
nawili pirveli
evropis sabWos
`konstituciuri~ statusi
SesaZlebelia Tu ara `konstituciuri samarTlis~ cneba miesada-
gos organizaciis damfuZnebel dokumentsa da mogvianebiT masze
darTul sxva savaldebulo normebs? evrokavSiris konstituciis
garSemo wamoWrili debatebi adasturebs am SekiTxvis aqtualobas8.
ra Tqma unda, SeiZleba vamtkicoT, rom mxolod saxelmwifoebi
floben konstitucias da rom demokratiuli konstitucia, tradi-
ciuli gagebiT, xalxis Semoqmedebis nayofia.
yvelaze meti kiTxva, cxadia, ibadeba konstituciebsa da saxel-
mwifoebs Soris kavSiris dasabuTebisas. SeiZleba ki dRes sazoga-
doebebi politikuri formiT Camoyalibdnen mxolod da mxolod
rogorc saxelmwifoebi? unda gaaCndes ki romelime axlad organi-
zebul formas suverenuli saxelmwifos atributebi manam, sanam mis
damfuZnebel teqsts konstitucia daerqmeodes? maT, vinc kons-
titucias moqalaqeebs Soris saerTo Rirebulebebze dafuZnebul
SeTanxmebad miiCneven, aSkarad uWirT konstituciebsa da xalxebs
Soris pirdapiri kavSiris, rogorc ideis, eWvqveS dayeneba.
ra adgili uWiravs evropis sabWos wesdebas yovelive amaSi? ar-
sebiTad, evropis sabWos amJamindeli organizaciis gaTvaliswine-
biT, misi wesdeba namdvilad ar niSnavs konstitucias, am sityvis
formaluri gagebiT. is kvlavac rCeba saerTaSoriso SeTanxmebad
da sabWos, gansxvavebiT evrokavSirisgan, ar gaaCnia moqalaqeTa er-
Toblioba, romelic SeZlebda WeSmariti politikuri organizmis
warmoqmnas.
Tumca, praqtikuli TvalsazrisiT, sabWos sawesdebo dokumente-
bi, erTad aRebuli, aarsebs politikur uwyebebs da aregulirebs
maT Soris urTierTobebs. am varaudiT, wesdeba, iseve rogorc sxva
saerTaSoriso organizaciaTa damfuZnebeli qartiebi, TavisTavad
SeiZleba miCneul iqnes rogorc Sida konstituciuri samarTlis
wyaro9 - Sexeduleba, romelsac ganamtkicebs misi demokratiul
Rirebulebebze orientireba. yvelaferTan erTad, evropis sabWo
19
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
20
Tavi 1
evropis sabWo - safuZvlebi
saxelSekrulebo samarTalSi preambula, Cveulebriv, ganmartavs
xelSekrulebis zogad daniSnulebasa da mis gansakuTrebul miz-
nebs. londonis xelSekrulebis preambula, amtkicebs ra evropis
sabWos wesdebas, am mxriv gamonakliss ar warmoadgens, radgan gan-
sazRvravs sabWos misias. damfuZnebeli mTavrobebi:
[...] darwmunebulni arian, rom miswrafeba mSvidobisaken, romelic efuZ-
neba samarTlianobasa da saerTaSoriso TanamSromlobas, aris sasico-
cxlo mniSvnelobis kacobriobisa da civilizaciis gadarCenisaTvis;
21
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
mizani
evropis sabWos yofierebis sazrisi (raison dtre) Camoyalibebulia
misi wesdebis 1-li muxlis a. punqtSi:
evropis sabWos mizania, miaRwios ufro did erTobas mis wevrebs Soris
im idealebisa da miznebis dacvisa da ganxorcielebis mizniT, romle-
bic warmoadgens maT saerTo memkvidreobas da xels uwyobs maT ekono-
mikur da socialur progress.
22
evropis sabWos konstituciuri statusi
valdebulebebi
wesdebis mixedviT, evropis sabWos samoqmedo asparezi imdenad
farToa, rom is sul advilad SeiZleboda aRmomCndariyo TiTq-
mis srulad pasuxismgebeli yvela saxis TanamSromlobaze mis wevr
qveynebs Soris. wesdebis 1-li muxli adgens, rom man unda mis-
dios dasaxul mizans `saerTo interesis sakiTxebze debatebiTa da
ekonomikur, socialur, kulturul, samecniero, samarTlebriv da
administraciul sakiTxebSi erToblivi moqmedebiTa da SeTanxmebe-
biT, adamianis uflebebisa da fundamentur TavisuflebaTa Senar-
CunebiTa da Semdgomi ganxorcielebiT~.
Tumca, arsebobda garkveuli sferoebi, sadac evropis sabWos Tana-
23
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
12. ix. qvemoT, gv. 101; sawesdebo rezolucia 2000 (1), dakavSirebuli evropis adgi-
lobrivi da regionuli xelisuflebis organoTa kongresTan, ix. danarTi I. evropis
sabWos saqmianobis sferoebis mokle aRwerilobisaTvis ix. evropis sabWos sainfor-
macio centrSi xelmisawvdomi cnobis furceli - `The Council of Europe, 800 million
Europeans.
13. ix. sakonsultacio asambleis rekomendacia 5 (1950).
24
evropis sabWos konstituciuri statusi
resursebi
samoqmedo resursebi
evropis sabWos miznebi da amocanebi SesaZloa farToa, misi resur-
sebi maTTan SedarebiT mokrZalebulia. esec SesaZloa miviCnioT
kontinentur evropasa da did britaneTs Soris 1949 wels miRweuli
kompromisis gamoZaxilad: sapatio miznebi pirvelis mosawonad,
25
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
finansuri resursebi
wesdebis 38-e muxlis Tanaxmad, evropis sabWos operaciuli xarje-
bis dafarvis ori saSualeba arsebobs:
a. ministrTa komitetsa da sakonsultacio asambleaSi sakuTar
warmomadgenlobasTan dakavSirebul xarjebs Tavis Tavze iRebs
TiToeuli wevri qveyana;
b. samdivnosa da yvela sxva saerTi xarjebi wevr qveynebs Soris
unda ganawildes imgvari proporciiT, rogorsac gansazRvravs
ministrTa komiteti, wevri qveynebis mosaxleobis raodenobaze
dayrdnobiT...
1994 wlis 4 noembris rezolucia (94) 31 miuTiTebs, Tu rogor unda
15. Burban, J.-L., Le Conseil de lEurope, Que Sais-Je? series, No. 885, me-3 gamocema, q.
parizi, PUF, 1996 w, gv.18.
26
evropis sabWos konstituciuri statusi
privilegiebi da imunitetebi
evropis sabWo, wevri qveynebis warmomadgenlebi da organizaciis
personali sargebloben Cveulebrivi privilegiebiTa da imunite-
tebiT, romelTac aregulirebs wesdebis me-40 muxli. 1949 wlis
generaluri SeTanxmeba evropis sabWos privilegiebisa da imunite-
tebis Sesaxeb da misi 1952 wlis oqmi (ETS (evropul xelSekruleba-
Ta seria) No. 10) iZleva maT detalur CamonaTvals16. privilegiebi
16. ix. agreTve asambleis reglamentis 64-e muxli da ministrTa komitetis rezolu-
cia (69) 29, saerTaSoriso organizaciaTa privilegiebisa da imunitetebis Sesaxeb.
es ukanaskneli xasiaTdeba SesaniSnavi xedviT.
27
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
28
evropis sabWos konstituciuri statusi
adgilmdebareoba
safrangeTis mxridan winaaRmdegobis daZlevisa da saparlamento
asambleis funqciasTan (sakonsultacio), iseve rogorc misi dele-
29
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
30
Tavi 2
`konstituciuri~ wyaroebi
SesaZlebloba rom gvqonoda, gvesaubra evropis sabWos `konstitu-
ciaze~, unda Semogvefargla Tu ara es cneba organizaciis wesde-
biT? faqtiurad, 1949 wlidan sabWos yvela wevrs moeTxoveboda
calkeul konvenciebTan mierTeba. adamianis uflebaTa evropuli
konvencia am mxriv umTavres magaliTs warmoadgens: TiToeul-
ma axalma wevrma saxelmwifom gawevrianebisas unda moaweros mas
xeli da SemdgomSi moaxdinos misi drouli ratifikacia. amis ga-
TvaliswinebiT, sabWos `konstituciis~ ganxilvisas SeuZlebelia
SevCerdeT mxolod wesdebaze, aramed, unda gadavwvdeT aseve mis
`konstituciuri~ Rirebulebis mqone sxva dokumentebsac.
19. am xelSekrulebas xeli moewera 1948 wlis 17 marts q. briuselSi. man safrangeTs,
did britaneTsa da beneluqsis qveynebs daakisra erTmaneTis drouli daxmarebis
valdebuleba maT winaaRmdeg ganxorcielebuli samxedro moqmedebis SemTxvevaSi.
31
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
32
evropis sabWos konstituciuri statusi
33
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
34
evropis sabWos konstituciuri statusi
sawesdebo rezoluciebi
erTaderTi gamoyenebuli termini Tavdapirvelad gaxldaT `minis-
trTa komitetis rezolucia~. gansazRvreba `sawesdebo~ xmarebaSi
Semovida 1993 wlidan, rodesac am wels miRebul rezoluciaTa da-
saxelebebs komitetma aRniSnuli gansazRvrebac Tan daurTo. mar-
Talia arc wesdeba, arc ministrTa komitetis romelime gadawyve-
tileba ar ganmartavs am cnebas, `sawesdebo rezolucia~ SesaZloa
ganisazRvros rogorc dokumenti, miRebuli ministrTa komitetis
mier, wesdebis pirvandel versiaSi Sesworebis Setanisa Tu masze
damatebis ganxorcielebis mizniT. zogjer is sabWos sawesdebo
sistemazec axdens gavlenas, rac arTulebs dadgenas imisa, sabo-
loo jamSi Seaqvs Tu ara mas cvlilebebi wesdebaSi.
35
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
Sinaarsi
dRemde miRebulia Svidi sawesdebo rezolucia, romelTac Tan er-
Tvis specialuri wesiT daniSnul oficialur pirTa daniSvnis we-
sebi, rac sabWos sam xelmZRvanel Tanamdebobas gulisxmobs.
pirveli sawesdebo rezolucia (Tumca miRebis dros is amgvarad
ar iwodeboda) miRebul iqna ministrTa komitetis mier 1951 wels.
es iyo 1951 wlis 3 maisis rezolucia (51) 30, romelic wesde-
bis danarTSia warmodgenili. marTalia, dReisaTvis is ZiriTadad
dromoWmulia, mainc arasodes Sesworebula an gauqmebula. orad
ori `ZiriTadi~ punqti, romelic srul aqtualobas inarCunebs, fa-
qtiurad aris pirveli, dakavSirebuli axali wevrebis miRebasTan
da bolo, romelic Seexeba saerTaSoriso, samTavrobaTaSoriso da
arasamTavrobo organizaciebTan urTierTobebs.
meorea rezolucia (49) 20, generaluri mdivnis moadgilis sta-
tusis Sesaxeb saparlamento asambleis momsaxurebis sakiTxebSi,
romelic aseve moZvelebulia, Tumca, formalurad arasodes gau-
qmebula.
36
evropis sabWos konstituciuri statusi
sawesdebo konvenciebi
evropis sabWosTan mierTebis msurvel saxelmwifoebs dReisaTvis
moeTxovebaT sabWos zogierTi konvenciis xelmowera da gonivrul
vadebSi maTi Semdgomi ratifikacia. msgavsad TviT wesdebisa, am
tipis konvenciebi iuridiulad savaldebuloa yvela wevri saxel-
mwifosTvis. maTgan erT-erTi, cxadia, aris adamianis uflebaTa
evropuli konvencia.
37
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
amisa, 1970 wlidan normad aris qceuli masTan mierTeba, 1989 wli-
dan ki, sabWos gafarToebasTan erTad, aRniSnuli saboloo impera-
tivad Camoyalibda.
es moTxovna ar aris asaxuli arc wesdebaSi da arc saparlamento
asambleis mier SemuSavebul ganaxlebuli versiis proeqtSi. miuxe-
davad amisa, 1989 wlidan moyolebuli, kandidat qveynebs asamblea
moTxovnad uyenebda konvenciis miRebas24, romelic dRes realurad
yvela wevri qveynisaTvis savaldebulo bunebis mqone sabWos Ziri-
Tad kanons warmoadgens. adamianis uflebaTa evropuli sasamar-
Tlo mas miiCnevs `evropuli sajaro wesrigis instrumentad~.25
amrigad, evropis sabWoSi gawevrianeba da konvenciasTan mierTeba
ganuyofeli cnebebia. TviT konvencia aRiarebs amas 58-e muxlis me-
3 punqtSi, romelic adgens: `nebismieri xelSemkvreli mxare, rome-
lic gadawyvets sakuTari wevrobis SeCerebas organizaciaSi, aseve
wyvets winamdebare konvenciis wevrobasac~.
rogorc profesori sudri marTebulad miiCnevs, konvencias, ro-
gorc ideologiuri, aseve instituciuri kavSiri gaaCnia sabWos-
Tan26. praqtikulad, mosamarTleebi asambleis mier airCevian saxel-
mwifoTa mier SemoTavazebuli samkaciani siidan27. sasamarTlos
personali aseve Sedis evropis sabWos personalis SemadgenlobaSi
da mis wevrebs, Tumca es iSviaTad xdeba, SeuZliaT sasamarTlodan
sabWos samdivnos departamentSi gadanacvleba da piriqiT. msgavsad
evropis sabWos sakadro TanamSromlebisa, sasamarTlos personalis
wevrebic deben fics generaluri mdivnis winaSe. Tumca am ukanas-
knelma, sasamarTlos prezidentis Tanxmobis gareSe, SesaZloa ar
daamtkicos maTi kandidaturebi. zogierTni Tvlian, rom sakadro
sakiTxebSi sasamarTlos damoukideblobis SesanarCuneblad es sak-
38
evropis sabWos konstituciuri statusi
39
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
40
evropis sabWos konstituciuri statusi
41
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
42
Tavi 3
evropis sabWos wevrebi da specialuri statusi
evropis sabWo Tavis rigebSi iRebs qveynebs, romlebic akmayofileben
gawevrianebisaTvis wesdebiT gaTvaliswinebul kriteriumebs. zogierT
sxva saxelmwifos gawevrianebis gareSe eniWeba specialuri statusi,
rac saSualebas aZlevs maT, monawileoba miiRon organizaciis saqmia-
nobaSi. arsebobs sami saxis specialuri statusi, romelTagan moZve-
lebulia erTi - asocirebuli wevris statusi, maSin roca specialuri
stumris statusi, romelic berlinis kedlis aRebis Semdeg yofil ko-
munistur saxelmwifoebs gawevrianebas uiolebda, dReisaTvis iSviaTad
Tu gamoiyeneba. mesame maTgans, damkvirveblis statuss, miakuTvneben
araevropul saxelmwifoebs, romelTa mierac aRiarebulia demokra-
tiis, kanonis uzenaesobisa da adamianis uflebaTa dacvis principebi
da romelTac surT evropis sabWosTan TanamSromloba.
misi da evrokavSiris saqmianobaTa koordinaciis saWiroebam, ramac
unda uzrunvelyos mTeli evropis maStabiT gamoyenebuli samarT-
lebrivi standartebis maqsimaluri urTierTSesabamisoba, sabWos
ubiZga evrokavSirisTvis `instituciuri TanamSromlobis~ SeTa-
vazebisken, rac saSualebas miscems am ukanasknels, warmoadginos
sakuTari wevri qveynebi im sferoebSi, romlebSic is uflebamosi-
lia maTi saxeliT moqmedebaze.
wevrebi
evropis sabWos wesdebis me-2 muxli adgens: `evropis sabWos wevrebi
arian am wesdebis monawile mxareebi~. preambulaSi mxareebad mox-
seniebulia mxolod aTi damfuZnebeli saxelmwifo - belgia, dania,
safrangeTi, irlandia, italia, luqsemburgi, norvegia, niderlan-
debi, SvedeTi da gaerTianebuli samefo, Tumca is saxelmwifoebi,
romelTac 1949 wlis 5 maisis Semdgom ganaxorcieles wesdebis ra-
tifikacia, aseve gvevlinebian sruluflebian wevrebad.
saberZneTi da TurqeTi marTalia wesdebaSi ar moixseniebian, aseve
SesaZlebelia maTi miCneva de faqto damfuZnebel wevrebad. evro-
43
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
gawevrianebis pirobebi
axali wevri qveynebis miRebis pirobebi ganisazRvreba wesdebis me-4
muxliT, romelSic vkiTxulobT:
evropis nebismieri saxelmwifo, romelic miiCneva me-3 muxlis debule-
baTa Sesrulebis unaris mqoned da msurvelad, ministrTa komitetis
mier SesaZloa mowveul iqnes evropis sabWoSi gasawevrianeblad. ne-
bismieri amgvarad mowveuli saxelmwifo evropis sabWoSi gawevriande-
ba aRniSnul wesdebasTan mierTebis sigelis generaluri mdivnisaTvis
gadacemis momentidan.
29. ix. aRmasrulebeli samdivnos Sida moxmarebis memorandumi SE 101 (ar aris da-
TariRebuli), Council of Europe archives.
30. sabWos wesdebis xelmowerebisa da ratifikaciis sia cxadyofs, rom TurqeTi
gawevrianda 1950 wlis 13 aprils. es TariRi emTxveva dauTariRebeli memorandumi-
sas, romlis asli inaxeba samarTlebriv saqmeTa generalur direqtoratSi (DGAJ),
romelic iZleva wesdebis me-4 da me-5 muxlebis Tanaxmad ganxorcielebul gawe-
vrianebaTa CamonaTvals. 1950 wlis 13 aprilis TariRi TurqeTs arasodes gaupro-
testebia.
44
evropis sabWos konstituciuri statusi
31. es Tema kvlav dadga dRis wesrigSi TurqeTis evrokavSirSi miRebis sakiTxis
ganxilvisas, roca zogierTi gavleniani politikosi acxadebda: `Turqebi ar arian
evropelebi~.
32. saparlamento asambleaSi damkvirveblis statusi formalur doneze SemoRebul
iqna 1961 wels, 1015-e rezoluciis ZaliT, ix. qvemoT, gv. 58.
45
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
46
evropis sabWos konstituciuri statusi
mierTeba - procedura
wesdebis Tanaxmad, evropis sabWoSi gasawevrianeblad saxel-
mwifoebs iwvevs ministrTa komiteti. Tumca, maSinac ki, rodesac is
miiCnevs, rom kandidati saxelmwifo akmayofilebs wevrobisaTvis
33. ix. evropuli konvencia terorizmis aRkveTis Sesaxeb (CETS No. 90), amJamad
xelmowerili evropis sabWos 45 wevri qveynis mier, da adamianis uflebebisa da te-
rorizmTan brZolis Sesaxeb ministrTa komitetis mier 2002 wlis ivlisSi miRebuli
saxelmZRvanelo principebi.
47
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
48
evropis sabWos konstituciuri statusi
49
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
50
evropis sabWos konstituciuri statusi
51
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
TurqeTis krizisi
1980 wlis 12 seqtembris samxedro gadatrialebas TurqeTSi, Tan
sdevda adamianis uflebaTa seriozuli darRvevis faqtebi. sapar-
lamento asambleis reagirebiT, ministrTa komitets eTxova Tur-
qeTisTvis wevris statusis gamoTxovnis sakiTxis dayeneba. am ini-
ciativas Sedegi ar mohyolia, Tumca, saparlamento asambleam 1981
wlis aprilSi uari ganacxada TurqeTis saparlamento delegaciis
rwmunebis sigelis cnobaze, norvegiam, daniam, niderlandebma, Sve-
deTma da safrangeTma ki, adamianis uflebaTa evropul konvencia-
ze dayrdnobiT, 1982 wels evropul sasamarTloSi waradgines ada-
mianis uflebaTa darRvevis faqtebTan dakavSirebuli saxelmwifo
saCivrebi TurqeTis winaaRmdeg. saparlamento asambleam Tavis
rezoluciaSi 794 (1983), TurqeTSi arsebuli situaciis Sesaxeb,
gadawyvita `seriozulad midgomoda ministrTa komitetisTvis
evropis sabWos wesdebis me-8 muxlis amoqmedebis Taobaze rekomen-
daciis gadacemis sakiTxs~, magram sabolood, Searbila Tavisi po-
zicia da aRiara, rom evropis sabWo TurqeTze zegavlenis moxdenas
ukeT SeZlebda, Tuki arsebuli kavSirebi xeluxlebeli darCeboda.
Tavis mxriv, ministrTa komitets arasodes miuRia wevrobis SeCe-
rebis gadawyvetileba (TurqeTis strategiuli mdebareoba aRmo-
savleTsa da dasavleTs Soris, diplomatiuri gamosavlis monaxvas
aSkarad saukeTeso alternativad aqcevda). 1983 wlis saparlamen-
to arCevnebisa da 1984 wlis municipaluri arCevnebis Semdgom,
saparlamento asambleam 1984 wlis maisSi miiRo gadawyvetileba
TurqeTis delegaciis xelaxla miRebis Taobaze, xolo adamianis
uflebaTa evropuli komisiis winaSe wardgenili xuTi sarCeli ada-
52
evropis sabWos konstituciuri statusi
maltis SemTxveva
`maltis SemTxveva~ warmoiSva 80-ian wlebSi, rodesac leiboristma
premier-ministrma, dom mintofma opozicia daadanaSaula partiu-
li politikuri miznebisaTvis italiuri radio da satelevizio
sadgurebis gamoyenebaSi. 1982 wels man daarwmuna maltis parla-
menti, sadac absolutur umravlesobas flobda, mieRo ucxouri
Carevis aqti (1982 wlis 31 agvisto), rac saparlamento asam-
bleis mier gaprotestebul iqna rogorc gamoxatvis Tavisufle-
bis SezRudva42. daaxloebiT imave periodSi, maltis parlamentis
42. ix. rezolucia 841 (1985) da Svarcis moxseneba, 1984 wlis 19 dekembris doku-
menti 5325.
53
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
kviprosis SemTxveva
kviprosis problema gacilebiT rTuli gaxldaT. imis gamo, rom
kunZulze ori saTvistomoa, kanonis Tanaxmad, romelic Teo-
riulad kvlav ZalaSia, kviprosis delegacia unda Sedgebodes
ori berZeni kviproselisa da erTi Turqi kviproselisgan, maT
amave raodenobis SemcvlelTan erTad. 1964 wlis gazafxulze,
niqoziis mTavrobam evropis sabWos gaugzavna mxolod berZnuli
saTvistomos mier arCeul parlamentarTagan dakompleqtebuli
delegaciis rwmunebis sigelebi, ramac saparlamento asambleis
mxridan maT damtkicebaze uari gamoiwvia. saSemodgomo nawilo-
biTi sxdomis moaxloebisas, kviprosulma mxarem masze miavli-
na ori berZeni kviproselisa da maTi Semcvlelebisgan Semdgari
delegacia da vakanturad datova adgili erTi Turqi kviprose-
lisa da misi SemcvlelisTvis. saparlamento asambleam daamtki-
ca aRniSnuli rwmunebis sigelebi im rwmeniT, rom Turquli sa-
Tvistomos warmomadgeneli erTi wevri, Tavisi SemcvleliTurT,
Semdgom nawilobiT sxdomaze gamocxaddeboda. or saTvistomos
Soris SeTanxmebis miRweva ver moxerxda, ris gamoc kvipros-
ma dakarga warmomadgenlobis ufleba saparlamento asamblea-
Si da amdenad, mxolod ministrTa komitetSi inarCunebda ad-
gils. amgvarad Camoyalibebulma situaciam 1983 wlamde gastana,
miuxedavad imisa, rom is winaaRmdegobaSi modioda wesdebis bu-
nebasTan, romelic wevr saxelmwifoTa orive organoSi warmo-
madgenlobas moiTxovs44.
43. damatebiTi detalebisTvis, ix. Klebes, H., Human Rights and Parliamentary
democracy in the Parliamentary Assembly, in Protection des droits de lhomme: la
dimension europenne, mlanges en lhonneur du professeur Grard Wiarda, Prsident de la
Cour europenne des Droits de lHomme, Carl Heymans Verlag, Cologne, 1998.
44. ix. saparlamento asambleis rekomendacia 1027 (1986).
54
evropis sabWos konstituciuri statusi
55
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
48. ix. rekomendacia 1395 (1999), rekomendacia 1451 (2000), punqti 11 da rekomen-
dacia 1513 (2001).
56
evropis sabWos konstituciuri statusi
specialuri statusi
evropis sabWosTan TanamSromlobis mosurne saxelmwifoebs Se-
saZloa mieniWoT sxvadasxva tipis specialuri statusi. amasTan,
dRes seriozul kiTxvebs evrokavSiris SesaZlo statusi badebs,
gamomdinare iqidan, rom misi 25 wevri qveyana amJamad umravles-
obas Seadgens evropis sabWoSi, romlis pasuxismgeblobaTa sfero
sul ufro metad emTxveva misas.
