MANUALIA UNIVERSITATIS STUDIORUM ZAGRABIENSIS

UDBENICI SVEUILITA U ZAGREBU

FAKULTET STROJARSTVA I BRODOGRADNJE

Zdravko Virag, Mario avar, Ivo Dijan

M EH A NI KA FL UID A II
TEKSTOVI ZADATAKA ZA
VJEBE

Zagreb, 2017.
1. Vjebe Matematike osnove

1.1 Naite prirast tlaka p od ishodita do toke {ri}m=(2; 3; -4) fluida u relativnom
mirovanju, ako je specifina masena sila {fi}m/s2=(3; -2; 9,80665). Zadana je
gustoa fluida = 998,2 kg/m3.

1.2 Pri rotaciji fluida poput krutog tijela polje brzine zadano je jednadbom v= r ,

gdje je kutna brzina rotacije, a r vektor poloaja u odnosu na pol rotacije.

a) Odredite brzinu v u toki {ri}m = (1, 3, 5) ako je {i}1/s = (0, 1, 3)

b) Odredite rot v i usporedite ga s kutnom brzinom rotacije .

1
1.3 Temperaturno polje zadano je funkcijom T = . Odredite gradT u kartezijskim
1+ r2
i sfernim koordinatama.
gd
1.4 Osnovna jednadba statike fluida glasi r f = grad p . Raspiite ovu jednadbu u
cilindarskim i kartezijskim koordinatama.

1.5 Svako polje brzine moe se prikazati pomou svog skalarnog potencijala i
vektorskog potencijala i u obliku

j k
vi
= + ijk
xi x j

Naite cilindarske komponente vektora brzine v u toki r = 1 m , = 0 , z = 1 m .

Zadano je = ln r + i = 3rer + ze + ez .

1.6 Prevedite jednadbu kontinuiteta

( v j )
+ 0
=
t x j

u cilindarske koordinate. Kolika je brzina relativne promjene gustoe fluida

1 D
ako je polje brzine v = r .
Dt

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 1

1.7 Zadan je skalarni potencijal brzine za ravninsko strujanje u cilindarskim
koordinatama

1
= r + cos
r

Provjerite zadovoljava li zadani potencijal Laplaceovu jednadbu 2 = =0 .

d
Odredite polje brzine iz jednadbe v = grad i odredite toke zastoja ( v = 0 ).

2 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

2. Vjebe Elementarna potencijalna strujanja: linijski singulariteti

2.1 Pronaite funkciju toka ako je potencijal brzine ravninskog strujanja

= V cos x1 + V sin x2 , gdje je V konstanta. Skicirajte strujnice za ovo polje
brzine.

2.2 Odredite funkciju toka ako je potencijal brzine ravninskog strujanja zadan u
polarnim koordinatama izrazom = m ln r . Skicirajte strujnice i dajte fizikalno
tumaenje konstante m .

2.3 Odredite funkciju toka ako je potencijal brzine ravninskog strujanja zadan
polarnim koordinatama = C . Poveite konstantu C s cirkulacijom brzine
po zatvorenoj krivulji koja obuhvaa ishodite koordinatnog sustava.

2.4 Odredite potencijal brzine ako se u ravninskom strujanju u toki A(a, b) nalazi
izvor kapaciteta Q . Odredite funkciju toka i skicirajte strujnice.

2.5 Odredite potencijal brzine u ravninskom strujanju, ako se u toki A(a,0)

nalazi ponor kapaciteta Q , a u toki B(a,0) izvor istog kapaciteta. Odredite
funkciju toka i skicirajte strujnice.

2.6 Odredite sliku strujanja za sluaj ravninskog izvora i ponora jednakih kapaciteta
Q smjetenih na pravcu koji prolazi ishoditem koordinatnog sustava i ini kut
s pozitivnim smjerom osi x1 . Izvor je u toki (r , ) = (a, a ) , a ponor u toki
(r , ) = (a,a + ) . Odredite potencijal ovog strujanja ako udaljenost 2a meu
singularitetima tei k nuli, a kapacitet Q k beskonanosti, ali tako da umnoak
2aQ = m ostaje konstantan. Odredite funkciju toka i skicirajte strujnice za
sluaj = 0 .

