Ortez

Tanm: Vcudun veya herhangi bir

Rehabilitasyonda Ortez segmentin mobilizasyonunu veya
ve Protezler deformitelerini nlemek ya da
fonksiyonlarn artrmak amacyla
eksternal olarak uygulanan cihazlardr
Do.Dr.mit Dndar
Kocatepe niversitesi Fiziksel Tp
ve Rehabilitasyon AD

Tarihe
Ortez=? Brace (Korse)=? Splint
M. 2750-2625 nubian lnde mumyalar
zerinde sarl ateller bulunmu Elde kullanlanlar
splint
Hipokrat atelin basn noktalarnn kemik
knt zerinde olmamas gerektiini Gvde iin
kullanlanlar Brace
sylemi
(Korse)
Galen(M.S. 131-201) skolyoz ve kifoz iin Ortez hepsi iin
ilk dinamik ateli kullanm kullanlr
Ambroise Pare(1510-1590) ortez-protez
kitab yazm

Ortez Kullanm Amalar Snflandrma

Deformitelerin Fonksiyonlarna gre:
nlenmesi (Skolyoz,
1. Statik ortez
yank....)
Fonksiyonun 2. Dinamik ortez
artrlmas (kas Vcut blgelerine gre:
zayfl, instabilite..) 1. st ekstremite ortezleri
Arnn nlenmesi
2. Alt ektremite ortezleri
mmobilizasyonun
(krk, kk..) 3. Gvde (Spinal) ortezleri
Hareketin kontrol
 OMUZ ORTEZLER

Statik ortez: Uyguland eklemde hareketi Statik Omuz Ortezleri:

kstlar, istirahat ve rijit destek gerektiinde Brakiyal Pleksus Lezyonlar
kullanlr Hemipleji
Dinamik (fonksiyonel ortez): Kaldra, yay, Posttravmatik
lastik bant, elektrik reteci, sktrlm nflamatuar hastalklarda (Gut, RA)
gaz tank gibi eksternal g kaynaklar
kullanlarak eklem hareketlerini Aksiller yanklarda
salayarak, ekstremitenin fonksiyonunu Omuz cerrahisi
artrmaya yardmc ortezlerdir. Skapula fraktr

Statik Omuz Ortezleri:

Dinamik Omuz Ortezleri:
Yayl asklar (Sling suspension)
1. Omuz asks Dengeli n kol ortezi(Balanced forearm orthosis)
2. Bobath Tipi omuz
asks
3. Uak ortez
4. Skapular fiksasyon
ortezi

Tekerlekli sandalye koluna gvdelerine tespit

edilmi desteklerle, kolun yerekimine kar
hareketi kolaylatrr.

Statik Dirsek Ortezleri Dinamik Dirsek Ortezleri

Deformitenin nlenmesi 1. Dinamik fleksiyon dirsek ortezi
Kontraktrn nlenmesi (ekil statik ortezle ayn, elastik
Ary azaltmak bantlar fleksiyona yardmc olur,
muskulokutenz sinir
Zayf ligaman ya da kasa yaralanmalarnda kullanlrlar)
destek
2. Dinamik ekstansiyon dirsek
Fleksiyon, ekstansiyon, ortezi
pronasyon ve
supinasyonu kstlar
 El bilek- El Ortezleri: 2. Volar El bilei-el stirahat Ortezi:

Statik El bilei-El Elbilei ve parmaklar fonksiyonel

Ortezleri: pozisyonda destekler
1. Volar el bilei Cock-Up Ortezi:
Aktif parmak hareketleri yapan KTSde sk olarak kullanlrlar
hastada
El bilei 20-30 dorsifleksiyonda
tutar
n kolun 2/3 ne kadar uzanr
C5-6 kuadripleji, medianve ulnar
paralizi, hemiplejik hastarda,
travmalarda, enflamatuar
hastalklarda kullanlr.

