Bai Giang Cong Nhan Nau Duong Ly Tam PDF

Bi ging dng cho cng nhn cng ngh Nu ng Ly tm
MT S THUT NG THNG DNG

1. Cht kh
Cht rn ho tan khng bay hi c xc nh bng Bx k hoc chit quang k.
2. Bx
Bx vit tt ca ch Brix.
Bx biu th phn khi lng ca cht rn ho tan trong 100 phn khi lng
dung dch thng c o bng ph k (Bx k) hay t trng k.
V d : Nc ma 12oBx ngha l c 12 phn cht kh trong 100 phn nc ma.
* Bx o nhit bt k gi l Bx quan st.
* Bx o nhit tiu chun (20oC) hoc Bx c hiu chnh v nhit
tiu chun gi l Bx ci chnh
3. ng theo Pol
Pol vit tt ca ch Polarimet, l thnh phn ng saccaroza c trong dung dch
tnh theo phn trm khi lng dung dch do kt qu o c bng my Polarimet 1 ln
theo phng php tiu chun ca quc t.
4. ng theo Sacc
L thnh phn ng saccaroza c trong dung dch tnh theo phn trm khi lng
dung dch cn c vo kt qu ca phng php o v phn tch chnh xc ca phng th
nghim cn gi l phng php chuyn ho v n loi tr nh hng ca nhng cht
khng ng gy nn trong qu trnh xc nh thnh phn ng saccaroza.
5. tinh khit
Ch mc trong sch ca dung dch ng; c biu th bng phn trm khi
lng ng saccaroza nguyn cht so vi khi lng cht rn ho tan c trong dung
dch.
AP ( vit tt ca ch Apparent Purity): biu th tinh khit n gin ca dung
dch ng l t l phn trm khi lng saccaroza (tnh theo pol) trn ton phn
khi lng cht kh trong dung dch ng.
Pol
AP 100,%
Bx
Pol: c xc nh trc tip 1 ln trn my phn cc Polarimet.

Bx: c xc nh bng Bx k hay Baume k (1 Be=1,84 Bx)
GP (vit tt ca ch Gravity Purity) biu th tinh khit trng lc ca dung dch

ng, l t l phn trm khi lng saccaroza tnh theo Sacc trn ton phn khi
lng cht kh trong dung dch ng.
Sacc
GP 100,%
Bx
Sacc: c xc nh bng phng php phn cc 2 ln trn my Polarimet.

Bx: c xc nh bng chit quang k.
GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 1

Trong thc t ,ngi ta thng dng tinh khit n gin (AP), tuy chnh xc
cha cao nhng xc nh nhanh v vn p ng yu cu sn xut.
6. ng kh cn vit k hiu l RS
Vit tt ca ch Reducing Sugar, ch nhng loi ng trong cng thc phn t c
cha nhm chc CHO (andehyt) hoc CO (axeton) ,chng hn nh glucoza v fructoza.
7. ng nguyn liu
Tt c cc loi ng a vo sn xut gia cng, tinh ch li c phm cp cao
hn.
8. ng th
C tn gi ting Anh l raw sugar, l loi ng nguyn liu i vi nh my
ng tinh luyn l ng c tinh th mu vng, cha qua sy kh, thng c pol =96-
98%.
9. ng tinh luyn
Thng gi l RE - vit tt ca ch Refined Extra Quality, l ng uc sn xut
t ng nguyn liu, ng th ... vi phm cp cao Pol 99,8% , m 0,04%
10. ng knh trng (ng trng n in):
Thng c gi l RS vit tt ca ch Refined Standard Quality, l ng c
sn xut trc tip t nguyn liu ma cy, thng c phm cp thp hn RE , Pol
99,5% , m 0,05%, cn gi l ng ct trng.
11. Mt ch
Cn gi l ch c hay sir, l nc ch trong sau khi qua h thng bc hi (c
c) lm nng ch trong c nng ln (thng c nng t 55- 700Bx )
12. ng non
L hn hp gm c tinh th ng v mt ci sau khi nu n c ht tinh th v
nng no ri nh xung tr tinh. Tu theo ch nu m phn cp cc loi ng
non A,B,C ...
13. Mt
L cht lng c tch ra t ng non bng my li tm v c tn tng ng vi tn
ng non nh mt A,B,C...
- Mt nguyn: mt c tch ra trong qu trnh ly tm ng non khi cha dng hi,
nc ra.
- Mt long: mt c tch ra trong qu trnh ly tm ng non khi dng hi, nc
ra.
- Mt cui: c tn gi khc l r ng, mt ph, mt r l loi mt c tch ra loi
ng non cui cng trong h thng nu ng v khng dng mt ny quay nu li.
14. ng ging
L hn hp ng bi hoc ng tinh th c nghin nh trn vi cn a vo
ni nu lm nhn (mm) tinh th hoc ng non nu cha n kch thc yu cu, tch
ra mt phn a vo ni nu khc pht trin tinh th v th tch theo yu cu ca tng
loi sn phm.
15. ng h
Cn gi l magma l hn hp ng, mt hoc nc trn u cung cp lm
chn (ging) cho cc ni nu ng.

16. dnh ( nht)

dnh l sc cn khi cht lng dch chuyn so vi bn thn n, l ln ca tnh
lu ng. n v o dnh l Stoc, 1% ca stoc l centistoc.
Nc nguyn cht p lc 1atm c dnh l 1 centistoc. Thng dng my o
dnh o dnh ca vt liu cn o v dng dnh tng i ca nc biu th.
dnh ca nc ng nguyn cht tng khi nng tng v nhit gim. Cn
dnh ca nc ng khng nguyn cht th phi cn c vo nng v tp cht, c tp
cht c dnh nh hn ng nguyn cht nhng cng c tp cht c dnh cao hn
ng nguyn cht. Ngoi nng ra, axit cng nh hng n dnh. dnh nh
hng ti vic tch mt. dnh ng non ln, tch mt kh, thi gian tch mt lu.
17. mu
Biu th bng n v stame hoc Icumsa. Dng phng php ho nghim phn tch
thng nht, dng t sc k o c tr s mc mu m, nht ca mu ng. y l mt
ch tiu ch yu khng ch cht lng sn phm v bn thnh phm trong cng ngh sn
xut ng.
18. tro
Biu th bng t l phn trm khi lng (%). Dng phng php t chy mu
ng xc nh c lng tro cn li.
19. Tp cht khng ha tan trong nc
Biu th bng t l phn trm khi lng (%). Dng phng php ha nghim
phn tch thng nht xc nh lng tp cht khng ha tan trong nc c trong mu
ng.
20. p sut:
L p lc tc dng ln mt n v din tch, k hiu l p
p= P/F .
Trong : P: p lc tc dng ln b mt F (N); F: din tch b mt chu tc dng
ca p lc (m2); p: p sut (N/m2).
p sut c th c o bng nhiu n v khc nhau nh: atm (atmtphe vt l),
at (atmtphe k thut), N/m2; mH2O; mmHg, kG/cm2 ...
1atm=1,01.105N/m2=10,33mH2O=760mmHg=1kG/cm2
1at=9,81.104 N/m2= 10mH2O=735,6 mmHg=1kG/cm2
1N/m2=7,5.10-3mmHg=10,2.10-6kG/cm2=1,02.10-4mH2O=1 Pa (Pascal)
1bar=0,981 kg/cm2=1,333. 10-3 mmHg
p sut thng dng c hai loi p sut biu kin v p sut tuyt i. p sut
trn ng h o p lc (p k) l p sut biu kin hay cn gi l p sut d. p sut
tuyt i l p sut biu th trn p k cng thm p sut kh quyn. Nu khng cn tnh
ton chnh xc th p sut kh quyn l 1kG/cm2.
p sut (p lc) kh quyn: Khng gian chng ta sng thuc lp kh quyn ca tri t.
Trng lng lp kh quyn sinh ra p lc kh quyn. p lc kh quyn ty ni ty lc u
khng ging nhau. C th dng p k o p lc kh quyn. Ngoi ra kh hu cng nh
hng n p lc kh quyn. Hin nay thng nht p lc kh quyn bng 760mmHg gi l
p lc kh quyn tiu chun. Sc chu nn ca ct Hg cao 760 mm sinh ra mt p lc nh
sau: 76 cm x 13,597 gam/cm3 (khi lng ring ca thy ngn) =1033,22 gam/cm2 tc
bng 1,033 kg/cm2. tin li ly trn 1 kg/cm2gi l p sut kh quyn k thut. Nh
vy p sut kh quyn k thut tng ng vi ct Hg c cao khng phi l 76 cm

m l: 1000 g/cm2 chia cho khi lng ring ca thy ngn l 13,597 gam/cm3 kt qu
l 73,56 cm = 735,6 mm.
21. chn khng

- Chn khng: Cc trng thi p sut nh hn p sut kh quyn u gi l chn khng.
Trong bnh, nu cht kh trong cng t th p sut cng thp, chn khng cng
cao. Dng chn khng biu th chn khng ln hay nh.
- chn khng: l s chnh lch gia p sut kh quyn ngoi bnh vi p sut tuyt
i trong bnh .
chn khng = p sut kh quyn p sut tuyt i ca chn khng
o chn khng bng ng h chn khng hoc chn khng k.
V d: chn khng trong ni nu ng l 650mmHg, p sut kh quyn lc
l 760mmHg, xc nh p sut tuyt i trong ni nu ng?
p sut tuyt i chn khng = p sut kh quyn - chn khng = 760 650 =
110 mmHg = 11 cm x 13,595 g/cm3 = 149,545 g/cm2 = 0,15 kg/cm2.
Hoc v p sut kh quyn k thut 1 kg/cm2 tng ng vi 735,6 mmHg nn p
sut tuyt i trong ni nu l: 110 mmHg/ 735,6 mmHg = 0.15 kg/cm2.
22. Hi nc bo ho
Hi nc bc ln t nc si v c nhit bng nhit si ca nc p sut
c gi l hi nc bo ha. Hi nc bo ha cn gi l hi nc m. V d: hi
nc bc ra t cc ni bc hi nc ma.
23. Hi qu nhit
t nng hi nc bo ha di mt p sut nht nh lm cho nhit ca n
cao hn nhit nc si v hi nc c gi l hi nc qu nhit.
24. pH
xc nh mi trng ca dung dch, mi trng c biu th bng nng
ion hydr (H+) c trong dung dch, cng thc tnh l:
pH= log 1/(H+) = - log (H+).
pH=7 l mi trng trung tnh ; pH <7 l mi trng acid tnh; pH>7 l mi
trng kim tnh.
25.Truyn nhit
L qu trnh nhit mt chiu, nhit c truyn t vt c nhit cao n vt c
nhit thp.
26. Nhit si ca dung dch
Nhit m ti dung dch si ng vi mt p sut nht nh no . Nhit
si ca cc dung dich ng c nng khc nhau l khc nhau. V cc p sut khc
nhau nhit si ca dung dch l khc nhau, thng thng p sut cng b nhit si
cng thp.
27. Nhit ho hi
L nhit lng c hp th hoc to ra lc thay i trng thi ca nc hoc hi;
nhit lng hp th ca nc khi bc hi im si hay hi ngng t thnh nc cng
mt nhit m to ra nhit lng u gi l nhit ho hi.
28. Hi th
Hi nc bc ln t dung dch nc ma hoc sir khi si v c dng gia
nhit nc ma , nu ng hoc i vo thp ngng t.

29. Nc ngng
Sau khi hi nc bo ho truyn nhit cho dung dch ng qua h thng trao
i nhit v ngng li thnh nc. Nc ngng t t hi gi l nc ngng.
30. Kh khng ngng
L cc kh ho tan trong nc ma v c gii phng khi nc ma si, ch yu
l khng kh v mt phn na l kh NH3, lng kh ny c nhiu trong hi th. Ngoi ra
mt lng kh khng ngng ln trong hi l do khng kh lt vo cc ch r, h cc
mi ni cc chm ng, cc ni, cc van vi, knh quan st .. Kh khng ngng khng
ngng t trong qu trnh trao i nhit.

Chng 1
L THUYT KT TINH NG
1.1. KHI NIM C BN
1.1.1. ha tan ca saccaroza
S ho tan ca ng saccaroza trong nc thay i v tng theo nhit . V d 01
kg nc nhit 40oC ho tan c 2,37 kg ng; 80oC ho tan c 3,708 kg
ng. Nhng trong thc t ta lun gp nhng dung dch khng tinh khit ngha l
ngoi ng saccaroza cn c nhng cht ho tan khc trong dung dch nh l glucoza,
mui hu c hoc mui khong gi chung l cht khng ng.
Trong dung dch khng tinh khit ha tan ca saccaroza ph thuc vo cc cht
khng ng. Cc cht tro lm tng ha tan saccaroza, ngc li ng kh v mt
s mui hu c lm gim ha tan. nh hng n ha tan ca ng khng ch s
lng cht khng ng v nhit m cn l hm lng ca chng. l tc nhn rt
quan trng khng th qun c v nh hng ln n tinh khit v s to mt cui.
ha tan ca ng saccaroza mt nhit nht nh l lng ng ha tan c
trong mt n v nc nhit . ha tan thng c biu din bng s kg
ng ha tan trong 1 kg nc cng nhit , gi h s ha tan.
1.1.2. H s bo ha
Khi mt dung dch cha ht hon ton lng ng m n c th ho tan c gi l
bo ho. Nng ca dung dch bo ho cc nhit khc nhau v cc tinh
khit khc nhau l khc nhau v t cc i. Nh vy
- Dung dch bo ha mt nhit nht nh l dung dch c nng cao nht nhit
. biu din kh nng nh hng ca cc cht khng ng n ho tan
ca mt dung dch ta s dng h s bo ho.
- H s bo ha (')
+ nh ngha: H s bo ho (') l t s gia h s ha tan ng saccaroza trong
dung dch ng khng tinh khit (H1) v h s ha tan ng saccaroza trong dung dch
tinh khit (Ho) cng mt nhit .
' = H1/Ho
+ ngha ca h s bo ha:
* Khi '>1 ha tan ca ng saccaroza trong dung dch khng tinh khit ln hn
trong dung dch tinh khit cht khng ng lm tng ha tan
* Khi '=1 cc cht khng ng khng nh hng n ha tan ng saccaroza.
* Khi '<1 cc cht khng ng lm gim ha tan ca ng saccaroza.
Do , h s bo ha ph thuc vo tinh khit dung dch v cht lng ca cc
cht khng ng c trong dung dch.
Ni chung h s bo ho thng nh hn 1 v nc ma thng cha nhiu ng kh.
Trong sn xut, h s bo ho o c cc tinh khit v nhit khc nhau c
ghi thnh biu bng hoc v thnh th, nh vy c th tm c ho tan ca ng
saccaroza trong dung dch.
V d : Mt dung dch ng tinh khit bo ho nhit 30oC c nng l 68,5%.
Xc nh h s ho tan ca dung dch ?
Gii:

C 100 kg dung dch ng c 68,5 kg ng v 100- 68,5 = 31,5 kg nc. Nh vy h

s ho tan ca dung dch ng 30oC l 68,5/31,5= 2,175.
Bng A: H s ho tan ca dung dch ng tinh khit nhit khc nhau
Nhit H s ho Nhit H s ho Nhit H s ho Nhit H s ho

(oC) tan (oC) tan (oC) tan (oC) tan
0 1,81 40 2,37 60 2,911 80 3,708
5 1,843 41 2,392 61 2,944 81 3,751
10 1,884 42 2,415 62 2,978 82 3,8
15 1,935 43 2,438 63 3,012 83 3,849
20 1,995 44 2,402 64 3,047 84 3,899
25 2,094 45 2,48 65 3,083 85 3,95
26 2,109 46 2,51 66 3,119 86 4,002
27 2,125 47 2,535 67 3,156 87 4,056
28 2,141 48 2,561 68 3,193 88 4,11
29 2,158 49 2,587 69 3,232 89 4,165
30 2,175 50 2,614 70 3,271 90 4,221
31 2,193 51 2,647 71 3,31 91 4,277
32 2,21 52 2,668 72 3,35 92 4,335
33 2,229 53 2,697 73 3,393 93 4,394
34 2,248 54 2,722 74 3,435 94 4,454
35 2,267 55 2,755 75 3,477 95 4,515
36 2,287 56 2,785 76 3,521 96 4,578
37 2,307 57 2,815 77 3,565 97 4,641
38 2,328 58 2,847 78 3,61 98 4,705
39 2,349 59 2,879 79 3,656 99 4,77
1.1.3. H s qu bo ha
S bo ho l mt trng thi thng bng bn m i vi dung dch ng khng
t c nhanh v d dng. em mt dung dch ng bc hi c c, hoc lm lnh
h nhit xung di im bo ho, tinh th khng xut hin ngay m cng khng b
cng bc xut hin trong khi dung dch, ng vn tn ti dng dung dch v ta gi
l dung dch qu bo ho
- Dung dch cha nhiu ng hn dung dch bo ha gi l dung dch qu bo ha.
Ngha l lng ng ha tan trong mi phn nc vt qu lng ng ha tan
trong mi phn nc ca dung dch bo ha cng nhit gi l dung dch qu bo
ha.
- ng ch kt tinh t dung dch qu bo ha bng cch lm bay hi nc hoc lm
lnh gim ha tan ca ng.
- H s qu bo ha :
+ N: H s qu bo ha l t s gia lng ng ha tan trong mt n v
nc ca dung dch nghin cu (H) vi lng ng ha tan trong mt n v nc ca
dung dch bo ha (H1) cng nhit .
H: lng ng trong mt n v nc ca dung dch nghin cu

H1: lng ng trong mt n v nc ca dung dch bo ha.

= H/H1
+ ngha:
Nu >1 H> H1 : dung dch qu bo ha
=1H=H1 : dung dch bo ha
<1 H<H1 : dung dch cha bo ha.
+ i vi dung dch ng saccaroza tinh khit th H1=Ho . i vi dung dch ng
khng tinh khit vic xc nh lng ng ha tan trong mt n v nc ca dung dch
bo ha H1 kh phc tp v th nn ngi ta coi nh H1 Ho v h s qu bo ha lc
ny c gi l h s qu bo ha biu kin k hiu 1.
1=H/H0
+ Mi lin h gia h s qu bo ho thc , h s qu bo ho biu kin 1 v h s
bo ho nh sau: = H1/H0; 1=H/H0 m =H/H1= 1.Ho/. Ho => =1/
khi dung dch ng c tinh khit cao H1 Ho nn 1
tinh khit dung dch khng cao th hai h s khc nhau nhiu.
1.1.4. Tnh h s qu bo ho v lng nc b sung khng ch qu bo ho
V d 1:
Sau khi ly tm ng B nhit 65oC c mt B c nng cht kh l 85,75%, hm
lng ng l 38,63%; h s bo ho =0,8. Xc nh h s qu bo ha ca mt B
.
Gii:
H s ha tan ca mt H = 38,63/(100-85,75)=2,71
H s ha tan ca dung dch bo ha 65OC l Ho65 = 3,083
H s qu bo ha biu kin 1 = 2,71/3,083 = 0,879
H s qu bo ha thc =0,879/0,8=1,10
V d 2:
C mt dung dch ng tinh khit nng cht kh l 80%, nhit 78oC. Xc nh h
s qu bo ha? 1
Nu h nhit dung dch trn xung cn 70oC th h s qu bo ha l bao nhiu? 2
Nu nhit khng i nhng nng cht kh l 82% th h s qu bo ha l bao
nhiu? 3.
Cho bit H s ha tan ca dung dch bo ha Ho78= 3,61; Ho70 = 3,271
Gii:
H s ha tan ca dung dch ng l H=Lng ng/Lng nc . V y l dung
dch tinh khit nn lng cht kh chnh bng lng ng H=80/(100-20) = 4.
V dung dch l tinh khit nn H1=Ho
1 = H/H1 = H/Ho78 = 4/3,61=1,108
2 = H/H1 = H/Ho70 = 4/3,271=1,223
H=82/100= 4,556
3 = H/H1 = H/Ho78 = 4,556/3,61=1,262
Nhn xt:
+ Hai dung dch ng c cng nng dung dch no c nhit thp hn th dung
dch c h s qu bo ha cao hn

+ Nhit khng i bc hi mt phn nc ngha l nng cao hn th h s qu

bo ha cng cao hn.
V d 3:
Mt tr tinh cha ng non C
a. Sau khi ly tm th xc nh c mt ci c Bx=91%, Pol=35,49% khi nhit
70oC. Tnh qu bo ho ca mt ci bit rng h s bo ho =0.88. (H070=3,271)
b. Cn b sung bao nhiu nc khng ch qu bo ho ca mt ci l 1,25 bit
rng khi lng cht kh ca mt ci l 22,18 tn.
Gii:
a.
H s ha tan ca mt H = 35,49/(100-91)=3,943
H s ha tan ca dung dch bo ha 70OC l Ho70 = 3,271
H s qu bo ha biu kin 1 = 3,943/3,271 = 1,206
H s qu bo ha thc =1,026/0,88=1,37
b.
Khi b sung thm nc th h s qu bo ho ca mt ci h xung cn 1,25 . Lc ny:
h s qu bo ho biu kin (=1/) 1 = 1,25*0,88=1,1
v h s ho tan ca mt s l (1=H/H0) H= 1,1*3,271=3,5981
Gi s gi x l nng cht kh ca mt ci lc ny. Ta c: H=35,49/(100-x)=3,5981
x=90,136
Vy nng mt ci l 90.136%.
Gi A l lng nc b sung vo. Ta c:
(22,18/91% + A)=22,18/90,136% A=0,2335 tn =233.5kg nc
Ta c h s ha tan ca dung dch ng l :
H=Lng ng/Lng nc
Nng ng ca dung dch ng l
Nng ng = Lng ng/(Lng ng + Lng nc)
1
Nng ng =
Lng nc
1 +
Lng ng
1 H
Nng ng = =
1 H+1
1 +
H
cng mt p sut nhit si ca dung dch ng cao hn nhit si ca nc,
nhit cao hn gi l tng nhit si . Nng cht kh ca dung dch ng
cng cao th tng nhit si cng cao. Hai dung dch ng c nng ng
saccaroza nh nhau tng nhit si t l thun vi p sut. Trong nh my ng
u l dung dch ng khng tinh khit, s lng v thnh phn cht khng ng
khng ging nhau, mun c tr s tng nhit si ph hp thc t v thng qua quan
h tng nhit si biu th gin tip qu bo ho ca dung dch ng th phi

o thc t. T nguyn l tng nhit si biu hin nng dung dch ng c th

ci tin phng php khng ch qu bo ho ca dung dch ng lc khi tinh.
Dng nhit k in tr ch to mt loi dng c chuyn dng sau: mt nhit k lp
trung tm ng dn dung dch ca ni nu o nhit dung dch ng trong ni, mt
nhit k khc lp ti mt bnh un nc loi nh, thng gi l bnh ch th. Bnh ny c
mt ng ni vi bung bc ca ni nu nh vy c th o c im si ca nc di
p lc ging nh p lc dung dch ng trong ni nu. Hai nhit k in tr ny cng
ni vo my ghi chnh lch nhit l c th trc t c c tng nhit si. My
ghi c th lp b phn iu khin, c th cn c vo bt k mt tr s tng nhit si
tin hnh o c t ng khng ch khi tinh v nu ng.
Bng B
Nng (%)) ca dung dch ng bo ho
theo nhit v tinh khit ca dung dch
tinh Nhit (oC)

khit
62 64 66 68 70 72 74 76 78 80
(%)
92 75 76 76,4 76,8 77,2 77,6 78 78,4 78,9 79,3
90 75,9 76,3 76,6 77,1 77,5 77,9 78,3 78,7 79,1 79,5
88 76,2 76,5 77 77,3 77,7 78,1 78,5 78,9 79,3 79,7
86 76,5 76,8 77,2 77,6 78 78,4 78,8 79,2 79,6 80
84 76,7 77,1 77,5 77,9 78,3 78,7 79,1 79,5 79,9 80,3
82 77 77,4 77,8 78,2 78,6 79 79,4 79,7 80,1 80,5
80 77,3 77,7 78,1 78,5 78,9 79,2 79,6 80 80,4 80,8
78 77,6 78 78,4 78,8 79,2 79,5 79,9 80,3 80,7 81,1
76 78 78,4 78,7 79,1 79,5 79,8 80,2 80,6 84 81,4
74 78,3 78,7 79,1 79,4 79,8 80,2 80,5 79,9 81,4 81,7
72 78,7 79 79,4 79,8 80,1 80,5 80,9 81,2 81,6 82
70 79 79,4 79,7 80,1 80,5 80,8 81,2 81,6 81,9 82,3
68 79,3 79,7 80,1 80,4 80,8 81,1 81,5 81,9 82,2 82,6
66 79,7 80,1 80,4 80,8 81,1 81,5 81,8 82,2 82,6 82,9
64 80,1 80,4 80,8 81,1 81,4 81,8 82,2 82,5 82,9 83,2
62 80,4 80,8 81,1 81,5 81,7 82,1 82,5 82,8 83,2 83,5
60 80,8 81,1 81,4 81,8 82,1 81,4 82,8 83,1 83,5 83,8
58 81,1 81,4 81,7 82,1 82,4 82,7 83,1 83,4 83,8 84,1
56 81,4 81,7 82 82,4 82,7 83 83,4 83,7 84,1 84,4
54 81,7 82,1 82,4 82,7 83 83,3 83,7 84 84,4 84,7
52 82,1 82,4 82,7 83 83,3 83,7 84 84,3 84,7 85
50 82,4 82,7 83 83,4 83,7 84 84,3 84,6 85 85,3
48 82,8 83,1 83,4 83,7 84,1 84,3 84,6 85 85,3 85,6
46 83,2 83,5 83,8 84,1 84,4 84,7 85 85,3 85,6 85,9
44 83,5 83,8 84,1 84,4 84,7 85 85,3 85,6 85,9 86,2
42 83,9 84,2 84,5 84,8 85,1 85,4 85,6 85,9 86,2 86,5