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 3

3. Vjebe Primjene potencijalnog strujanja

3.1 Usisna koara duljine H , kroz koju se usisava voda protokom QK , potopljena je
pod vodom, a nainjena je iz iane mree i postavljena u blizini vertikalne
stijenke, prema slici. Odredite sliku strujnica u horizontalnoj ravnini uz
pretpostavku ravninskog potencijalnog strujanja, pri emu je usisna koara
modelirana ravninskim ponorom kapaciteta Q = QK / H .

3.2 Otpadne vode isputaju se u rijeku kroz vertikalno postavljeni filter duljine H
protokom QF . Pretpostavlja se da je brzina V rijeke jednolika po presjeku.
Pretpostavite ravninsko potencijalno strujanje fluida, a ispust otpadne vode kroz
filter zamijenite ravninskim izvorom kapaciteta Q = QF / H . Odredite irinu
podruja otpadne vode u horizontalnoj ravnini strujanja.

3.3 Odredite potencijal , strujnu funkciju i toke zastoja pri optjecanju Rankinova
ovala brzinom V . Ovo ravninsko potencijalno strujanje je sastavljeno od
paralelnog strujanja brzinom V u pozitivnom smjeru osi x1 , izvora kapaciteta Q u
toki A( a ,0) i ponora istog kapaciteta u toki B( a ,0). Odredite duljinu L ovala
u funkciji V , Q i a . Odredite protok Q kod kojega e poluirina ovala biti b0 = a .

3.4 Potencijalno optjecanje dugog krunog cilindra moe se modelirati kombinacijom

paralelnog strujanja i ravninskog dipola. Pretpostavite da je cilindar postavljen
vertikalno, a da je paralelno strujanje okomito na simetralu cilindra. Odredite sliku
strujanja, brzinu i tlak po obodu cilindra. Kolika je rezultirajua sila tlaka na
cilindar?

4 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

4. Vjebe Potencijalno osnosimetrino strujanje

4.1 Odredite vertikalnu silu na cilindar pri cirkulacijskom potencijalnom ravninskom

optjecanju cilindra polumjera r0 . U sreditu cilindra se nalazi vrtlog negativne
cirkulacije < 0 , a brzina paralelnog strujanja v je u pozitivnom smjeru osi x1 .

4.2 Strujanje zraka izvan centra (oka) tornada pri povrini zemlje, modelira se
kombinacijom ponora i vrtloga. Pronaite raspored tlaka u polju strujanja tornada i
skicirajte strujnice, ako oko tornada ima polumjer r0 = 20 m, a brzina strujanja na
rubu oka iznosi vmax = 50 m/s. Pretpostavite dotok zraka u oko tornada protokom
Q = 5000 m3/s/m. Zadana je gustoa zraka = 1,2 kg/m3.

4.3 Odredite potencijal brzine za strujanje iz tokastog izvora.

4.4 Odredite potencijal brzine za tokasti (trodimenzijski) dipol i kartezijske

komponente brzine, inducirane dipolom momenta orijentiranim u pozitivnom
smjeru osi x1 .

4.5 Odredite raspodjelu brzine i tlaka po povrini kugle polumjera R0 pri njenom
potencijalnom optjecanju jednolikim profilom brzine v .

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 5

5. Vjebe Potencijalno strujanje: pridruena masa i kontinuirana
raspodjela singulariteta

5.1 Odredite silu fluida na kuglu polumjera R0 , koja se giba pravocrtno kroz
neviskozni fluid (izazivajui potencijalno strujanje fluida) vremenski
promjenjivom brzinom U = U (t ) . Odredite poetno ubrzanje kugle (nakon njena
putanja iz stanja mirovanja), ako je njena gustoa r0 = 100 kg/m3 , a potopljena je
u vodu gustoe r = 1000 kg/m3 .

5.2 Odredite vezu izmeu potencijala brzine i strujne funkcije u osnosimetrinom

potencijalnom strujanju i odredite funkciju toka za stacionarno potencijalno
optjecanje kugle.

