Professional Documents
Culture Documents
HIROCACBON
Bi s 4.1
Bi gii
Vn l thuyt lin qu an
Trong phn ng thhalogen ca ankan, thc nghim cho thy, nu coi kh nng phn
ng ca Cj - H l 1 thi kh nng phn ng ca Cj - H v C - H nh sau:
C - H CI r H C - H
Clo ho 27c 1 3,9 5,1
Clo ho 100c 1 4,3 7,0
Clt ho 300c 1 3,3 4,4
Brom ho 127c 1 82 1600
A + 02 > C 0 2 + H 20
Khi d n s n p h m chy vo d u n g dch Ca(OH).> th hi nc ng n g t cn CO
c p hn ng:
C02 + Ca(OH )2 -> C a C 0 3 + H 20 ( 1)
c th c:
53
2C02 + Ca(OH )2 -> C a (H C 0 3)2 (2)
C a ( H C 0 3) 2 C a C 0 3i + C 0 2t + H 20 (3)
2 6 , 2 4 - 0 , 4 .4 4 _ n
-> n H20 = ---------^ ------- = 0,48mol
CnH 2n + 2 + ^ - io 2 n C 0 2 + (n + l) H 20
4M
J M c _ 72 + 3 4,5n ___
c 5h 12 n 1 2 3
CH 3 c h CH 2 C H 3
S dn x u t clo 4 >6 > 6
ch3
ch3
1
c h 3 c c h 3 1 2 3
ch3
A l:
CH 3 CH CH 2 CH 3 (n = 1 )
CH 3
54
------ CH 2 CH CH 2 CI 3
i 1 .
Cl Cl I3
CH3 CCI CH;, CH i
C12,300C L
CH-,
CH, c i l CII2 CH,
1 : 1
ch3
-----
ch3 Cl
------ CH 3 CH CH 2 CH2CI
i
ch3
Tng t:
% C II3 CCI CM2 c h , = 22%
CII 3
% CI 3 C H C H C H 3 = 33%
CH3 C1
% c h 3 c h c h 2 c h 2c i = 15%
CH
B i s 4 .2
1 . 1 - h e x e n tc d n g vi N BS tro n g CCI 4 c g?
2 . Cho s :
h 3c ch3
CH
Bi gii
Vn l thuyt lin qu an
1. NBS.
o o o
// //
c h 2 c c h 2- c CH2 c
OH \ Br 2 \
+ NH, NH NBi
ii /
/
CH 2 c: c h 2 c CH, c
%
o o o
Axit Sucxinic Sucxinimit N - r o m s u c x in im it
2. Kh n n g p h n n g th h a lo g en c a n g u y n t H m t s hp ch t
- C/o hon isopropylbenzen (Cumen) v toluen 80 c (tng lng).
H3
a ( 1.0) a (3.2
\\ / - - C H 2 H ^ t C H 2 H
H (12,8)
- Cio h o 75 c
c h 3 c h 2 ch2 CH 2 Cl
(1.0) (3 7) (2 . 1 ) ( 0 . 8)
H ,c CU, 1I3C / CH3
CH CH
+ CI 2 Fe, t
[\ --------- + HC1
,c CH, h 3c CH 3
- /
CH C Cl
+ Cl 2 askt- + HC1
(C)
Cl C1
h 3c c h , h 3c ch3
C Cl C OH
+ NaOH + NaCl
Cl (D)
N g u y n t C1 l i n k t t r c t i p v i v n g b e n z e n k h b t h u p h n d o c s g i i
t o e l e c t r o n c a C1 v o v n g b e n z e n n h h i u n g + c .
H3C CH3 H 3C /C H 3
C OH OH
t p
+ N aO H IL + NaCl
OH (E)
C c h p h n n g A -+ B
P h n n g L h eo c c h t h e l e c t r o p h i n v o n h n t h m S EA R
57
ch3 ch3 CH ch3
V
H
'cl
5+ 8
C1 ... FcC14 + FeC
Cl
H
Phc
H + FeCl - F e C l 3 + HC1
(I) H
( l (II)
Cl
H
Do gc (C H 3)CH- c s n ng v k h n g g ia n n n d n n Cl+ kh t n cng
vo v tr ortho n n phc (II) kh h n h t h n h hn. Cho n n s n p h m c h n h l:
ch3 ch3
sc
Cl
C c h p h n n g B - c
P h n n g t h th eo c ch gc S, gm cc cc giai on:
- Khi m o p h n ng:
as
C1 *> 2 C f
58
P h t tri n m ch
l,c CH, H ,c CH,
cl \
Ci A + HC1
H ,c
C1
CH,
1
C1
h 3c ch3
\ c C1
C1 C1
C1
C n h vv...
- N g t mch.
Cl' + c f- C1
R* + C - R C1
R* + R'
CH
Vi gc t do R : C1
\
CH
Trong giai on p h t tri n m ch c th sin h ra cc gc sau:
H ,c CH 3 h 3c /C H 2
V CH
C1 (I) 1
Gc (I) bn hn do c h iu n g +c ca vng b ezen v h i u n g +H. Gc (II) km
bn hn do ch c h i u n g +H.
Nn s n p h m c h n h l:
HnC CH;
x c C1
C1
9-MSCHVBTHHCd 59
Bi s 4.3
1. Vit p hng tr n h p h n n g khi cho stire n , toluen, xilen, cum en, n - propyl-
benzen tc d n g vi d u n g dch K M n 0 4.
2. T ron g cng n g h ip phenol v axeton c th iu c h b n g p h n ng xi ho
c u m e n bi oxi k h n g kh. H y vit phng tr n h p h n ng. c c h c a p h n ng.
Bi gii
+ 2 K M n 4 + 4H20 -------- 3 QJ OH oh + 2 M n 0 2 + 2K 0H
Cc c h t cn li ch tc d n g k h i u n nng.
CH COOK
+ 2 K M n04 o + 2M n 2 + KOH + H 2
COOK
H3C ch3
\ / 3
COOK
CH
COOK
CH 2CH 2CH 3
+ 10K M n0 4
COOK
ch = ch 2
Lu :
- Cc gc h iro cacbo n no hoc k h n g no ni vi vng b e n z e n u b oxi ho ct
m ch bi d u n g dch K M n 0 4 k h i u n nn g to r a a x it benzoic hoc ax it
benzenpolicacboxylic.
60
Mt s a x it t o t h n h khi oxi ho cc c h t trn :
COOI
COOI COOH COOH
o
o
COOH
COOH
Axit benzoic A\it phta lie Axit isophtalic Axit terephtalic
2. II 3C / CH 3
CH OH
h 2s o 4
+ o + CH 3 CH 3
o
C ch:
H3C ch , h 3c ch3
CH c
+ HOO
o o
H3Cx / CH 3
H,c CH,
CH \ ' / 3
c
Q J + h2o2
h 3c
3\./ ch
3, H ,c
\ /
CH3
c C OO'
+ o
0
H 3C x H 3C x /( h 3c ch3
3 3 \ . / 3
C 0 0 * CH c OOH c
0 * 0 o
61
h 3c ch3 h 3c ch, H3C ch3 CM CH
C OOH c o
H+ ng phn ho
f e o O
c h 3 c c h 3 + f o
OH
l ' ^
o
HOH
-H+ O
Bi s 4.4
Bi gii
H 2S 0 4 - H + + HSO,
+r * r
CH 3-*-C==CH 2 + H * c h 3 c c h 3 (l)
CH 3
L.
CH 3
CH
0 +
c h 3 c c h 3 + CH 3 C c h 2 CH3 C CH 2 C CH 3 (2)
' CH CH
CH3 ch3
H-,
i
CH CH, c CH = c CH,
_
CH, CH2 CH,
Zaixep Ic h 3 ch3
L
- r i CH, (A) (> 80%)
CH;, CH,
CH3 C CH2- C = C H 2
L
CH,
!..
CH}
(B) (< 20%)
62
0
H sinh ra li quav v (1). Q u trn h xy ra lin tc.
CH CH
C H . , - 9 - C H = C - C H , - i ^ C H 3- - C H , - C H - C H 3
CH 3 CH 3 CH3 CH3
^ Isooclan(C)
2,2,4 - trimetylpentan
(Qui c c ch s octan l 100)
ch3
c h 3 c c h 2 C c h 3 + c h 3 c h c h 3 ** CH3 C CH2 C H -C H 3
Bi s 4.5
Bi gii
S n p h m d kin:
CH 3 C = C H CH 3 + *. CH3 ? CH^ CH 3
I ' I
ch3 ch3
63
Ozon p hn hn hp tr n th u c:
ch3
CH 3
c h 3 c h 2 c c = o
f c h 3 c h 2 c c = c c h 3 L L
ch3 ch3
L I.. I .
ch3 ch3 ch3 CH,
ozon phn
CH
c h 3 c h 2 c C H c = o
ICH3 c h 2 c c h c = c h 2
CII 3 c h 3 c h 3
T I \
ch3 ch3 ch3
0 = c CH 3 v HCHO
CH3
S to t h n h m t lng n g k h u ta n o n - 2 l do:
Khi :
CH* CH,
I
CI I CI I t - C CI I = c CI I CI I3 ozon c h , c h 2c c h o
A nken C 10H 20 th o m a n l:
CH
C H , CH 2 C CH = C C H 2 CH 3
CH CH
Bai so 4.6
Propilen
CI
CC1.
B'
Bai gii
(A)
C H 2 = CH - C H 2C1 + N a 2C 0 3 + H 20 - C H 2 = C H -C H 2OH + N a H C 0 3 + N aC l
(A1)
65
c h 2= c h c h 2 + C l 2 c ' 4*" c h 2 C H c h 2
C1 C1 C1 ( R)
CH2- C H = C H + NaCl + H 20
CH 2 - C H C H 2 + NaOHd 1 1
1
C1 1
C1 C11 ^ C H 2- C = C H 2 + NaCI + H20
C1 C1
C H 2- C = C H 2 + Zn C H 2= C = C H 2 + Z n C l2
(B-)
1
C1 I1
CH 2 C H CH + Zn - CH 2= C = C H 2 + Z nC l 2
1 1C1 (B')
C1
c h 3 c h = c h 2 + C l2 ^ C H 3 C H C H ?
1 1
C1 C1
C H , = C H CH,
CH 2 C CH 2 AgNO/NH 3 a
- CH 3 C - ^ C A g + CH 2 C = C H 2 t
C -= C H
Bi s 4.7
2. So s n h n h i t si ca E v F.
3. Nu c c , D, E, F. H y n u phng p h p ho hc n h h b i t chng.
Bi gii
1 . Cc ng p h n c th c c a C 4H 8:
CH 3 c h 2 c h = c h 2 c h 3 c = c h 2
ch3
CH, CH 3 CH , 3
C H CH CH=CH
ch2 CH
h 2c ch2
V F h u n h k h n g p h n n g vi B r 2/C C l4, n n F l:
H2C ----- CH 2
H2C ----- CH 2
E tc d n g c h m vi B r / c c ^ , n n E l:
CH 2
H ,c CH CH 3
- V A, B, c dc h i ro h o u cho c ng m t s n p h m G c h n g t A, B, c c
k h u n g c n h n h a u , n n cn li D:
CH-, C = C H 2
1
CH-,
- V B, c tc d n g vi B r 0/C C l 4 cho n h n g ng p h n q u a n g hc k h n g i
q u a n g ca n h a u (c t n h t 2 C), n n B v c l ng p h n cis - tra n s c a nhau.
Do B c n h i t si cao hn c n n B l ng p h n cis ( p h n cc hn).
B: CH- ru C: CH3 H
\ _ / UH3 3\
/ c ~ c \ / c ~ c \
H H H CH3
-> A: C H 3 - C H 2 - CH = C H 2
C ch (cng hp tran s):
H3cc = = c \ CH 3
Br
Br Br
H H, ,H (2 )
(1) H ,
-* '"C c: " c ------ C'"
'C H 3 / 1 CH-
H 3C Br H 3C Br
l|l
CH
1k C H r3 Br
CH
H- Br
Br H
CH 3 CH 3
I (Threo) II
h 3c h 11
Br- Br
c= c\ TI
11 Br
h' ch3
(c > ch3
III
Erythro meso)
(I, III); (II, III) l n h n g cp ng p h n q u a n g hc k h n g i quang.
2. M e = Mp v d d n g th y n(E) > 0 ; n(F) = 0 nn E c n h i t si cao hn F.
3. N h n bit c , D, E, F.
- D ng du n g dch B r 2 n h n r a F v khng p h n ng.
68
- Cn li D, E, F cho tc d n g vi du n g dch K M n 0 4 long, ngui. E khng
p h n ng nn n h n ra.
- c, D om hp nc (H*) ri cho hai ru tng n g tc d n g vi (HCldc +
ZnCl2).
C h t n o v n c ngay l ru bc 3 -> s n p h m ca D.
C h t no vn c k h chm l s n phm ca c (ru bc 2).
Cc phng tr n h p h n ng:
CH-\ CH=CH
/ CH' +
- ..
Br2 -------- CH 3 CH CH CH 3
L
(C) Rr
Br Br
ch3 ch3
ch2
OH OH
+ 2 M n 0 2 + 2KOI
CH 3
1
3CH 2 = C CH 3 + 2 K M n 4 + 4 H 20 3CH2 CH 3 + 2 M n 0 2 + 2KOH
1 i i
ch3 oh h
ch 2
CH, CH:
69
CH,
CH,
1
CH3 c OH + HQ
. . CH, c a + H20(nhanh)
'
ch3 m 0*3
C H i CH> C H C H ! + H a C H - C H - C H - C H , + H;0 ( c h m )
I I
OH
Bi s 4.8
Bi gii
Vn d l th uyt lin quan
1. P h n ng ozon p h n : T hp ca hai giai on oxi ho bng O- ri thu phn -
oxi ho hoc thu phn - kh.
CH3
Zn,C^OOOHm / /
CH^ CH,
/C H3 ~ CH3 0 -0 , CH3 ' h 2 xh ch3
03 \
c
/ V Anehit axetic Axeton
/ C dung
H CH((
YhT 3 (CC14) H o ^ 0 ch3
ozonit o=c
- H 2O x OH CH,
Axit axetic Axeton
+) C ch phn ng to ozonit,
p '
0 0
\ / j O _ L c
c= c + 3 ^ C C \ /
o
Anken
o zo n it
70
5CH, C H = c G i, + 6 KM1O4 + ()H?S04 *. 5 CH3COOH+ 5CB, C CH,
CH, 0
+ 6 M 1SQ4 + 3 K,S04 4 9H20
3CH, C H = C H 2 + 5 K2Cr 20 7 f 20H 2S0 4 ----- 3 CH3COOH+ 3 C p 2 + 5Cr 2(S0 4)3
+ 5K2S04 + 23H2Q
3. Xc nh cu trc ca anken bng phn ng oxi ho ct lin kt i.
Sn p h m ozon p h n Xo b 0 v ni cc c 2 C u to ca anken
sp
II
V
1,
ch2
CH 0
/ / \ / CH\
(CH 2)3 ch2 ch2 CH, CH2
\ r.......... 1 1 < /
CH=0 CH=i:0 04=CH CH=CH
< 1
t -------------
H C H O + (C H 3) 2C = 0 +
HCH=fO 0=fCHCH2CH==0 0=j=C(CH,)2 CH2=CHCH2CH=C(CH,)2
0 = C H C H 2CH = 0
ozon phn _ _
Anken----- CH3 C H = 0
-A n k e n l: C H 3 - CH = CH - C H 3.
CH\ CH, CH, H
c= c C=C/
/ \ / \
H H H CH,
I II
Gi s l cis - 2 - b u ten , ta c:
71
Anken l tra n s - 2 - buten.
CH3
CH3 H Br -H
y = c ' B, -H
H CH}
ch3
Erythro( D ng meso k h n g c tn h q u a n g h o t)
Bi s 4.9
Bi gii
Ta c cc cch sp xp n h sau:
ch3ch3
---------- B: CH ^ C C H C H 2C H 2 C = C H C H 2O H
L
ch3
L
ch3
c h 3
Bi S 4.10
- 72
v n d l th u y t lin q u a n
1. Phn ng hiro ho xc tc chy theo c ch cng hp CIS
Ni
VAV
A W W W W W
\ / 11
H H \ . i /
: :\ c C ---------------- c Vx
:____ :
.A/wvwwvw x :____ : ------* / w .....// 1
./w w wvw . J \ . . w ww
/ 777/ 77777 H H
Ni Ni 7 7 7 /T
Ni
S tip xc cng d thi phn ng cng d nn chu nh hng bi hiu ng khng gian.
CH 3 CH > C H 2 = C H 2 > C H 3 - CH = C H 2 > (C H 3)2C = C H 2.
2. Quy
uy tc Maccopnhicop
5 -/0 5++ _- S-
; 5
r
CM2
CM 2 CH CH3
CH HC11 -------- CH,
3 + HC CH3 CH CH
CH33
II
Cl
(Qui tc Maccopnhicop)
+
CH2
CH2 CH c
f\ \- + + HHCl- h 2 c
Cl--------- cUH2 h 2 COOH
<JH2 COUH
I
VOH
OH i
CI
(Ngc qui tc Maccopnhicop)
Thc ra hai phn ng trn u c th hiu theo quy tc Maccopnhicop tng qut:" Phn
ng cng electrofin vo ni i ca anken u tin chy qua bc hnh thnh cacbocation bn
vng nht".
H
C H ^ C H - c C1 C1 0 ^ CH 3 CH C1
H Cl
O ch ^ c h ^ h h - ^ O ch ch,
I
C1
73
Peoxit -* gc t do R
R + H B r - RH + Br
Br + C H 3 - CH = C H 2 -> C H 3 - CH - C H 2Br (bn hn C H 3C H B rC H 2 )
C H 3 - CH - C H 2Br + H B r - CH 3 - C H 2 - C H 2Br + Br
4. Phn ng hiro bo ho
I.BH
C H , C H = C H 2 c h 3 c h 2 c h 2o h
2. H 20 2/Na0H
Phn ng chy qua giai on to phc vngcng hp cis):
H2O 2/OH 0
-------- (CH 3CH 2CH2)3B - CH3 c h 2 c h 2
- H3BO3
OH
5. Phn ng Diel - Alder
ch2
200c
CH 2 300atm
ch2
ien ienophin
- ien tham gia phn ng c cu dng s cis(s - single bond).
- ienophin tham gia phn ng gi nguyn cu hnh sn phm cng.
/ C1 XI
C1
cis - 4 ,5 - ic lo x ic lo h e x a n
Y
.CH
HiC
\
CH
74
CH
< z x B
H
HPg/OH
Hiu sut 75%
- H 3BO3
Bi s 4.11
2 . B u tin - 2 A. Xc nh cu trc ca A v gi tn
3. Cho s sau:
KMn 0 4 long
B|
HCOOOH
---- B2
Butiniol - 1,4 K M n0 4 long
Vn l th uyt lin qu a n
1. Phn ng epoxi ho
Tc nhn phn ng l peaxit:
o
//
R c o
\ //
o o H (chng hn C6H 3 C OOH)
o
//
H 20 2 + HCOOH
SCJO BTHHUe 75
o
//
H c
\
OH
OH
" ; CH, H ,c
HiC CH
h ; \ / \ h p h I H
H
CH
HO H
(Tlireo - 2,3 - butaniol)
H OH
CH
S thu phn epoxi thng c xc tc bi axit hoc baz cho t r a n s - iol.
2. Phn ng oxi ho anken bng dung dch K M n04 long, ngui
H ,C H , H y CH3
H,
" c l8OH
+ ' Mn w 1 ia + M nO?
c // \ c o / V c 18o h
/ o / \
H \ h ," () H CH3 H CH3
3 M n 0 3 + H 20 -> M n 0 4 + 2MnO 4- 2 0 H
Thu c cis - iol.
ch 3
11 OH
11
Q I _ J Ery thro - 2,3 - b u tan iol(D n g m e so)
CH
Bi gii
C1
a
C ch:
76
Phn ng tu n theo quy tc M accopnhicop v theo hng cng hp tran s.