57
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
damkvirveblis statusi
nebismier saxelmwifos, romelic aRiarebs demokratiis, kanonis
uzenaesobisa da adamianis uflebaTa dacvis principebs da surs
evropis sabWosTan TanamSromloba, ministrTa komitetis mier Se-
saZloa mieniWos damkvirveblis statusi, romelsac aregulirebs
sawesdebo rezolucia (93) 26. saparlamento asambleis Tanxmobis
SemTxvevaSi, is SeiZleba aseve mieniWos saerTaSoriso samTavroba-
TaSoriso organizaciebs, romlebic TavianTi saqmianobiT evropis
sabWos damxmared gvevlinebian.
rezoluciis me-5 punqtis Tanaxmad, damkvirveblis statusi mis
mflobel saxelmwifos ar aniWebs ministrTa komitetsa da sapar-
lamento asambleaSi warmomadgenlobis uflebas, garda im SemTx-
vevisa, rodesac am ori organodan romelime, TavisTan mimarTeba-
Si sxvagvarad gadawyvets. Tumca, damkvirvebel qveynebs TavianTi
warmomadgenlebis wargzavna SeuZliaT saeqsperto komitetebSi
(xmis uflebis gareSe) da, maspinZeli qveynis Tanxmobis SemTxvevaSi,
specializebul ministrTa konferenciebzec53. maT SeuZliaT aseve
mudmiv damkvirvebelTa daniSvnac evropis sabWoSi.
aSS-s damkvirveblis statusi mieniWa 1996 wlis 10 ianvars, kanadas
1996 wlis 29 maiss, iaponias 1996 wlis 21 noembers, meqsikas ki 1999
wlis 7 dekembers. amerikeli, kanadeli da iaponeli damkvirveblebi
ministrTa moadgileebis Sexvedrebs regularulad eswrebian, xolo
israelis, kanadisa da meqsikis parlamentebi TavianT damkvirvebel
51. ix. moxseneba, romelsac efuZneba rekomendacia 1212 (1993), dok. 6788.
52. ix. axali sityvaTwyoba, SemoTavazebuli asambleis biuros moxsenebaSi, romelic
erTvis redemanis moxsenebas, dok. 6629, da rekomendacia 1212 (1993) evropis sabWos
Sesworebuli wesdebis Sesaxeb (ix. danarTi X).
53. es konferenciebi sruli mniSvnelobiT evropis sabWos stuqturebs ar warmoad-
gens, Tumca sabWos direqtoratebi monawileobas iReben maT momzadebasa da msvle-
lobaSic.
58
evropis sabWos konstituciuri statusi
59
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
60
Tavi 4
evropis sabWos struqtura
evropis sabWos struqtura asaxavs Tavdapirvel kompromiss er-
Tis mxriv, zeerovnuli evropis apologetebsa da meores mxriv,
ubralod samTavrobaTaSoriso TanamSromlobis momxreebs Soris.
safrangeTis maSindelma sagareo saqmeTa ministrma, JorJ bidom,
briuselis xelSekrulebis sabWos Sexvedraze miiCnia, rom unda
dawyebuliyo molaparakebebi haagis kongresis Sedegebis praqtiku-
li xorcSesxmis mizniT. is gamovida evropis asambleisa da eko-
nomikuri da sabaJo kavSiris Seqmnis mowodebiT, dasawyisisaTvis
briuselis xelSekrulebis xuTi wevris monawileobiT. mis winada-
debas miesalma belgia, magram Seuvali iyo didi britaneTi, ro-
melsac ar surda, raime saerTo hqonoda imgvar asambleasTan, ro-
melSic misi pozicia SeiZleboda mowinaaRmdegeTa xmebs gadaewona.
misTvis sasurveli organizacia unda yofiliyo ubralod `evropis
sabWo~, romlis farglebSic suverenuli mTavrobebi TavianTi ar-
Cevanis mixedviT imoqmedebdnen.
evropis sabWos wesdebaSi Cadebuli kompromisi farTod iziarebs
britanul xedvas. is aarsebs or ZiriTad organos: ministrTa ko-
mitets, romelic samTavrobaTaSoriso bunebisaa (da ara zeero-
vnuli) da flobs gadawyvetilebis miRebis uflebamosilebas da
sakonsultacio uflebebis mqone saerTaSoriso saparlamento
asambleas. didi britaneTis poziciam imarjva aseve SeTanxmebaSi,
romlis Tanaxmad, saparlamento asambleis warmomadgenlebi unda
daniSnuliyvnen TiToeuli mTavrobis mier individualurad dad-
genili wesis Sesabamisad.
zogierTi parlamentari kvlavac imedovnebda asambleis gada-
mwyvet organod qcevas da am mimarTebiT organizaciis wesdebis
gadaxedvaze saubari 1949 wlis agvistoSi, pirvelive sxdomaze iqna
wamowyebuli. ministrTa komiteti kvlav Seuvali gaxldaT, Tumca,
saparlamento asambleam droTa ganmavlobaSi moaxerxa da miaRwia
met avtonomiurobas. pirveli daTmoba moxda 1951 wels, rodesac
SeTanxmebul iqna delegatebis mxolod erovnuli parlamentebis
61
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
56. jer kidev 1949 wlis noemberSi, ministrTa komiteti daTanxmda, rom praqti-
kaSi is aRar gaswevda asambleis dRis wesrigis zedamxedvelobas, rasac is wesdebis
(Tavdapirveli variantis) 23-e muxlis safuZvelze axorcielebda, im pirobiT, Tuki
gansaxilveli sakiTxebi Seexeboda 1-li muxlis CamonaTvals. 1951 wlis maisSi, 23-e
muxli saTanadod iqna Sesworebuli da asambleam moipova sakuTari dRis wesrigis
damoukideblad kontrolis ufleba.
62
evropis sabWos konstituciuri statusi
xministrTa komiteti
ministrTa komiteti evropis sabWos umaRlesi samTavrobaTaSoriso
uwyebaa, romelsac erTaderTs gaaCnia organizaciis sasargeblod mo-
qmedebisa da gadawyvetilebis miRebis uflebamosileba. wevri mTavro-
bebi komitetSi Tanasworuflebianni arian da ikribebian, raTa gaaxmo-
vanon TavianTi qveynebis Sexedulebebi evropuli masStabis proble-
mebze da erTad iRvawon maTze erToblivi gadawyvetilebebis ZiebaSi.
es uwyeba SesaZlebels xdis gadawyvetilebaTa koleqtiur miRebas da
xels uwyobs wevr qveynebs Soris TanamSromlobas mis mandatSi moq-
ceul nebismier sakiTxze. da bolos, saparlamento asambleasTan er-
Tad, is dgas organizaciis ZiriTad faseulobaTa sadarajoze.
wevroba
evrokavSiris sabWosgan gansxvavebiT, ministrTa komitetis Semad-
genloba ar icvleba gansaxilveli sakiTxebis Sesabamisad. mis we-
vrebs mxolod wevri qveynebis sagareo saqmeTa ministrebi Seadge-
nen. miuxedavad amisa, wesdebaSi naTqvamia:
im SemTxvevaSi, rodesac sagareo saqmeTa ministris warmodgena ver
xerxdeba an garkveuli garemoebebis gamo ar aris sasurveli, misi mo-
valeobebis Semsruleblad SesaZloa dasaxelebul iqnes sxva piri, ro-
melic SeZlebisdagvarad unda iyos mTavrobis wevri57.
63
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
58. ix. evropul mSeneblobaSi evropis sabWos samomavlo rolis Sesaxeb ministrTa
komitetis (89) 40 rezoluciis me-3 nawilis me-17 muxlis c. punqti, romlis Zali-
Tac, komitets eniWeba Tavisi Zalauflebis ministrTa konferenciisadmi droebiT
safuZvelze delegirebis uflebamosileba.
59. rezolucia (52) 24.
60. 1951 wels ministrTa komitetma, sabWosTan myari kontaqtebis SesanarCuneblad,
wevr saxelmwifoebs Txova mudmiv warmomadgenelTa daniSvna.
64
evropis sabWos konstituciuri statusi
biuro
ministrebisa da maTi moadgileebis gankargulebaSia biuro. Tavda-
pirvelad, 1975 wels is Seiqmna moadgileTa muSaobis gasaadvile-
blad. 2001 wlis maisidan masSi Sedis 6 wevri: ministrTa komitetis
mimdinare Tavmjdomare, misi bolo ori Tavmjdomare da momdevno
sami Tavmjdomare. is ikribeba daaxloebiT TveSi samjer, umTavre-
sad menejmentis sakiTxebis gadasawyvetad, maT Soris moadgileTa
Sexvedrebis mosamzadeblad. biurom unda uzrunvelyos aseve sa-
qmianobis mudmivoba Tavmjdomareobis cvlisas.
65
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
samdivno
evropis sabWos personalidan kompleqtdeba ministrTa komite-
tis samdivno, romelic pasuxismgebelia generaluri direqtoris
rangis mqone ministrTa komitetis mdivnis winaSe. is organizebas
uwevs ministrTa sxdomebsa da moadgileebis Sexvedrebs da uzrun-
velyofs maT Seuferxebel muSaobas.
61. momxsenebeli jgufebi moadgileebis mier Seiqmna 1985 wels. isini aerTianeben moad-
gileTa garkveul raodenobas (xSir SemTxvevaSi warmodgenilni maTi Semcvlelebis
mier). moadgileTa Sexvedrebis organizebaSi maT daxmarebas uwevs samdivno. 1999 wels,
evropis sabWos axali prioritetebis asaxvis mizniT, ganxorcielda maTi reorganizeba.
66
evropis sabWos konstituciuri statusi
uflebamosilebani
wesdebis me-13 muxlis Tanaxmad, mxolod ministrTa komitets ga-
aCnia uflebamosileba, imoqmedos evropis sabWos saxeliT. marTa-
lia, mas sabWos zogadi miznebis misaRwevad saWiro saSualebebis
moZieba moeTxoveba, misi resursebi am mxriv SezRudulia. swored
amis gamo, evropis sabWos ganviTareba arasodes emTxveoda haagis
konferenciis ambiciebs.
67
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
biujetis kenWisyra
ministrTa komitetis finansuri funqcia asaxulia wesdebis 38-e muxl-
Si, romlis safuZvelze, evropis sabWos wliur biujets mas dasamtkice-
blad gadascems generaluri mdivani. biujeti moadgileebs gadaecemaT
noemberSi da samoqmedo programasTan erTad iZens rezoluciis saxes.
saparlamento asambleam warmatebulad moaxerxa mis sakuTar biujet-
ze ministrTa komitetis gavlenis Sesusteba. 1953 wels mopovebuli
uflebiT, mas daerTo sakonsultacio mosazrebis gamoTqmis neba evro-
pis sabWos biujetis asambleasTan dakavSirebuli nawilis Sesaxeb, 1963
68
evropis sabWos konstituciuri statusi
administraciuli saqmeebi
wesdebis 37-e muxlis b. punqtis Tanaxmad, generaluri mdivani
samdivnos saqmianobasTan dakavSirebiT pasuxismgebelia ministrTa
komitetis winaSe.
69
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
70
evropis sabWos konstituciuri statusi
71
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
kenWisyris wesebi
`erTi saxelmwifo, erTi xma~ warmoadgens princips ministrTa ko-
mitetSi kenWisyrisas (wesdebis me-14 muxli), sadac ar moqmedebs
warmomadgenelTa `awonili~ xmebis sistema, rasac adgili aqvs
evrokavSiris ministrTa sabWoSi.
evropis sabWos zogierTi Sida sakiTxis garSemo gadawyvetilebebis gar-
da, romlebic xmaTa ubralo umravlesobiT miiReba, ministrTa komite-
tis rezoluciebi mtkicdeba ori mesamedi umravlesobiT an, gansaku-
Trebul SemTxvevebSi, erTxmad. Tumca, praqtikaSi komiteti gadawyve-
tilebis erTsulovnad SeTanxmebis momxrea da Cveulebriv, ar misdevs
kenWisyris proceduras. imis gamo, rom evropis sabWosTvis mniSvnelo-
van sakiTxebze erTsulovnebis wesis moTxovna qmnida gadawyvetilebis
miRebis procesis blokirebisa da komitetis paralizebis saSiSroebas,
1994 wlis jentlmenuri SeTanxmebiT, es wesi Serbilebul iqna.
ministrTa komitetis kenWisyris wesebi mocemulia wesdebis me-20
muxlSi, romelic cnobs umravlesobis oTx sxvadasxva wess:
- kenWisyraSi monawileTa erTsulovneba da ministrTa komite-
tis siiTi Semadgenlobis umravlesoba;
- ministrTa komitetis siiTi Semadgenlobis ubralo umravle-
soba;
- ministrTa komitetis siiTi Semadgenlobis ori mesamedi
umravlesoba;
- kenWisyraSi monawileTa ori mesamedi umravlesoba da minis-
trTa komitetis siiTi Semadgenlobis umravlesoba;
72
evropis sabWos konstituciuri statusi
69. ix. zemoT, gv. 24, komentarebi, dakavSirebuli 1-li muxlis d. punqtTan.
70. Tuki ministrTa komiteti warmodgenilia 45 wevriT, kenWisyrisas saWiroa sul
mcire 23 maTganis Tanxmoba, amasTan, es 23 wevri unda Seadgendes kenWisyraSi mo-
nawileTa sul mcire or mesameds, rac SeuZlebelia im SemTxvevaSi, rodesac winaaRm-
degia magaliTad 20 delegacia (ix. CM/Inf(2003)55).
73
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
xsaparlamento asamblea
saparlamento asamblea, romelic wesdebis Tanaxmad rigiT meore uwye-
baa, Tavisi pirvandeli saxiT, ra Tqma unda, ver amarTlebda haagis
71. winaaRmdegma mxarem SesaZloa moiTxovos me-20 muxlis a (vi) punqtis gamoyeneba.
74
evropis sabWos konstituciuri statusi
72. magaliTad, misi dRis wesrigi aRar moiTxovs mowonebas ministrTa komitetis
mxridan.
75
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
wevroba
saparlamento asambleis Semadgenloba gansazRvrulia wesdebis 25-
e muxlSi, romelic pirvelad Sesworebul iqna 1951 wels da Semd-
gomSi 1953 da 1970 wlebSi74. amJamindeli variantis winare versieb-
Tan75 Sejerebisas Cans, rom erovnul parlamentebs mieniWaT ufro
didi roli TavianT delegaciaTa daniSvnaSi.
erovnuli delegaciebi
76
evropis sabWos konstituciuri statusi
uflebamosilebis vada
wesdeba arafers ambobs saparlamento cxovrebis Sesaxeb. amdenad,
mis wevrTa ganaxleba ar misdevs aranair dadgenil models. Tum-
ca, 25-e muxlma am mxriv meti specifikuroba SeiZina 1953 wels
ganxorcielebuli Sesworebis Semdeg. warmomadgenelTa uflebamo-
silebis vada aiTvleba maTi daniSvnis momdevno rigiTi sxdomidan
da sruldeba momdevno an misi Semdgomi sxdomis gaxsnisas, Tuki am
periodSi ar gamarTula arCevnebi erovnul doneze, ra SemTxveva-
77
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
mandatebi
TiToeuli sxdomis dawyebamde, erovnuli parlamentis prezidenti,
erovnuli saparlamento palatis prezidenti an sxva saTanadod
uflebamosili pirovneba saparlamento asambleis prezidents da-
samtkiceblad miawvdis delegatTa da maT SemcvlelTa mandatebs.
78. maltis SemTxveva 1984-1985 wlebSi iyo amis erT-erTi pirveli magaliTi.
78
evropis sabWos konstituciuri statusi
79. ix. rezolucia 1115 (1997)-is me-12 punqti: `nakisr valdebulebaTa xangrZliv
Seusruleblobaze da mis samonitoringo procesSi TanamSromlobis suliskveTebis
arqonaze reagireba saparlamento asambleam SesaZloa moaxdinos rezoluciisa da/
an rekomendaciis miRebis gziT, momdevno Cveulebrivi sxdomis dasawyisSi qveynis
saparlamento delegaciis mandatebis damtkicebaze uaris TqmiT an reglamentis
me-6 muxlis Tanaxmad, imave Cveulebrivi sxdomis msvlelobisas ukve damtkicebu-
li mandatebis gauqmebiT. Tuki wevri qveyana ganagrZobs nakisri valdebulebebis
ugulebelyofas, asambleam ministrTa komitets SesaZloa miawodos rekomendacia
TxovniT, miiRos Sesabamisi zomebi evropis sabWos wesdebis me-8 da me-9 muxlebis
safuZvelze.
80. rezolucia 1360 (2004).
79
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
80
evropis sabWos konstituciuri statusi
damkvirvebeli delegaciebi82
biuros winadadebiT, saparlamento asambleas damkvirveblis statusis
miniWeba SeuZlia im arawevr saxelmwifoTa parlamentebisTvis, romle-
bic akmayofileben damkvirveblis statusis Sesaxeb 26 (93) sawesdebo
rezoluciis 1-l punqtSi Cadebul winapirobebs. es dokumenti gan-
sazRvravs damkvirvebel delegaciaTa sidides, romelTa wevrebi asam-
bleis sxdomebs eswrebian kenWisyraSi monawileobis uflebis gareSe.
amasTan, asambleis prezidentis TanxmobiT, maT SeuZliaT mimarTvebis
gakeTeba, iseve rogorc komitetebis SexvedrebSi monawileoba.
israelis knesetis damkvirvebelTa delegacia (sami wevrisa da maTi
sami Semcvlelis saxiT), reglamentis Zveli 55-e muxlis safuZvelze,
saparlamento asambleaSi warmodgenilia 1957 wlidan. sawesdebo re-
zoluciis 26 (93) miRebis Semdeg, kanadisa da meqsikis parlamentebis
eqvswevriani delegaciebi warmodgenilni arian Sesabamisad 1997 wlis
maisidan da 1999 wlis noembridan. damkvirveblebi, daSvebulni Zve-
li 55-e muxlis safuZvelze, romelic amJamad Canacvlebulia rezo-
luciiT 26 (93), inarCuneben Semcvlelebis doneze warmomadgenlobis
uflebas, rac sxva damkvirveblebs (maT Soris specialur stumrebs)
ar gaaCniaT.
81
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
84. asambleam Tavisi pirveli reglamenti daamtkica 1951 wlis 8 dekembers. maTi
gadaxedva saSualod aTwliani intervalebiT xorcieldeboda. yvelaze bolos es
moxda 1999 wlis 4 noembers (rezolucia 1202 (1999)). maTSi Sesworebebis Setana
ramdenjerme ganxorcielda. ix. 2004 wlis martis ganaxlebuli varianti.
82
evropis sabWos konstituciuri statusi
biuro
biuro koordinirebas uwevs saparlamento asambleisa da misi ko-
mitetebis muSaobas. mas gaaCnia mravali funqcia, rogoricaa asam-
bleis samuSao ganrigis Sedgena, dokumentaciis komitetebisadmi
miwodeba, yoveldRiur RonisZiebaTa organizeba da a.S. is daxmare-
bas uwevs agreTve prezidents da zogadad, zedamxedvelobs sapar-
lamento asambleis sagareo urTierTobebs.
biuros wevrebi arian prezidenti, 19 vice-prezidenti da poli-
tikur jgufTa xelmZRvanelebi an maTi Semcvlelebi (amJamad,
ganxilvaSia winadadeba biuros SemadgenlobaSi komitetebis xel-
mZRvanelTa CarTvis Sesaxeb). Cveulebriv, didi qveynebi floben
mudmiv adgilebs biuroSi, maSin roca patara qveynebi erTmaneTs
enacvlebian.
mudmivmoqmedi komiteti
mudmivmoqmedi komiteti niSnavs rigiTi sxdomebis dawyebisa da ga-
naxlebis TariRebs, amzadebs asambleis saqmianobas da uzrunvel-
yofs mis uwyvetobas, zogjer ki misi saxeliTac moqmedebs. komi-
teti aerTianebs biuros, erovnuli delegaciebisa da komitetebis
xelmZRvanelebs da Cveulebriv, weliwadSi sul mcire orjer ikri-
beba.
politikuri jgufebi
saparlamento asambleis darbazSi adgilebis ganlageba nalisebria,
sadac wevrebi ganTavsdebian anbanuri TanmimdevrobiT da ara ero-
vnuli delegaciebisa Tu politikuri jgufebisadmi kuTvnilebis
mixedviT.
im mizniT, raTa asambleis wevrebs ar eazrovnaT da emoqmedaT
wminda erovnuli motivebiT, 1956 wels gadaidga mtkice nabiji,
gamiznuli politikuri jgufebis formirebisaken. didi xnis gan-
mavlobaSi, amgvari jgufi mxolod sami iyo - liberaluri, qris-
tian-demokratiuli da socialisturi, Tumca dReisaTvis speqtri
gafarTovda da xuT jgufs moicavs, esenia: socialistTa jgufi
(SOC), evropis saxalxo partia (EPP/CD), evropel demokratTa
jgufi (EDG), liberaluri, demokratiuli da reformebis jgufi
(LDR) da evropel memarcxeneTa jgufi (UEL). yoveli maTganis va-
lia, sabWos mier aRiarebul RirebulebaTa mxardaWera.
83
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
komitetebi
wesdebis 24-e muxli saparlamento asambleas aniWebs uflebamosile-
bas, `mis kompetenciaSi moqceuli nebismieri sakiTxis ganxilvis mizniT,
Camoayalibos komitetebi an komisiebi~, Tumca aRniSnuli moTxovnas
ar warmoadgens. asambleas ar dauxanebia da Tavis pirvelive sxdomaze
daafuZna eqvsi generaluri komiteti da mudmivmoqmedi komiteti. mi-
nistrTa komiteti xels ar uwyobda generaluri komitetebis Seqmnas,
radgan maTSi sakuTari eqspertTa komitetebisTvis potenciur metoqes
xedavda. miuxedavad amisa, saparlamento asamblea daTmobaze ar wasu-
la. mis farglebSi amJamad funqcionirebs aTi `mudmivi~ komiteti, ro-
melTagan ori 50 wevrs aerTianebs, danarCenebi ki 82 adgils iTvlian:
- politikur saqmeTa komiteti (82 adgili);
- samarTlebriv saqmeTa da adamianis uflebaTa komiteti (82
adgili);
- ekonomikur saqmeTa da ganviTarebis komiteti (82 adgili);
- socialur, janmrTelobisa da ojaxur saqmeTa komiteti (82
adgili);
- migraciis, ltolvilTa da mosaxleobis komiteti (82 adgili);
- kulturis, mecnierebisa da ganaTlebis komiteti (82 adgili);
- garemos, soflis meurneobisa da adgilobriv da regionul
saqmeTa komiteti (82 adgili);
- qalTa da mamakacTa Soris Tanabar SesaZleblobaTa komiteti
(50 adgili);
- reglamentisa da imunitetebis komiteti (50 adgili);
- evropis sabWos wevri qveynebis mier nakisr valdebulebaTa
sazedamxedvelo (monitoringis) komiteti (82 adgili)85.
85. rezolucia 1356 (2003), romelic exeba evropis sabWos wevri qveynebis mier
nakisr valdebulebaTa sazedamxedvelo komitetSi adgilebis raodenobis zrdas,
84
evropis sabWos konstituciuri statusi
85
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
sxdomebi
Tavdapirvelad saparlamento asamblea wlis ganmavlobaSi erTa-
derT erTTvian sxdomas marTavda. 1957 wels, man miiRo sxdomis sam
nawilad dayofis gadawyvetileba da 1994 wels maT daurTo `zafxu-
lis sxdoma~, romelTa erToblioba amJamad Seadgens rigiT sxdomas.
sxva sityvebiT, wliuri sxdoma86 dReisaTvis moicavs oTx nawilobiT
sxdomas, romelTagan TiToeuli saSualod erT kviras gastans da
imarTeba ianvris, aprilis, ivnisisa da seqtembris bolos. sxdomis
mTliani xangrZlivoba ar unda aRematebodes 31 dRes, Tuki sapar-
lamento asamblea da ministrTa komiteti erToblivad sxvagvarad
ar gadawyveten. nawilobiT sxdomebs Soris periodSi, mudmivmoqmed
komitets gaaCnia asambleis saxeliT moqmedebis uflebamosileba.
saparlamento asambleis rigiTi sxdomebi, saparlamento asambleisa
da ministrTa komitetis sxvagvari gadawyvetilebis ararsebobis Se-
mTxvevaSi, imarTeba evropis sabWos SenobaSi q. strasburgSi (wesdebis
33-e muxli). q. parizSi ganxorcielebuli teroristuli dartymebis
seriiT ganpirobebulma Jak Sirakis gadawyvetilebam, evrokavSiris
86
evropis sabWos konstituciuri statusi
uflebamosilebani
marTalia, saxelwodeba aRar mianiSnebs mis sakonsultacio bunebaze,
saparlamento asamblea Tavisi arsiT kvlavac rCeba sakonsultacio
organod. ministrTa komitetze zemoqmedeba yvelaze mZlavrad mas
SeuZlia rekomendaciebis an mosazrebebis meSveobiT, romelTa ga-
ziarebac ar aris savaldebulo komitetisTvis da isic, xSirad sia-
movnebiT ugulebelyofs maT. rogorc ukve vixileT, saparlamento
asambleis avtoritets amaRlebs misi sadiskusio forumis funqcia.
87
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
rezoluciebi
sakuTari politikuri midgomebisa Tu Sexedulebebis matareblad,
saparlamento asambleam SesaZloa aseve isargeblos rezolucie-
biT. 23-e muxlis ganmartebiT, rezolucia `asaxavs saparlamento
asambleis gadawyvetilebas sakiTxis arsebiT nawilze, romlis sis-
ruleSi moyvanis uflebamosileba mas gaaCnia, an gamoxatavs Sexe-
dulebas, romelzedac mxolod is aris pasuxismgebeli~. Tumca
rezoluciebi ministrTa komitetisgan aSkara reagirebas ar moi-
Txovs, es ukanaskneli asambleasTan urTierTqmedebisas, SesaZloa
daeyrdnos maT. praqtikaSi diletantebsa da medias zogjer uWirT
gansxvavebis danaxva ministrTa komitetisadmi gankuTvnil reko-
mendaciebs, rezoluciebsa (an maT proeqtebs) da evropis sabWos
maRal warmomadgenel pirTa gancxadebebs Soris.