5.3 Odredite strujnu funkciju u osnosimetrinom potencijalnom strujanju za sluaj

kontinuirano raspodijeljenih izvora gustoe q na segmentu osi z od z = a do
z = b.

5.4 Odredite potencijal i polje brzine u ravninskom strujanju za sluaj kontinuirano

raspodijeljenih izvora konstantne gustoe q na segmentu osi x1 od x1 = a do
x1 = b .

6 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

6. Vjebe Potencijalno strujanje: Metoda panela

6.1 Za rjeavanje problema optjecanja sloenih geometrija upotrebljavaju se

numerike metode. Za sluaj potencijalnog optjecanja najee se koristi metoda
panela. Primjenom metode panela odredite raspodjelu tlaka i silu pri ravninskom
potencijalnom optjecanju beskonanog cilindra polumjera R = 2 . Za modeliranje
strujanja uzmite etiri panela s konstantnom raspodjelom izvora. Rezultate
usporedite s analitikim rjeenjem.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 7

7. Vjebe Egzaktna rjeenja Navier-Stokesovih jednadbi

7.1 U prostoru izmeu dvije horizontalne ravne ploe, udaljene za h, nalazi se fluid
konstantne gustoe i konstantne dinamike viskoznosti . Donja ploa miruje,
a gornja se giba konstantnom brzinom u (Couetteovo strujanje). Uz pretpostavku
ravninskog, stacionarnog, laminarnog strujanja s izobraenim profilom brzine i uz
zanemarenje masenih sila odredite:

a) profil brzine u strujanju u zavisnosti od uzdunog gradijenta tlaka dp / dx1 ,

b) smino naprezanje na ploi (silu potrebnu za vuu ploe jedinine duljine i irine),

c) protok kroz presjek jedinine irine okomito na ravninu slike i srednju brzinu,

d) vezu izmeu pada tlaka na duljini L i srednje brzine pri u = 0 (Poiseuilleovo

strujanje).

r =konst.
h
=konst.

8 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

7.2 Odredite profil temperature u Couetteovom strujanju iz prethodnog zadatka, pri
dp / dx1 = 0 , ako je T0 temperatura ploe koja miruje, a TW temperatura ploe koja
se giba. Pretpostavite da su toplinska provodnost i specifini toplinski kapacitet
c fluida, konstantni.

7.3 U laminarnom, nestlaivom, stacionarnom, osno-simetrinom strujanju fluida,

konstantne viskoznosti, s izobraenim profilom brzine u horizontalnoj cijevi
krunog presjeka (Hagen-Poieseuilleovo strujanje), odredite:

a) profil brzine,

b) protok, maksimalnu i srednju brzinu,

c) faktor trenja ( u Darcy-Weisbachovom izrazu)

d) tangencijalno naprezanje na stjenci cijevi.

Utjecaj gravitacije zanemarite.

=konst.
2R=D

=konst.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 9

8. Vjebe Egzaktna rjeenja Navier-Stokesovih jednadbi

8.1 Odredite izobraeni profil brzine u stacionarnom, laminarnom, nestlaivom

strujanju fluida kroz horizontalnu cijev eliptikog presjeka (zadanog duljinom
poluosi a i b ). Koja je veza izmeu maksimalnog protoka i pada tlaka po jedinici
duljine cijevi p / L ?

8.2 U prostoru izmeu dva koaksijalna cilindra od kojih vanjski polumjera r2 miruje,
a unutranji polumjera r1 rotira konstantnom kutnom brzinom , laminarno struji
fluid gustoe =konst. i dinamike viskoznosti =konst. Uz pretpostavku
nestlaivog, stacionarnog strujanja i izobraenog profila brzine, i zanemarenje
masenih sila, odredite:

a) profil brzine strujanja fluida kao funkciju cilindarske koordinate r ,

b) raspored tlaka i tangencijalnih naprezanja,

c) moment M 1 potreban za odravanje rotacije unutranjeg cilindra i moment M 2 na

vanjskom cilindru (podrazumijeva se da su momenti izraeni po jedinici duljine
cilindara).

d) Odredite profil brzine za sluaj r2 i usporedite ga profilom brzine

potencijalnog vrtloga.

