GRUPI B_2018

4. Parimi i subsidiaritetit
Parimi i subsidiaritetit tregon se politikat dhe programet më urbane
janë zhvilluar dhe zbatuar nga shtetet anëtare dhe vetë qytetet më të në
mënyrë të përshtatshme. Disa shtete anëtare konsiderojnë atë si
veçanërisht të rëndësishme që qytetet vazhdojnë të kenë përgjegjësinë
kryesore për politikën dhe veprim në zonat e tyre lokale dhe se
identifikimi i formave të përshtatshme të veprimit në nivele të ndryshme
qeveritare duhet të debatohet edhe më tej. Megjithatë, Komisioni, duke
reflektuar dëshirat e Parlamentit Evropian, është tashmë e njohur
zyrtarisht nevojën për të dhënë më shumë vëmendje në nivelin e
Bashkimit Europian për problemet e qyteteve, veçanërisht që, me një
përqendrim të lartë të BE-së "së popullsisë në zonat urbane, ka

Formalizimi i parimit të subsidiaritetit]

8. Traktati i Maastricht është gjithashtu veçanërisht i rëndësishëm për
formalizimin e saj të parimit të subsidiaritetit përfshira në nenin 3b dhe
për kërkesat e saj, në nenin A, se vendimet duhet të merren sa më afër
qytetarit. Nëpërmjet Traktatit, autoritetet lokale kanë fituar një rol të
veçantë në zbatimin e legjislacionit dhe iniciativave. Traktati gjithashtu
zyrtarisht parashikon lidhje direkte mes Komisionit Europian dhe
autoriteteve lokale dhe formulimin e politikave dhe veprimeve në nivel
të
qytetit të mjedisit i është dhënë një bazë më të fortë në të drejtën e BE-
së.
3.OBJEKTIVAT ESDP
eshte e bazuar ne ne qellimet e arritjeve te zhvillimit
te qendrueshem, e te balansuar, ne vecanti me forcimin e kohezionit
ekonomik dhe social;
• Sipas Raportit te OKB –Brundtland, zhvillimi I qendrueshem
mbulon jo vetem mjedisin porse dhe zhvillimin ekonomik me te
cilen kursehen resurset per gjenerata e ardhshme, me nje zhvillim
te balansuar hapesinor;
• BE-ja do te zhvillohet gradualisht me shume kujdes ne kuptim
regjionesh, nga nje Bashkim Ekonomik ne Bashkim Mjedisor
dhe Social;

Qellimet me te rendesishme te politikave Evropjane per te gjitha regjionet

eBE :
1.Kohezioni ekonomik e social;
2.Konservimi dhe menagjimi I resurseve natyrore dhe kulturore;
3.Konkurence me te balansuar te territorit Evropjan

Forcimi I zonave me te dobeta te BE-se, permiresimi, pertej

kufirit nacional, jeta dhe kushtet e punes ne zona te niveleve te
ndryshme, paraqesin sfide te madhe;
(21) ESDP – perfaqeson visionin e te ardhmes se territorit te BE-se.
• Duhet te veproje si nje sinjal pozitiv I pjesemarrjes publike ne
vendimarrje ne nivel Evropjan, dhe ndikim te tyre ne qytete dhe
regjiona te BE-se.

Qe nga viti 1994, Ministrat pergjegjes per planifikim hapeisnor ne

tri politika udherrefyese per zhvillim hapesinor:
• Zhvillimi I sistemit urban policentrik dhe meredhenia urbanorurale;
• Sigurimi I qasjes ne infrastrukture dhe njohuri;
• Zhvillimi I qendrueshem, menaxhim dhe mbrojtje te natyres dhe
kulturore;