Br
I : 1^ C H 3 c = c CH;
2 .C H , C ^ E C C H , + Br->
c n g tr a n s
Br
trans - (h a y E - ) 2 ,3 - ib r o m - 2 - b u te n
Br. ^ Br
B r Br l dP \ B r
/ I __
C H 3 C - = c C H t - c h 3 c = c c h 3 C H 3 c = c CH3
1
Br
H H
P d /P d C 0 3 \
3 . C H 2 c ^ c CH2 + H2 * / \
1 I h o h 2c c h 2o h
H (B )
c h 2o h
3
\ _
c = c ^
/ H
+
2 K M n 0 4 + 4 H 20 3 h
-O H
-O H + 2M n02 + 2KOH
h o h 2c / c h 2o h
C H 2O H
meso - E r it r it o l( B )
cCH
h 2o h C H 2O H
H
H / H 1 O H HO -H
+ HCOOH
+ H ^ H O -------- H + H- -O H
HOH \ XC
CHH,O
,OH
H o OH
C H 2O H C H 2O H
D - Eritritol L - Eritritol
H c h 2o h
Na/NH 3
CH 2 c ^ c CH 2 + 2H c= c (C)
/ '
h o h 2c H
OH h
HOH2C
c
c; H
KM 11O 4 long
** HO
H -O H
-H +
1 i n
111
H
OH
CH2OH c h 2o h
~v----
(Cj)
o
C H 2OH
H C H 2O H H c
OH
'c=c"\ X Q O H , H
H OH
h o h 2c HoO H
C H 2OH
(C 2)
Bi s 4.12
1 . V it ph ng t r n h p h n n g t r n g hp c a b u ta ie n - 1,3 v cho b i t c u tr c ca
s n p h m to th n h .
2. V it c u tr c c a polipropilen syniotactic.
Bi gii
Trng hp
1. nCH 2= C H C H = C H 2 [ C H 2 c h = ch CH2 ]
n
1,4 - polime
[ C H C H = CH CH2 ]
n
1,4 - polime
r H H ~| r H CH 21
V /
\ / c==c\ \
X CH2X N / c~ c^ h
\ CH2X
n n
cis - poli - 1,4 - butaien trans - poli - 1,4 - butaien
78
Trng hp
n C H i= C I c n 2 H----
I
CH CH, ch= ch2
1 ,2 -polime - n
CH,
Cl U CH,
X r
li = ! \
\ \ _ C H f= C H N II
C I 1= CII 2 C H = C H 2_
n n
poli - 1,2 - butaien isotactic poli - 1,2 - butaien syniotactic
H
CH=CH2
ch2
c h = c h 2
H
CH-
H
ch = ch 2
CH
CH CH
2. Propilen syniotactic:
CH
Bi s 4.13
79
B i gii
3 - Phenylpropin
Ph ng t r n h p h n ng:
C H , C - = C H CH2 C -= C A g
+ A gN 0 3 + N H 3 + NH 4N O 3
C H , C ^ C H COOK
COOK COOH
HC1 AI + KC1
I
C H , C ^ C H CH 2 c C H Br
I
Br Br
+ 2 Br 2
Bi s 4.14
8 0
un nng D vi d u n g dch K M n 0 4 sin h ra s n p h m h u c d u y n h t E c
cng thc cu to.
(CH 3) 3C CH 2 C H C H COCH3
COOH CH2COOH
Bi gii
CxHy + (x + ) 0 2 x C0 2 + ^ H 20
( 1 2 x + y)g ,18g
B + B r 0 k h n g p h n ng.
B + B r 2 s n p h m m onobrom d u y n h t.
-> B :
A tc d n g vi dd A g N 0 3/N H 3 to r a c n n A c n h m - c s CH.
A + H 20 ( H g S 0 4) - D n n D c n h m - c o - C H 3 v c s" n g u y n t cacbon
n h A.
81
E:
(Cl 13) 3C CH , CH----CH COC 3
i .. L .
COOH CH2COOH
CH
I I
cn2
% /
CH
3 - N eopentvl - 4 - etinylxiclopenten
2. S p h n ng.
CH3 COOK COOH
ch3 KO(X" CCX)K HOOC COOI1
K M n0 4 d HC1
Bi s 4.15
V n d l t h u y t l i n q u a n
1. Phn ng cinkyl ho theo Frien Crap
82
AICU
+ R X + HX
y R X l RCl, RBr hay Rl. Cng c th thay R X bng ancol, anken; khi cht xc
tc l axit c proton.
R
1
+ R OH } r + h 2o
J x 1
h 2s o 4
+ RCH CH R
CH
Nhc im.
- Vic a nhm ankyl (y electron) vo vng benzen lm tng kh nng phn ng ca
vng benzen nn tip tc c ankyl ho tip to sn phm i- hay poliankylbenzen. Do
thu sn phm ankyl ho mt ln th phi dng d lng benzen.
- Thng gy ra s ng phn ho mch ankyl v ng phn ho v tr ankyl nn c
th to ra hn hp sn phm.
H CH
c h 2c h 2c h
+ CH3CH2CH2C1 1C\
- HC1
^ ^ c h n h ) (ph)
c h 3c h 2c h 2 ci : + AICI3 C H 3C H 2C H 2 C l AICI 3
C H 3C H 2C H 2 + AICI 4
H
chuyn v _
CH3 CH
u CH C H 3 C H C H 3 (bn hn)
HiC
3- . / .CH
3 H3C CH3
CH CH
CH3 ch H
ch3
-H
12-MSCHVBTHHtXJC 83
2. Phn ng axyl ho theo Fri en - Crap
Phn ng tng t phn ng ankyl ho; y tc nhn phn ng l cc halogenua
axit, anhirit axit.
// // AICI133
AIC c h 2c h 3
+ CH3CH2 c f + HC1
C1 o
Bi gii
AICI
CH3CH2C1 + CH 2CH 3 + HCl
o
CH3 + PCI, *
cm c + HCl + POCl 3
OH
CI
A ia ,
CH3- < + ( Q - a M i3 CHjCHzc h 3(cQh 2 - C - C H 3 + HO
() o
c h , c h 2^ - c - c h 3 CH,CH2
Q Clemmenxen
cc
COCH 3
C H , c ^ + CH 3CH2 ( ^ - C H a C H j ^ C H j C H 2 C H 2 H 3
Bi tp t gii
Bi s 4.16
Tng hp n - b u ty lb e n ze n t benzen,
84
Bi s 4.17
0
Hy gii th c h q u t r n h h n h t h n h s n p h m trn.
Bi s 4 .1 8
Bi s 4.19
H')S04, c
; > Y
170c
Cc ch ci L, M, N,... ch cc c h t ch a bit.
85
Phn 5
ANCOL - PHENOL - AMIN
Bi s 5.1
Bi gii
1. C c am in
* C c h 1. Cho p h n n g vi C 6H 5S 0 9C1.
- Am in bc 1.
R - N H 2 + C 6H 5S 0 2C1 - C 6H 5 - S 0 2 - N H R + HC1
- Am in bc 2.
R NH + C6H 5S 0 2CI * C6H5 s o 2 N R I + HC1
R' R
- A m in bc 3.
R N R' + C 6H 5S 0 2C1 ----- khng phn ng.
R"
S au ho t a n h a i s n p h m k t t a b n g d u n g dch N a O H , c h t no ta n l
s n phm ca a m in bc 1 .
QH<| s N R + H20
~ II
o
C c h 2. Cho p h n ng vi H N 0 2/HC1.
- Am in bc 1 (dy bo): Cho kh khng m u th o t ra.
86
C2H 5 - NH + H N 02 C2H 5OH + N 2t + H 20
A m in thm bc 1 to mui iazoni:
- A m in bc 2: K hng c kh th o t ra v to k t t a m u vng.
(C H 3)2NH + HO NO -> (CH 3)2N - N = o i + HoO
im etylnitrozoam in
- A m in bc 3: K h ng c p h n ng xy ra.
2. A n c o l
C c h 1. Cho p h n ng vi (CuO, t); ancol bc 1, bc 2 p h n ng (CuOen -
C uo) cn ancol bc 3 kh n g p h n ng (CuO khng ch u y n mu).
Ly s n p h m c a ancol bc 1, bc 2 cho tc d n g vi d u n g dch A g N 0 3/N H 3
khi u n nng. C h t n o to kt t a m u tr n g l s n p h m ca ancol bc 1. C h t
khng p h n ng l s n p h m ca ancol bc 2.
R CHO + 2 A g N 0 3 + 3 N H 3 + H 20 j R C O O N H 4 + 2 A g + 2N H 4N 0 3.
87
3. P h n b i t p h e n o l v r u
C c h 1. D ng nc brom, phenol p h n ng cho kt t a m u tr n g cn ancol
th khng to k t ta.
OH OH
Bi
+ 3 Br2 + 3 HBr
0
Cho nn:
C6H5OH + Na 2C 0 3 -> CgHgONa + NaHCOg.
Bi s 5.2
8 8
B i gii
OH OH
+ NaOH + H20
l o o
%i CH, q / p
OH
H iS 04c
+ HiO
OCH OCH 3
0 0
+ 03
0 CH 3
CHO
Zn/CH3COOH
+ h 2o
c h 2c h 2c h o
Bi S 5.3
Piriin
+ SOCl 2
89
B i gii
Bi s 5.4
Bi gii
I I
OH H
C ch:
OH OH OH OH2 OH
chuyn v mct^l _ CH CH O H C - C H 2- C H ,
I - - H+
H
CH3 c h c h 2 - H U . CH3 c h CH2 --------CH, CH CH2
I J I ' H2 I
OH OH 0H2 o h OH
chun v hidrua CH3 CH CH---------------- CH,CH2CHO
i H+
H
CH, CH,
90
C h :
T rong tr ng hp mt nguyn t cachn COH c hai nhm th khc n h a u th
nhm no c tn h c h t y electron m n h hn s b chuyn dch.
OCH, (XII, CH,
Bi s 5.5
Bi gii
c h 3h
OH OH
( p h n n g vi HIO4 th hai nhm -OH p h i v tr cis)
T h t vy:
13-MSCHVBTHHUC 91
c h 3 h> + (CH3c o ) 2o CH 3 H / + CH 3COOH
OH OH OH o c CH3
(B) 0
ch 3h h io 4 + h 2o + HIO 3
/ H \
c c
II
H OH
o (C) o
0 = c (CH2)4 CH = 0 + 2NH2OH H O N H =C (CH2)4 C H = N H O H
CH 3 CI 3 ioxim + 2HiO
K in thc m rng
Phn ng oxi ho ngt mch ca 1,2 - iol.
Axit peioic hoc chi tetraxetat oxi ho ct lin kt gia hai nguyn t c mang nhm
OH ca 1,2 - iol.
r 2c c r 2 + h o 4 -------2R2c = o + h 2o + HIO,
L LH
H
R2C CR2 + Pb(OCOCH3)4 2 R2C= 0 + 2 CH3COOH + Pb(OCOCH3)2
OH OH
*Phn ng oxi ho 1,2 - iol bng H I0 4 xy ra qua 1 este peioic dng vng:
o
R ,ct-CR 2
R2C CR2 + 0 = 1 OH 2R2C = 0 + HIO
-H20
1 1 II
H H 0 I r OH
0 ^ 0
+ H I04 *-
92
'Phn ng oxi ho bng chi tetraxetat xy ra theo c ch tng t:
R 2Cp C R 2
r 2c - c r 2 + R > < o c o c h s)4 _2CHjCOOH- k ^ 0
OH OH
CH3COO OCOCH,
2R 2C = 0 + Pb(OCOCH3)
Bi s 5.6
(A) (B)
1 . Gi t n A, B, c .
cV
TO
^ o Cl
Gii thch s tao t h n h ioxin.
Bi gii
1 . A: Axit (1 - naphtyl)axetic.
B: Axit (1 - naphtoxi)axetic.
C: Axit (2,4 - iclophenoxi)axetic. [2 ,4 - D]
D: Axit (2,4,5 - triclophenoxi)axetic. [2,4,5 - T]
CHiCOOH
t, xt
2. + CiCH2COOH + HC1
Se
OSOi H
c i c h 2c o o h
h 2so.
3. DIO] --H
2S 0 r4 D io; ---------------
Kim, Sm2
-HC1
OCHiCOONa o c h 2c o o h
H'
Na+
OH ONa
CI2/CCI4 r ^ J ^ C1 NaOH r Q
-H 1O
C1
Cl2, P NaOH
CH 3COOH CH2COOH CH2COONa
-HC1 - h 20
Cl C1
ONa OCHiCOONa OCHiCOOH
C1
H+
o + CH2COONa
NaCl
C1
Cl
94
5.
JL
[ A
ONa
ClCH2COO I JL OCH 2CCX)Na
Cl
C1
S to ioxin:
Ck .C1 NaO
+ 2NaCl
Q
C1 ONa
Bi s 5.7
CrO,, H+
OH
K M n 4 long
OH
2. Phenol tc d n g vi H N O 3 long to r a hn hp ch a h ai ng p h n nitrophenol.
Vit phng tr n h p h n ng v tr n h by cch tc h rin g h a i ng p h n ny.
Bi gii
H+
1. 2 + 6 C r0 3 2 HOOC CH2 c h , CH2 c COOH
1 I!
OH 0
+ 3 C r 20 , + H20
OH
+ 2 K M n 4 + 4 H 20 + 2 MnT + 2 KOH
OH
95
+ HNO 31oing OH
( 20%)
o + h 2o
no2
ng p h n o - v p - n itro p h e n o l c th tc h rin g b n g cch c h n g c t li cun
hi nc. ng p h n o rth o to c lin k t h i ro ni p h n t n n b hi nc
cun sang.
H.
Bi s 5.8
CH,
2. CH 3 - CH = CH - C H 2N H 2
NH
CH, CH,
1 1 '
4 . CH3_ C c c h ,
n h 2 l ,h
Vn l thuyt lin q u a n
1. Phn ng gia am in v H N 0 2
a. Phn ng ca am in bo bc 1: To ancol tng ng.
c. Am in bc 2: To nitrozoamin.
(CH 3)oNH + H O N O -> (C H 3)2N - N = o i + H 20
D im ety ln itro zo a m in
d. Am in bc 3: Khng tc dng vi HNO<2 -
2. Phn ng ca mui diazoni
a. [ C V V - N - ^ N J X 0 + H20 C6II5 OH + N 2 + HX
I ILBOl + HFt
c. [ c 6Hv- n -= N ]H SO ? - llQ H , N - = N ] BF4 Q H , F
hoc HBF4 -N 2, -BF3
d. [ q h ^ n - ^ n J x 0 + h 2o + h 3p o 2 -------- c 6h 6 + h 3p o 2 + n 2 + HX
e. [ c 6H < ^ N n ] X 0 + KI Q, H5 I+ N 2 + KX
f. [ Q H 5- N - N J X 0 - - - Ci Q ,n - C 1 + n 2
i. [q V -N ^ N ^ X 0 4 - CH2= ch CN Cu+ C 6H 5 C H = C H CN
+ N2 + HX
k. Phn ng ghcp i to azo:
97
" O -
Thc cht y l phn ng th electrophin vo vng benzcn. Tuy nhin tnh electrophin
ca ion diazoni [ArN N]khng cao lm vi in tch dng ca nguyn t N b gii to mt
phn do hiu ng +c ca vng benzen. Do mui ciazoni chi tc dng vi hp cht thm
c tnh nucleophin cao n h a m in thm, phenol,...
Bi gii
NaN 0 2/HCl
1 . CHi CH CH2NH2 + HN 0 2 ------- ----- * CH3 CH CH2 CI3+ N, + H20
L T ,
CH, H
Do s ch u y n v c a cacbocation tr u n g gian:
NaNCMICl _
CHj CH CH 2NH 2 - . CH 3 CH CHiNtCI -------------- CH 3 CH CH2
-
I I -N 2,-C1G l' f
CH 3 CH 3 2 CH,
NaNOi/HCl _
2. CH C H = c u CH2NH2------ C H r - C H = C H CH2N2CI --------
C l It - c h c i * - ? ! ! , - C I I, C l I C I 1 = C H , U 2 U - C l 1 H C l f = C l I;
2 2 -H+ - I -
OH
, / \ _ _ NaNOi/HCl / ----- \
3- c ) + HONO ----- / \ + H20
NH N
N= 0
H3H3 H3H3 H,
1 NaN 0 2/HCl I I I
4. CH3 c c C H , --------f CH3 c c c h -------- CH 3 c C CH 3
98
Bi s 5.9
Bi gii
OH o
R C = N R CH N
o o
1
R R'
Bin th raxemic
Vy to b in th ra x e m ic th -NO p h i lin k t tr c ti p vi n g u y n t
cacbon b t i. H n hp r u to ra l do s ch u y n v m c; n n A l (II).
PTP:
o
(CH 3)2CH C H N 0 2 + NaOH (CH 3) 2CH c n / Na + H20
m
o
CH 3 ch3
14-m s c h v b t h h u c 99
hno2 CH, (C)
(CH3)2CH CH N 0 2-^ t ( C H 3)2CH CH NH2 CH3
CH3 2 CH, (B) c h 3c h 2- c c h 3
OH
(Ancol I - amylic)
S t o t h n h h n h p r u l do:
H N 02 + HC1 _
(CH3)2CH C H NH; (CH3)2CH ch N Cl
-2H20 *
- n 2. -C1
ch3 CH 3
H
C H , V.
C ^ hn
CH,
L H j - QhL (CH 3 ) 2CH C H OH
-H'
c h 3 CH} (C)
C h u y n v h i r u a
CH
_ hoh
c h 3 c h 2 c h 3 - c h 3c h 2 c ch 3
CH OH
(A n co l t - a m y lic)
Bi s 5.10
2. T to lu en v cc c h t v c cn th i t h y th i t lp s iu c h a x it m toluic.
Vn l th u y t lin q u a n
Bo v nhm chc amino.
V nhm -NH 2 d b oxi ho bi axit nitric nn trc khi nitro ho cn chuyn amin
thm thnh axetamit th.
Nhm -NH 2 y electron mnh, nn:
Bi
+ 3Br2 + 3HBr
Bi gii
NH2 NH c CH3
l
+ (CH3C0)20
o + CH3COOH
NH c CH, NH c CH3
l l
0
I2SOkt
o + UNO \! o HoO
OJ + CH 3C 0 0 H
NH c CH3
ch3
NH c CH3 N -,a
101
COOMgBr
Bi s 5.11
CH2CH2NH;
Bi gii
2 CH3MgI
CH2CH2NH; OCH3
0
102
ci 2ni i2 cM iisp-cH ,
L.
Cl ,
c.
+ 2 C i ihr I0 + 2 HC1
C H /) OCH3
0CH3
CH,
u
c h 2c h 2n - ch3
L
CH,
I0 + H 20 + A g 20 2
CH30
0CH3
a i= c n ,
OH * Q l + Q I , N CII 3 + II20
CHiO CH3O' V ^ och3
ai
OCH, och 3
Bi tp t gii
Bi s 5.12
103
Phn 6
ANEHIT - XETON
Bi s 6.1
Vn l th uyt lin q u an
1. Anchit khng bn trong mi trng kim
Anehit c H a th xy ra phn ng ngng t Crotonic.
X NaOH
CH, CH 0 + CH3 CH= 0 CH3 CH CH CH= o + H20
OH
I HOH
CH, CH CH2 CHO c h 3 c h c h 2 c h o
p
- OH OH Anol
o
h+y&/ //
Q,H c Q H , Q -H M C6H5 c x + h 2c c 6h
I1
OH _
OH ()
QHsCOCP + QH,CH,OH
Nhm chc anehit d b oxi ho bi dung dch K M n04, nc brora:
RCHO+ B r2 + H 20 - > RCOOH + 2H B r
RC H O + [O] RCOOH
2. Bo v nhm chc anchit
Da nhm chc anehit v dng axetal bng phn ng vi ru vi xc tc axit.
oc 2h 5
H+ /
R CHO + 2C2HsOH R CH + H20
O C 2Hj
Axetal
* Axetal bn trong mi trng trung tnh v mi tring kim.
G b nhm bo v bng cch thu phn axetal trong mi trng axit, khi nhm
anehit v ru ban u c ti to.
Bi gii
KHSO4
I. CH2 CH CH 2 CH, c h c h o + 2H20
I l I <"
OH OH OH Acrolem
OCH,
/
CH2= C H CHO + HCl + 2CH,OH ------- CH2 CH, CH + H,0
I ~ OCH3
C1
+ 2KOH + 2Mn0 2
/ OCH3
CH2 CH CH + H20 CH2 CH CHO + 2CH,OH
I I och3 I I
OH OH OH H
M27S0
H 0U4,FeS0.
,re 0U4
2 . C H 2 C H C H 2- - t0 * C H 2= C H c h o + 2 H 20
?