DNAMK EL-EL BLEK ORTEZLER

3. Ksa Opponens Ortez: Bilek kontroll fleksr mentee ortez

4. Uzun Opponens Ortez
5. MKF stoplu veya Lumbrikal
Barl Ortez:
(Tenodez): Aktif el bilek ekstansiyonu olan C6 dzeyinde
tetraplejik hastalarda el intrinsik kaslarnn fonksiyonunu yerine
koymak amac ile uygulanr
El bilek hareketli ve dorsifleksiyon yardml
uzun opponens ortez:
Lumbrikal barl interfalengeal ekstansiyon
ortezi:
engelli metakarpofalengeal fleksiyon ortezi:
Parmak ortezi (Knuckle Bender):

Tenodezis (Bilek kontroll Fleksr

Menteeli El Ortezi) El bilek hareketli ve dorsifleksiyon yardml uzun
Aktif bilek ekstansiyonu olan opponens ortez:
C6 kuadriplejik hastalar
el bilek dorsifleksiyonu ile
parmak fleksiyonunu salar.
Lumbrikal barl interfalengeal ekstansiyon ortezi:

Statik Parmak ortezi (Knuckle Bender): De Quarvain Splinti (Ba parmak abduksiyon ortezi):

RAde kullanlan ortezler

Alt ekstremite Ortez Kullanm Amalar
(Ulnar deviasyon iin):
Yrye yardmc olmak
Ary azaltmak
Yklenmeyi azaltmak
Hareket kontrol salamak
Deformite progresyonunu azaltmak
Yryemeyen hastalarn transferlerine, hareket
kabiliyetlerine yardmc olmak
Yryebilenlerinse gvenliini artrmak
 Ksa Yrme Ortezleri(AFO)
simlendirme
Ayak-Ayak Bilei Ortezleri
Alt ekstremite ortezleri isimlendirilirken En sk reete edilen alt ekstremite ortezi
ortezin getii her eklemin ba harfi Ksa bacak cihaz sk kullanlan ismi
kullanlr
Bilek hareketinin kontrolnde kullanlr

r: AFO (Ankle-Foot-Orthosis) Plastik ya da metal olur

KAFO (Knee-Ankle-Foot-Orthosis) ocuklarda metal olan relatif olarak

HKAFO (Hip-Knee-Ankle-Foot-Othosis) kontrendikedir, nk arl tibial
rotasyona neden olur
Artk en sk plastikleri tercih edilmektedir

Metal AFOlar Plastik AFOlar

Proksimal deri bant Ucuz
ki destek Hafif
Bilek eklemleri Kozmetik
Ayakkabya geen Farkl ayakkab kull.
balant paralar Varus-valgus kontrol
Deri bant zerindeki Daha iyi ayak destei
1,5-3 inch alnlkta Daha ok tercih edilir
posterior metal para

Uzun Yrme Ortezleri(Diz-Ayak

Plastik AFO Kullanm Prensipleri
bilei-Ayak Ortezleri)KAFO
Ayakkab deitiriliyorsa Uzun bacak cihaz
topuk ykseklikleri ayn Blmleri AFO ile ayn, ek olarak diz eklemi,
olmal uyluk destekleri, proksimal uyluk band ierir
Tenis ayakkablar AFO Yry srasnda subtalar eklem,bilek ve dizde
kullanmna en uygun stabilite salar
ayakkablardr Dizi stabilize eden kas gruplar KAFO yazlrken
Normal ayakkab gzden geirilir (kuadrisepsler, hamstringler,
kullanlyorsa ayakkab plantar fleksrler)
numaras 1,5 numara byk Komplet femoral nropatili hasta cihaz
olmaldr kullanamaz
 KAFO Diz-Bilek-Ayak Ortezleri (KAFO)
Ciddi diz ekstensor ve hamstring
gszlnde
Diz instabilitesinde
Diz fleksiyon spastisitesinde
Spinal kord yaralanmal hastada (bilateral)
Polio sekelinde (tek tarafl)

Kala-Diz-Ayak Bilei-Ayak
ortezleri(HKAFO)
kala eklemi ve pelvik veya bel kemeri
eklenmesi ile oluan ortezlerdir
Ama alt ekstremiteyi stabilize edip
hareketi salamak
Paraplejik hasta bu ekilde yrtlebilir
Gvde kontrol zayf ise bel kemeri eklenir
Ayak bilei stabilitesi iin ortopedik bot
ilave edilir
Ayak 90 stoplanr
Spinal Ortezler, Grevleri:
Gvde kaslarn strahat ettirmek, yumuak dokuya
ve omurgaya binen ykleri azaltmak, ary azaltmak
Gelimekte olan ocuklarda kifoz, skolyoz gibi
anormal eriliklere dzeltici gler uygulamak iin
kullanllrlar.
Akut travmalar ve zel cerrahi giriimlerden sonra,
haraketle artan irritasyon olduu zaman omurga
hareketlerini kstlamak iin kullanlr.
Omurga ve gvdenin stabilitesini salar. Medulla
spinalisi korur.
Masaj, stma, plesebo, psikolojik etki