1.2. QU TRNH KT TINH NG

1.2.1. c tnh dung dch saccaroza cc qu bo ho khc nhau
tinh th hnh thnh trong khi dung dch cn phi c qu bo ho cao. Nhng tinh
th hnh thnh v ln dn ln th qu bo ho ca mu dch gim. duy tr qu bo
ho th phi bc hi v b sung thm dung dch ng.
+ qu bo ha <1: Nc ng cha bo ha tinh th ng ha tan trong dung
dch.
+ qu bo ha = 1: Nc ng va bo ha, khng ha tan cc tinh th ang
tn ti, cng khng sinh ra cc tinh th mi.
+ qu bo ha > 1: nc ng qu bo ha chia ra 3 vng qu bo ha nh sau:
+ Vng n nh: =1,05 n 1,2: trong vng ny tung i n nh, nc ng cha
th sinh ra nhn tinh, nu c nhn th tip tc ln ln.
ng dng: Dng k thut b bt ng khi tinh (bt ng lm nhn kt tinh) thng
c tin hnh giai on ny, vo lc qu bo ha bng 1,1.
+ Vng trung gian: qu bo ha t =1,2-1,3: trong dung dch ng c y nhn
kt tinh, cn khng ch nui dng cho tinh th ln ln s c kh nng xut hin tinh th
mi. Trong phm vi ny v nc ng khng n nh, nu khng c nh hng bi iu
kin ngoi lai th khng d hnh thnh nhn kt tinh, nhng nu c kch thch nh khuy,
ht khng kh lnh vo hoc rc ng ht vo hoc dao ng sng m u c kh nng
xut hin nhn kt tinh.
ng dng: Phng php kch thch khi tinh c khng ch trong khu vc ny.
+ Vng bin ng: qu bo ha t = 1,3-1,4: Hnh thnh nhiu tinh th. Nu khng
ch thao tc nu ng trong phm vi ny s sinh ra rt nhiu tinh th.
ng dng : Phng php khi tinh t nhin khng ch trong phm vi trn.
Cc phn chia qu bo ha trn ch thuyt minh r cc quy lut c trng
ca bo ha t thp n cao ca nc ng, nm vng quy lut ny ch ng
khng ch khi nu ng. Trong dung dch ng khng tinh khit, cc s liu cc giai
on bo ha trn c khc nhau i cht, th d c loi nc ng tinh khit thp,
qu bo ha trong ni t ti 1,6 m vn cha thy xut hin tinh th mi.
1.2.2. Qu trnh kt tinh ng
Qu trnh kt tinh ng chia lm 2 giai on:
- s to mm tinh th
- s ln ln ca tinh th
1.2.2.1. S xut hin nhn tinh th hay s to mm
- Khi ng ha tan trong nc to thnh dung dch ng th cc phn t ng phn
b u trong khng gian ca phn t nc v lun lun chuyn ng khng ngng to
thnh mt dung dch ng nht.
- mt iu kin no khi dung dch ng tr thnh bo ha th cc phn t ng
s in y n nh vo khp khng gian ca phn t nc to thnh trng thi cn
bng n nh.
- Khi s phn t ng tng ln s to thnh trng thi qu bo ha nn s cn bng b
ph v. Khi s phn t ng nhiu n mt s lng nht nh th khong cch gia
chng ngn li, c hi va chm tng ln, vn tc gim i tng ng v t ti mc lc
ht gia cc phn t ln hn lc y, khi mt s phn t ng kt hp vi nhau
hnh thnh th kt tinh rt nh tch khi nc ng, t ng trng thi ha tan

thnh ng th rn. l cc nhn tinh th. Nu tip tc duy tr mc qu bo ha

tinh th tip tc tch ra th nhn tinh th tip tc xut hin.
1.2.2.2. S ln ln ca tinh th
- Khi nhn tinh th xut hin th nhng phn t ng gn mm tinh th khng
ngng b mt ngoi ca nhn tinh th ht vo, lng chm vo b mt tinh th , ng
thi xp tng lp tng lp ngay ngn theo hnh dng tinh th lm cho tinh th ln ln
dn.
- Khi s lng phn t ng d gn b mt tinh th ng gim xung v s lng
phn t ng xa tinh th ng tng ln tng i lm xut hin hai khu vc nng
:
+ lp dung dch khng chuyn ng xung quanh b mt tinh th c b dy l d c
nng l c: l lp dung dch bo ha hoc cha qu bo ha
+ cch b mt tinh th ng mt khong cch d l lp dung dch c nng cao C:
l lp dung dch qu bo ha cao.
c d
C
- Do chnh lch nng C> c nn cc phn t ng s khng ngng khuych tn t

lp dung dch C qua khong cch d v lng ng ln b mt tinh th c v lm cho
tinh th ln ln. Khi lp dung dch st b mt tinh th li c nng c nh c v
qu trnh c tip din nh vy lm cho tinh th khng ngng ln ln.
1.2.3.Tc kt tinh v cc yu t nh hng n tc kt tinh ng
1.2.3.1. Tc kt tinh
Tc kt tinh l lng ng kt tinh trong 1 pht trn 1 m2 b mt tinh th
Cng thc nh ngha:
K= S/F. (1)
K: tc kt tinh : mg/m2.pht
S: lng ng kt tinh, mg
F: din tch b mt tinh th m2
: thi gian kt tinh, pht
Qu trnh ln ln ca tinh th l qu trnh khuych tn ca phn t ng t nng qu
bo ha n b mt tinh th. Do tc kt tinh chnh l tc khuych tn . Theo
nh lut khuych tn Fich th lng ng khuych tn S t l thun vi hiu s nng
(C-c) , t l nghch vi khong ng khuych tn dv t l thun vi b mt khuych
tn F v thi gian.
k1.(C c' )
S F. (2)
d
Trong : S: lng ng kt tinh

F: din tch b mt khuych tn
k1: h s khuych tn
: thi gian khuych tn
M h s khuych tn k1 ph thuc vo nhit tuyt i T v nht mi trng
k1 = k.T/ (3)

T (1) v (2) ta c:
k 1( C c ' )
K
d
Thay k1 (3) vo:

kT ( C c ' )
K (4)
d
1.2.3.2. Cc yu t nh hng n qu trnh kt tinh ng:

a. nh hng ca mc qu bo ha:
Tc kt tinh t l thun vi nng d so vi dung dch bo ho , hay t l vi h s
bo ha d (-1). V d dung dch c nng qu bo ha =1,1 th qu bo ha d
(-1)=1,1-1=0,1. Mt dung dch khc c qu bo ha =1,05, th qu bo ha d
(-1)=0,05. Dung dch trc s kt tinh nhanh hn hai ln so vi dung dch sau
(0,1/0,05=2). Nh vy khi qu bo ha d (-1) tng, tc kt tinh tng, nhng nu
qu bo ha d tng ln qu th nht dung dch s tng ln, do tc kt tinh s
gim i. Do vy trong qu trnh sn xut thng khng ch qu bo ha mc
thch hp. Trong thc t qu bo ho ti hn l 1,44 qu tr s s kt tinh s hn
lon v sinh nhiu ngu tinh.
b. Nhit :
Khi nhit tng th tc kt tinh tng. Mt khc khi nhit tng nht dung dch
gim do tc kt tinh tng. Thc nghim chng minh rng khi nhit tng ln
10oC, tc kt tinh tng ln hai ln. Nhng nhit qu cao s lm gim cht lng ca
ng, v vy khng nn nu ng nhit qu cao. Khi nhit gim, mun gi tc
kt tinh nh c th phi tng qu bo ho.
V d v thay i qu bo ho vi nhit gi nguyn tc kt tinh
Nhit qu bo ho
70o 1,25
60o 1,3
50o 1,35
40o 1,4
c. tinh khit ca dung dch:
- y l nhn t quan trng nh hng n tc kt tinh. tinh khit gim tc
kt tinh gim rt nhiu, dung dch c tinh khit 100% c tc kt tinh K ln gp
2 ln tc kt tinh ca dung dch c tinh khit 92%.
- Kinh nghim cho thy , nng cao sch ca nc ma, loi b ti a nhng tp cht
dng keo c nht cao th c tc dng rt tt n qu trnh nu ng.
- y l nguyn nhn v sao nu ng cp thp tn nhiu thi gian hn.
d. nht:
nht tng tc kt tinh gim. Nhng nht khng phi l mt yu t c lp,
gim n cn quan tm n cc yu t khc nh nhit v tinh khit.; Loi cht
khng ng: cc cht keo lm cho nht tng ln.

e. S khuy trn:
S khuy trn c nh hng tt i vi qu trnh kt tinh v n gip qu trnh khuch
tn ng trong mt n b mt tinh th nhanh hn, to thun li cho giai on ln ln
ca tinh th. i vi ng non c tinh khit thp, nht ln nn s chuyn ng
ca nhng tinh th ng trong ng non kh khn. V vy s khuy trn c ngha
ln.
Nu khng khuy trn cc tinh th s lng xung y thit b, nhng khuy nhanh
chng nhng khng tng tc kt tinh m cn bo mn tinh th. Khuy trn khng nh
hng ln n tc kt tinh.
Khi kt tinh ng trong ni nu th s khuy trn chnh l s i lu ca ng non.
g. Kch thc tinh th:
Tinh th ln ri trong ng non nhanh hn cc tinh th b do gim chiu dy lp
mt gia cc tinh th lm tng tc khuych tn ca cc phn t ng ln b mt tinh
th do tc kt tinh tng.
Nu tinh th b, tng din tch b mt ln, lng ng kt tinh trong mt thi gian
nht nh ln hn, kt tinh d hn, t to tinh th di. Nh vy tc kt tinh ca tinh th
ln v tinh th b c coi l nh nhau.
h. S lng tinh th trong ng non:
S lng tinh th nhiu s cn tr chuyn ng ca chng trong khi ng non, lm
gim tc kt tinh. Mt khc, s lng tinh th ln khong cch gn nhau hn nn cc
phn t ng trong mt d khuch tn n b mt tinh th hn v lm tng tc kt
tinh. Hai nh hng ny hu nh cn bng nhau.
Mc d kch thc v s lng tinh th khng nh hng nhiu n tc kt tinh
nhng khi nu ng cn phi c yu cu nghim ngt v kch thc v s lng tinh th
ca tng loi ng non. Cng 1 khi lng tinh th nu tinh th c kch thc nh th
s lng s nhiu tng din tch b mt kt tinh ln , lng ng thu c nhiu v
qu trnh kt tinh d. Khi kt tinh ng yu cu din tch b mt tinh th v m bo
yu cu v kch c ht ng.
1.2.4. C ch nu ng v nu ng phn on
1.2.4.1. Mc ch nu ng
Mc ch ca nu ng l tch nc t mt ch a dung dch n trng thi qu
bo ha t lm xut hin nhng tinh th ng. Sn phm ca qu trnh nu ng
gi l ng non gm c tinh th ng v mt ci.
1.2.4.2. C ch nu ng
- Dng phng php kt tinh tinh luyn trong ni nu chn khng: Li dng c tnh
ca dung dch saccaroza cc qu bo ho khc nhau, khng ch bo ho thch
hp trong ni nu dung dch ng lc u sinh ra mm tinh th, nui dng tinh
th to ht hn gi l ging. Sau cc tinh th ging hp th ng c trong
mt ci ln dn ln trong bo ho thch hp gi l nui tinh th. Qua giai on
nui tinh th ng ho tan trong dung dch chuyn thnh ng kt tinh tng i
sch, lng ng ho tan trong dung mt ci gim i.
- Thc hin nng cao qu bo ho ca mt ci bng cch gim nhit tinh th
ng tip tc hp thu ng ln ln trong thit b khc gi l tr tinh.
- Thc hin phn ly tinh th c c ng ra khi mt ci trong cc my ly tm thu
c ng kt tinh. Nh vy l t c mc ch ly ng tinh th t ng ho
tan c trong mt.

1.2.4.3. Nu ng phn on
- Phng php nu ng u thuc loi kt tinh ng, tinh th nm trong mt ci c
qu bo ho nht nh, nh c s i lu trong ni nu thun li cho tinh th di
chuyn, hp thu ng v ln ln t mc ch ly ht ng trong mt ci.
- t c mc ch trn cn phi thc hin nu ng phn on bi cc l do sau:
+ Mun cho ng non i lu tt, tinh th v mt ci cn c mt t l tng ng, t
l ny do nht ca mt ci quyt nh.
Khi tinh khit ng non cao, tinh khit mt ci cng cao nht mt ci s thp
lc tinh th chim t l c th ln hn . Nhng khi tinh khit ng non thp th
ngc li tinh th chim t l phi thp mt cht nu khng s gy ra hin tng x cng
kh i lu. Th d ng non A trong qu trnh nu ng 3 giai on bnh thng hm
lng tinh th ca n l 50%, ng non B, C c tinh khit thp th hm lng tinh
th khong 30-40%. ng non R1, R2 trong ch nu ng tinh luyn c hm lng
tinh th t 60-70%. Trong sn xut thc t chng minh rng hm lng tinh th nh
vy c th t tc i lu va .
T l gia tinh th v mt ci c th dng hiu sut kt tinh ca ng non biu th.
AP ng non - AP mt
Hiu sut kt tinh % = x 100%
AP ng kt tinh - AP mt
Nh vy lin quan n hiu sut kt tinh gm tinh khit ca ng non, ca mt ci

v ca ng kt tinh. i vi tinh khit ca ng kt tinh c bn l tinh khit sch
s, nh vy trong mt ni ng non, khi tinh khit ca ng non nh th lin
quan n hiu sut kt tinh ch cn l tinh khit ca mt, tc l hiu sut kt tinh cng
cao, tinh khit ca mt cng thp.
Mun duy tr cho ng non c tc i lu thch hp th cn c hiu sut kt tinh
tng ng, v hiu sut kt tinh cng ln i lu cng km nn tinh khit ca mt ci
khng c h thp v hn, m phi gi tinh khit tng ng ph hp vi hiu sut
kt tinh. Do ng non sau khi nu mt ln, tinh khit mt ci ch c th h thp
n mt phm vi nht nh. Th d ln th nht nu mt ch thnh ng non A, hiu
sut kt tinh thch hp 50-60%, tinh khit mt ci ch c th h thp 18-22% so vi
tinh khit ca ng non; ng non cp thp nu t mt ci ca ng non cp cao,
tinh khit ca mt ci ch h thp 25-30% so vi tinh khit ca ng non. tinh
khit ca ng non khi nu ng tinh luyn l 98-99%, tinh khit ca mt ci ch
h thp 2-3% so vi tinh khit ng non. Tm li tinh khit ca ng non cng
cao th tinh khit mt ci ca n cng cng cao. Do c th thy t mt ch c
tinh khit 75-85% mun tch ht ng cn li mt cui c tinh khit thp khong
30% tc l cn h thp tinh khit 35-55% r rng l nu mt ln khng th c. V
vy, cn c vo tinh khit ca mt ch v tnh hnh gim tinh khit ca mt ci
mi giai on nu ng non, cn dng phng php nu ng 2-5 giai on
+ tinh khit ca mt ci trong ng non cng thp th nht cng cao, kh nng
trm tch ng cng thp. V vy khi mt ni ng nu n mt th tch nht nh,
tinh khit ca mt ci h thp n mt mc nht nh th khng th duy tr tc kt tinh
nhanh c, kt hp vi th tch ng non ln, iu kin i lu km, lng nc bc
hi gim, cc iu kin lm cho hiu sut nu ng thp. c th tch ng ra
vi hiu sut cao, cn phi tch mt ci c tinh khit b h thp, dng cng nhiu

din tch kt tinh so vi ln nu th nht nu ln th hai, nu qua nhiu ln nu s

lng tinh th ng tng dn ln, h thp dn lng ng ho tan c trong mt ci
tng ng mi c th tch lng ng ra vi mc cao nht.
1.3. NHNG BIN I L HO XY RA TRONG QU TRNH KT TINH
Sau khi c to thnh tinh th saccaroza rt bn, nhit di 70oC hu nh
khng c s thay i no v cu trc cng nh cc thay i c bit khc. Nhng cc
lp mt bao quanh tinh th khng bn, do ng non khng bn. Nhng thay i ca
ng non trong qu trnh kt tinh ch yu ph thuc vo thnh phn ca mt ci.
Khi nu ng non trong ni cn km theo mt s thay i c hi:
1.3.1. Chuyn ha ng
+ Cc yu t lm cho mt ci chuyn ha l nhit , pH v thi gian. Nu s dng
cng ngh lm sch sunpht ha th pH mt ch 5-6; sau qua nhiu ln nu, xy ra
nhiu phn ng ha hc khc nhau, axt ca c gim i i cht. Dung dch ng
vi tnh axt nh vy cng vi nhit trong khong 65 n 75oC th s chuyn ha
ng l tt nhin. pH ca cc loi ng non khc nhau cho nn mc chuyn ho
cng khc nhau.
+ Tc chuyn ha t l thun vi thi gian, do cn phi c gng rt ngn thi gian
kt tinh, tng nhanh vic x l cn bng cc loi vt liu gim cc tn tht do
chuyn ha.
1.3.2. Phn hy ng kh
Trong qu trnh nu ng xy ra s phn hy ng kh do:
+ phn ng to cht mu gia ng kh vi acid amin. Phn ng ny xy ra nhiu khi
nu ng non cp thp v nng ng non cao, nhit mt s vng trong thit
b cao. Phn ng ny cn tip tc xy ra trong thit b tr tinh.
+ ng kh phn hy to nhng hp cht acid hu c lm thay i pH ca mt ci
1.3.3. Phn ng ca cc cht khng ng hu c v v c
+ Trong qu trnh nu ng khi nng dung dch tng ln, nng cc cht khng
ng tng. Mt s t n trng thi qu bo ha v c kh nng kt tinh vi ng
hoc kt ta nh mui canxi, manh ca mt s acid hu c nh canxi aconitat,
magi aconitat v canxi oxalat v v c canxi sunpht, canxi pht pht
+ Mt s acid amin kt hp vi ng kh to thnh hp cht hu c cha ni t tan
trong dung dch, ngoi ra cn hng lot cc phn ng khc sinh mu do tc dng ca
st.
+ Tip na l sinh ra ng chy do i lu khng b qu nhit cc b. Thc t th ch
cn mt t ng chy l tinh th ht vo v b nhum mu.
+ Cc cht khc nh tinh bt, pectin c kh nng kt tinh cng vi sacarza v lin kt
bn trong tinh th ng.
+ Mt s tp cht nh st, bari v mt s phn t ca cc cht lng cn c th b kt tinh
ng hp thu, phn b u trong tinh th hnh thnh hin tng cng tinh.
+ Nu nguyn liu nu cha lng mui canxi cao, dung dch nu c kim cao, mt
phn ng s dng sacarat nn nng v nht tng ln ng non c cng
li trong ni, bc hi chm khng kt tinh c.
nh hng:
+ S lng ng ca cc cht phi ng khi t n trng thi qu bo ha ny tng ln
theo thi gian gia nhit nu ng s sinh cn. Mt phn khc chng tn ti trong mt
ci ng non thnh nhng vt vn c nh li ti nh hng n tc kt tinh ng,

chng cn b bc trong ni b tinh th lm tng hm lng tro ca ng thnh phm,

cn tr qu trnh khi tinh.
+ S ln ln ca qu trnh kt tinh l do tng tng lp lp phn t lng ng li to
thnh, do sc t v tp cht do phn ng ca cc cht khng ng sinh ra c kh
nng b ht vo b mt tinh th v ph vo tinh th. Thm vo hin tng cng
tinh lm cho tinh th b nhm mu v ph tp cht.
+ Hm lng mui canxi tng cao s gy ra hin tng kh nu.

Chng 2
NU NG
2.1. CH NU NG
2.1.1. Mc ch, c s, nguyn l t ch nu ng
Ch nu ng cn gi l h thng nu ng.
Thit lp ch nu ng l mt vic lm rt phc tp, i hi t m, cng phu v c
nhiu kinh nghim. Do iu kin cc nh my ng khng ging nhau, nguyn liu ngy
cng thay i, nguyn liu u ma khc cui ma nn khng th c mt ch nu
ng c nh c. Do thng d kin trc mt s ch nu ng c th dng
cho nhng iu kin khc nhau, c th thay i thch hp vi tnh hnh thc t. Mun
nh ch nu ng cn nm vng mc ch, c s v nguyn tc.
2.1.1.1. Mc ch
+ bo m cht lng ng thnh phm.
+ tng hiu sut thu hi ng, gim tn tht
+ cn bng nguyn liu v bn sn phm.
2.1.1.2. C s
+ da vo tinh khit ca mt ch sau khi lm sch. Theo l thuyt nu tinh khit
mt ch nh hn 80% nu hai h; ln hn 80% nu ba h; ln hn 85% nu bn h
hoc hn ba h. Nhng trong thc t vic ng dng c s ny ht sc linh hot;
+ da vo yu cu cht lng sn phm. Nu yu cu cht lng thnh phm cao cn
nu ng non c cht lng cao.
+ da vo trnh thao tc ca cng nhn v tnh hnh thit b ca nh my. Trnh
cng nhn cao, thit b tt c th nu c nhiu h hn. .
2.1.1.3. Nguyn tc t ch nu ng
+ Nguyn tc ny m bo kinh t nht.
+ Lng nu li t nht, cht lng sn phm t yu cu cao nht, tn tht ng trong
mt cui thp nht, nng cao hiu sut s dng thit b (v d dng phng php phn
ly li ng cp thp, nu phn ct ...)
2.1.2. Cc ch nu ng thng thng
2.1.2.1. Nu ng hai h
Nu hai h ngha l nu hai loi ng non; thng ch p dng khi mt ch c tinh
khit thp di 76%. Cn gi l ch nu A-C, tc l c hai loi ng non A v C.
+ ng non A (h 1) : Vi chn ging nu t mt ch, thm mt long i lc nu cn
th thm mt nguyn.
+ ng non C c thun trn di 60 vi chn ging nu t mt ch hay t hn hp
mt ch v cc loi mt, cho thm mt nguyn. C i lc c nu t hn hp mt
nguyn v mt long.
+ Tch mt ng non A c th thc hin mt ln hoc hai ln ty theo mc ch s
dng. Hu ht c tch ring mt nguyn v mt long.
- Nu hai h c nhng u nhc im sau: th tch ng non nh; cht lng ng
thng phm ng nht; gim h s nu li; trong qu trnh nu cc cht khng ng
to thnh t hn; nng sut nu tng ng k; nng sut ly tm ng non cng tng. Tuy
nhin th tch ng non C s tng ln mt t v tinh khit cao. Nhng trong thc t

tinh khit ng non C cao th cht lng ng C tt hn nhiu, d nu hn, thi gian
nu ngn v chu k ly tm cng ngn. Cng v l do ny nu hai h c kh khn v tn
thu ng trong mt cui.
S di y l mt v d v ch nu ng hai h.
Hnh 2.1: Ch nu ng hai h

ng C c th c h li lm chn ging cho ng non A hoc s dng cho mc
ch thng mi. Tuy nhin phn ln cc nh my hi dung cng vi mt ch nu ng
non A.
2.1.2.2. Nu ng ba h
y l phng php dc s dng nhiu nht. Ba h ngha l c 3 loi ng non. Thng
thng c thc hin khi tinh khit mt ch trn 79%.
+ ng non A c thun 80 n 85 nu trn chn ging hnh thnh t ng h B
hoc C, nu ln t mt ch hoc i khi phi thm hi dung C hoc mt long A.
+ ng non B c thun 68 n 72 t c t chn ging ng h C hoc ging
c khi t mt ch hoc mt long v c nui bng mt A.
+ ng non C c thun 56 n 60 t c t chn ging bng hn hp gia mt
ch v mt long hoc hn hp mt v c nui ch yu bng mt B.
+ Trong tch mt ty theo yu cu cht lng ng v mc ch s dng c th thc
hin thao tc ra ng v sng li i vi ng non B, C.
+ Trong ch nu ng nu 3 h l ch chung nht. Thng thng sn phm duy
nht l ng A. Trong ch ny hay dng ng C l chn ging cho nu ng
non B v ng B l chn ging cho nu non A. Theo cch ny c th tnh ton
khng tha ng C nhng li hay tha ng B nhiu. Cch x l tt nht l chia
ng B ra phn mt hai phn bng nhau: mt phn c h lm chn ging cho
nu non A, phn kia em hi dung nu non A.

