Çfarë është Brexit?

Brexit është një portmanto i fjalëve britanike dhe dalje që u krijua për t'iu referuar vendimit të Mbretërisë së Bashkuar në një
referendum të 23 qershorit 2016 për t'u larguar nga Bashkimi Evropian (BE). Brexit u zhvillua në orën 23:00. Greenwich Mean
Time, 31 janar 2020.

Më 24 dhjetor 2020, Mbretëria e Bashkuar dhe BE-ja arritën një marrëveshje të përkohshme të tregtisë së lirë që siguron tregtinë
e lirë të mallrave pa tarifa ose kuota. Megjithatë, detajet kryesore të marrëdhënies së ardhshme mbeten të pasigurta, siç është
tregtia e shërbimeve, të cilat përbëjnë 80% të ekonomisë së Mbretërisë së Bashkuar. Kjo parandaloi një Brexit pa marrëveshje, i
cili do të kishte qenë shumë i dëmshëm për ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar.

Një marrëveshje e përkohshme u miratua nga parlamenti i Mbretërisë së Bashkuar më 1 janar 2021. Ajo u miratua
nga Parlamenti Evropian më 28 prill 2021. Ndërsa marrëveshja, e cila njihet si Tregtia dhe Bashkëpunimi
Marrëveshja .lejon tregtinë pa tarifa dhe kuota në mallra, tregtia MB-BE ende përballet me kontrolle doganore. Kjo
do të thotë se tregtia nuk është aq e qetë sa kur Britania e Madhe ishe anëtare e BE-së.

MARRËVESHJE KRYESORE

 Brexit i referohet daljes së Britanisë nga Bashkimi Evropian.

 Brexit u zhvillua më 31 janar 2020, pas referendumit të qershorit 2016 në vend.
 Pala e largimit mori 51.9% të votave ndërsa pala e mbetur mori 48.1%.
 Negociatat u zhvilluan midis MB dhe BE midis 2017 dhe 2019 mbi kushtet e një marrëveshje divorci.
 Pas Brexit-it pati një periudhë tranzicioni që skadoi më 31 dhjetor 2020.

Referendumi

Pala e largimit fitoi referendumin e qershorit 2016 me 51.9% të votave, ose 17.4 milion vota, ndërsa Remain mori
48.1% ose 16.1 milion vota. Pjesëmarrja në votime ishte 72.2%. Rezultatet u numëruan në një bazë të gjerë në
Mbretërinë e Bashkuar, por shifrat e përgjithshme fshehin dallime të forta rajonale: 53.4% e votuesve anglezë
mbështetën Brexit-in, krahasuar me vetëm 38% të votuesve skocezë.Për shkak se Anglia përbën shumicën
dërrmuese të popullsisë së Mbretërisë së Bashkuar, mbështetja atje ndikoi rezultatin në favorin e Brexit. Nëse
votimi do të bëhej vetëm në Uells (ku fituan edhe votuesit e Leave), Skoci dhe Irlandën e Veriut, Brexit do të
kishte marrë më pak se 45% të votave. Rezultati sfidoi pritshmëritë dhe tronditi tregjet globale, duke bërë që Pundi
britanik të bjerë në nivelin më të ulët ndaj dollarit në 30 vjet. Ish-kryeministri David Cameron, i cili thirri
referendumin dhe bëri fushatë për qëndrimin e Mbretërisë së Bashkuar në BE, njoftoi dorëheqjen e tij të nesërmen.
Ai u zëvendësua si udhëheqës i Partisë Konservatore dhe Kryeministër nga Theresa May në korrik 2016.

Ndikimi i Brexit në ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar:

Dy të tretat e publikut britanik mendojnë se Brexit ka dëmtuar ekonominë, ndërsa edhe mes votuesve të

Leave vetëm një në pesë mendojnë se ndikimi ka qenë pozitiv. Kjo kolonë shqyrton evidencat në tre

dimensione kyçe – tregtia, migrimi dhe investimet – si dhe ndikimet e përgjithshme makroekonomike.