SINIFLAMA
A-Servikal Blge B-Dorsal ve Lumbosakral Blge
CTLSO Tipleri
1-Yakalklar(collar):
Yumuak, sert ve 1.Milwaukee Ortez
2.Halopelvik Ortez
SERVKAL
Philadelphia tipleri
2-Posterli ortez
3-SOM(Sterno Oksipito
TLSO Tipleri
1.Korseler ORTEZLER
Mandibuler mmobilizer) 2.Jewett(hipereks.)
4-Yale ortez 3.Taylor
5-Halo ortez 4.Knight
6-Minevra al ceket 5.Ceketler(Plastik, Al)
LSO Tipleri
1.Korseler
2.Chairback breysi
3.Williams b. 4.Mac Ausland b.
 1-Yakalklar
Yumuak Yakalk:
Esnek kuma ile kapl
sngerden yaplmtr.
Servikal hareketi en az
snrlayan ortezdir.
Hastaya duysal
biofeedback yoluyla
hareketi kstlamasn
hatrlatarak etki eder.
Philadelphia Yakalk:
Yumuak plastik materyalden
(plastizot) yaplmtr.n ve arka
paralar iki rijit barla
desteklenmitir.
ene ve oksipital kalpl destekle
zellikle fleksiyon ve
ekstansiyonu kstlar
ene oksiput ve toraksa daha iyi
oturur
Rotasyon ve lateral fleksiyona
etkisizdir
Hastann klavikula yapsna
bal olarak rahatsz olabilir
3-SOM(Sterno
Oksipito Man. m.)
Posterli orteze benzer. Oksipital
ksm ne doru uzanan iki
barla tutturulur. Mandibuler
ksm tek barla gs ksmna
tutunur.
yi tolere edilir, supin yatan
hastaya hareket ettirilmeden
taklr (spinal kord yarl.)
stenince taklan kafa paras
da mevcuttur
Atlanto-aksiyal ve C2-C3
arasndaki fleksiyonu dierlerin
den daha fazla nleyebilir.
Sert Yakalk(Standart
Collar):
Plastik materyalden (rijit
polietilen) yaplr. st ve
alt kenar yumuak
materyalle desteklenmitir.
enelikli olan atlanto-oks.
ve atlanto-aksiyal hareketi
nleyebilir. Metal raylarla
ykseklik ayar yaplabilir.
2-Posterli Ortezler
Mandibula ve oksiput altndaki
destekler gs ve srttaki
petlere drt adet ykseklii
ayarlanabilir metal barlarla
birletirilmitir.
zellikle orta segmentlerin
hareketini snrlar.
ki posterli(Guilford)olan da
vardr
Fleksiyon ve ekstansiyon
kstlanmasnda etkilidir
4-Yale Ortez
Plastik(plastizot) materyalden
yaplmtr.
n pet mandibula altndan sternuma,
arka pet oksiput altndan dorsal blgeye
uzanr.
Petler metal barlarla desteklenir,
yanlarda velkro ile tespit edilirler.
Philadelphia dan modifiye edilmitir.
Basnc daha geni alana datr.
 5-Halo Ortez Halo Ortez
Ba evresinde 4 adet fiksasyon ivisi ile kafatasna
tutturulmu bir metal halka, gs evresinde plastik
ceket ve bunlar birletiren dikey barlardan
olumutur.
En iyi stabilizasyon salayan ortezdir. Servikal krk
ve dislokasyonlarn tedavisinde sk kullanlr.
ki tipi vardr. Halo vest(polietilen yelek), halo
cast(al).
Arl, ceket altnda oluan basn yaralar ve
solunum glne neden olmas dezavantajlardr.

