Aralin 22, Markahan 3
2. NILAPAT NA PANANALIKSIK
Alamin:
PANANALIKSIK
= ay ang proseso ng pangangalap ng mga totoong
impormasyon na humanhantong sa kaalaman.
Isang matiyaga at sistematikong pagtatanong tungkol sa
isang paksa upang matuklasan ang mga katotohanan ( facts) o
saligan/simulain (principles).
Isang prosesong mapagsuri, sistematiko o maparaan,
organisado o nakaayos, at walang kinikilalang (obhetibo) . Nararapat
na masagot ng prosesong ito ang isang katanungan o hipotesis. Sa
ganitong paraan, dapat itong nakapagpapataas o nakapagdaragdag
ng kaalaman hinggil sa isang hindi nakikilalang bagay na ibig mapag-
alaman pa ng mga mamamayan.
Isinasagawa ito sa pamamagitan ng paggamit ng kung ano
ang nalalaman o napag-alaman na. Matatanggap ang karagdagang
kaalaman sa pamamagitan ng pagpapatunay ( o ng hindi-
pagpapatotoo) ng mga panukala (teoriya) o mga pamamaraan ( o
sistema), at sa pagsubok sa mas mainam na pagpapaliwanag ng mga
napapansin o obserbasyon.
Bukod sa pagbibigay tugon sa mga katanungan, isa pang
layunin ng pananaliksik ang makahanap ng solusyon sa isang
problema o suliranin. Karaniwang naghahanap ang isang mananaliksik
ng mga kaalaman mula sa mga aklatan upang malaman kung ano ang
mga napag-alaman hinggil sa isang bagay, kabilang ang mga maaaring
nakalimutan nang kaalaman. Maaaring naghahanap-buhay ang isang
tagapagsaliksik o tagasaliksiksa isang klinika, laboratory, o kaya
isang planetaryo. May mga mananaliksik na naghuhukay ng lupa para
mapag-aralan ang mga guho ng mga sinaunang mga kabihasnan o
magsagawa ng mga pag-aaral hinggil sa mga hubog ng mga bato.
Maaari rin siyang maglakbay sa kalawakan para pag-aralan ang
sanlibutan.
Maraming mahahalagang pag-aaral ang nabuo dahil sa
pananaliksik. Kailangan ito upang makasulat ng isang panahunang
papel. Sa mabilis na pag-unlad ng agham at teknolohiya, maraming
pagbabagong nagaganap sa ating kapaligiran na humahantong sa
maraming katanungan at gayon din sa pagtuklas ng maraming bagay.
Note:
Obhektibo
Ang pananaliksik ay mula sa nakalap na kaalaman at mga
datos na isinaayos at inorganisa sa isang makaagham na
pamamaraan. Binabatay sa paghahanay, pagtataya, at pagsusuri ang
mga datos na nakalap.
Mga Hakbang na Dinaanan sa Pananaliksik:
1. Paghahanda ng mga tanong o paksa na gusting masagot.
2. Pagsasagawa ng fieldwork
a. Pag-ikot upang mahanap ang sagot
b. Pakikipanayam
c. Libro
d. Internet
3. Presentasyon ng saliksik.
URI:
Maraming uri ng pananaliksik. Kabilang sa mga
pangunahing uri o gawi sa pananaliksik:
1. BASIKO o PAYAK NA PANANALIKSIK
Tinatawag din itong puro o pundamental na
pananaliksik na isinasagawa sa mga laboratoryo o klinikang
pang-eksperimento
Ito ang paglalapat ng mga kaalaman sa mga
gawaing pampananaliksik o paggamit ng mga kaalaman sa
pananaliksik na magagamit para sa pagpapaunlad ng
lipunan. Kabilang dito ang mga protocol ( protokolo) o mga
sinusunod at tinutupad na paraan sa mga pananaliksik na
klinikal.
IBA PANG URI:
Kasama ri sa mga uri ng pananaliksik ang mga ss:
1. Pang-akademya
Iba ito sa pananaliksik na pang-edukasyon sa ibaba
sapagkat isinasagawa ito ng mag-aaral, hindi sila ang pinag-
aaralan ng mananaliksik
Nagsasaliksik ang mga estudyante upang
makapagsulat ng mga takdang-aralin, sa pamamagitan ng
pagbabasa ng maraming bilang ng mga aklat hinggil sa isang
paksa, at nagtatala sila sa kanilang talaan. Ginagamit din ang
gawing ito ng mga manunulat ng mga hindi kathang-isip na mga
manuskrito o akda, upang maging tama ang kanilang mga
impormasyong ginagamit sa pagsusulat.