2.PABARAZITE HAPESINORE ZHVILLIMORE NE BE

Një numër ndryshimesh në të gjithë Evropën ndikojnë në rolin e bashkive
dhe rajoneve dhe paraqesin sfida të reja për zhvillimin hapësinor.
• Këto sfida mund të ndahen në dy grupe të mëdha:
• 1) Nga njëra anë, pabarazitë hapësinore janë rritur për një kohë mjaft të
gjatë - një temë që diskutohet në Gjermani nën titullin e "kushteve
ekuivalente të jetesës".
• 2) Së dyti, kriza e klimës kërkon një qasje të guximshme dhe të koordinuar
për të zvogëluar emetimet e CO2, e cila nga ana tjetër mund të ketë një
ndikim në pabarazitë hapësinore - tema të rëndësishme në këtë kontekst
janë kalimi i rajoneve të qymyrit ose varfëria e energjisë
Shembujt e mëposhtëm specifikojnë më tej dy grupet e sfidave.
• Pasojat e krizave financiare dhe ekonomike nga viti 2007 kanë sjellë në
mendje se ndikimi i globalizmit ndryshon ndjeshëm midis individëve, si dhe
midis vendeve dhe ka çuar në pabarazi në rritje në Evropë.
• Prandaj, gjithashtu rritet larmia e perspektivave në të ardhmen. Një fjalë
kyçe në këtë kontekst është "gjeografia e pakënaqësisë" (Dijkstra et al.,
2018), e cila percepton ngritjen e populizmit si rezultat i rënies ekonomike
afatgjatë.
Ndikimi ekonomik i recesionit të madh dhe kriza e euros dhjetë vjet më
parë zbuloi gjithashtu se rajonet u prekën ndryshe.
• Midis vitit 2008 dhe 2013, prodhimi ekonomik në Spanjë ra në 85% dhe në
Greqi madje në 75%.
• Edhe në vitin 2017, Greqia dhe Italia nuk kishin arritur përsëri nivelin e vitit
2008.
Spanja në tërësi ishte pak më lart se niveli, por, përveç Madridit dhe tre
rajoneve të tjera, shumica e rajoneve ishin akoma nën nivelin e vitit 2008.
• Në vendet e tjera si Italia, Franca dhe Portugalia, proceset e ndryshme të
rimëkëmbjes ekonomike konsoliduan pabarazitë ndër-rajonale në nivel
kombëtar.
• Një sfidë shumë e fundit është pandemia e Corona. Pasojat e saj afatgjata si
dhe ndikimi i saj hapësinor ende nuk mund të parashikohen.
• Sidoqoftë, duket qartë se kriza prek vendet anëtare të BE-së, rajonet dhe
qytetet e saj shumë ndryshe. Si pasojë, pabarazitë ka të ngjarë të rriten.
1.QKA ESHTE ZHVILLIMI REGJIONAL PSE ESHTE E RENDESISHME
KU BAZOHET KY QELLIM DHE STRATEGJIA E BE-se
re·gion…...ˈrējən/
• Nje zone apo ndarje, pjese speciale e nje vendi me karalkteristika te
vecanta te definuara, porse jo dhe me kufij te definuar.
• Nje njesi administrative e qytetit apo nje zone e nje aktiviteti;
synonyms: distrikt, province, territor, ndarje, zone, sektor,pjese;
´ Fjalori britanik per regjionin
´ Pjese e ndare apo e pandare e siperfaqes;
´ Nje pjese e konsideruar si njesi funksionale gjeografike, sociale, apo
kulturore;
´ Nje ndarje administrative e vendit;
´ Sfere e nje realiteti apo interesi;
Origjina nga fjala regere – te qeverisesh
Njesia matese per evropen eshte regjioni.Nje qytet urban mund te shpallet regjion
qe me u llogarit nga BE-ja si NUTS.Evropa I don regjionet per shkak te
karakteristikave te vecanta te definuara.Regjioni eshte nje njesi administrative e
qytetit me karakteristika te vecanta (ku mund te kete edhe kufijte).Me NUTS
nenkuptojme klasifikimin e pergjithshem te njesive territorial ststistikore,eshte
system hierarkik per ndarjen ekonomike te territorit te BE-se per qellimet te
mbledhjes ,zhvillimit dhe harmonizimit te statistikave regjionale te Evropes.

5.Qka eshte agjenda e re urbane ,qka tentohet te rregullohet me te kur eshte

krijuar dhe pse?
Agjenda Urbane për BE është një qasje e integruar dhe e koordinuar për t'u marrë
me dimensionin urban të BE-së dhe politikave dhe legjislacionit kombëtar. Duke u
përqëndruar në tema konkrete me përparësi brenda Partneriteteve të dedikuara,
Agjenda Urbane kërkon të përmirësojë cilësinë e jetës në zonat urbane.
Në vitin 2016, Pakti i Amsterdamit i rënë dakord nga Ministrat e BE-së Përgjegjës
për Çështjet Urbane më 30 maj 2016 vendosi Agjendën Urbane për BE-në. Bazuar
në parimet e subsidiaritetit dhe proporcionalitetit, Agjenda Urbane përqendrohet në
tre shtyllat e hartimit dhe zbatimit të politikave të BE-së Rregullim më i mirë,
Financim më i mirë dhe njohuri më të mira.
GRUPI A_2019

1. Cili eshte definicioni I planifikimit hapesinor dhe urban?

a) Cili eshte dallimi ne mes te planifikimit konvencional dhe atij strategjik?
Planifikimi Urban është Menaxhim i zhvillimit në kontekst urban.
Planifikimi hapësinor Ndërmerret me qëllim të krijimit të një organizimi më
racional të shfrytëzimit të hapësirës dhe ndërlidhjeve në mes sektorëve të
rëndësishëm, për të balancuar kërkesat dhe realizuar objektivat sociale, ekonomike
dhe mjedisore.
a)
-Planifikimi Konvencional
-Master Plane -Bazuar në kryesisht investime publike, -Bazuar në parashikime-
urdhëra të shtetit (qasja lartëposhtë e pushtetit- ndikim nga komunizmi) -Në
mungesë investimesh, planet nuk janë zbatuar, ngelur ne sirtar.
Planifikimi Strategjik - Plane Zhvillimore të komunës, zonës urbane, bashkësisë
lokale; • Planifikim që përfshin më shumë sektore (multisektorale) • Përfshirje të
gjërë akterësh, • Fleksibile karshi investimeve private, • Qasje e të
planifikuarit/orientuarit/kontrolluarit në vija të trasha/orientime kryesore
zhvillimore.