+ Mt s phng php rt kit ng trong nu ba h:

+ Phng php CB/CA: ng C c h lm chn ging cho nu ng non A, B
+ Phng php CBA: Khi ging C, cn chn ging ca ng non A l h B v
ng non B l h C. Phn ng B,C cn li sau h em hi dung.
+ Phng php chn ging C/chn ging BA: Khi ging B, ging C. ng C hi
dung, ung B c h lm chn ging cho ng non A.
Di y l mt v d ca ch nu 3 h
Hnh 2.2 : Ch nu 3 h
Trong trng hp trn, nu ng C lm ging cho ng A v B cn tha th hi
dung. Nhng nn tnh ton ng tha bng cch nng ln ca ht ng ln. V d
ng C c c ht 0,3 mm, ng B 0,7 mm v ng A 1 mm. ln ca ht ung C
quyt nh ln ca ht ng B v A
2.1.3. Cc tnh ton lin quan n nu ng
2.1.3.1. Tnh i khi lng v th tch nc ng
Trong sn xut thng dng th tch (m3) cn ong vt liu, nhng khi tnh
ton li thng dng n v khi lng (tn) , do vy cn tnh i khi lng v th tch
theo cng thc sau: d= T trng; V= Th tch; M= khi lng.
M M
d V
V d
T trng ca nc ng thay i theo nng , tra bng ly s liu.

V d 1-1: C 5m3 mt nguyn A nng 85%, tnh khi lng ca n.
Tra bng ta c t trng nng 85 l 1,45 tn/m3
Khi lng mt nguyn A = 5 x 1,45 = 7,25 tn.
2.1.3.2. Tnh khi lng cht kh trong nc ng:
Khi lng (cht kh) cht rn ha tan: m; khi lng: M; nng : Bx; V: th tch
Bx
m .M
100
v M= V. d nn
Bx
m v.d .
100
V d 2-1: C 12 tn mt ch nng 60%. Hi khi lng cht kh mt ch l bao

nhiu?
Khi lng cht kh bng: 12 x 60/100 = 7,2 tn.
V d 2-2: Tnh khi lng cht kh v khi lng nc c trong 8 m3ng h c nng
90%.
Tra bng ta c t trng ca dung dch ng nng 90% l 1,48
Khi lng ng h=th tch x t trng=8x1,48=11,84 tn
Khi lng cht kh=khi lngnng /100=11,84x90/100=10,66 tn.
Khi lng nc=khi lng ng h-khi lng cht kh
= 11,84-10,66=1,18 tn.
2.1.3.3. Tnh ton lng ng trong nc ng:
tinh khit ca nc ng l s phn trm khi lng ng trong cht rn ha tan.
Pol
AP
Bx
Pol=Bx.AP
(Pol: khi lng ng, AP: tinh khit)
V d: Tnh lng ng c trong 15 m3 mt ch nng 58%, tinh khit 82%?
T trng ca dung dch ng nng 58% = 1,28
Khi lng cht kh ca mt ch= 15 x 1,28 x 58/100 = 11,14 tn.
Lng ng ca mt ch = 11,14 x 82/100 = 9,13 tn.
2.1.3.4. Tnh ton phi liu theo phng php nhn cho:
u tin sp xp tinh khit ca 3 loi nguyn liu c tinh khit cao (Q1) thp (Q2)
trung (Q0) theo v tr sau:
.
Q1 Q2
Qo hoc Q0
Q2 Q1
Sau ln lt tr Q0 vi gc i ca n, ly hiu s lm t s bn phi, cn mu

s u l (Q1 - Q2 ) (hoc tng ca 2 t s), tc l:
Q0-Q2
Q1 .100%... s % nguyn liu c tinh khit cao
Q1-Q2
Q0
Q1-Q0
Q2 .100%... s % nguyn liu c tinh khit thp
Q1-Q2
V d: Mun nu 10 tn cht kh ng non B c tinh khit 73% t mt A c tinh

khit 70% v ging B c tinh khit 78% th lng cht kh ging cn l bao nhiu?
Gii:

Ging 78 20.(73-70)/(78-70) = 7.4tn ging

73
Mt A 70 20.(78-73)/(78-70)=13.6 tn mt A
2.1.3.5. Tnh hiu sut kt tinh v hiu sut thu hi:
Hiu sut kt tinh l phn trm lng ng kt tinh so vi cht rn trong ng
non x.
Gi Qo - tinh khit ng non.
100 - tinh khit ng kt tinh
Qm - tinh khit ca mt.
ta c : 1.Qo = x.100 + (1-x). Qm
Q 0 Qm
x .100
100 Qm
Hiu sut thu hi ng l phn trm cht rn ca thnh phm so vi cht rn

trong ng non.
Gi Qt - tinh khit thnh phm; cc k hiu khc c s dng nh trn.
ta c : 1.Qo = Qt. x + (1-x). Qm
Qo - Qm
x .100
Qt - Qm
2.1.3.6. Tnh cc sn phm theo nng sut nh my:
Trc ht nh cc ch tiu cho nu ng, ch yu l tinh khit v nng
cht kh cc sn phm v nguyn liu. Sau tnh lng ng thnh phm, lng mt
cui v tnh phi liu cc loi ng non trn c s 100 tn cht kh mt ch.
Trn c s ch nu, tnh khi lng cc sn phm theo nng sut nh my nh
sau:
Ta c trng lng mt ch so vi 100 tn nguyn liu (thng x=22-23 tn), nng
cht kh mt ch y%.
x. y.A
Trong A tn nguyn liu ta c . tn cht kh mt ch.
100.100
X. x. y. A
Do lng cht kh cc sn phm so vi nng sut nh my l: . tn
100.100.100
trong X- khi lng cht kh sn phm tnh theo 100 tn cht kh mt ch (tnh ch
nu)
X. x. y. A
Khi lng cc sn phm theo nng sut l: . tn . Trong Ci
100.100.100. Ci
nng cht kh cc sn phm %
2.1.3.7. Tnh ch nu ng 2 h
* Cc thng s ban u:
AP mt ch 75 AP mt C 31
AP mt long A 60 AP ng C 80
AP mt nguyn A 50 AP ng A 99.7
AP ng non C 55 AP ging C 63
* Ly 100 tn cht kh mt ch lm c s tnh ton:

a. Tnh lng ng A v mt C hnh thnh:

+ Hiu sut thu hi ng A t mt ch:
APmtche- APmtC 75 31
x x100 x100 64.05%
APngA - APmtC 99.7 31
+ Khi lng cht kh ng A thu c t 100 tn cht kh mt ch bng

64.05%x100=64.05 tn.
+ Khi lng cht kh mt cui C c c t 100 tn cht kh mt ch bng :
100-64.05=35.95tn
b. Tnh ng non C:
+ Hiu sut thu hi ng C t ng non C:
APnon C- APmtC 55 31
x x100 x100 48.98%
APngC - APmtC 80 31
+ Phn trm mt cui C thu c : 100%-48.98%=51.02%
+ Khi lng cht kh ng non C cn phi nu: 35.95/51.02%=70.46 tn.
+ Khi lng cht kh ng C thu c: 70.46-35.95=34.51 tn
c.Phi liu nu ng non C:
+ Dng mt ch v mt long A phi liu nu ni ging C. Sau dng mt nguyn A
v mt long A phi vi ging C nu ng non C.
+ Lng ging cn nu: Gi s khi lng cht kh ca ging chim 30% khi lng
cht kh ng non C. Vy khi lng ging cn nu l: 70.46x30%=21.138 tn
+ Khi lng cht kh mt ch v mt long cn thit nu 21.138 tn ging l:
63 60
75.................... x 21.138 4.2276tnMtche
75 60
.........63........
75 63
60.................... x 21.138 16.9104tnMtloangA
75 60
+ Khi lng cht kh mt nguyn A cn thit phi vi ging C nu ng non C l:
+ Tng khi lng cht kh mt long A v mt nguyn A cho thm vo nu
lng ng non C l: 70.46-21.138-33.8208=15.5 tn
+ Khi lng cht kh mt nguyn A v mt long A b sung thm l
+ Th li tnh ton ng non C:
Loai nguyn liu T/lng cht kh AP T/lng ng

Mt ch 4.2276 x 75% 3.1707
Mt long A (16.9104+7.75)=24.66 x 60% 14.796
Mt nguyn A (33.8208+7.75)=41.57 x 50% 20.785
ng non C 70.4584 38.7517
38.7517
APngnonC 54.999% 55% phuhp
vithngs
banu
70.4584
d. Tnh ng non A:

+ Gi thit hiu sut thu hi ng A t non A l 49.2%. Theo 100 tn cht kh mt ch

sn xut c 64.05 tn ng A, vy lng ng non A cn nu l:
64.05/49%=130.71 tn.
+ Tng s lng mt nguyn A v mt long A: 130.71 - 64.05=66.66 tn
+ Mt nguyn A dng nu non C l 41.57 tn; lng mt long A l: 66.66-
41.57=25.09tn
+ Lng mt lang A cn tha nu non A: 25.09-24.66=0.43 tn
+ Tnh tinh khit ng non A:
Loai nguyn liu T/lng cht kh AP T/lng ng

Mt ch (100-4.2276)=95.7724 x 75% 71.8293
Mt long A 0.43 x 60% 0.258
ng C 34.51 x 80% 27.608
ng non A 130.71 99.6953
99.6953
APngnon A 76.27%
130.71
+ Kim tra tinh khit ng non A
Loai sn phm T/lng cht kh AP T/lng ng
ng A 64.05 x 99.7% 63.85785
Mt long A 25.09 x 60% 15.054
Mt nguyn A 41.57 x 50% 20.785
ng non A 130.71 99.69685
99.69685
APngnon A 76.27% nhatnh toa
n
130.71
Hnh v bng cn bng vt liu

2.1.3.8. Tnh ch nu ba h
* Cc thng s ban u
AP mt ch 82 AP ng C 82
AP ng non B 70 AP Ging B 75
AP ng non C 56 AP Ging C 65
AP mt C 32 AP Mt nguyn A 63
AP ng A 99,75 AP Mt long A 73
AP ng B 94 AP Mt B 47
* Thc hin cc bc tnh ton cn thit c c mt ch nu nh hnh v dui

y.

1. Tnh th tch mt long A (AP=77%;Bx=80%;d=1.4 tn/m3) v mt nguyn A

(AP=66%;Bx=83%;d=1.43 tn/m3) nu 12m3 ging (AP=70%;Bx=85%;d=1.45
tn/m3).
2. tinh khit cui cng ca ng non C yu cu khng ch 52%, nng 99%,
nu ti th tch 25m3. Cn np bao nhiu m3 mt nguyn A v mt nguyn B? Bit
rng: Ging C (AP=65%, Bx=90%); Mt nguyn A (AP=66%, Bx=80%, d=1,38);
Mt nguyn B (AP=40%, Bx=83%, d=1.4).
3. Cn nu ni non C 25 tn (AP=55%, Bx=99%) t 10 tn ging C (AP=65%,
Bx=90%); mt nguyn A (AP=60%); mt B (AP=45%). Xc nh: a) tinh khit
mt hn hp nguyn A v mt B. b) Khi lng cht kh mt nguyn A v mt B
dng.
4. Mt ni non C 20m3 (Pol=56.43%, Bx=99%, d=1.547 tn/m3) khi ly tm thu c
mt C (pol=29.7%, Bx=90%,d=1.482 tn/m3) v ng C (AP=82%, Bx=97%). a)
Tnh th tch mt C v khi lng ng C hnh thnh? b) Gi s hiu sut thu hi
ng C t non C l 51%, xc nh tinh khit ca ng C (cc thng s ca non
C v mt C khng thay i).
5. Dng 5 m3 mt ch (pol=45.6%, Bx=60%, d=1.28 tn/m3) v mt long A
(pol=50.4%, Bx=80%, d=1.414 tn/m3) nu ni ging C (pol 58.5%, Bx=90%,
d=1.482 tn/m3). A) Tnh th tch ni ging C hnh thnh v th tch mt long A
dng nu ni ging C ? B) Gi s t l cht kh mt ch v mt long dng nu
ging C l 1/5, xc nh tinh khit ca ging C (cc thng s mt ch v mt long
khng thay i).
6. Cn nu mt ni ng non C 29 m3 (AP=57%, Bx=99%, d=1.55 tn/m3) t 3 nguyn
liu: ging C (AP=65%, Bx=90%) ; mt nguyn A (AP=52%, Bx=83%) ; mt long
A (AP=63%, Bx=80%). A) Tnh khi lng mi loi nguyn liu bit rng t l cht
kh ca ging chim 32% khi lng cht kh ng non C. B) Tnh khi lng cht
kh ca ng C thu dc v mt C hnh thnh bit rng AP ng C =82%; AP mt
C =30%.
7. Dng 50 tn sir t ma (Bx=56%, AP=78%), sir hi dung (Bx=60%, AP=84%) v
ng kt tinh (Bx=98%, AP=96%) nu mt ni ng non A (AP=82%,
Bx=94%). A) Tnh khi lng ni non A nu c, khi lng sir hi dung v khi
lng ng kt tinh dng, bit rng t l khi lng cht kh ca sir t ma
chim 2/3 khi lng cht kh ca ni ng? B) Tnh khi lng mt A (Bx=78%)
hnh thnh bit rng hiu sut thu hi t 51%?
8. Mt ni ng non A 30m3 vi cc thng s sau: AP=78%, Bx=93%, d=1.52tn/m3;
hiu sut thu hi t 50%; AP mt nguyn A = 53%; t l cht kh gia mt long v
mt nguyn l 1:2; AP ng A=99.7%; m ng A=0.05%. Xc nh a) Khi
lng ng A thu c t ni non A trn; b) tinh khit mt long A?; c) Nu t l
cht kh gia mt long v mt nguyn l 3:5 , tinh khit ca mt long A thay i
nh th no so vi trc?
9. Tnh s thng cha mt ch (Bx=58%, d=1.277 tn/m3) cn thit ht vo ni
nu c c n nng b bt. Bit rng th tch ch lc b bt l 10.2 m3
(Bx=80.2%, d=1.414 tn/m3). Th tch hu hiu ca thng cha l 12.95m3.
10. ng non C phi liu t : Ging C(AP=75%, Bx=85%, d=1.42 tn/m3) chim 25%
khi lng cht kh ng non C, Mt nguyn A (AP=50%, Bx=70%, d=1.35
tn/m3), Mt long A (AP=60%, Bx=65%, d=1.32 tn/m3). Tnh th tch mi loi
nguyn liu nu ng non C?

2.2. NI NU NG
2.2.1. Hnh thc v kt cu ni nu ng
Loi hnh ni kt tinh rt nhiu, phn theo tnh lin tc ca thao tc c th chia
thnh ni kt tinh gin on v lin tc. Nu da vo kt cu ca b phn gia nhit c th
chia thnh ni kt tinh kiu ng chm hay ng xon. Theo tnh cht tun hon ca ng
non c th chia thnh ni kt tinh tun hon t nhin v tun hon cng bc. Nhng bt
k l loi ni nu no u c cc kt cu c bn ch yu sau: bung bc hi, bung gia
nhit; b phn thu hi ng; b phn tho ng v cc b phn cn thit khc p
ng c yu cu cng ngh ca mt ni nu ng.
t c mc ch nu ng ngoi cc yu cu cng ngh, k thut thao tc
th thit b nu ng phi p ng yu t c bn nht l phn b u nguyn liu np v
tun hon tt.
2.2.2. Yu cu cng ngh ca ni nu ng
Ni nu phi c din tch gia nhit dng hi nc p lc thp t cc ni bc
hi gia nhit m bo cung cp nhit lng cn thit cho vic kt tinh ng.
Kt cu b mt gia nhit phi m bo ng non c tun hon bnh thng v
hiu sut truyn nhit cao v nu xong ng non d thot ra.
Khng gian pha di b gia nhit ca ni nu phi c thit k ph hp khng
y ni c gc cht trnh nh hng n thao tc x ng v tun hon ca ng
non.
L thot ng non phi c thit k ph hp vi kch thc ni ng d ng
c nhanh v d m.
Cn c b phn thu hi ng m bo hn ch n mc thp nht hin tng thot
ng.
Phi c y h thng ng cp hi, cp nc nng lnh phc v cho vic to chn
khng v ra ni. ng thot kh khng ngng v nc ngng c kch thc ph hp
v b tr cc van ch d thao tc.
Ni nu phi c y cc ph kin phc v cho nu ng: Knh quan st, cc van,
chu ra tay, que ly mu, cc ng h nhit , p sut, chn khng
B phn np liu c thit k ph hp sao cho khi np nguyn liu c ho u v
nhanh
2.2.3. Cu to ni nu ng
2.2.3.1. M hnh ca mt ni nu ng in hnh

Hnh 2.3: Cu to ni nu ng m
1- ng hi nc ; 2- Ca thot kh hn hp ; 3- Kh hn hp; 4- B phn thu hi ng;

5- Tm chn; 6- ng phn phi nc ra ni; 7- ng nc nng,; 8- ng nc lnh;
9-Bung gia nhit; 10,25- Ca hi t vo; 11,29- ng thot kh khng ngng; 12- Cc
ng trao i nhit; 13-Cc tm ngn phn phi hi trong bung gia nhit; 14- ng dn
nc ngng t; 15,16,17,18,19,20,21- H thng ng m van x ng; 22- Chu ra
tay; 23- Que ly mu; 24- ng h chn khng; 26- Knh quan st; 27-ng np liu;
28-ng dn ng thu hi v.

Ni nu ng chm c nh mt sn Ni nu ng chm ni
nghing
Ni nu ng xon rut g

Ni nu ng chm c nh c ng Ni nu ng chm treo mt sn nghing

knh thn ni m rng
Ni nu ng chm hnh ht u

Ni nu c cnh khuy Ni nu ng lin tc
Ni nu ng lin tc

2.2.3.2. Cc yu t cn xem xt i vi mt ni nu
+ Mc ng non: cao ny nh hng n p lc thu tnh. Cn xem xt t l gia
chiu cao v ng knh ni
+ i lu v tun hon: tun hon tt l nhn t quan trng nh hng n thao tc nu
ng. m bo tun hon tt khi la chn thit b nu cn ch n t s gia
ng knh ng trung tm v ng knh ni nu.
+ Cn ch n t l gia din tch trao i nhit v th tch hu hiu ca ni.
+ Dung tch ti thiu cho vic khi tinh phi m bo cung cp lwongj tinh th cho
nu ng.
2.2.4. Thit b ngng t
2.2.4.1. Gii thiu v thit b ngng t
Thit b ngng t rt cn thit nu ng chn khng . l mt thit b trao
i nhit gia hi v nc. S trao i cng hon ho khi hai cht ny tip xc trn vn
vi nhau. Tuy nhin kt qu ph thuc vo din tch nc cung cp v thi gian tip xc.
Din tch tip xc ph thuc vo ng i ca nc v s phn phi nc. Thi gian tip
xc ph thuc vo chiu cao ca thit b ngng t
C rt nhiu dng thit b ngng t:
Hnh 2.4: Cc dng thit b ngng t

Trong thit b ngng t kiu phun nc tng i n gin v c nhiu u im so
vi h thng dng bm chn khng ngng t:
+ Kt cu thit b gin n, ch to d, tit kim vt liu, chim din tch t, gim c
u t xy dng.
+ Gim tiu hao in
+ Thao tc n gin, tu b d dng, tit kim nhn cng lao ng.d dng,
2.2.4.2. Cu to v nguyn l hot ng ca thit b ngng t kiu phun nc
Thit b ch yu gm tm vi phun, vng hi, phn c v phn ui. Dng
bm a nc lnh vo bung phun, qua cc vi phun xp thnh hng c gc nghing
nht nh, nc phun ra vi tc cao hi t ti mt tiu im mt khong cch nht
nh. Dng nc phun vo v hi nc ng lc u trc tip tip xc lm ngng t
i b phn hi nc ng, ng thi mt b phn nh hi nc ng cha ngng t
v cht kh khng ngng t b dng nc phun tc cao cun vo phn c v thot ra
phn ui, do t c chn khng.

Hnh 2.5: Thit b ngng t kiu phun nc

2.3. NU NG CHN KHNG

2.3.1. u im ca nu ng chn khng
Nu ng dng cch h thp p lc khng gian bc hi, tc l nu ng dng
chn khng s c nhit ng non tng i thp, iu ny c nhiu u im:
- Nu nhit hi nc dng nu ng khng i, nu nhit ng non thp th
chnh lch nhit gia hi nc v ng non cng cao, hiu sut truyn nhit cng
cao, nc bc hi cng nhanh. Nh vy c th rt ngn thi gian nu ng, c th
gim tng i din tch truyn nhit ni nu ng, thit b c th n gin ha.
- ng thi do chnh lch nhit gia ng non v hi nc ln, ng non si
mnh, i lu s tt, c li cho tinh th hp thu ng. Ngc li, nu chnh lch
nhit gia ng non v hi nc khng i, nhit ng non thp th nhit
hi nc khng cn qu cao. Nh vy c th dng hi nc p lc thp nu
ng.
- Nhit si ca ng non thp, tng nhit lng trong hi t, c ngha l nhit
lng dng lm bc hi s hi t, tc l c th tit kim hi nc nu ng,
cng nh vy c th gim lng nc lm lnh cho thp ngng t.
- Nguyn liu nu ng mang tnh axt, m trong iu kin c tnh xt th tc
chuyn ha s tng ln khi nhit ln cao, do nhit nu ng thp c th
gim c tn tht chuyn ha ng.
- Trnh mt s tp cht trong nc ng do phn gii nhit cao sinh ra axt hu
c v amoniac, lm mu sc ca ng tng ln.
- ha tan ca ng tng khi nhit tng, do nhit ng non thp c th
thu c mt cha ng t, vic ny trong h thng nu ng nhiu giai on s c
gi tr thc t i vi vic gim lng mt phi nu li v gim tn tht ng trong
mt ph phm.
2.3.2. S i lu ca ng non trong ni nu
2.3.2.1. Hnh thc i lu ca ng non
i lu ca ng non l s chuyn ng ca ng non trong ni theo qui lut
nht nh v c tc dng bc hi nc v tinh th hp thu ng khi chuyn ng.
i vi cc ni nu tun hon t nhin bung nhit dng ng chm, i lu ca ng
non bt u trong ng truyn nhit ca bnh hi. Khi ng non trong ng truyn nhit
v hi nc ngoi ng trao i nhit vi nhau, s hp thu mt nhit lng ln t n
nhit si to thnh hn hp hi - lng, khi lng ring s gim i v ng non b
y t di ln vt qua mt bnh hi ri tip tc chy v hng mt nc ng.
Khi ng non chy v hng mt nc th p lc tnh ca n h xung , hi nc s
thot ra t trong bt kh , sinh ra tc dng bc hi, hi nc s thot ra t trong bt kh,
sinh ra tc dng bc hi, hi nc bc ra lp tc c ht i. Ty thuc vo s ln cao
ca nc ng, mt mt gii phng bt kh, mt khc li trn vi hn hp ng non
nhit thp nn nhit c gim i, lc khi lng ring ln ln v men theo ng
trung tm cha c ng non nng dng ln m rt xung. Sau khi ti y ni, do ng
non nng trong ng truyn nhit lun nhn nhit v nng ln, cn ng non h xung li
xung khng ngng, y ng non y ni i vo ng truyn nhit, s tun hon
nh vy hnh thnh s i lu ca ng non..

i lu ca ng non trong ni ng i lu ca ng non trong ni ng

chm c nh chm ni
i lu ca ng non trong ni c ng i lu ca ng non trong ni ng

chm di ng chm c dnh c thn ni m rng
2.3.2.2. Tc dng ca s i lu ca ng non

- ng non i lu tt, tc bc hi ca nc nhanh, c th rt ngn thi gian nu
ng, nh vy c th tng s lng sir nu ng, gim tn tht chuyn ha ng
v c tc dng gim s gia tng ca sc t.
- Nh c s i lu ca ng non, c s khuy trn lm tinh th di chuyn v tr trong
mt ci tng thm s chnh lch v nng ca khu vc nng cao v nng
thp, c li cho ng khuych tn v trm tch. Do i lu tt ca ng non lm
cho tc kt tinh nhanh hn.
- i lu tt c th gim i s khc bit v phn b nhit , chng ha tan tinh th cc
b, sinh ra tinh th gi v sinh ra hin tng cc ha trn ng gia nhit.