2. Pang-agham
Tinatawag din itong pamamaraang pang-agham o
pamamaraang siyentipiko.
Ginagamit ang pananaliksik upang mapainam ang mga
pagkaunawa sa mga larangan ng biyolohiya, inhinyeriya, pisika,
kimika at iba pa.
Dahil sa pang-agham na gawi ng pananaliksik, maaaring
maisakatuparan ang pagkakatuklas ng mga bagong gamot na
panlunas ng mga karamdaman, ang paglalang ng mga mas hindi
mapanganib na mga sasakyan, at kung paano makapag-aani ng
mas maraming pagkain sa bukirin.Nagmumula sa mga
pamahalaan, mga pribadong korporasyon, at mula sa
nagbibigay-kusang mga samahan ang suportang pampananalapi
sa ganitong uri ng mga pananaliksik.
3. Pampamilihan
Isa itong sangay sa larangan ng sikolohiya sapagkat pinag-
aaralan at sinusuri sa pananaliksik na pangmerkado o
pangmarket ang kung ano ang mga bagay na binibili ng mga tao
at kung paano sila naglilibang pagkatapos ng kanilang mga
trabaho.
4. Pang-edukasyon
May kaugnayan sa pagsusuri kung paano natututo ang mga
tao sa ganitong uri ng pananaliksik, partikular na sa mga
paaralan.
5. Pangkasaysayan
Sinusuri rito ang lahat ng uri ng mga dokumentong katulad
ng mga personal na talaan, liham, mga batas, mga resibo,
sertipiko ng pagpapatibay, mga pahayagan, mga magasin, mga
aklat at mga kasangkapan tulad ng mga alahas, mga aparato at
mga kagamitang pantahanan, ginagamit ito ng mga arkeologo.
6. Pangwika
Tinatawag din itong pananaliksik na lingguwistiko
sapagkat pinag-aaralan ang kung paano ginagamit ng mga tao
ang sinasalitang wika, ang mga tunog sa wikang sinusuri, at
maging ang pag-iimbistiga ng gawi sa pamumuhay ng mga
mamamayang nasa isang pook.
7. APPLIED RESEARCH
Ginagamit ito batay sa hinihingi ng panahon. Gumagamit
ito ng kalkulasyon at estadistika. Halimbawa: sa panahon
ng eleksyon, paghuhula ng boto ng mga kandidato.
Aralin 22, Markahan 3
Alamin:
PANANALIKSIK
= ay ang proseso ng pangangalap ng mga totoong
impormasyon na humanhantong sa kaalaman.
Isinasagawa ito sa pamamagitan ng paggamit ng kung ano
ang nalalaman o napag-alaman na. Matatanggap ang karagdagang
kaalaman sa pamamagitan ng pagpapatunay ( o ng hindi-
pagpapatotoo) ng mga panukala (teoriya) o mga pamamaraan ( o
sistema), at sa pagsubok sa mas mainam na pagpapaliwanag ng mga
napapansin o obserbasyon.
Isang prosesong mapagsuri, sistematiko o maparaan,
organisado o nakaayos, at walang kinikilalang (obhetibo) . Nararapat
na masagot ng prosesong ito ang isang katanungan o hipotesis. Sa
ganitong paraan, dapat itong nakapagpapataas o nakapagdaragdag
ng kaalaman hinggil sa isang hindi nakikilalang bagay na ibig mapag-
alaman pa ng mga mamamayan.
Bukod sa pagbibigay tugon sa mga katanungan, isa pang
layunin ng pananaliksik ang makahanap ng solusyon sa isang
problema o suliranin. Karaniwang naghahanap ang isang mananaliksik
ng mga kaalaman mula sa mga aklatan upang malaman kung ano ang
mga napag-alaman hinggil sa isang bagay, kabilang ang mga maaaring
nakalimutan nang kaalaman. Maaaring naghahanap-buhay ang isang
tagapagsaliksik o tagasaliksiksa isang klinika, laboratory, o kaya
isang planetaryo. May mga mananaliksik na naghuhukay ng lupa para
mapag-aralan ang mga guho ng mga sinaunang mga kabihasnan o
magsagawa ng mga pag-aaral hinggil sa mga hubog ng mga bato.