87. 23-e
23 muxlis Zveli versia sqolios saxiT CarTulia wesdebis komentirebul te-
qstSi, Rules of Procedure of the Assembly and Statute of the Council of Europe, 2002.
88
evropis sabWos konstituciuri statusi
gankargulebebi
mudmivmoqmedi komitetis mier gankargulebebi gauqmebul iqna 2004
wlis martSi88. maTi gamocema ukavSirdeboda etiketis, translire-
bis, ganxorcielebisa da Sida procedurul sakiTxebs da ara maT
arsebiT mxares (reglamentis 23-e muxli). asamblea maT iyenebda
masze daqvemdebarebuli organoebisTvis (rogoricaa biuro an ko-
mitetebi), sakuTari samdivnosaTvis Tu evropis sabWos generalu-
ri mdivnisaTvis instruqciebis misacemad.
saarCevno funqciebi
saparlamento asamblea, iseve rogorc nebismieri erovnuli par-
lamenti, irCevs sakuTar prezidentsa da vice-prezidentebs, maT
garda ki organizaciis sxva oficialur pirebsac, rac ganamtkicebs
mis, rogorc evropis sabWos saparlamento organos rols.
89
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
89. im faqtis miuxedavad, rom zogierTi misi wevri iCens TiTqosda mcire interess
da mosamarTleTa arCevis mimdinareobisas SesamCnevia xolme maTi aryofnac.
90. asambleis rekomendacia 1429 (1999). ix. agreTve rezolucia 1200 (1999) adamianis
uflebaTa evropul sasamarTloSi mosamarTleTa arCevis wesis Sesaxeb, ministrTa
komitetis pasuxi rekomendaciaze 1429 (1999), asambleis dokumenti 8835 da adamianis
uflebaTa evropuli sasamarTlos 2000 wlis 6 martis mosazreba rekomendaciaze
1429 (1999). ix. aseve, moxseneba adamianis uflebaTa evropul sasamarTloSi mosa-
marTleTa arCevis Sesaxeb, lord kirkhilis mier samarTlebriv saqmeTa da adamianis
uflebaTa komitetSi warmodgenili, 1999 wlis 9 ivlisis dok. 8460, da saerTaSoriso
centr `interights~ - is moxseneba mosamarTleTa damoukideblobis Sesaxeb, Rules and
practices governing appointments to the European Court of Human Rights, 2003 wlis maisi.
90
evropis sabWos konstituciuri statusi
91
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
kenWisyris wesebi
wesdebis 29-e da 30-e muxlebi Seexeba kenWisyris wesebs. Cveulebriv,
saparlamento asambleis gadawyvetilebebi miiReba xmaTa ori mesamedi
an ubralo umravlesobiT. xmaTa ori mesamedi umravlesoba, romelmac
unda Seadginos wevrTa saerTo raodenobis sul mcire erTi mesamedi,
moTxovnas warmoadgens ministrTa komitetisadmi gankuTvnili reko-
mendaciebisa Tu mosazrebebis proeqtebis misaRebad, saswrafo proce-
duris asamoqmedeblad, samuSao ganrigSi cvlilebaTa Sesatanad, komi-
92
evropis sabWos konstituciuri statusi
93
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
94
evropis sabWos konstituciuri statusi
95
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
96
evropis sabWos konstituciuri statusi
97
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
uflebamosilebani
Tavdapirvelad, generaluri mdivani ministrTa komitetisa da asam-
bleis ubralo damxmare rgolad gvevlineboda, dRes ki mas organi-
zaciis saqmianobis koordinireba da misTvis saWiro mimarTulebis
micema moeTxoveba. mas gaaCnia farTo speqtris momcveli movale-
obebi, romelTagan umravlesi CamoTvlilia sabWos wesdebasa da
ministrTa komitetisa da saparlamento asambleis reglamentebSi.
finansuri kuTxiT, is SeimuSavebs sabWos biujets da finansuri ga-
nawesiT gaTvaliswinebuli pirobebis dacviT, mas dasamtkiceblad
gadascems ministrTa komitets. rac Seexeba administraciul mxares,
is uzrunvelyofs organizaciis efeqtian funqcionirebas da ekisre-
ba sruli pasuxismgebloba mis saqmianobaze. gansxvavebuli gadawyve-
tilebis ararsebobis SemTxvevaSi, is mrCevlis rangSi eswreba minis-
trTa komitetis, erToblivi komitetisa da saparlamento asambleis
yvela Sexvedras, masTan xdeba aseve sabWos farglebSi SeTanxmebuli
mravali xelSekrulebis saratifikacio sigelebis deponirebac.
misi saqmianobis sxva mxares warmoadgens asambleisadmi gankuTvnili
moxsenebebis momzadeba ministrTa komitetis saqmianobasTan daka-
vSirebiT, iseve rogorc wliuri samTavrobaTaSoriso samoqmedo
programis Sedgena, romelic asaxavs sabWos saqmianobis SesaZlo
98
evropis sabWos konstituciuri statusi
99
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
specializebuli uwyebebi
evropis sabWos mier specifikur sferoebSi warmarTul saqmia-
nobaTa xelSesawyobad, daarsebul iqna mTeli rigi specialize-
buli uwyebebi. zogierTi maTgani aerTianebs yvela wevr qveyanas
an mxardaWerilia maT mier, rogoricaa magaliTad adgilobrivi
da regionuli xelisuflebis organoTa kongresi, romelic sasi-
cocxlo rols TamaSobs adgilobrivi demokratiis ganviTarebis
saqmeSi, adamianis uflebaTa komisris biuro Tu rasizmisa da
Seuwynareblobis sawinaaRmdego evropuli komisia99. sxvebi, da-
fuZnebulni wilobriv SeTanxmebebze, exeba mxolod zogierT wevr
saxelmwifos.
100
evropis sabWos konstituciuri statusi
101
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
102
evropis sabWos konstituciuri statusi
100. TviT komisris Txovnis safuZvelze, romelic CarTul iqna 2004 wlis 26 ian-
vris `evropis sabWos adamianis uflebaTa komisris saqmianobaTa amsaxvel me-3
wliur moxsenebaSi~ da romelsac mxars uWers asamblea (rekomendacia 1640 (2004)),
me-14 oqmi iTvaliswinebs am SesaZleblobas.
103
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
104
evropis sabWos konstituciuri statusi
105
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
globaluri urTierTdamokidebulebisa da
solidarobis evropuli centri (CrdiloeTi -
samxreTis centri)
centri wilobrivi SeTanxmebis safuZvelze daarsebul iqna 1990
wels q. lisabonSi. mas amoZravebs ori mizani - evropelTa gaTviT-
106
evropis sabWos konstituciuri statusi
daskvna
amgvarad, evropis sabWos wesdeba106 warmoadgens samTavrobaTa-
Soriso, TanamSromlobaze dafuZnebuli organizaciis pirvelwya-
ros, romlis farglebSic saxelmwifoebi TavianT suverenulobas
inarCuneben. Tumca, wesdebisave cnebebze dayrdnobiT Tu vimsje-
lebT, evropis sabWo atipuri warmonaqmnia iqidan gamomdinare, rom
mas dabevebuli aqvs garkveuli avtonomia wevr qveynebTan mimar-
TebaSi. erTis mxriv, saparlamento asamblea Sedgeba ara mTavro-
bebis instruqciebiT SeboWili erovnuli delegaciebisgan, aramed
damoukideblad moqmed delegatTagan. meores mxriv, kenWisyris
wesebi asambleaSi, iseve rogorc ministrTa komitetSi, sul ufro
xSirad eyrdnoba umravlesobis wess, Tumca, umniSvnelovanesi ga-
dawyvetilebebi kvlavac erTxmad miiReba. da bolos, adamianis
uflebaTa evropulma konvenciam daaarsa bolo instanciis zeero-
vnuli sasamarTlo, romlis ganCinebaTa aRsruleba savaldebuloa
wevri qveynebisaTvis.
aRniSnuli elementebi ibadeboda instituciur cvlilebaTa Tan-
mimdevrul procesSi, Tumca srulfasovnad ver asaxavs arsebul
mdgomareobas. magaliTad, ministrTa komitets marTalia SenarCu-
nebuli aqvs gadawyvetilebis SemuSavebis procesis warmmarTveli
funqcia, is ver ugulebelyofs saparlamento asambleis Sexedu-
lebebs da unda gaaCndes maTze pasuxebi. asambleas, Tavis mxriv,
gansazRvruli aqvs rogorc sakuTari samoqmedo, ise wevri qveyne-
bis sazedamxedvelo saSualebebi, riTac Sesabamisad ganamtkicebs
sakuTar efeqtianobas. Tavdapirvelad daubalansebeli, or uwye-
bas Soris urTierTobebi amJamad ramdenadme gaTanasworebulia da
eWvgareSea, ufro metad daixveweba momavalSi.
107
nawili meore
wevri qveynebis
sakanonmdeblo sistemaTa
harmonizeba
evropis sabWo mudam iyo standartebis damdgeni dokumentebis
pirvelwyaro. am faqts adasturebs misi egidiT miRebuli mravali
konvencia. erTobliobaSi isini qmnian evropul saerTo samarTals
(jus communis) da erovnul sakanonmdeblo sistemaTa harmonizebis
gziT, xels uwyoben demokratiuli standartebis gavrcelebas mTe-
li kontinentis masStabiT.
Tumca, zogierTi am konvenciis efeqtianoba xandaxan eWvqveSac da-
mdgara. aki TviT evropis sabWoSic xSirad aRniSnaven xolme, rom
cud konvencias zogjer kargi rekomendacia sjobs. es Sexeduleba,
ra Tqma unda, gazviadebulia, magram WeSmaritia is, rom ministr-
Ta komitetis rekomendaciebi zogjer konvenciebis msgavs qmedu-
narianobas avlens, miuxedavad imisa, rom maT iuridiuli Zala ar
gaaCniaT.
evropis sabWos mier wevri qveynebis sakanonmdeblo sistemaTa har-
monizebaSi warmoebuli saqmianoba emTxveva mis sawesdebo valdebu-
lebas, xeli Seuwyos TanamSromlobas evropul mTavrobebs Soris.
is xels uwyobs aseve im ideis gavrcelebas, romlis Tanaxmad, yvela
wevri qveyana aris saerTo, evropuli civilizaciis nawili.
111
Tavi 1
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi:
evropuli konvenciebi
standartebis dadgenis sferoSi evropis sabWos saqmianoba mraval-
mxrivia, Tumca ara imdenad cnobili, rogorc is amas imsaxurebs.
realurad arsebobs aranakleb 196 samarTlebrivi instrumenti,
Sesuli xelSekrulebaTa evropul seriasa (ETS) da evropis sa-
bWos xelSekrulebaTa seriaSi (CETS)107, romlebic erTobliobaSi
Seadgenen evropis sabWos xelSekrulebebs108. ricxvi STambeWdavia,
miuxedavad imisa, rom is moicavs aseve oqmebsac, romelTac mi-
niWebuli aqvT damoukidebeli numeracia, sinamdvileSi ki TavianT
Sesabamis konvenciaTa nawils warmoadgenen109.
xelSekrulebis gaformeba evropis sabWos mier nacadi erT-erTi
saSualebaa wesdebaSi moxseniebuli miznis miRwevis gzaze, rac gu-
lisxmobs mis wevr qveynebs Soris ufro meti erTobis miRwevas,
gamiznuls maT saerTo memkvidreobaSi arsebuli principebisa da
idealebis xorcSesxmisa da dacvisaTvis, iseve rogorc maTi eko-
nomikuri da socialuri winsvlis gaadvilebisaTvis. wesdebis 1-li
muxlis Tanaxmad, organizacia aRniSnul mizans axorcielebs saku-
Tari sawesdebo organoebis meSveobiT, inter alia `SeTanxmebebis gziT
... ekonomikur, socialur, kulturul, samecniero, samarTlebriv
da administraciul sakiTxebSi da adamianis uflebaTa da ZiriTad
113
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
xelSekrulebebi - normebi110
evropis sabWos SeTanxmebebsa da konvenciebs, zogadi gagebiT,
awesrigebs 1969 wlis 23 maisis venis konvencia saxelSekrule-
bo samarTlis Sesaxeb. marTalia, is yvela wevri saxelmwifosTvis
savaldebulo ar aris, magram mis debulebaTa udidesi nawili
axdens arsebuli CveulebiTi samarTlis ubralod kodificirebas
da gamoiyeneba rogorc aseTi. imavdroulad, evropis sabWosTvis
upiratesi Zalis mqonea zogierTi misTvis specifikuri norma. maT
moicavs evropis sabWos wesdeba (gansakuTrebiT misi me-5 Tavi,
romelic Seexeba ministrTa komitetis Semadgenlobas, ufleba-
mosilebasa da kenWisyris wesebs), 1951 welsa111 da 1993 wels112
miRebuli sawesdebo rezoluciebi da proceduruli normebi,
110. am sakiTxze ix. Polakiewicz, J., Treaty Making in the Council of Europe, Council of
Europe Publishing, Strasbourg, 1999.
111. rezolucia, miRebuli 1951 wlis maisSi ministrTa komitetis me-8 sxdomaze.
112. sawesdebo rezolucia (93) 27, ministrTa komitetis gadawyvetilebebisTvis
saWiro umravlesobis wesebis Sesaxeb, miRebuli 1993 wlis 14 maiss ministrTa ko-
mitetis 92-e sxdomaze.
114
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
115
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
116
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
117
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
118
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
119
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
120
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
gancxadebebi da daTqmebi
venis konvenciisa da saerTaSoriso sajaro samarTlis Tanaxmad,
saxelmwifoebs, xelSekrulebis xelmowerisas an misi saratifikacio,
mowonebisa Tu miRebis sigelebis deponirebisas, SeuZliaT gaakeTon
gancxadebebi an SeimuSavon daTqmebi. gancxadebebiT isini sargeblo-
ben imisaTvis, raTa naTeli mohfinon mTeli xelSekrulebisa Tu misi
calkeuli debulebis samoqmedo farglebisa Tu mniSvnelobis Tavi-
sebur gagebas, an miuTiTon mizezebi, ris gamoc Tanxmdebian xel-
Sekrulebis savaldebuloobas. gancxadeba `ganmartebiTia~, Tuki is
miuTiTebs saxelmwifos mxridan xelSekrulebis Tavisebur gagebaze,
xolo `teritoriuli~, rodesac is gansazRvravs teritoriasa Tu
teritoriebs, sadac gavrcelebas hpovebs xelSekrulebis debule-
bebi am saxelmwifosTan mimarTebaSi. xelSekrulebis calkeul de-
bulebaTa samarTlebrivi Sedegebis Secvlisa Tu maTgan lavirebis
mizniT, saxelmwifoebi SeimuSaveben aseve daTqmebs125.
125. ix. venis konvenciis me-2 muxlSi mocemuli gansazRvreba. daTqma aris `saxelmwi-
fos mier xelSekrulebis xelmoweris, ratifikaciis, miRebis, mowonebis an masTan
mierTebis dros gakeTebuli calmxrivi dadgenileba, Camoyalibebuli da dasaTau-
rebuli nebismieri formiT, romliTac is acxadebs Tavis gadawyvetilebas, gamo-
ricxos an Secvalos am xelSekrulebis zogierTi debulebis samarTlebrivi Sedegi
TavisTan mimarTebaSi~.
121
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
122
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
ganmarteba
praqtikaSi, xelSekrulebis ganmartebis ufleba aqvT mxolod im
saxelmwifoebs, romlebic aRiareben mis savaldebuloobas. minis-
trTa komitetis mier 60-ian wlebSi SemoRebuli praqtikis Tanax-
mad, evropis sabWos yvela konvencias (garda ramdenime mcire mo-
culobis oqmisa) Tan axlavs ganmartebiTi moxseneba, momzadebuli
xelSekrulebaze momuSave saeqsperto komitetis mier, rogorc wesi
ZiriTadi teqstis Tanadroulad, romlis gamoqveynebis Tanxmobas
iZleva ministrTa komiteti. masSi gadmocemulia dokumentis te-
qstis SemuSavebis procesSi dafiqsirebuli ZiriTadi stadiebi da
Tanmimdevrulad, muxlebis mixedviT aris ganmartebuli misi arsi
da mniSvneloba. eqspertTa komitetis mier damtkicebuli, is TviT
xelSekrulebis proeqtTan erTad gadaecema ministrTa komitets.
2001 wlis 1 ianvramde, xelSekrulebis teqstis miRebisas, ministr-
Ta komiteti wyvetda sakiTxs, unda gamxdariyo Tu ara ganmartebi-
Ti moxseneba sajaro. 2001 wlidan ki, xelSekrulebebTan da maTTan
dakavSirebul rekomendaciebTan erTad, qveyndeba yvela am tipis
moxsenebac127. isini SesaZloa aioleben ganmartebas, magram ar unda
miviCnioT mis avTentur instrumentebad128. yvelaze meti, isini Se-
saZloa vaRiaroT ganmartebis damatebiT saSualebebad129.
evropis sabWos xelSekrulebaTa erTgvarovani ganmartebis uzrun-
velsayofad, saparlamento asamblea boloxans gamoqveynebul re-
komendaciaSi 1458 (2000), gamovida `zogadi samarTlebrivi uwyebis~
Seqmnis iniciativiT, romelic gamoTqvamda savaldebulo xasiaTis
mqone mosazrebebs im konvenciaTa ganmartebasTan da gamoyenebas-
Tan dakavSirebiT, romlebic ar floben araviTar sazedamxedvelo
Tu monitoringis meqanizms. man aRniSna, rom organizaciis gafar-
ToebasTan erTad, gaizarda konvenciebSi monawile mxare saxel-
mwifoTa raodenoba, rac zrdis urTierTgamomricxavi ganmartebe-
bis risks da safrTxes uqmnis adamianis uflebaTa damcavi evropu-
li sistemis mTlianobas.
adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo, SesaZlebeli iyo, gamxda-
riyo amgvari savaldebulo xasiaTis mosazrebaTa gamcemi organo da
123
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
124
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
gadaxedvis procedura
xelSekrulebaSi Sesworebis Setanisa Tu misi gadaxedvisaTvis, Teo-
riulad, moTxovnas warmoadgens yvela monawile mxaris Tanxmoba,
miuxedavad praqtikuli xasiaTis problemebisa, gansakuTrebiT va-
debTan dakavSirebiT, rac am moTxovnam SesaZloa warmoSvas. amri-
gad, adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-11 oqmi, sakon-
trolo meqanizmis saxecvlilebis Sesaxeb, xelmosawerad gaixsna
1994 wlis 11 maiss, Tumca misi saboloo ratifikacia 1997 wlis
oqtombramde ar ganxorcielebula.
gadaxedva SesaZloa gulisxmobdes teqstSi axali debulebebis Car-
Tvas an ukve arsebul debulebebSi SesworebaTa Setanas. pirvel Se-
mTxvevaSi evropis sabWo, Cveulebriv, saubrobs damatebiT oqmebze,
meore ki gulisxmobs Semsworebel oqmebs. magaliTad, adamianis ufle-
baTa evropuli konvenciis me-6 da me-13 oqmebi, romlebic sikvdiliT
dasjasTan dakavSirebul axal debulebebs adgens, miCneulia rogorc
damatebiTi oqmebi, maSin roca me-11 da me-14 oqmebi saxes ucvlis
konvenciis Sinaarss da Semsworebel oqmebad moiazreba. Semsworebeli
oqmebi erTxmad miiReba, xolo damatebiTi oqmebi, ZalaSi Sesasvlelad
saWiroebs saratifikacio sigelebis mxolod garkveul raodenobas.
xelSekrulebaTa gadaxedvis gasaadvileblad mravali sxva teqnikuri
xerxic gamoiyeneba. zogierT xelSekrulebas, magaliTad, Tan erTvis
teqnikuri danarTebi, romelTa wyalobiTac, sxva konvenciebTan Se-
darebiT martivdeba Sesworebis procedura, sxvebi ki moicavs de-
bulebebs, gamiznuls maTive gadaxedvis gaadvilebisaTvis, magram es
arc Tu ise gavrcelebuli formaa. da bolos, teqnikur debulebeb-
Tan mimarTebaSi, zogjer gvxvdeba nagulisxmebi miRebis praqtikac-
am SemTxvevaSi, cvlilebebi damtkicebulad miiCneva, Tuki daTqmul
droSi arc erTi xelSemkvreli mxare ar gamoTqvams sawinaaRmdego
mosazrebas. Tumca, am proceduras mimarTaven mxolod SezRuduli
raodenobis SemTxvevebSi, mniSvnelovan cvlilebebze ki aucileblo-
bas warmoadgens mxareebis mxridan aSkarad gamoxatuli ratifikacia.
denonsacia
konvenciebi Tavad moicaven maTi denonsaciis ganmsazRvrel wesebs.
magaliTad, adamianis uflebaTa evropuli konvenciis 58-e muxlis
Tanaxmad, saxelmwifoebs ar SeuZliaT misi denonsacia xelSekrule-
bis maTTan mimarTebaSi ZalaSi Sesvlidan xuTi wlis ganmavlobaSi da
amis Sesaxeb, eqvsi TviT adre unda ecnobos generalur mdivans.
125
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
xelSekrulebaTa maxasiaTeblebi
mravalmxrivi xelSekrulebebi
evropis sabWos xelSekrulebebi, rogorc wesi, mravalmxrivia, rac
imas niSnavs, rom isini orze met saxelmwifos Soris urTierTobebs
aregulireben. mxolod ori xelSekrulebaa ormxrivi maTive for-
mulirebis mixedviT: 1949 wlis 2 seqtembris specialuri SeTanxmeba
evropis sabWos ganlagebis adgilTan dakavSirebiT (ETS No.3), rome-
lic warmoadgens evropis sabWosa da safrangeTs, rogorc mis maspin-
Zel qveyanas Soris gaformebul xelSekrulebas; da evropis sabWos
privilegiebsa da imunitetebze generaluri SeTanxmebis damatebiTi
SeTanxmeba (ETS No.4), daTariRebuli 1950 wlis 18 martiT.
133. Imbert, P.H., komentarebi 65-e muxlis Sesaxeb, wignSi Petiti, L.E., Decaux, E. and
Imbert, P.H. (ed.), La Convention europenne des Droits de lHomme: commentaire article
par article, me-3 gamocema, Paris, Econonomica, 1999, gv. 949.
126
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
127
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
135. amas mohyva aseve bahamis k-bis Tanamegobrobis mierTeba. rogorc e. kornu
aRniSnavs: `rodesac saxelmwifo gamoTqvams survils, masTan gaaformos ormxrivi
xelSekruleba msjavrdebul pirTa gadacemis Sesaxeb, aSS, rogorc bolos aRmo-
Cndeba xolme, amis nacvlad mas evropis sabWos konvenciasTan mierTebisken ubiZ-
gebs~. Leffectivit de la technique conventionnelle dans la pratique du Conseil de lEurope,
Doctorate thesis, Strasbourg, Robert Schuman University, 2004, gv. 6.
136. mxolod wevr qveynebs ministrTa komitetSi SeuZliaT miiRon gadawyvetileba
konvenciebTan arawevri saxelmwifoebis mierTebis Sesaxeb. arawevri qveynebi Camo-
Sorebulni arian gadawyvetilebis miRebis process. wevri qveynis statusi upirate-
sia monawile qveynis statusTan SedarebiT. ix. aseve evropis gareuli samyarosa da
bunebis binadarTa SenarCunebis Sesaxeb konvenciis mier (ETS. No. 104) Semotanili
siaxleebi, romelTac aRwers p.h.imberti. unda aRiniSnos, rom es siaxleebi SesaZ-
lebeli gaxda imis gamo, rom `daskvniTi sanimuSo debulebebi~ ara savaldebulo,
aramed mxolod da mxolod saxelmZRvanelo xasiaTisaa.
128
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
129
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
xelSekrulebaTa klasifikacia
saxelmwifoTaSoriso xelSekrulebebis klasifikaciis mcdeloba-
Tagan umravless, dRemde araviTari samarTlebrivi Rirebuleba
ar hqonia da upiratesad Teoriuli, vidre praqtikuli sargeblis
momtania. nebismier SemTxvevaSi, saerTaSoriso sajaro samarTalSi
Cveulebriv gamoyenebuli klasifikaciis sistemebi, realurad ver
miesadageba evropis sabWos SeTanxmebebsa da konvenciebs.
141. ix. De Vel, G., LUnion europenne et les activits du Conseil de lEurope, in Dormoy,
D., LUnion europenne et les organisations internationales, Brussels, Bruylant, 1997, gv.
105-122.
142. cneba `xelSekruleba~ uciloblad gaero-sgan momdinareobs. ix. venis konven-
ciis me-2 muxlis 1-li punqtis a. qvepunqtSi mocemuli gansazRvreba: `xelSekru-
leba gulisxmobs saerTaSoriso SeTanxmebas, miRweuls saxelmwifoTa Soris, gad-
mocemuls werilobiTi formiT, romelic regulirdeba saerTaSoriso samarTlis
normebiT. man SesaZloa miiRos erTi, ori an ramdenime urTierTkavSirSi myofi
dokumentis saxe, misTvis gansazRvruli daniSnulebis Sesabamisad~.