- ng non i lu khng tt thng sinh ra hin tng dnh tinh th, t tinh th, mt
b phn ng non ng gia nhit c th v qu nhit m sinh ra ha tan tinh th cc
b, b chy ... nh vy i lu ng non nh hng rt ln n hiu qu nu ng.
- i lu ng non mnh qu d dn n thot ng, ngoi ra i lu c quan h n
tc bc hi, i lu gp qu lm cho bc hi nhanh qu lm cho s bay hi nc
nhanh hn s kt tinh, lm sinh ra tinh th gi. Do tc i lu ca ng non
cn kt hp vi nhu cu c th khng ch thch ng.
2.3.2.3. Cc yu t nh hng n i lu ca ng non
a. Hiu sut truyn nhit: nh hng n trao i nhit c cc yu t sau:
chn khng: chn khng cng cao, im si ca ng non cng thp, s chnh
lch nhit vi hi nc p lc nht nh cng ln, hiu sut truyn nhit cng cao,
i lu ng non cng nhanh.
- Lng hi vo khng , ng non thiu ngun nhit cn thit si v bc hi, th
i lu s chm, thm ch ngng hn.
- Thi kh khng ngng khng trit , mt mt h thp hiu sut truyn nhit ca hi
nc, mt khc chim ch ca hi nc tc lm gim ngun nhit ca ng non.
- Thi nc ngng t khng tt th n s chim mt phn hoc ton b khng gian ca
bnh hi, lm cho s trao i nhit gia hi nc v ng non gim i mt phn
hoc ton b.
- Hnh thc kt cu ca ni kt tinh: hnh thc cu to, vt liu ng truyn nhit .
b. Tnh lu ng ca ng non: tnh lu ng km th tc i lu chm. Tnh lu
ng ph thuc vo cc yu t sau:
tinh khit ca ng non
Nng ng non
T l tinh th v nc ng ca ng non
c. Mc ng non trong ni: Mc cao, p lc tnh ln, lu ng ca ng non ln
pha trn gp sc cn ln nn i lu km. Khi nu ng non n mc th tch ln
phi nng cao p lc tng chnh lch nhit , gip i lu tt.
2.3.3. Cc yu cu v cht lng ca nguyn liu u vo khi nu ng
2.3.3.1. tinh khit:
Cc loi ng non khc nhau yu cu tinh khit ca nguyn liu khc nhau,
thng qua tnh ton phi liu xc nh. Tuy nhin, mt ch l nguyn liu ch yu
ca ng non A l loi ng trc tip sn xut ra ng thnh phm v quyt nh
tinh khit ca cc nguyn liu khc, cho nn yu cu i vi cht lng mt ch tng
i cao. tinh khit ca mt ch ch yu c quyt nh bi chn ca ma.
2.3.3.2. Nhit :
Nhit nguyn liu a vo ni nu phi khng ch cao hn ng non trong ni 3-
o
5 sau khi vo ni nguyn liu bay hi t nhin duy tr v tng tc i lu ca
ng non.
Nhit np liu qu cao hay qu thp u khng thch hp. Nhit qu cao, sau
khi vo ni sinh ra s bay hi gp, i lu qu mnh d sinh thot ng. Nhit qu
thp, sau khi np liu phi tn thi gian nng nhit ln ti nhit si ca ng non
mi sinh ra i lu. Do cn m bo nhit nguyn liu u vo.
2.3.3.3. Nng

Nng nguyn liu u vo khng nn qu cao, v sau khi a nguyn liu vo ni

cn c mt qu trnh bc hi t bo ho tng ng vi bo ho ca nc ct
c, sao cho lng ng a vo cn bng vi lng ng kt tinh nu khng d
sinh ra tinh th di.
Nhng nng qu thp khng nhng ko di thi gian nu, tng tiu hao hi, nh
hng n x l cn bng nguyn liu, m c th sinh ra tan tinh th cc b rt nguy
him.
Ch tiu nng mt ch nht thit phi xc nh da vo cn i thit b v yu cu
cng ngh
2.3.3.4. Tr s mu
Tr s mu ca mt ch v ca ng trng lin quan trc tip vi nhau, khi tinh th
ln ln s hp th sc t c trong nc ct do vy mt ch c tr s nu thp c th nu ra
ng c tr s mu thp. M tr s mu ca mt ch lin quan n hiu qu lm sch .
Tuy nhin tr s mu ca sn phm cn ph thuc vo iu kin khc nh loi ma,
thi k chn, phng php cng ngh, tnh hnh thit b, trnh thao tc ..
2.3.3.5. trong
Mt ch nguyn liu nu ng phi trong sut, nu cha cn, tp cht huyn ph,
vn ma th nht ca ng non tng ln, ng thi hm lng tro ca thnh phm v
cc tp cht khng ho tan cng tng ln. Do phi tng hiu qu lm sch, thng
xuyn lm sch y thng cha mt ch, gi mt ch trong thng cha mt thi gian nht
nh lng cn, cung cp nguyn liu nu m bo.
2.3.4. Cc giai on ca qu trnh nu ng
C th chia qu trnh nu ng ra 5 giai on: c c u, to mm tinh th, c
nh tinh th, nui tinh th ln ln v c c cui.
2.3.4.1. C c u
- Mc ch : C dung dch n nng cn thit a dung dch n trng thi qu
bo ha chun b cho s to mm tinh th. Ty theo phng php gy mm m khng
ch nng khc nhau.
- iu kin k thut:
Giai on ny c chn khng thp nht (600-620 mmHg) gim nhit
si dung dch (thng nhit l 60-65oC), gim s phn hy ng.
Lng nguyn liu gc (mt ch hoc ng h) cn phi ph kn b mt truyn
nhit ca ni nu trnh hin tng chy ng.
Tc cho nguyn liu vo ni chm, nu cho nhanh qu d dn n mt ng.
Ap lc hi cp phi thch hp, nu cao qu s lm tng qu tnh i lu (do nng
lc u cn thp) d xy ra hin tng thot ng.
2.3.4.2. To mm tinh th
- Mc ch: To s lng mm tinh th cn thit nu ng.
- iu kin k thut:
y l thi im quan trng ca qu trnh nu ng. Dng kinh nghim hoc
cc dng c kim tra tm thi im to mm tinh th.
C th quan st s thay i ca dung dch ng trong ni nu nh sau: u tin
dung dch si mnh, cc bt hi chuyn ng nhanh trn knh quan st. Khi c
c nht dung dch tng ln, s truyn nhit v s si gim, cc bt kh chuyn
ng rt chm, ng thi cc git mt ri chm trn knh v li nhiu vt.

Cc phng php to mm tinh th:

+ To mm t nhin:
C dung dch ng n trng thi qu bo ha vng bin ng, h s qu bo
ha khong =1,4, cc mm tinh th ng t xut hin.
Phng php ny c nhc im l ko di thi gian nu ng, v saccaroza
rt kh t kt tinh, nu n nng cao cht lng ng khng m bo, thi
gian nu ko di, kh khng ch lng mm, ng u ca tinh th thp.
Phng php ny hin nay khng c dng trong cc nh my ng.
+ Phng php kch thch:
C dung dch ng n trng thi qu bo ha thuc vng trung gian, h s
qu bo ha =1,2-1,3 (nng khong 82-83o Bx i vi ng thnh
phm), thay i chn khng t ngt hoc cho mt lng mm rt t kch
thch s xut hin tinh th mi.
So vi phng php to mm t nhin th phng php ny c u im hn l
rt ngn thi gian nu ng, nu nng ln mm c khng ch chnh xc,
th kch thch mt ln l sinh ra mt s lng nht nh cc tinh th vi
ng u cao, nhng s lng tinh th kh t c chnh xc do vy vn kh
khng ch lng mm tinh th theo mun. Ngoi ra trong iu kin chn
khng thay i, tinh khit ca nguyn liu thp ...s lng tinh th hnh
thnh do kch thch s khc bit rt xa.
Phng php ny hin nay t dng trong cc nh my ng.
+ Phng php tinh chng:
C dung dch ng n trng thi bo ha thuc vng n nh tr s qu bo
ha thp =1,05-1,1, thm lng bt ng, lng bt ng cho v chnh l
lng nhn tinh th v khng ch khng xut hin tinh th mi.
Chun b bt ng : Bt ng nghin nh (20m-150m) c th cho vo
dng kh sau khi nghin nhng nh vy kh trn u. Tt nht l bt ng
sau khi nghin cho vo ancol vi t l 1:0,8. Da vo tnh cht d bay hi v
nhit si thp ca ancol lm cho cc mm tinh th c trn u.
Mt s ch :
Thi gian cho bt ng vo khng qu 30 giy.
Khng ch bo ha vng n nh nu khng s tr thnh phng php
kch thch.
u im: phng php ny rt ngn c thi gian nu ng ng thi c
th khng ch c cht v lng ca bt ng, thu c tinh th c mu
sc, hnh dng p v t c s lung mm tinh th cn thit. y l
phng php c dng nhiu trong cc nh my ng.
+ Nu ging (phng php phn ct):
Nu mt ni ng non vi tinh th ng c kch thc nht nh, sau
chia mt phn lm mm tinh th nu mt ni ng non khc. Phng
php ny n gin, d khng ch. Thng p dng cho ng non B,C.
Lng ging nu ng non B l 6-8%, C l 22-23 % so vi khi lng cht
kh ng non hoc ln hn ty thuc vo cu to ni nu
Phng php ny i hi thi gian lu, do phi qua cng on nu ging sau
mi gieo c, nhng qua cng on ny thi gian nu s nhanh hn.
+ ng h:

Dng ng ct ly t ng non sau khi tch mt , cho thm mt ng vo

to thnh ng long lm mm ng nu.
Thng dng nu ung non A; dng ng B trn vi mt ch thnh hn
hp ging nu, thng lm nguyn liu gc nu ng thnh phm.
Phng php ny c th rt ngn thi gian nu, do nu ng ma th rn d
nu hn so vi t mt ng trng thi nng chy em i nu li.
Mt ng dng ha tan c th l dung dch cha bo ha, cho nn khi ha
tan vi ng ct n s ha tan mt phn ng ct, ng thi lp mt bm
trn ng ct cng b ra sch, nng mt ng dng khong 55-65Bx,
nhit 50-65oC. gim mu sc ca mt ng, c th s dng nc nng
thay cho mt ng, tuy ng ct c th b ha tan nhiu hn mt t nhng
cht lng tt hn.
Phng php ny gn nh phng php nu ging, thi gian nu ngn v d
nu nhng gim cht lng ng do mm tinh th l tinh th ng cp thp
hn to nn.
2.3.4.3. Chnh l tinh th (c nh tinh th)
- Mc ch: n nh s lng tinh th v lm cho tinh th cng v rc chc hn.
- Yu cu:
lm cho cc tinh th c khng b ha tan v tinh th mi khng xut hin
khng ch qu bo ha thuc vng n nh bng cc nu nc 2 - 3 ln.
2.3.4.4. Nui tinh th
- Mc ch : Nhim v ca giai on ny l nui tinh th ln ln nhanh chng v u,
cng bo m cht lng ng bng cch nu vi cc nguyn liu c phi liu.
- Nguyn tc np liu chung l :
Nguyn liu cho vo nu phi c nhit ln hn nhit trong ni t 3-50C
gi nhit si trong ni, tng kh nng truyn nhit v trn u vi ng
non trong ni.
Nguyn liu c tinh khit cao cho vo trc, nguyn liu c tinh khit
cho vo sau khng nh hng n cht lng ng thnh phm.
Thc hin nu nc sau mi ln np liu (thng dng i vi cc loi ng
cp thp)
- Mt s im cn ch :
Trong giai on nui tinh th c 2 phng php np liu: gin on v lin tc.
Nu dng phng php gin on th trong qu trnh chnh l c gng gi hm
lng tinh th trong ni nu c nh, i hi cng nhn c nhiu kinh nghim.
Cn cho nguyn liu vo lin tc yu cu thao tc phi nghim ngt, cht lng
nguyn liu, chn khng, lng hi n nh.
Khi nui tinh th do nng dung dch c, nn nht tng ln; gim nht
trong giai on ny nn phn on nu nc, thng nu 2-3 ln nc. i vi
nguyn liu c tinh khit thp nu nc nhiu ln hn, c bit l dung dch
ng nhiu keo. Nhit nc cho vo ln hn nhit trong ni l 10oC,
nhng khng nn nu nc nhiu ln v lng nc qu nhiu v nh vy thi
gian nu ko di, tn nhin liu. Cc loi ng thnh phm khng nn nu nc.
- Trong giai on ny khng ch qu bo ha thp 1,1-1,2
2.3.4.5. C c cui
- Mc ch:

Khi nu ng n mt mc no tinh th t kch thc nht nh th ngng

cho nguyn liu v tip tc c n nng ra ng nhm bc hi thm mt phn nc
v kt tinh thm mt phn ng cn li trong mt.
- Yu cu:
Khng ch tc bc hi chm trnh c c nhanh v c th to thnh tinh th
di.
C c n nng yu cu ca tng loi ng non. nng cao nht m
vn m bo i lu tt th tn tht ng trong mt s t nht.
Trc khi x ng non thng cho nc nng gim s hnh thnh tinh th
di do gim nhit t ngt. Khi ng non i t ni nu ra ngoi, gim
nht mt to iu kin ly tm.
2.3.5. Cc hin tng khng bnh thng xy ra trong qu trnh nu ng
2.3.5.1. Ngy tinh (tinh th di, tinh th gi)
l nhng nhn tinh th sinh ra ngoi mong mun trong qu trnh nu ng.
Nguyn nhn sinh ra ngy tinh l do s khng cn bng gia tc qu bo ha
v tc trm tch ca phn t ng ln b mt tinh th.
Ni v nc ct th c 2 nguyn nhn l do nng nc ct cao v lng nc
ct nhiu. Thng thng ng non c tinh khit cao d xut hin nhiu tinh th di
hn ng non c tinh khit thp.
Ngoi ra mt nguyn nhn na l do iu kin ni kt tinh gy nn l: nu mc
ng trong ni cao m i lu khng tt gy nn s phn b nhit ca ng non
cc v tr trong ni chnh lch qu nhiu, gp trng hp chn khng dao ng, p sut
hi thay i d sinh ra ngy tinh cc b. Cng c khi do ni ng b khng kh lnh,
nc lnh, nguyn liu lnh lt vo gy nn tc dng kch thch do sinh ra tinh th di.
Ngy tinh xut hin bt c giai on no trong khi nu u gy ra phin phc
ln i vi cc thao tc nu ng, do cn phi nm vng kh nng sinh ra tinh th
di trong cc tnh hung khc nhau v k thut thao tc x l chng hin tng nay. Di
y l mt s kinh nghim tham kho:
- Cn phi ch cht ch cc trng thi thay i ca ng non trong qu trnh
nu, lm cho vic phn on chnh xc, c d kin kh nng sinh ra tinh th di, kp thi
chn cc bin php thao tc phng chng c hiu qu.
- Lng np liu v lng ng tinh th hp thu lc no cng phi cn bng, lm
cho tinh th thng xuyn trng thi hp thu tt.
- c trng trc khi xut hin tinh th gi biu hin trn tm knh kim tra l
nc ct quanh tinh th dy ln, mu t nu nht bin thnh vng, lc phi cn pha
long kp thi ng non (ng non tinh khit cao thng cho thm nguyn liu,
tinh khit thp phi cho nc) chng xut hin tinh th gi. Nu nc ct xut hin
mu xm nht v c mt t tinh th gi xut hin phi cho nc vo ngay pha long
ng non l c th ha tan c. Dng nc x l tinh th gi phi ca n, phi
ngng cho nc kp thi trnh mt phn tinh th ha tan lm cho ng trong nc ct
tng t ngt, kh khng ch bn cht ca ng non, tng nguy c sinh ra tinh th
dnh v tinh th vn cc. Ngoi ra, ng non pha long qu d b thot ng.
2.3.5.2. Sinh ra tinh th dnh
Tinh th dnh l do 3 tinh th n tr ln dnh vo nhau to thnh hnh dng tinh
th trng lp ln xn, hnh dng ging nh hoa mai nn gi l tinh th hoa mai, tinh th
kp . Do gia cc mt tinh th c dnh mt nn dnh vo nhau. Ba tnh hung d sinh ra

tinh th dnh thng l: tinh th cn non, dnh nc ct ln, i lu khng tt. Ba tnh
hung ny u to iu kin tinh th dnh kt vi nhau.
Trong sn xut, cc tnh hung sau thng gy ra tinh th dnh:
- Sau khi khi tinh, v lng hi vo gim hoc do chn khng gim t ngt
gy nn i lu chm hoc nh tr hn lm cho nhn tinh th dnh vo nhau.
- tinh khit nguyn liu khi tinh cao, nc ct gia tinh th c dnh cao
nn cc tinh th d dnh vo nhau.
- Nguyn liu lnh, nc lnh cho vo ni lm cho ng non h nhit cc b,
dnh tng ln, cc tinh th dnh vi nhau.
- Khi bt ging dng khi tinh, nu ng c tinh th dnh th nhn tinh th
sinh ra cng l tinh th dnh.
- Ra ng qu mc, trn b mt tinh th dnh mt lp dung dch ng tinh
khit cao nh trng thi keo, nu s i lu khng tt s kt thnh tinh th dnh.
Khi xut hin tinh th dnh th rt kh x l, nht l sau khi khi tinh sinh ra tnh
th dnh cng kh tch. Nu sau khi khi tinh, tinh th dnh nghim trng th phi ha tan
ton b ri khi tinh li.
Do vy thao tc nu ng phi ly phng nga l chnh. phng nga, v thao
tc u tin l phi lm cho ng non trong ni i lu tt, th hai na l gi cho p lc
hi, chn khng n nh; cn trnh np nguyn liu lnh, nc lnh. Qu trnh nui
tinh th cn trnh ra ng qu mc. ng dng khi tinh nhn tinh th nn dng
bt ng v cn hn hp nghin bng my nghin bi, tinh th dnh s t.
2.3.5.3. Nu ng non thnh tinh th vn cc
Khi ly mu ly ra ng non km theo mt s lng nht nh ng non vn
cc tng i cng.
Nguyn nhn ch yu sinh ra vn cc ng non l nng ng non qu cao,
i lu km lm cho ng non dnh kt li vi nhau, c bit l ng non gn ng gia
nhit, do i lu chm, qu nhit ha tan cc b hnh thnh cht lng dng keo dnh v
dnh kt vi nhau thnh cc.
x l, ngng np liu ngay, gim lng hi vo, gi cho ng non c i lu
cn thit ri pha long bng nc nng, ch lng nc dng khng c nhiu qu
trnh ha tan tinh th cc b, v lc ng non tng i c, i lu km, nc vo
khng th ha trn vi ng non ngay c. Do phi dng phng php pha long
dn nhiu ln, mi ln np nc xong dng mt thi gian nu tip cho c ri li pha
long, ch nng pha long mi ln nng ln, tin hnh nhiu ln c th tiu hy
c b phn tinh th vn cc. Phng php x l ny khi ni ng gn y d gy
thot ng, ni chung khng nn pha long qu.
Bin php tt nht l phng. Trong giai on nui tinh th phi khng ch nng
thch ng, khng c nu qu c, phi duy tr lu ng nht nh ca ng
non. S dng hp l hi, khng ch p lc trong bnh bc khng c qu cao, nhit
np liu phi ph hp vi yu cu cng ngh.
2.3.5.4. chn khng h thp:
Trong qu trnh nu ng, chn kh h thp, biu hin l i lu ng non
chm li thm ch ngng hn. Cc tnh hung thng gp chn khng h thp nh :
- Do s c c kh ca thp ngng t hoc bm chn khng lm gim nng lc ht,
thm ch ngng hn. Trong trng hp ny ngng ngay nu ng v ng van chn
khng, i kim tra sa cha xong mi khi phc nu ng bnh thng. trnh tnh
trng ny, khi dng bm chn khng ngoi vic tu b thng xuyn, khi ht chn khng

phi bo trc vi b phn bm chn khng v khng nn ht nhanh qu trnh cho ph

ti bm tng t ngt v phi trnh cho ng v nc b ht vo bm. Ch iu chnh
cn bng lng nc cc thit b ngng t, trnh nc lm lnh tp trung vo mt thp
ngng t gy nn lng nc qu nhiu b ht vo bm to pht sinh s c.
- Do thiu nc lm lnh cho thp ngng t, kh hn tp thot ra khng c lm
lnh hon ton, lm cho lng kh sinh ra ln hn nng lc ht ca thp. X l bng cch
iu chnh lng nc dng cho cc thp ngng t thch ng vi lng bc hi, lin
h vi b phn cp nc tng lng nc sch trong phm vi cho php. Nu lng nc
vn khng th phi h thp tc nu ng, gim lng hi vo v lng np liu
gim lng nc bc hi, m bo chn khng bnh thng. phng: cn phi cn
c vo lng bc hi ca cc ni v nhit nc thi ca thp ngng t iu chnh
hp l v cn bng lng nc lm lnh ca thit b ngng t.
- Do tc bc hi ca cc ni qu nhanh, tc l kh hn hp sinh ra ln hn nng
lc ht. n nh chn khng, cn phi h thp tc nu ng n khi cn bng vi
nng lc ht. phng: cn ch cn bng lng nc bc hi v nng lc ht, c bit
khi khi tinh c c nguyn liu nht thit khng c lng bc hi qu ln, trnh
tp trung cc ni c c khi tinh cng mt ln lm cho lng nc bc hi qu ln.
- Do tng ngoi l lng khng kh chng hn nh: trong h thng chn khng
nhiu ni dng chung mt bm, do ni khc ht chn khng nhanh qu; hoc ng ng
thit b h; ht bnh khng khi np liu, np nc. X l : tng cng lin h vi cc ni
khc v gim tc ht chn khng, nu nghim trng th tm dng ht chn khng, i
bnh thng ri mi khi phc tip; tin hnh kim tra tu b ng ng nu pht hin b
thng, h; ng ngay van nc hay van np liu, i chn khng bnh thng ri mi
khi phc np liu, np nc. Bin php phng: - Khi to chn khng cho ni khng,
trc tin nht thit phi dng hi nc si ni, kh khng kh lnh trong ni v phi
to t t trn nguyn tc c gng gim nh hng ti chn khng ca ni khc. - Cn
thng xuyn kim tra v gi cc ng ng thit b khng b h. - Khi np liu trc
tin phi kim tra lng tn nguyn liu, trnh ht bnh khng.
- Do thit b thay hi ng trn nh ni b tt lm gim din tch thot, gim
lng kh loi b. X l bng cch gim tc nu ng, i nu xong b tr thi gian
lm sch. phng trong thao tc cn ch trnh gy thot ng lm tc nghn nh
ni.
2.3.5.5. Loi b nc ngng t khng tt:
Nc ngng t loi b khng tt s tch li lm gim din tch trao i nhit gy
nh hng n nu ng. C nhiu nguyn nhn lm cn tr s thot ca nc ngng
t:
- S c thit b phn ly nc ga. x l, cn m to van thot kh khng ngng, ng
thi m van tho nc ca thit b phn ly tng cng loi b nc ngng t, i
nc ngng t loi b kt ri bt tay vo kim tra sa cha. phng: thng xuyn ch
tnh hnh vn hnh thit b phn ly nc hi, lm tt cng tc sa cha nh k.
- Do hi s dng khng u p lc hi lc ln, lc nh hoc khi mi bt u nu do
lng hi np t m lc nguyn liu trong ni hp thu nhit lng mnh, hi nc
ngng t nhanh, van x kh khng ngng cha m, lm cho trong bnh hi sinh ra chn
khng, lm cho nc ngng t kh loi b. X l bng cch m to van thot kh khng
ngng kh chn khng trong bnh hi v iu chnh bnh hi c p lc hi nc thch
ng gip loi b nc ngng t. phng: cn phi khng ch lng hi nc u
n, khng lc nhiu lc t v ch loi b cht kh khng ngng t trong bnh hi.