2. Cilat jane 5 fazat e planifikimit,

Fazat e planifikimit:
1.Analiza & Vlerësimi I gjendjes ekzistuese 2. Strategjia: Vizion, Caqe &
Prioritete 3. Korniza me Veprime & Dispozita për Zbatim
4. Monitorimi Zbatimit
5. Vlerësimet Periodike
a) Si quhet planifikimi duke respektuar pjesemarrjen publike, arsyeto
pjesemarrjen publike: cka eshte dhe pse behet analiza e pjesemarresve, kush e
ben analizen e pjesemarresve, si behet analiza e pjesemerresve dhe pse?
a) Quhet planifikim gjitheperfshires,
Analiza e pjesemarresve eshte:
Mënyrë e angazhimit të publikut për pjesëmarrje.
Pse behet analiza e pjesemarresve?
Mjet, i cili mundësonë identifikimin dhe fuqizimin e pjesëmarrësve relevant për
qështjet respektuese Analiza e pjesëmarrësve bëhet që të: 1. identifikojë dhe 2.
Përfshijë
3.
Cilat jane 6 parametrat per “qytetet e mencura ne BE?
1.Mjedisi- Redukimi I CO2 emisioneve; Përdorimi I burimeve të ripërëitshme,
monitorimi I konsumit të energjisë
2. Jetesa- Bashkëpunimi, iniciativat kulturore, design me pjesepamarrje të gjërë
3. Levizshmeria - Zhvillimi I teknologjisë për përmirësim të mobilitetit urban, me
ndikim të vogël mjedisor
4.Qeverisja e mire - Fillimi I proceseve për involvimin e qytetarëve për cështjet e
rëndësisë publike
5.Ekonomia- Bashkëpunim mes akterëve privat dhe publik, zhvillimi I
inkubatorëve social të ndërmarjeve të vogla dhe të mesme
6.Njerezit- Shkëmbimi I të dhënave, sigurimit dhe mbrojtja e burimeve, rrjetëzimit
dhe komunikimit

4.
Cilat jane parimet ne ligjin per planifikim hapesinor, nr. 04/L-174 dhe per
cka sherbejne ato?
Planifikimi hapësinor dhe rregullimi duhet të bazohen në parimet e mëposhtme:
1. Promovimi I interesave të përbashkëta;
2. Pjesëmarrje publike dhe gjithëpërfshirje;
3. Transparencë në procesin e planifikimit;
4. Mundësi të barabarta të zhvillimit ekonomik,social dhe mjedisor;
5. Cilësi e lartë e jetesës;
6. Sisteme të qëndrueshme për zhvillimin e vendbanimeve;
7. Planifikim hapësinor integruar;
8. Zhvillim I balancuar dhe I qëndrueshëm;
9. Mbrojtje e natyrës, mjedisit, trashëgimisë;
10. Harmonizimi me praktikat më të mirë ndërkombëtare dhe Evropiane
11. Shfrytëzimin efikas i fondeve publike; etj
Keto sherbejne per: 1. zhvillim te qëndrueshëm dhe të baraspeshuar për tërë
territorin e Kosovës;
2. qeverisje të qëndrueshme;
3. shfrytëzim efikastë fondeve publike;
4. rregullim të qëndrueshëm të hapësirës- shfrytëzimit të përshtatshëm të tokës,
mbrojtjessë mjedisit dhe trashëgimisë kulturore dhe natyrore;
trajtim të barabartë, lëvizje të lirë dhe qasje adekuate në shërbimet publike për
qytetarët. Kush?
Analizen e pjesemarresve fillimisht e bejne planifikuesit urban, pastaj
Planifikuesit urban në bashkëpunim me zyrtarët relevant dhe me vet pjesëmarrësit

Analiza e pjesemarresve behet permes 4 hapave:

1. Përpilimit të listës gjithpërfshirëse 2. Definimit të pjesëmarrësve 3. Rivlerësimit
të pjesëmarrëve dhe 4. Formulimit të strategjisë për mobilizimin dhe kyqjen e
pjesëmarrësve
Analiza e pjesemarresve behet ne menyre qe:
1. Të mundësohet kyqja e të gjithë pjesëmarrësve relevant për qështje përkatëse
urbane 2. Të autorizohen pjesëmarrësit në rolin dhe përgjegjësit e tyre