130
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
konvenciebi
konvenciebi yvelaze did jgufs Seadgens. adreul periodSi arse-
bobda gansxvaveba SeTanxmebasa da konvencias Soris, Tumca amJa-
mad, SeTanxmeba evropis sabWos farglebSi aRar formdeba. yovel
SemTxvevaSi, aRar arsebobs TviT gansxvaveba, romelic mxolod
morigebis formebSi mdgomareobda: rogorc wesi, saxelmwifoebis
konvenciebTan mierTeba xdeboda saratifikacio, mierTebisa Tu
mowonebis sigelebis deponirebis gziT, maSin roca SeTanxmebe-
bis gasaformeblad, xelmowerac sakmarisi procedura gaxldaT.143
amasTan, dResac arsebobs ramdenime konvencia, romelTa xelmowe-
rac SemdgomSi ar saWiroebs ratifikaciis, miRebisa Tu mowonebis
savaldebulo proceduris gavlas.144
zogierTma komentatorma scada gansxvavebis danaxva `Cveulebriv~
da `evropul~ konvenciasa da SeTanxmebas Soris, iqidan gamomdina-
re, rom am ukanasknels miiCnevda evropis sabWos gare qveynebisTvis
daxuruli tipis xelSekrulebad.145 aRniSnuli xedvac moklebulia
damajereblobas imis gamo, rom e.w. `evropul~ konvenciaTa udi-
desi umravlesoba evropis sabWos vrceli siidan xelmisawvdomia
sabWos arawevri qveynebisTvisac.146
SeTanxmebebi, frangul enaze umeteswilad cnobili, rogorc arran-
gements, Cveulebriv Seexeba zogierTi sxva dokumentis ganxor-
cielebas.147
143. ministrTa komitetis mier 1962 wels mowonebulma `daskvniTma sanimuSo debu-
lebebma~ daadastura aRniSnuli. misi pirveli nawili moicavs `ratifikaciasTan da
miRebasTan dakavSirebuli daTqmebis gareSe xelmoweriT dadebuli SeTanxmebebis~
daskvniT debulebebs, meore ki `ratifikacias an miRebas daqvemdebarebul konven-
ciaTa~ debulebebs. ministrTa komitetis mier 1980 wels miRebuli erTiani nimuSi,
romelic vargisia rogorc SeTanxmebebis, ise konvenciebis SemTxvevaSi, aseve uSvebs
orive SesaZleblobas (Tanxmoba ratifikaciiT an mis gareSe). ix. danarTi VI.
144. magaliTad ix. evropuli konvencia moqalaqeobis Sesaxeb (ETS.No.166) an sisxlis
samarTlis konvencia korufciis Sesaxeb (ETS.No.173).
145. marTlac, xelSekrulebaTa dasaxelebaSi, sityvas `konvencia~ win yovelTvis ar
uZRvis ganmarteba `evropuli~. mag: konvencia evropis gareuli samyarosa da bunebis
binadarTa SenarCunebis Sesaxeb.
146. Imbert, P.H., La Convention relative la conservation de la vie sauvage et du milieu
naturel de lEurope, exception ou tape?, Annuaire Franais de Droit International, 1979,
gv. 743.
147. ix. 1958 wlis 15 dekembris evropuli SeTanxmeba satelevizio filmebis pro-
gramebis gacvlis Sesaxeb, 1960 wlis 22 ivnisis evropuli SeTanxmeba satelevi-
zio gadacemaTa dacvis Sesaxeb, 1962 wlis 17 dekembris SeTanxmeba saerTaSoriso
savaWro arbitraJis Sesaxeb evropuli konvenciis gamoyenebasTan dakavSirebiT da
1988 wlis 26 maisis SeTanxmeba 1980 wlis 17 oqtombris SeTanxmebis gamoyenebis
Sesaxeb, romelic Seexeba droebiTi sacxovreblis mqone pirTa samedicino uzrun-
velyofas (ZalaSi ar aris Sesuli).
131
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
qartiebi
termini `qartia~ araviTar specifikur samarTlebriv Tavisebure-
bas ar gulisxmobs da rogorc wesi, simboluri datvirTviT gamoi-
yeneba. amasTan, aRsaniSnavia, rom evropis sabWos qartiebis umTa-
vresi maxasiaTebelia xelSemkvrel mxareTa mimarT valdebulebebis
arCevasTan dakavSirebuli Tavisufleba. Tumca, es mxolod qartie-
bisTvis saxasiaTo ar aris.148 dRemde sabWos farglebSi miRebulia
mxolod 4 qartia: evropis socialuri qartia (ETS No.35); adgilo-
brivi TviTmmarTvelobis evropuli qartia (ETS No.122); evropuli
qartia regionuli da umciresobaTa enebis Sesaxeb (ETS No.148) da
Sesworebuli evropis socialuri qartia (ETS No.163).
148. ix. qvemoT. Tumca, sxva xelSekrulebebi, mag: socialuri usafrTxoebis evro-
puli kodeqsi, aseve iZleva analogiur Tavisuflebas.
132
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
133
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
134
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
152. Sesworebuli socialuri qartia erT dokumentSi uyris Tavs qartiis Tavda-
pirveli versiiT nagulveb yvela uflebasa da 1988 wlis oqms, romelic axdens
arsebuli uflebebis Sesworebas da awesebs axal uflebebs.
135
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
136
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
137
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
138
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
139
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
140
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
141
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
142
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
143
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
144
Tavi 2
kanonmdeblobaTa harmonizeba - sxva midgomebi
konvenciebi udavod met yuradRebas miipyrobs mediis mxridan da
ufro sainteresoa eqspertTaTvis, vidre rekomendaciebi, Tumca,
ministrTa komitetis rekomendaciebi da wevr qveynebs Soris in-
formaciis urTierTgacvla aseve xels uwyobs maT kanonmdeblobeb-
Si garkveuli erTianobis Setanas da biZgs aZlevs sabWosaTvis ase
sasurveli erTiani samarTlebrivi sivrcis Seqmnas.
160. De Vel, G. da Markert, T., Importance and weakness of the Council of Europe Conven-
tions and of the Recommendations addressed by the Committee of Ministers to Member
States in Law in Greater Europe: Studies in honour of Heinrich Klebes, The Hague, Kluwer
Law International, 2000, gv. 345.
145
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
146
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
147
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
162. Tumca, mogvianebiT, aRniSnuli gadawyvetileba dablokil iqna imis gamo, rom
sakonstitucio sasamarTlos ar gaaCnda sakmarisi uflebamosileba, gadaewyvita,
iyo Tu ara xelSekrulebebi SesabamisobaSi konstituciasTan.
163. ix. zemoT, gv. 69.
148
evropis sabWo rogorc kanonSemoqmedi: evropuli konvenciebi
164. ix. ministrTa komitetis mier SemuSavebuli wesebi adamianis uflebaTa evro-
puli konvenciis 46-e muxlis me-2 punqtis ganxorcielebasTan dakavSirebiT, mowon-
ebuli komitetis mier 2001 wlis 10 ianvars.
165. magaliTad, kanonmdeblobaSi cvlilebebis Setanis an mtkicebulebis war-
modgenis gziT, imis Sesaxeb, rom sadavo norma aRar aris gamoyenebaSi.
166. Revue Universelle des Droits de lHomme, 2003, tomi 15, No. 3-6, gv. 211.
149
nawili mesame
evropis sabWos
samarTali
evropul sivrceSi
aRniSnuli nawili daeTmoba evropis sabWos samarTlis gavrce-
lebasa da ganviTarebasTan dakavSirebul sxvadasxva aspeqts. faq-
tiurad, es ori paralelurad mimdinare procesia: evropis sabWos
samarTali vrceldeba maSin, rodesac organizacia sakuTar saq-
mianobas mTeli kontinentis mocvisaken mimarTavs, xolo misi gan-
viTareba emTxveva konvenciebis Sesaxeb molaparakebebsa da axali
rekomendaciebis miRebas mTavrobebisadmi. evropis sabWos swrafma
zrdam, berlinis kedlis aRebis Semdgom periodSi, marTlac bevri
ram Secvala am ori procesis daCqarebisaken.
Cven aseve mimovixilavT evropis sabWos samarTals saerTo-evro-
puli masStabiT da gansakuTrebiT, mis kavSirebs sxva evropul
organizaciebTan. dRes es sakiTxi udidesi mniSvnelobisaa imis
gamo, rom es organizaciebi xSirad erTi da igive wevri qveynebis
gaerTianebas gulisxmobs da rom isini sul ufro metad xasiaTde-
bian msgavsi funqciebiT. rogor unda moxerxdes samarTlebrivi
standartebis koliziis Tavidan acileba? rogor moxdeba sxva-
dasxva organizaciaTa saqmianobis koordinacia?. ukanaskneli Se-
kiTxva, ra Tqma unda, Seexeba evropis sabWos rols axal evropa-
Si, razedac uciloblad gaimarTeba msjelobebi evropis sabWos
mesame samitze.
153
Tavi 1
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
evropis sabWos samarTali gavrcelebas hpovebs organizaciaSi axali
wevri qveynebis miRebisas da misi geografiuli sazRvrebis gafarToebi-
sas, rasac axali wevris miReba ganapirobebs. axali wevri qveynis mier
sabWos wesdebis xelmowera, imTaviTve warmoSobs garkveul Sedegebs,
xolo valdebulebaTa aReba misi mxridan damatebiT efeqts badebs
moklevadian perspeqtivaSi. organizaciis samarTali vrceldeba aseve
mis konvenciebTan mierTebisa da maTi Sida samarTalSi CarTvis Sedegad.
gadaWarbebulia Tu ara imis mtkiceba, rom evropis sabWos samarTali
biZgs aZlevs regionuli saerTaSoriso samarTlis Camoyalibebas?
155
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
156
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
169. varSavis paqtis mier sabWoTa blokis im qveynebSi intervencia, sadac ki socia-
lizmis arsebobas safrTxe emuqreboda, mag. CexoslovakiaSi 1968 wels, marTlde-
boda swored regionuli saerTaSoriso samarTlis primatiT saerTaSoriso sajaro
samarTalze. regionuli samarTlis upiratesi Zalis Sesaxeb ix. Tunkin, G., Theory of
International Law, Moscow State Institute of International Relations, 1970; ix. aseve koleq-
tiuri naSromi xuT tomad, momzadebuli yofil germaniis demokratiul respubli-
kaSi: Vlkerrecht, Berlin (East), Staatsverlag der DDR, 1973.
170. monako gawevrianda 2004 wels da gaxda organizaciis 46-e wevri saxelmwifo.
157
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
171. ix. zemoT, gv. 44 da Semdeg, wesdebis me-3 da me-4 muxlebis komentarebi.
158
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
172. am sakiTxebTan dakavSirebiT, sxvebs Soris, ix. Klebes, H., Le Conseil de lEurope,
survivra-t-il son largissement? in J.-F. Flauss and P. Wachsmann (eds), Le droit des or-
ganisations internationales: recueil dtudes la mmoire de Jacques Schwob, Brussels,
Bruylant, 1997.
159
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
160
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
meqanizmebi
1993 wlamde, saparlamento asambleas ar gaaCnda aranairi saSuale-
ba, raTa Seemowmebina, Tu ramdenad srulyofilad sruldeboda misi
moTxovnebi. zogierTi wevri qveyana nel tempebSi asrulebda nakisr
161
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
162
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
163
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
procedura
gankargulebaSi No. 508 (1995) detalurad aRwerili procedura
1997 wels Seicvala axali sistemiT, romelic unda waremarTa we-
vri qveynebis mier nakisr valdebulebaTa aRsrulebis komitets
(monitoringis komiteti) - specialurad am mizniT Seqmnil sapar-
lamento asambleis komitets, romlis samuSao meTodika da Semad-
genloba gansazRvrulia rezoluciaSi 1115 (1997)181. weliwadSi
erTxel, is asambleas moaxsenebs monitoringis proceduris zo-
gadi msvlelobis Sesaxeb, xolo sul mcire or weliwadSi erTxel,
warudgens moxsenebas TiToeul qveyanaSi Catarebuli monitorin-
gis Sesaxeb (1115-e rezoluciis me-13 punqti)182. monitoringTan
dakavSirebuli saparlamento asambleis debatebi sajaroa, xolo
komitetis procedura konfidencialuri. asambleam SesaZloa mii-
Ros rezolucia, romelSic dasaxuli iqneba Seqmnili situaciidan
gamosvlis gzebi da rekomendacia ministrTa komitetisadmi. qvey-
nis monitoringi grZeldeba manam, sanam asamblea, ganixilavs ra we-
vri qveynis miRwevebs plenarul sxdomaze, ar miiRebs rezolucias
saTanado daskvniT, rom aRniSnuli saxelmwifos mier Sesrulebul
iqna yvela nakisri valdebuleba.
181. ix. agreTve rezolucia 1356 (2003), romelic monitoringis komitetSi adgi-
lebis raodenobas uTanabrebs asambleis sxva komitetebisas - amJamad 82-is ode-
nobiT. is aseve SeniSnavs, rom monitoringis komitetis wevrebs, gansxvavebiT sxva
komitetebisgan, politikuri jgufebis mier miwodebuli siidan niSnavs asambleis
biuro (asambleis reglamentis 42-e muxli), ris Semdegac dasamtkiceblad gadaecema
asambleas.
182. 1998 wlidan moyolebuli, saparlamento asambleas monitoringis proceduris
Sesaxeb warmodgenili aqvs 5 wliuri moxseneba. 1997 wlidan man SeimuSava mravali
moxseneba calkeuli qveynebis Sesaxeb.
164
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
sanqciebi
1115-e rezoluciis me-12 muxlis safuZvelze, saparlamento asam-
bleas eniWeba uflebamosileba, gansajos nakisr valdebulebaTa
mudmivi Seusruleblobis faqti da monitoringis procesTan Tana-
mSromlobaSi arsebuli Cavardnebi. mas SeuZlia, uari ganacxados
erovnuli saparlamento delegaciis mandatebis damtkicebaze an
gaauqmos ukve ratificirebuli mandatebi (rogorc moiqca ruse-
Tis federaciasTan mimarTebaSi 2000 wels, rac gamowveuli iyo
konfliqturi situaciiT CeCneTSi)183. Tuki saxelmwifo kvlavac
ver Seasrulebs aRebul valdebulebebs, asambleas SeuZlia, reko-
mendaciiT mimarTos ministrTa komitets da sTxovos mas, imoqme-
dos wesdebis me-8 da me-9 muxlebis Sesabamisad.
183. ix. agreTve asambleis reglamentis me-8 muxlis 1-li da me-2 punqtebi.
184. gamonakliss warmoadgens ministrTa komitetis rezolucia (93) 37, rumineTis
evropis sabWoSi gasawevrianeblad mowvevis Sesaxeb. is Semdegnairad ikiTxeba: `ru-
mineTis mTavrobis mier nakisri valdebulebebisa da mis mier maT Sesrulebaze
gamoTqmuli rwmunebis fonze, rac gamoxatulia evropis sabWosTan, maT Soris sapa-
rlamento asambleasTan warmoebul kavSirebSi evropis sabWoSi gawevrianebasTan
dakavSirebiT...~.
165
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
Tematuri monitoringi
ministrTa komitetis mier 1994 wels SemoRebuli Tematuri
monitoringi gulisxmobs proceduras, damyarebuls konstruq-
ciul da konfidencialur dialogsa da intensiur TanamSrom-
lobaze komitetsa da wevr qveynebs Soris. Tuki saparlamen-
to asambleis mier warmoebuli monitoringiT aqcenti keTdeba
konkretul wevr qveynebze, ministrTa komiteti axdens konkre-
tuli principebis SerCevas da akontrolebs yoveli wevri qve-
ynis mier maTi xorcSesxmis gzebs (rac sruliad ar aferxebs
mas, gamoiCinos ufro meti daintereseba zogierTi wevri qve-
ynis mimarT).
ministrTa komitetis Tematuri monitoringi efuZneba detalurad
gaweril proceduras, romelic mocemulia samdivnos memorandumSi
Monitor/Inf(2004)3186. sabWos sxva samonitoringo procedurebTan Se-
166
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
sxva meqanizmebi
evropis sabWos wevri qveynebis mier aRebul valdebulebebTan maTi
Sesabamisobis Sesaxeb 1994 wlis deklaraciis pirveli punqti, aseve
adgens, rom ministrTa komitets SeuZlia Seafasos demokratiis,
adamianis uflebebisa da kanonis uzenaesobis sferoebSi arsebu-
167
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
168
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
169
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
170
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
171
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
172
Tavi 2
evropis sabWo da sxva
saerTaSoriso organizaciebi
evropis sabWo daarsebis dRidanve aRmoCnda Cabmuli sxva evropul
organizaciebTan konkurenciaSi, romelTagan zogierTs, dResac sagu-
lisxmod ukeTesi resursebi gaaCnia. sakuTari wesdebis ZaliT da da-
savleT evropuli kavSiris (WEU) daarsebis gamo samxedro seqtors Ca-
mocilebul evropis sabWos, miuxedavad imisa, rom misi wesdeba iZleo-
da amis saSualebas, Tavisi saqmianobis sferod ekonomika ar SeurCevia.
faqtiurad, ekonomikuri TanamSromlobis evropuli organizaciis
(OEEC) daarsebam (romelic mogvianebiT gaxda ekonomikuri TanamS-
romlobisa da ganviTarebis organizacia - OECD), romlis pirvandeli
daniSnuleba iyo II msoflio omis Semdgom periodSi amerikuli daxma-
rebis ganawileba evropis masStabiT, rasac mohyva evropis qvanaxSirisa
da foladis Tanamegobrobisa da evropis ekonomikuri Tanamegobrobis
Seqmna, swrafad SezRuda misi samoqmedo asparezi am sferoSi. mis mier
rCeul seqtorSic ki, igulisxmeba erovnuli samarTlebrivi sisteme-
bis harmonizacia, evrokavSiris mandatis gafarToebam da misma dain-
teresebam samoqalaqo, marTlmsajulebisa da sisxlis samarTlebriv
saqmeebSi TanamSromlobiT, Seamcira sabWos saqmianobis gavlena im wevr
qveynebze, romlebic imavdroulad evrokavSirs warmoadgenen. da bo-
los, Tavisi moRvaweobis farglebs afarToebs aseve euTo-c, romelic
TandaTanobiT iWreba evropis sabWos samoqmedo sivrceSi.
dRes, evropis sabWos ekisreba pasuxismgebloba im sakiTxebis win
wamowevaze, romlebSic misi upiratesoba aSkarad gamokveTilia da ama-
ve dros, gaxsnilobis SenarCunebaze sxva organizaciebTan TanamSrom-
lobisaTvis. realurad, sxvadasxva evropuli organizacia, romelTa
movaleobebi da geografiuli masStabebi urTierTgansxvavebulia, zog-
jer ki nawilobriv emTxveva erTmaneTs, romelTagan zogierTi wevrTa
mcire raodenobas aerTianebs, zogierTi ki imavdroulad sxva ufro
did organizaciaSia Sesuli, ayalibebs qsels, romlis farglebSic
icvleba informacia da matulobs erTmaneTze gavlenebi, rac iZleva
saSualebas, yvela maTganma SeiZinos urTierTSemavsebeli xasiaTi.
173
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
174
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
175
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
176
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
177
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
178
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
179
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
205. am uwyebaTa saqmianobis sferoSi fexi moikida praqtikam, rac gulisxmobs evro-
kavSiris mier evropis sabWos samdivnos miwvevas samuSao jgufebis muSaobaSi droe-
biT (ad hoc) safuZvelze samonawileod. es jgufebi ixilaven erTiani sagareo da
uSiSroebis politikis (CFSP) saerTo interesebSi moqceul sakiTxebs. amgvarad,
generaluri mdivani da sabWos sxvadasxva maRali oficialuri piri, ramdenjerme
iqnen miwveulni euTo-sa da evropis sabWos samuSao jgufis (COSCE) Sexvedraze
mimarTvis gasakeTeblad. evrokavSiris xelmZRvanelobis miwveviT, sabWos genera-
lur mdivans Sexvedra hqonia aseve evrokavSiris sabWos politikuri da uSiSroebis
komitetis (PSC) warmomadgenlebTan.
206. erToblivi programebis garSemo ufro naTeli da srulyofili suraTisaTvis,
2004 wlis mdgomareobiT, ix: evropis sabWo/evrokavSiris erToblivi programebi
2004 wlis martisTvis, DSP(2004) 4 rev , 2004 wlis 25 marti. im droisaTvis moqme-
debda 28 erToblivi programa, saerTo biujetiT 32.3 mln. evros odenobiT (aqedan,
komisiis Senatani Seadgenda 21.2 mln. evros; xolo sabWosi ki 11.1 mln. evros).
180
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
207. 1996 wlis 28 martis mosazreba 2/94, evropuli Tanamegobrobis mierTebis Se-
saxeb adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa evropul konvenciasTan, Rec.
p.I. 6079, Revue Universelle des Droits de lHomme, 1996, gv. 167.
208. oponentTa ZiriTadi argumenti, mierTebis sakiTxTan dakavSirebiT, mdgoma-
reobda imaSi, rom konvenciasTan mierTeba winaaRmdegobaSi movidoda Tanamegobro-
bis samarTlebrivi sistemis avtonomiurobis principTan. isini aseve miiCnevdnen,
rom amiT, eWvqveS dadgeboda marTlmsajulebis sasamarTlos statusi, romelic
Tanamegobrobis samarTlis erTaderT arbitrad aris miCneuli da rom is adamianis
uflebaTa evropuli sasamarTlos daqvemdebarebaSi aRmoCndeboda. da bolos, maTi
mtkicebiT, evrokavSirisTvis ar iqneboda xelsayreli, gamxdariyo Tanamegobrobis
sistemisTvis ucxo mosamarTleTa zedamxedvelobis SesaZlo obieqti, romelTac
savaraudod, gauWirdebodaT evropuli integraciis specifikuri bunebis Semecneba
da arc is iqneboda gamoricxuli, hqonodaT gansxvavebuli koncefcia demokratiisa
da adamianis uflebaTa sferoebSi.
181
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
209. konstituciis 1-li muxlis me-7.2 punqtTan dakavSirebiT SemuSavebuli oqmis Ta-
naxmad, romelic Seexeba evrokavSiris mierTebas adamianis uflebaTa evropul kon-
venciasTan, mierTebis Taobaze SeTanxmeba `unda uzrunvelyofdes kavSirisa da misi
samarTlebrivi sistemis gansakuTrebuli maxasiaTeblebis SenarCunebas, kerZod:
gansakuTrebuli debulebebis CarTvas, evropuli konvenciis sazedamxedvelo
uwyebebSi evrokavSiris SesaZlo monawileobis Sesaxeb;
saWiro meqanizmebis gaTvaliswinebas, raTa arawevri qveynebis saCivrebi Tu indi-
vidualuri ganacxadebi saTanado formiT iqnes mimarTuli wevri qveynebisadmi
da/an saWiroebisamebr evrokavSirisadmi~.
SeTanxmebam aseve `unda uzrunvelyos, rom kavSiris mierTebam ar Selaxos misi kom-
petenciis sferoebi an misi institutebis uflebamosilebani. man unda izrunos, rom
araferma masSi ar miayenos ziani wevri qveynebis mdgomareobas evropul konvencias-
Tan mimarTebaSi...~.
210. ix. inter alia, Krger, H.C. and Polakiewicz, J., Propositions pour la cration dun sys-
tme cohrent de protection des droits de lhomme en Europe, Revue Universelle des Droits
de lHomme, me-13 tomi, Nos. 1-4, 2001, gv. 1; Study of the legal and technical issues raised
by the possible accession of the European Union to the European Convention on Human
Rights, adamianis uflebaTa mmarTveli komitetis (CDDH) moxseneba, miRebuli mis
53-e Sexvedraze (2002 wlis 25-28 ivnisi), dok. DG-II(2002)006.
182
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
183
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
213. evropis sabWos mxriv, wesdebis me-4 muxli organizaciis wevrobas zRudavs evro-
pis saxelmwifoebiT. aqedan gamomdinare, saWiro iqneba Sesworebis Setana ara marto
aRniSnul debulebaSi, aramed, masTan kavSirSi myof yvela muxlSi. es muxlebia: 14, 15
(b), 25, 26, 36 (d), 38 da 42. savaraudod, es iqneba xangrZlivi da Sromatevadi samuSao.
me-20 muxlis a (v) punqtis gagebiT, me-4 muxli ar aris problematuri, amdenad, mis
Sesasworeblad sakmarisi iqneboda ministrTa komitetis xmaTa oris mesamedi umravle-
soba (me-20 muxlis d. punqti), magram rac Seexeba me-15 muxlSi Sesatan Sesworebebs,
maT dasWirdeba xmaTa erTsulovneba. garda amisa, me-20 muxlis a (vi) punqtis Tanaxmad,
ministrTa komitets, `sakiTxis mniSvnelobis gaTvaliswinebiT~, xmaTa ori mesamedi um-
ravlesobiT SeuZlia daadginos gadawyvetilebis erTsulovani wesiT miReba. safuZvels
moklebuli ar iqneboda imis Tqma, rom evrokavSirs/Tanamegobrobas da evropis sabWos
Soris instituciuri partnioroba ganxilul iqneba, rogorc mniSvnelovani. miuxedavad
amisa, sabWos generaluri mdivani uprianad miiCnevs sawesdebo rezoluciis gamoyenebas.
am midgomis gaziarebis SemTxvevaSi, ar iqneboda saWiro wesdebis gadaxedva, aramed mas
sul ubralod daemateboda praqtikuli normebi evrokavSiris monawileobis gasaadvile-
blad, iseve rogorc amas akeTebs damkvirveblis statusis Sesaxeb sawesdebo rezolucia
(93) 26, romelic aregulirebs damkvirvebeli qveynebis monawileobas. evrokavSiris/Tana-
184
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
megobrobis mxriv, partniorobam aseve SesaZloa Seqmnas problemebi. maT Soris erT-erTi
iqneba gadawyveta sakiTxisa, vin gaxdeba monawile mxare, evrokavSiri Tu Tanamegobroba.
amJamad, mxolod evropul Tanamegobrobas gaaCnia samarTalsubieqtis statusi da Sesa-
bamisad, mxolod is aformebs saerTaSoriso xelSekrulebas. faqtiurad ki, evrokavSirs
dadebuli aqvs saerTaSoriso xelSekrulebaTa garkveuli raodenoba da amasTan dakav-
SirebiT ar Seqmnila raime saxis garTuleba. amasTan, evropuli konstituciis proeqtis
mixedviT, is iqceva samarTalsubieqtad da logikuri iqneba vivaraudoT, rom swored
is gaxdeba SeTanxmebis mxare, iqidan gamomdinare, rom TanamSromlobis ori mimarTule-
ba (sayrdeni, pillar), romlebic, Tanamegobrobis mimarTulebasTan erTad, evrokavSiris
safuZvels Seadgens, Seexeba evropis sabWos saqmianobis mimarTulebebs.