2.3.5.6. Nc ngng t cha ng

- ng gia nhit b h, hoc bu long mt bch ng nc ngng t ca on t y bung
hi n y ni kt tinh b lng, hoc jion m b mc nt, hoc ng thot kh khng
ngng b thm lu dn n ng non trong ni thm nhp vo nc ngng tX
l: nu ang trong qu trnh nu ng non, nc ngng t cha ng vt qu tiu
chun cung cp nc l th phi loi b nc ngng t. Nu nghim trng th ngng
nu ngay sa, nu nh th i nu xong ni ri ngng kim tra sa cha.
phng: phi lm tt cng tc bo qun cc b phn thit b ni nu, th p lc bnh
hi nh k, c k hoch thay ng gia nhit thch hp, m bo thit b s dng c
bn tin cy
- Trong trng hp nu ng ng xng hi trc tip ca cc thng nguyn liu v
ng ng dn hi ca ni nu cng u vo mt ng ng hi, khi m hi gia
nhit nguyn liu, nu gp trng hp p lc hi thp hoc khng c hi th nguyn
liu b p vo ng hi t i vo bnh hi ni nu lm cho trong nc ngng t
cha ng.X l: ng ngay ng gia nhit thng cha nguyn liu, loi b nc
ngng t cho n khi khng c ng na mi chuyn dng cho l hi. phng:
Khi m hi gia nhit nguyn liu cn thng xuyn ch p lc hi, nu p lc qu
thp hoc khng c hi cung cp phi ng van kp thi v i cch ni ng ng
ca ng hi ni nu.
- Khi dng hi th ca bc hi nu ng, nu khi hi th cha ng vt qu
quy nh s dn ti lng ng trong nc ngng t cng vt qu quy nh. X l:
loi b ngay nc ngng t i sau khi khi phc mi dng cp cho l. phng:
Tng cng thao tc bc hi, chng bc hi thot ng.
2.3.5.7. Thot ng, nc lm lnh cha ng qu qui nh
Khi nu ng, ng non hoc nc ng tro ln nh ni v b ht vo thit
b ngng t dn n nc lm lnh cha ng. Mt s nguyn nhn cn bit trnh:
- Do ht ging hoc nguyn liu di y cc thng cha nn nhit thp, dnh
nc ct ln, sau khi vo ni hnh thnh bt bong bng n dn ra, dng ln nh ni
v b chn khng ht i. X l: Khi bt bong bng ph qua ng hi, cn m ngay
lng hi thch hp nng nhit ca nguyn liu ln n nhit trong ni th
bt bong bng s tan i, hoc c th cho thuc kh bt vo. phng: nguyn liu
hoc ging trc khi ht vo ni cn c nhit nht nh, thng cha mt v tr tinh
ging nn trang b b phn gi nhit v ng gia nhit khi cn gia nhit nguyn liu
n yu cu mi a vo nu.
- Do i lu ca ng non qu mnh lm cho ng non vt thng ln nh ni, b
chn khng ht i gy nn thot ng. X l: lp tc ng van hi, nu do nhit
nguyn liu qu cao th nh ch np liu, tm cch h thp nhit nguyn liu ri
mi khi phc np liu. Nu do nng qu long th ngng ngay np liu v nc,
khng ch thch ng lng hi vo, duy tr tc i lu thch hp. phng: nhit
np liu phi khng ch theo qui nh, khi ni ng gn y khng c khng
ch nng ng non qu thp, cn trnh ra ng, cn c tnh hnh i lu khng
ch thch ng lng hi.
- Do th tch cui cng ca ng non vt qu th tch hu hiu ca ni nu. X l:
nh ch np liu, c c ng. phng: khng ch th tch ng non theo qui
nh ca mi ni.
- Do ht nguyn liu, nc, ging .. n mc ng non theo khng kh ht vo i ln
thng nh ni. X l: ng van np liu, van nc, van ht ging. phng: khi np

liu, nc ging phi lin h vi b phn thng cha , ch lng tn ca thng

cha ng van kp thi.
- Trong qu trnh nu ng, v l do no ngng chn khng lm cho nu ng
nh tr v trong qu trnh khi phc chn khng lm cho bt bong bng ca ng
non dng ln nh ni v b ht i. X l:khi khi phc li chn khng phi cn c
tinh khit ca ng non: tinh khit cao khi phc trc, tinh khit thp khi
phc sau; sau cn c vo mc ng non trong ni theo nguyn tc mc thp khi
phc trc, mc cao khi phc sau, ln lt tin hnh vi tng ni. phng: phi
nm vng cch khi phc li chn khng. Khi nu ng c gng gi c lng
nc ct lin kt t cht ch th hin tng xut hin bt bong bng trong qu trnh
khi phc chn khng s gim i.
2.3.5.8. Tho d ng non kh khn
Khi m van ng m ng non khng tho ra c hoc ch c mt t ng
non c chy ra. Nguyn nhn c th phn on nng cui ca ng non sai lch,
nu qu c, hoc hi qu cao c th lm cho ng non b qu nhit cc b m dnh kt
li; hoc lng np hi khng hoc chn khng st thp u lm cho ng non mt
i i lu cn thit dn n ht ng lng xung y.
Phng php x l: ng van ng li,ht chn khng v, cho lng nc nng
hoc nguyn liu hp l, m mt t hi vo bnh hi ng non long dn i lu tt
hn ri tip tc tho d ng. Hoc m mt t hi vo bnh hi ng non trong
thnh trong ca ng gia nhit ha tan mt t, h thp dnh d chy ra khi ng gia
nhit. Nhng phi c bit cn thn, lng hi va l ngt, nu khng s ha tan
ng nhiu qu v ch van x kh khng ngng cng phi m.
Phng php phng: Giai on cui trn c s m bo ng non c i lu,
p lc hi khng c qu cao v phi thng xuyn ly mu quan st qua knh phn
on nng ng non.
2.3.5.9. Knh quan st ca ni kt tinh nt v
Nguyn nhn c th do:
Khi lp knh cc vt vn cht khng u lm cho knh ti cc ch bch p chu lc
khng u, khi nhit thay i knh co gin khng cn bng nn gy rn nt.
Khng luc du hoc nc mui trc khi lp hoc chn loi knh khng chu
nhit.
Nhit trong ni nng lnh t ngt c bit sau khi ra ni bng hi nc li
dng nc lnh phun vo d lm v knh.
ng non i lu qu mnh cng lm cho knh quan st b v do chn ng.
Phng php x l: khi knh quan st c hai vt nt tr ln, phi thay. Nu khi ra ni
knh b nt pah thay ngay. Nu v trong khi nu nu knh quan st cha b ng non
ph ln, c th tm dng nu thay. Nu knh v b ng non ph ln th phi d
ng ri thay. Nu ch nt nh c th tm dn bng dnh.
Phng php phng: Knh quan st phi x l nhit d phng: luc du, luc nc
mui; lc lp rp phi vn cht u cc vt. Khi ra ni khng nn phun nc lnh. Khi
nu ng non qu c phi gim hi pha long t t trch m nc ra knh qu nhiu
v qu mnh, phng ng non va p lm v knh.
2.4. K THUT NU LUYN CC LOI NG NON THNG THNG
2.4.1. Nu luyn ng non A

2.4.1.1. c im v yu cu cng ngh ca ng non A

- ng non A l loi ng non dng cung cp ng thnh phm. Yu cu ng
non nu ra sau khi tch mt v sy kh c th t c cc ht ng u , lp lnh
trng tinh ph hp tiu chun sn xut ng ct trng.
- ng non A l ng non giai on th nht, tinh khit ca n cao nht; tc
kt tinh ng nhanh nht. Nu tranh th trong giai on ny ly ra nhiu thnh phn
ng, gim lng nu li th c ngha tch cc. V vy lm th no nng cao
hiu sut sn xut ng non A l nhim v quan trng ca ngi nu ng.
2.4.1.2. Nhng im quan trng ca phng php nu luyn
- Nguyn liu: dng cho nu ng non A c my loi sau y:
+ Ging: Khi ging trc tip hoc dng h B.
+ Mt ch: l nguyn liu ch yu nui tinh th.
+ ng hi dung: ch yu l ng C hoc i khi ng B v ng cc,
ng bi..
+ Mt long A: khi tinh khit tng i cao khng thch hp phi liu cho
ng non B C hoc qu tha
- Cn ch n kch thc tinh th
Phi khng ch kch thc ht ng ct trng ph hp vi iu kin tng vng,
vi nguyn liu, thit b, trnh thao tc ng thi phi c bit ch kt hp mi
quan h li hi ca ht ng to, nh, khng th phin din chy theo thun li cho thao
tc nu ng m bt k khng ch ht ng kch thc nh.
Thng thng cc nh my ng lm sch bng phng php sunpht ha kch
thc ht ng khong 0,9-1,3 mm.
- Cp ging nu non A
Trong thc t ty thuc vo cu to ca tng ni nu v kch thc ca ht ct ng
ging m c cc cch np ging khc nhau, thng c hai tnh hung: th nht th tch
ging cn cho mt ni ng non A c th ph ngp bung hi, nh vy sau khi bm
hoc ht ging c th m hi nu ng ; tnh hung th hai : th tch ging cn cho mt
ni ng non A nh hn th tch ph ngp bung hi, do vy phi cn mt lng mt
ch thch hp mi c th ph ngp bung nhit. ng vi hai tnh hung c hai phng
php cp ging : phng php tip mm v phng php tip mm phn cch.
Trong phng php tip mm phi khng ch nng mt ch mc thch hp trc
khi ht ging trnh ha tan tinh th hoc sinh ra tinh th gi. ng thi t l tinh th
v mt ci phi tng ng c th nu d dng.
Trong phng php tip mm phn cch khi ht ng ging c bit nh c th
dng bin php phn tch nhiu ln.
- Chnh l tinh th
Do qu trnh h ng ct B to ging hay do qu trnh cp ging vo ni nn m
ng c ng u tng i thp do vy cn phi ch n cng on ny.
Chnh l ng non A c gng chnh l mt ln l xong hn ch vic nhim m v
tp cht khng tan vo ht ng.
- Nui tinh th

Thao tc nui tinh th thng thng s dng phng php lin tc np liu tng bc
c c. Hn ch ra ng v cn tranh th trong thi gian tng i ngn t c
hiu sut kt tinh tng i ln.
- C c cui
Trc khi c c ng non, cho thnh phn ng n giai on cui cng hp
thu ng c th tin hnh nu nc mt ln, rt cn khi np mt long A. Thi gian
mi ln nu nc c th xem tnh hnh hp th ng m nh.
m bo ng non c tnh lu ng thch ng cn phi cn c tinh khit c
ng non m khng ch nng xung ng va phi.
2.4.2. Nu luyn ng non B
2.4.2.1. c im v yu cu cng ngh ca ng non B
Trong h thng nu ng 3 giai on:
ng non B lm tc dng cu ni gia ng non A v C. ng nguyn B
thng c lm chn ging nu non A , cht lng ng nguyn B trc tip nh
hng n tc nu luyn ng non A, hiu sut kt tinh v cht lng ng ct
trng, v vy nu tt ng non B l c s m bo cht lng sn phm.
Mt nguyn B l nguyn liu ch yu ca ng non C, tinh khit mt B thp
gp phn gim thp tinh khit ng non C v c th gim nh lng ng non C
c li cho vic nng cao mc thu hi ng.
- Nguyn liu:
+ Mt nguyn A, mt long A l nguyn liu ch yu ca ng non B
+ Khi tinh khit mt ch cao (>84%) , tinh khit mt long cao (>76%) th
khi nu non B khng cho thm hoc cho rt t mt long A
+ Khi tinh khit mt ch thp (78 -80%), nng cao cht lng ging ca
ng non A c th dng mt ch nu ging B thm ch nu ng B.
- Kch thc tinh th:
Kch thc tinh th ca ng nguyn B ngoi vic m bo din tch kt tinh
hon chnh ra, ch yu cn c vo s lng tinh th cn thit nu ng non A m nh
sao cho va vn tho mn nhu cu ca ng non A.
Phi lun lun tm hiu tnh hnh ng non A : nu khng dng ht ng B lm
ging th ht ct ng B phi khng ch to mt cht, nu nu ng non A khng
mm th ng B phi khng ch nh mt cht.
- ng u ca tinh th:
Do c tnh nc ng ca nguyn liu nu non B nn nu non B rt d sinh ra
tinh th gi nhng khc vi nu ng non A , qua xc ra cng khng d b ho tan
hon ton do vy:
Trong giai on nui tinh th cn ch qu bo ho thch ng, s dng
phng php c c tng bc, phn on nu nc nhm m bo tinh th hp thu tt
thnh phn ng v hn ch n mc thp nht s hnh thnh tinh th gi.
Cn trnh sinh ra tinh th gi thi k gia v cui trnh gy kh khn cho qu
trnh tch mt.
Khi np liu cn ch gia nhit v pha long ho tan cc tinh th non c trong
nguyn liu .

- Khng ch nng d ng
ly ra c nhiu ng, trc khi c c nn nu mt ln nc, nng d
ng th khng ch theo yu cng ngh qui nh.
2.4.3. Nu luyn ng non C
2.4.3.1. c im v yu cu cng ngh ca ng non C
ng C l ng cui cng ca qu trnh sn xut ng v vy cn phi ch ,
nu khng tt s tng thnh phn ng trong mt r.
nguyn cht ca ng non C thp, nht cao nn kt tinh kh, thi gian nu
ko di. Trong thao tc , phi n lc, cn c tinh khit ng non qui nh, thc hin
phi liu tt, khng ch tinh khit tt nhm gim tn tht ng theo mt cui.
- Nguyn liu:
+ Mt nguyn B l nguyn liu ch yu nui tinh th ng non C;
+ Ging C thng c khi mt nguyn A v mt long A l ch yu.
+ Cn c tinh khit cc thi k ca mt nguyn A v yu cu i vi tinh
khit ng non cui cng, trong giai on nui tinh th trc khi np mt nguyn B cho
thm mt t mt nguyn A mt cch thch ng.
+ Khi sng li ng non C, mt sng li cng l nguyn liu nu non C.
- Yu cu i vi tinh th:
+ Cc tinh th phi ng u hon chnh, s lng tinh th phi nhiu tng din
tch kt tinh nhm tng hiu qu hp thu ng trong iu kin tc kt tinh chm.
+ Khng ch ln ht ng , t l tinh th v mt ci cng cn da vo nng lc
ca my tch mt.
- Chnh l tinh th
+ y l khu quan trng nu tt ng non C
+ Chnh l tinh th phi thc hin sm lc cc tinh th gi cn non, d b ho tan,
ng thi lc ny tinh khit cao, nht nh, i lu tt
+ Nn nu nc mt ln trc khi tin hnh chnh l v thc hin chnh l ch
mt ln l xong.
+ Chnh l xong , nu nc cho n khi gim nng v sau np liu nui tinh
th.
- Khng ch chc ca ht ng non
+ Khng ch lng np liu
+ Nng nui tinh th
+ Nu nc nhiu ln
2.4.1. Cc im cn ch trong thao tc nu ng
Thng xuyn nm vng tnh hnh thay i tinh khit ca nguyn liu, kp thi
c thao tc thch ng v phi liu cn thn ph hp vi qui nh, m bo trnh
khng lm nh hng n s cn bng vt liu v lng nguyn liu cn x l
trong h thng nu ng. Ngoi ra cn khng ch tc nu ng thch ng
vi lng tn vt liu
S dng hi phi xem xt ton din h thng nhit, phi iu phi theo nhu cu,
x l thch ng, phn b hi phc v cho cc ni nu cn i, n nh, m bo
iu kin tt cho nu.

Cc b phn phi lin h mt thit. Cn ch lng tn nguyn liu, nguyn liu

khng hoc qu nhiu phi c bin php kp thi, m bo nu ng thun
li. Phi ch iu phi cc thit b tr tinh, trnh nu xong ng non khng
c ch xung.
Ch m bo chn khng n nh, phi ch n nh chn khng gia cc
ni v thng xuyn iu chnh lng nc lm lnh, lm cho chn khng cc ni
cn bng n nh. Ch khng ch tc bc hi, khng chn khng dao
ng nhiu, ng thi gi gn tt thit b, thng xuyn kim tra ni ng v cc
ph kin khc phc kp thi.
Chp hnh nghim tc cc ch nu ng, theo bng iu b tr thao tc.
Nu c tnh hung c bit khng lm theo k hoch c phi phn tch, nghin
cu tm bin php iu chnh kp thi.

Chng 3
TR TINH
3.1. MC CH, NGUYN L TR TINH

3.1.1. Mc ch
- Trong qu trnh nu ng giai on cui ca mt ni ng tinh th tuy ln ln
nht nh nhng ng trong mu dch cn nhiu, do iu kin chn khng, thit
b, thun khit ca ng non thp nht cng tng nn nu tip tc ni nu th
tc kt tinh s rt chm, thi gian s ko di, nh hng n mu sc thnh phm.
cho tinh th ng c hon chnh hn v cho tinh th c kh nng tip tc
hp th thnh phn ng cn trong mu dch, gim tn tht cn tip tc nu ng
mt giai on b phn khc l tr tinh.
- Tr tinh cn c tc dng lm cho ng non thch hp vi qu trnh phn mt (iu
khin nht v nhit ca ng non).
- Tr tinh c tc dng nh thng tr ng non trc khi phn ly (i vi ng non
A, B tc dng ny l ch yu).
i vi ng non A,B c tinh khit tng i cao nn nht thp, v vy
trong qu trnh nu ng kt tinh c mt lng ng ln trong mt.
Ngoi ra nu mt ca n cn nhiu ng th c th nu ng non B,C nn
khng nht thit phi ko di thi gian tr tinh A, B.
i vi ng non C l ng non cp cui, tinh khit thp, nht ln,
tc kt tinh chm. Khi nu ng lng ng kt tinh c khng nhiu.
Mt ca ng non C l mt cui nu c tinh khit cao s lm tng tn tht
ng do s lm gim hiu sut thu hi. Cn ch trng n tr tinh ng
non C.
3.1.2. Nguyn l
Tr tinh tip tc lm cho tinh th kt tinh nhng khc nu ng l khng phi
dng phng php un nng bc hi phn nc trong ng non lm cho ng non
t h s qu bo ha v kt tinh m dng phng php gim nhit bng cch lm
lnh ng non, v do gim nhit , ha tan ca ng non gim, nng ca dung
dch tng ln, ng non t trng thi qu bo ha, tinh th c kh nng hp th thnh
phn ng v ln ln, gim tinh khit ca mu dch, tng hiu sut thu hi, gim tn
tht.
Ngoi ra do s bay hi ca dung dch cng lm nng dung dch tng ln, li
dng s khuy trn lm cho nng , nhit ng u trong ton khi ng non gip
cho cc ht tinh th ln ln ng u.
3.2. CC YU T NH HNG N QU TRNH TR TINH:
3.2.1. Thi gian tr tinh
- Hiu qu ca qu trnh tr tinh c nh gi bng gim tinh khit ca mt ci
trc v sau khi tr tinh.
- V thi gian tr tinh ngi ta thy rng: trong khong 10 gi u, tinh khit mt
ci gim nhanh, sau tinh khit mt ci gim chm. V
lc u tinh khit mt ci cao, nhit cao, nht thp nn tc kt tinh nhanh
kt tinh c nhiu ng.

v sau: tinh khit mt ci gim, nhit gim, nht tng, tc kt tinh gim
tinh th ln chm.
- Thi gian tr tinh cn ph thuc vo cht lng ng non v tc gim nhit :
ng non c tp cht t, tc gim nhit nhanh th thi gian tr tinh ngn.
Tt nht l khng nn ko di thi gian tr tinh, thi gian tr tinh ngn nhng vn
m bo hiu sut thu hi cao l tt nht.
3.2.2. S khuy trn:
Tc dng ca khuy trn:
- lm gim nhit tng h s qu bo ho.
- lm cho ng non tip xc u vi nc lm lnh, nhit gim u trong ton khi
ng non, tinh th hp th tt thnh phn ng trong mu dch;
- phng tinh th lng xung y nh hng n s ln ln ca tinh th v gy tr
ngi cho khuy.
- Tuy nhin: Tc khuy khng qu nhanh, nhanh qu th
lm cho tinh th b mi mn.
lm cho nhit gim nhanh tng h s qu bo ho nhanh d sinh ra ngu
tinh.
tiu hao nng lng nhiu v c th sinh ra gy trc, thng khng ch tc
khuy 0,36-0.5 vng/pht v phi m bo khuy lin tc.
3.2.3. Tc gim nhit
- Cn ch khng ch tc gim nhit v tc gim nhit lin quan mt thit vi
tc kt tinh. Tc gim nhit phi m bo theo mt ch thch hp tc
kt tinh tt.
- Tc gim nhit nhanh th c li nhng nhanh qu s sinh ra ngy tinh v qu
bo ha t ngt. Tc gim nhit tt nht l trong 1 gi gim 1 c khi gim
t 1 n 1,5 rt ngn thi gian tr tinh v gi qu bo ho mc thp 1,1-
1,2
- Tc lm ngui ph thuc vo nhit ca khng kh, nu nhit cao th tc
lm ngui chm v cu to ca thit b tr tinh, thit b tr tinh c h thng nc lm
mt th tc h nhit nhanh, vic b tr thng tr tinh cng c nh hng n s
gim nhit . Ngoi ra cn ph thuc vo nhit ca nc lm ngui v nhit
ca ng non.
3.2.4. c tnh ca ng non:
- nht ng non nh hng ln n tr tinh. nht ph thuc vo hm lng
tinh th v nht mt ci.
nht mt ci cao, hm lng tinh th nhiu th nht ng non cng ln,
tc kt tinh cng chm, khuy ng non kh khn tc d kt tinh gim,
gim hiu qu tr tinh. V vy cn khng ch nng ng non thch hp
Nu tinh th nh v nhiu, din tch hp ph ng ln, tr tinh d.
Hm lng tinh th, kch thc tinh th phi bo m tnh ng u tc kt
tinh nhanh.
3.3. THIT B TR TINH
3.3.1. Yu cu cng ngh ca thit b tr tinh
- Thng tr tinh phi c dung tch y c th hon thnh qu trnh tr tinh trong
thi gian qui nh

- B phn trao i nhit ca thit b tr tinh phi p ng vic nng v h nhit

ng non trong thi gian nht nh v phi m bo ng non c lm ngui hoc
gia nhit ng u.
- B phn khuy trn phi c cng m bo khuy trn ng u.
3.3.2. Hnh thc v cu to ca thng tr tinh
- Thng tr tinh thng c dng hnh tr trn hoc hnh ch U na tr trn thng l
kiu nm. C loi h, loi na h v loi kn.
- C hai phng php lm lnh: bng khng kh v bng nc.
- B phn truyn ng thng dng chung cho vi thng c chuyn ng quay trn
mt trc, cng c loi dng ng c in n c truyn ng.
3.3.2.1. Thng tr tinh lm ngui bng khng kh
- Thn thng c hnh ch U bng thp, c gia c chc. ui thng c ca xut

ng non ng thi c van khng ch
- Cnh khuy trn cch y thng 20 mm nh th c th khuy trn ng non y
thng.
- B phn truyn ng thch hp khng ch tc khuy trn 0,3 n 0,5 vng/pht.
Trn trc chnh ca trc vt mi thng u c bnh xe trc vt d b khi c s c v
in c th khuy trn bng sc ngi.
3.3.2.2. Thng tr tinh c ng trao i nhit c nh
V cu to c phn lm ba phn:
- Thn thng hnh ch U - na tr nh thng tr tinh lm ngui bng khng kh.
- B phn trao i nhit: chia thnh nhiu phn, trong thng c rt nhiu ng xon,
nc lm mt t ng chng phn n cc ng lm lnh ring r, chy t di ln trn
nh th c th lm lnh y cho ng non, ng thi lm cho tc chy ca
nc lm lnh n nh. Loi thit b ny c tc dng lm lnh tt nhng d snha cn
ng trn thnh ng.