(A )
OH OH OH
CH2= C H CHO + Br2 + 2 H 20 -------- H2 H COOH 3HBr
OH Br (B)
CH2 CH COOH + 2NaOH ------- CH2 CH COONa +2H20 + NaBr
I l \ /
OH Br <c>
105
CH2 CH COONa + 2 MCI ------- CH, CH c o o n + Na('l
\ / I I
OH Cl (D)
Bi s 6.2
B i gii
v ~ II OH y^HCHO
I . H - C + CH2 c i c i l 2 c CH? CH c
r _ I" H I I I H
OP OH Oil CH OM
c h 2o h o 01,011 CH2Br
HCHO \ _ / LAIH4 I HBr i
- > CH2 C Q ~ CH2 c CH2OH -* CH2 C CH2Br
IH CH2OH
I
OH
L ..
CH OI
iBr L
CH,Br
CH2 ch.
Zn. t"
'c
ch2 ch2
OM
b. HCHO + (CH,)3C CHO + N aO H ------- HCOONa + (CH,),C CH2OH
CH,
R c R + H2 Nl1 R CH R
0H
106
- Axit cacboxylc khng cho phn ng ny.
- Phn ng hiro ho nhm cacbonyl xy ra chm hn phn ng hiro ho lin kt i
c = c v ccirt nhng iu kin khc nghit hn.
2. Cht kh LiAlH. hay NnBH.
Bi s 6.3
Vn li thuyt lin q u a n
Phn ng cng nuclcophin vo nhm cacbonyl.
R
\ s +r v ~ s+ \
c = 0 + HCN c OH
,/
R'
CN
Nu s n ng khng gian nh nhau s to ra bin th raxemic. Nu nhm cacbonyl
lin kt vi nguyn t c bt i s to ra hai nn phm ng phn quang hc khng i
quang theo quy tc Cram: " Nu ba nhm th nguyn t c bt i inh vi nhm cacbonyl
thi tc nhn nuclcophin s tn cng nhm cacbonyl t pha t b n ng khng gian hn".
ox
Sn phm chnh Sn phm ph
XY : HCN.RMgBr.....
15-MSCHVBTHHUC 107
Lu :
Do s n ng khng gian ca lin kt i c = o m hp cht cacbonyl c cu dng bn
nh trn.
L: nhm th ln.
N: nhm th nh.
TB: nhm tli trung bnh.
Bi gii
CHO li CH,OM
HO
c h 2o h OI
L - Glixerandehit
HO H (ph hp)
CH,OH
H OH H OH
OH NaOH, 1120 H UNO V!
HO H HO H HO H
Bi s 6.4
108
P h n dch e tc ln ny em lm k h a n , c t loi b etc ri cat th u ly
xiclohexanon.
1. (ii thch Uxn gon q u trn h . D n g c ht g lm k h a n .
2. Vit cc p hng tr n h p h n n g ho hc* xv r a v gii th ch tc d n g ca
axit v ca kim.
Bi gii
Anchit
Mctylxcton RCCOCH 3 S n p h a 111 c n g d n g m u i k h n g
Nui isoyi 2o
Xe ton vng khng b n --------- :----Z-+. J lan t r o n g c c d u n g m i k h n g
nu p h n c c n h e t e , h i r o c a c b o n
V- khng
c Igian
/ V - O! I v () u ta n t r o n g e t e
P h n t:
OH c P OH Oi o
R C R +^:sONa I I I
R S ONa R c S ONa
o IR' O R' o
S O j N a ( k h n g ta n t r o n g e t c )
+ + N a + + h 2
S 0 3Na
Bi gii
c 6h 5 - c h = o + h 2n - c 6h 5 -> c 6h 5 - c h = n - c 6 h 5 + h 2o
B e n za n a n ilin (Baz Schiff)
C ch: Cng nucleofin vo nhm cacbonyl to s n p h m t r u n g g ian khng bn
t tch nc to th n h s n p h m ng n g t.
H
L
q h 5 c ^ + h 2n q h 5 Q H , C NH2 QHS -----
H cP H
Q H , C H = N Q H 5 C6H5 N C6H5
-HOH
OH H
B enzanan ilin c h a i ng p h n c is v tr a n s . T rong p h n n g tr n s n phm
to th n h l ng p h n t r a n s bn hn.
\ / CfiH5
C N
c 6m /
P h n t b e n z a n a n ilin k hng dng p h n g do cp electron t do tr n nguyn t
N lin hp vi vng b enzen ca hp p h n a m in lm cho vng b e n z e n lch i mt gc
ra khi m t phng.
Bi s 6.6
A nehit v xeton p h n ng vi cc c h t d n g R - NH to r a cc hp c h t c
nhm cu to ^ C = N R v H O. Phn ng thng dng xc tc l axit v khi
tc phn ng ph thuc vo pH theo th sau:
110
o 7 pH
rn h 2 + ir ^ rn h 3
C H ./ X OH C H ./
|(3)
CH,
\
'C = N R
CH3^
+ H+ + H20
1 . Theo c c h tr n th pH ti u s ri vo k h o n g no?
2 . Cho b it giai o n (1) l ch m n h t th tc p h n ng t cc i ti pH tng
q u t no?
3. G i s hp c h t cacbonyl c h n g s p h n li Kb = 10 ' 14; R - NHo c Kb = 10 ' 11
Nng cc c h t b a n u l IM.
a. T nh pH tc t cc i.
b. Tc p h n ng cc i pH tr n gp bao n h iu l n tc p h n ng
pH = 0 v pH = 7.
Bi gii
V = k[(C H 3)2C = H ] [ R N H 2]
111
V giai don chm nht quyt nh tc d chung ca ton h ph.-in ng nn (i
d t tc cc di th pH phi t ho mn ticli s nng
[(CH3)2C = H ] [R N H 2] l rc di.
R N H 2 + H O H = R N H , + O H ; R N H : + H + ^ R N H 3
RH O H
K. = - vi B + BH = 1 -* BH = 1 - B
b B
Kw
B K b .H + K w | + Kb
Kw
(CH3)2C = 0 + H+ ^ (C H 3)2C = H
K _ AH_OH vi A + AH _ 1 ^ A _ l AH
k' h
K' = A H Q H = A H K W XH = K 'b H - Kw
b l-A H (l-A H ).H K w + K 'b H
l+ K>H
Kw
thay v o b i u thc V = k . A H .B t a c:
K H K b = 10 "
v = k - % T -----
------K ------- vi
K 'b = 10 14
I + ; b H lf b xH
Kw Kw K w = l() "
H I _, H
v = k . ~ .----- = k . Tr--------T------------
l + H I +10 H I0 H 2 + ( I 0 3 + 1)H + I
Tm H V t cc i.
H
max V
I0 3 H : + ( I 03 + 1)H + 1
-> H = i V r 7
112
- y max khi H = V H) ' = IO 1 5 -> pH = -lgio' 15 = 1.5.
Vy pH = 1,5 th tc p h n ng l cc i.
b.
* pH = 0 -> H = 1
= ir 1 = *
vpH-0 2 ( 1 0 3 + 1) 2002
* pH = 7 -> H = u r 7
, n -7
v pH = 7 = k TT------------~ r % k -10
(1 + 10 7 )(l + 10 4 )
v p H = l .5 1 0 ~ 1,5.2 0 0 2 1 88
v pH=() 3 3-65
v p H - t . 5 = 1 0 ~ ' - 5. 1 0 7 = M 9 8
v ,)H-7 33,65
Bi s 6.7
a. CH3COCH0CH3 + B r2 -
b. CH3COCH0CH3 + B r2 ^ >
2. Ngi ta p ha c h thuc c h a bnh vim hng loi n h trong gia nh theo cch
n gin sau:
Cho nc si vo cc cha N a H C 0 3 ri cho thm d u n g dch cn iot v lc ln,
ngui bt s c cc thuc xc hng.
H y vit cc p h ng tr n h p h n ng xy ra v nu n h n g d u h iu b ngoi
n h n ra mt s p h n ng.
Vn d l thuyt lin q u a n
Phn ng halofom.
Nhm cacbonyl (ca anehit, xeton) ht clcctron mnh lm cho nguyn t H v tr a
i vi nhm ny rt linh ng nn d b th bi halogen nh clo, brom v ngay c iot.
113
Phn ng halogen ho xcton (v tr ) c bc khng i vi halogen (khng ph thuc
nng halogcn), chi ph thuc nng hp cht ccicbonyl v bng tc cnol ho. C th
phn ng th xy ra qua giai on enol ho hp cht cacbonyl (chm) sau n giai on
cng halogen vo enol nhanh).
/' R\ / R
R c C R' ------*- c = d ----- M_ C + Hllal
l h" h 1
llal
Hal Hal II
-Xc tc baz:
H
t OHG o ] ^ r HOI \ /
R c C R' R C C R' c[ o / \
I r || -HOM I c\ u -oH 0 n OH
H <0 H <0
114
B i gii
1. a. C H 3C O C H 9C H 3 + B r 2 C H 3C O C H B rC H 3 + H Br
Ban u:
C H 3C H 2OH + I2 -> C H 3CHO + 2H1 (2)
Sau d:
C H 3 - C H O + 3 I 0 + 40H ~ -> C H I 3 + H C O C T + 31" (3)
C hnh C H I 3 c tnh dit k h u n .
- N h n r a ( 1 ) do c bt kh.
- N h n r a (2) do cn iot m t m u.
- P h n n g (3) sinh r a k t t a m u vng.
Bi s 6.8
Bi gii
16-MSCHVBTHHt!UC 1+5
+) I/NaOH p h n ng c tr n g n h n ra hai nhm chc:
c CH3 v CH CH ,
o
L
OH
P h n ng:
R CH CH, + h ------- R C CH3 + 2HI
r
OH O
R c CH3 +3I 2 + 4NaOH R COONa + Cffl3 + 3 NaI + 3H20
II ' " vng
O
+) 2,4 d in itro p h en y lh id raz in n h n ra hp cht cacbonyl.
c = o + H2N - N H N 02 C = N - N H NO + h 20
R, / ---- R. /
O N o 2n
Do vy: A: C 6H 5 - C H (O H )-C H 3
B: C 6H 5 -COO H
C: C 6 H 5 -C H O
D: C 6H 5 - CO - C 2H 5
E: C 6 H 5 - C O - C H 3
Bi s 6.9
Bi gii
C1 ch3
C1\ I
c/
1. C1 c H + CHj c CH,
0
X L
H Cl C C CH,
Cl H
116
Cef che:
c ,\ r " e oH
CI C H
/ -HOH
CI CH 3
CI C C CH 3
-OH | |
CI OH
2. 6 HCHO + 4NH3 C 6H 12N 4 + 6 H 20
H e x a m e ty le n te tra m in (U rotropin)
Urotropin:
CH2/ CH;
I CH, !
N -| -N
CH 2 CH
</ no2
c h 2/ I
/ H ; hJ * 3H N O , C
- ^ + NH3+ 3HCHO
c h 2^ ch2 o 2n no2
Hexogen
Bai so 6.10
Bai gii
1. C 6H 5 - CH = O + H 2H - OH -> C 6H 5 - CH = N - O H + H 20
B enzandoxim
117
Q H 5 C H = N 011
H 0H H
\ / \
C=N C=N
/ / \
CftH5 C OH
syn - B e n z a n o x i m anti - B e n z a n o x i m
D ng syn l (lng c nhm -OH cng p h a vi ng uyn t H lin k t vi
ngu yn t cacbon tro n g nhm c = N, dng a n ti c cu h n h i lp (x e m B i s
1. 4).
2. H OH H
\ / |J+ \
C=N c NH C6H 5
C 6h / o
H
XC =N - u+-+ Q H , c NH,
/ \ II
C J \( OH o
a. H OH H 0H 2
\ / H+ _\ /
'C = N ------ CH = N C6H5
c 6h / :q h /) 1 -H 20
\\ /
/
V s
HOH H\ _______
------------>. HO CH = N Q H , c P4H Q H s
-H+ o
b. H i' h " T \
H+ x \ L \
c 6h / oh q h ,/ 0 H 2' H
H0H*. c 6h 5 c = n h c 6h 5 c n h 2
-H+ 1 II
H o
K i n th c m r n g
Phn ng chuyn v Becman c mt ngha ln, chng hn trong cng nghip c th p
dng phn ng chuyn v Becman iu ch t Capron.
118
OH O o NH
C (CH2)5 N -
0 ' 1H J n
Caprolactam T Capron
Bi tp t gii
Bi s 6.11
119
Phn 7
AXIT CACBOXYLIC - ESTE
Bi s 7.1
Bi gii
1. iu c h C H 3C H 2COOH
CcA :
120
1 500c
*) 2CH 4 - > C H - = C H + 3H 2
CH = C H - ^ C H = C N a - g j g j ! > CH,CH 2C = C H
*) C H , CH = CH 2 C1500 ^ CH 2C H = C H 2^ aQH> c h 2c h = c h 2 m .
Cl OH
[O
CH 3CH 2CH 2 * CH 3CH2COOH
OH
m H O 1/OH' [O]
*) C H = CHi (C H A k O ty jB A - CHjC B C H jOH CHHOOH
-H3BO3
2. iu c h C H 3C H 2C H 2COH
q v ch2
3. iu c h C H 3C H 2C O C H 3
On, t , XI CH 3CH2MgCl H a
C H t= C H 2 CH 3C H O ------- CH 3CH 2C H OMgCl
C u O , t CH3
c h 3c h 2c h OH - -- c h 3c h 2c c h 3
I li
C H -1 o
K in thc m r n g
Phn ng ca hp cht c magi.
R -X + M g * R - MgX X: H alogen
1. Phn ng vi hp cht c nguyn t H linh ng. Thu c hirocacbon.
5 5+ + 5-
R M gX + H ----- RH + M gX A
HA: H O H , RO H , RCOOH, RC = CH, N H 3,...
2. Phn ng vi halogen. Thu c dn xut halogen khc.
121
CH c CHIC! - * CH c CH2MgCl -=-*CI-I3 c CH2I
I ete I -MgClI I
ch3 ch3 ch3
S" + l o ______ , ,
R *IVlgX + R> c *. R C O - M g X * R C R 1 + R2OMgX
^ OR v* 2
vi..
Xe ton
cP ~ ^
R__M gX + R ' c *- R c o MgX R c R 1 + MgXCl
x c, 4 , i
I Xe ton
R' R
1+
d RMgX R Q OMgX H"0 /H ^ R c OH
I -Mg(OH)X 1
R R Ancol bc 3
Bi s 7 .2
1 . H y so s n h tn h a x it c a a x it 5 - b ro m v aleric v a x it 4 - brombixiclo[2.2.2]
octancacboxylic. G ii thch s so s n h .
2. A, B. c , D. E l n h n g a x it xiclobutan icacboxylic ng p h n ca n h a u . A
d d n g m t nc to a n h i r i t ni p h n t. B t o a n h i r i t k h i u n nng. Khi un
nng, c b t c h loi CO. T ro n g cc diu k in tr n D, E k h n g c h i n tng g.
Xc n h c u tr c c a cc a x it trn.
Bi gii
1 . T n h axit:
8 s+
^ B r HO
CH 2 V = o
c f2 ch2
2.
A d d n g m t nc to a n h i r i t n n A l:
+ h 2o
H H
H
H2o
o
o
Axit cis - xiclobutan * 1,3 - icacboxylic o
COOH
COOH t0
+ c
(C)
Axit xiclobutan - 1,1 - icacboxylic
COOH COOH
Axit traits - xiclobutan - 1,3 - icacboxylic Axit trans - xiclobutan - 1,2 - icacboxylic
HCO O H H s 4 .t co + H Q
124
Cc axit no kh b ecacboxyl ho: cn nhit phn mui cacboxylat vi vi ti - xt.
RCO O N a + N aO H -----* R H + N a 2C 0 3
Khi v tr i vi nhm cacboxyl c nhm ht electron nh cc axit CCI3 - COOH,
HOOC - CH2 - COOH,... thi phn ng ecacboxyl ha xy ra mt cch d dng v m du.
ang ch V l mui bc ca axit cacboxylic d b ecacboxyl ho khi c mt ca clo
hoc brom to r dn xut halogen tng ng (P h n n g H unsdiecker).
R - l4COOMgBr R - l4COOH
Bi s 7.3
C H 3C H 2C H B r CH 2COOH (B)
C H 3C H 2C H 2C H B rC O O H (C)
C H 3C H B rC H 2C H 2COOH (D)
C H 3C H 2C H B rC H B rC O O H (E)
C H 3C H 2C H C lC H B rC O O H (G)
1 . Sp xp cc a x it tr n theo chiu t n g d n tn h axit.
2. T A h y iu c h cc axit cn li.
Bi gii
125
Br,, p
CH3CH2CH2CH2COOH CH3CH2CH2CHBrCOOH
(C)
KOH/ru_ Bri/CCl^ __ , ,|| p i j __f '11__ f ' V"1
(C) ----- CH3CH2CH = CH COOIi - * CH3CII2CH CH CQOH
Br Br (E)
HBr
CH3CH2CH = CH CCX)H * CH3CH2CH C H fCOOH
Br (B)
CI Br (C.)
CH3CH2CH CH COOH ^ 2 . CH3CH2C H -C H - C O O H
Cl Cl (F)
CH3CH2CH2CH2COOH askt*> CH3CHCH2CH2COOH
Br (D)
Kin thc m rn g
Phn ng halogen ho gc ankyl ca axit cacboxylc.
Cht phn ng l Cl2, Br2 vi s c mt ca p ch xy ra phn ng th v tr a i vi
nhm cacboxyl (c ch ion).
2 P + 3 B r 2 -> 2P B r3
H+
R CH? c Hr R CH = C Br ------ R CH c Br
Il Rr3 I ' HB I i
o Bt O
Br H OL - Bromaxyl bromua
R CH c Br + RCH2COOH R CH c OH + RCH2COBr
i i I
Br O Bro
126
5%
--------- * CI C I 12 C I coon
IC1
c I7, askt 64%
CH, C H r C 1 2 c o o i i C H , C H c n 2 C O O I
1
31% Cl
C l 1 , C \2 c\ l COOl l
1
C1
Bi S 7 .4
Bi gii
ozon phn
1 . A CH3 c h o + 0 = c COOH
CH 3
A c 2 n g u y n t o n n A l a x it dn chc. A l:
C H , C H = c COOH
L
ch3
Aj, Ao l ng p h n h n h hc:
CH 3X cooh CH, CH 3
\ __ /
c = c c = c
/ \ / \
H CH 3 H COOH
A, a2
(2Z) - 2 - metyl - 2 - butenoic (2E) - 2 - metyl - 2 - butenoic
(dng trans) (dng cis)
Ni
2 .CH 3 C H = C COOH + H2 CH, C H y -C H COOH
L 1*
CH, (B)
CH,
127
CH, COOII H H COOH CI COOH
cu V.
/ c= c v .. + I I - H - ; c - c ; +
H ch3 h c \ M
B in th r a x e m ic
COOH COOH
H < 51 CH 3
c 2h 5 c 2h 5
A x it R-2 - m c ty lb u ta n o ic A xit s - 2 - m ety lb u ta n o ic
Bi
5* j y \ C
V /p 5; +
3. CH3 C H ^ C ^ - C + CI Br ------------ CH3 *CH C COO1
f\ \ cng trans
OH
ch3 C1 CH
COOH COOH
c h 3x cooh
Bi CH3 H3C -B r
c= c + Cl Br -----
/ \ H C1 C1 -H
H CH 3
A, ch3 CH 3
COOH COOH
CH
\ _ / CH Br CH 3 H3C -B r
+ Cl Br
, / c\ C1 H H -C 1
H COOH
^2 CH 3 CH 3
CH,
128
CH, ete
Cl I3 CH2 Cl 1 MgBr + 2 V CH 3 CH 2 C H COOMgBr
CH, H+ CH,
CH , C H C H COOMgBr + 2H20 CH3 CH2 H COOH
I 1
CH, CH, (B)
+ Mg(OH)-> + MgBr 2
Bi s 7.5
Gi tn v vit p h n g t r n h p h n n g xy r a k h i u n n n g h i ro x ia x it mch
th n g c cng th c C j H jqO o.
Bi gii
OH OH
Axit a - h iro xivaleric Axit p - h i ro x iv aleric
c h 3 c h c h c h c o o h c h 2 c h CII 5 C H j - COOH
OH OH
Axit y - h irox ivaleric Axit - hi ro x iv aleric ,
1 . a - h i ro x ia x it khi d u n nng th ng hai p h n t a x it t o e s te vi n h a u gi l
lactit.