Ndikimi në tregtinë e përgjithshme duket se ka qenë gjerësisht në përputhje me parashikimet e

deritanishme, që mbi imigracionin janë shumë më pak negative (dhe ndoshta edhe pozitive) dhe mbi
investimet disi më keq. Ndoshta vlerësimi më i mirë i ndikimit negativ në Brexit në PBB-në e Mbretërisë

së Bashkuar deri më tani është 2–3% e PBB-së.

Një vit më parë, CEPR publikoi një përmbledhje të provave mbi ndikimet ekonomike të Brexit në
ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar (Portes 2022). Që atëherë, publiku britanik duket se ka vendosur për
këtë temë: dy të tretat mendojnë se Brexit ka dëmtuar ekonominë, ndërsa edhe në mesin e votuesve të
Leave vetëm një në pesë mendon se ndikimi ka qenë pozitiv (MB në një Evropë që ndryshon 2023) .
Shumica dërrmuese e ekonomistëve do të pajtoheshin (dhe shumë do të shtonin një "ju thamë"). Por kjo
nuk do të thotë se ne e kuptojmë plotësisht se si dhe në çfarë mase, Brexit ka ndikuar në ekonominë e
Mbretërisë së Bashkuar. Në këtë kolonë, unë përmbledh evidencën në tre dimensionet kryesore – tregtinë,
migracionin dhe investimet – dhe më pas shqyrtoj provat e fundit mbi ndikimet e përgjithshme
makroekonomike.

Së pari, tregtia. Ndikimi më i dukshëm dhe i drejtpërdrejtë i Brexit ishte rikthimi i barrierave të

rëndësishme në tregtinë midis MB dhe partnerit të saj më të madh tregtar, kështu që është këtu që

ndikimet duhet të jenë më të spikaturat. Dhe në të vërtetë, rezultati kryesor është se performanca tregtare

e Mbretërisë së Bashkuar ka pësuar ndjeshëm. Zyra për Përgjegjësinë e Buxhetit vë në dukje se 'intensiteti

tregtar' i MB (tregtia si përqindje e PBB-së) ka rënë ndjeshëm, dhe në mënyrë të konsiderueshme më

shumë se ekonomitë e tjera të përparuara (OBR 2023).

Shumica e analizave akademike sugjerojnë se Brexit është të paktën pjesërisht përgjegjës. Duke përdorur

dallimet sintetike-në-ndryshime, Du et al. (2023) zbulojnë se Brexit ka pasur një ndikim të madh dhe të

vazhdueshëm negativ në eksportet e mallrave në Mbretërinë e Bashkuar, me ndikime veçanërisht të

mëdha në firmat më të vogla. Duke e konfirmuar këtë me më shumë prova cilësore, Bailey et al. (2023)

zbulojnë se “imponimi i barrierave të reja jo-tarifore përmes Brexit ka rezultuar veçanërisht sfidues për

firmat më të vogla në zinxhirët e furnizimit prodhues”.

Megjithatë, të dhënat tregtare të Zyrës për Statistikat Kombëtare sugjerojnë se në vend që të shohim – siç

do të nënkuptonin modelet e thjeshta tregtare të ndikimit të Brexit – një rënie të mprehtë në tregtinë tonë

me BE-në si në mallra ashtu edhe në shërbime, tregtia e mallrave ka qenë e dobët në të gjithë bordin.

ndërsa tregtia e shërbimeve ka mbajtur mirë (ONS 2023). Për më tepër, ka pak prova të një ndikimi
diferencial në eksportet e Mbretërisë së Bashkuar në BE krahasuar me eksportet jashtë BE-së (Freeman et

al. 2022), megjithëse ata zbulojnë gjithashtu se firmat më të vogla janë prekur më shumë.