3.3.2.3. Thng tr tinh c ng trao i nhit quay theo cnh khuy
Loi thng ny c h thng trao i nhit l mt b phn ca b khuy trn. C

hai loi ng nm v ng ng. Do mt lm lnh quay trn khuy trn cho nn trao i
nhit tt, ng non d t c nhit ng u, ng thi cn ng trn b mt trao
i nhit cng t hn. Tuy nhin ng trao i nhit quay trn khuy trn phi c cng
vng tt phng r nc ra ng non.
3.3.2.4. Thng tr tinh chn khng

Trong phn xng nu ngoi cc thng tr tinh dng tr tinh cc loi ng

non trc khi phn mt cn cn c cc thng cha ging nu cc loi ng non.
Thng thng ging hay ng h dng lm chn ging c cha trong cc thng tr
tinh hnh tr hon ton kn v gi trng thi chn khng, thnh thong cho mt ch hay
mt i khi l nc nng vo. Mt s thng c h thng np hi v cc ng ng tho
nc ngng t. Cnh khuy thng quay vi tc 1 vng/pht.
3.3.2.5. Tr tinh ng
- Nguyn l:

3.4. QUN L TR TINH

3.4.1. Xc nh thi gian tr tinh
- Thi gian tr tinh quyt nh vo tinh khit ng non v tnh cht ca thnh phn
phi ng v ngay c tnh nng kt cu ca thng tr tinh.
- Thng thng i vi cc nh my ng ma nu ng 3 h th thi gian tr tinh
ng non C khng di 16 gi, ng non A nht nh phi khuy trn u nc
ra mi c ly tm, ni chung khng ch khong 2-4 gi, ng non B khong 8-10
gi.
3.4.2. Khng ch bo ha
- Da vo nguyn l h s qu bo ha khng ch. Nhng do nguyn liu trong cc
thi k thnh phn c khc nhau, tnh hnh c th ca mi nh my cng khc nhau v
vy vic xc nh h s bo ha an ton mi thi k qun l tr tinh l ht sc quan
trng.
- Thng thng cc nh my u da vo s liu c c t kinh nghim hoc dng
phng php thc nghim xc nh im ha tan tinh th v im xut hin mm tinh
th tinh khit vi tnh hnh tr tinh h tr cho vic xc nh h s qu bo
ha an ton.
3.4.3. Chn nhit v nng thch hp cho ly tm tch mt
- Da vo kh nng ca my tch mt v iu kin sn xut:.
- tinh khit ca mt r cn khng ch
- nht ca ng non
Trong thc t rt kh thng nht c ba iu kin trn, khi c c nhit tch mt,
nng thch ng, thit b tr tinh khng nht nh c th t c yu cu , v vy
khi quyt nh nng , nhit thch hp th cn phi xem xt cc nhn t.
3.4.4. Phng php h nhit v khng ch nhit
Nhit l yu t quan trng nh hng qu bo ho, do vy nhn t quan
trng nh hng n ho tan ng ma l nhit .
Do tnh cht ca thnh phn phi ng ca ng non khc nhau v c c nh
hng ca cc nhn t khc, nhit thch nghi cho tr tinh ca ng non cng khc
nhau.
h nhit thng s dng nc lnh v np nc nng tng nhit . Mt
s nh my li dng s thng gi lnh hoc lm lnh t nhin hoc nh ch khuy trn
iu tit nhit tr tinh.
3.4.5. Phng php pha long
Mc ch ca vic cho thm nc l khng ch nng ng non sao cho
thnh phn ng tit ra v s hp th cc tinh th tng ng vi nhau, ly vic tng tc
lng ng ca n m khng ch qu bo ho mt ci ng non.
Cho thm lng nc thch hp cng l mt bin php hu hiu ngn chn s
si bng .
B sung nc nng trc khi phn mt s gim nht thun li cho tch mt.
V tr cho nc l y thng v b mt ng non sao cho c th tm vo ng
non l c.
3.5. THAO TC TR TINH
Khng ch qu trnh tr tinh ch yu l duy tr h s qu bo ha thch hp, qu
trnh tr tinh c th chia lm 3 giai on:

3.5.1. Giai on chun b

Cn chun b thng tr tinh trc khi cho ng non vo.
Nhit ca ng non lc x ni nu xung khong 68-72oC, lc x ng
xung do gim nhit t ngt ca ng non nn d sinh ra ngy tinh. Do cn cho
nc nng vo thng tr tinh nng nhit ln gn nhit ca ng non. Cng c
th cho nc nng vo ng non trong lc x ng non xung. Mc ch ca cho nc
nng va c tc dng lm cho ng non long ra d x ng xung va c tc dng
duy tr h s qu bo ha thch hp trnh hin tng sinh ngy tinh.
Lc bt u tr tinh, nhit ng non tng i cao chnh lch nhit vi
khng kh ln, cho nn nhit gim xung tng i nhanh (trong 3 gi u nhit
gim xung 6oC lc ny d sinh ra cc tinh th gi nht) nn cn khng ch tc gim
nhit thch hp theo thi gian trn c s da vo tnh trng thc t ca nh my. (khi
tho ng non nng qu cao d sinh ra cc tinh th gi, qu thp lm cho tc tr
tinh chm li)
3.5.2. Giai on trung gian
y l thi k tr tinh ch yu. Cn khng ch tt h s qu bo ha ca mt ci
mc an ton. Do vy lun lun theo di kim tra nng v nhit ca ng non.
Nu nh qu bo ha khng ph hp vi yu cu, dng phng php cho thm nc
hoc mt ng iu chnh nng ca mt ci n mc qui nh. Do cn phi
tnh ton trc lng mt hoc lng nc phi cho thm. Da vo vic xc nh v tnh
ton nhit tnh ton lng nc cho vo.
Tc gim nhit nn thch ng vi tc kt tinh. Lc ng non gim nhit
qu nhanh c th cho nc hoc mt ng hoc tm ngng khuy khng ch
nhng khng ngng khuy qu lu trnh ng non b lng xung y.
C th cho nc hoc mt ng vo lin tc hoc gin on.
3.5.3. Giai on cui
Giai on ny nhm x l ng non trc khi tch mt. ng non sau khi tr
tinh, nhit ca n v nng ca mt ci nht thit phi ph hp vi yu cu ca tch
mt. M ng non trong qu trnh tr tinh nhit gim xung, tinh khit mt ci
gim, nht tng cao. thch hp cho iu kin phn mt, cn tng nhit ln 52-
55oC gim nht v m bo nng tiu chun tng ng to iu kin phn mt
tt.
3.5.4. Nhng thao tc cn ch khi tr tinh
- Sau khi tho d ng non thng tr tinh lun cn tn ng mt t y thng cn
phi x sch nu khng s nh hng n ng non thng sau.
- Phi m bo an ton: thn thng tr tinh tng i su,li c b phn khuy trn,
nhit ng non cng cao, tnh nht qunh ln, nu khng cn thn ng vo thng
s nguy him n tnh mng v vy lm vic trc thng tr tinh phi ch an ton.
- Phi lun kim tra hot ng lin tc ca cnh khuy phng cc ht tinh th ng
cc tch li y thng gy nn s c.

Chng 4
QU TRNH LY TM NG
4.1. Mc ch, nguyn l ly tm ng non

4.1.1. Mc ch ly tm
+ Mc ch chnh ca ly tm l tch tinh th ng ra khi mt ci bng lc ly tm
trong cc thng quay vi tc cao. i vi ng non A sau khi ly tm nhn c
ng A, mt nu (mt nguyn A) v mt trng (mt long A).
+ Ly tm cn c nhim v phi m bo cht lng ng thnh phm v tinh khit
ca cc loi mt theo yu cu sn xut.
4.1.2. Nguyn l ly tm
+ ng non l mt hn hp huyn ph (gm tinh th ng v mt ci). V nguyn
tc tch pha rn ra khi pha lng th dng cc phng php lng ly tm, lng trng
lc, lc ly tm. Tuy nhin ng non c t l pha rn ln, nht ln nn tch cc
tinh th ng ra khi mt ngi ta dng phng php lc ly tm v da trn nguyn
l lc ly tm.
4.1.2.1. Lc ly tm:
+ Khi mt vt th quay quanh mt trc
th to ra mt lc hng tm trn b mt
vt th hng vo tm trc quay. Theo
nh lut 3 Newtn th phn lc ca lc
hng tm s c cng phng, cng
ln nhng ngc chiu v phn lc
gi l lc ly tm. Vy lc ly tm l phn
lc ca lc hng tm c c khi quay
mt vt th quanh mt trc. Khi my ly
tm quay lm cho ng ct (vt rn)
trong ng non tch ri khi mt ci
(vt lng) l li dng lc ly tm. Mm
my ly tm quay sinh ra lc ly tm lm cho mt vng ra qua li bn thnh my, cn
ng ct ht to khng lt qua li th nm li. Mt trong ng non c tch ra
di tc dng ca lc ly tm
+ ln ca lc ly tm t l thun vi khi lng ca vt th v bnh phng vn tc
tip tuyn; t l nghch vi bn knh quay,
F= m.v2/r = G.v2/g.r
trong :
F: lc ly tm , N
m- khi lng vt th, kg;
v- vn tc tip tuyn, m/giy
r- bn knh quay, m
G:- trng lng, kG (G= m.g m=G/g); g- gia tc trng trng, g=9,81m/s2
Nu tc tnh theo vng/pht l n ta c:
v=2.r.n/60 = .D.n/60; g= 2
D: ng knh mm quay, m; n: tc quay, vng/pht

Vy : F= G.D.n2 / 1800, N (1)

V d: My ly tm c ng knh 1250 mm, n=960 vng/pht, tnh lc ly tm tch 1
kg ng non. F=1*1.25*602/1800 =640 N
+ Nh vy dng loi my ly tm ny ly tm 1 kg ng non cn 1 lc ln gp 640
ln trng lng ca n. iu gii thch thi gian ly tm nhanh.
+ Theo cng thc (1), khi ng knh khng thay i, lc ly tm t l bnh
phng vi tc quay. tng lc ly tm ta c th tng ng knh mm quay hoc s
vng quay v tng tc quay lm cho lc ly tm tng nhanh hn tng ng knh. Tuy
nhin trong thc tin cn kim tra gim nh cht lng vt liu mi c tng tc v
khng c vt qu tc ti a cho php.
4.1.2.2. Tr s phn ly:
Ngi ta so snh tc ng ca nhng my ly tm khc nhau bng cch lp t l gia
trng lc v lc ly tm c th tc ng ln khi ng ly tm. Trng lc tc ng mt
lc bng trng lng. Quan h gia lc ly tm v trng lc c biu th bng tr s
phn ly. Tr s phn ly l t s gia lc ly tm vi trng lng, cng l t s gia gia
tc ly tm vi gia tc trng lc. Tr s ny biu th yu t ch yu c trng ca my
ly tm.
f=F/G t (1) f= Dn2/1800.
Cng thc trn cho thy tng ng knh mm quay v tc quay c th tng
c tr s phn ly. Nhng khi thit k mt loi my ly tm u tnh ton c tr s ly
tm ln nht. Trong trng hp mun tng tc cn phi gim kch thc mm mt
cch hp l mi m bo vng chc ca mm quay.
4.1.2.3. p lc ly tm:
Khi my ly tm quay, ng non cho vo mm quay chu lc ly tm p ra vch
thnh ca mm, mt qua lp tinh th ng thot ra l sn trn vch mm chy ra ngoi.
Do sc p ca lc ly tm y lp ng p st thnh li. Lc p ny c tnh theo
cng thc sau:
n2
P 0,1. .S .( D S ). ,N
1800
Trong :
S: b dy lp ng trn thnh sng, m
D: ng knh trong mm quay, m
n: tc quay, vng/pht
: t trng ng non, tn/m3.
V d: Gi thit ng knh my ly tm 1,25 m, tc quay ca my l 960 vng/pht,
lp ng dy 0,2 m, t trng ng non 1,49 tn/m3. Tnh lc p trn li sn?
in vo cng thc trn ta c:

960.960
P 0,1. .0,2.(1,25 0,2).1,49 16,1N
1800
4.2. Cng ngh trc ly tm
4.2.1. S pha long ng non
Nng cao ca ng non, kt hp vi dnh cao ca mt ci lm cho s vn
chuyn v vic phn mt ng non thm kh khn. khc phc c th pha long
ng non bng cch thm nc vo mng ra ca thng tr tinh v y bo m c
s phn phi nc c ng u.

Lng nc pha vo: khng nn pha vo qu 2% nc so vi trng lng ng

non hoc qu 3% so vi th tch ng non, nu khng s c nguy c qu bo ho tt
xung 1 hoc di 1.
4.2.2. Gia nhit ng non
Trong vic pha long ng non kh m trnh khi ho tan mt s tinh th. Gia
nhit l mt bin php kt hp hoc thay th khc nhm lm gim nht ca ng
non.
Theo cc nghin cu th nht ca ng non gim xung 50% hay l kh nng
d phn mt tng ln 50% khi nhit tng ln 5oC.
Vic gia nhit c th thc hin thng tr tinh hoc bng ng xon rut g trong
mng phn phi ng non hoc cc thit b gia nhit nhanh.
ng non c gia nhit n nhit khng cao qu 3oC so vi nhit bo ho
ca ng non v thng dng cho ng non cp cui.
4.2.3. Cc thit b cha ng trc ly tm
4.2.3.1. Mng phn phi ng non:
- ng non sau khi tr tinh c x xung mng phn phi khuy u v phn phi
n cc my ly tm.
- Mng phn phi ng non gn ging nh thng tr tinh nh t bn trn cc my li
tm, cng thuc dn my ly tm, phi c th tch tng ng vi th tch ng non
x l trong 15 hoc 30 pht.
- Mng c dng hnh ch U hoc tr trn kn nm ngang, bn trong c cnh khuy loi
vt ti vi tc < 1-8 vng/pht. tinh th ng khng lng xung y mng, pha
di lp thm mt cnh khuy nh c co quay vi tc 3v/ph. Mng t nghing v
pha my ly tm v c l x ng xung tng my ly tm.
- Hoc mt loi mng khc cng kiu thng ch U nhng c trc rng hnh vung vi b
khuy trn kiu mi cho thch hp cp ng non cho tng my li tm.
- i vi ng non C, mng phn phi thng l loi thit b hai v hoc c b phn
gia nhit bng nc nng nng nhit ng non nhm gim nht. Hoc cng
c mng phn phi hnh tr trn kn nm ngang c trc khuy kiu cnh gt, khng c
h thng gia nhit nn loi ny thng i km vi thit b gia nhit ng non trc khi
xung my ly tm.
Mng phn phi ng non kiu vt ti
4.2.3.2. Thit b gia nhit ng non bng in tr

- Vic gia nhit ng non bng in tr c nhiu u im: n gin, kim tra nhit
d dng, thi gian ng non lu li ngn do gim nguy c tinh th b tan li v

thch nghi hon ton vi my ly tm lin tc. Gii hn gia nhit ti u trong thng tr
tinh hay trong mng phn phi
khong 50-55oC nhng vi
thit b gia nhit bng in tr
ng non lu li rt t thi
gian nhit cao nn c th
d dng a ln 57oC.
- Thit b gia nhit ng non
c hnh thnh bng hai ng
ng tm. ng non i qua
trong khong trng gia hai
ng. Hai ng hnh thnh hai
in cc v to mt hiu in
th gia hai in cc. ng
non chy xung my ly tm
qua thit b gia nhit nhanh
nh trng lc. V my ly tm
lin tc nn lu lng ng
non chy u n v lin tc
khng c thi gian ngh gia
gia nhit v ly tm .
4.3. Chu k ly tm tch mt

Yu cu c bn ca thao tc tch mt l tch ng kt tinh ra khi mt ng t c
cht lng ca thnh phm ph hp tiu chun, ng thi yu cu sn lng cao, mt
nguyn v mt long phn r rng, tit kim nc v hi nc, theo trnh t thao tc
iu ha sn xut
4.3.1. Khi ng
u tin kim tra mm quay bng cch dng tay xoay mm quay vi ln, nu
khng c vn g th h chp xung, m nhnh mt nguyn, n nt in cho my ly tm
quay t t, khi tc my t 200 vng/pht, th tin hnh np liu.
4.3.2. Np liu
+ Nng dn ca x ng non, cho ng non vo phn phi u trong thng. Thi
gian np liu ph thuc vo nng ng non v tc my ly tm.
+ Tc my khi np liu:
+ Np liu lc my ly tm quay c tc dng lm cho ng non phn b u, rt ngn
thi gian ly tm v gim tiu hao in khi mm quay tng tc.
+ i vi ng non C: do nng cao, nht ln, np liu khi tc my 150-
200 vng/pht. Nu np tc cao th ng non kh n u trn thnh r.
+ i vi ng non A: nht thp hn nn thng np liu tc khong 250-
300 vng/pht trnh ng non phn b khng u.
+ Trong thc t tu tng c tnh ca my ly tm khng ch tc np liu cho ph
hp

+ Lng np liu: Thng cho ng non vo y thng quay nng cao nng sut
thit b nhng khng nn qu y, trnh hin tng ng non vng ra ngoi tng tn
tht. Tuy nhin lng np liu cng ph thuc vo c tnh ca ng non:
+ i vi ng non c kch thc tinh th ln, ng u, nht thp ta c th
tng lng np liu. ng non A c th np y mm quay.
+ i vi ng non c kch thc nh, khng ng u, c ngy tinh, nht ln
lng np liu gim xung. ng non B,C th khng ch lp mt ng mng
hn ng non A d tch mt ng.
+ Sau khi np liu xong thng co ht ng non mng ca x vo mm quay.
4.3.3. Phn mt
+ Sau khi np liu xong, tng dn tc ln cc i, di tc dng ca lc ly tm phn
ln mt trong ng non c tch ra ngoi i vo nhnh mt nguyn mt ny gi l
mt nu hay mt nguyn.
+ Thi gian tch mt ph thuc vo :
chiu dy lp ng non : ln thi gian tch mt ko di
nht mt ln thi gian tch mt tng.
C ht v cht lng ht: nu ht c kch thc ln, ng u th thi gian tch
mt gim
kch thc thng quay: ln, din tch li my tng thi gian tch mt gim.
4.3.4. Ra ng
+ Di tc dng ca lc ly tm, mt ng gia nhng ht tinh th tch ra, dung tch
mt ng gim, ht tinh th chu sc p ca lc ly tm tng dn theo hng thnh
mm, lm ht tinh th dy c theo hng ny. Khi mt ng b tch ra cng nhiu
th ht tinh th cng dy c, khong trng gia cc ht thu nh dn, sc cn tch mt
cng ln. Mt ng dnh b mt tinh th c bit l ch tinh th tip xc trc tip
vi nhau, do mng c sc cng v di tc dng ca lc mao dn, lc ly tm khng
th tch trit lp mt ng ny. kh ht lp mt ng dnh b mt tinh th,
thng phi s dng nc ti ln b mt ra ng. Sau khi phn mt vn cn
mt lp mng mt mng bm trn b mt tinh th. V vy phi ra ng tch lp
mt nu .
+ Qu trnh ra ng , thc t l s dng nc ly mt i v ng thi cng l qu
trnh khuych tn ng. u tin, nc s ha tan mt phn bn ngoi tinh th to
thnh nc ng. Sau di tc dng ca lc ly tm nc ng chui qua cc lp
tinh th, cng lc vi qu trnh th s khuych tn xy ra, cui cng nc ng
thot ra l sng, to thnh mt ra. nhng ni cc tinh th tp trung cc b v
rt dy c, lng nc khng th ha tan , do phi ra thm bng hi nc.
+ Vic ra ng thng thc hin i vi ng thnh phm. i vi ng cp thp
ng B c th ch ra nc cn ng C th c th khng cn ra, v chng c x
l li trong qu trnh sn xut. ng thnh phm c ra nc nng v hi.
+ Mt thu c sau khi ra ng gi l mt trng, mt ra hay mt long.
+ Ra nc:
+ Dng nc nng c nhit > 60oC hoc nc nng qu nhit >105-110oC
+ Lng nc ra dng khong 2-3% so vi khi lng ng non. Lng nc thay
i ty thuc kch thc ht tinh th. Ht ln, u s dng nc t. Nu s dng nc
nhiu c th lm gc cnh tinh th b bin dng, nh hng lp lnh ca ng v
tng lng mt cn nu li.

+ Cht lng nc: khng b vn c, khng c tp cht hoc mi, thng s dng
nc ngng t ra.
+ Ra hi:
+ Sau khi ra nc dng hi bo ha c p sut 3-4 at ra.
+ Lng hi dng khong 2-3% so vi khi lng ng non.
+ Mc ch ca qu trnh phun hi nc:
Hi nc d dng i qua cc khe h nh gia cc tinh th, lm tng nhit , gim
nht gip qu trnh ly tm xy ra tt hn.
Khi b mt nhit s ngng t li thnh nc v c tc dng ra tinh th ng
thm mt ln na.
Nhit cao s lm cho tinh th kh hn, c tc dng sy s b, lm ht ng
bng sng hn, gim kh nng to cc ng.
+ i vi ng non A m bo cht lng ng thnh phm bt buc phi
ra nc v ra hi. i vi ng non B,C khi cn thit ch nn ra hi.
+ Phn ring mt nguyn v mt long:
Do vic ra ng khng ch ra i mt ng bm trn b mt tinh th m cn
ha tan mt b phn ng ca tinh th, lm tinh khit ca mt ra tng cao
hn tinh khit ca mt nguyn.
Do , vic tch ring mt rt quan trng, m nhnh phn mt long kp thi,
ng lc, mt nguyn v mt long khng ln vo nhau, trnh lm bin ng
tinh khit, khng c li trong vic khng ch tinh khit cng on nu
ng.
4.3.5. Ngng my v x ng
+ Sau khi ra hi xong ng van hi li, hm my v x ng.
Ton b thi gian hon thnh qu trnh ly tm gi l chu k ly tm
4.4. Cc yu t nh hng n qu trnh ly tm
Trong qu trnh ly tm thit b ly tm l yu t c bn quyt nh hiu qu tch
mt, ngoi ra cn c mt s yu t khc:
4.4.1. Cht lng ng non
Cht lng ng non l nhn t quan trng nh hng tc tch mt. Tc tch
mt chu nh hng vo c ht tinh th v nht ca ng non hoc dnh ca mt
ng.
+ C ht v cht lng ht:
Ht tinh th ca ng non va phi v xp u n, khe h gia tinh th ln, tch
mt d dng.
Nu kch thc ht khng ng u, c bit c nhiu ngy tinh, khi phn mt d lm
nght l li.
Nu c hin tng dnh chm th kh c th tch c lp mt gia cc tinh th
i vi ng A: kch thc tinh th 1 mm, ng C: 0.3-0.35 mm.
+ nht ca ng non:
Thi gian tch mt t l thun vi dnh ca mt ng.
Nu ng non c nht qu ln th ly tm rt kh. Do cn phi thc hin tt
vic hm nng ng non c bit i vi ng non C. Hoc dng lng nc v
lng hi nhiu, ra lu do tinh khit mt ly tm cao, tng tn tht ng.
Trong trng hp nht qu ln, kh ly tm c th gim gim thi gian ra hi,
tng lng nc, ng thi cho hi vo v thng quay tng tc chy ca mt.

C trng hp cn cho khng kh nng vo v thng y kn trnh ng b ngui

v tng tc chy ca mt.
4.4.2. K thut thao tc ca cng nhn:
Ngi cng nhn nm vng c s k thut ca thao tc tch mt : Nm vng cht
lng ng non, bit phn on mc tch, bit phn on m ca ng ct, bit
pht huy y nng lc ca my ly tm th ly tm tch mt s t hiu qu cao v cht
lng ng, tn tht thp, tit kim c cng sc v in.
4.5. Phn loi qu trnh ly tm
4.5.1. Ly tm n :
L ly tm 1 ln tun t theo cc giai on ca chu k phn mt. Khi ng np liu
phn mt ra ng ngng my x ng.
4.5.2. Ly tm kp
Ly tm 2 ln. Ly tm kp thng dng trong sn xut ng trng cn ng nu th
rt him dng i vi ng non A, B nhng li hay dng vi ng C.
+ trong ln ly tm u khng cn ra nc ra hi, cn gi l ly tm s b. Mt ly ra
l mt ngho.
+ ng sau khi tch mt ngho c x xung thng h ng t di nhng
my ly tm s b . y ta to ng non bng cch phi trn vi mt c tinh
khit cao hn mt ci ca n hoc trn vi mt ch hoc nc nng n nng thch
hp cho qu trnh ly tm. em hn hp ng h ny i phn mt ln 2, gi l ly tm
hon thin; trong ln ny c th ra nc hoc ra hi. Mt ly c l mt giu.
+ Phng php ly tm kp cho ra ng p v mt c phn chia rt tt nhng n i
hi phi c hai dn li tm thay v mt. Dn th nht cng quan trng nh mt dn ly
tm c nht, cng x l mt lng ng bng li tm n.
+ Qu trnh phn mt ny thng gi l sng li ng v thng thc hin i vi
ng non C.
4.5.3. Phn mt kp ng C (sng li ng C)
+ Phn mt kp ng C lm tng thm kh nng thu hi ng v bo m rt an ton
i vi nhng tht thng trong vic x l ng cui dng li, c bit loi b
mt lng ln tinh bt c trong ng tc l lm tng thm cht lng ng A,B.
+ ng non C qua my li tm s b; ng ct C c x xung thng h ng
y c ti ch thnh magma. Cht dng h ng l mt B. Mt B c ly
thng cha v c ho long 70oBx v gia nhit n 70oC.
+ Magma c bm ln mng phn phi ca my li tm hon thin. ng C ti phn
mt ri xung trong thng h ng trn vi mt ch thnh magma C. Mt C giu t
cc my li tm hon thin c dng nu C ch khng phi nu B.
4.6. Cng ngh x l ng cp thp sau ly tm
4.6.1. H ng
+ Khi nim h ng: Dng nguyn liu l cc loi mt hoc nc nng phi trn vi
ng ct c c sau khi ly tm thnh hn hp ng non (magma) c nng theo
yu cu dng ry li thu c ng ct c phm cht cao hn hoc lm ging
nu cc loi ng non cp cao hn.
+ i vi cc nh my sn xut ng th, cc loi ng ct tch ra t cc ng non
cp thp u c em h thnh magma lm ging nu ng non cp cao hn.