10 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

8.3 Niz kosinu nagnutu pod kutom prema horizontali stacionarno se slijeva fluid
konstantne gustoe i konstantne viskoznosti , u sloju konstantne debljine h ,
otvorenom s gornje strane prema atmosferskom tlaku pa . Ako je strujanje
laminarno i ravninsko s izobraenim profilom brzine odredite:

a) profil brzine

b) maksimalnu brzinu, protok fluida i srednju brzinu

c) smino naprezanje izmeu fluida i kosine,

d) raspodjelu tlaka u fluidnom sloju.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 11

9. Vjebe Priblina rjeenja Navier-Stokesovih jednadbi

9.1 iroki remen, prema slici, postavljen je vertikalno izmeu dva spremnika
ispunjena istim fluidom i giba se prema gore konstantnom brzinom v , povlaei
fluid iz donjeg spremnika sa sobom u gornji spremnik, pri emu se uz remen
formira film fluida debljine h . Debljina h filma odreena je irinom otvora na
dnu gornjeg spremnika kroz koji remen ulazi u taj spremnik. Odredite protok Q
fluida u filmu fluida, konstantne gustoe , konstantne kinematike viskoznosti
, u zavisnosti od v , h i . Pretpostavite ravninsko stacionarno laminarno
strujanje fluida izobraenim profilom brzine. Odredite brzinu remena v0 i smino
naprezanje 0 izmeu fluida i remena za sluaj Q = 0 .

9.2 Na slici je prikazan segment leaja koji se giba konstantnom brzinom U relativno
prema nepominoj podlozi, stvarajui tanki uljni klinasti film. irina leaja
okomito na sliku je B . Odredite vertikalnu silu N (nosivu silu leaja) i
horizontalnu komponentu F sile otpora na pomini segment. U fluidnom filmu
pretpostavite nestlaivo, ravninsko laminarno strujanje uz konstantnu viskoznost
ulja.

x2 N =? U

F =?

h ( x1 ) H1
H0
x1
L

12 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

10. Vjebe Teorija slinosti

10.1 Otpori strujanju u cjevovodnom sustavu s odgovarajuom armaturom (ventili,

zasuni i sl.), kroz koji e strujati voda ( = 998, 2 kg/m3 , =1, 002 10-3 Pa s )
srednjom brzinom v = 2 m/s odreuju se na nain, da se kroz njega puta zrak
( = 1,16 kg/m3 , = 1,56 10-5 Pa s ). Odredite srednju brzinu v strujanja
zraka u cjevovodnom sustavu, da bi se zadovoljili kriteriji slinosti ova dva
strujanja. Ako je pri ispitivanju sa zrakom u sustavu izmjeren ukupni pad tlaka
pF = 8750 Pa , koliki e biti ukupni pad tlaka u sustavu kada kroz njega struji
voda?

10.2 U cilju provedbe modelskih ispitivanja djelovanja lukobrana i zatite luke od

valova izraen je model CL = 360 puta manjih dimenzija od prototipa. Prototipni
valovi imaju visinu H = 4 m i brzinu propagacije c = 8 m/s , a period pojave
plime je = 12 h . Odredite visinu H i brzinu c valova te period pojave plime
pri modelskim ispitivanjima.

10.3 U zranom tunelu se ispituje model automobila visine H M = 0,95 m pri

konstantnoj brzini strujanja vM = 40 m/s , pri emu je izmjerena sila otpora
FM = 1150 N . Preslikajte te rezultate na prototipni automobila visine H = 1,5 m
(odredite brzinu v i silu otpora F prototipnog automobila). Gustoa i viskoznost
zraka su konstantne i jednake za model i prototip.