C-f-OH HO c -------------- o
/ : .......* \ f0 / \
C3H7 CH + HC-C3H7 ^ C3H7 CH HCC3H7 + H20
X dH oA c/ Xo c
...... l l
o o
2 . - h i ro x ia x it khi b u n nng t o t h n h axit a , p - k h n g no.
c h 3 c h 2 c h c h - c o o h c h 3 c h 2 c h = ch CXX)H + h 20
OH
3. y- hoc 6 - h i rox iaxit k h i b u n nn g to e ste ni p h n t (lacton).
/ c h 2 c h 2 CH 2 c n 2
/ \
CH, CH Nc = 0 CH, CH c = 0 + HiO
\ r;............/
H lio i
I----. . . . . . . . . . -
y - L a cto n
r ......... -
c OH c
UJ .
CH ch2 o
o
I + h 2o
ch2
CH
\ 2 / ChHi 2 /
'H
ch2 ch2
- Lacton
Lu :
Lacton cng d dng c to thnh khi cho axit p, - hoc , - khng no tc dng vi
axit mnh.
Bi s 7.6
A| * > A 4( h p c h t no)
Bi gii
CH CH
\ COOH
Piriin \ ............. / C O O H
/ C H CHO + CH2 ^ CH CH CI i r
CH/ ^CO O H
ch/ T COOH
H (A )
CH 3 CH 3
rt0 \
~ .CH CHC11 , c o o n
/ COOH ' LAJ2 /
CM CH/
OH OH
130
-------
\
CHi CH CH=CH c o o n
\ H+,t CH { (A,)
CH CHCH2 COOH
-h 2o CM3.
CH \
OH c = CH CHj COOH
CH
CH3 ch3
\ [0 ] w \ /
^ V
CH," ch3
CH CH
CH3
\ H+ c CH
c h 3/ o-
o (A.)
c h 3\ ch2
^CH-> CH3
ch3 LAIH4 \
c CH2 CHjCl \2
o /
CH
o OH (A3) OH
\ CH>
0
c< X CH2 n //
CH tfC H 3
^ ' - a ^ - C H r
(HO) o c ^ . Q l/ I I
o-
08 -
(Xc h ^ a (Aj) OH
CH
c = CH C H rCH2 + H20
ch3
\ H 3PO4
^ c CH2 C H t-C H 2
CH<
OH (A 3) OH + H20
18-MSCHVBTHHUC 131
Bi s 7.7
Bi gii
S to t h n h B:
o
//
o
on
( c n g m t mt phng)
o
"1/ /
0CH3
(B)
Bi s 7.8
132
Gi s h iu s u t p h n ng l 100 %.
1 . Xc n h cu to ca A v vit phng trn h p h n ng.
2. C n c vo kt q u th nghim hv cho b it c ch ca p h n ng.
Bi gii
CH, CH 2 CH o c CH 3
1 li
ch3
T a n tro n g ete
2. C ch:
ch3 0
c h 3 c h 2 c h + c h 3 c c h 3 c h 2 c h O H + C H 3C O (
OH 1
CH
Bi s 7.9
133
niro clorua to ra axit axetic v metyl t - butyl ete. Tng t etyl a x e ta t li chuyn
r t chm t h n h etanol v m etyl ax etat.
1. Hy vit c ch p h n ng gii thch Lc h nh t h n h s n p h m .
2. C th s d n g ng v 180 n h t h no k h o s t t n h n g n ca crt
c h c ngh trn .
Bi gii
o5 CH
H} o I 3
X 0 - - C H , + CH,oe ^ - C H , - c ( + % - C - C H , (chm)
on cr nh .3
ch 3
ch3
Do n ng k h n g gian ca gc t - butyl ln.
O ~ /O
C H 3 C ^ + c n 3 o0 - H p C H 3 + C 2H 0 (n h a n h h n )
OC 2H 5 och3
0 CH- o <FH3
c h 3 c ' IH n
x o - c - c h 3 + CH 3OH CH3- c ' + H 3C - - O C H 3
H OH CH 3 (n h an h )
/ //
CH3 Q + C H 3OH HC1" C H 3 + C 2H 50 H (chm )
OC 2H 5 OCH3
C ch:
cO
C H . C
+ c h c P 3 ^
I
c h 3 c ( ^ o r ---- * -C H 3 c C
/
+ RO0
v \ _ _ y /Y ' \
XO R / ' 1' OCH3
CH3 3
N u R l gc t - b u t y l t h c n n g k h n g g ia n l n , p h n n g k h n g x y ra
h o c x y ra c h m . N u R l g c n h n h - C9H5 th c n n g k h n g g ia n n h , p h n
n g x y ra n h a n h .
134
18 * '
D ng o k h o s t c ch:
// *
1,o t CH3 c RO
\*
O R o
//
Hoc 18O C H 3OH CH, c
\*
OCH,
.0
__ // # D
CH, c CH3 C CH3 + R
o R oR OH
H
R@ + CH, H = CH3 O R H+ + CH3 O R
H
C acbocation bc cn g cao cn g bn, cng d to ra. Nu R l t - butyl th
cacbocation t o r a bn. R l - C 0H 5 th C H 3CHo+ khng bn kh to ra.
OH OH
_ c '
I ..
CH , + H+ CH3 C / CH , c
R O -R
O R
H H (..OH
L
I A e I .. S
C H j-c T t = = i CHJ - - o - c 2H5 ------ C H , - - o- C 2H5
^ 5 - r I I -H* I
OR H OR
//
c h 3- c ; + RH
OCH3
Bi s 7.10
Cho s p h n ng:
O la C H = C H C O O C H = C H CH3^ -S -2 Bd-d Na c+ D
(A) 1 :1
135
3. Hy ch r cc dng p h n lp th ca A, B, c, D c bao n h i u loi ng p h n
lp th?
4. Nu t cho A c cu h n h bn n h t th cu trc c a B n h t h no?
5. Cng t cho A cu h nh bn n ht. Tin h n h p h n n g gia A vi D/Ni,
L A1H4. Cho bit cu tr c cc s n phm to th n h .
Bi gii
O i. / ae
1.2. CH, C H = = C H *-C ' + Br2
o C H = C H CH3
,0
//
----- CH, C H = C H CN
O CH CH c ,
B
(B) I
Br Br*
O O
// t
CH3C H = c h c ' + 3 NaOH - CH3 C H = CH c '
o CH CHCH3 S" 2(CO) ' ONa
I I (C)
Br Br CH 3 C H -C H O + 2 NaBr + H20
h (D)
" C^
v C\\ A / =c K/\ f f l l Hw
J^ c = c ' c ; c =-----
= cv_-, ' H
C H3^ H
H UH .1
H rCH
u 3. ^ .. . hs H
CH 3
trails - CIS trails - trails
B: C 8 ng p h n cu hnh;
C: C 2 ng p h n cu hnh;
D: C 2 ng p h n cu hnh.
136
H coo
4. K kiu gc x l OAc
cur II
Ta c:
II Br
\ H / OAc
Br
c OAc
Br H,c H /\T ~ O A c
CH C -H
cng trans
1
H Br
OAc OAc
H Br Br H
H Bi Bi H
CH CH
--------V -----------
Erythro
5. A + D.,(Ni) - 4 ng p h n cu hnh:
o o o o
o c o o o
D D D D D D D D
D D D D D D D D
CH 3 CH CH CH CH CH CH 3
H coo
\ / \ / H l a ih 4 h c h 2o h
c= c c= c * c= c + CH 3CH2CHO
rH / \ / \
3 H H CH, CH 3 Vh
Bi s 7.11
137
B i gii
KCNd J ..................................... 0 /H +
H2O/H
)v Br - i iz . N -=
Br (CH12j)r- S cC- ( C( QHi 2)3
2)3- C -= = N - t fIO I O C -(C J 12) COOI
z hon ton '
(A) (l)
Li AI H4 d
* HRrdir _ K
-CH2 (CH2)3 CH 2 - 1 CH2 (CH2)3 )3 CH2c h 2-KCN d^ NC(CH2)5- CN
1 1 - h 20 1 I
OH (C) H Br (D) Br (E)
C1 CH 2
CH
C2H5ONa 2V
- h 2o / h + H2 c h 2 LiAlH4 d
H ,c c= o -c o 2 h 2c ^ ^c= 0 OH
CH CH
H9S04 m c CH2N 2 , nn
___ -- > Bixoclo[4.1.0]heptan
-N2
(!) (M)
CH, c J ^ o c 2H5 CH 3 c c h 2 c o o c 2 5
c 2h , o
c h 2c o o c 2h 5 0
C H - C o c ,i + H c h 2 c c 6h 5 C H , - C c h 2 c CftHs
-C2H5OH
o o o o
Axetophenon Axetylaxetophenon
138
2. Phn ng an kyl ho este ca axit m alonic
COOC2H5 _ C00C2H5 c o o c 2h 5
C2H,ONa / RHal /
cu; I 5 . CH R CH
____ hoc Na \ _____ U10 \
COOC2H5 COOC2H5 "Hal COOC2H5
ietyl malonat
Cc este a n kylm a lo n a t d b th u p h n trong mi trng axit, ri b ecacboxyl ho bi
nhit to ra a xit monocacboxylic.
COOCoIs COOH
R CH 2- K - C t < R C H - C O O H
\ \ -CO 2
COOC 2H 5 cooh
Bi s 7.12
Bi gii
CH^
o , I 3 O
CH3 CH c + Br2 CH3 C c f + H20
I \ I \
u OH * Br
? " 3 /
CH, C C / + 2CH3O N a----- CH, C c + 2NaBr
I N I \
Br B' OCHj
f < y - 0
I ht/ __ I
CH3 C c n h 3 c h 3 C c + CH3OH
och, M S ^ OCH X n h ^
i u c h C H 3O N a
// 2NaOH
CH3 CH . - CH3 CM2 CH3 + N a 2C 0 3 + H20
I OH C a 0 t0
CH3
c h 3 c h 2 c h 3 -Cracking> c h 4 + c h 2= c h 2
c h 4, ^+ Vyl2
Clo askt t> V
CHoCl
jfl3 + HC1
CH3CI + NaO H -> CH3OH + NaCl
2 C H 3O H + 2Na -> 2 C H 3O N a + H o t
139
19-MSCHVBTHHUC
Bi s 7.13
Br,
(CH3)2CHCON 2
NaOH
Bi gii
O
l.CHy CH c + Br2 + 2NaOH CH3 Cl CH3 + 2NaBr + C 0 2 + 20
I NH2 In h 2 (E)
ch3
C ch: P h n ng Hpm an
CH CH_ C^ C H CH C ^ Q - ~ + C l CU C ^ .
3 ? ^N H H2 I NH 'Bi 1 ^ NI
CH 3 I CH, CH Br
H
n r yO o 0 -,
OH
c h 3 CH c.
- c h 3 c h c '
/
____________
-H20 < K :e N
L 3 0 3 J
CH 3 C H - r C ^ * 0 = C = N CH CH3 0 = c NI CH CH 3
\ ND '
ch3 V 3 ch3 oh ch3
Isoxianat
* CH 3 c h nh2
-co2
ch3
c h 2c h 3 c h 2c h 3
%H
-I 20 *'
o ^ C^ n h 2 o NHBr
(S) - 2 - metylbutanamit
140
T rong s ch u y n ho c a s n p hm tr u n g gian (I), s t lin k t c - c v s
to t h n h lin kt c - N xy ra ng thi nn cu h n h ca s n p h m c gi
nguyn.
Bi s 7.14
ch3 c o o c 2h 5
Bi gii
CH = c - CH = C H 2 + H 2 C H 2 = CH - CH = C H 2.
C H 2 = CH - CH = C H 2 + 2 H B r - -pe0Xlt- > Br - C H 2 - C H 2 - C H 2 - C H 2 - Br
o o
c h 2 c h 2 H 2 C H ,
OU \
c= o + co2 + h 2o
OH
C H 2 C H , c c h 2 c h 2
o
Pci
CH = CH + H. ch 2= ch 2
c h 2= c h 2 + h 20 2 CH2 c h 2
OH OH
HO CH2
/ O-
o + + u 20
HO CH O-
askt
2. C H 4 + 3C12 CHCI3 + 3 H Cl
H'
CH2 = CH2 + HOH CH 3C H 2OH
2 C H 3C H 2OH + 2 Na -> 2C 2H 5O N a + H 2t
CH CI 3 + 3C 2H 5O N a -> HC(OC 2H 5)3 + 3NaCl
OC 2H 5 o
/ 2 5 r-A / O C 2h 5 //
o + H c O C2H 5
- X + H \
o c 2h 5 OC 2H 5 O C 2I I 5
c h 2 COOCJH, n c h c o o c 2h 5
/ - CH COOC 2H
CH CH3ONa CH H-)C \
Uf
---- ---- c= o
ch2 -CH3OH ch2 h 2c ^ /
\ _____
CH 2 C O C K 'S
\
cn7c ch 2
OC 2H 5 + C 2H5ONa
COOC2H;
c 2h 5o c o ^ ch 3
/
CH COOC 2H*55 N
I \- c r
HlC \ = o ' CH3Na H2C^ \
c= 0
5
c h 3- * I \c = 0
H->C / CH 3OH /
CH
HiC H2C /
CH CH 2 + Nal
142
iu c h CHgONa v C H 3 OH
C H 3 CI + N aO H - C H 3 OH + NaCl
C H 3OH + HI -* C H 3I + H 20
2 C H 3OH + 2 Na -> 2 C H 3O N a + H 2t
Bi s 7.15
Hp c h t A l este. A c to bi ax it X v ru Y u l n h n g hp c h t no
mch h. T ron g p h n t A c cha hai vng c lp (t 6 c n h tr ln).
A c cng thc n gin l (C n 25^13 75O 7 5) 11- Xc nh cng th c cu to ca
mt este n g vi X v Y .
Bi gii
X : R (C O O H )n
t ; ta c:
Y : R '(O H ) m
m m = 3
hoc
n n = 2
m = 2
Chng h n , ta c A: R 3(COO) 6R '2
n = 3
3R + 2R' = 166
R 0 14 (C 2) 28 (C 2H 4) 42 (CgHg) 56 (C 4Hs)
143
C hng hn, A:(C,H j) 3(COO)fi(C 3H r))o
co o -cn
(CH2)
C O O -C H
COO CH,
(CHj )2
co o -ch 2
C O O -C H
(CH2k
C O O -C H ,
Bi s 7.16
T alyl clorua v cc c h t n g in h y v i t cc p h ng t r n h p h n ng iu
ch hp c h t (I). T glixerin iu ch hp c h t (II).
CH2 OCOCH 3 CH2 OCOC 6Hs
CH OCO QH 5 CH OCOCH 3
c h 2 o c o q h , \2 o c o c 6h 5
(I) (II)
Bi gii
CH2 Cl
HCIO NaOH
1 . CH 2= C 1 I CII 2 CH CH C i2 *> CH
I I - HC1 I /O
Cl Cl OH Cl CH 2 Epiclohirin
Cl 1 Cl CH O COCH 3 C l\2 o c o a i 3
H20 /II+ I CH^COONa I 2C6HsCOC1 I
- CH OH H OH - H OCOC 6H 5
; -NaCl I -2HC1 I
C H j- O H CH5- O H CH 2 OCOC 6H 5
CHj - O H C H ^O CHt- 0
I Q H 5CH0 , H+ I \_ CH^COCl I \
2. CH OH HO CM C H Q H 5 - Cl 1 , 0 0 0 - Cl I Cl IQ] 15
-H20 I / -MCI I /
C H j-O H C H r- O CH o
c n OH c h 2 o c o c 6h 5
144
Bi s 7.17
CI \ o c o (CI 2) l CI 3
1 . Hy cho b it X c bao n h i u ng p h n cu hnh?
Bi gii
C 112 o c o (Cl 2) ! c h 3
CH o c o (CH2)| CH3
c h 2 o c o (c h 2) l( c h 3
Cilixerin trioctadecanoat
3. Ba este l:
X
H H H
X H H
(9Z.12Z) - Metyl octaeca - 9,12 - ienoat
145
Kin thc m rng
- Ch s a x it ca mt cht bo l s m iligam KOH cn thit trung ho axit t do
trong mt gam cht bo.
- Ch s x p h n g h o l s m iligam KOH cn x phng ho hon ton gam cht
bo (bao gm c axit t do v hn hp este ca glixerin).
- Ch s iot l s gam iot phn ng vi 100 gam cht bo (dng nh gi hm lng
ca axit bo khng no).
Cch xc nh ch siot
Thm IBr vo cht bo.
I 2 + 2 NaS 90 3 - N a 2s 40 6 + 2NaI
Bi tp t gii
Bi s 7.18
Hp c h t A c cng th c p h n t C 4H 80 3 c tn h q u a n g h o t, t a n t t tron g
nc cho mi trng axit. K hi u n n n g m n h A c h u y n t h n h B (C 4H 60 2) k hng
qu ang hot, t t a n tro n g nc n h n g c n g to c d u n g dch c mi tr n g axit. B
p h n ng vi d u n g dch K M n 0 4 d hn A. Khi oxi ho A b n g a x it crom ic long th
A bin th n h c h t lng c (C 3HgO) c n h i t si th p , k h n g p h n n g vi d u n g
dch K M n 0 4 n h n g li p h n n g vi iot tro n g d u n g dch N a O H cho k t t a m u
vng.
H y cho bit cng th c c a A, B, c v vit cc ph n g t r n h p h n ng.
Bi s 7.19
146
Phn 8
AMINOAXIT
Bi s 8.1
Bi gii
l.C H i CH COOH + KOH ----- CH, CH COOK + H20
NH: nh2
CH3 CH COOH + HC1 CH, CH COOH
1
nh2 NH3HCI
CHi CH COOH + CH3I CH, CH COOH + HI
I INH CH3
nh2
HC1
CH, CH COOH + C2H5OH CH, CH COOC2H5 + H20
NHi NH COCH}
CH,
20-MSCHVBTHHUCO 147
CH} CH CQOH + HN0 2 CH3 CH COOH + N2 + H20
NH OH
V - o J ? - c /C H '
C
2CH CH COOH + Cu(OH)2 / \ + 2 H20
/C H -N O -C ^.
nh2 c h 3" H2 ^ 'o
Phc cht m u x a n h ( g i n g nh p h c c a
g lix e r in v i C u ( O H ) 2 )
2. P h n ng n h i t p h n c a a m in o a x it
+) a - A m in o ax it t o ixetop ip erazin.
li
C,
CH,CH2-Hcr 'NH
2CH,CH2CH COOH HN^ ^ C H CH 2CH, + H2
nh2 5
+) p - Aminoacit to a x it cacboxylic a , p - k h n g no.
............................ ........................t
CH3 CHCHj COOH *> CH3 c n = CH COOH + NH3
nh2
l
o - Lactam
Lu :
Phc ng vi glyxin (glicocol) c m u x a n h lam m v k h n g b p h n h u bi
N a O H m ch b p h n h u bi H 2S. p - A m in o ax it c n g t o phc h o n to n tng t
n h n g k m b n hn. -, S- A m in o ax it k h n g to t h n h cc hp c h t n h vy.
Bi s 8.2
1 . T hc h i n d y b in ho sau:
HCN NH3 HC1 long (CH 3C 0 )20
CH3 CH CHO A * B - c ------ D
1
ch3
148
2. Hp c h t A c cng th c C 3H 70 9N c tn h c h t lng tnh.
A p h n n g vi HNO.> gii phng N 2, vi e ta n o l/H C l cho hp c h t CH n 0 2N.
Khi un nng A cho c h t c cng th c C 6H 10OoN9.
Bi gii
HCN _ NH 3
1.H3 CH CHO -* CH3 ch ch CN V r CH3 ch ch CN
-H ,0
CH 3 CH 3 OH CH 3 NH 2
(A) (B) Q
2H 20(HC1) (CH3C 0)20 _ Ar
3 H CH COOH 3 CH3 H CH c f
-NH4CI I I -CHjCOOH I I \
ch3 nh2 -H->0 ch3 n o
(C)
CH 3 (D)
c 3h 7o 2n ^ 6^ 1002^2
n h vy h a i p h n t k t hp vi n h a u v loi r a h a i p h n t nc n n nhm
-N H 2 p h i v t r a . A l:
_______
CH, CH c '
I OH
NH 2 (Alanin)
/ /
CH 3 CH + HN0 2 ----- CH3 CH + N2 + H20
u " H
Bi gii
1. P e p tit l n h n g a m it dc h n h th n h b n g cch n g n g t h a i h a y nh iu p hn
t a - am inoaxit.