Maaari rin siyang maglakbay sa kalawakan para pag-aralan ang
sanlibutan.
Note:
Obhektibo
Ang pananaliksik ay mula sa nakalap na kaalaman at mga
datos na isinaayos at inorganisa sa isang makaagham na
pamamaraan. Binabatay sa paghahanay, pagtataya, at pagsusuri ang
mga datos na nakalap.
MGA PANGUNAHING GAWAIN SA
PANANALIKSIK
Kabilang sa mga pangunahing gawain sa pagsasaliksik ang
mga ss.:
1. PAGSUSUKAT o PAGSUSURI ng mga
kaganapan o kababalaghan.
2. PAGHAHAMBING ng nakuhang mga resulta
3. PAG-UNAWA o PAGPAPALIWANAG ng mga
resulta ayon sa mga pangkasalukuyang kaalaman ang mga
nakapagbabagong sangkap, na maaaring makaimpluwensiya
sa resulta.
URI:
Kabilang sa mga pangunahing uri o gawi sa pananaliksik:
1. BASIKO o PAYAK NA PANANALIKSIK
Tinatawag din itong puro o pundamental na
pananaliksik na isinasagawa sa mga laboratoryo o klinikang
pang-eksperimento
2. NILAPAT NA PANANALIKSIK
Ito ang paglalapat ng mga kaalaman sa mga
gawaing pampananaliksik o paggamit ng mga kaalaman sa
pananaliksik na magagamit para sa pagpapaunlad ng
lipunan. Kabilang dito ang mga protocol ( protokolo) o mga
sinusunod at tinutupad na paraan sa mga pananaliksik na
klinikal.
IBA PANG URI:
Kasama ri sa mga uri ng pananaliksik ang mga ss:
1. Pang-akademya
Iba ito sa pananaliksik na pang-edukasyon sa ibaba
sapagkat isinasagawa ito ng mag-aaral, hindi sila ang
pinag-aaralan ng mananaliksik
Nagsasaliksik ang mga estudyante upang
makapagsulat ng mga takdang-aralin, sa pamamagitan ng
pagbabasa ng maraming bilang ng mga aklat hinggil sa isang
paksa, at nagtatala sila sa kanilang talaan. Ginagamit din ang
gawing ito ng mga manunulat ng mga hindi kathang-isip na mga
manuskrito o akda, upang maging tama ang kanilang mga
impormasyong ginagamit sa pagsusulat.
2. Pang-agham
Tinatawag din itong pamamaraang pang-agham o
pamamaraang siyentipiko.
Isang pangkaraniwang gawi sa pagsasaliksik ang
makaagham na metodo. Ginagamit ang pananaliksik upang
mapainam ang mga pagkaunawa sa mga larangan ng biyolohiya,
inhinyeriya, pisika, kimika at iba pa.
Dahil sa pang-agham na gawi ng pananaliksik, maaaring
maisakatuparan ang pagkakatuklas ng mga bagong gamot na
panlunas ng mga karamdaman, ang paglalang ng mga mas hindi
mapanganib na mga sasakyan, at kung paano makapag-aani ng
mas maraming pagkain sa bukirin.Nagmumula sa mga
pamahalaan, mga pribadong korporasyon, at mula sa
nagbibigay-kusang mga samahan ang suportang pampananalapi
sa ganitong uri ng mga pananaliksik.
3. Pampamilihan
Isa itong sangay sa larangan ng sikolohiya sapagkat pinag-
aaralan at sinusuri sa pananaliksik na pangmerkado o
pangmarket ang kung ano ang mga bagay na binibili ng mga tao
at kung paano sila naglilibang pagkatapos ng kanilang mga
trabaho.
4. Pang-edukasyon
May kaugnayan sa pagsusuri kung paano natututo ang mga
tao sa ganitong uri ng pananaliksik, partikular na sa mga
paaralan.
5. Pangkasaysayan
Sinusuri rito ang lahat ng uri ng mga dokumentong katulad
ng mga personal na talaan, liham, mga batas, mga resibo,
sertipiko ng pagpapatibay, mga pahayagan, mga magasin, mga
aklat at mga kasangkapan tulad ng mga alahas, mga aparato at
mga kagamitang pantahanan, ginagamit ito ng mga arkeologo.