10.4 Neki prototip broda duljine L i njemu geometrijski slian model duljine L
ispituju se u vodi identinih svojstava. Izrazite odnose sila F / F = CF i snaga
P / P = CP koeficijentom slinosti CL = L / L kada se pri ispitivanju modela
osigurava slinost:

a) sila viskoznog porijekla

b) sila uzrokovanih gravitacijom.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 13

10.5 Nestlaivi fluid gustoe , konstantne viskoznosti nalazi se izmeu dvije
velike paralelne ploe udaljene za 2h , prema slici. Fluid oscilira pod djelovanjem
pulsirajueg tlaka, a jednadba koja opisuje prosjenu brzinu u po presjeku je

u 2u

= P cos t + 2
t x

gdje je frekvencija, a P konstantna amplituda pulsirajueg gradijenta tlaka, a

konstantna viskoznost. Pretpostavlja se da se ustalio stalni ritam promjene
brzine s tlakom (izgubio se utjecaj poetnih uvjeta). Izrazite gornju jednadbu u
bezdimenzijskom obliku i odredite kriterije slinosti za ovakvo strujanje. Odredite
koeficijent slinosti za frekvenciju u dvije sline pojave, ako je u obje pojave isti
fluid, a u drugoj pojavi se razmak poveao dva puta ( h = 2h ).

14 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

11. Vjebe Teorija slinosti

11.1 Punjenje balona (s elastinom stijenkom) nestlaivim fluidom opisano je

slijedeim jednadbama

dV dQ pP p RQ 2
=Q = p p0 = E (V V0 )
dt dt M

gdje su: tlak pP , M , R , p0 i V0 konstante, t je vrijeme, Q protok kroz otvor

balona, V volumen fluida u balonu, a p prosjeni tlak u balonu. Punjenje
zapoinje od tlaka p0 , volumena V0 i protoka Q = 0 . Odredite kriterije slinosti za
ovu pojavu. Odredite koeficijent slinosti za vrijeme u dvjema pojavama kod kojih
je koeficijent slinosti za volumen CV = 1/ 5 , koeficijent slinosti za tlak C p = 1 i
koeficijent slinosti za veliinu M CM = 5 .

11.2 Jednodimenzijsko nestacionarno strujanje kapljevine u kosoj cijevi konstantnog

promjera D je opisano jednadbama

h h c 2 v
+v + = 0
t x g x

1 v h v v v v
+ + + 0
=
g t x g x 2 g D

gdje su: h = p / ( g ) + z piezometrika visina, c brzina irenja tlanog

poremeaja, g gravitacija, v srednja brzina strujanja kapljevine, t vrijeme, a x
koordinata du osi cijevi, koja se nalazi na z = x tg . Faktor trenja ( ) je
definiran kao i za sluaj stacionarnog strujanja, preko Reynoldsova broja
Re = vD / i relativne visine hrapavosti stijenke cijevi k / D . U poetnom
trenutku je strujanje stacionarno, brzinom U na izlazu iz cijevi ( x = L ), pri
piezometrikoj visini h0 na ulazu u cijev ( x = 0 ). Nakon poetnog trenutka se
brzina na izlazu iz cijevi linearno smanjuje od vrijednosti U do nula u vremenu

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 15

 , dok piezometrika visina na ulazu u cijev ostaje konstantna. Odredite kriterije
slinosti za dva strujanja. Ako je pri strujanju vode = 999,8 kg/m3 , viskoznosti
= 1, 06 103 Pa s u trenutku t = 6 s , na ulazu cijevi izmjerena brzina v = 3 m/s ,
odredite odgovarajui vremenski trenutak t i brzinu v u slinoj pojavi, za sluaj
strujanja ulja gustoe = 820 kg/m3 viskoznosti = 0, 605 Pa s , u cjevovodu
etiri puta manjih dimenzija, ako je strujanje u reimu potpuno izraene
turbulencije. Koliki je tada koeficijent slinosti za tlak?

11.3 Slika prikazuje problem provoenja topline kroz zid debljine L , konstantne
gustoe , konstantnog specifinog toplinskog kapaciteta c i konstantne
toplinske provodnosti . Na lijevom rubu zida se odrava konstantna temperatura
T0 , a s desne strane zida je zrak temperature T s kojeg toplina prelazi na zid uz
konstantni koeficijent prijelaza topline . Problem se promatra od poetnog
trenutka u kojem je temperatura zida bila konstantna i jednaka temperaturi T0 .
Jednadba provoenja topline je u ovom sluaju

T T T 2T
c = ili =
t x x t c x 2

U poetnom trenutku je t = 0 : T ( x,= = T0 . Uvjet na lijevom rubu je x = 0 :

t 0)
T
T= t ) T0 . Uvjet na desnom rubu je x = L :
( x 0,= = (T T )
x x = L x=L

Odredite kriterije slinosti za ovaj problem.