Lin k t a m it gia hai n v a m in o a x it c gi l lin k t p e p tit.
s i-icil
Lin ktKCl pcpill
peptit >v
H2N CH c r NH CH 1 * NH CH c OH
1 II R" l
R o R' o o
n-2
Aminoaxit u Aminoaxit ui
Tu theo s' lng n v a m in o a x it (n) tr o n g p h n t m c ip e p tit (n = 2),
trip e p tit (n = 3),... O ligopeptit l n h n g p e p tit gm t 4 n 10 n v am inoaxit.
Khi n > 10 ta c polip eptit v th n g gii h n p h n t khi k h o n g 10.000 vC
(n < 50); nu p h n t khi ln hn th gi l p ro te in (hay protit).
Protein cn chia ra gm :
- Protein n gin l n h n g p ro te in k h i th u p h n h o n to n ch cho cc
a - am inoaxit. V d: a n b u m in (c tro n g lng t r n g tr n g , sa,...), g lo b u lin (c trong
m u, sa, lng trng,...), kera tin ca tc v mng,...
- Protein phc t p h a y p rotein lin hp (cn gi l p ro teit) l n h n g protein khi
thu phn, ngoi cc am in o ax it cn c cc t h n h p h n "phi pro tein " gi l nhm
ngoi. V d: nucleoprotein (nhm ngoi l a x it nucleic): p ro tam in ,... crom oprotein
(nhm ngoi l hp c h t c mu): hemoglobin,...
2 . Gii thch:
150
b. H N O 3 lm gim s s o n v a t ho c a p ro tit lm cho n tch ra dng k t ta.
Khi dun nng H N O 3 s n itro ho vng b e n ze n ca cc gc a m in o ax it Phe, Tyr,.. to
dn xut p olin itro c m u vng.
c. Khi u n nng p ro tit b dng t t h n h k t ta.
3. un nng Cu(OH).? th u c CuO. Ch c a la n in tc d n g vi CuO to th n h
phc m u x a n h m . H ai c h t cn li u tc d n g vi Cu(OH).) to d u n g dch mu
lam m, n h n g kh i u n si cc d u n g dch ch c glucoz to k t t a m u gch.
Kin thc m rn g
1. P h n n g m u b i u r e l p h n ng c trng ca lin kt peptit, hai nhm peptit to vi
ng (II) trong mi trng kim phc m u tm hoc tm (am inoaxit hay ipeptit khng
cho phn ng ny).
N (
CH /9 U
\ ^ /
c
*/
/
SJ
Bi s 8.4
NH 2
s s -
Bi gii
COOH
o
H
o CH2OH
V ^N H - H
H,N H CH2SH
CH
o
H
2. o
o CHoCONH'
V -N H H
H,N H HCH-,
L
CH 2CH 3
152
Kin thc m rng
Tn gi ca peptit
Xut pht t u cha N, gi tn ln lt cc aminoaxit trong mch di dng gc
axyl v cui cng l tn amnoaxit u tn cng c.
- Gc ca aminoaxit R- CH(NH2)- CO- c gi tn bng cch i ui "in " thnh "yl".
H 2N - C H 2 - COOH HoN - CH 2 - c o -
Glyxin Glyxyl
H O C H 2 - CH(NHo) - COOH H O C H 2 - C H (N H 2) - CO -
S erin Seryl
153
HN NH2
10 L(+)-Ariginin X C NH- (CI I C COOH Arg 244 10,8
/ 1
h2n h
H,N - C O - C H ,- CH COOl 1
11 Asparagin 1 Asn 234 5.4
nh2
NH,
1
12 L(-)-Serin CH, C COOH Ser 228 5,7
1 - 1
OH H
NH, H
1 - 1
13 L(-)-Threonin* C H r-C C COOH Thr' 225 5.6
1 1
OH H
NH,
I L
14 L(-)-Cystein CH, C COOH Cys 178 5,1
1 1 1
SH H
NH,
1
15 L(-)-Methionin* (CH,), C COOH Met* 280 5,7
1 1
SCH, H
H,N - CO - CH, CI 1 , - CI I - COOH
16 Glutamin 1 Gin 5,7
nh. 185
/ \ NH2
17 L(-)- ( C y \ C H ,- C COOII Phe* 283 5,5
Phenylalanin* II
\ / COOH
20 L(-)-Prolin N Pro 220 6,3
1
II
NHi
1 '
N ------p CH 2 C -C O O H
1
21 L(-)-Histidin H 1 H His 287 7,6
N
l
H
154
(Cc a m in o a x it c g h i d u l cc a m in o a x it h h n g th a y th. l cc
aminoaxit ng vai tr quan trng trong c th sng nhng c th khng tng hp c m
phi ly t thc n. Nu thiu, thm ch chi mt arninoaxit ny c th lm cho protein tng
hp t hn protein b phn gii, kt qu dn n cn bng nit m).
i vi axit monoaminoicacboxylic s c ba gc; ten ca gc ho tr 1 cu thnh bng
cch i ui "ic" thnh "yl", gc ho tr 2 th i ui "ic" thnh "oyl"
//
HOOC CH, CHj CH c
I
\
o a - Glutamyl ^2
\\
KXX' CI , CH? CH COOI1 c CH2 CH2 C T COOH
In h 2 Y- Glutamyl NH
o o
Axil Glutamic
\\ //
c CH,
CH,
L CH
I C.\
Glutamoyl sj
21-MSCHVBTHHUCO 155
2. Sp xp cc a m in o ax it tr n theo th t t n g d n pHj (pHj c gi l im
ng in, ti pH am in o ax it d n g ion lng cc tr u n g ho v in tch v
khng di chuyn v in cc no). Cho bit cc gi tr pHj l 3,22; 6 ,00 ; 7,59 v 9,74.
3. Vit cng th c cu to d n g ch yu ca mi loi a m in o a x it tr n ti cc pH
bng 1 v 13.
4. Di tc d n g c a enzim th ch hp a m in o ax it c th b ecacboxyl ho (tch
nhm cacboxyl). Vit cng th c c u to cc s n p h m ecacboxyl ho ca Ala v
His. So s n h tn h baz c a nguy n t N tron g p h n t gia h a i s n p h m d. Gii
thch.
Bi gii
- T k t t a th u p h n s n p h m p h n n g gia X vi A rF suy ra u N (u
cha nhm NH t do) c a X l His.
- T s n p h m th u p h n X nh enzim cacboxipeptidaza su y ra u c (u
cha nhm COOH t do) ca X l Lys.
- Khi thu p h n khng hon ton X cho cc ipeptit His - Ala, Ala - Ala, Ala - Glu.
Suy ra t r t t s p xp cc am in o ax it tro n g m ch l:
His * Ala - Ala - Glu - Lys.
Cng thc c u to c a X:
H2N H c NH CH c NH CH c NH CH NH H COOH
I l I l I l l r
N ] c h 2 o ch, o ch, o (ch )2o <ch 2)4
k NJ ICOOH
. NH2
I
H
(C ng c th vit cng thc c u to trong nhm - c o - NH - gia Glu v Lys
c to r a bi nhm - COOH v tr y ca G lu vi nhm - NH v tr e ca Lys).
2. T h t t n g d n pH |.
G lu < Ala < H is < Lys
pHj 3,22 6,00 7,59 9,74
G ii thch. T n h a x it c a am in o ax it c ng ln th gi tr pH j cn g nh, tn h baz
cng ln th pHj cn g ln.
- Glu c pH j nh n h t (3,22), v s' nhm - COOH n h i u hn s nhm - NH.
M un tn t i d n g H O O C - C H 2 - C H 2 - C H - c o o 0 c n p h i th m H +
I
n h 3
(a v pH thp) nhm - COO H th hai kh n g b p h n li.
156
- Lys c pHj ln n h t (9,74) v s nhm - NHo n h i u hn s nhm - COOH.
- Ala c pHj = 6,00 v c mt nhm - COOH v mt nhm - NH.
- H is c pHj tr u n g gian gia Ala v Lys v tu y s nhm - COOH v s nhm
- N H 9 b n g n h a u n h n g d vng cha N cng l t r u n g t m baz (tuy yu hn
- N H 2).
3. pH = 1 pH = 13
CH 3 CH COOH C H 3 CH COCP
Ala I
^H 3 NH
His
HN
o N'
I
H
c h 2- c h - c o o h
" NH,
N'
11
CH 2- C H -C O (f
NH-
H3N - (CH2)4- ch COOH H2N - (CH2)4- ch c o c p
Lys
nh2
4. (.Xem B i s 2. 5).
157
p K a ( - C O O H ) = 2,35 2.35 + 6.96
Chng hn, alanin c + >p H = + = 6 , 0 2
p K a ( - N H 3) = 9,69 2
a vo
Phn ng mu vi nihirin.
o
\
c \ c;
/ 0H + R C H COOH (, H O H
C + RCHO
Q / \
OH
NH2
NH-, + CO;
L
N H 3 9 NH4
[ u
> H -< (xanh tm)
C
IJ l
O O
NO
H 2N - C H R - C O - Q jN N H - CUR ~ 0 0 Fteptit
-HF
J o 2N N H -C H R -C O O H + H 2N - C H R ' - C O O H +
A m in o a x it
n o 2
UN
Aminoaxit
N CfiH,
o
Phenylthiohiantoin
b. Xc nh u c.
Dng hidrazin HN - NH 2.
~ _ H2N NH2
H2N c h - 0 0 - N H - a i 2- c o - N H - CH - GOOH -------
-----HiN-
2 CH-0 0 0 HiN-
. 2NHi + H27 N - CH27 0 0 - NH- NHi + HjN- CHCD- NH- NH2
CH, QH5
V-------------------------------------------------------------------------------------------------------v ------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
Hidrazit ca aminoaxit
c. S thu phn phn ct chn la.
Dng enzim.
Exopeptidaza: phn ct lin kt peptit u cn.
- Am inopcptidaza: phn ct lin kt peptit ca aminoaxit u N.
- Cacboxipcptidaza: phn ct lin kt peptit ca aminoaxit u c.
Enopeptiaza: phn ct lin kt peptit trong mch to thnh cc on mch ngn hn.
- T ry p sin : Phn ct lin kt peptit sau aminoaxit basic: Ariginin(Arg) v Lysin(Lys).
-C h y m o try p sin : Phn ct lin kt peptit sau aminoaxit thm:
Phenylalanin(Phe), Tyrosin(Tyr) v Triptophan(Trp).
d. S thu phn khng hon ton.
T polipeptit thu c cc i-, tripeptit,... v sp xp chng li.
T rp - Ile
T rp - Ile - T h r
Ile - T h r - Lys
T h r - Lys
159
T h r - Lys - Glu
Lys - Glu
Glu - Glu
Glu - Glu - Tyr
Glu - Tyr
Glu - T y r - Asp
- T rp - lie - T h r - Lys - Glu - Glu - T yr - Asp
Cc o oi o
A B 1 c
..... -- -1-----
Xut pht
Cho bit mi vt c h t c tr n g cho p ro tit no? Gii thch.
2. Khi th u p h n hon ton mt trip e p tit X th u c 2 mol a x it glutam ic
(HOOC(CH 2) 2C H (N H 2)COOH); 1 moi a lan in (C H 3C H (N H 2)COOH) v 1 mol N H 3.
X khng p h n ng vi 2,4 - initrflobenzen v X ch c 1 n h m -COOH t do. Khi
thu p h n X nh enzim cacboxipeptiaza th u c a la n in v m t ip e p tit Y.
Vit cng thc c u to ca X, Y v gi t n chng.
Bi gii
160
Do vy X l:
1 : 'I l
N H C H c 4 - N H C H c - f N H C H CO O H
i l '
(C H 2)2 c o n h 2 c h 3
c h 2- c h 2
G lu ta m o la c ta m - a - y lg lu ta m in y lalan in
Y l:
II II
N U H c N H C H C OH
/
o c (C H 2) 2 c o n h 2
c h 2- c h 2
G lu ta m o la c ta m - a - y lg lu ta m in
Bi s 8.7
Bi gii
Cys - Asp
161
-> Glv - Ile - Val - Glu - Glu - Cys - Cys - Ala WWWCys - Asp ( 1)
2. Ser - Leu - Tvr
Leu - T vr - Glu
Glu - Leu - Glu
Glu - Asp - Tyr
T y r - Cys
-> Ser - Leu - T yr - G lu - Leu - Glu - Asp - T yr - Cys (2 )
Cn li: S e r - Val - Cys (3)
A c 4 Cys n n c hai k h nng:
Gly-Ile-Val-Glu-Glu-Cys-Cys-Ala-Ser-Val-Cys-Ser-Leu-Tyr-Glu-Leu-Glu-Asp-Tyr-Cys-Asp
(I)
Gly-Ile-Val-Glu-Glu-Cys-Cys-Ala-Ser-Lou-Tyr-Glu-Leu-Glu-Asp-Tyr-Cys-Ser-Val-Cys-Asp
(II)
Cc p h n t C vstein c k h n n g to c u d isu n fu a - s - s - :
H 2N H COOH
I
ch2
H2N H COOH I
r S
CH 2S,H
------ s
CH2SH
H 2N - C H COOH
H 2N CH COOH
A c c u d isu n fu a to vng oeca nn A l (II), v:
A Tyr Cys Ser V a l Cys Asp
s s
c h 2o h
H o
I
c CH N. CH
AWTyr JSJH C H '' X N7 "C H / '
I COAsp
o CH(CHi);
II II
CH s s CH
Bi s 8.8
1 . T ietyl m a lo n a t h y iu ch:
a. M ethionin(M et), a x it aspactic(Asp).
b. Leuxin(Leu), Tyrosin(Tyr).
2. T PhC H oC H O hy iu c h phenylalanin(Phe).
162
Bai giai
22-MSCHVBTHHCUCO 163
2 . iu c h Phe.
.CN
HCN /r S v NH3
c h 2_ c h o i. (Q - c2- c<
OH
CN
CH 2 C H ^ H3 I < > CH2 CH COOH
NH2
NH
Bi s 8.9
Bi gii
mc = 1, 55 4 . 0 , 36 g + n c = 0 , 03 mol
1. 1,554g X c
m H = 1, 554 . ^ ^ = 0,022g - n H = 0,022mol
164
X p h n n g V1 NaNO/HCl cho kh khng m u , kh n g mi, khng chy l N 9
nn X c n h m a m i n b c l .
X: R (N H 2)n.
R(NH.,)n + nN aNOo + nH Cl -> R(OH)n + n N 9t + nHoO + nN aCl
- 2nN = 2. i .' 1 = 0 ,0 0 2 m o l
1000 22,4
1 ,5 5 4 -0 ,3 6 -0 ,0 2 2 -0 ,0 0 2 .1 4 -0 ,0 0 8 .1 2 7 - .
+ n n = ---------------------------------------------------------------= 0 , OOomol
u 16
n c : n H : n 0 : n N : nj = 0,03 : 0,022 : 0,008 : 0,002 : 0,008 = 15 : 11 : 4 : 1 : 4.
X c cng thc p h n t tr n g vi cng th c n gin n h t nn X l
C 15H n 0 4N I4.
2. X c vai tr q u a n trng tro n g c th sng nn X l:
Lu :
Khng th cho Gly tc dng trc tip vi Ala v l:
- Nhm - COOH l tc nhn axyl ho rt yu, nhm amino li c tnh baz nn
aminoaxit thng dng ion lng cc, do khi to lin kt peptit cn ph hu dng ion
ldng cc a i electron ca *N H 2 v dng t do.
Nu c phn ng s to ra hn hp cc peptit: Gly - Ala, Ala - Gly
- C th tng kh nng tip nhn s tn cng nucleophin ca nhm - COOH bng cch
a v dng este, clorua axit, anhirit,...
C th tng hp ipeptit Gly - Ala theo cc bc sau.
- Bo v nhm - NH 2 ca Gly. Dng nhm benzyl oxi cacbonyl (k hiu l Z):
0
< 0 ^ c h 2- o4 -
165
o
N(C2H5)3
OH + COCI-. < CH, O C -C I
0 - * - HCI , ,
Photgen ( Z Cl)
O
Q H , C H 5- 0 C - C I + H , N C H 2 C0 0 e + 2 0 h P * * Z - N H - C H 2 O O c P
+ C l0 + 2 H 20
Z - N H - C H 2- C O C P + H Z - N H C H 2- C O O H
Bo v nhm - c o o H ca Ala.
H 3N C H c c x f + HOCH, H ~ c T H 2N c u C O O C H j
ch3 ch3
- G b nhm bo v.
o ,___v
// _ H2/pd
z NHCH2 C- HN CH COOCHj \ x _ J /
ch3
--------H2N CH2 ^ + O - C H , + C0 2
NH CH COOH N '
ch3
Ch :
Nu dng nhm z bo v nhm - NH 2 th c th s dng mi nhm hot ho nhm
- COOH, tr dng clorua axit v nhm clorua axit hot ho qu mnh dn ti s to thnh
anhirit ca axit N - cacboxylic (anhirt Leuchs).
166
o
o HN-------- CUR
V'
C61 C f l - C - NH chr- c' * Q H 5 CH,C1 +
Cl
< A A o
Anhirit Leuchs
Bi tp t gii
Bi s 8.10
Bi s 8.11
167
Phn 9
GLUXIT
Bi s 9.1
CH2OH
CHO
c=0 CHO
1
H OH H OH (
O H H OH H OH
H OH H OH H OH
CH2OH CH2OH C2OH
E F G
(D - Soboz) (D - Riboz) (D - 2 - eoxiriboz)
2. H y cho bit:
a. N h n g c h t n o kh c A g N 0 3/N H 3> Cu(OH)o/NaOH?
b. N h n g c h t no kh c nc brom?
168
B i gii
CHO H 6 CH,OH
H -OH t r.-hing _ CH-.OH
sang phi OH
H
HO -H JOH H S i' _
CH=0
H -OH \ H H \ H h / CB==
OFKJ oa
2
H -OH 2
c h 2o h
H OH H OH
A (D - Glucoz)
CH2OH
H OH
- D - Glucopiranoz a - D - Glucopiranozo
hay p - D - Glucoz hay a - D - Glucoz
Cng thc chiu Havt
Q u trin h vng ho trn l kt q u s tc d n g ca n h m - O H c5vo nh m
- CHO to th n h sem ia xeta l d n g vng. N h m - O H C j gi l O H sem iaxetal.
D ng vng c n h m - O H sem ia xeta l n m c n g p h a vi - O H C 5 gi l d n g a,
d n g p c n h m O H sem ixeta l n m kh c p h a vi * O H C5. D n g a v d n g (3
ch khc n h a u cu h in h C j gi l cc d n g p h n a n o m e .
Ngoi r a cn c d n g vng 5 c n h do s k t hp gia - OH C 4 v C i n h n g
km bn hn.
6 6
CHiOH CH,OH
5
HO HO
<T)H h
T\ OH H 3|
H H I
a - D - Glucofuranozc/** - D - Glucofuranozo
169
Cu dng bn:
Oil
H H
a - D - G lu c o p ir a n o z o - D - G lu c o p ir a n o z o
B (/. - G lu c o z o )
CHO
li II
HO -H
H -O H
HO -H
HO -H
C H 2O H
a - L- G lu c o p ir a n o z o (L- G lu c o z a ) - L - G lu c o p ir a n o z o
C(D - M an n ozo)
C lio
?
HO n
3
HO H
4
H OH
5
H OH
6
C H 2O H
c
a - D - M a n n o p ir a n o z o (D - M a n n o z o ) - D - M a n n o p ir a n o z o
D ( D - F r u c to z )
c h 2o h
170
E(D - Soboz)
CH2OH
{D - Riboz)
CHO
HOH
H OH
H OH
H OH OH OH
X H 2OH
D - Ribozd p - D - Ribofuranoz
CHO o.
HOH OH
H H 4 H
H OH
H
OH H H OI OH H
CH2OH
a - D - DeoxiribofuranozcJ D - 2 - Deoxiribozd p - D - Deoxiribofuranozd
23-MSCHVBTHHUC 171
2. a. N h ng c h t k h c AgNO/NHithuoc th Tolen). Cu(O H )9/N aO H l t t
c, k c cc anoz v cc xetoz v trong mi trng kim cc xetoz chuyn
th n h anoz:
%>H ^)H
R -C -C H P H R -C = H R -< jT H -C H O
O OH OH OH
Xetoz Endiol trung gian Andozo
C hng hn:
CI12 (CH) CHO + 2AgNO, + 3 NH 3 + H ,0 * CCHv
H 2
(( COONH
C IHD) c o 4
OH OH OH OH
+ 2A g| + 2 NH4NO 3
CH2 (CH) CHO + 2Cu(OH )2 + NaOH CH2 (CH)r CONa
(CH)j COONa + Cu 20 |
OH OH OH OH + 3H-,0
OH OH O OH OH
+ 2Ag + 2NH 4NO 3
OH OH OH OH
Glucoz Axit gluconic
T m annozd s th u c axit m annonic, t sobozd s th u c a x it sobonic,...