6. Pangwika
Tinatawag din itong pananaliksik na lingguwistiko
sapagkat pinag-aaralan ang kung paano ginagamit ng mga tao
ang sinasalitang wika, ang mga tunog sa wikang sinusuri, at
maging ang pag-iimbistiga ng gawi sa pamumuhay ng mga
mamamayang nasa isang pook.
7. Sa mga disiplina
May isinasagawa ding mga pananaliksik na nagkakaugnayan
ang ibat ibang larangan ng mga kaalaman. Kasama sa
pangmakadisiplinang pananaliksik ang multidisiplinaryo,
interdisiplinaryo at transdisiplinaryo. Sa antas na pang-
multidisiplinaryo o maraming mga larangan, isinasagawa ang
pagsusuri mula sa ibat ibang mga anggulo at ginagamitan ng
sari-saring mga pananaw ng mga larangan, ngunit hindi
nagkakaroon ng pagsasanib. Sa interdisiplinaryo o sa pagitan ng
mga larangan, nililikha ang isang katauhan ng metodolohiya o
pamamaraan, isang identidad ng panukala (teoriya) o konsepto
(diwa), na nagdurulot ng mas pinagsanib at mauunawaang mga
resulta. Samantala, mas lumalaktaw sa mga gawi ng mga
naunang may-ugnayang panlarangang pananaliksik ang
transdisiplinaryo o nagpapalitang (nagsasanib na) mga larangan:
sapagkat nagsasanib ang mga larangan o disiplina, kabilang ang
pagkakaisa ng mga epistemolohiya, particular na ang Panukala
ng mga Agham Pantao o Teoriya ng Agham Pangtao.
Alamin:
PANANALIKSIK
Isang matiyaga at sistematikong pagtatanong tungkol sa
isang paksa upang matuklasan ang mga katotohanan ( facts) o
saligan/simulain (principles).
Maraming mahahalagang pag-aaral ang nabuo dahil sa
pananaliksik. Kailangan ito upang makasulat ng isang panahunang
papel. Sa mabilis na pag-unlad ng agham at teknolohiya, maraming
pagbabagong nagaganap sa ating kapaligiran na humahantong sa
maraming katanungan at gayon din sa pagtuklas ng maraming bagay.
Maraming uri ang pananaliksik.
8. EMPIRIKAL - Batay ito sa karanasan o
eksperimento, kaya malasiyentipiko. Ito ay
nangangailangan ng masusing pagsusuri ng mga bagay at
mga katibayan tungkol sa makatotohanang impormasyon.
9. APPLIED RESEARCH - Ginagamit ito batay sa
hinihingi ng panahon. Gumagamit ito ng kalkulasyon at
estadistika. Halimbawa: sa panahon ng eleksyon, paghuhula
ng boto ng mga kandidato.
Halimbawa ng tala ( buhat sa binasang aklat): Tumangan,
Alcomtiser Sr.,P.et al. Panitikan ng Pilipinas, Lungsod ng
Quezon, GVM Enterprises: 1990,pp.1-20
Paksa: Ang Matandang Panulaan ng Pilipinas
D. Pagsulat ng mga ginamit na talababa
Ang talababa ay nangangahulugan ng tala o
nota at baba buhat sa salitang ibaba. Ito ay mga notang
matatagpuan sa ibaba ng pahina na nagpapaliwanag ng
tungkol sa isa o higit pang bagay na nasa pahina. Kung
gagamitin ninyo ang mga kinuhang nota o tala, ito ang
pamamaraan sa pagbanggit ng mga akda o mga may-akda
na ilalagay sa inyong papel.
Halimbawa:
Ayon kay Padre Chirino, ang pasalindilang
panitikan ay mga matandang panitikang nagpasalin-salin sa
dila mula sa ninuno hanggang sa sumunod na
henerasyon.Hindi ito nasulat o walang sinumang sumulat,
itinuturing na ari ng bayan.
IV. Pagsulat ng Papel

10. GANAP na PANANALIKSIK ( pure research)

A.
- Isinasagawa ito ng mga taong naglalayong
maunawaan ang isang bagay na nagpapagulo sa kanilang
isip. Ginagawa ito sa pansariling kasiyahan.
Organisasyon ng mga Nilalaman
Isaayos ayon sa sariling pagpapahalaga ang mga
nakuhang datos. Maaaring gamitin o sundan ang
isang balangkas na siyang magiging gabay sa
paglalahad.