214. evropis sabWos sagareo urTierTobaTa Sesaxeb, ix. de Jonge, Johannes, Die Auswr-
tigen Beziehungen des Europarats, revised version of a report presented at a colloquy on in-
ternational, transnational and supranational parliamentary activity at Alpach, Austria, 2002
wlis 26-28 maisi.
185
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
SeTanxmeba gaero-sTan
pirveli SeTanxmeba gaero-sTan 1951 wels gaformda. momdevno wels
ganxorcielda misi ganaxleba da ganvrcoba `TanamSromlobisa da same-
kavSireo SeTanxmebis~ saxiT. sabolood, 1989 wlis oqtomberSi, gaero-
s generaluri asambleis 44/6-e rezoluciis ZaliT, evropis sabWos mie-
niWa damkvirveblis statusi generalur asambleaSi. 2000 wlis Semdeg,
generaluri asambleis dRis wesrigSi figurirebs wliuri moxseneba
186
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
187
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
I. zogadi principebi
Tavis mxriv, evropis sabWo mas miawvdis mis xelT arsebul im do-
kumentacias, rac dakavSirebuli iqneba am ukanasknelis saqmianobidan
gamomdinare problemebTan.
188
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
189
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
saparlamentTaSoriso SeTanxmebebi
parlamentebs Soris urTierTobebi ar aris cxadad regulirebuli.
isini ar warmoadgenen saerTaSoriso sajaro samarTlis kvlevis sagans
da maT ar gaaCniaT samarTalsubieqtis statusi, Tumca ki xSirad moqme-
deben ise, TiTqos marTlac flobdnen msgavs statuss. amis miuxedavad,
parlamentebi efeqtianad moRvaweoben saerTaSoriso arenaze, sadac
isini de faqto monawile mxareebad gvevlinebian. dRevandeli tenden-
cia gamoixateba saparlamentTaSoriso SeTanxmebaTa ricxvis zrdasa da
axali saerTaSoriso saparlamento institutebis daarsebaSi217.
saparlamento asambleis reglamentis me-12 muxlis Tanaxmad, biuro
`xelmZRvanelobs asambleis sagareo urTierTobebs~. am urTierTo-
baTa bolodroindeli mdgomareoba aRwerilia Sesworebul doku-
mentSi AS/Bur(2003)26, romelsac Tan erTvis saparlamentTaSoriso
SeTanxmebis proeqti.
saerTaSoriso organizaciaTa
`urTierTSemavsebeli da gamaZlierebeli
funqcia~
q. vaSingtonSi 1995 wels gamarTul evrokavSiri-aSS-s samitze miRe-
buli deklaracia saubrobs sxvadasxva saerTaSoriso organizaciis
urTierTSemavsebel da gamaZlierebel funqciaze. msgavsi ganmar-
teba Cndeba 1996 wlis euTo-s lisabonis samitze da saxelmwifo
departamentis 1997 wlis gazafxulis moxsenebaSi kongresisadmi,
nato-s gafarToebis Sesaxeb218. Tezisi ganmartebas ar saWiroebs:
saerTaSoriso organizaciebma erTmaneTs Soris ar unda gaaCaRon
konkurencia da paeqroba, aramed moaxdinon TavianTi muSaobis ko-
ordinireba meti efeqtianobisaTvis da saqmianobis gadafarvis Ta-
217. ix. Klebes, H., Les institutions parlementaires internationales, Revue Gnrale du
Droit International Public, 1988, No. 4. ganaxlebuli danarTiT, am mkvlevaris avtoro-
biT: The development of international parliamentary institutions in the series Informations
Constitutionnelles et Parlementaires, No. 159, Geneva and London, 1990. igive gamocemaSi
No. 123, 1980, ix. aseve jon d. pristmanis moxseneba erovnul parlamentebsa da saer-
TaSoriso saparlamento asambleebs Soris urTierTobaTa Sesaxeb.
218. damatebiTi informaciisTvis, ix. Klebes, H., The Quest for Democratic Security in
Europe, Washington, United States Institute of Peace, 1998.
190
erTiani samarTlebrivi sivrcisaken
191
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
daskvna
evropis axali moxazulobisaken
daarsebis dRidan ganvlil droSi, evropis sabWom warmatebiT moaxer-
xa kontinentis yvela qveynis momcveli samarTlebrivi sistemisTvis
kanonis uzenaesobaze dafuZnebuli umTavresi maxasiaTeblebis ga-
mokveTa. misi samarTlis ZiriTadi koncefcia SesaZloa dajamdes
RirebulebaTa `triadaSi~, esenia: demokratia, kanonis uzenaesoba
da adamianis uflebaTa dacva. faqtiurad, mesame maTgani danarCe-
ni oris momcvelia. demokratia umravlesobisTvis gadawyvetilebis
miRebis uflebis miniWebas rodi niSnavs mxolod, umciresobis (Tu
umciresobaTa) uflebebi da Tavisuflebebi aseve saTanadod unda
iqnes garantirebuli. amis msgavsad, kanonis uzenaesoba imgvar ka-
nons gulisxmobs, romelic demokratiul CarCoebSia moqceuli da
icavs adamianis uflebebsa da ZiriTad Tavisuflebebs. evropis sa-
bWom farTod moaxdina am principebis realizeba maTi dacvisaTvis
saWiro gadawyvetilebaTa SeTavazebis gziT. amis safuZvelze, is dax-
marebas uwevs wevr qveynebs socialuri cvlilebebidan gamomdinare
gamowvevaTa daZlevaSi (misi moRvaweoba monacemTa dacvisa da bio-
eTikis sferoebSi mxolod ori magaliTia am TvalsazrisiT). meore
msoflio omis udidesi daskvna, rom adamianuri Rirseba uzenaesia,
mas ubiZgebs wevri qveynebis araerTgzis gafrTxilebisaken adamianu-
ri RirsebisTvis arsebuli mravali im safrTxis mimarT, rac socia-
lur Zvrebs ukavSirdeba. bolo wlebSi man es ideali axal wevr qvey-
nebsac gauziara da daexmara maT demokratiis rTul gzaze svlaSi.
am mxriv, evropis sabWo erT-erTi umTavresi arqiteqtoria axali evropi-
sa, romelic berlinis kedlis aRebis Semdgom, nel-nela iZens konkretul
moxazulobas. evropul organizaciebs Soris konkurencia ucxo ar aris,
magram is TandaTanobiT Tmobs poziciebs TanamSromlobis sasargeblod.
marTalia, evrokavSiri integraciis gacilebiT ufro srulyofil for-
mas ganasaxierebs, misi geografiuli momcveloba, sabWosTan SedarebiT
ufro SezRuduli kidev araerTi momdevno wlis ganmavlobaSi darCeba.
marTalia isic, rom euTo warmatebulia konfliqtebis prevenciasa da
maTi gadawyvetis teqnikuri xerxebis dasaxvaSi, magram mis gankargule-
baSi ar arsebobs standartebis dadgenaze gaTvlili raime sqema. swored
amitom, evropis sabWo mniSvnelovnad aris xvalindeli evropis nawili
- evropisa, romelic moicavs mTels kontinents da gaerTiandeba de-
mokratiisa da kanonis saziaro xedvis garSemo - da iRwvis misi erTiano-
bisaTvis saWiro saerTo standartebisaTvis, romelTac sxva evropuli
organizaciebic daudeben safuZvlad TavianT moRvaweobas.
192
danarTi
danarTi I
evropis sabWos wesdeba, sawesdebo
dokumentebi da rezoluciebi
195
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 1
a. evropis sabWos mizania, miaRwios ufro did erTobas mis wevrebs
Soris, im idealebisa da miznebis dacvisa da ganxorcielebis mizniT,
romlebic warmoadgens maT saerTo memkvidreobas da xels uwyobs
maT ekonomikur da socialur progress.
b. es mizani miRweul unda iqnes sabWos organoebis mier saerTo
sakiTxebis ganxilviT, ekonomikur, socialur, kulturul, samec-
niero, samarTlebriv da administraciul sakiTxebze SeTanxmebebiT
da saerTo zomebis miRebiT, iseve rogorc adamianis uflebaTa da
ZiriTad TavisuflebaTa SenarCunebiTa da maTi Semdgomi xorc-
SesxmiT.
c. evropis sabWos wevrobam xeli ar unda SeuSalos mis wevrTa Ta-
namSromlobas gaero-sa da sxva saerTaSoriso organizaciebTan an
kavSirebTan, romelTa wevrebic isini arian.
d. erovnul TavdacvasTan dakavSirebuli sakiTxebi ar eqvemdeba-
reba evropis sabWos kompetencias.
Tavi II - wevroba
muxli 2
evropis sabWos wevrebi arian am wesdebis mxareebi.
muxli 3
evropis sabWos yovelma wevrma unda aRiaros kanonis uzenaesobisa
da misi iurisdiqciis qveS myofi yvela piris adamianis uflebebiTa
da ZiriTadi TavisuflebebiT sargeblobis principebi da iTana-
mSromlos keTilsindisierad da nayofierad sabWos pirvel TavSi
aRniSnuli miznis ganxorcielebisaTvis.
muxli 4
evropis nebismieri saxelmwifo, romelic miiCneva me-3 muxlis de-
bulebaTa Sesrulebis unaris mqoned da msurvelad, ministrTa ko-
196
danarTi
muxli 5
a. gansakuTrebul SemTxvevebSi, evropis qveyana, romelic miiCneva
me-3 muxlis debulebaTa Sesrulebis unaris mqoned da msurvelad,
ministrTa komitetma SesaZloa moiwvios evropis sabWos asocirebul
wevrad saTanamSromlod. nebismieri amgvarad mowveuli saxelmwifo
xdeba asocirebuli wevri generaluri mdivnisaTvis aRniSnuli wes-
debis miRebis Sesaxeb sigelis deponirebis momentidan. asocirebuli
wevri uflebamosilia warmodgenil iqnes mxolod sakonsultacio
asambleaSi.
b. wesdebaSi termini `wevri~ moicavs asocirebul wevrs, garda im
SemTxvevebisa, rodesac igi gamoyenebulia ministrTa komitetSi
warmomadgenlobasTan dakavSirebiT.
muxli 6
me-4 da me-5 muxlebis Sesabamisad ganxorcielebul mowvevamde,
ministrTa komiteti gansazRvravs asambleaSi warmomadgenelTa im
raodenobas, ra raodenobis warmodgenazec uflebamosilia wevro-
bis kandidati da mis proporciul finansur Senatans.
muxli 7
evropis sabWos nebismier wevrs SeuZlia gavides organizaciis ri-
gebidan, generaluri mdivnisaTvis amis Sesaxeb formaluri Setyo-
binebis wardgenis gziT. amgvari gasvla ZalaSi Seva finansuri wlis
bolos, Tuki Setyobineba gakeTebulia finansuri wlis pirveli
cxra Tvis ganmavlobaSi, xolo im SemTxvevaSi, Tuki Setyobineba
gakeTebulia finansuri wlis ukanaskneli sami Tvis ganmavlobaSi,
is ZalaSi Seva Semdgomi finansuri wlis dasasrulisTvis.
muxli 8
evropis sabWos nebismier wevrs, romelmac seriozulad daarRvia me-3
muxli, SesaZloa SeuCerdes warmomadgenlobis ufleba da ministrTa
komitetis mier moeTxovos organizaciidan gasvla me-7 muxlis Sesabami-
sad. im SemTxvevaSi, Tuki mxare ar Seasrulebs am moTxovnas, komitets,
mis mier dadgenili dRidan, SeuZlia Seuwyvitos mas sabWos wevroba.
197
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 9
ministrTa komitets SeuZlia droebiT SeuCeros komitetSi da
sakonsultacio asambleaSi warmomadgenlobis ufleba im wevrs,
romelmac ver aRasrula Tavisi finansuri valdebulebani da es
gagrZeldes manam, sanam es valdebulebebi rCeba Seusrulebeli.
muxli 10
evropis sabWos organoebia:
i. ministrTa komiteti;
ii. sakonsultacio asamblea.
orive organos emsaxureba evropis sabWos samdivno.
muxli 11
evropis sabWo ganlagebulia q. strasburgSi.
muxli 12
evropis sabWos oficialuri enebia inglisuri da franguli. minis-
trTa komitetisa da sakonsultacio asambleis reglamentebi gan-
sazRvravs sxva enebis gamoyenebis pirobebsa da garemoebebs.
muxli 13
ministrTa komiteti warmoadgens organos, romelic moqmedebs
evropis sabWos saxeliT, Tanaxmad me-15 da me-16 muxlebisa.
muxli 14
yoveli wevri qveyana uflebamosilia, ministrTa komitetSi hyavdes
erTi warmomadgeneli. TiToeul warmomadgenels aqvs erTi xmis ufle-
ba. ministrTa komitetSi warmomadgenlebi arian sagareo saqmeTa minis-
trebi. im SemTxvevaSi, rodesac sagareo saqmeTa ministris warmodgena
ver xerxdeba, an garkveul garemoebaTa gamo es ar aris sasurveli,
misi movaleobebis Sesasruleblad SesaZloa dasaxelebul iqnes sxva
piri, romelic, SeZlebisdagvarad, unda iyos mTavrobis wevri.
198
danarTi
muxli 15
a. sakonsultacio asambleis rekomendaciis safuZvelze an saku-
Tari iniciativiT, ministrTa komiteti ganixilavs evropis sabWos
miznis miRwevisaTvis saWiro zomebs, konkretul sakiTxebze kon-
venciebisa da SeTanxmebebis dadebisa da mTavrobaTa mier speci-
fikur sakiTxebze saerTo politikis SemuSavebis CaTvliT. misi
gadawyvetilebebis Sesaxeb wevrebs ecnobeba generaluri mdivnis
meSveobiT.
b. komitetis gadawyvetilebebs, Sesabamis SemTxvevebSi, SesaZloa
mieces rekomendaciis saxe wevri qveynebis mTavrobebisadmi da am
ukanasknelT moeTxovos komitetisaTvis im zomebis Sesaxeb Set-
yobineba, romlebic maT am rekomendaciebTan dakavSirebiT gaata-
res.
muxli 16
ministrTa komiteti, 24-e, 28-e, 30-e, 32-e, 33-e da 35-e muxle-
bis debulebaTa Sesabamisad, romlebic sakonsultacio asambleis
uflebamosilebebs ukavSirdeba, iRebs savaldebulo xasiaTis ga-
dawyvetilebebs evropis sabWos Sida organizaciul da mowyobas-
Tan dakavSirebul yvela sakiTxze. am mizniT, ministrTa komiteti
SeimuSavebs saWiro finansur da administraciul zomebs.
muxli 17
ministrTa komiteti uflebamosilia, Camoayalibos sakonsultacio
da teqnikuri komitetebi an komisiebi yvela im specialuri miznis-
Tvis, romelic SesaZloa sasurvelad iqnes miCneuli.
muxli 18
ministrTa komiteti amtkicebs sakuTar reglaments, romelic,
sxvebTan erTad, gansazRvravs Semdeg sakiTxebs:
i. qvorumi;
ii. Tavmjdomaris daniSvnis wesi da Tanamdebobaze yofnis vada;
iii. dRis wesrigSi sakiTxebis Setanis procedura, rezoluciebis
Taobaze winadadebaTa Setyobinebis CaTvliT;
iv. alternatiuli kandidaturis wardgenis Taobaze saWiro Set-
yobinebebi me-14 muxlis Sesabamisad.
199
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 19
ministrTa komiteti sakonsultacio asambleis TiToeul sxdomaze
warmoadgens Tavisi saqmianobis Sesaxeb angariSs, Sesabamisi doku-
mentaciis TandarTviT.
muxli 20
a. ministrTa komitetis rezoluciebi exeba Semdeg mniSvnelovan
sakiTxebs:
i. me-15 muxlis a. punqtiT gaTvaliswinebul rekomendaciebs;
ii. me-19 muxlTan dakavSirebul sakiTxebs;
iii. 21-e muxlis a(i) da b. punqtebiT gaTvaliswinebul sakiTxebs;
iv. 33-e muxliT gaTvaliswinebul sakiTxebs;
v. 1-li muxlis d. punqtSi, me-7, me-15, me-20 da 22-e muxlebSi
SesworebaTa Semtan rekomendaciebs;
vi.nebismieri sxva sakiTxi, romelzec komiteti qvemomoce-
muli d. punqtis Sesabamisad miRebuli rezoluciiT ga-
dawyvets, rom misi mniSvnelobidan gamomdinare, eqvemde-
bareba erTxmad miRebas, saWiroebs kenWisyraSi monawile-
Ta xmebis erTsulovnebasa da komitetSi uflebamosil
warmomadgenelTa ubralo umravlesobas.
b. reglamentidan an finansuri da administraciuli norme-
bidan gamomdinare sakiTxebi SesaZloa gadawydes komitetSi
uflebamosil warmomadgenelTa ubralo umravlesobiT.
c. ministrTa komitetis mier me-4 da me-5 muxlebis Sesabamisad
miRebuli rezoluciebi saWiroebs komitetSi uflebamosil warmo-
madgenelTa xmebis or mesameds.
d. komitetis yvela sxva rezolucia, dakavSirebuli biuje-
tis miRebasTan, reglamentTan da finansur da administra-
ciul normebTan, am wesdebis muxlebis Semsworebel rekomen-
daciebTan, garda zemomocemul a(v) punqtSi CamoTvlilisa
da imis Sesaxeb, Tu romeli punqti unda iqnes gamoyenebuli
gaurkvevlobis SemTxvevaSi, saWiroebs kenWisyraSi monawile-
Ta or mesamedsa da komitetSi uflebamosil warmomadgenelTa
ubralo umravlesobas.
200
danarTi
muxli 21
a. Tu komiteti sxvagvarad ar gadawyvets, ministrTa komitetis
Sexvedrebi tardeba:
i. daxurul kars miRma an;
ii. sabWos ganlagebis adgilze.
b. komiteti gadawyvets, Tu ra saxis informacia SeiZleba gaxdes
sajaro daxurul kars miRma Catarebul SexvedraTa daskvnebisa da
debatebis Taobaze.
c. komiteti ikribeba sakonsultacio asambleis yoveli sxdomis
dawyebamde da dawyebisas, iseve rogorc sxva dros gadawyvetile-
bisamebr.
muxli 22
sakonsultacio asamblea evropis sabWos saTaTbiro organoa. is
ganixilavs wesdebis Tanaxmad mis kompetenciaSi Semaval sakiTxebs
da Tavis daskvnebs rekomendaciebis saxiT warudgens ministrTa
komitets.
muxli 232
a. sakonsultacio asamblea uflebamosilia, imsjelos da gas-
ces rekomendaciebi nebismier sakiTxze, evropis sabWos miznisa da
kompetenciis farglebSi, rogorc amas gansazRvravs winamdebare
wesdebis I Tavi. is ganixilavs da iZleva rekomendaciebs aseve ne-
bismier sakiTxze, romelzec sakonsultaciod mimarTavs ministrTa
komiteti.
b. asamblea adgens Tavis dRis wesrigs zemomocemul a. punqtis
debulebaTa gaTvaliswinebiT. am mimarTebiT, is iTvaliswinebs
sxva evropul samTavrobaTaSoriso organizaciebis saqmianobas,
romelTa wevrebic arian evropis sabWos zogierTi an yvela wev-
ri qveyana.
c. asambleis Tavmjdomare, gaurkvevlobis SemTxvevaSi, gadawyvets,
aris Tu ara sxdomis msvlelobisas wamoWrili sakiTxi dRis wesri-
giT gaTvaliswinebuli.
201
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 24
sakonsultacio asamblea, 38-e muxlis d. punqtis debulebaTa sru-
li dacviT, 23-e muxliT mis kompetencias daqvemdebarebuli ne-
bismieri sakiTxis ganxilvisa da misTvis moxsenebis, dRis wesrigis
sakiTxebis Seswavlisa da momzadebis mizniT da yvela saprocedu-
ro sakiTxze rCevebis SesamuSaveblad, ayalibebs komitetebsa da
komisiebs.
muxli 253
a. sakonsultacio asamblea Sedgeba TiToeuli wevri qveynis warmo-
madgenlebisgan, romelTac irCeven an niSnaven erovnuli parlamentebi
TavianTi rigebidan, maT mierve dadgenili formiT. Tumca, TiToeuli
wevri qveynis mTavrobas aqvs ufleba, damatebiT ganaxorcielos we-
vrTa daniSvnis saWiro procedura parlamentis sxdomebs Soris pe-
riodSi da rodesac am ukanasknelis mier ar aris dadgenili am dros
gamosayenebeli procedura. TiToeuli warmomadgeneli unda iyos im
wevri qveynis moqalaqe, romelsac is warmoadgens da imavdroulad,
ar unda iyos ministrTa komitetis wevri.
amgvarad daniSnul warmomadgenelTa uflebamosilebis vada ai-
Tvleba maTi daniSvnis Semdgomi plenaruli sxdomis gaxsnidan; aR-
niSnuli vada iwureba Semdgomi an misi momdevno plenaruli sxdo-
mis gaxsnis momentisaTvis, garda im SemTxvevebisa, rodesac am pe-
riodSi gamarTulia erovnuli saparlamento arCevnebi, ra drosac,
wevrebs eZlevaT axali delegaciis dakompleqtebis ufleba.
im SemTxvevaSi, Tuki wevri qveyana avsebs gardacvalebis an gadad-
gomis Sedegad gaCenil vakansias, an morigi saparlamento arCevnebis
Catarebis Semdeg axorcielebs delegaciis dakompleqtebis pro-
ceduras, axal warmomadgenelTa uflebamosilebis vada aiTvleba
asambleis morigi sxdomidan, romelic mosdevs maT daniSvnas.
b. asambleis sxdomis dros, mis arc erT warmomadgenels ar Sei-
Zleba CamoerTvas mandati asambleis Tanxmobis gareSe.
c. yvela warmomadgeneli uflebamosilia, hyavdes Semcvleli,
romelic misi aryofnis SemTxvevaSi daeswreba sxdomas, mimarTa-
vs sityviT da miscems xmas. zemomoyvanili a. punqtis debulebebi
vrceldeba Semcvlelis daniSvnis procedurazec.
202
danarTi
muxli 264
wevr qveynebs gaaCniaT ufleba, hyavdeT Semdegi raodenobis war-
momadgenlebi:
albaneTi 4
andora 2
somxeTi 4
avstria 6
azerbaijani 6
belgia 7
bosnia da hercegovina 5
bulgareTi 6
xorvatia 5
kviprosi 3
CexeTis respublika 7
dania 5
estoneTi 3
fineTi 5
safrangeTi 18
saqarTvelo 5
germania 18
saberZneTi 7
ungreTi 7
islandia 3
irlandia 4
italia 18
latvia 3
lixtenSteini 2
litva 4
luqsemburgi 3
4. Sesworebulia 1951 wlis dekemberSi, 1958 wlis maisSi, 1961 wlis noemberSi, 1963
wlis maisSi, 1965 wlis maisSi, 1971 wlis TebervalSi, 1974 wlis dekemberSi, 1976
wlis oqtomberSi, 1978 wlis ianvarSi, 1978 wlis noemberSi, 1988 wlis noemberSi,
1989 wlis maisSi, 1990 wlis noemberSi, 1991 wlis noemberSi, 1992 wlis maisSi, 1993
wlis maisSi, 1993 wlis ivnisSi, 1993 wlis oqtomberSi, 1994 wlis noemberSi, 1995
wlis TebervalSi, 1995 wlis noemberSi, 1996 wlis TebervalSi, 1996 wlis noem-
berSi, 1999 wlis aprilSi, 2001 wlis ianvarSi, 2002 wlis maisSi, 2003 wlis aprilsa
da 2004 wlis oqtomberSi.