Minerva Ceketi
6-Minerva Ceketi
Al eketi Yz akta brakarak aln, oksiput,
boyun ve gs sararak arkus Kosta dzeyine kadar
uzanr.
Rotasyon ve lateral fleksiyonu en iyi kstlayan
ortezdir.
Arl ceket altnda oluan basn yaralar ve
solunum glne neden olmas dezavantajlardr.
Termoplastik Minerva Ceketi Orijinal minervaya gre
daha hafiftir
Haloya gre noninvaziv oluu avantajdr

Milwaukee Ortez(CTLSO)
Skolyoz tedavisi iin gelitirilmi bir ortezdir.
DORSAL VE Altta pelvisi saran pelvik para nde bir arkada iki
LUMBOSAKRAL adet barla boyun halkasna yapr.
Boyun halkasnn ene ve oksiput altnda destekleri
ORTEZLER vardr. Bunlar vertebralarn ykn azaltr.
Skolyoz blgesine uygulanan petler yardm ile
transvers ynde kuvvet uygulanarak dzeltilmeye
allr. Pedlerin yeri skolyoza gre ayarlanr.
Solunum kstlanmas yapmaz, hava sirklasyonu
iyidir. Gvdeyi epeevre sarmamas avantajdr.

Milwaukee Ortez
Hiperekstansiyon Korsesi(Jewett)
nde sternum ve pubise, arkada srt
ortasna dayanan petlerden oluur.
Etkisi T1-T10 arasna iletilir.
Lateral fleksiyonu ok az etkiler.
Aksiyel rotasyon hareketlerini ise hi
engellemez.
zellikle kompresyon fraktrlerinde
gvde fleksiyonundan korunma
amacyla kullanlr.
Yal hastalara nerilmez.
(Fraktr oluturabilir, spondiloz
ikayetlerini arttrabilir.)
Taylor Ortez
Plastik mold Ceket(TLSO)
Sert plastik materyalden yaplr.
Aldan yaplan tipide vardr.
Terlemeyi nlemek iin delikler
alr.
Basnc geni bir alana datr. ok
iyi stabilizasyon salar.
Daha ok spinal krk veya bel
fzyonlarnda erken mobilizasyon
ve rehabilitasyon amacyla kullanlr.
Maliyeti yksektir. Giymek ve
karmak zordur.
Taylor Korse(TLSO)
Altta iliak krista, stte skapula alt dzeyinde
yatay barlar, arkada paraspinal dikey barlarla
birleir, omuz evresinden geen balarla
tespit edilir ve tm abdominal blgeyi iine
alan abdominal destei vardr.
Fleksiyon ve ekstansiyonu snrlar. Lateral
fleksiyona etkisi azdr.
Daha ok aa torasik blgede etkili olmakta.
Lateral fleksiyonlar engellenmesi isteniyorsa
lateral barlar eklenebilir.
Knight-Toylor
Knight Korse
Pelvik ve st yatay rijit
barlar iki paraspinal ve iki
yan dikey rijit barla
birletirilir.
L2 dzeyi altndaki
Knight lezyonlarda kullanlr.
Fleksiyon ekstansiyon ve
lateral fleksiyonu orta
derecede snrlar, aksiyel
rotasyonu ise snrlamaz.
Bez Korseler
Dorsolomber ve lumbosakral
tipleri vardr.
Rijit paraspinal barlarla
desteklenmitir.
Hareketleri snrlamaktan ok
snrlamay hatrlatrlar.
Semptomatik rahatlama salar
Elastik Korseler
Vucut ssn koruyarak
kaslar gevek tutmak ve
semptomatik psikolojik
rahatlama iin kull.
Protez reetelenecei zaman gz nnde
bulundurulmas gereken faktrler:
1. Aktivite seviyesi
2. Genel protez yaps
3. Sspansiyon sistemi
4. Arlk tama zellii
5. Protez komponentleri
6. Maliyet
Protez
Tanm: Doumdan itibaren mevcut olmayan
veya herhangi bir nedenle yok olan ekstremite
blmlerindeki durma, yrme, yakalama
fonksiyonlarnn yeniden kazanlmas veya
yerine konmes amacyla kullanlan cihazlardr.
Amputasyon dzeyi ne kadar yksek ise
rehabilitasyon olasl o derece zordur
Protezin ekli; hasta ne kadar yal ise o derece
statik, ne kadar gen ise o derece dinamik
olmaldr.
Amputasyon sonras
nce geici,2-3 ay sonra
kalc protezler uygulanr
Kalc bir alt ektremite
protezi
1. Soket
2. Protez ayak eklemi
3. Sspansiyon
4. skeletsel dizayndan
oluur.