MGA HAKBANG NA MAAARING SUNDIN SA PAGSULAT NG

BALANGKAS SA PAGSULAT
PANANALIKSIK
A. Paksa: Ang pangalan ng inyong papel
Panimula
I. Pagpili ng Paksa
Layunin
Dapat isaalang-alang dito ang layunin at kahalagahan ng
Kahalagahan ng sinulat
paksang isusulat.
B. Pamamaraan
C. Nilalaman ng Papel
II. Pamamaraan
D. Kongklusyon
Nakapaloob dito ang mga pamamaraang gagamitin
Talasanggunian
sapagkuha ng mga datos o impormasyong mahalaga sa paksa.
( Maari nang sumulat kung mayroon nang
Maaaring gamitin ang ss. na mapaghahanguan ng impormasyon:
balangkas.)

a. Pakikipanayam, pagsisiyasat
B. Talasanggunian
b. Mga aklat, journal, magasin at iba pang babasahin
Isinusulat ito sa papel nang paalpabeto.
c. Pagtanong sa mga may kinalamang mga tao
1. Aklat
III. Pagkuha ng Datos
a. Kung iisa ang may-akda
Ginagamit ang sumusunod sa pagkuha ng datos.
Una ang apelyido sa pangalan ng may-akda
na ginagamitan ng tuldok bago isulat ang
A.Pagbuo ng talasanggunian o bibliograpiya
pangalan ng aklat.
Binibigyang-halaga at pansin ang lahat ng sinulat at
pinagkunan ng datos na nakadokumento. Nakadokumento ang
Dominguez, Leticia F. Hiyas ng Lahi.
isang papel kung binanggit ang pinagkunan ng mga prinsipyo o
simulain, teorya o mga kaisipan o ideya na inyong sinulat.
b. Kung dalawang tao ang may-akda
Kasama rin ang pagkuha ng pangalan ng may-akda at taon ng
Isulat nang buo ang ilawang pangalan
pagkakasulat.
Panganiban, Jose V. at Consuelo T.
B. Paggawa ng indeks
Panganiban
Magiging maayos ang pagkuha ng datos kung gagamit ng
mga indeks kard ma maaaring ayusin nang paalpabeto. Maaaring
c. Kung mahigit sa dalawa ang may-akda
makuha ang talasanggunian o bibliograpiya sa kard catalog sa
Isulat ang pangalan ng pangunahing may-
silid-aklatan. Hanapin ito sa pangalan ng aklat o sa titulo o
akda at ang salitang et al.
pamagat, o sa pangalan ng may-akda.
Pineda, P. et al.
C. Pagkuha ng Mahahalagang Tala
Sa pagkuha ng mga tala sa aklat o iba pang babasahin,
2. Magasin
kailangan ng kard na pagsusulatan ng mga pinakamahahalagang
Isinusulat ang pangalan ng artikulo sa loob ng
kaisipan. Huwag kaligtaang isulat o itala ang pinagkunan:
panaklong. Ang pangalan ng magasin ay
1. may-akda
sinasalungguhitan.
2. aklat
3. pamagat ng lathala
Silvestre, Aniceto F. ( Mga Lirik ng Ating
4. paksa
Magagandang Awiting-Bayan), Liwayway,
5. lugar at petsa ng pagkakalimbag
CXXIV ( Enero 14, 1985), p.38
6. palimbagan
7. pahina
Aralin 22, Markahan 3
Alamin:
PANANALIKSIK
= bunga ng isang maingat at maayos na pagsusuri at
pagsisiyasat tungkol sa isang paksa o problema. Kinikilala itong isang
mahalagang paraan na naglalayong maglahad sa pamamagitan ng
pagtuklas ng mahahalagang bagay na nais mabatid.
A. Katangian ng Pananaliksik
Obhektibo
Ang pananaliksik ay mula sa nakalap na kaalaman
at mga datos na isinaayos at inorganisa sa isang
makaagham na pamamaraan. Binabatay sa paghahanay,
pagtataya, at pagsusuri ang mga datos na nakalap.
Mayaman sa mga ginagamit na datos
Inaasahan na sapat ang mga sanggunian at lahat
aydapat makatulong nang malaki sa pag-aaral. Maaaring
isama maging ito man ay nakasulat sa wikang banyaga.