203
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
malta 3
moldova 5
monako 2
niderlandebi 7
norvegia 5
poloneTi 12
portugalia 7
rumineTi 10
ruseTis federacia 18
san-marino 2
serbia da montenegro 7
slovakeTis respublika 5
slovenia 3
espaneTi 12
SvedeTi 6
Sveicaria 6
`iugoslaviis yofili respublika
makedonia~ 3
TurqeTi 12
ukraina 12
didi britaneTisa da CrdiloeT
irlandiis gaerTianebuli samefo 18
muxli 275
sakonsultacio asambleis debatebze ministrTa komitetis koleqtiuri,
iseve rogorc mis calkeul wevrTa an maT SemcvlelTa warmomadgenlo-
bis pirobebi ganisazRvreba komitetis mier, asambleasTan konsultaciis
Semdeg damtkicebuli proceduruli wesiT aRniSnul sakiTxze.
muxli 28
a. sakonsultacio asamblea amtkicebs sakuTar reglaments da Ta-
visi wevrebidan irCevs Tavmjdomares, romlis uflebamosilebis
vada gastans momdevno plenarul sxdomamde.
b. Tavmjdomare akontrolebs asambleis saqmianobis procesualur
mxares, magram ar monawileobs debatebsa da kenWisyraSi. Tavmjdo-
204
danarTi
muxli 29
30-e muxlis debulebebis Tanaxmad, sakonsultacio asambleis yve-
la rezolucia saWiroebs kenWisyraSi monawileTa xmebis or mesa-
meds. maT Soris aris rezoluciebi, romlebic:
i. moicavs ministrTa komitetisadmi gakeTebul rezoluciebs;
ii. komitets warudgens asambleaze gansaxilvel sakiTxebs;
iii. qmnis komitetebs an komisiebs;
iv. gansazRvravs sxdomebis dawyebis TariRs;
v. gansazRvravs im rezoluciaTa misaRebad saWiro umravleso-
bis wess, romlebic ar aris gaTvaliswinebuli zemomoyvanili
i-iv qvepunqtebiT, an gaurkvevlobis SemTxvevaSi gansazRvra-
vs, Tu rogori umravlesobaa saWiro;
muxli 30
Tavis Sida procedurul sakiTxebze, maT Soris Tanamdebobis pir-
Ta arCevasTan, komitetebsa da komisiebSi samuSaod pirTa dasaxe-
lebasTan da reglamentis miRebasTan dakavSirebiT Sedgenili re-
zoluciebi, sakonsultacio asambleis mier miiReba mis mierve 29-e
muxlis v. punqtis Sesabamisad dadgenili umravlesobiT.
muxli 31
debatebi ministrTa komitetisadmi gankuTvnil winadadebebze, sa-
kiTxis sakonsultacio asambleis dRis wesrigSi dayenebasTan daka-
vSirebiT, unda Semoifarglos warmodgenil sakiTxze miTiTebiTa
205
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 32
sakonsultacio asamblea plenarul sxdomaze ikribeba weliwadSi er-
Txel, romlis TariRi da xangrZlivoba asambleis mier ganisazRvreba
imgvarad, rom SeZlebisdagvarad Tavidan iqnes acilebuli erovnul
doneze saparlamento sxdomebTan da gaero-s generaluri asambleis
sxdomebTan Tanxvedra. plenaruli sxdomis xangrZlivoba arc erT
SemTxvevaSi ar unda aRematebodes erT Tves, garda im SemTxvevisa,
rodesac asamblea da ministrTa komiteti SeTanxmdeba sxva vadebze.
muxli 33
asambleis plenaruli sxdomebi tardeba sabWos ganlagebis adgil-
ze, Tuki ar arsebobs asambleisa da komitetis sxvagvari gadawyve-
tileba.
muxli 346
sakonsultacio asamblea sagangebo sxdomaze SesaZloa Seikribos
rogorc ministrTa komitetis, ise asambleis Tavmjdomaris inicia-
tiviT, maTi urTierTSeTanxmebis Semdeg. amgvari SeTanxmeba aseve
unda gansazRvravdes sxdomis Catarebis TariRsa da adgils.
muxli 35
Tuki asamblea sxvagvarad ar gadawyvets, misi debatebi atarebs
sajaro xasiaTs.
Tavi VI - samdivno
muxli 36
a. samdivno Sedgeba generaluri mdivnis, generaluri mdivnis
moadgilisa da saWiro raodenobis TanamSromelTagan.
b. generalur mdivansa da mis moadgiles, ministrTa komitetis
rekomendaciiT, niSnavs sakonsultacio asamblea.
c. samdivnos danarCeni TanamSromlebi, administraciuli norme-
bis Sesabamisad, iniSnebian generaluri mdivnis mier.
206
danarTi
muxli 37
a. samdivno mdebareobs sabWos ganlagebis adgilze.
b. generaluri mdivani samdivnos saqmianobaze pasuxismgebelia mi-
nistrTa komitetis winaSe. sxva saqmianobasTan erTad, 38-e muxlis
d. punqtis Tanaxmad, is sakonsultacio asambleas uzrunvelyofs
imgvari samdivnoTi Tu sxva saxis daxmarebiT, rogorsac moiTxovs
es ukanaskneli.
muxli 387
a. TiToeuli wevri qveyana anazRaurebs ministrTa komitetsa da
sakonsultacio asambleaSi sakuTari warmomadgenlobis xarjebs.
b. samdivnosa da yvela sxva saerTo xarjebi TiToeul wevr qveya-
nas Soris nawildeba komitetis mier wevri qveynebis mosaxleobis
raodenobis Sesabamisad gansazRvruli proporciiT. asocirebuli
wevris Senatans gansazRvravs komiteti.
207
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 39
generaluri mdivani wevri qveynebis mTavrobebs yovelwliurad ac-
nobebs maTi Senatanis odenobas, romlis dafarva xorcieldeba Ti-
Toeuli wevris mier generalur mdivanTan. finansuri valdebuleba
Cndeba Setyobinebis miRebis dRidan da unda daifaros ara ugvianes
eqvsi Tvis vadaSi.
muxli 40
a. evropis sabWo, wevri qveynebis warmomadgenlebi da samdivno, Ti-
Toeuli monawile mxaris teritoriaze sargebloben imgvari privile-
giebiTa da imunitetebiT, rac gonivrulobis farglebSi aucilebelia
maTi funqciebis gansaxorcieleblad. aRniSnuli gulisxmobs sakon-
sultacio asambleis yvela warmomadgenlis imunitets dakavebisgan
Tu sxva samarTlebrivi Ziebisgan yvela wevri qveynis teritoriaze,
iseve rogorc asambleaSi an mis komitetebsa da komisiebSi ganxilvis
dros azris gamoTqmisa da xmis micemis Tavisuflebas.
b. mxareebi SeZlebisdagvarad droulad deben SeTanxmebas a. pun-
qtis debulebaTa ganxorcielebis mizniT. amasTan dakavSirebiT,
ministrTa komiteti rekomendacias aZlevs wevri qveynebis mTavro-
bebs, miiRon SeTanxmeba, romelic gansazRvravs yvela wevri qveynis
teritoriaze miniWebul privilegiebsa da imunitetebs. amasTan er-
Tad, safrangeTis respublikis mTavrobasTan unda gaformdes spe-
208
danarTi
Tavi IX - Sesworebebi
muxli 41
a. aRniSnul wesdebaSi Sesworebebis SetanasTan dakavSirebuli wina-
dadebebi, SesaZloa SemuSavebul iqnes ministrTa komitetSi, an 23-e
muxlSi gaTvaliswinebuli pirobebiT, sakonsultacio asambleaSi.
b. komiteti iZleva rekomendacias da uzrunvelyofs oqmSi mis
mier saWirod miCneul SesworebaTa Setanas.
c. oqmi SesworebaTa Setanis Sesaxeb ZalaSi Sedis mxareTa ori me-
samedis mier misi xelmowerisa da ratifikaciis Semdeg.
d. am muxlis wina punqtebis debulebaTa miuxedavad, 23-e-35-e, 38-e
da 39-e muxlebSi Setanili Sesworebebi, damtkicebuli komitetisa da
asambleis mier, ZalaSi Seva generaluri mdivnis Sesabamisi rwmunebis
wevri qveynebis mTavrobebisaTvis gagzavnis TariRidan, romelSic da-
dasturebulia maTi amgvari saxiT damtkiceba. es punqti ar moqmedebs
asambleis meore plenaruli sxdomis dasrulebamde.
muxli 42
a. winamdebare wesdeba eqvemdebareba ratifikacias. saratifika-
cio sigelebis deponireba xorcieldeba didi britaneTisa da Crdi-
loeT irlandiis gaerTianebuli samefos mTavrobasTan.
b. winamdebare wesdeba ZalaSi Sedis Svidi saratifikacio sigelis
deponirebis dRidan. gaerTianebuli samefos mTavroba yvela xel-
momwer mTavrobas acnobebs evropis sabWos wesdebis ZalaSi Sesvlis
Sesaxeb da evropis sabWos wevrTa nusxas aRniSnuli TariRisaTvis.
c. amis Semdeg, yoveli sxva xelmomweri qveyana wesdebis mxare xde-
ba misi saratifikacio sigelis deponirebis TariRidan.
amis dasturad, Sesabamisad uflebamosilma qvemore xelmomwerebma
xeli moaweres winamdebare wesdebas.
Sesrulebulia q. londonSi 1949 wlis 5 maiss, erT egzemplarad,
inglisur da frangul enebze. orive teqsti Tanabrad avTenturia
209
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
210
danarTi
erToblivi komiteti
i. erToblivi komiteti aris evropis sabWos makoordinirebeli
organo. ministrTa komitetisa da sakonsultacio asambleis Se-
sabamisi uflebamosilebebisadmi zianis miuyeneblad, erToblivi
komitetis funqciebSi, kerZod, Sedis:
a. am ori uwyebisaTvis saerTo problemebis Seswavla;
b. maTi yuradRebis gamaxvileba organizaciisTvis savaraudod
gansakuTrebuli interesis mqone sakiTxebze;
c. winadadebebis wamoyeneba ministrTa komitetisa da sakon-
sultacio asambleis sxdomaTa dRis wesrigis proeqtebTan
dakavSirebiT;
d. romelime am ori uwyebis mier miRebuli rekomendaciebis
praqtikuli xorcSesxmis saSualebaTa Seswavla da xelSew-
yoba.
ii. a. erTobliv komitets, rogorc wesi, akompleqtebs Tormeti we-
vri, romelTagan xuTi warmoadgens ministrTa komitets, Svi-
di ki sakonsultacio asambleas. maT Soris, H[RIFLR wevrad
Seyvanili iqneba sakonsultacio asambleis prezidenti.
wevrTa raodenobis gazrda SesaZlebelia ministrTa komi-
tetsa da asambleas Soris miRweuli SeTanxmebis safuZvel-
ze. amisgan damoukideblad, ministrTa komitets sakuTari
SexedulebiT SeuZlia gazardos sakuTar warmomadgenelTa
raodenoba erTiT an oriT.
211
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
specializebuli organoebi
i. a. evropis sabWom SesaZloa aiRos wevr qveynebs Soris molapa-
rakebaTa gamarTvis iniciativa, dakavSirebuli specializebuli
evropuli organoebis SeqmnasTan, romelTac ganesazRvrebaT
TavianTi kompetenciebi ekonomikur, socialur, kulturul,
samarTlebriv, administraciul Tu sxva momijnave sferoebSi.
b. yovel wevr qveyanas gaaCnia Tavisufleba, miuerTdes ne-
bismieri am tipis organos, an Tavi Seikavos amisgan.
ii. Tuki wevri qveynebi urTierTSeTanxmebiTa da sakuTari inicia-
tiviT daaarseben specializebul evropul organoebs, ganxilul
iqneba sakiTxi, Tu ramdenad iqneba sasurveli am organoebis evro-
pis sabWosTan urTierTqmedebaSi Sesvla, evropuli Tanamegobro-
bis, rogorc erTi mTelis interesebis saTanado gaTvaliswinebiT.
iii. a ministrTa komitetma SesaZloa sTxovos TiToeul am orga-
nos, misTvis perioduli moxsenebebis miwodeba maT saqmiano-
baTa Sesaxeb.
212
danarTi
213
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
II - wilobrivi SeTanxmebebi
(ministrTa komitetis me-9 sxdomaze miRebuli rezolucia, 1951
wlis agvisto)
ministrTa komiteti,
iRebs ra mxedvelobaSi wesdebis me-20 muxlis a. punqts, romlis Ta-
naxmad, ministrTa komitetis mier wevri qveynebis mTavrobebisadmi
SemuSavebuli rekomendaciebis damtkiceba saWiroebs kenWisyraSi
monawile warmomadgenelTa erTsulovan gadawyvetilebasa da komi-
tetis siiTi Semadgenlobis umravlesobas;
iRebs ra mxedvelobaSi sakonsultacio asambleis mier 1950 wlis
agvistoSi miRebul me-3 rekomendacias;
gaaCnia ra survili, roca ki SesaZlebelia, miRweul iqnes SeTanxme-
ba erTsulovani gadawyvetilebiT, magram amasTan, acnobierebs ra, rom
calkeulma wevrma qveynebma, garkveul garemoebebSi, SesaZloa sxva wevre-
bis mier wamowyebul saqmianobaSi monawileobisgan Tavis Sekaveba arCion;
miiCnevs ra, rom am mizniT, sasurveli iqneboda wesdebis me-20 muxlis
a. punqtiT aw ukve aRiarebuli Tavis Sekavebis proceduris imgvarad
214
danarTi
sawesdebo rezoluciebi
215
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
gadawyvets Semdegs:
I. nebismier qveyanas, romelic aRiarebs demokratiis, kano-
nis uzenaesobisa da misi iurisdiqciis qveS myofi yvela pirisTvis
adamianis uflebebiTa da ZiriTadi TavisuflebebiT garantirebis
principebs da aqvs survili, iTanamSromlos evropis sabWosTan,
ministrTa komitetma, saparlamento asambleasTan konsultaciis
gavlis Semdeg, SesaZloa mianiWos damkvirveblis statusi organi-
zaciaSi.
II. damkvirveblis statusis mqone qveynebs eniWebaT ufleba-
mosileba, TavianTi damkvirveblebi miavlinon evropis sabWos eqs-
pertTa komitetebSi, romlebic Seqmnilia wesdebis me-17 muxlis
Tanaxmad da romlebSic yvela wevr qveyanas aqvs TavianT warmomad-
genelTa daniSvnis ufleba.
III. qveynebs, romlebic sargebloben damkvirveblis statusiT,
SesaZloa mieceT ufleba, maspinZeli qveynis miwveviT, TavianTi da-
mkvirveblebi miavlinon specializebul ministrTa konferenciebze
dasaswrebad.
IV. wilobriv, gafarToebul an gafarToebul wilobriv SeTanx-
mebaTa saqmianobebSi damkvirveblis statusis mqone qveynebis mo-
nawileobis Sesaxeb gadawyvetilebebi miiReba Sesabamisi SeTanxme-
bis normaTa gaTvaliswinebiT.
V. damkvirveblis statusis floba ar iZleva ministrTa ko-
mitetSi an saparlamento asambleaSi warmomadgenlobis uflebas,
Tuki romelime am organos mier TavisTan mimarTebaSi ar iqneba
miRebuli specialuri gadawyvetileba.
VI. damkvirveblis statusis mqone qveynebs SeuZliaT TavianTi
mudmivi damkvirveblis mivlena evropis sabWoSi.
VII. saerTaSoriso samTavrobaTaSoriso organizacias, romel-
sac surs, mWidrod iTanamSromlos evropis sabWosTan da romelic
miiCneva mis saqmianobaSi Rirebuli wvlilis Semtanad, ministrTa
komitetma, saparlamento asambleasTan konsultaciis gavlis Se-
mdeg, SesaZloa mianiWos damkvirveblis statusi, damkvirveblis
statusis mqone qveynebisTvis II, III da IV muxlebSi gaTvaliswinebuli
uflebebiT.
VIII. ministrTa komitetma, saparlamento asambleasTan konsul-
taciis Semdeg, SesaZloa SeaCeros an gaauqmos damkvirveblis sta-
tusi.
216
danarTi
217
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
ministrTa komiteti,
Tvlis ra, rom evropis sabWos wesdebis Tanaxmad, misi kompeten-
ciebi moicavs farTo speqtris sferoebs, sadac is iswrafvis mis
wevrebs Soris ufro meti erTobis miRwevisken;
miiCnevs ra, rom wilobrivi SeTanxmebebi, romelTa safuZvelze,
zogierT wevr qveyanas eZleva saSualeba, ar miiRos monawileoba
sxva wevrTa mier warmoebul saqmianobaSi, rogorc amas adgens mi-
nistrTa komitetis mier 1951 wlis 2 agvistos mis me-9 sxdomaze
miRebuli sawesdebo rezolucia, aRmoCnda sargebliani;
Tvlis ra, rom evropis sabWos mier ganxiluli problemebi zog
SemTxvevaSi scildeba misi wevri qveynebis teritoriul farglebs
da rom organizacia mzad unda iyos arawevri qveynebis nebismieri
iniciativis ganxilvisaTvis, rac samTavrobaTaSoriso saqmianobis
erToblivad Catarebas SeiZleba ukavSirdebodes;
Sesabamisad miiCnevs ra, rom saWiroa moqnili, arainstituciona-
lizebuli SeTanxmebebisTvis pirobebis Seqmna, raTa zogierTma an
yvela wevrma qveyanam, iseve rogorc evropis sabWos arawevrma qve-
ynebma, SeZlon samTavrobaTaSoriso saqmianobis Tanabar sawyisebze
erToblivad warmarTva, rac Cajdeba wilobrivi, gafarToebuli
wilobrivi Tu gafarToebuli SeTanxmebis farglebSi;
iRebs ra mxedvelobaSi saparlamento asambleis dadebiT mosazre-
bas amasTan dakavSirebiT,
gadawyvets Semdegs:
I. RonisZiebebSi monawileoba
RonisZieba Tu RonisZiebaTa erToblioba, Tuki is ar xorcieldeba
evropis sabWos yvela wevri qveynis erTiani ZalisxmeviT, an Tuki
arsebobs romelime maTganis survili, masSi CarTos evropis sabWos
arawevri qveyana, SeiZleba ganxorcieldes:
- wilobrivi SeTanxmebis saxiT, evropis sabWos zogierTi wevri
saxelmwifos monawileobiT;
- gafarToebuli wilobrivi SeTanxmebis saxiT, evropis sabWos
zogierTi wevri qveynisa da erTi an ramdenime arawevri saxel-
mwifos monawileobiT;
- gafarToebuli SeTanxmebis saxiT, evropis sabWos yvela wevri qve-
ynisa da erTi an ramdenime arawevri saxelmwifos monawileobiT.
218
danarTi
III. biujeti
wilobrivi SeTanxmebis, gafarToebuli wilobrivi SeTanxmebisa Tu
gafarToebuli SeTanxmebis (amieridan `SeTanxmeba~) dafinanseba
xorcieldeba maTSi monawile wevri da arawevri qveynebis Senatane-
biT Semdgari biujetidan. arawevri qveynebis Senatanebis ganmsazR-
vreli cxrili dgeba SeTanxmebiT; zogadi wesis Tanaxmad, is Tanx-
mobaSi unda modiodes evropis sabWos zogad biujetSi Senatanebis
ganmsazRvreli cxrilis kriteriumTan.
biujeti yovelwliurad miiReba RonisZiebaSi monawile wevri qvey-
nebis ministrTa komitetSi warmomadgenelTagan dakompleqtebuli
organos mier, sadac saWiroebisamebr warmodgenilni arian aseve
RonisZiebaSi Cabmuli arawevri qveynebis warmomadgenlebi, romel-
Tac Sesabamisad gaaCniaT xmis micemis ufleba.
finansuri ganawesi, mutatis mutandis, gamoiyeneba SeTanxmebis biuje-
tis miRebisa da marTvisas.
219
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
220
danarTi
221
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 1
evropis adgilobriv da regionul xelisufalTa kongresi (Semd-
gomSi kongresi) aris organo, romelic warmoadgens adgilobrivi
da regionuli xelisuflebis uwyebebs. misi Semadgenloba da fun-
qciebi regulirdeba winamdebare debulebebiT, ministrTa komite-
tis mier miRebuli qartiiTa da TviT kongresis reglamentiT.
muxli 2
1. kongresi aris sakonsultacio organo, romlis miznebia:
a. adgilobrivi da regionuli xelisuflebis organoTa mo-
nawileoba evropis erTianobis idealis xorcSesxmaSi, ro-
gorc amas gansazRvravs evropis sabWos wesdebis 1-li muxli,
iseve rogorc maTi warmomadgenloba da aqtiuri Cabma evro-
pis sabWos saqmianobaSi;
b. winadadebebis miwodeba ministrTa komitetisaTvis, adgilo-
brivi da regionuli demokratiis ganviTarebis kuTxiT;
c. adgilobrivi da regionuli xelisuflebis organoebs Soris
TanamSromlobis xelSewyoba;
d. kontaqtebis gaRrmaveba saerTaSoriso organizaciebTan mis
kompetenciaSi Semaval sferoebSi, rogorc nawili evropis
sabWos sagareo urTierTobebis zogadi politikisa;
e. mWidro TanamSromloba, erTis mxriv, adgilobrivi da regio-
nuli xelisuflebis demokratiul asociaciebTan erovnul
doneze da, meores mxriv, evropis sabWos wevri qveynebis ad-
gilobriv da regionul xelisuflebaTa warmomadgenel evro-
pul organizaciebTan.
2. ministrTa komiteti da saparlamento asamblea kongress mimar-
Taven sakonsultacio mosazrebisaTvis im sakiTxebze, romelTac,
222
danarTi
muxli 3
1. qartiaSi moazrebuli gamonaklisebis daSvebiT, kongresi Sed-
geba adgilobrivi an regionuli xelisuflebis arCeviTi mandatis
mqone warmomadgenlebisgan. delegatebi airCevian qartiaSi Cadebu-
li kriteriumisa da proceduris Tanaxmad da maT amtkicebs minis-
trTa komiteti. TiToeuli saxelmwifo gansakuTrebulad uzrun-
velyofs misi adgilobrivi da regionuli xelisuflebis sxvadasxva
saxis organoTa Tanaswor warmomadgenlobas.
2. kongresSi TiToeul wevr qveyanas miekuTvneba igive raodenobis
adgili, ramdensac is flobs saparlamento asambleaSi. TiToeul
wevr qveyanas SeuZlia mis warmomadgenelTa raodenobis tolfardi
Semcvlelis mivlena kongresSi, romlebic airCevian imave krite-
riumisa da proceduris Tanaxmad.
3. warmomadgenlebi da maTi Semcvlelebi Tanamdebobaze rCebian
kongresis ori rigiTi sxdomis vadiT da inarCuneben TavianT Tana-
mdebobas momdevno sxdomis gaxsnamde.
muxli 4
1. kongresi rigiT sxdomaze ikribeba weliwadSi erTxel. ri-
giTi sxdomebi imarTeba evropis sabWos ganlagebis adgilze,
Tuki kongresi da ministrTa komiteti urTierTSeTanxmebiT ar
miReben gadawyvetilebas sxdomis sxva adgilze gamarTvis Se-
saxeb.
223
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 5
sawesdebo komitetebSi adgilebis raodenobas Tavis reglamentSi kon-
gresi gansazRvravs imgvarad, rom dacul iqnes kongresis TiToeuli
wevrisaTvis komitetSi erTi adgilis mikuTvnebis principi.
muxli 6
1. mimdinare dokumenti cvlis sawesdebo rezolucias (94) 3
evropis adgilobriv da regionul xelisufalTa kongresis
daarsebasTan dakavSirebiT, miRebuls 1994 wlis 14 ianvars mi-
nistrTa komitetis mier, ministrTa moadgileebis 506-e Sexve-
draze.
2. mimdinare sawesdebo rezoluciaze darTuli evropis adgilo-
briv da regionul xelisufalTa kongresis qartiis teqsti cvlis
qartiis uwindel teqsts, miRebuls 1994 wlis 14 ianvars ministr-
Ta komitetis mier, ministrTa moadgileebis 506-e Sexvedraze.
224
danarTi
muxli 1
kongresis miznebi ganisazRvreba evropis adgilobriv da regionul
xelisufalTa kongresis Sesaxeb (2000) 1 sawesdebo rezoluciis
me-2 muxlSi.
muxli 2
1. qartiis gardamaval debulebaSi gansazRvruli gamonaklisebis
daSvebiT, kongresi Sedgeba adgilobrivi da regionuli xelisu-
flebis organoebSi arCeviTi mandatis mqone warmomadgenelTagan.
2. TiToeuli wevri qveynis delegaciis warmomadgenloba kongres-
Si iqneba imgvari, rogoric uzrunvelyofs:
a. wevri qveynis teritoriis dabalansebul geografiul warmo-
madgenlobas;
b. wevri qveynis adgilobrivi da regionuli xelisuflebis sxva-
dasxva tipis organoTa Tanaswor warmomadgenlobas;
c. wevri qveynis adgilobrivi da regionuli xelisuflebis
sawesdebo organoebSi arsebuli gansxvavebuli politikuri
Zalebis samarTlian warmomadgenlobas;
d. wevri qveynis adgilobrivi da regionuli xelisuflebis or-
ganoTa sawesdebo organoebSi qalTa da mamakacTa Tanaswor
warmomadgenlobas.
3. kongresSi TiToeul wevr qveyanas miekuTvneba igive raodenobis
adgili, ramdensac is flobs saparlamento asambleaSi. TiToeul
wevr qveyanas SeuZlia mis warmomadgenelTa raodenobis tolfar-
di Semcvlelis mivlena kongresSi. Semcvlelebi iqnebian palatebis
imave Zalauflebis mqone wevrebi, rogorc warmomadgenlebi.