Nc brom khng oxi ho c xetoz v nc brom c tn h a x it n n khng gy ra
s ng p h n ho n h kim.
c. P h n ng c h u n g n h sau:
C6H5NHNH2
H2 (CH)4- C H = 0 ------ 7 7 7 CH2 (CH)4- C H = N N H Q H 5
I -H 2 I
OH OH OH H
Anohexoz Phenylhidrazin
Q H 5NHNH2 d C6H5NHNH2
C I2 (CH)?- c ch= NNHQH,
- q h 5n h 2 I I - II - h 2o
-n h3 oh oh o
OH OH NNHQH,
Phenylosazon
172
N h vy n h n g anox v xctoz c cu trc khng gian t nguyn t c 3 tr di
ging n h a u s cho cng mt phenylosazon (vit gn l osazon).
l:
CHO CHO c h 2o h
I l
II - OH HO -II c=o
HO -H HO -n HO -H
II -O H II -O H H -O H
II - OH H -O H II -O H
CH2OH CH2OH CH2OH
L) - Glucoz D - Mannozo D - Fructoz
+3C 6H 5 NHNH 2
+3C 6 H 5NHNH 2 -C6 H 5NH 2
+3Q ,H 5NHNH 2
-Cr,H 5NH 2 -n h 3
-C 6H 5NH 2
-N H 3 -H20
-n h 3
- h 2o CH N - NHC 6H 5
- h 2o
= n - n h c 6h 5
HO -H
H -OH
H -OH
CH2OH Phenylosazon
OH OH OH
Ano?. Axit saccaric
Hai D anopentoz m cho cng mt axit saccaric th a x it p h i l:
COOH
HO-------H
H -------OH
H -------OH
COOH
Hai anopontoz l:
CHO CHO
HO H HO -H
%
H OH v HO -H
H OH H -O H
CH.OH CH2OH
173
Ph lc 2. Mt s monosaccarit tiu biu thuc dy D
174
Bi s 9.2
N hiu hp c h t c k h n n g lm q u a y m t p h a n g n h s n g p h n cc m t gc a
no d, k h n n g y n h n g iu k in th n g n h t v nng , d u n g mi, n h i t ,
nh s n g c biu th b n g [ci^ . T h d a - D - glucoz c [a]^ = 112, cn - I) -
glucozcj c [ot]^ = 19. C 3 isa c c a rit A, B (thin nhin), c (tng hp) u khng
1 . Xc n h cu tr c p h n g v gi t n ca A, B, c.
2 . V sao [ a ]2
D5 c a u n g dch s a u khi th u p h n li bin di th eo thi gian? Xc
V sao?
3. Cho A tc d n g vi lng d C H 3I tro n g d u n g dch baz ri u n si s n
phm th u dc vi d u n g dch a x it long. V it s p h n n g v cho bit s n p h m
th u c c tc d n g vi Cu(OH) h a y khng? A c tc d n g vi Cu(OH).> hay
khng? Gii thch.
Bi gii
1 . T heo u bi ta c:
H OU H
1 - o - (a - D - glucopiranozyl) - a - D - glucopiranozd
B to bi hai dn v - D - Glucoz lin k t vi n h a u nh lin kt - 1 ,1 - glicozit.
c h 2o h
HO h o h ! 6
5 OH
1 - 0 - ( - D - glucopiranozyl) - p - D - glucopiranoz
175
- c to bi m t dn v a - I) - glucoz v mt dn v p - 1) - glucox.
C1NOH
II Ov H
H
OM H
H OH
1 - 0 - (a - I) - glucopiranozyl) - p - 1) - gluco[)iranoz
r 1 s
2 . T a c a]jj ca d u n g dch bin i theo thi gian sau th u p hn v hai d n g u v
Gi % mol ca d n g u v p lc cn b n g ln lt l x% v y%. T a c:
x + y = 100
X = 35,5
112X + 19y
52 y = 64,5
x+ y
11
a - D - Cilucopiranoz [5 - D - Glucopiranoz
H OH
II H
CH,!
3. N^ 10 O l t
o 0 ()1I
o OI
H
176
A k hng tc n g vi Cu(OH).) v nguyn t c v tr i 1 b kho. v cc
nhm - OH Hn k n h a u u khc pha.
Bi s 9.3
T inh bt, xenlulozd thuc loi polsaccarit thc vt: cn glicogen l polisaccarit
ng vt.
1 . So s n h cu tr c ca ba polisaccarit trn.
2 . T h u p h n h on ton cc polisacearit trn th u c cc s n ph m mi nh
th no. c t h a y i theo thi gian khng?
3. T in h bt c th tc d n g vi I > cho m u xanh, C11 xenlulozd th khng; tri
li xenlulozd c th ko th n h si, cn tin h bt th li khng. Gii thch?
4. T h u p h n cc polisaecarit trn, trc khi to ra s n p h m cui cng n h n
c cc isa cc arit tr u n g gian. H y vit cng thc ca cc isaccarit .
Bi gii
1 . T in h b t (C 6H 10O )n l h n hp ca hai loi polisaccarit: amilozd v
am ilopectin.
- Amilozd c cu to khng p h n n h n h c to bi cc n v a - D -
g lu eo pirano/ k t hp vi n h a u nh cc lin kt a - 1,4 - glicozit.
H OH II OH
' II OH
Cc n v glucoz u cu d n g gh.
H
- A m ilopectin c cu t o p h n n h n h , gm m t s" m ch am ilozd k t hrti vi
n h a u nh lin k t a - 1,6 - glicozit.
. </ 1
H
H OH H OH
Cc n v glucoz c ng tn ti cu d n g gh.
h CH2OH 3
H 11 H
G l i c o g e n (C 6H 10O 5)n (cn gi l tin h bt n g vt). Glicogen c cu to t
cc n v a - D - glucopiranoz nh cc lin k t a - 1,4 - glicozit v lin k t a - 1,6 -
glicozit. P h n t glicogen c cu t o m ch n h n h tng t am ilo p ectin n h n g mc
p h n n h n h cao hn.
2. T hu p h n h o n to n th t in h bt cho a - glucozd, xenlulozd cho - glucozd,
glicogen cho a - glucozd. Cc s n p h m a - glucozd v [ - glucozd ch uyn ho qua
li cho ti khi h n h th n h c n b n g gia h a i dng.
3. tin h bt do cc p h n t amiloz c c u tr c d n g xon th eo kiu l xo, mi vng
xon th n g c 6 n v glucoz. C u tr c xon c gi v n g n h lin kt hiro
gia cc nhm hiroxi.
Khi cho u n g dch lot p h n n g vi tin h bt n h i t phng, cc vng xon
amilozd bao bc cc p h n t iot t o "hp c h t bc" c m u x a n h tm :
Amiloz
178
Khi u n nng, m u x a n h tm bin m t do lin k t h i ro gia cc vng xon b
ph n ct. m ch p h n t amilox dui th a n g n n cc p h n t iot th o t ra. Khi
ngui m u x a n h li x u t bin.
Cn xenluloz cu to bi cc m ch kh n g p h n n h n h c xu hng dui ra do
to cu lin k t h i ro gia n g u y n t o tro n g vng c a n v n y vi nhm hiroxi
nguyn t C 3 c a dn v glucoz bn c n h n n k h n g c k h n n g to hp c h t
bc vi iot n h tin h bt. C n g nh m xenluloz c k h n n g ko t h n h si.
Tinh bt vi cu to m ch p h n n h n h ca am ilo p ectin v cu tr c d n g xon
ca amiloz nn (lng h t m k hng ko t h n h si c.
4. Cc isaccarit t r u n g gian:
Tinh bt v glieogen u cho:
c h 2o ii c h 2o h c h 2o h
OH
(Xenlobioz)
trong nc m t xch p - D - glucopiranoz th h a i c s c h u y n h o cn bng
vi d ng a - D - glucopiranoz:
a - Xenobioz r=i (3 - Xenlobioz
Bi s 9.4
Cho s p h n n g sau:
(CH3C 0)20
n CH,OH/HCl .
a - D - Cilucopiranoz - ----- A
(C2h 5)2s o 4 h 2o / h c i .
A 3 -------- a 4
NaOH 100"c
24-MSCHVBTHHUCO 179
Vit cc phng trn h phn ng theo s (l trn v cho bit cd ch p hn ng to
r a Aj. Ngoi Aj cn s n phm no na khng? Gi tn Aj.
Bi gii
Do n h hn g ca nguyn t 0X1 trong vng nn nhm - OH sem iaxotal c kh
nng p h n ng cao hn cc nhm - OH khc; c kh n n g phn ng VI aneol c
HC1 k han lm xc tc to ra hp cht glicozit.
ch 2oh
- Ov H
+ H20
ch 2oh
H o. II II OH
H HC (AJ > Metyl a - ) - glucopiranozit
OH H + CH,OH
(Sn phm clIIl)
ch 2h
H OH H OCH,
II
011 H + H,0
OH ' 'A
H OI
Melyl p - D - lucopirano/it
S) phm liliiii
C c h ca p h n ng n h sau:
CH2OH CHiOH CH2OH
H A ---- Ov H
H
ir
OH H
OH
H OH
CHiOH CH-iOH
w / Ov H II ------- c \ H
-H+
\ H H y rH 011 H
/ s O hN +H
OH OCH,
CH3OH ' H OH H
- H OH
CH2OH H
NV H ---- c> V
H CH,
H H
OH H
H OH
CH2OH c h 2o c o c h ,
H J v H H o. H
+ 5(CH,C0)20 OCOCH^ + 5CH,C00H
0 CH3 CH,COO OCH,
H OH H OCOCH,
(A,)
180
Cl m i I ( H2OC 2H,
ov II ------ o II
(C2 H5 )2 SOj/OH- h 11
OH II O.H, h
Ol o n I, C2I i p X C ,
I! OH 11 OC2H5
(A3)
Bi s 9.5
1 . Hon t h n h s sau:
BrVH70 (CH3)2S04d /NaOH H 20/H +
Mantoz - . A ------ - -------- B c +'D
L - E + H20
181
Hy th i t lp cng thc vng p h n g ca X. b it r n g D c c u trc:
COOH
H OCH3
H 0 CH3
H OCH3
COOH
Bi gii
CH2OH CH2OH
OH + Br2 + H-,0
+ 2HBr
CH2OH CH2OH
Ov H H OH
H (CH 3) 2S(VNaOH
OH H OH H COOH
H OH H OH
CH 2OCH 3 CH 2OCH 3
o. H H ------- OCH 3
1 4 H
OCH 3 H OCH3 COOCH3
o ----
CH (B) H OCH3
CH2OCH3
-----OCH3
H H
OCH3 H COOCH3 + 2 H20
OCM
182
coon
H OCH-,
CH3O H
H OH
H OCHi
(C. CH OCH., (D)
CHIOCH, CH2OCH3 CHjpCHa
II OCH 3 CH3O HOH IIO CHjO- 11.
o
c = o *>
CH3 II C(K)H - = - OCH3 H OCH, ir > = 0
II 20
OII H H
II 0 CH3
1 OCHj H OCII (E)
(D)
2. Theo s d trn th:
Y: M etvlglicozit.
A: San phm metyl ho cc nhm - OH.
B: Sn phm thu phn nhm - OCH 3 glicozit to ra dng mch h
C: Lin quan ti kch thc vng.
- Nu X cing vng 5 cnh:
H o H o.
V / CH3OH/HCI X CHOCH3 CH'I/()>1'
CHOH --------- .
HOCHICH \ HOCH2' " \ /
unu r ----
HOIIC-----CHOH
HO HU
(X) (Y)
CHO
I
i o. CHOCH COOH
\ I I
CHOCH3 h 2o/h+ h o c h 3 h n o 3 HOC]
hoch, COOH
c h 3o c h 2c h \ / ..L - ... * I I
CHOH CHOCH, + CHOCH3 +...
H ---- CHOCH,
CHOCH^ (B) COOH coon
c l , O C H , (A )
CH2OCH3
-> Khng tho mn.
- Do vy X dng vng 6 cnh,. Tht vy tng t nh trn ta c:
C H O
c h 2o h I
HOCH- co o h
CH o L
CHOCH- Tr_
CHOCH3 COOH
J \ _ I HNO} I I COO1
HOHC CHOH CHOCH3 ^ CHOCH3
LnuLH3 + HOCH3 ++ 1I +1
+CO
\ /
CH CHOH HH HOCH3 HOCH-1 CH2OCH3
_ I I 3
OH (X) CH2OCH3 (B) COOH COOH____________
(C)
183
Tho mn iu kin u bi. Vi cu trc ca [) nh vy till X I' th l:
CIIO Cl i o
CI 1,011 ('IU )II
OH
OJ 1
OH
OH
c h 2o h c n 2oi
D(+) - Aloz D(+) - Talo/.
Bi s 9.6
Bi gii
N c tn h q u a n g h o t nn N l:
C(X)I I CHO C 10
no H HO H HO -II
noH hoc
HO II II- -OM
H OI n OH II- -OH
COOH (N) CH2OH (Z|) CH L7OH (Z2)
D(-) - Lixoz D(-) - Arahinoz
184
Tng n g c Y l:
CIIO COOH CIIO
CIIOH
ICHOI li 011 li 011
CHOH
I
CHOH
HO H HO H Lun c Loi
H OH H OH tnh quang hot
H OH H OH
C H 2OH (Y2) COOH(M)
X khng c tn h k h nn X c cu tr c d n g vng v nhm - OH sem iaxetal
chuyn th n h nhm - O C H 3.
X c dng: C 6H 70 ( 0 H ) 4( 0 C H 3) -> P: C 6H 70 ( 0 C H a V C t y .
Khi y Q: 0 H 7( ) (o c H 3) 4(OH). Oxi ho Q th u c axit 2,3 - imetoxi-
butanioic v a x it 2,3 - dimotoxipropanoi, nn Q l:
CHO
H OCH
CH 3O H COOH
HO H II och3 COOH
HNO,
OCH CH30 H + H -O C H 3
CH 2OCH 3 (Q) COOH CH 2OCH 3
Do vy X d n g vng 5 cnh:
M e t y l a -(P -) D - g a l a c t o f u r a n o z i t
HO- !() -I
------- ** Ji -O H -C (h -OH
ll - -O H II- -OH
CH2OH c h 2o h
D - Arabinozo
C IIO C H = NHOM = N
H OH II -OH II -OCOCH 3
NH2OH 4(CH 3C 0 )20
H OH - H -OH H -OCOCH,
H 20 4CI 3COOH
li OH il -OH II -OCOCH,
h 2o
c h 2o h c h 2o h
C1I20 C 0 C H 3
D - Riboz C-EEN
CHO
-OH
CI l 3ONa/CHCl 3 H -OI
-on CH,ONa
- NaCN I I - -OH
-OH
-CH3OH c h 2o h
CH 2O H j D - E r y th r o z
cC
NH-> N =c= 0
H OH H OH CHO
10
i U 11
1 HO H HO H
I ICIO
11 nU i1 I1 -------- 11
11 nDii 11
Ii II OH
Na2CO -HNCO
I11I O Il 1 II 11
11 OH1
VJi
U OH
(: h 2o h CH , 0 1 1 (;u ,O H
D - Giuconamit D - Arabinoz
186
1 . T I) - A rabinoz hy th i t lp s iu ch D - glucoz v D - mannozd.
2. iu ch 3 - O - Etyl - D - glucopiranoz t D - glucoz v cc h o c h t cn thit.
Bi gii
CN o = c CHO
H OH H- OH H OH
o
HO H n p /ir ho H (Na, Hg) HO H
H OH t" H kh H OH
HO D - Glucozo
ICN CHO
H -OH CN
II -OI 110 H HO H
c h 2o h f I1 T
I (Na, Hg) HO- H
1
11 n i 1I
wi kh H OH
D - Arabinozo
II OI 1 H OH
(: h 2o h CH2OH c h 2o h
D - Man nozo
(Phng p h p tng hp x ia n h i rin hay tng hp K ila n i - F ischer)
2. iu ch 3 - o - Etyi - D - glucopiranoz.
6 f>
o
CH, c C H ,,H +
- h 2o
CH
3\ _ /
/\1CH,
CH
\ / CH;
/ c\ H
/ \ II
CH { o , OC 2H 5
_ 2 4 ^OH H I (C2H5)2SOVNaOH
H3 o
H3 7 o \ CH
CH3 H o
H o \
\
6 \ CH
ch3
h o -ch 2 CH,OI
H /O H
H20 , HC1 4"
o c 2h 5
- CH ,c o a I OH
H OH
25-MSCHV'BTHHOl!C
187
Bi s 9.8
Khi cho m t s gluxit tc d n g vi H I 0 4, tng ng vi mi p h n t gluxit ta
th u c k t qu sau:
S H I 0 4 SHCOOH S HCH O
Metyl a - D - M an n o zit 2 1 0
Metylglicozit anohexoz 3 2 0
Metylglicozit anohexoz 2 0 1
Hy xc n h kch thc vng ca cc gluxit trn.
Bai gii
Tng t cc iol - 1,2; m onosaccarit d b oxi ho n g t m ch bi a x it peioic
H I 0 4 to th n h ch yu a x it fomic.
CHO
H OH
HO H
H O
+ 51110 5HCO OH + HCI = o + 5 HIO 3
o
H H
H H + 2HIO3 + h 2o
) + 2 HIO 4----- * HCOOH + 0 = HC
OH HO
HO 0CH3 0 _ HC/ 0CH3
H II
-Metylglicozit anohexoz 1 :
L.
CH OCH 3
OCH
H OH
o H
o
HO H
+ 3 H I0 4----- * 2H C00H + 0=H C H + 3HIO-, + H 2
H OH
H OH 0=-HC H
CHy
188
-Metylglicozit aiidohexozd 2:
H iO H
HO-H M 0 = C H Q
OCH,
+ 2H IO 3 + 2 H 20
Il 11
o
Bi s 9.9
Bi gii
CH 2O C H 3 c h 2o h
H 0 CH3 H 0 CH3
T ta c s n p h m m etyl ho ca gentibioz l:
c h 2o c h . ch2
H
H
0 CH 3 H OH
CH 3 O
H 0 CH 3 H OCH 3
189
Vy gentibiozd l:
c h 2o h
H O
H on H OH
6 - o - (P - D - glucopiranozyl) - D - glucopiranozd
Bi s 9.10
Bi gii
H 2OCH 3 c h 2o h
c h 2o c h
O ^ H c h 3o o H o H
II
HO
H C H /)
CH 2OCH 3 I H
OCH 3 H
H
OH
CH 3
CH 3O
H
OCH 3 1
H
OH
OCH 3
190
c i i 2o h
C)
io II
II
KOH II A
n\| / Q CII2
2
c h 2o h
II OM II o II
(X II
V.___________
V
___________ / II
\ OH H/ II FK)
n v D - lctfZt/
o \ /
2
o / 0 H
* 22OH
H OH OH H
n v D - glucoz Oan v I) -fructoz
6 - o - ( - 1) - galactopiran ozyl) - a - D - glucopiranozyl - p - D - fructofuranozit.
M.elibioz l:
CH,OH
HO -------o II
4 H
OH I
---------------CH 2
H OH
V_______ V
_ ________ / "/i \H
Dn v D - >alactoz ' 4K ? H | / OH
Ho\ |
3 2
H OH
Dn v D - gliicozfl
6 - o - ( a - D - galactopiranozyl) - D - glucopiranoz
1. Hy d ngh m t h ay n h i u cu to vng vi ho hc lp th c th c ca
(D) - Tagaloz tro n g d u n g dch b n g cng thc chiu Harvvorth.
c h 2o h
1 *
(: = o
HO H
HO H
H OH
CH 2OH (D) - tagaloz
191
cng trong mi tr n g axit. Vit cc cu to km ho hc lp th c th c ca hai
hp c h t v c h n g c to th n h nh t h no?