Angkop na pamamaraan o metodolohiya
Nakasalalay sa angkop na pamamaraan o
metodolohiya particular ang instrumentong ginamit upang
maging matagumpay ang pananaliksik.
Sumusunod sa tamang proseso ng pagsulat
Kailangan ang sistematikong paraan ng pagsulat.
Nagsisimula sa pagtukoy sa suliranin, pag-uugnay ng
suliranin sa mga umiiral na teorya, pangangalap ng mga
datos, pagsusuri at pagpapakahulugan ng mga datos at ang
huli ay ang pagbuo ng mga kongklusyon at rekomendasyon.
Masuri o kritikal
Ang mga inilahad ay ideyang mapananaligan at
mapatotohanan sa tulong ng mga ginamit na mga
datos.
Mga Hakbang sa Paggawa ng Sulating Pananaliksik
1. Pagpili ng paksa
Narito ang ilang pamantayan sa pagpili ng paksa:
a) May kawili-wiling paksa
b) Hindi dapat malawak o masaklaw upang magawa sa
takda at limitadong panahon
c) May tiyak na mapagkukunan ng sapat na datos/
materyales/ kagamitan
d) Napapanahong paksa
2. Pagpapahayag ng layunin
Kailangang magkaroon ng isang paunang pahayag
ng layunin o pananaliksik. Angkop na pagpili ng salita upang
matiyak ang kahulugan.
3. Paghahanda ng tentatibong bibliograpi o
sanggunian
4. Paggawa ng tentatibong balangkas
Nagiging madali ang pangangalap o pagtitipon ng
mga impormasyon o datos sapagkat may direksyon kung
ano ang dapat hanapin.
5. Pangangalap ng mgadatos
Sa bahaging ito, hindi dapat makalimutan ng mananaliksik
na maipaabot na ang mga kaalamang kanyang ilalahad ay
hindi kanya. Bigyang diin ang pangalan ng pinagkunan,
pamagat ng akda at tiyak na pahina.
6. Pangwakas na balangkas
Pagkatapos ng pangangalap ng datos, maaari nang
mapahalagahan ang pananaliksik na isasagawa sa
pamamagitan ng pagpili ng mga dapat isama at kung ano-
ano ang maaaring itabi.
7. Pagbuo ng burador
Pagkatapos ng pagbuo ng balangkas, maaari nang
simulan ang burador. Ang pananaliksik na isasagawa ay
dapat magsimula s aisang malawak at anyong panimula o
introduksyon. Gumamit ng sariling estilo, kumopya nang
buong-buo mula sa isang isinulat na siyang magiging
batayang ideya sa pananaliksik. Higit sa lahat, dapat na
nasa pormal na anyo ng paglalahad.
8. Pagwawasto/Pagrerebisa
Ang burador ay kailangang iwastong mabuti sa
pamamagitan ng pagbabasang muli nito upang maiwasto
ang mga pangungusap na mali ang pagkakabuo.
Maaaring gamitin ang ss. na mga tanong sa pagwawasto:
a. Ano ang pangunahing ideya?
b. Maliwanag ba ang isinulat? Sapat ba ang pagtalakay?
c. Magkakaugnay ba ang mga pangungusap at mga talata
sa pagbubuod?
d. Orihinal ba ang paglalahad ng mga kaisipan?
9. Aktwal na pagsulat ng pangwakas na
pananaliksik
Gawain:
A. Magsaliksik ng mga paksang iyong naibigang pag-aralan.
Ibahagi sa klase ang iyong natuklasan o nakalap na
impormasyong mula sa napiling paksa. Itala sa tsart.
Paksa: ________________________________
Natuklasang Impormasyon
1.__________________________________
2._________________________________
3.__________________________________
4.__________________________________
5.__________________________________
B. Sumulat ng isang pananaliksik tungkol sa mga lugar na
maaaring itanghal sa parogramang panturismo.
1. Hatiin ang klase sa apat na pangkat.
2. Pumili ng isang lider na magiging tagapagdaloy ng
usapan at isang tagasulat ng mapag-uusapan.
3. Bumuo ng isang pananaliksik sa isang lugar na
maaaring gamitin sa programang panturismo.
4. Humandang iulat ito sa klase.
Hangarin:
Panuto: Sumulat ng isang pananaliksik tungkol sa Kahalagahan
ng Programang Panturismo sa Ekonomiya ng Bansa.