+ Trong cc nh my sn xut ng ct trng, nu ng 3 h, ng ct B c h

thnh magma (ng long) lm ging nu ng non A: ng ct B t my ly tm
c vt ti chuyn n thit b h ng, va rc ng, va cho mt lng mt ch
hoc nc sch thch hp, pha long ng B thnh h c nng 86-91% bm ln
thng ging ng A lu gi . Nng ng long khng c qu cao hoc qu
thp, nu qu cao th kh khn cho bm ng h, nu qu thp s lm ha tan mt
phn ng mc nghim trng, lm cho cung khng kp cu, nh hung n nhp
sn xut.
4.6.2. Hi dung
+ Khi nim hi dung: Dng nc nng kt hp vi hi nc bo ho nu cn thit
ho tan hon ton ng ct thnh dung dch ng c nng thch hp thnh
nguyn liu nu ng non cp cao hn.
+ Hi dung c thc hin khi mun luyn ng th trong nh my sn xut ng
ct trng nhm tn dng ti a cng sut thit b, hi, in nc ... Thng thng,
ng ct C cho qua thit b hi dung thnh siro c nng tng ng hoc cao
hn nng mt ch, lc s b qua li loi b tp cht; x l xng SO2 ln 2
gim mu, cng vi mt ch nu ng non A
+ Yu cu cng ngh: phi ha tan hon ton ng ct thnh sir c nng thch hp
nu khng s gy tr ngi trong vic nu ng non A.
4.6.3. Vt ti ng
Vt ti dng chuyn ng cp thp, ht trn c dnh cao. Thng s dng vn
chuyn ng ct B, ng ct C n thit b h ng v hi dung ng.
Loi vt ti gm mt mng hnh ch U , trong mng lp mt trc xon rut g, hai u

trc c gi d. Thn mng tng i di nn c gi gia. Loi ny thng lm mi
mn ht ng nn thng dng vn chuyn ng cp thp n thit b h ng
hoc hi dung ng.
4.7. Cc tnh ton cng ngh c bn cn bit
4.7.1. Tnh pha long trong hi dung v h ng:
Bi ton 1:

Tnh lng nc cn thit hi dung 100 tn ng ct C Bx=97% thnh si r hi dung

c Bx=60%?
Gii:
+ Trng lng cht kh ng cat C: 100x97%=97 tn
+ Trng lng ca ng ct C + Trng lng nc(X) = Trng lng sir hi dung
M theo cn bng cht kh ta c: TLCK ca ng ct= TLCK si r hi dung
100+X=97/60%
x=61.66 tn
Bi ton 2:
Tnh lng mt B (Bx=90%) cn thit dng h 100 tn ng ct C (Bx=97%) thnh
ng h c nng 94%?
Gii:
+ Gi x l trng lng cht kh ca mt B
+ TLCK ca ng C l 100x97%=97 tn
+ TLCK ca ng h : (97+x)
+ TLng mt B+ TL ng C = TL ng h
x/90%+100=(97+x)/94%
x=67.5 tn
Trng lng mt B = 67.5/90%=74.99 tn
Bi ton 3:
Tnh h s phi trn ca ng B v si r thu c magma B c nng yu cu theo
phng php ng cho:
Bx ca ng B l : Bb
Bx ca siro l Bs
Bx ca magma 90
Ta c :
Bb 90-Bs
90
Bs Bb-90
H s phi trn theo trng lng cht kh =TL cht kh trong siro/ TLcht kh trong
ng B=[(Bb-90)*Bs]/[(90-Bs)*Bb]
H s phi trn theo trng lng = Tlng siro/Tlng ng B= (Bb-90)/(90-Bs)
V d:Tnh trng lng siro Bx= 60% cn thit h 100 tn ng B c Bx=98% thnh
ng h c Bx=90%
Cch 1:
Gi x l trng lng cht kh siro
Trng lng cht kh ng B l: 100*98%= 98 tn
Trng lng cht kh ng h l: (98+x)
Ta c: x/60% + 100 = (98+x)/90% x= 16 tn
Trng lng si ro l: 16/60% =26.667 tn
Cch 2:
H s phi trn theo trng lng (siro/ng) = (98-90)/(90-60)=8/30=0.26667/1
C 1 tn ng cn 0.26667 tn siro vy 100 tn ng cn 26.667 tn siro
H s phi trn theo cht kh: 0.26667*0.6/1*0.98= 0.16/0.98

C 0.98 tn cht kh ng ct cn 0.16 tn siro. Vy 98 tn CK ng cn 16 tn CK

siro
4.7.2. Hiu sut thu hi
Gi s t 1kg cht kh nguyn liu : nc ch trong, si r hoc ng non ly
mt im bt k trong nh my ng c tinh khit l J ta thu c Q kg cht kh
ng ct c tinh khit S v (1-Q) kg cht kh mt c tinh khit M.
Coi nh khi lng ng saccaroza t nguyn liu s cn nguyn vn trong ng ct
v trong mt. Ta c: 1xJ=Q.S + (1-Q).
J M
Q .
SM
Hiu sut thu hi cht kh ng ct l phn trm cht rn ha tan ca ng ct
so vi cht rn ha tan c trong nguyn liu.
- Khi lng ng sacaroza cha trong ng ct l: Q.S
- Khi lng ng sacaroza cha trong nguyn liu l 1.J=J
-T l ng sacaroza ly c so vi ng sacaroza c trong nguyn liu l :
Q.S S(J M )
Rt
J J (S M )
Rt: hiu sut cng vic cng l Hiu sut thu hi l thuyt: dng xc nh
nhanh thu hi thc t m nh my c th t c t cc bn ch phm trn dy chuyn
hoc d kin lng mt cui nm trong ng non v trong bn ch phm cn li vo
thi im ngh nh k hoc hng tun bit tn tht chc chn trong mt cui.
tnh ton thu hi l thuyt coi nh khng c tn tht theo bn v tn tht khng
xc nh, ch tnh tn tht theo mt cui. S dng cng thc ca Noel Deer (cn gi cng
thc SJM)
S( J M )
Rt
J (S M )
Thng thng thu hi theo tnh ton thng cao hn thu hi thc t c c. Mc
chnh lch v tr s chng t c nhng tn tht ngoi tn tht trong mt cui.
Ty tng loi bn ch phm , da vo cng thc tnh hiu sut thu hi l thuyt ta
xc nh t l ng sacaroza mt trong mt cui.
Lng ng sacaroza thu c:
S( J M )
p
J (S M )
Lng ng sacaroza cn li trong mt cui tng ng:
S(J M ) M (S J )
m 1 p 1
J (S M ) J (S M )

Chng 5
MY LY TM NG
5.1. Cu to v nguyn tc hot ng ca my li tm ng

Trong cc nh my ng hin i thng phn loi my li tm theo qu trnh lm
vic. Do vy c hai loi my li tm: my li tm gin on (my li tm m) v my li tm
lin tc.
5.1.1. My li tm gin on
5.1.1.1. My li tm Weston y bng
y l loi my li tm dng phn mt ng non A,B vi tc 960 vng/pht hoc ly
tm cao tc dng cho ng C vi tc 1450-1850 vng/pht.
My gm thng quay 1 gn vi trc

quay 2, trc cng quay vi thng. Nh
gi 3 trc c treo t do so vi
thng. y my c y bng chp
nn 4 nm trn g 5. Khi x ng
chp nn c nng ln bng tay.
Thng quay trong v c nh 6. Mt
tch ra qua li khi ky tm chy vo
khong gia ca li v v thng, ri
chy vo thng cha.
Thng thng trn my ly tm lt 2
tm li ng, tm ngoi c kch thc
l 5x5mm, tm trong c kch thc l
0,5x5mm. Trn chn ta trc c
m mt lp cao su cho php trc di
chuyn nh quanh v tr thng ng.
y l u im ca my ly tm, v nu
trc lp cng trong khi mi cho
nguyn liu vo, nht l trng hp
vo nguyn liu khng u, my o,
lm rung sn nh, trc chu lc un
ln; khi np nguyn liu xong my s
quay m
My ly tm quay nh mt 7 qua khp
ni 8. Dng my bng phanh 9. Ngoi
ra trn my cn c h thng dn hi v
dn nc ra ng.
Loi my y bng khi x ng phi

dng xng xc, tn nhiu thi gian, nh
hng n nng sut.
5.1.1.2. My li tm y cn

Hin nay thng dng loi y cn thng gi l loi t x ng, c gc cn 65-

70oC nn khi ngng my, do trng lng bn thn ng ct t x xung rt thun li,
gim nhn lc v thi gian ngng my, nng cao c nng sut. Loi ny ph hp vi
tch mt cc loi ng, nhng lc qun tnh my ln, tn hao cng sut ln.
My li tm kiu treo (y cn)
5.1.2. My li tm t ng
5.1.2.1. My li tm bn t ng
My li tm bn t ng nh hnh di y kt cu ging nh my li tm kiu treo,
ch khc ch dng kh nn thay con ngi iu khin thao tc.
Kh nn qua 4 ng dn ti my, ngi iu khin ch n nt kh nn s thay
ngi tin hnh np liu, ra ng, nng ng phu, dn thot mt long, hm my
nhng thi gian do con ngi khng ch.

My li tm bn t ng
5.1.2.2. My li tm t ng
Ton b qu trnh thao tc u t ng
Trn c s my li tm kiu treo, lp h thng iu khin bng kh nn v h thng
cc c cu iu khin to thnh my t ng. My thc hin ton b chu k ly tm tch
mt theo thi gian c nh sn (Cc giai on vo liu, tch mt, ra, phanh, x
ng c iu chnh t ng bng rle thi gian).
My ly tm t ng c s dng cho bt k loi ng non no. i vi ng
thnh phm chu k ly tm trn my t ng khong 3 pht.
My li tm t ng lao ng ca cng nhn vt v, mt ngi c th iu khin
c nhiu my.
5.1.3. My li tm lin tc
So vi ly tm gin on, ly tm lin tc c nhng u im sau:
- Tiu hao nng lng thp, s dng nng lng iu ha
- Nng sut cao
- Gim nh lao ng chn tay

- D t ng ha
Nu cht lng ng non n nh th thng nhn c sn phm tng i n
nh.
V vy ly tm lin tc c ng dng trong nhiu ngnh cng nghip v cho hiu qu
ln. Nhng trong cng nghip ng vic s dng li tm lin tc cn hn ch v cht
lng sn phm v tn tht ng trong mt.
Nguyn tc lm vic ca my li tm lin tc loi qun tnh:
Ly tm lin tc thng t trn mt t. ng non dn vo qua mt ng c nh xung

di y thng quay. Nh lc ly tm ng non vng ra xung quanh thnh thng v theo
chiu ngang ca thng s c chuyn ln pha trn. Mt vng qua l hng ca thnh
thng, cn ng vng ra pha trn thng quay
My li tm lin tc K850s (BMA)

My li tm lin tc r to
5.2. Nng sut ca my ly tm:

5.2.1. My li tm m
- Nng sut ca my ly tm l trng lng ng non m mt my ly tm x l c
trong mt ngy. Nng sut ny ph thuc vo 2 yu t ch yu: lng ng non
mi m v thi gian mi chu k ly tm.
- Nng sut mi gi ca my ly tm c th tnh theo cng thc sau: G=60q/z (kg/gi)
trong : q: lng ng non mi ln vo (kg); z: thi gian mi chu k ly tm
(pht)
- Lng ng non thc t vo nh hn hoc bng 95% lng ng non ln nht
qmax phng ng non tro ra khi mm.
@ i vi mm y bng:
qmax= (D2 - d2)/4 * H * 1000 *
D: ng knh ngoi ca mm quay, m
D: k vnh khn rng , m
H: chiu cao hu ch, m
: t trng ng non/kg/m3

@ i vi mm quay y cn:
qmax = /12 * [3(D 2-d2)H1 + (D2+D - 2d2)H2 * 1000 *

D: ng knh ngoi ca mm quay, m
D: k vnh khn rng , m
H1, H2 : chiu cao phn trn v di ca mm quay, m
: t trng ng non/kg/m3
- Thi gian mi chu k ly tm thay i tu theo chng loi v cht lng ng non v
k thut thao tc tch mt.
- Nng sut thc t mi ngy ca my ly tm c tnh vi thi gian lm vic trong ny
ti a l 21/24 gi xc nh theo cng thc sau:
@ i vi my ly tm y bng
G= (D2 - d2)/4 * H * 1000 * * 0.95 * 60/z * 1/1000 * 21
G = 44.8/z * (D2 - d2)/4 * H * * 21 , tn/ngy (a)
@ i vi my ly tm y cn
G= /12 * [3(D2-d2)H1 + (D2+D - 2d2)H2 * 1000 * * 60/z * 1/1000 *21
G = 14.9/z * [3(D2-d2)H1 + (D2+D - 2d2)H2 * * 21, tn/ngy (b)
V d: Mt nh my ng c 4 my ly tm y bng, ng knh mm quay l 1,2
ng knh vnh khn rng l 0.92, chiu cao co ch ca mm quay l 0.62 m, thi
gian lm vic thc t trong ngy l 20 gi. Tnh s ni ng non (dung tch hu
hiu ca ni l 20m3) c x l trong ngy bit rng chu k tch mt l 4 pht.
Gii:
Da theo cng thc (a) nng sut 4my l: A=4* G= 4* 44,8/4 * (1.22 - 0.922)
*0.62 * *20
S ni ng non c x l l: n = A/ *20 = 44.8 * (1.22 - 0.922) *0.62 = 16.5 ni
5.2.2. My li tm lin tc:
Nng sut ca my li tm lin tc c tnh bng lng ng non i qua my
trong mt gi. Lng ng non nhiu hay t ph thuc vo nng sut ly tm ca my.
Nng sut c tnh theo cng thc:
Q= 2k2 *[(R3-r3)/3tg]
Q= 2k2 *V

Q: nng sut my li tm, tn/gi ng non
k: h s
: tc quay trn ca my li tm (radian/giy)
(1000 vng/pht = 105 radian/giy)
V: th tch hnh cn ct do my li tm to nn, m3
: Gc trn nh hnh cn
R: bn knh vng trn trn
R: bn knh chu nh bn di
Vy nng sut ca mt my li tm lin tc t l vi th tch ca gi li v tc
gc bnh phng v mt h s tu thuc vo ng non x l (A,B v C),tu theo
nht ng non, nhit , v kch thc l ca gi li.
5.2.3. Ch :
- Nng sut ca nhng my ly tm ni chung ca nhng my li tm lin tc ni ring,
nu tnh bng kg ng trong 1 gi th n ph thuc vo t l tinh th trong ng

non. iu gii hn nng sut ca my ly tm cha hn l lu lng ng do my ly

tm tch ra m chnh l lu lng ng non cp cho my ly tm.
- T l tinh th xc nh theo cng thc:
AP APn APm
x= . .Bxn
100 AP APm
Yu t ch yu y l st thun (APn -APm). Nu i vi cng mt loi ng
v cng mt Bx ca ng non, trong ly tm c nhng st thun khc nhau, th
nng sut bng ng ca my li tm s thay i.
V d: Gi s
AP = 96
APn=56 v so snh 2 trng hp a) APm=35 b) APm=30
Bxn=98
Trng hp a) x= 32.4%
Trng hp b) x= 37.1%
Vy trng hp b hn trng hp a 14,5%. Do khi ni nng sut tnh bng kg
ng/gi th phi ni r l do chnh lch thun hay do t l tinh th.

Chng 6
THAO TC LY TM TCH MT
6.1. C s k thut ca thao tc tch mt

6.1.1. Phi bit r cht lng ng non
Cht lng ng non l nhn t quan trng nh hng ti thao tc tch mt; tc
tch mt t l thun vi c ht tinh th v nht ca mt ng. Ht tinh th ca
ng non va phi xp u n, khe h gia cc tinh th ln, tch mt d dng;
dnh ca mt ng thp thi gian tch mt nhanh.
Do vy cn bit r cht lng ng non dng thao tc tch mt ph hp khng
ch, s t c hiu qu phn mt cao.
6.1.2. Phn on trc c mc tch mt
Trong khi tch mt, nhn qua knh quan st ngi thao tc c th phn on mc
tch mt ca ng. Tu theo mc tch mt ca tng loi ng non, bng s
phn on ca mnh, ngi thao tc ko di hay rt ngn thi gian ra nc hoc ra
hi; hm my tho ng khi cn thit.
V d nh ng B dng lm ging khng cn ly tm tht kh trnh kh d
ng. i vi ng non C v mu mt ng m v nng li cao, lu ng
km kh phn on qua knh quan st, ch yu da v sng th phn on.
6.1.3. Phn on m ca ng ct
ng non sau khi tch mt phi thnh ng ct c hm lng nc nht nh,
trc khi d ng phi khng ch m ng ct. m ca ng ph thuc
vo c ht tinh th ca ng non.
6.1.4. Bit pht huy kh nng ca my ly tm
Trong iu kin cht lng ng non bnh thng, cn tn dng lng y ng
non vo mi m trn nguyn tc khng tro ra khi mm. Khi thao tc tch mt cn
tranh th rt ngn thi gian cc thao tc ph tr.
6.1.5. Theo di thng xuyn s thot ng theo mt
Mt tch ra my ly tm cn cha cc ht ng ct gi l thot ng. Thng
dng cm gic tay phn on hoc s dng tm knh nh quan st di nh n
t tm cch hn ch s thot ng.
6.2. Bin php cn thc hin my ly tm hot ng bnh thng
6.2.1. Cc vn lu khi thao tc ly tm tch mt
- Trc khi tch mt cn lm tt cc cng vic chun b sau:
Kim tra cc thit b ca my, b phn chuyn ng, du bi trn, ng
ng, vt l, li sng
Kim tra s lng v cht lng ng non
Kim tra hi in nc
Kim tra thng cha mt v lin h vi b phn sy kh ng gi
i cho cc thit b ph tr vn hnh bnh thng ri mi bt u thao tc
tch mt.
- Trc mi ca s dng my ly tm, dng tay xoay trc vi vng mm quay, sau
cho chy khng ti ng thi m nc nng v hi phun ra sch li sng ca mm
quay sau hm th xem c bnh thng khng.

- Chp hnh nghim tc cc quy nh thao tc k thut tch mt.

- Trc khi tch mt phi sng th trc cc loi ng non, cn c vo tnh hnh sng
th xc nh thao tc tch mt bnh thng.
- Khi ngng tch mt phi ra sch li sng ca my li tm
6.2.2. Quy tc an ton k thut s dng my li tm
- Khng nn mt lc d ng hai my li tm trnh nh hng n vic vn hnh an
ton ca thit b vn chuyn.
- Khi my li tm vn hnh cm a u vo mm quay v khng c a tay vo t
in trnh s c cho ngi.
- Khi my vn hnh, khng c dng xng g hoc cc dng c khc hm, nu
gia chng cn phi gim tc dng my th phi ngt in v dng phanh hm
my.
- My cn cha dng th khng c sc ng bng sc ngi.
- Cm cc vt hoc dng c ln trn my ang quay phng ri vo mm gy nn s
c.
- Khi thao tc phi s dng cc dng c phng h quy nh
- Cm khng c sa cha ln nh khi thit b ang vn hnh.
- Khi kim tra sa cha hoc lm sch thit b, phi treo bin an ton cc cng tc,
cu dao v van hi ri mi c lm vic.
- Ngi khng c trch nhim, khi cha c s ng v gim st ca ngi vn hnh,
khng c chy bt k thit b no ni trnh cc s c.
6.2.3. Bo dng v kim tra sa cha my li tm
* Bo dng my:
- Bo dng vn hnh:
thng xuyn kim tra my v cc thit b ph tr xem ng c v cc ng h
vn hnh c bnh thng khng
thng xuyn kim tra ng nc, hi, vt liu, van.. c thng sut khng, c hin
tng r r khng.
thng xuyn kim tra li sng ca my xem c rch khng, ch tnh hnh mn
ca my hm, c tnh hnh khng bnh thng cn bo co x l.
thng xuyn kim tra du bi trn ca thit b c y khng v ch cho du
m ng k hn.
Nu trong my c ting st kim loi hoc ting va p phi dng ngay my
kim tra.
Mi ca phi lau my v cc thit b ph tr t nht mt ln
Ghi li tnh hnh khng bnh thng ca thit b trong s giao ca.
- Bo dng nh k:
Mi k ngh nh k, cn c vo cc vn kim tra thy m cha x l khi
bo dng vn hnh, t chc lc lng kim tra sa cha.
Trong thi gian tu b sa cha ln, cn tho ht cc b phn ch yu ca my li
tm nh cc b phn truyn ng, quay, b phn in kim tra ton din,
sa cha hoc hiu chnh.
* Kim tra sa cha my li tm:
- Cc vn cn ch khi tho lp, kim tra sa cha
khp ni My hm
trc Li sng
Mm quay Thanh x

Chp nguyn liu Cc vng m gia v my v cc

b phn hu quan
Trc quay ng ng
Vng cao su B phn tch mt
Thit b ph tr
- Vn hnh th khng ti:
Sau khi kim tra sa cha, dng tay xoay mm quay ca my, quay 1-2 vng, kim tra
vn hnh c nh khng v quan st k xem c ting l v tnh hnh khng bnh thng
khng? Nu thy bnh thng cho khi ng vn hnh khng ti, ri kim tra my
hm c nhy khng v quan st tnh hnh rung ng, nu khng c hin tng g xu
c th bt u s dng.
6.3. Cc im cn ch trong thao tc tch mt cc loi ng non A,B,C
6.3.1. Tch mt ng non A
ng non A sau khi tch mt c ng ct l ng ct trng thnh phm, mt A
dng nu li cc loi ng non cp thp, thao tc tch mt s dng my li tm m, trong
thao tc cn phi:
+ Nm vng tnh hnh ng non ch ng a ra bin php phn ly ph hp.
+ Nm chc thao tc sng th gim nh nh mu ng ct m thc hin cc bin
php tng thm nc v hi ra ng hoc gim dy ca lp ng nu thy cn
thit.
+ Nm chc thao tc ra ng bng nc v hi c th khng ch n mc no
th ra ng c hiu qu tt, bit khng ch lng nc ra, lng hi phun
khng lm ha tan ng ct, gc cnh tinh th khng b bin dng nh hng n
lp lnh ca ng ct v tng thm lng mt long nu li.
+ Cn phn ring mt nguyn, mt long mt cch thch ng s c li cho vic khng
ch tinh khit nu ng, gp phn lm gim mc ri lon ch nu ng v
gim tn tht theo r. Do vy cn cn c vo ch nu ng yu cu tinh khit
ca mt nguyn, mt long m khng ch cho thch hp.
+ Khng ch kh ca ng d ra: cn xc nh thi gian t lc ng hi ti lc
mm quay dng thu c ng ct c hm lng nc thch hp l rt quan
trng, do yu cu ng hi v thao tc hm my phi phi hp cht ch.
6.3.2. Tch mt ng non B
ng non B sau khi tch mt c ng ct B thng dng lm ging nu ng non
A; mt B l nguyn liu chnh nu ng non C; tch mt tt hay xu nh hng rt
ln ti nu ng non A,C
+ Trnh t tch mt ng non B c bn ging ng non A v trong thao tc tch mt
phi nm vng mu ca ng ct B, h thp tinh khit mt B.
+ Do c im ng non B: ht tinh th b hn, tinh khit thp hn v dnh cao
hn nn lng ng np vo khng ch mng hn ng non A.
+ Tch mt ng B thng khng dng hi ra v s nng cao tinh khit mt B
ng thi nng nhit ca ng ct gy kh khn cho vic d v vn chuyn
ng. Lng nc ra da vo cht lng ng non m quyt nh. Cht lng
ng non bnh thng, c ht u, ra mt ln. Cn nu gp phi ng non nhit
thp, ht mn hoc dnh ln thng ti mt t nc nng khi np liu xong
gim dnh.
6.3.3. Tch mt ng non C