(: h o
1 0 II
1. NaCN/H
IV) 1 1
(: ih17, o
V V71h1
(D) - arabinoz
Hng dn
II H H II
CN CN
CHO II OH HO II
HO -H HO H HO H
NaCN/II+
2. H -OH H OU H OH
H -OII H OH H OH
CH2OH c h 2o h CH2OH
D - arabinozo
CN COOH
H -OH li -OH
HO -H H 30 +,t c no- -H
------------
H -OH H -OH - h 20
H -OH H -OH
CH, 01 CII2OH
192
CN COOI CH.OH
IK ) H no H
+ .0
110 II 11,0 . no n
o
II OH II OH n 2o
n OH II OH
c h 2o h
3. T u r a n o z :
p s
CH2OH
J o o ch2
" w
OH H O ^ Y
OH
(A )
193
H2Ol 1
I l2O I
o o ------CH-,
o Ol KU)
H(OH)
(B, c, D, E, F l cc hp c h t h u c)
a. Xc nh cng thc cu to ca A.
b. Vit cng thc cu to ca B, c , D, E, F.
c. Xc nh cng thc cu to cc c h t c tro ng hn hp G. bit p h n t khi
ca c h ng u ln hn 160 v nh hn 170vC.
. Bi gii
194
hoc:
CH2OH c h 2o h
o (C)
HO
CH 3OH/H
OH OCH 3
(D)
OH (A) OH (B)
CH2OH
o
\ + CHiOH c h o
L1AIH4 _ \ H^Cr 1 1 1
OCH 3 - 2 h o h 2c o c h 3- ^ h o h + h 2
1 1 2
c h 2o h c h 2o h
HOH2C-------' (D)
H20/DC1
- (G)
on (E) OH (F)
c. H 20 + D C 1 ^ H 0 D + HC1
CHiOH
26-MSCHVBTHHOUC 195
Bi s 9.14 (HSGQG 2000 - 2001. Bng B)
Bi gii
CHO c h = n - n h c 6h 5
L _
OH c = n - n h c 6h 5
1. HO + 3C 6H 5NHNH; HO + C 6H,NH 2
-O H -O H + NH3 + HiO
OH -O H
CH2OH CH?OH D - Glucosazon
ch= n - n h c 6h 5 CHO
L _
C = N - N H C 6H s c= 0
HO HO
+ 2 C 6HsCHO _ O H + 2 C 6H 5C H = N C 6H 5
-O H
OH OH
CH2OH CH2OH
Oson ca D - glucoz
CHO CH2OH
I __
c=o ^ (nhm - CH = o d b kh
HO Z11/CH 3COOH HO OH
+ 2[H] -------- hn nhm c=0 )
OH
-O H OH
CH2OH CH2OH
D - Fructozo
196
H NHCOCH, H NHCOCH3
NHCOCH,
CH2OH
OH + nCH^COOH
I o + nNaOH
+nCH3COOH
NH 2 H nh2
(C h ito san - d n g tro n g cng nghip s n x u t giy v lm sch nc)
Bi s 9.15
V ita m in c (axit L - ascobic) c cu tr c n h sau:
o = c ------ H
^ C H 2OH
HO c o HO c
l
HO c ------
H c
I
HO H
I . ..
JCr
HO OH
Bi gii
a. Do s h t electron c a nhom cacbonyl lm cho lien k e t - OH endiol p h n cc
m a n h n e n c k h n n g tc h H + the hien tin h axit. H dn na, a n io n tao t h n h diidc
ben v n g ho bi hieu n g -C ca nhom cacbonyl. i
o = c X) c
II
HO C o HO C ) o HO c o
II' 0^ II 1
HO C oc o= c
- H+
H C
I
HO C H HO C H HO C H
o=c
H
X
c h 2o ch3 c h 2o
H
X ch3
o=c
I
o=c O H O -C
I! O
HO -H IT H O -C
H Tautome H
HO H ho HO H
CH2OH CH2OH
Lacton ca axit Vitamin C
2 - xeto - L - gulonic (axit L - ascobic)
198
Bi tp t gii
Bi s 9.16
Bi s 9.17
199
Phn 10
HP CHT D VNG
Bi s 10.1
chnh
fl
H (II)
d. Gi s l n h n g d vng thm ni c h u n g th c th l n h n g hp c h t
no? N u 1 - 2 v d m in h ho.
Bi gii
o
Pirol
H
- T rong p h n t piriin, nguyn t N cn m t cp electro n khng th a m gia vo
lin hp vi vng thm n n th hin tn h baz.
HC1
N N C1
I
Piriin H
200
- Khc vi piridin, cp electron ca n guy en til N tro n g p h n tii pirol da th a m
gia lien hdp vo tron g vng tao he thdm . Do d pirol h a u nhuf k h n g th e hien tin h
bazd, ngiidc lai pirol lai c tin h a x it yeu.
+ h 2o
r
,a
Di vng 5 O N S
c an h m ot di t" i I
H
Furan Pirol Thiophen
N N N
jJ
O JI s '
H
Oxazol Imidazol Thiazol
Di vng 5
c an h 2 di to
N N
O N
l
H
Isoxazol Pirazol Isothiazol
N N
Di vng 5 II
N
c a n h 3 di to N V N o O
H 1
H H.
1,2,3 - triazol 1,2,4 - triazol l ,2,4 - Oxadiazol
) 1 ] !/\
4Y Y\
N
6 ^
Di vng 6 Ni n - N "N N
c an h Piridin Piridazin Pirimidin Pirazin
( 1,2 - diazin) (1,3 - diazin) (1,4 - diazin)
da Bin bstf linii
201
V l hp c h t d vng thm n vng k h n g cha nhm t h n n nguyn t N
cng th a m gia t o vng. Cc d vng th m n vng thng gp l 5, 6 cnh, nn
n = 1 . Hp c h t c cng th c p h n t C 3H 4N 9.
m bo tn h thm th s electron 7t(k) tro n g vngphi tho m n h thc:
k = 4n + 2 (Cng thc Hiikeiy, n > 1 , nguyn.
(Tnh n c cp electron c a n g u y n t N th a m gia lin hp).
Do vy C 3H 4N 9 c c u to:
N
N
J N
I
H H
Imiazol Pirazol
0
+ HC1 NHC1
N
I
H
T nh baz c a im iazol m n h hn pirazol do nguyn t N th hin tn h baz
ca pirazol (N v tr 3) xa n g u y n t N cn li hn so vi nguyn t N v tr 2
ca pirazol n n c h u n h hng bi h iu n g -I ca nguyn t N cn li yu hn
(tnh baz m n h hn).
202
c. Imidazol:
Pirazol.
N
N
I
H
d. Gi s l n h n g d vng thm ni c h u n g th c th l:
NH
v.v...
Bi s 10.2
1 . Cho bit s n p h m ca cc p h n n g sa u
c h 2n 2 c h 3i
b.
'N o OH
I
H
C6H5CHO , 1 : 1
NaOH
1. a. Q a P i
H ^ A
chuyn v| f| CH 2N 2
I . . - - ,
QH 5CH0 , 1:1
c.
N NaOH
CH 2- C H - O H c h = c h - c 6h 5
L
QHs
o
r..................!
NHH C2H5O H c f NH
2. a. 0 = c
\
/
...... > o= c( \h 2
NH2 .NH NH
b- S = C ^ = HS CH^S c
NH2 NH2 N NH,
(d )
-, / * /
N -jH N f
CH,S c ' + .................. ^C H CH, CH^S V - CH,
N |H 2' x N==y
L....................... H (C)
OH
204
K in thc m rn g
1. Tng hp cc hp cht pirim iin cn 2 cu phn:
- B khung 3C: c - c - c , c th l:
' p - ianehit
1,3 - icacbonyl p *xetoanehit
p - Xetoeste
p - xetonitrin
- Hp phn iam in: N - c - N.
2. Uraxin v th im in l n h n g baz nit c trong thnh p h n cu to ca axit nucleic.
Axit nucleic l nhng hp cht cao phn t (polinucleotit) do nhiu nucleotit kt hp vi
nhau nh cc lin kt photpho ieste. A xit nucleic l thnh phn quan trng nht ca nhn
t bo.
H oO H oO
A x it n u c le ic N u c le o t it N u c le o z it 4* A x it p h o tp h o ric
H 20
I
B a z n it + P e n to z
- Baz nit thng gp trong phn t axit nucleic l dn xut ca pirim iin v purin:
o
'n ^ 5
H H
X ito z in U r a x in T h im in
p - D - rib o fu ra n o zd p - D - 2 - eoxiribofuranoz
- Nucleozit c cu thnh t gc baz nit v gc pentoz nh lin kt N - glicozit gia
Cj ca pentoz v N 3 ca baz pirim iin hoc Ng ca baz purin.
205
Chng hn:
o nh2
HN K N N
O ^ N
N
HOH
OH H
Uriin Adenozin
NH2
Aenilat
Bi s 10.3
Bi gii
206
o - o
2. X - A; G - A k h n g t o t h n h cp c v n u bnh thng A - X (A - G) c
th to c lin k t h iro n h n g m un vy th hai p h n t ng phi cch xa
nh au, do chui xon kp k h n g song song vi n h a u khi A lin k t vi X, G lin
kt vi A k h n g n g c u tr c c a ADN n n khng t n t i cp A - X. G - A trong
ph n t ADN.
K in thc m r n g
Phn bit hai nhm axit nucleic: Nhm axit eoxiribonucleic (ADN) v nhm, axit
ribonucleic (ARN) l khc nhau phn pcntoz trong phn t.
Vi phn t ADN, cc haz nit l aenin (A ), thim in (T), guanin (G) v xitozin (X)
(khng c u (uraxin)). Thnh phn ng l eoxiriboz.
Sacgcip pht hin thy qui lut v s'lng cc gc baz trong phn t ADN:
A = 1
T X
207
Vi phn t A R N , thnh phn ng l riboz. Cc baz nit gm acnin (A), xitozin
(X), guanin (G) v uraxin (U) (khng c thimin (77).
Phn t A R N chi c mt chui polinuclcott (tr mt s' vi khun), v cng c cc
vng c chui xon kp vi cc cp A - u, G - X; nn:
A . G .
1 v - = * 1
Bi s 10.4
-
Bi gii
c 2h 5
N:
N OC2H,
-------------
(A
)
OC2H5 NH
C1H2(0H CH-iOH
H / o y 'O o. N ^ O
NH
m H >
) h N - .- s H
H OH H OH
(B)
Bi s 10.5
208
Atropin c cu trc nh sau:
nch3
Oc CH CHiOH
II
o q h 5
3. Khi oxi ho tro pin b n g KoCr 90 7 tro n g axit sinh ra l n l t tripinon v axit
tropinic (CgH 130 4N). Vit s p h n ng di d n g cng thc cu to.
Bi gii
1. Atropin
o - c CH C H 2O H
O
** L
q h 5
NCH NCH
H 20 / H 2S 0 4
2. H + H O C H 2C H C O O H
o - c C H C H 2O H OH
II I T rop in
o c6h , A x it trop ic
209
C ch phn ng:
H II
*0 C 6H5 OH C6H 5
HO
* HiO \ *
+ c CH CH2OH - c CH CH2OH
H I
/ 1
HO
0 c 6h 5 c 6h 5
-H+
o
c CH CH2OH
HO
QH5
k 2q-2c v h +
4. P h n ng t h i u s u t th p l d<o:
+ 2 H 20
H7SO4 c
HO c CH CH2OH
II
O
h o c C = CH2 + H20
II
o c 6h 5
210
* Cch iu ch tt hn:
Q- Q 0 Q PC-
HOcCHCH2OH - - HOCCHCH2OCOCH3
o Q,H, o QH,
H
o QH5
o-cCHCH2
II I L
o qh5 *
i. C H 3I(Mctvl ho Hofmann)
Con i in - A (C | 0H->N) quang hot
2. A g 20 , H 20 , t
1. CHjICMctyl ho Hofmann)
1 ,4 -o cta d ie n + 1,5 -o cta ien
2. A g 2O t H 20 , t
C 6H 5CH2COCl KM n4 H 2/Pd/C
Coniin B axit (S) - 5 - aminooctanoic
NaOH, 0nc
Bi gii
.H
1. CH 3I(c0 d)
Hyk
CH 3CH 2CH2X N 2. Ag 20 , H2 0 CH 3CH 2C J / ;^ S O H
i h 3c ch3
28-MSCHVBTHHUC 211
1 . CH,1
H - ___ - _____
CH 3CH 2CH2^ N(CH 3)2 2 . Ag 20 , H2 c h 3c h 2c h (CH,),OI
(A)
\
c h 2c h 2c h 3
^ c h c h 2c h 3 - h + 1 ,4 - Octaien
II
\\
c h c h 2c h 3
73 N HVR1/C h 2n
CXX)H COOH
CH3CH2CH2^ H CH<CH2CH2^ " h
Axit (S) - 5 - aminooctanoic
Bi tp t gii
Bi s 10.7
Cho hp c h t th i n n h i n A:
OCOCfiHs (Cocain)
un n h A vi d u n g dch N a 18OH long tro n g H ^ o , s a u m t thi gian thu
c s n p h m cui c ng l Ekgonin.
1 . Vit s p h n ng. Cho bit cng th c c u tr c c a E k gon in v s n phm
tr u n g gian .
2. Ngi ta c th iu c h A t hp c h t sau:
H COOH
N -C H ,
Hy th i t lp s p h n ng.
212
Phn 11
BI TP
TNG HP
C phng tr n h p h n ng sau:
(A ) (B ), h i u s u t 5 5 %
1. Vit c ch p h n ng.
2. T hay A bng C 6H 5 - C H (C H 3) - CH2 - CH2 - C(CH 3) 2O H (A 1),
C 6H 5 - CH - CH - C (C H 3)oOH(A9) v tin h n h p h n ng tro n g iu kin tng
t nh trn t h u dc s n p h m hu c tng ng Bj (hiu s u t 86 %), Bo (hiu
s u t 65%).
a. Vit cng th c cu to c a Bj v Bo.
b. T i sao h i u s u t p h n n g to r a Bj v B.) cao hn to r a B?
Bi gii
1. C ch p h n ng:
^ 2 ch m nhanh
-H
213
II,C CH,
(B), hiu sut 86%.
OH H^ 85
10c
(b|) (C|)
1 . Tm hp c h t h u c A, B, c,
D, E, G, H, I u ch a 35,56%C; 5,19%H;
59,2 6%Br trong p h n t v u c t khi hi so vi nit l 4,822. un nng A hoc
B vi du n g dch N aO H u th u c a n e h it n - butiric, u n nng c hoc D vi
du n g dch N aO H u th u c etylm etyl xeton. A bn hn B, c bn hn D, E bn
hn G, H v I u c nguyn t c trong p h n t.
a. Vit cc cng thc cu tr c ca A, B, c , D, E, G, H v I.
b. Vit cc phng tr n h p h n ng xy ra.
2. Hai xicloankan M v N u c t khi hi so vi m e ta n b n g 5,25. Khi
monoclo ho (c chiu sng) th M cho 4 hp cht, N ch cho mt hp c h t duy nht.
a. Hy xc n h cng thc cu to c a M v N.
214
b. Gi t n cc s n p h m to t h n h theo d a n h p h p IUPAC.
c. Cho bit cu d n g bn n h t ca hp c h t to t h n h t N, gii thch.
Bi gii
1. a. M = 28.4,822 = 135(vC).
35,56 . 5, 1 9 59,26
c : H : Br = 4 : 7 : 1
12 1 80
> (C 4H 7B r)n : (12.4 + 7.1 + 80.1)n = 135 -> n = 1.
Cng th c p h n t ca A, B, c, D, E, G, H, I l C 4H 7Br.
So s n h t l s nguyn t c v H suy ra cc hp c h t c m t lin kt i hoc
mt vng no.
T h u p h n d n x u t halogen th u c ancol, khi th u p h n A hoc B th u c
a n e h it n - b u tiric nn A(hoc B) c m ch cacbon k h n g p h n n h n h v c lin kt
c = c d u m ch (v nhm > c = CH - OH s chuy n t h n h nhm > c = CH = 0).
C h t c (hoc D) ph i c lin k t c = c gia m ch cacbon (v nhm
> c = c C H 3 s c h u y n th n h nhm > CH - c C H } ).
H 0
Da vo cc d kin ca u bi suy ra:
CH3CH2 x H CH,CH2. Br CH3 Br
' \ / \ _ /
A: c= c B c= c c c= c
/ \ / \ / \
H Br H H H CH3
CH CH2Br
\ I/
D
/ \
H H
H(hoc I) : I(hoc H ) :
b. Cc ph ng t r n h p h n ng:
11. i. _
c h 3c h 2 c h 2 c h = o
CH 3 C H = C CH 3 + NaOH CH3 C H = C CH 3 + NaBr
Br OH
. I
c h 3 c h 2 c c h 3
o
215
Nu c h t c v D, hoc E v G l n h n g ng p h n cu t o v v tr ca lin kt
i c = c (ng p h n c lin k t i pha trong m ch bn hn ng p h n c lin
kt i u mch, th d C H 3 - CH = CBr - CH 3 l c v C H 3 - CH.) - CBr = CH.) l D).
2. a . M = 5,25.16 = 84.
CnHon : 14n = 84 -> n = 6 .
C T P T c a M(N): C 6H 12.
Theo cc d kin u bi. M v N c cc CTCT:
COOH
....... ...................................................
1. A x i t x it r ic h a y l a x i t l i m o n i c H O O C C H 2 c C H 2 coon c cc g i
tr pK a l 4,76; 3,13 v 6,40.
H
H y gi t n a x it n y th e o d a n h p hp 1UPAC v ghi (c gii thch) t ng gi tr
pK a vo nhm chc thch hp.
2. un nng a x it ti 170c th u c axit aconitic (CgHgOg). K h axit aconitic
sinh ra a x it tricacbalylic (hay l a x it propan - 1,2,3 - triccacboxylic). Nu tip tc
u n nng axit aconitic s th u c hn hp gm a x it itaconic (C 5 H 60 4, k h n g c
ng p h n h nh hc) v ax it xitraconic (C 5H 60 4, c ng p h n h n h hc); hai a x it ny
chuyn ho ngay th n h cc hp c h t mch vng c cng cng thc p h n t C 5H 4O 3.
216
Hy vit s cc p h n ng xy ra di d n g cc cng th c c u to, v cho bit
axit aconitic c dng p h n h n h hc hay khng?
3. Ngi ta c th tng hp a x it xitric x u t p h t t ax eto n v cc ho c h t v c
cn thit. Hy v it s (i cc p h n ng xy ra.
Bi gii
3,13
COOI
OH
1 7 0 c -H 2o
COOH COOH
H
HOOC CH, C H COOH HOOC CH 2 ch - CH COOH
Axit aconitic Axit tricacbalylic
(Q W V (C fiH jA .)
Axit aconitic c ng p h n h nh hc v c c iu kin cn v .
Khi u n nng a x it aconitic:
Axit aconitic
(C6H6O)
CO,
1
COOH
HOOC CH2 c h = CH COOH HOOC CH2 c = CH 2
Axit xitraconic Axit itaconic
(C 5HO4) (C 5h 6o 4)
- h 2o h 2o
CH
217
3. Srt phn ng:
O O OH
il CU, x t II J ( 'N __ I
c h 3 C CH 3 - C1CH2 C CH 2C1 - C1CH2 CH 2C1
CN
OH COOl
l ng p h n lp th c 9 ca xinconin (Y).
1 . Hy ghi d u * vo mi n g u y n t cacbon b t i v k h o an h vng trn
nguvn t m t c tn h bazd m n h n h t tron g p h n t X.
2. Cho t t d u n g dch H Br vo X n h i t ph ng ri u n nng nh, sin h ra
cc s n phm c h n h l A (C 19H 23B rO N 2), B (C 19H 24B r 2O N 2), c (C 19H 25B r 3O N 2) v
D (C 19H 24B r 4N 2).
Ch ho D vi d u n g dch KOH tro n g ru 90 th u dc E (C 19H.>oNo).
Hy vit cng thc cu to c a A, B, c, D, E. G hi d u * vo mi nguyn t
cacbon b t i tro n g p h n t D v E.
3. Cho CgH5COCl vo X v Y th u c s n p h m u c cng thc
C 96Ho 6BroOoN 9 ( t l F v G). F v G c ng n h t (cng m t cht) h a y khng?
C h ng c n h i t nng chy ging n h a u h ay k h c n h a u ? ti sao?
Bi gii
218
CH CH3 CH=CH
(E)
F v G l ng p h n cu h n h c9 tng t (X v Y) v p h n ng vi
C 6H 5C0C1 kh n g lm t lin k t c9 - 0 v vy F v G khng ng n h t, chn g l
nh n g ng p h n i q u a n g c a n h a u n n c n h i t nng chy ging n h a u .
c h 3 c c h 2 c h --------- CH c h 2 c h o
o
CH CH
29-MSCHVBTHHUC 219
Bi gii
H2, xt
X:
CII,
( 1 ): ,
I C
CHI33 I
(eo aa) CH} (ao ea)
(II): = 7 r ! ' T ^ 3 \
: h 3x ch3 I ch3 ch
CH 3
CH 3
220
chi c B to kt t a vng vi dung dch iot trong kim. Cho B tc d n g vi
CH^M gBr ri vi HoO thi thu lie I) (CfiHjoO). 1) tc dng V(3i H B r to ra hai dng
p h n cu to K v F c cng thc phn t CHjjBr, trong ch c E lm m t m u
d u n g dch kali p o m a n g a n a t lnh.