16 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

11.4 Jednadbe koje opisuju gibanje taneta mase m koje je ispucano s visine H pod
kutom u odnosu na horizontalu, uz utroak energije E glase:

2E 2E 1
x=t cos z =
H +t sin gt 2
m m 2

gdje su: t vrijeme, x horizontalna koordinata, z vertikalna koordinata, a g

gravitacija. Koje kriterije treba ispuniti da bi dva bacanja oznaavala sline pojave.
Ako je za dvije sline pojave u istom polju gravitacije koeficijent slinosti za
energiju ispucavanja CE = 3 , a za masu Cm = 0.5 , odredite koeficijent slinosti za
duljinu (odnos dometa) i vrijeme (odnos trajanja leta).

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 17

12. Vjebe Laminarni granini sloj

12.1 Na tanku ravnu plou beskonano iroku okomito na ravninu slike nailazi strujanje
iz beskonanosti brzinom v paralelno s ravninom ploe. Neposredno uz plou
formira se granini sloj. Primjenom Prandtlovih jednadbi odredite profil brzine
strujanja unutar graninog sloja, tangencijalo naprezanje na ploi te koeficijent
otpora ploe (Blasiusovo rjeenje).

12.2 U ravninskom strujanju na tanku ravnu plou nailazi strujanje iz beskonanosti

brzinom v paralelno s ravninom ploe. Neposredno uz plou formira se granini
sloj debljine . Primjenom von Krmnove jednadbe odredite debljinu istisnua,
impulsnu debljinu, raspored sminih naprezanja na povrini ploe i koeficijent
otpora ploe. Problem rijeite uz pretpostavku linearnog profila brzine unutar
graninog sloja. Usporedite dobivene rezultate s Blasiusovim rjeenjem.

18 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

13. Vjebe Primjena von Krmnove jednadbe

13.1 Uslijed paralelnog strujanja fluida gustoe = 810 kg/m3 , kinematike

viskoznosti
= 1, 265 104 m 2 s , brzinom v = 0,5 m s , uz ravnu plou se
formira laminarni granini sloj. Ishodite koordinatnog sustava 0xy je u vrhu
ploe, a os x je paralelna s ploom. Vektor brzine v gleda u pozitivnom smjeru
osi x . Primjenom von Krmnove impulsne jednadbe uz pretpostavku profila
brzine danog izrazom u= v ( 2 2 3 + 4 ) , gdje je = y / , a debljina
graninog sloja, odredite silu F otpora po jedinici irine na dio ploe od x0 = 1 m
do x1 = 2 m .

13.2 Na dugi kruni cilindar polumjera R nailazi ravninsko paralelno strujanje

viskoznog fluida konstantnom brzinom v . Pretpostavimo da se uz povrinu
x
krunog cilindra formira granini sloj debljine ( x ) = 5 gdje je x koordinata
v
du konture cilindra, a v brzina na vanjskom rubu graninog sloja. Odredite kut
S pri kojem dolazi do odvajanja strujanja (u toki odvajanja je smino naprezanje
jednako nuli), uz pretpostavku profila brzine u graninom sloju oblika
u
= a1 + a2 2 + a3 3 gdje je u komponenta brzine u smjeru x, a1 , a2 i a3
v
nepoznate funkcije od x, a = y , gdje je y koordinata koja je u svakoj toki
okomita na x.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 19

13.3 Zrak gustoe = 1, 23 kg/m3 , viskoznosti = 1, 79 105 Pa s ulazi u prostor
izmeu dvije paralelne ploe koje su na ulazu (x=0) udaljene za H0=35 cm. Profil
brzine na ulazu je jednolik, a brzina je u=0,5 m/s. Zbog formiranja graninog sloja
uz stijenke, potrebno je poveavati razmak izmeu ploa, kako bi brzina u
potencijalnoj jezgri ostala u=0,5 m/s. Odredite zakon promjene razmaka izmeu
ploa H(x), uz konstantnost brzine potencijalne jezgre i izraunajte H(x=1 m).
Pretpostavite laminarno strujanje i iskoristite Blasiusovo rjeenje.