ng non C sau khi tch mt c ng ct C thng em i hi dung lm nguyn

liu nu non A, cn mt C do tinh khit thp, tp cht nhiu nn l nguyn liu sn
xut sn phm ph, thng s dng my li tm lin tc tch mt, trong thao tc tch
mt cn nm vng:
+ Trc khi tch mt phi tm hiu cht lng ng non, nm vng nhit v vic
pha long ng non trnh khi thao tc xy ra hin tng tch mt khng bnh
thng. ng thi phi m hi trc nng nhit li sng gim nhit ca
ng non vo my.
+ Sng th xc nh b dy lp ng np v thi gian tch mt.
+ V nguyn tc khi tch mt ng C khng cn ra ng v s t nhiu ha tan mt
phn ht ng, lm tng tn tht ng trong r. Tuy nhin khi ht ng non khng
u, lc nhit qu thp hoc nng qu cao kh tch mt, c th ko di thch
ng thi gian tch mt hoc c th np liu km theo mt t nc nng hoc cho
nc vo thng tr tinh hoc mng phn phi lm long mt phn ng non. Khi
nghim trng c th cho mt t hi nc v trong thn my, lm nng li sng, h
thp dnh mt ng, tng nhanh qu trnh tch mt.
+ Nu gp mt ng dnh cao kh tch mt, c th dng xng g vch ln lp mt
ng lc my quay tc thp nhm gip cho cht keo tch ra hoc c th sau khi
np liu 4-5 pht cho vo mt t nc nng lm cho cht keo d tch ra.
+ Trong qu trnh thao tc thi gian m np y ca my li tm lin tc khng nn lu
qu, trnh khng kh lnh ht vo my lm nhit ng non h xung.
+ Khi kt thc sng ng non cn m hi va phi kh ng cn ng li trn
li sng.
6.4. Tnh hnh lm vic khng bnh thng ca my li tm v cch x l
6.4.1. Mm quay ca my li tm b o
- Khi khi ng, mm quay b o c 3 nguyn nhn chnh:
Do trc mn, trc quay b cong hoc vt bt cc chi tit my lng. Khi khi ng
lm cho mm quay mt cn bng sinh ra o. Gp trng hp ny phi ngt in
ngng my, kim tra, sa cha.
Do kim tra khng chu o, c vt bng st ri vo trong mm quay lm cho mm
quay khng cn bng gy nn o, cn dng my ngay x l.
Trong mm quay c ng dnh li cc b cha ly ht lm cho mm quay bn nng
bn nh gy nn o. Cn x l kp thi ng .
- Khi np liu b o hoc rung, ch yu l tc np liu khng thch ng hoc
ng non vn cc lm cho ng non phn b khng u trong mm gy nn o
hoc rung. Nu do tc np liu khng thch ng, cn da vo nng ng non
m khng ch tc quay. Nu do vn cc th phi cho nc vo tr tinh ng non
lm long, lm tan ng cc.
- Khi vn hnh ht tc thy o, ch yu l li sng rch, do tch dng ca lc li
tm lm ng vng ra, hoc ht tinh th ng non khng u gy nn thot mt
khng u, lm cho mm quay khng cn bng, phi dng ngay my kim tra.
Nu li sng b rch phi vt sch ng non v hoc thay. Nu thot mt khng
u, c th xi ti ng non tin hnh sng li.
6.4.2. My li tm tng tc chm chp
Mm quay chuyn ng l da vo khp ni, nu tng tc chm l do khp ni tip
xc khng bnh thng gy nn. Dng khp ni ma st chuyn ng, nu lc cng khng

lm cho tm chuyn ng ca khp ni trn v a truyn ng di tip xc khng

tt gy nn tng tc chm chp. Cn thay tm chuyn ng.
6.4.3. Sau khi hm mm quay dng rt chm
Khi tch mt xong d ng, mc d ngt in nhng do tc dng qun tnh ca
my li tm, mm quay vn quay nhanh, cn dng phanh lm cho mm quay ngng ngay.
Nu m phanh ca my hm mn th tip xc vi a hm s khng tt, lm cho mm
quay khng dng ngay, cn thay m phanh da.
6.4.4. Thot ng
Trong qu trnh thao tc tch mt, pht hin thy mt ng tch ra ln ht ng, gi
l thot ng. Ch yu l li sng ca mm quay rch hoc li sng lp khng kht,
ht tinh th ng non nu khng u hoc ht nh qu cng d thot ng.
Nu do li sng rch hoc khng kht lm thot ng phi dng my v sa. Nu
do ht khng u th trong thao tc tch mt khng c cch cu cha, phi thng bo cho
ngi nu ng khng ch ht ng non.
6.4.5. Chp nguyn liu khng nng ln c hoc cht qu
C hai nguyn nhn ch yu:
- Khi nng chp d ng do dng sc qu ln , dy xch ca b phn nng h b
t hoc cp st lng lo lm cho chp nguyn liu khng nng ln c. Phi sa
xch v mc li cp.
- Do khng ch tc np liu v tc quay khng ph hp. Th d tc np liu
chm, tc quay nhanh, ng non phn b khng u lm cho lp ng gia
dy. Ngc li d lm cho ng non bm st y. Trong cc trng hp trn nu lc
ra ng ng hi sm qu, ng ct s cng li, lc d ng d lm cho chp
kh nng ln. Ngoi ra, khi d ng do thao tc nng chp chm qu, khi chp cha
nng ln ng non ri vo mm quay, p cht chp xung. Gp trng hp ny
nu sc bn ca b phn nng h khng khc phc ni c th dng gy g nng t t
chp ln ri d ng.
6.4.6. ng ct b cng li khng d ng
Trong qu trnh tch mt ng non c lc gp hin tng ng ct b cng li
d khng c. Nguyn nhn l thi gian tch mt di qu hoc khi ra ng ng hi
sm qu lm cho ng trong mm h thp nhit nn cng li. Gp trng hp ny
phi khi ng my, ti nc, m hi ra li ng.
6.4.7. Mt in
Trong qu trnh thao tc do s c no tt p hoc mt in, tc mm quay chm
li. Phi ngt in ngay bo cho th in sa cha nhng khng c hm my m da
vo qun tnh chuyn ng mm tip tc quay trnh cho ng non trong mt dnh kt
xung y hoc lm ng ct vn cc.
6.4.8. Thit b vn chuyn ng ct ngng hot ng
Ngoi nguyn nhn do s c thit b vn chuyn cn nguyn nhn na l do khng
ch thao tc khng ng, ng d ra cn t kh vn chuyn, hoc nhiu my ly tm
cng d ng mt lc nn cht ln thit b vn chuyn ng. Cn ngt ngay in
ca thit b ny, t chc thanh l ng ng li v kim tra sa cha thit b.

Chng 7
SY KH HON TT
7.1. Thit b vn chyn ng ct t my ly tm n my sy kh ng

7.1.1. Bng ti rung vn chuyn ng (sng rung)
Sng rung t ngay di cc my li tm. Nhim v ch yu ca sng rung l vn
chuyn ng c nh t my ly tm n chn gu ti, ng thi ng s ngui v
sy kh mt phn nh, khi vn chuyn ng khng b nt. Thng dng vn
chuyn ng ct A.
Sng rung l mt mng y phng su, bng thp, hai bn thnh lp mt s thanh nhp
c khp ni ng v thng qua mt m t vi tay n lch tm lm cho mng rung
ng v chuyn ng qua li.
7.1.2. Gu ti
Gu ti nng, hai u c bnh xch, trn di xch vi khong cch bng nhau lp cc
gu ti. Dn ng gu ti nng do mt thng qua hp gim tc. Khi chuyn ng,
ng ct ri vo gu ti pha di nh xch chuyn ln pha trn qua nh gu ti
i chiu i xung ng qua ca thot vo my sy. Loi gu ti ny chim din
tch rt nh nhng cc ht ng ct b v, kh x l phn loi.

Nu dng my sy kiu bng ti lm kh t nhin th khi dng gu ti nng. Ch cn

dng sng rung trc tip chuyn ng n my sy.
7.2. Sy kh ng
7.2.1. Mc ch, ngha sy kh ng:
+ ng ct sau khi li tm nu ra nc c m l 1.5-2%, nhit khong 60oC,
trong trng hp ra hi m l 0.5-0.75% v nhit khong chng 800C. Vi
m v nhit nh vy khng th ng bao v bo qun.
+ trnh ng ct kt thnh cc, bin cht, ng thi lm cho mu sc ng
thnh phm c bng sng v ng kh cn thc hin vic sy ng a nhit
xung bng nhit mi trng v m ch cn 0.05% nhm m bo yu cu
cht lng sn phm v an ton trong bo qun.
+ Hm lng m gim, hm lng % ng (pol) s tng lm tng gi tr kinh t ca
sn phm.
+ ngha ca vic lm kh ng ct:
Nu hm lng nc trong ng khong 1%, th ng d b bin cht, nh hng
rt ln n vic bo qun. Tnh cht bo qun ca ng ph thuc nhiu vo qu trnh
lm kh, ngha l c lin quan n hm lng nc, ng thi ng (pol) cng c
lin quan n bo qun.
C th dng mt h s biu th gii hn bo qun ca ng - h s an ton f hoc
ch s ht m
Hamlng nc
an(f )
Hsanto
100 % pol
Khi f>0.3333: ng ct b bin cht
Khi 0.25<f<0.333: ng ct d b bin cht
Khi f<0.25: bo qun ng bnh thng
* Ch s ht m: ID
%am.100
ID
100 ( pol % m%)
ngha l % m so vi cht khng ng ; tr s ID cao hn 50 (ng vi h s an ton
0.33) th c nguy c ng d b hng.
7.2.2. Nguyn l lm kh ng ct
+ Qu trnh sy kh ng tng i d v tinh th saccar khng ngm nc, ch yu
l tch m trn b mt tinh th, hn na m ban u ca ng nh. V vy thit b
sy ng khng phc tp, nhng sy xong bt buc phi lm ngui n nhit
phng to iu kin tt cho vic bo qun sau ny.
+ Tc nhn lm kh ng ct l khng kh c sy nng bng hi nc kh lng
nc t i cn cha trong ng ct.
7.2.3. Cc nhn t chnh nh hng n tc lm kh:
Kch thc ht tinh th ca ng ct v chiu dy lp ng.
Thi gian lm kh s rt ngn khi din tch b mt bc hi nc ca ng tng ln.
Nu ht tinh th qu b, lp ng qu dy, lng nc bn trong kh khuych tn,
tc lm kh s gim xung.
Lng nc cha trong ng em lm kh:

Nu ng ct ly ra t my ly tm qu m t, thi gian lm kh cn phi di hn.

m ca khng kh.
Nhit ca khng kh cao, m tng i ca n thp, kh nng ht m mnh, tc
lm kh s nhanh. Nhng trong thc t sn xut khng nn khng ch nhit qu
cao, bi v nhit khng kh qu cao s dn n ng saccaro phn gii cc b,
lm cho mu ca ng ct bin vng v lm mt sng ca n.
Cu to ca thit b lm kh khc nhau, tc lm kh cng khc nhau.
7.2.4. Cc phng php lm kh
Lm kh t nhin:
+ Theo l thuyt tnh ton nhit ng ct trng phn ly ra t my ly tm t 800C
tr ln, thng qua bng ti ng s tip xc trc tip vi khng kh xung quanh. Do
chnh lch nhit gia khng kh v ng ct nng, qu trnh lm ngui t nhin
xy ra, lng nc t ng ct bc hi c khng kh hp thu, n khi nhit v
hm m ca ng ct v khng kh gn nh cn bng nhau.
+ Nhng lm kh t nhin c nhc im l thi gian lm kh tng i di, hm
lng nc ca ng ct kh khng ch, cn phi c gng gim thp hm lng
nc ca ng ct t my li tm, nng cao thch ng nhit ca ng ct, nu
khng th v kh hu thay i hoc khi tch mt, ra hi khng n nh v ht tinh th
ca ng ct khng u s nh hng n hiu qu lm kh.
+ Lm kh t nhin, dng thit b lm kh kiu bng.
Lm kh bng khng kh nng:
+ Trong thit b lm kh khng kh c sy nng gim hm m v tip xc trc tip
v hp thu lng nc bc hi t ng ct, sn phm t c m yu cu.
+ Phng php ny, thi gian lm kh tng i ngn, c th rt ngn chiu di ca
my lm kh, hm lng nc ca ng ct thnh phm d khng ch.
Lm kh bng khng kh nng : dng thit b lm kh kiu thng quay, kiu mng rung,
kiu si.
7.3. Thit b lm kh
7.3.1. Thit b lm kh kiu bng ti
Thit b lm kh kiu bng c cu to n gin, vn hnh d v n nh. Mu sc
ng ct sau khi lm kh tng i tt, ht tinh th t mn nn vn c s dng nhiu
trong cc nh my ng.
Thit b lm kh kiu bng cng ging nh bng ti vn chuyn ng, bng ti
lin tc di chuyn ng ct, lm cho ng ct tip xc vi khng kh xung quanh
t c mc ch lm kh.
Thit b lm kh kiu bng ti gm nhiu on bng ti kt hp vi nhau ng
c th c o trn khi chuyn sang on bng ti khc nhm hn ch hin tng kh
khng u gia lp ng trn v lp di trn mt on bng ti.
Mi on bng ti ca thit b lm kh kiu bng ti gm cc b phn sau: bng
ti cao su 1 gc ln trn hai bnh ln dn ng 2 chuyn ng. V khong cch hai u
bng cao su rt di khng sc bng cao su v trng lng ca ng nn cn lp
thm nhiu con ln 3, 4 nhm m bo bng cao su chuyn ng trn cng mt phng.
Con ln 6 gip tng cng ca bng.

on bng ti ca thit b lm kh kiu bng ti

i vi my lm kh kiu mt on bng thng pha trc tng thm mt on
sng rung tng din tch tip xc vi khng kh nhm nng cao tc lm kh.
7.3.2. My sy kiu thng quay
7.3.2.1. My sy thng quay c b phn lm ngui ng
My sy thng quay nm ngang hai phn

My gm hai phn : phn sy 11 v phn lm ngui 5 t nghing so vi mt t
mt gc 2-30C. Thng ta trn ai 6 nh h thng con ln chuyn ng c l nh h

thng truyn ng qua bnh rng 13 quay vi tc 3,8 vng/pht. ng vo my sy

t ng 15 vo phn khng quay 14 sau vo thng quay. Sau khi sy v lm ngui
ng c a ra ngoi qua ca 7 trn bng ti 9. Trong phn sy khng kh c t
nng trong l 2 chuyn ng cng chiu vi ng . Trong phn lm ngui, khng kh
lm mt chuyn ng ngc chiu vi ng . Khng kh ra khi my sy qua xyclon
thu hi. Nhit khng kh vo v ra khi my sy c th iu khin t ng.
7.3.2.1. My sy mt thng quay
My l mt ng quay lp nghing mt gc 3-6o. Trong ng lp cc tm xp theo hnh
xon c, khi ng quay n v tr cao th s phn tn ri xung lm cho ng tip xc
vi khng kh tt hn ng thi y ng ct v pha trc. hai u vch ngoi ng
c lp vng ln 2 v bnh 3 v mt u lp mt vnh bnh rng 4, thng qua
gim tc 5. Hai u ng quay lp hai np c nh, dng b phn bt kn v ni lin vi
ng quay.
My sy mt thng quay
Khi thao tc, ng i vo ngc hng vi khng kh nng.
My sy thng quay ht tinh th b mi mn tng i nhiu, sng ca ng
ct hi km nhng nng sut cao, m ca ng ct d khng ch nn c nhiu nh
my s dng.
7.3.3. My sy kiu rung
Thn my v kt cu truyn ng ca my tng t nh sng rung vn chuyn
ng. Mt sng c lp np nh bt kn 2, np nh c nhiu ng ht kh ngn, gia ng
chung vi ng ngn c ng vi bt l xo qun vi nhau. Khi thn my chyn ng tnh
tin, rung khng nh hng n khp ni.
Mt lp tm ngn 6 chia bng ti thnh hai tng trn v di. Khng kh tip cn
vi ng non thng qua khe h gia cc tm ngn. Vch ngn 9 ngn tng di thnh

hai khoang, khoang trc cung cp khng kh nng lm kh ng cn khoang sau

thi khng kh mt lm ngui ng. c thi vo t tng di.
My sy kiu rung
Khi hot ng khng kh lnh, nng ln lt c ht vo y khoang trc v
khoang sau ca sn xuyn qua lp ng ln n nh c qut ht n b thu hi
ng bi.
My sy ny ht tinh th d b mi mn nhng tc lm kh nhan, tnh thch
nghi tt nn vn c nh my s dng.
7.3.4. My sy tng si
Lm kh kiu si cn gi l lm kh kiu m khng kh, tc lm kh nhanh,
nng lc sn xut ln. ng c t trn cc tm c l cc nh, khng kh nng c
thi xuyn qua cc l nh t bn di cc tm tip xc vi ng ct mt trn. Khi tc
ca dng khng kh t n mt tr s no th lp ng s ti v cng vi khng
kh hnh thnh mt trng thi hn hp ng u ni ln mt bng ti nh kiu nc si.
Lc ny lp ng tch khi bng ti bng lp khng kh m di.

Do my lm kh rung lin tc khng ngng, lp ng s di ng trong trng thi

bi ni trong dng kh, gim bt s ma st ca ng ct vi tm l cc nh, trnh c
tn thng n gc cnh ca tinh th lm cho sng ca ht tinh th tng i tt.
Cu to ca loi my sy ny tng t nh my sy kiu rung.
1- on phn phi; 2- on si; 3- on sn tuyn; 4- Bung khng kh;

5- Tm dn dng; 6- Tm c l cc nh; 7- Tm hm iu chnh; 8- Np mt
My sy tng si
My sy tng si in hnh : tng chiu di 13m, rng 1m, bn trong phn lm 3

on: on phn phi, on si v on sn tuyn.
ng c chuyn vo on phn phi, trong qu trnh di chuyn ng c
dn u. cui on phn phi t tm gt khng ch b dy lp ng trc khi i
vo on si.
on si c to thnh bi bung khng kh, tm l cc nh v np mt. lp
di c hai tm dn dng khng kh hnh cong phn phi u khng kh, trnh nh
hng n tc lm kh. Khng kh nng vo bung khng kh tng di, i qua tm
dn dng xuyn qua tm l cc nh i vo on si, tip li chui qua lp ng v
x ra ngoi t np nh.
ng ct t on si i ra qua on sng tuyn v phn lm 3 loi ng c kch
c khc nhau.

Loi my sy tng si c hiu qu lm kh cao, thng thng lm kh on si

ch c 12 giy, tng thi gian lm kh v sng tuyn l 70-80 giy. Nng sut bnh qun
mi gi 7,61 tn ng ct tng ng nng sut 1500 tn ma/ngy. Tuy nhin v vt
liu ch to tm c l cc nh v thng sy tng i ln nn loi my ny cha c
s dng rng ri.
7.4. ng bao bo qun ng
7.4.1. Sng phn loi
ng ct sau khi lm kh c kch thc tinh th ln nh khc nhau, c bit l
lng ng bi sinh ra do s ma st trong qu trnh sy hoc ung cc b vn li do
qu trnh lm kh khng ng cch, do vy cn phi qua sng tuyn x l phn cp.
ng thi nhit ng ct sau khi lm kh tng i cao, nh qu trnh sng tuyn
lm cho ng ct c lm lnh y thun li cho vic bao gi, bo qun.
C nhiu loi my sng phn loi, phn ln cc nh my ng s dng my sng
rung. Trn mt my c lp cc loi li sng c qui cch khc nhau, cch lp ca mi nh
my cng khc nhau ty theo yu cu v kch c ca ng thnh phm.
Trong qu trnh sng tuyn cn phi thng xuyn xem xt sng c trit khng.
Nu cc l li sng b ng ct bt kn c th dng ng cao su mm nh v vo li
sng nhng khng c dng lc qu ln trnh lm hng sng v lm dp nt ng.
7.4.2. ng bao
Sau khi sy v lm ngui, ng c vn chuyn bng h thng bng ti sang
cc sng phn loi ri n cc phu cha ng. Sau ng bao 50 kg trn my ng
bao.
Yu cu ng bao:
Mt ngoi ca bao b phi ghi r: ten, loi, phm cp sn phm, khi lng tnh
Bao b thng lm bng vt liu tng hp PP v PE, c kh nng chu c tc
ng c hc v cch m tt.
Cc loi bao cn phi ng qui cch v cn ng khi lng, ming bao phi c
khu k.
7.4.3. Bo qun ng ct
Dng bng ti hoc xe tay ch ng vo kho. Cng nh cc loi thc phm bo
qun dng bao b, cc bao ng c xp thnh tng dy trong kho, c th xp cao 4-
5mt. Kho kh ro m khng kh 60% th tt. Tng v nn kho lt nguyn liu cch
m, c k xp bao ng.
Cc hin tng c th xy ra khi bo qun ng:
ng b m:
Hin tng ny thng xy ra nht v quan trng nht trong qu trnh bo qun.
Khng kh i vo kho s ngng t ln b mt tinh th ng lm cho ng b m.
ng ng bnh:
Nguyn nhn ch yu l ng khi sy cha lm ngui ng bao. Khi gp
nhit bn ngoi gim t ngt, lp nc bo ha quanh tinh th ng c th t n
qu bo ha sinh ra cc tinh th mi, chng lin kt vi nhau dn dn to thnh tng
mng ng. Cng c th do nhiu nguyn nhn khc na.
Thnh phn ng gim:
Nguyn nhn cng do s m ng gy ra. V khi b m ng d b vi sinh vt
xm nhp v c th gy nn hin tng chuyn ha ca ng.

ng bin cht:
Mt s vi sinh vt v mc lm bin cht ng thnh axit butiric v axit lactic,
xitric, axtic...
Sau khi ng b m c nhiu nm mem lm ng chuyn ha.
Cc loi vi sinh vt ny c sn trong ma, trong qu trnh sn xut c th khng b
tiu dit hon ton, khi gp nhit thp v mi trng thch hp chng li tr li hot
ng, hoc do s xm nhp ca chng t mi trng bn ngoi.
ngn chn hin tng ny, trong cng ngh ch lm sch cm ma, khng
ko di thi gian lm sch v sy kh cc tinh th ng.
nh gi cht lng ng:
Gi tr ca ng c n nh bng mt h s cht lng cng c gi l hiu sut
2-4, c xc nh theo cng thc:
Cht lng = pol - (2r+4c) hoc Cht lng = pol - (r+5c)
r: ng kh %
c: tro %
V d: ng ct trng c cc ch tiu nh sau: Pol= 99.65%; RS=r= 0.15%;
Tro=c=0.1% th h s cht lng s l: 99.65% - (2*0.15%+4*0.1%) = 98.95%. Kt lun
cht lng ng t 98.95%.


Bai Giang Cong Nhan Nau Duong Ly Tam PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang Cong Nhan Nau Duong Ly Tam PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bi ging dng cho cng nhn cng ngh Nu ng Ly tm

MT S THUT NG THNG DNG

Pol: c xc nh trc tip 1 ln trn my phn cc Polarimet.

GP (vit tt ca ch Gravity Purity) biu th tinh khit trng lc ca dung dch

Sacc: c xc nh bng phng php phn cc 2 ln trn my Polarimet.

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 1

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 2

16. dnh ( nht)

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 3

21. chn khng

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 4

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 5

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 6

C 100 kg dung dch ng c 68,5 kg ng v 100- 68,5 = 31,5 kg nc. Nh vy h

Bng A: H s ho tan ca dung dch ng tinh khit nhit khc nhau

Nhit H s ho Nhit H s ho Nhit H s ho Nhit H s ho

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 7

H1: lng ng trong mt n v nc ca dung dch bo ha.

2 = H/H1 = H/Ho70 = 4/3,271=1,223

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 8

+ Nhit khng i bc hi mt phn nc ngha l nng cao hn th h s qu

Nng ng = Lng ng/(Lng ng + Lng nc)

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 9

o thc t. T nguyn l tng nhit si biu hin nng dung dch ng c th

tinh Nhit (oC)

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 10

1.2. QU TRNH KT TINH NG

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 11

thnh ng th rn. l cc nhn tinh th. Nu tip tc duy tr mc qu bo ha

- Do chnh lch nng C> c nn cc phn t ng s khng ngng khuych tn t

Trong : S: lng ng kt tinh

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 12

Thay k1 (3) vo:

1.2.3.2. Cc yu t nh hng n qu trnh kt tinh ng:

V d v thay i qu bo ho vi nhit gi nguyn tc kt tinh

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 13

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 14

Nh vy lin quan n hiu sut kt tinh gm tinh khit ca ng non, ca mt ci

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 15

din tch kt tinh so vi ln nu th nht nu ln th hai, nu qua nhiu ln nu s

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 16

chng cn b bc trong ni b tinh th lm tng hm lng tro ca ng thnh phm,

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 17

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 18

Hnh 2.1: Ch nu ng hai h

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 19

+ Mt s phng php rt kit ng trong nu ba h:

T trng ca nc ng thay i theo nng , tra bng ly s liu.

V d 2-1: C 12 tn mt ch nng 60%. Hi khi lng cht kh mt ch l bao

Sau ln lt tr Q0 vi gc i ca n, ly hiu s lm t s bn phi, cn mu

V d: Mun nu 10 tn cht kh ng non B c tinh khit 73% t mt A c tinh

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 21

Ging 78 20.(73-70)/(78-70) = 7.4tn ging

Hiu sut thu hi ng l phn trm cht rn ca thnh phm so vi cht rn

* Ly 100 tn cht kh mt ch lm c s tnh ton:

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 22

a. Tnh lng ng A v mt C hnh thnh:

+ Khi lng cht kh ng A thu c t 100 tn cht kh mt ch bng

Loai nguyn liu T/lng cht kh AP T/lng ng

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 23

+ Gi thit hiu sut thu hi ng A t non A l 49.2%. Theo 100 tn cht kh mt ch

Loai nguyn liu T/lng cht kh AP T/lng ng

GV: L Th Tho Tin http://www.ebook.edu.vn Trang 24