4. regionTa palatis wevrebi unda warmoadgendnen centralur mTa-
vrobasa da adgilobrivi xelisuflebis organoebs Soris arsebul im
organoebs, romelTac gaaCniaT TviTorganizebis, an, Cveulebriv cen-
tralur xelisuflebasTan asocirebuli prerogativebi. sakuTari pa-
suxismgeblobis qveS da TavianTi mosaxleobis interesebSi isini unda
flobdnen sajaro saqmeebis mniSvnelovani wilis marTvis WeSmarit
kompetencias, subsidiarobis principis gaTvaliswinebiT. Tuki qve-
yanaSi funqcionirebs imgvari saxelisuflebo organoebi, romlebic
225
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 3
1. kongresis warmomadgenelTa da maTi Semcvlelebis daniSvna
xdeba TiToeul wevr qveyanaSi moqmedi oficialuri proceduris
Sesabamisad. kerZod, TiToeul wevr qveyanaSi is unda uzrunvel-
yofdes konsultacias Sesabamis asociaciebsa da/an instituciur
organoebTan da unda gansazRvravdes warmomadgenelTa orive pa-
lataSi ganawilebis principebs. TiToeuli mTavroba, amgvari pro-
ceduris Sesaxeb acnobebs evropis sabWos generalur mdivans. is
unda iqnes mowonebuli kongresis mier, SesabamisobaSi mis regla-
mentSi mocemul principebTan.
2. sakuTari delegaciis Semadgenlobis Sesaxeb generaluri mdi-
vnisTvis informaciis miwodebisas, yovelma wevrma qveyanam unda
miuTiTos TiToeuli palatis is warmomadgenlebi da maTi Semcvle-
lebi, romelTac is miavlens adgilobrivi xelisuflebis organoTa
palatasa da regionTa palataSi.
226
danarTi
muxli 4
warmomadgenelTa daniSvnisas, biuros mier yovelTvis ganixile-
ba maTi rwmunebis sigelebi. amgvar ganxilvas Sedegad mohyveba
kenWisyris procedura sxdomaze, an mudmivmoqmed komitetSi, Tuki
daniSvna xorcieldeba sxva dros. warmomadgenlis rwmunebis sige-
lis damtkicebaze uarma, SesaZloa gamoiwvios Sedegebi, romlebic
varirebs dRiuri danaricxebis gadauxdelobidan kandidaturis
pirdapir uaryofamde.
muxli 5
1. evropis sabWoSi sakonsultacio statusis mqone adgilobrivi
da regionuli xelisuflebis organoTa saerTaSoriso asociaciebs
SesaZloa mieniWoT damkvirveblis statusi kongresSi. sxva orga-
nizaciebs, maT mier gakeTebuli Sesabamisi ganacxadis safuZvelze,
aseve SesaZloa mieniWoT damkvirveblis statusi kongresSi, mudmiv-
moqmedi komitetis dadebiTi mosazrebis SemTxvevaSi, an kongresis
erT-erT palataSi, am ukanasknelis reglamentis Sesabamisad.
2. Sesabamisi Txovnis safuZvelze, kongress specialuri stumris
statusis miniWeba SeuZlia im evropuli arawevri qveynebis adgilo-
brivi da regionuli xelisuflebis organoTa delegaciebisaTvis,
romelTac gaaCniaT amgvari statusi evropis sabWos saparlamento
asambleaSi. TiToeul specialur stumar qveyanas kongresis biu-
ro miakuTvnebs imave raodenobis adgils, ramdenic maT gaaCniaT
saparlamento asambleaSi. specialuri stumari delegaciebis da-
niSvna unda daefuZnos me-2 da me-3 muxlebSi gansazRvrul krite-
riums.
3. me-2 punqtSi moyvanili delegaciebis wevrebi da damkvirveble-
bi monawileoben kongresisa da misi palatebis saqmianobaSi, prezi-
dentis TanxmobiT ki mimarTvis uflebiTac, magram ar gaaCniaT xmis
micemis ufleba. mudmivmoqmed komitetSi, sawesdebo komitetebsa
da samuSao jgufebSi maTi monawileobis sxva pirobebi CarTul iq-
neba kongresis reglamentSi.
muxli 6
1. kongresi rigiT sxdomaze ikribeba weliwadSi erTxel. rigiTi
sxdomebi imarTeba evropis sabWos ganlagebis adgilze, Tuki amis
Sesaxeb kongresis an misi mudmivmoqmedi komitetisa da ministrTa
komitetis mier ar iqna miRebuli gansxvavebuli gadawyvetileba.
227
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 7
1. kongresis saqmianobis organizeba xorcieldeba ori palatis
farglebSi: adgilobrivi xelisuflebis organoTa palatasa da re-
gionTa palataSi. TiToeuli palatis gankargulebaSia igive raode-
nobis adgili, ramdenic aris TviT kongresSi.
2. TiToeuli palata niSnavs sakuTar biuros, romelic Sedgeba pa-
latis prezidentisa da Svidi wevrisgan. misi Semadgenloba, SeZlebis-
dagvarad, unda icavdes wevr qveynebs Soris samarTliani geografiu-
li ganawilebis princips. arc erT wevr qveyanas ar SeiZleba hyavdes
erTze meti warmomadgeneli romelime palatis biuroSi.
muxli 8
1. sxdomebs Soris periodSi kongresis sasargeblod moqmedebs
mudmivmoqmedi komiteti.
2. mudmivmoqmed komitetSi Sedis TiToeuli erovnuli delega-
ciis ori warmomadgeneli. maT Soris unda iyvnen kongresis biuros
wevrebic. qveynebi, romlebic mxolod erT palataSi arian warmod-
genilni, mudmivmoqmed komitetSi floben mxolod erT adgils.
muxli 9
1. orive biuro erTobliobaSi warmoadgens kongresis biuros, ro-
melic kongresisa da mudmivmoqmedi komitetis sxdomebs Soris pe-
riodSi pasuxismgebelia kongresis saqmianobis mudmivobis uzrun-
velyofaze.
2. biuro pasuxismgebelia agreTve kongresis plenaruli sxdome-
bis momzadebaze, orive palatis koordinirebul muSaobaze, ker-
Zod, gansaxilvel sakiTxTa ganawilebaze maT Soris, sawesdebo ko-
mitetebis saqmianobis koordinirebaze, biujetis momzadebasa da
or palatasa da kongress Soris sabiujeto saxsrebis Tanazomier
ganawilebaze. rac Seexeba sakiTxebis ganawilebas, dauSvebelia ro-
melime maTganis orive palatis mier ganxilva. nebismieri sakiTxi,
romelic moeqceva orive palatis interesTa sferoSi, unda iqnes
ganxiluli kongresis mier.
228
danarTi
muxli 10
1. orive palatasa da sawesdebo komitetebs Soris sakiTxebis me-9
muxlis Sesabamisad ganawilebis Semdeg, romelime sakiTxis ganxil-
vaze pasuxismgebeli palatis biuros, gansakuTrebul SemTxvevebSi,
gansazRvruli raodenobis (maqsimum TerTmeti) wevrTagan SeuZlia
Camoayalibos specialuri (ad hoc) samuSao jgufi, romelic aRWur-
vili iqneba gansakuTrebuli kompetenciebiT (moxsenebebis momzadeba,
konferenciebis organizeba, TanamSromlobis proeqtebisa Tu evropis
sabWos specialur samTavrobaTaSoriso saqmianobaTa xorcSesxma).
2. rodesac sakiTxi moeqceva orive palatis kompetenciaSi, kon-
gresis biuros, gansakuTrebul SemTxvevebSi, SeuZlia Seqmnas ori-
ve palatisaTvis saerTo specialuri (ad hoc) samuSao jgufi.
3. specialuri samuSao jgufebis muSaobis organizebas uzrunve-
lyofs reglamenti.
4. kongressa da mis or palatas, TavianT reglamentebSi am mizniT
saTanadod CarTuli debulebebis Sesabamisad, SeuZliaT konsul-
taciis gavla me-5 muxlSi gansazRvrul adgilobrivi da regio-
nuli xelisuflebis organoTa saerTaSoriso asociaciebTan, iseve
rogorc erovnuli delegaciebis mier dasaxelebul adgilobriv
da regionul xelisufalTa organoebis erovnul asociaciebTan.
amgvar konsultaciebSi monawileobis xarjebs gaiReben aRniSnuli
organizaciebi Tu asociaciebi.
muxli 11
1. ministrTa komitetisa da/an saparlamento asambleisaTvis ga-
dasacemad gankuTvnili yvela rekomendacia da mosazreba, iseve
rogorc adgilobriv da regionul xelisufalTa organoebisadmi
mimarTuli rezoluciebi mTlianobaSi, mtkicdeba kongresis mier
mis plenarul sxdomaze an mudmivmoqmedi komitetis mier.
2. amasTan, rodesac sakiTxi kongresis biuros mier miiCneva eqs-
kluziurad palatis kompetenciad:
a. rekomendaciebi da mosazrebebi im sakiTxebze, romlebic
gankuTvnilia ministrTa komitetisa da/an saparlamento
asambleisaTvis gadasacemad, sakiTxis arsebiTad ganuxilve-
lad mtkicdeba mudmivmoqmedi komitetis mier. Tumca, gan-
sakuTrebul SemTxvevebSi, kongresis biurom SesaZloa neba
229
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 12
kongresisa Tu palatebis debatebSi ministrTa komitetisa da
saparlamento asambleis koleqtiuri warmomadgenlobis pirobebi,
iseve rogorc pirobebi, romelTa safuZvelzec maT warmomadgen-
lebs ufleba aqvT, individualur sawyisebze miiRon monawileoba
amgvar debatebSi, dgindeba ministrTa komitetis mier, kongresTan
konsultaciis Semdeg da Setanil unda iqnes am ukanasknelis re-
glamentSi.
muxli 13
1. kongresi da misi palatebi amtkiceben TavianT reglamentebs,
romlebic kerZod Seexeba:
a. qvorums;
b. kenWisyraSi monawileobasTan dakavSirebul sakiTxebsa da
saWiro umravlesobis wesebs, imis gaTvaliswinebiT, rom
ministrTa komitetisa da saparlamento asambleisad-
mi gankuTvnili rekomendaciebi da mosazrebebi miRebul
unda iqnes kenWisyraSi monawileTa ori mesamedi umravle-
sobiT;
c. biuros prezidentis, vice-prezidentebisa da mis sxva wevrTa
arCevis proceduras;
d. dRis wesrigis damtkicebisa da misi delegatebisTvis gadace-
mis proceduras;
e. sawesdebo komitetebisa da specialuri (ad hoc) samuSao jgu-
febis saqmianobis organizebas.
2. amasTan, kongresis reglamenti unda iTvaliswinebdes warmo-
madgenelTa da maT SemcvlelTa siebis gadacemis meTodsa da va-
debs, maTi rwmunebaTa sigelebis ganxilvis proceduras, moqmedi
qartiis me-2 da me-7 muxlebis mxedvelobaSi miRebiT.
230
danarTi
muxli 14
1. kongresi sakuTar prezidents irCevs TiToeuli palatis wevr-
Tagan monacvleobiT. prezidentis uflebamosileba ganisazRvreba
ori rigiTi sxdomis vadiT.
2. kongresis palatebi TavianT prezidentebs irCeven TavianT we-
vrTa rigebidan, romelTa uflebamosileba ganisazRvreba ori ri-
giTi sxdomis vadiT.
muxli 15
1. kongresis samdivnos funqciebs axorcielebs kongresis umaR-
lesi aRmasrulebeli, arCeuli kongresis mier. umaRlesi aRmasru-
lebeli pasuxismgebelia kongresisa da misi organoebis winaSe da
Tavis saqmianobaSi eqvemdebareba generalur mdivans. kandidatebs
eniWebaT TavianTi ganacxadebis evropis sabWos generaluri mdi-
vnisaTvis uSualod gadacemis Tavisufleba, romelic, Tavis mo-
sazrebasTan erTad, kandidatTa sias gadascems kongresis prezi-
dents. kandidaturebis ganxilvis Semdeg, biuro kandidatebis sias
kanWisyrisaTvis gadascems kongress. mudmivmoqmedi komiteti, kon-
gresis saxeliT, SeimuSavebs kongresis umaRlesi aRmasruleblis
arCevis proceduras, moqmedi qartiiT regulirebis gareSe darCe-
nili sakiTxebis mowesrigebis mizniT.
2. kongresi umaRles aRmasrulebels irCevs xuTwliani ganaxle-
badi vadiT. amasTan, misi asakobrivi zRvari ar unda scildebo-
des evropis sabWos mTeli personalisaTvis dadgenil asakobriv
zRvars.
3. generaluri mdivani, kongresis biurosTan konsultaciis Se-
mdeg, niSnavs umaRlesi aRmasruleblis moadgiles.
4. generaluri mdivani palatebis mdivnebs niSnavs Sesabamisi pa-
latis prezidentTan azrTa araformaluri urTierTgacvlis Se-
mdeg. kandidatma unda warmoadginos informacia Tavisi miznebisa
da misi arCevis ganmapirobebeli argumentebis Sesaxeb.
muxli 16
1. ministrTa komiteti amtkicebs kongresis biujets, rogorc
evropis sabWos Cveulebrivi biujetis nawils.
2. es biujeti, kerZod, gankuTvnilia kongresis sxdomebTan, ori-
ve palatisa da kongresis organoTa SexvedrebTan dakavSirebuli
231
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
gardamavali debulebani
1. me-2 muxlis 1-li punqtidan gamonaklisis saxiT, arCeviT adgi-
lobriv Tu regionul organoSi pasuxismgebeli funqciebis mqone
araarCeviTma pirebma aseve SesaZloa ikisron warmomadgenlobiTi
funqciebi kongresSi, imis gaTvaliswinebiT, rom isini SesaZloa
individualurad iqnen gaTavisuflebulni Tanamdebobidan, ze-
moxsenebuli arCeviTi organos mier pirdapir an misi gadawyveti-
lebis safuZvelze da rom amgvari gaTavisuflebis uflebas unda
iTvaliswinebdes kanoni. am debulebis xelaxla Seswavla dasaSvebia
eqvswliani periodis gasvlis Semdeg.
2. kongresis umaRlesi aRmasrulebeli, gaTvaliswinebuli me-15
muxliT, airCeva saWiro moTxovnebis dakmayofilebis SemTxvevaSi.
232
danarTi II
evropis sabWos wevri qveynebi -
mierTebis TariRebi
wevri saxelmwifo mierTebis TariRi
albaneTi 13.7.1995
andora 10.11.1994
somxeTi 25.1.2001
avstria 16.4.1956
azerbaijani 25.1.2001
belgia 5.5.1949
bosnia da hercegovina 24.4.2002
bulgareTi 7.5.1992
xorvatia 6.11.1996
kviprosi 24.5.1961
CexeTis respublika 30.6.1993
dania 5.5.1949
estoneTi 14.5.1993
fineTi 5.5.1989
safrangeTi 5.5.1949
saqarTvelo 27.4.1999
germania 13.7.1950
saberZneTi 9.8.1949
ungreTi 6.11.1990
islandia 7.3.1950
irlandia 5.5.1949
italia 5.5.1949
latvia 10.2.1995
lixtenSteini 23.11.1978
233
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
litva 14.5.1993
luqsemburgi 5.5.1949
malta 29.4.1965
moldova 13.7.1995
monako 5.10.2004
niderlandebi 5.5.1949
norvegia 5.5.1949
poloneTi 26.11.1991
portugalia 22.9.1976
rumineTi 7.10.1993
ruseTis federacia 28.2.1996
san-marino 16.11.1988
serbia da montenegro 3.4.2003
slovakeTi 30.6.1993
slovenia 14.5.1993
espaneTi 24.11.1977
SvedeTi 5.5.1949
Sveicaria 6.5.1963
`iugoslaviis yofili
respublika makedonia~ 9.11.1995
TurqeTi 9.8.1949
ukraina 9.11.1995
gaerTianebuli samefo 5.5.1949
234
danarTi III
evropis sabWos xelSekrulebaTa
sruli nusxa*1
ZalaSi
xelmosawerad
No. dasaxeleba Sesvlis E. N. C.
gaxsnis TariRi
TariRi
235
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
236
danarTi
237
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
238
danarTi
239
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
240
danarTi
241
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
242
danarTi
243
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
244
danarTi
arqeologiuri memkvidreobis
143 dacvis evropuli konvencia (Seswo- 16/1/1992 25/5/1995 X X X
rebuli)
konvencia ucxoelTa sazogadoe-
144 briv cxovrebasa da adgilobriv 5/2/1992 1/5/1997 X X
doneze monawileobis Sesaxeb
soflis meurneobis miznebisaTvis
145 cxovelTa dacvis Sesaxeb evropu- 6/2/1992 X X X
li konvenciis Semsworebeli oqmi
adamianis uflebaTa da ZiriTad
146 TavisuflebaTa dacvis evropuli 25/3/1992
konvenciis me-10 oqmi
evropuli konvencia kinematogra-
147 fiul koproduqciaze 2/10/1992 1/4/1994 X X
245
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
246
danarTi
247
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
248
danarTi
249
danarTi IV
wilobriv SeTanxmebaTa nusxa
wilobrivi SeTanxmeba
socialuri da samoqalaqo janmrTelobis sferoSi
umTavresi dokumentebi: R(59)23-16/11/1959-R(61)40-16/12/1961-
R(96)34-02/10/1996-R(96)35-02/10/1996
am wilobrivi SeTanxmebis farglebSi gaformebul iqna ori evropuli
xelSekruleba: konvencia evropuli farmakopeis SemuSavebis Sesaxeb
(ETS No.50) da evropuli SeTanxmeba sarecx da sawmend produqtebSi gar-
kveuli saxis nivTierebaTa gamoyenebis akrZalvis Sesaxeb (ETS No.64).
evropuli baraTi
samudamo xeibrobaSi myof adamianTaTvis
(baraTis SemoReba ver moxerxda. 1977 wlis 4 noembris rezoluciis
danarTis me-4 muxli Semdegnairad ikiTxeba: `TiToeuli monawile
qveynis mTavroba cnobs sxva monawile saxelmwifos Sesabamisi uwye-
bebis mier gacemul baraTs sakuTari teritoriis farglebSi~).
251
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
252
danarTi
253
danarTi V
evropis sabWosa da sxva saerTaSoriso
organizaciebs Soris gaformebul
SeTanxmebaTa nusxa
255
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
256
danarTi
257
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
258
danarTi
1. 2000 wlis oqtomberSi, 2001 wlis dekembersa da 2002 wlis noembersa da dekem-
berSi gaero-s, generalur asambleaSi Sedga ramdenime debati evropis sabWosTan Ta-
namSromlobis garSemo, rasac mohyva 55/3, 56/46 da 57/156 rezoluciebis miReba.
259
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
260
danarTi
261
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
262
danarTi
danarTi VI
evropis sabWoSi gaformebuli
konvenciebisa da SeTanxmebebis
daskvniTi sanimuSo debulebani
A. Sesavali
1962 wlis seqtemberSi, ministrTa moadgileebis 113-e Sexvedraze,
evropis sabWos ministrTa komitetma moiwona evropis sabWos far-
glebSi gaformebuli saerTaSoriso xelSekrulebebisTvis vargis das-
kvniT sanimuSo debulebaTa saboloo nimuSis ori teqsti. maTgan pir-
veli Seexeboda im tipis SeTanxmebebs, romelTac xeli moewereba ra-
tifikaciasTan da miRebasTan dakavSirebuli daTqmebis gareSe, xolo
meore ki im konvenciebs, romlebic saWiroebs ratifikacias an miRebas.
evropis sabWos SeTanxmebebisa da konvenciebis SemuSavebaze momuSave
eqspertTa komitetebs aRniSnuli dokumentebi unda gamoeyenebinaT
saxelmZRvanelo nimuSebis saxiT. arsebuli SeTanxmebis Tanaxmad, gan-
sakuTrebul SemTxvevebSi an gaero-s saerTaSoriso samarTlis komi-
siis saqmianobis Sedegebis gaTvaliswinebiT, samomavlod maT SesaZloa
ganecadaT cvlilebebi.
1962 wlidan debulebaTa es nimuSebi gamoyenebul iqna mraval
evropul konvenciasTan da SeTanxmebasTan mimarTebaSi. Tumca,
swored maTma amgvarma xSirma moxmarebam cxadyo garkveuli cvli-
lebebis saWiroeba. garda amisa, saerTaSoriso samarTlis komisiis
saqmianobam, 1969 wels moitana xelSekrulebaTa samarTlis Sesaxeb
venis konvenciis miReba, romelic mxedvelobaSi iRebs saerTaSori-
so praqtikaSi dafiqsirebul ukanasknel tendenciebs.
am sxvadasxva faqtoris gaTvaliswinebis mizniT, 1980 wlis Teberval-
Si, ministrTa komitetma moadgileebis doneze gamarTul 315-e Sex-
263
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
B. muxli a
264
danarTi
C. muxli b
1. (es SeTanxmeba) (es konvencia) ZalaSi Sedis momdevno Tvis pirvel
dRes mas Semdeg, rac amoiwureba X Tviani periodi im dRidan, rodesac
evropis sabWos X wevri qveyana gamoTqvams Tanxmobas, iyos valdebuli
(SeTanxmebiT) (konvenciiT) a. muxlis debulebaTa Sesabamisad.
2. nebismier wevr saxelmwifosTan mimarTebaSi, romelic mogviane-
biT gamoxatavs Tanxmobas misi savaldebulo xasiaTis Sesaxeb, (Se-
Tanxmeba) (konvencia) ZalaSi Sedis momdevno Tvis pirvel dRes mas
Semdeg, rac amoiwureba X Tviani periodi ratifikaciis, miRebis an
mowonebis sigelis deponirebis (an xelmoweris)1 TariRidan.
D. muxli c
1. (am SeTanxmebis) (am konvenciis) ZalaSi Sesvlis Semdeg, evropis sa-
bWos ministrTa komiteti uflebamosilia, evropis sabWos wesdebis
me-20 muxlis d. punqtiT gaTvaliswinebuli umravlesobiT miRebuli
gadawyvetilebis safuZvelze da komitetSi warmodgenili im wevri qve-
ynebis xmaTa erTsulovnebiT, romlebic winamdebare xelSekrulebis
xelSemkvreli mxareebi arian, sabWos nebismieri arawevri saxelmwifo
moiwvios (am SeTanxmebasTan) (am konveciasTan) misaerTeblad2.
2. nebismier im qveyanasTan mimarTebaSi, romelic mogvianebiT
miuerTdeba (SeTanxmebas) (konvencias), is ZalaSi Seva im Tvis pir-
vel ricxvSi, romelic mosdevs mierTebis sigelis generalur mdi-
vanTan deponirebis TariRidan X Tvian periods.
265
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
E. muxli d
1. xelmowerisas, an saratifikacio, miRebis, mowonebis an mierTe-
bis sigelis deponirebisas, nebismier qveyanas SeuZlia gansazRvros
is teritoria an teritoriebi, romlebzedac gavrceldeba (es Se-
Tanxmeba) (es konvencia).
2. nebismier mxares SeuZlia, mogvianebiT gakeTebuli gancxade-
biT, mimarTos evropis sabWos generalur mdivans da gaafarToos
mis mier winaswar gansazRvruli teritoria. aseT teritoriebTan
mimarTebaSi (SeTanxmeba) (konvencia) ZalaSi unda Sevides im Tvis
pirvel ricxvSi, romelic mosdevs generaluri mdivnis mier aseTi
gancxadebis miRebidan X Tvian periods.
3. nebismieri deklaracia, SemuSavebuli wina ori punqtis debule-
baTa gaTvaliswinebiT, deklaraciaSi dazustebul teritoriebTan
mimarTebaSi SeiZleba gauqmebul iqnes generaluri mdivnis saxelze
gakeTebuli SetyobinebiT. gauqmeba ZalaSi Seva im Tvis pirvel ri-
cxvSi, romelic mosdevs generaluri mdivnis mier am Setyobinebis
miRebidan X Tvian periods.
F. muxli e3
1. nebismier saxelmwifos, xelmoweris an saratifikacio, miRebis,
mowonebis an mierTebis sigelis generalur mdivanTan deponire-
bisas, SeuZlia ganacxados, rom is sargeblobs (SeTanxmebis) (kon-
venciis) danarTSi4 gaTvaliswinebuli erTi an ramdenime daTqmis
gamoyenebis uflebiT5. sxva daTqmis gakeTeba dauSvebelia6.
266
danarTi
G. muxli f
1. nebismier xelSemkvrel mxares nebismier dros SeuZlia (am Se-
Tanxmebis) (am konvenciis) denonsacia evropis sabWos generaluri
mdivnis saxelze gakeTebuli Setyobinebis gziT.
2. es denonsacia ZalaSi Seva im Tvis pirvel ricxvSi, romelic
mosdevs generaluri mdivnis mier amgvari Setyobinebis miRebis TariRi-
dan X Tvian periods.
H. muxli g
evropis sabWos generaluri mdivani sabWos wevr qveynebsa da (am
SeTanxmebasTan) (am konvenciasTan) mierTebul saxelmwifoebs ac-
nobebs:
a. nebismieri xelmoweris Sesaxeb;
b. ratifikaciis, miRebis, mowonebis an mierTebis nebismie-
ri sigelis deponirebis Sesaxeb;
c. (am SeTanxmebis) (am konvenciis) ZalaSi Sesvlis nebismie-
ri TariRis Sesaxeb, Tanaxmad b. c. da d. muxlebisa;
d. (am SeTanxmebasTan) (am konvenciasTan) dakavSirebuli ne-
bismieri sxva dadgenilebis, Setyobinebis an komunika-
ciis Sesaxeb.
ris dasturadac, qvemore xelismomwerebma, romelTac gaaCniaT
amisaTvis Sesabamisi uflebamosileba, xeli moaweres winamdebare
(SeTanxmebas) (konvencias).