D ng cng th c cu to vit s (l p h n ng t A to th n h B, C. I). K, F. Vit
tn A v D theo d a n h php IPAO.
Bi gii
CI 1 , c CI I CI I2 CI I
II '
II
o Br
0 OH CHi c
Cl I, CI 2 c h 2 I12
i - h 2o -Br , <B)
o (A)
Hr
- h 20
H 0
-------- D i C 6H80 2N2S
(B, D l cc hp c h t hu c).
2 . Gii th c h hng ca p hn ng to th n h C 8H 80 4NSC1 v C 6H 80 9N 9.
Bi gii
1.
COCI cu ,O I I C H , 0 - - C Cl + HCI
O
NH c o CH 3 NH c o CH,
Q H 5n h 2
C H , o c C1 -* O h o s o 2ci
I
O
II -H Cl
O (B) (C)
s o 2ci
NH c O CH NH 2
l
NH 3 o
(D)
s o 2n h 2 s o 2n h 2
222
Bi gii
1. a. T h t t n g d n n h i t si
(C I 02CHQHs < CJUOCVU < QIUCSI = 0 < O JU 1 1 - OM < QH<COOH
(A ) (C ) (D ) ID) (E )
OH
c 6h sc i i = o + 2C 6H 5CH2OH c 6h 5c h o c h 2c 6h 5 + 2H2o
o c h 2c 6h 5
2. a. 2 C H 4 + 02 -> 2 CH3OH
223
p - C H 3C 6H 4N H 2 + HCl -> p - C H 3C 6H.1N H 3+ C r + H.jO
(ran) (t an)
Bi gii
Br COOH
H Noyi2s o 4
l.a. -------------
0
14
Nil,
224
A: Clobcn/en B: Phenol
o
OH C: p - Benzoquinon
OH
OI
t r
INO,
OH OI
Fe, HC1
------------
o n
N0 2 E: p - Nitrophenol N 2 F: p - aminophenol
COOH
Bi gii
1. 2C H C I 3+ 0 2 2C O C I 0 + 2HC1
H y ngh s p h n ng vi y iu kin :
1. T etilen v cc c h t v c tng hp cc hp cht sa u v sp xp ch ng theo
th t t n g d n nh it si.
226
C 2H 5(X r H 2C H 2O C H 2C H 2( ) H ( c t y l c a c h i n o l ) ; {{ o x NH
\ ___ / \ ________________/
ioxan Mopholin
2. T benzen hoc toluen v cc ch t v c tng hp cc dc c h t sau: Axit
4 - am ino - 2 - hidroxibenzoic; a x it 5 -amino -2.4 - ihiroxibenzoic.
Bi gii
c 2h 5o
no2 N1I
COOH
OH OH
C 0 2, OH
a T
NH NU,
'OOH
NH- OM
HNO C02, OH
1----- 1
t.p h 2s o 4, t
oh
'OOH 1
COOH
OH OH
Sn/HCl
* I
o 2n ^ Y
h 2n ^ Y
OH OH
30-MSCHVBTHHUCO 227
hoc:
OH
P h n g tr n h p h n n g io t h o a x e t o n tr o n g d u n g dch c xc tc axit:
228
Bi gii
mol 1
v[ ] lt.pht pht lt
k ?
C[ ].C[ ] mol moi mol mol.pht
lt lt lt
-> k [lt.m ol.pht].
2. Biu thc b iu d in tc p h n ng qua tc ti u hao v tc to th n h cc
cht.
1 AC
Theo cng th c : v(p) = X -
V At
ta c:
1 A[CH 3 C Q C H 3 ] 1 A[I2 ] = 1 A[CH 3CO C H 2 I] = 1 A[HI
v(p)
1 At 1 At 1 At 1 At
3. Ba giai on c a p h n ng:
K,cb
CH3 c CI 3 + H+ ^ CH3 c CH 3 (1) cn bng thit lp nhanh
l
+OH
K2
CH3 c CH 3 = CH 3 C = C H 2 + H+ (2) (chm), quyt nh tc
chung phn ng.
l .
+OH H
K
CH3 C = C H 2 + I 2 CH, c CH2I + HI (3) (nhanh)
l
OH
C h ng m in h c c h p h hp vi nh lu t tc p h n ng:
v(p)= v(2) = K 2[CH3 c CH3]
+OH
229
T h ay vo v( 2 ): v(p) = v(2) = K2. Kcb. [CH 3C O C H 3][HI] = K [C H 3C O C H 3]HI].
v(p) = K[CH 3CO C H 3][HI].
3. T nh nng p h n ng ti thi im t = 30 p h t.
[CH 3C O C H 3] = 0,1M - 0,15.0,1M = 0,085M.
[H+] = 0.1M + 0,15.0.1M = 0.115M.
Bi gii
c i OH
CH2OH
H ------V H H
1. OH H c l HO 1 + HiO
HO o \ ________ / (CHiOH
H OH Saccaroz h H
c h 2o h
H
OH H + HOCH2,HO T h
HO
H OH OH H
2 . V th biu din s p h thuc ca ln (a t - a x ) vo thi gian t.
ln(a, - On)
-E. E,
3. k = A.exp v 2k = A.exp
298R 303R
1 1
ln 2 = -> E a = 1 0 4 k J.m o F 1.
.298 303
(exp(x) = e x, R = 8 ,3 1 4 J .m o r 1.K_1)
231
K in thc m rn g
Phn ng thu phn saccaroz xy ra theo phng trnh:
v = - = kC ( 1)
dt
Bin i v ly tch phn ta thu c:
= k d t - - l n C = k t + I.
c
H ng s tch p h n I c th xc nh t iu kin ban u: t = 0, c = C q -* I = -IhC q.
- - l n C = k t - lnC 0 h ay k = - l n = l n (2 )
0 t c t c0- c x
Cq: nng ng ban u;
Cx: nng ng tham gia phn ng trong thi gian t;
c = Cq - Cx: nng ng thi im t.
ng saccaroz l mt cht quang hot, c kh nng lm quay m t phang nh sng
phn cc i mt gc a no .
N u gi: Q l gc q u a y l c bt u p h n ng
232
Phn 12
MT
S CU HI TRC NGHIM
C u 1 . ng p h n no tro n g s cc ng p h n s a u bn v ng hn?
I. cis - hoc t r a n s - 1,4 - ib ro m x i o h e x a n
c)I tr a n s v II cis d) I t r a n s v II tr a n s
C u 2. i vi mi c h t no sa u d n g cis bn hn d n g tra n s ?
C u 3. Cu tr c n g c a z - 2 - brom - 3 - m etyl - 2 - p e n te n l:
H3
C H 3 c = c CH 2 CH-CH 2 c CH C H 2 CH 3
Br CH 3 Br
a) b)
CH3 CH3
Br CH 3
c) d)
233
Cu 4 . Cu tr c no sa u y c cu h n h E?
o o C1
HO c c OH H2C F
\ / \ /
c= c c= c
/ \ / \
H J H H3C m C1
C1 CH 2C1 Br C1
H
\ = c
X CH h 3c
X,
\ ____/
I
II IV
c h 2o h
CI 2 CH
CH2
\
CH
l
H3C CH
a) 2 b) 3 c) 4 ) 6
a) 2 ) 8
Cu 8. Tc n h n n o sa u y c k h n n g p h n n g vi a n k e n tro n g p h i ng
cng hp cis?
I. Cl 2 II. B r 2 III. H 2 + P t IV. K M n 0 4
a) I, II b) III, IV c) II, III d) I, IV
234
C u 9. Theo c c h t ra cho p h n ng cng electrop hin ca brom vo anken, hy
d don s n p h m no to th n h khi brom ho 1 - p e n te n trong nc?
OH Br
ra IV
CH CH H
\
/ OH
H CH 3
OH OH
a) b) c) d)
CH 3
ch3
a) b) d)
CH 3
a) b)
d)
MSCHVBTHHCUC 235
Cu 13. Hp c h t no trong s cc hp ch t sau cho hai ng p h n khi p h n ng
vi clo tro n g cacbontetraclorua?
a) b) c) d)
....... I. HO ...... NN
OH COOH
\
COOH ch3
C1 p
II
Br CH 3 H3C........ \^ .
Cl
c h 2c h 3
c h 2c h 3
H CH
m.
ch3 I ^ ^ O H
OH H
a) I, II b) II, III c) I, III d) I, II, III
H NH h 2n CH
CH 3 H
a) cu trc ng nht b) ng p h n lp th i q u a n g
c) ng phn lp th khng i quang d) ng p h n cu to
236
C u 17. Nhng hp c h t no sau y l hp cht meso'
c h 2o c h
113 CHO CH2OH CH2 OH
II OH H OH li 0 CH 3 CThO II
c c c
OH II OM H O CH h OCH
II
C C C C
CHO c h 2o h c h 2o h
CH2OH
I. II. m. IV.
COOH
HOOCCH H
,1''
HO COOH
7
II
a) 2 - R, 3 - R; b) 2 - R, 3 - S; c) 2 - S . 3 - R ; d) 2 - s, 3 - s
a) ( H H b) (O H H c) d)
OHOH H OH
237
C u 21. C ht no l sn phim chnh thu c t phn ng sau?
H H
\ /
)ce' + H 1NCH1CH1NH2
H \ / H
o
/ \ ...
a ) H O C H 2C H 2N H 2 b) 0 NH
Y _y
c ) H O 2 2N H 2 C H 2 OiH d) H O C H : C H :N H C H 2C H 2N H C H 2C H 2O H
/L CH
V C H 2 CH 2 CH 3
H CH 3
R - 2 - clopentan R - 4 - f io - 4 - m e t y l x i c l o h e x e r
I n
CH 3
B r C H 3( X M C I ^ T ^ F
H OCH 3 Br
CH2CH
v^n2v.n3
meso - 1,2 - ib r o m - 1 ,2 - im e t o x ie t a n s-2- f io - 2 - c lo b u ta n
m IV
a) N f% C H 3 + ( C H 3>2C H B r -------*
b) n* % C H ( C H 3)2 + C H jB r -----
t0
c) 3 OH + (CH3>2CHBr -*-
d) CH3OH + ( C H 3)2 C H O H
CH 3 COCI K ,C n O ?
AICI3 H 2S 0 4
238
o
COOH
CH3 0 C1 hno3
A1C13 H2 s o 4
CH3C1 hno3 K2 2O7
d)
A1C13 H2s o 4 H2 SO4
NaBH 4 HC1 Mg
o A ------D ^ c ---------
H ,0 ete
239
OH /V H0
c)
x
Cu 28. u l s n phm chnh t phn ng sau:
) V - n d c h 2c h 3
a)C ^ D b)0 ^ H
Cu 29. H y ch ra qu trnh tt n h t iu ch c h t sau:
o N
NaBH4 hO
HN NaBH
a) ------ ----------- b)
h 2o h 2o
HN HN
c) d)
HVNi
240
C u 31. C hai gluxit cho cng sn phm khi x l vi n a tri bohirua. Hai gluxil
d l:
CHO CHO CHO CHO
10 -H H OH HO H -O H
10 -H H OM H O ll HO -H
CH2OH c h 2o h CH2OH CH2OH
I II III IV
a) c)
C)
o CH3
c h c h c h 2c h ,
I
OH
S n p h m tr n c to th n h trong p h n ng anol gia cc c h t p h n ng
ch n h sau:
ch3 _ ch3
L o
a) CH 3CH2CHCHO + o b) c h 3c h c h 2c h o +
, II
c) c h 3c h 2c c h 3 + CHO d) CH 3CH 2CH 2CHO + o
CH
C u 34. S n p h m ca chui p h n n g s a u l:
H ,o0 Zn/Hg H
OH
C H 3CH2CHO
HC1 Pt
a) C H 3C H (C H 3)C H (C H 3)2 b) C H 3C H 2C H 3
c) C H 3C H 2C H 2CHCH 2C H 3 c) C H 3C H 2C H 2C H (C H 3)2
241
C u 35. P h n n g sa u cho s n p h m no trong s" cc s n p h m sau:
11 11
HC(CH 2)4CCH 3 + Na OCH 2CH 3 ----------
H ,c o o
11
a) r vy j c c h 3 b) cch3 c) d)
ch3
o
o COCH 2CH 3 ^ cch 3
1/ 0 o o o
a) c o c h 2c h 3 b) c)
V ''Y
u )L _ r
S n p h m c h n h th u c l:
CO CH 3
242
C u 39. Sn phm chnh thu c t chui phn ng sau l:
socu CH3CH2OH C H 3C H 2O N a H3c r NH3
nO H --------
C H i COH ' = -; --------------- ---------
C H 3CH2OH
9 9
.............11 1 1 t \ \
a )C H 3CCHCCH 3 b) CH 3CCH 2CNH 2 c) d) C H ,C H = C H C N H
N
NH
nh2
I 111
II
a) I, II, III b) II, III, I c) III, II. I d) I. III. II
MSCHVBTHHOUC 243
Phn 13
P N CC CU HI TRC NGHIM
Cu 1 c) Cu l i a ) Cu 21 d) C u 31 a)
Cu 2 c) C u 12 b) C u 22 c) C u 32 cl)
C u 3 c) C u 13 c) C u 23 b) C u 33 a )
C u 4 c) Cu 14 b) C u 24 b) C u 34 d)
C u 5 a) C u 15 a) C u 25 d ) C u 35 a)
C u 6 c) C u 16 a) C u 2 6 c) C u 36 a)
C u 7 c) C u 17 c) C u 27 a) C u 37 a)
C u 8 b) C u 18 b) C u 28 a ) C u 38 a )
C u 9 b) C u 19 b) C u 29 c) C u 39 b)
C u 10 b) C u 20 b) C u 30 a) C u 40 b)
Phn 14
P S PHN BI TP
T GII
Bi s 1.15
1.
COOH
a. /HcSj
CH CH 3
I n r
11 151 Br- H H- Br
b. CH 3 *H H CH 3
111 n r
I LSI H Br Br -H
Br Br CH 3 CH 3 CH 3
HOOC COOH
245
CHO COOH CHO coon
HO -H HO -H HO -H HO -H
2.
H -O H H -O H HO -H HO -H
C H ,OH COOH CH2OH COOH
Axit (-) tactric Axit mcsotactric
3.
b. C H 3 C H 2 H *CHCH 3
OH
CH CH, CH
H OH HO HO H
H T
11
/
\
C2H5 C2H5 C 2H 5
Bi s 1.16
CH CH COOH
Br- H b. HO H H OH c. H -C H 3
H Cl D. H H D H -ch 3
CH 3 CH COOH
246
CH
b. H2N l
HO II
CH
HO
OH
Bi s 2.14
M = 20 M = 48
1. * P h n t H - F c 2h 5f
fi = 1,91 Dcbye = 1,80Debye
2. CH 3 N CH 3 ; CHyCH CH2 NH 2
ch3
Nhit si: 3c 49c
do gia cc p h n t CH3CH2CH2NH2 c k h n n g to lin k t h iro -N - H ...N - ;
cn gia cc p h n t (C H 3)3N kh ng c lin k t h i ro v p h n t cng knh hn
nn c n h i t si th p hn.
Bi s 2.15
/ H
H N' 'S
N/ V '
I r
H H
T nh axit.
247
Bi s 2.16
CH3CH2CH2CH2CH2CH3 c h 3c h c h 2c h 2c h 3
(l) CH3 ( 2 )
c h 3c h 2c h c h 2c h 3 c h 3 c h c h c h ,
T L
ch3 ch3 ch3
(3) (4)
T h t gim d n n h i t si: ( 1 ) > (3) > (2) > (4). N h i t si gim d n theo
mc p h n n h n h .
Bi s 2.17
I mnh -I
OH H
n
ch3 o
I J //
H <C H 3CH2 OH < [ Q ] < [(3 < C H .- C c ' <
OH
CH
a CH}
o o .0
II //
< CH c ' < CH, S C H c
OH OH
o
NH NH
3.
ro
o 0
V-c1
pKa: 1,02 4,58
248
Bai so 3.9
Rat kh
vi san
phm
khngtun
theo qui
*a ch3 tc Zaixep
ah
Mentyl clorua Kein ben.
Menten
-H H
%R %R
3 - Menten 2 - Menten
Neomentyl clorua
75% 25%
Bai so 4.16
c h 3c h 2c h 2
HCl
Bai so 4.17
249
Bi s 4.18
CH
l - Metylxiclohexen
Bi s 4.19
(Y)
Bi s 5.12
l . C 6H 5N H o + (C H 3C 0 ) 20 -> C 6H 5N H - C O C H 3 + C H 3COOH
P h n ng khng xy ra tip n a do nguyn t N k h n g cn tn h nucleofin.
NH
h n o 2, MCI
Br
NO NH N.Cl
Fe/HCl H N 0 2, HCl KI
b.
CN
CuCN
N 2HSO. n 2b f 4
h b f4
250
A km bn hrtn B, A to th n h nhanh hn B.
Bi s 6.11
^ CH, CH,
r- CH CH 3
I
H+
CH CH
H 0H2
(A)
Bi s 7.18
OH
B: CH 3 C H = C H COOH
C: CH3 c CH 3
Bi s 7.19
COOH COOH
COOH
H
COOH
(A)
-MSCHV BTHHX
2. COOC 2H 5 COOC.Hs
2 CU 2 CgHsQNa^ 0 ^ / '1 - C H ,- ^
c o o c 2h 5 x c o o c 2h 5
C* * K \ / COOC 2H , h , o . h *
^ c h c h 2 c i h o o c - c h 2- c h 2- c h 2- c o o h
C 2H5OCO COOC 2H5 2 Axit glutaric
COOC2Hg CC)OC,Hs
r CiH^ONa / C l - C H 2COOC 2H<
CH^ ^ c ,l ---------------------:
c o o c 2h 5 X c o o c 2h 5
/ c o o c 2h 5
C 2H 5OCOCH 2- C H ^ H2O .H HOOC_ CH 2 c h 2 c o o h
Bi so 8.10
co co
\ \
NK + Bi CH 2CH 2CH2 Br N CH 2CH 2CH2Br
O / KBr
Q /
CO
-
CO
CO\ R,
Br?
NaHC(COOR) N CH2CHiC UCH(COOR)i -----1 h
- NaBr O / -HBi-
CO
co
CI IiCH 2CH 2CBr(COOR )2 ^
/ ' -co2
CO
CO
\ NH,
N CH->CH->CH->CHBrCOOH ------ -
O . / - HBr
CO
CO
\ h 2o
/ N CH,CH,CII,CKNH,COOH
. . .
---- =-*
CO
252
h 2so . /
H-iO
ch2 I 2NCH2CI I2a 2C 2CH2COOH
\ NH
c h 2 c h 2-
Q H 5COCI ................................................. B P
- * c 6h sc o - h n c h 2c h 2c h 2c h 2c h 2c o o
Lysin
Bi s 8.11
Bi s 9.16
CI3O
\
II
H COOH
X
0
-n
L
CHOH CHOH CHOU
o
HOH CHOU CHOI I
I I
i H , I I
C c h 2o h c h 2o h
Bi s 9.17
OHC
[O]
HNO
H OH
Salixin
Bai so 10.7
+ 2Hl8OH
+ c 6 h 5c o 18o h + CH3OH
H coon H COOCH3 H COOCH3
A \ CH3CI A \ H2, Ni A
N-CH3 >=0 N-CH3 > = 0 ------- N-CH3 OH
\l / - HC1 \l / \l 7
Hv ^COOCH,
Q H 5COC1 H
- N-CH3
OCOC6 Hs
254
TI LIU THAM KHO
255
NHft XUT BN I HC QUC Gin H n i
16 Hng Chui - Hai B Trng - H Ni
in thoi: (04) 9724852; (04) 9724770; Fax: (04) 9714899
Gim,c: PH N G Q U C BO
MT s CU HI V BI TP HA HU c
N s: 1K - 68 H2007
li 1.000 cun, kh 19 X 27cm ti Cng ty c phn KOV
S xut bn: 381 - 2007/CXB/29 - 64/DHQGHN, ngy 25/5/2007
Cuyt nh xut bn s: 497 KH/XB
It xong v np lu chiu qu III nm 2007.