13.4 Ravna ploa visine H=2,8 m, duljine L=6,5 m vue se horizontalno u smjeru
duljine, kroz mirujui fluid gustoe =1000 kg/m3, viskoznosti =1,110-3 Pas
konstantnom silom F=3,5 N. Uz pretpostavku laminarnog strujanja odredite snagu
P koja se troi na vuu ploe.

13.5 Voda (r=997,1 kg/m3, =0,8910-3 Pas) turbulentno struji kroz horizontalnu
hidrauliki glatku cijev promjera D=250 mm, srednjom brzinom usr =2,5 m/s.
Odredite vrijednost sminog naprezanja w na stijenci i vremenski osrednjene
brzine strujanja ( u ) na vanjskom rubu viskoznog podsloja ( y 5 ). Pretpostavite
1,325
izobraeni profil brzine u cijevi, a za faktor trenja koristite izraz l = 2
.
5, 74
ln 0,9

Re

20 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe

14. Vjebe Turbulentni granini sloj

14.1 Za Reynoldsov broj manji od 107 turbulentni profil vremenski osrednjene brzine v
unutar graninog sloja uz ravnu hidrauliki glatku plou moe se prikazati u obliku
1/ 7
v y
=
v

gdje v brzina optjecanja ploe, y udaljenost od ravne ploe, a vremenski

osrednjena debljina graninog sloja. Primjenom von Krmnove jednadbe uz
primjenu formule za smino naprezanje na stijenci hidrauliki glatke cijevi
14

w = 0, 0225 v
2
, odredite zakon promjene debljine graninog sloja,
v
sminog naprezanja na ploi i koeficijenta otpora hidrauliki glatke ploe
(Prandtlov zakon jedne sedmine).

14.2 Krilo aviona ima oblik trapeza sa stranicama B1 = 0 ,86 m (irina u korijenu krila),
B2 = 0 , 29 m (irina krila pri vrhu) i visinom L / 2 = 13,5 m ( L je raspon krila).
1, 45 105 m 2 s ) brzinom
Avion leti kroz zrak ( r = 1, 058 kg m3 ,=
v = 75 m s . Odredite silu otpora D oba krila aviona uz pretpostavku

a) laminarnog strujanja u itavom podruju krila,

b) turbulentnog strujanja u itavom podruju krila (uz primjenu zakona 1/7),

c) turbulentnog strujanja s laminarnim podrujem strujanja na prednjem dijelu krila, a

kritini Reynoldsov broj je Rekr = 106 .

Krilo promatrajte kao ravnu plou postavljenu paralelno strujanju zraka, a silu
otpora odredite primjenom metode kriki.

Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe 21

14.3 Tanka ploa duljine L = 3 m i irine B = 2 m , mase m = 9 kg lei na
horizontalnom krovu na udaljenosti h = 4 m od nastrujnog brida krova, prema
slici. Odredite brzinu v jednolikog strujanja vjetra kod koje e se ploa
pomaknuti, ako je faktor trenja izmeu ploe i podloge mtr = 0,12 . Gustoa i
kinematika viskoznost zraka su r = 1, 2 kg/m3 i s = 1,5 10-5 m 2 /s .

a) Pretpostavite turbulentno strujanje oko hidrauliki glatke ploe i koristite zakon

1/7,

b) Pretpostavite turbulentno strujanje oko hrapave ploe u reimu potpuno izraene

hrapavosti, pri visini hrapavosti k s = 0.1 mm .

14.4 Neki avion teak je G = 67 kN , a ima povrinu krila A = 32 m 2 . Ako avion plovi
na visini 10 km, gdje je gustoa zraka r = 0, 4125 kg/m3 odredite brzinu kojom
avion leti i snagu potrebnu za taj let. Poznati su koeficijent uzgona CL = 0,21 i
koeficijent otpora CD = 0, 015 (oba definirana na temelju povrine krila).

L
D

Fpogonska
G

22 Mehanika fluida II tekstovi zadataka za vjebe