Sedgenilia (adgili), (TariRi), inglisur da frangul enebze, orive
teqsti avTenturia, Sedgenili TiTo egzemplarad, romlebic ina-
267
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
268
danarTi VII
oficialuri mimowera evropis
sabWosa da evropul Tanamegobrobas
Soris
269
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
270
danarTi
271
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
272
danarTi
273
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
274
danarTi
275
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
276
danarTi
277
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
278
danarTi
279
danarTi VIII - evropis sabWos
SeTanxmebebi gaero-sTan
281
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
1. informaciis urTierTgacvla
evropis sabWos generaluri samdivno, zogierTi dokumentis kon-
fidencialuri bunebis dacvis saWiroebis gaTvaliswinebiT, gaero-s
generalur samdivnos miawvdis yvela publikaciasa da dokumenta-
cias, rac ukavSirdeba mis saqmianobas da eqceva gaero-s interesis
sferoSi. dokumentebis urTierTgacvlas, saWiroebisamebr, daer-
Tveba orive generaluri samdivnos wevrebs Soris sakonsultacio
282
danarTi
2. ormxrivi konsultacia
evropis sabWos generaluri samdivno monawileobas miiRebs nebis-
mier sakonsultacio saxis urTierTobaSi, rac SesaZloa miCneul
iqnes mizanSewonilad orive organizaciis mier warmarTuli pro-
gramebis ganxorcielebisa da maTi mosamzadebeli samuSaoebis ne-
bismier etapze. kerZod, generaluri mdivani ministrTa komitets
miawvdis mosazrebebs, romlebic mas SesaZloa gadaeces gaero-s ge-
neraluri samdivnosgan.
4. teqnikuri TanamSromloba
evropis sabWos generaluri samdivno gaero-s generalur samdivnos
miawvdis nebismieri saxis teqnikur daxmarebas, rac ki SeiZleba mas
eTxovos saerTo interesis sakiTxebis Seswavlisa da garkveuli
proeqtebis ganxorcielebis mizniT.
vitoveb imeds, rom es saSualebebi xels Seuwyobs evropis sabWosa
da gaero-s Soris sasargeblo TanamSromlobisaTvis saWiro gare-
mos Camoyalibebas da rom TqvenTvis SesaZlebeli iqneba maTi gan-
mtkiceba, evropis sabWos generaluri samdivnosTvis msgavsi saSua-
lebebis miniWebis gziT.
maqvs pativi, viyo Tqveni morCili msaxuri,
J.k. pari
evropis sabWos generaluri mdivani
283
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
284
danarTi
285
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
I. Sesavali
1. gaero-sa da evropis sabWos samdivnoebs Soris samuSao ur-
TierTobaTa gzebisa da saSualebebis dasaxvis mizniT, 1951 wlis
15 dekembers, evropis sabWos generalur mdivansa da gaero-s ge-
neralur mdivans Soris Sedga werilebis urTierTgacvla. winamde-
bare memorandumi miznad isaxavs arsebuli mimoweris ganaxlebas,
miRebuli gamocdilebisa da SemdgomSi dafiqsirebul cvlilebaTa
gaTvaliswinebiT.
286
danarTi
287
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
V. teqnikuri TanamSromloba
7. evropis sabWos generaluri samdivno da gaero-s samdivno,
samomavlod ar daiSureben mcdelobas imisaTvis, raTa erTmaneTs
miawodon teqnikuri daxmareba, rac ki SesaZloa saWiro aRmoCndes
saerTo interesis sakiTxebis Sesaswavlad an maTgan momdinare er-
Toblivi an individualuri proeqtebis gansaxorcieleblad.
288
danarTi IX
evropis sabWos SeTanxmebebi euTo-sTan
Sesavali
TanamSromlobis pirobebis erTiani nusxa SemuSavebul iqna insti-
tutebs Soris warmoebuli rigi debatebis Sedegad, romlis mimdi-
nareoba eyrdnoboda evropis sabWos `brZen kacTa komitetis~ reko-
mendaciebsa da 1999 wlis 18-19 noembers euTo-s stambulis samit-
ze miRebul euTo-s TanamSromlobis usafrTxoebis platformas,
iseve rogorc 1999 wlis 4 oqtombers q. venaSi gamarTul euTo/
evropis sabWos Sexvedraze gamoTqmul mosazrebebs, nakisr val-
debulebaTa monitoringisa da euTo-sa da evropis sabWos Soris
mimdinare da samomavlo TanamSromlobis Sesaxeb. Semdgom amisa,
1999 wlis 20 oqtombers, q. berlinSi gamarTulma umaRlesi donis
`2+2~ formatis Sexvedram daadgina, Sesabamisi samdivnoebisTvis
daevalebina TanamSromlobis pirobebis erTiani nusxis Sedgena.
nusxa miznad isaxavs instituciuri mexsierebis Seqmnasa da imis
uzrunvelyofas, rom ar iqnes miviwyebuli an dakarguli arsebuli
warmatebuli praqtika. is aseve saxavs samomavlo perspeqtivebs.
evropis sabWosa da euTo-s Soris urTierTobebi efuZneba de-
mokratiis, adamianis uflebaTa da kanonis uzenaesobis saerTo
Rirebulebebsa da organizaciebis mizanswrafvas urTierTqmedebis
ganmtkicebisaken, maT wevrobasa da samuSao meTodebSi arsebul
gansxvavebaTa gaTvaliswinebiT.
289
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
1. konsultaciebi
1.1. `2+2~ formatis Sexvedrebi
1.1.1. umaRlesi donis `2+2~ formatis Sexvedrebi
umaRlesi donis Sexvedrebi imarTeba weliwadSi erTxel an or-
jer. maT organizebas axorcieleben rigrigobiT evropis sabWo da
euTo.
aRniSnul Sexvedrebze xdeba saerTo interesis aqtualuri poli-
tikuri sakiTxebis ganxilva, urTierTobaTa gadaxedva, mimdina-
re TanamSromlobis Sefaseba da samomavlo TanamSromlobisaTvis
orientirebis dasaxva.
monawileebi:
evropis sabWos mxriv: ministrTa komitetis Tavmjdomare, genera-
luri mdivani, ministrTa moadgileebisa da Sesabamisi momxsene-
belTa jgufebis Tavmjdomareebi, gansakuTrebiT ki im jgufebisa,
romelTa saqmianoba Seexeba evropis sabWosa da euTo-s Soris ur-
TierTobebsa (GR-OSCE) da demokratiuli stabilurobis gamyare-
bas (GR-EDS), da politikur saqmeTa generaluri direqtori.
euTo-s mxriv: moqmedi Tavmjdomare, generaluri mdivani, erovnul
umciresobaTa umaRlesi komisari (HCNM), demokratiuli institu-
tebisa da adamianis uflebaTa biuros direqtori (ODIHR), mediis
Tavisuflebis kuratori, sagareo TanamSromlobis ganyofilebis
ufrosi da periodulad, sagareo TanamSromlobis ganyofilebis
(CPC) direqtori da euTo-s ekonomikuri da garemos dacvis sfe-
roTa koordinatori.
Sexvedris dasasruls, delegaciebs q. strasburgsa da q. venaSi,
iseve rogorc presis warmomadgenlebs, miewodebaT erToblivi gan-
cxadeba.
1.1. 2. `2+2~ formatis Sexvedrebi maRal oficialur pirTa doneze
rogorc wesi, Sexvedrebi maRal oficialur pirTa doneze imarTe-
ba wlis pirveli naxevris miwuruls. maT organizebas rigrigobiT
axorcieleben evropis sabWo da euTo.
am SexvedraTa ZiriTadi mizania TanamSromlobis konkretuli saki-
Txebis ganxilva.
maRal oficialur pirTa doneze organizebul SexvedrebSi mo-
nawileoba Tavisi arsiTa da SemadgenlobiT gansxvavdeba umaRlesi
290
danarTi
291
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
292
danarTi
293
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
2. warmomadgenloba da kavSirebi
2.1. SexvedrebSi monawileoba
2.1.1. samitebi
1997 wlis oqtomberSi gamarTul evropis sabWos samitze euTo-s
warmoadgenda misi mimdinare Tavmjdomare, romelic gamovida mox-
senebiT. miwveulTa Soris iyo euTo-s generaluri mdivanic, Tum-
ca, man daswreba ver SeZlo. euTo-s stambulis samits eswrebodnen
da moxsenebiT mimarTes evropis sabWos ministrTa komitetis Tav-
mjdomarem da generalurma mdivanma.
2.1.2. Sexvedrebi / sxdomebi ministrTa doneze
euTo-s mimdinare Tavmjdomarem monawileoba miiRo londonis Sex-
vedraSi, xolo 1999 wlis maisSi, evropis sabWos 50-e wlisTavis
aRsaniSnav ceremonialze q. budapeStSi, gamovida moxsenebiT.
evropis sabWos generaluri mdivani warmoadgens organizacias da
mimarTavs damswreT euTo-s ministrTa sabWoebze.
euTo-s Tavmjdomare saxelmwifos sagareo saqmeTa ministri, evro-
pis sabWos wevri qveynis warmomadgenlisa da euTo-s mimdinare Tav-
mjdomaris rangSi gamodis moxsenebiT evropis sabWos ministrTa
komitetis sxdomebze.
294
danarTi
295
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
3. TanamSromloba
3.1 TanamSromloba adgilze
am mxriv Camoyalibda Semdegi saxis kavSir-urTierTobebi:
- evropis sabWos savele biuroebi (tirana, saraevo, priStina da
mostari) mWidro kontaqtebs inarCuneben euTo-s misiebTan.
isini uzrunvelyofen aseve kavSirebs xelisuflebasTan Tu
adgilze arsebul saerTaSoriso organizaciebTan da mxars
uWeren evropis sabWos proeqtebis ganxorcielebas;
- evropis sabWos samdivnos oficialur pirebsa da euTo-s mi-
siaTa xelmZRvanelebsa da maT personals Soris informacii-
sa da Sefasebis gacvla regularuli araformaluri konta-
qtebisa da vizitebis saSualebiT;
296
danarTi
297
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
298
danarTi
299
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
300
danarTi
301
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
302
danarTi
303
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
304
danarTi
danarTi X
Sesworebuli wesdebis proeqti
1. asambleis 1993 wlis 11 maisis debatebi (32-e sxdoma); ix. dok. 6788, komitetis
angariSi reglamentis Sesaxeb; momxsenebeli: lord finsbergi. teqsti miRebulia
asambleis mier, 1993 wlis 11 maiss (32-e sxdoma).
305
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
306
danarTi
Tavi II - wevroba
muxli 2
winamdebare wesdebis mxareebi arian evropis sabWos wevri qveynebi.
muxli 3
evropis sabWos TiToeulma wevrma qveyanam unda aRiaros pluralis-
turi saparlamento demokratiis, samarTlis uzenaesobisa da misi iu-
risdiqciis qveS myofi yvela piris adamianis uflebebiTa da ZiriTadi
TavisuflebebiT sargeblobis principebi. man unda aiRos keTilsindi-
sierad da nayofierad TanamSromlobis valdebuleba I TavSi mocemu-
li miznis ganxorcielebisas. kerZod, man xeli unda Seuwyos evropis
sabWos uwyebebisa da institutebis misiis aRsrulebas.
muxli 4
evropis nebismieri saxelmwifo, romelic miiCneva me-3 muxlis debule-
baTa Sesrulebis unaris mqoned da msurvelad, romelic iRebs valdebu-
lebas, miuerTdes adamianis uflebaTa evropul konvencias da aRiarebs
konvenciis Sesabamisad dafuZnebul organoTa iurisdiqcias, ministrTa
komitetis mier, saparlamento asambleis TanxmobiT, SesaZloa mowveul
307
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
308
danarTi
309
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
310
danarTi
311
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
312
danarTi
muxli 25
ministrTa komiteti saparlamento asambleas TiToeul mis nawi-
lobiT sxdomaze warudgens angariSs sakuTari saqmianobis Sesaxeb,
Sesabamisi dokumentaciis TandarTviT. ministrTa komitetis mi-
mdinare Tavmjdomare aRniSnuli angariSiT warsdgeba asambleis
sajaro sxdomaze da pasuxobs dasmul SekiTxvebs.
muxli 26
a. kenWisyraSi monawileTa xmebis erTsulovneba da siiTi Semad-
genlobis umravlesoba moiTxoveba ministrTa komitetis Semdegi
gadawyvetilebebis misaRebad:
i. rekomendaciebis SemuSaveba wevri qveynebis misamarTiT 21-e
muxlis c. punqtis Tanaxmad;
ii. rekomendaciebis miReba winamdebare wesdebis 1-li muxlis b.
punqtSi, me-12, 21-e da 26-e muxlebSi cvlileba-damatebebis
SetanasTan dakavSirebiT;
b. reglamentidan an finansuri da administraciuli normebidan
gamomdinare sakiTxebi SesaZloa damtkicebul iqnes ministrTa ko-
mitetis siiTi Semadgenlobis ubralo umravlesobiT;
c. kenWisyraSi monawileTa ori mesamedi umravlesoba da ministr-
Ta komitetis siiTi Semadgenlobis umravlesoba warmoadgens mo-
Txovnas Semdegi saxis gadawyvetilebebisaTvis:
ii. rezoluciebis miReba;
ii. rekomendaciebis miReba cvlileba-damatebebis Setanis Tao-
baze muxlebSi, romlebic ar aris miTiTebuli mocemuli
muxlis a (ii) punqtSi;
iii. konvenciebis, xelSekrulebebisa da oqmebis SemuSaveba da maTi
xelmosawerad momzadeba 21-e muxlis c. punqtis Sesabamisad;
iv. gadawyvetilebebis miReba 21-e muxlis e. da f. punqtebiT
gaTvaliswinebul gafarToebul da wilobriv SeTanxmebebTan
dakavSirebiT.
muxli 27
a. sxvagvari gadawyvetilebis ararsebobis SemTxvevaSi, ministrTa
komitetis sxdomebi imarTeba:
i. daxurul kars miRma; da
313
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
314
danarTi
muxli 31
a. saparlamento asamblea Sedgeba TiToeuli wevri qveynis war-
momadgenlebisgan, romelTac maT mier dadgenili formiT irCe-
ven an niSnaven erovnuli parlamentebi TavianT wevrTa rigebidan
imgvarad, rom is asaxavdes maTSi arsebul azrTa urTierTgansxva-
vebul mimdinareobebs. TiToeul warmomadgenels unda gaaCndes im
wevri saxelmwifos moqalaqeoba, romelsac is warmoadgens. warmo-
madgeneli ar unda iyos wevri saxelmwifos mTavrobis, evropuli
sasamarTlosa Tu adamianis uflebaTa dacvis komisiis an konven-
ciis ZaliT daarsebuli organos wevri.
b. amgvarad daniSnul warmomadgenelTa uflebamosilebis vada ai-
Tvleba maTi rwmunebaTa sigelebis wardgenis momdevno plenaruli
sxdomis an mudmivmoqmedi komitetis Sexvedris dawyebidan; aRniSnuli
vada iwureba Semdgomi rigiTi an misi momdevno rigiTi sxdomis gaxs-
nisas. amasTan, sayovelTao arCevnebis Semdeg, erovnuli parlamenti
uflebamosilia, eqvsi Tvis vadaSi waradginos axali delegatebi. gar-
da amisa, erovnul parlaments SeuZlia vakanturi adgilebis Sevseba
warmomadgenlis gardacvalebis an misi gadadgomis gamo. axladdaniS-
nul warmomadgenelTa uflebamosilebis vada aiTvleba asambleis an
mudmivmoqmedi komitetis pirveli sxdomis gaxsnidan, romelic mosde-
vs maT daniSvnas.
c. zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, asambleis sxdomis dros, arc
erT warmomadgenels ar SeiZleba CamoerTvas mandati asambleis Tanx-
mobis gareSe.
d. yvela warmomadgeneli uflebamosilia, hyavdes Semcvleli, rome-
lic misi aryofnis SemTxvevaSi daeswreba sxdomas, mimarTavs sityviT
da miscems xmas. zemomoyvanili a. punqtis debulebebi vrceldeba Se-
mcvlelis daniSvnis procedurazec.
muxli 32
saparlamento asamblea wevr saxelmwifoTa Soris adgilebis ganawile-
bis sakiTxs gansazRvravs, inter alia, maTi mosaxleobisa da Sida mTliani
produqtis maCveneblebis gaTvaliswinebiT. wevr qveynebs ufleba aqvT,
hyavdeT ara nakleb ori da ara umetes Tvrameti warmomadgeneli asam-
bleaSi.
muxli 33
asamblea uflebamosilia moTxovos ministrTa komitets, mis xelT
arsebuli nebismieri proceduris gamoyenebiT da gansakuTrebiT
315
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
316
danarTi
317
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
muxli 43
asambleis plenaruli sxdomebi tardeba sabWos ganlagebis adgil-
ze, Tuki ar arsebobs misi sxvagvari gadawyvetileba 39-e da 49-e
muxlis e. punqtis gaTvaliswinebiT.
muxli 44
Tuki asamblea sxvagvarad ar gadawyvets, misi debatebi atarebs
sajaro xasiaTs.
318
danarTi
319
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
Tavi IX - finansebi
muxli 49
a. ministrTa komiteti, saparlamento asambleis daskvnebis gaTva-
liswinebiT, amtkicebs evropis sabWos wliur biujets.
b. TiToeuli wevri qveyana anazRaurebs ministrTa komitetSi, spe-
cializebul ministrTa konferenciebze, saparlamento asambleasa
da adgilobrivi da regionuli xelisuflebis organoTa kongresSi
sakuTari warmomadgenlobis xarjebs.
c. samdivnosa da yvela sxva saerTo xarjebi TiToeul wevr qveya-
nas Soris nawildeba komitetis mier imgvari proporciiTa da kri-
teriumiT, romelic saTanadod miiRebs mxedvelobaSi wevrTa mo-
saxleobisa da saerTo Sida erovnuli produqtis odenobas. wilo-
brivi Tu gafarToebuli SeTanxmebis Sesabamisad gaweuli xarjebi
ifareba mxolod im saxelmwifoTa mier, romlebic arian aRniSnul
xelSekrulebaTa mxareebi.
asocirebuli wevris Senatans gansazRvravs ministrTa komiteti.
d. finansuri normebis Sesabamisad, sabWos biujeti generaluri
mdivnis mier dasamtkiceblad yovelwliurad waredgineba ministr-
Ta komitets.
320
danarTi
321
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
Tavi XI - cvlileba-damatebebi
muxli 52
a. winamdebare wesdebaSi cvlileba-damatebebis SetanasTan dakav-
Sirebuli winadadebebi SesaZloa gakeTdes ministrTa komitetSi an
saparlamento asambleaSi.
b. ministrTa komiteti, saparlamento asambleis TanxmobiT, iZle-
va rekomendacias da uzrunvelyofs oqmSi mis mier saWirod miCneu-
li Sesworebebis Setanas.
c. oqmi cvlileba-damatebebis Setanis Sesaxeb ZalaSi Sedis mxareTa
ori mesamedis mier misi xelmowerisa da ratifikaciis Semdeg.
d. mocemuli muxlis wina punqtebis debulebaTa miuxedavad, me-5
-me-10, 28-e, 44-e, 45-e, 46-e, 49-e da 50-e muxlebSi Setanili cvli-
leba-damatebebi, damtkicebuli komitetisa da asambleis mier, Za-
laSi Sedis generaluri mdivnis mier Sesabamisi rwmunebis wevri
qveynebis mTavrobebisadmi gagzavnis TariRidan, romelSic dadas-
turebulia maTi am saxiT damtkiceba.
322
bibliografia
Albanese, F., Le processus lgislatif au Conseil de lEurope, in Revue Trimes-
trielle de Droit Europen, 1986, pp. 403 ff.
Benot-Rohmer, F., Ladhsion de lUnion la Convention europenne des
Droits de lHomme, in Revue Universelle des Droits de lHomme, Nos. 1-2,
2000, pp. 57 ff.
Burban, J.-L., Le Conseil de lEurope, Que Sais-Je? series, No. 885, 3rd edn,
Paris, PUF, 1996, p. 18.
Cornu, E., Leffectivit de la technique conventionnelle dans la pratique du
Conseil de lEurope, Doctoral thesis, Strasbourg, Robert Schuman University,
2004.
Decaux, E., Conseil de lEurope, Jurisclasseur Droit international public, fas-
cicle 6100.
De Vel, G., LUnion europenne et les activits du Conseil de lEurope, in
Dormoy, D., LUnion europenne et les organisations internationales, Brussels,
Bruylant, 1997, pp. 105ff.
De Vel, G. and Markert, T., Importance and weakness of the Council of
Europe Convention and of the recommendations addressed by the Com-
mittee of Ministers to member States, in Haller, B., Krger, H.C. and Pet-
zold, H., Law in Greater Europe: Toward a Common Legal Area? Studies
in Honour of Heinrich Klebes, The Hague, Kluwer Law International, 2000,
p. 345.
Drzemczewski, A., Le monitoring du Comit des Ministres du Conseil de
lEurope: un aperu de son volution, in Liberts, justice, tolrance: mlanges
en hommage au Doyen Grard Cohen-Jonathan, Brussels, Bruylant, 2004.
Ghebali, V.Y., LOSCE dans lEurope postcommuniste 1990-1996. Vers une
identit paneuropenne de scurit, Brussels, Bruylant, 1996, p. 643.
Harremoes, E., Le Conseil de lEurope et les conventions europennes,
in Consejo de Estudios Internacionales Avanzados, Cooperacin Acad-
mica internacional, Desarrollo progresivo del Derecho internacional. Apor-
323
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
324
anbanuri saZiebeli
adamianis uflebaTa evropuli konvencia 31, 46, 99, 107, 122, 125
mierTeba evrokavSiris 60, 180-3
ganacxadebi 50-1
sawesdebo buneba 37-8
adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo 28, 40, 48, 69, 123, 140,
149
mosamarTleTa arCevnebi 90
adamianis uflebaTa komisari 91, 103, 299
adgilobriv da regionul xelisufalTa kongresi 24, 101-2, 302
sawesdebo rezolucia 221-32
erovnuli delegaciebi 225-6
adgilmdebareoba 30
arawevri qveynebi 57-9
maTTvis Ria konvenciebi 127-8
arCevnebze dakvirveba 102, 302
arCevnebi
adamianis uflebaTa komisris 91
adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos mosamarTleTa
89-90
saparlamento asambleis prezidentis 82, 204
generaluri mdivnisa da misi moadgilis 62, 97-8
asocirebuli partnioroba 183-4
asocirebuli wevri 57, 197, 308
325
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
ganmarteba
sasamarTlos ganCinebaTa 70
ena 29
xelSekrulebis 105, 123-4, 166
gafarToeba 15, 23, 34, 45-6, 155-7
evrokavSiris 59, 175, 184
nato-s 190
gaZeveba 51-7
generaluri mdivani 33, 38, 96-100, 120
generaluri mdivani saparlamento asambleis 85
evrokavSiri 174-85
mierTeba adamianis uflebaTa evropul konvenciasTan 59,
180-3
evropis sabWosTan 258, 260
werilebis urTierTgacvla 269-279
rogorc evropuli Tanamegobrobebi 24
marTlmsajulebis sasamarTlo 13
evropa, gansazRvruli 45-6
evropis ekonomikuri TanamSromlobis organizacia 24, 173, 187, 255
evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis banki 186, 189, 260
evropis qvanaxSirisa da foladis Tanamegobroba 24, 173, 255, 257
evropuli Tanamegobrobebi, ix. evropuli kavSiri
evropuli komisia rasizmisa da Seuwynareblobis winaaRmdeg 103-4, 175
ekonomikuri TanamSromlobisa da ganviTarebis organizacia 24,
187-9, 255, 258
enebi, samuSao da oficialuri 29
erToblivi komiteti 93-4
erTsulovneba 14, 33, 36, 71-4, 117
euTo, gaformebuli SeTanxmebebi 189, 289-304
326
anbanuri saZiebeli
327
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
oqmebi 125-6
adamianis uflebaTa evropuli konvenciis
No. 6 (sasjelis umaRlesi zoma) 39
No. 14 (sakontrolo meqanizmebi) 70, 103, 183
328
anbanuri saZiebeli
umravlesoba 72-4
ori mesamedi 49, 65, 70-4
uflebamosilebani
ministrTa komiteti 67-8
erToblivi komiteti 94
saparlamento asamblea 13, 87
samdivno da generaluri mdivani 98
qartiebi 132
adgilobrivi TviTmmarTvelobis evropuli qartia 39, 101, 138
regionuli da umciresobaTa enebis evropuli qartia 136, 138, 148
evropis socialuri qartia 14 (sqolio 7), 39, 95, 127
gaero 27, 187
ix. aseve statuti
qvorumi 93, 199, 205, 212, 230
wevroba 43-9
wevri qveynebi 233-4
sxva uwyebebi 25
specialuri statusi 57-9
wevroba ministrTa komitetis 63-5
wevroba saparlamento asambleis 76-80
wilobrivi SeTanxmebebi 104, 120, 132-4, 214, 217-220, 251-3
329
evropis sabWos samarTali panevropuli samarTlebrivi sivrcisaken
330
evropis sabWos gamocemaTa sarealizacio saagentoebi