Professional Documents
Culture Documents
Zgjerimi I Bashkimit Evropian
Zgjerimi I Bashkimit Evropian
Interesat specifike sektoriale, pra fakti q degt prkatse ekonomike druheshin nga
pasojat negative q mund t'u shkaktonin produktet m t afta pr konkurenc t
shteteve konkurruese. Si shembull n kt drejtim mund t shrbej sektori agrar
dhe zgjerimi n jug me Greqin, Spanjn dhe Portugalin.
Interesat "kombtare", pra frika se zgjerimi mund ta influencoj negativisht ndikimin
e shteteve antare n procesin e vendim-marrjes. T prmendim n kt kontekst
shtjen e balancimit t votave n Kshill, pr t ciln kemi folur ndr t tjera edhe
n pjesn pr Marrveshjen e Niss.
Sistemi i BE-s si i till, n radh t par struktura e tij institucionale, fazat dhe
aftsia e tij n procesin e vendim-marrjes.
Megjithat par n aspektin afatgjat, Franca nuk arriti ta pengoj zgjerimin e Bashksis.
N Kongresin e Hags n vitin 1969, pasardhsi i de Gaulle, Georges Pompidou, u pajtua
me vendimin pr rifillimin e bisedimeve pr antarsim me Britanin e Madhe, Danimarkn,
Irlandn dhe Norvegjin. Vendimtar pr kt marrveshje nuk ishte vetm ndrrimi i
presidentit francez. Rol t rndsishm luajti edhe fakti se n kuadr t nj package
deals t gjer, u arrit t prfillen interesat e t gjitha vendeve antare. N kuadr t ksaj
zgjidhjeje, Franca fitoi si dmshprblim pr plqimin e saj pr zgjerim plqimin e vendeve
t tjera pr zgjerimin e mtejshm dhe prmirsimin e politiks s prbashkt agrare.
Ne ktu natyrisht nuk mund t'i trajtojm hollsisht ndikimet e ktij zgjerimi t par n
rrjedhn e procesit t integrimit. Megjithat mund t prfundojjm se me Britanin e Madhe
dhe Danimarkn, Bashksis Evropiane iu shtuan dy shtete me pikpamje krejtsisht t
ndryshme mbi rolin e Bashksis. Pr t dyja kto shtete, Bashksia Evropiane prbnte n
mnyr primare nj bashksi ekonomike, nga e cila shpresonin t prfitonin ekonomikisht.
Pr to nuk diskutohej shtja e kufizimeve t tjera n aspektin e sovranitetit kombtar e
shtetror. Vet antarsimi n BE, e jo organizimi i tij konkret prbnte nj shtje, n t
ciln ishin t prara opinioni publik, grupimet n shoqri dhe partit politike n t dy kto
shtete. Kjo situat e krijuar ishte prgjegjse n mas t madhe pr krizat dhe pengesat q
e karakterizuan zhvillimin e Bashksis n vitet 70 dhe n fillim t viteve 80 n aspektin e
domosdoshmris s vendim-marrjes s njzshme.
M pak problematik se t gjitha zgjerimet e tjera t deritanishme ishte zgjerimi i fundit pas
antarsimit t Austris, Suedis dhe Finlands. Marrdhniet mes shteteve t EFTA-s dhe
Bashksis ishin rregulluar q nga viti 1972 prmes marrveshjeve dypalshe pr tregtin e
lir, t cilat n janar t vitit 1994 u zvendsuan nga Zona Ekonomike Evropiane (ZEE).
Pra, marrdhniet ekonomike ishin t ngushta pr nj koh t gjat; shum nga rregulloret
e Bashksis, veanrisht ato n fushn e tregut t brendshm, praktikoheshin nga kto tri
vende prmes Marrveshjes mbi BEE-n qysh para antarsimit t tyre. Prve ksaj, kto
shtete kishin nj shkall relativisht t lart zhvillimi ekonomik. Njri nga problemet kryesore
potenciale n fushn politike, statusi i neutralitetit, e kishte humbur rndsin pas
prfundimit t Konfliktit Jug-Perndim. Interesimi i tyre pr shtje si rritja e transparencs
apo politika sociale dhe ajo mbi ambientin lejonte t shpresohej n krijimin e impulseve t
reja pr politikat ekzistuese t BE-s