Ka shpjegime të besueshme, por ende të paprovuara për këtë. Nga njëra anë, modelet konvencionale të

tregtisë nuk marrin parasysh plotësisht se si Brexit ka ndikuar në pjesëmarrjen e Mbretërisë së Bashkuar

në zinxhirët e furnizimit global (Baldwin 2014). Nga ana tjetër, forca në eksportet e shërbimeve pasqyron

pozicionin e fortë të Mbretërisë së Bashkuar në sektorë me vlerë të lartë si konsulenca ku ka pak barriera

për tregtinë dhe ku pandemia në fakt ka ndihmuar në normalizimin e ofrimit të shërbimeve në distancë

(Hale dhe Fry 2023). Për ta komplikuar më tej çështjen, ka anomali të shumta në të dhëna. Pra, ndërsa

është e arsyeshme të konkludohet se Brexit ka dëmtuar performancën tregtare të Mbretërisë së Bashkuar,

si përmasat ashtu edhe mekanizmat mbeten të hapur për pyetje.

Së dyti, emigracioni. Përsëri, ndikimi i dukshëm dhe i drejtpërdrejtë i Brexit ishte t'i jepte fund lëvizjes së

lirë, dhe nuk ka dyshim se ka kufizuar ofertën e punës - imigrimi neto nga BE, i cili arriti kulmin në mbi

200,000 në vit në kohën e referendumit, tani është negativ. Kjo nga ana tjetër ka pasur, siç parashikohej,

disa ndikime negative si në sektorë specifikë ashtu edhe në fleksibilitetin e tregut të punës në Mbretërinë

e Bashkuar në tërësi (Portes dhe Springford 2023). Ndikimi kryesor, përsëri siç ishte parashikuar (Portes

2021), ka qenë kryesisht çmimet më të larta dhe prodhimi i reduktuar në sektorët e prekur, në vend të

pagave shumë më të larta. Në të vërtetë, është e dukshme që rritja e fundit e pagave ka qenë në fakt më e

fortë në sektorë të tillë si financat sesa në sektorë të prekur më drejtpërdrejt nga flukset e reduktuara të

migracionit (Banka e Anglisë 2023).

Megjithatë, ajo që nuk u parashikua ishte rritja e mprehtë e imigracionit nga jashtë BE-së, si për punë

ashtu edhe për studime, e cila – të paktën në terma numerikë – ka më shumë se kompensuar uljen e

migracionit në BE. Kjo është nxitur nga një sërë faktorësh, veçanërisht liberalizmi relativ i sistemit post-

Brexit, flukset e refugjatëve dhe rritja e studentëve ndërkombëtarë (MB në një Evropë që ndryshon

2023b). Ndërsa jo të gjitha janë rreptësisht "ndikimet e Brexit", ky ndryshim si në natyrën ashtu edhe në

origjinën kombëtare të migrantëve është shumë në përputhje me objektivat e deklaruara të sistemit të ri

(Portes 2023a). Nga ky këndvështrim, dëmi ekonomik afatshkurtër i parë në sektorët që aktualisht po

kalojnë një proces të dhimbshëm rregullimi deri në fund të lëvizjes së lirë do të kompensohet më shumë

nga përfitimet afatgjata të kalimit drejt migrimit më selektiv dhe me aftësi më të larta. Ndërsa është

shumë herët për të thënë nëse këto do të materializohen, përsëri tabloja është më e nuancuar sesa thjesht

të vëzhgosh se Brexit ka reduktuar migrimin nga BE.

Së fundi, investimi. Niveli relativisht i ulët i investimeve të biznesit në Mbretërinë e Bashkuar i ka kaluar

Brexit-it, por të dhënat e përgjithshme dhe provat e anketës sugjerojnë fuqimisht se Brexit është të paktën

pjesërisht përgjegjës për performancën veçanërisht të dobët që nga viti 2016, me investime ndoshta 10%

më të ulëta se sa do të ishte ndryshe. kam qenë. Kjo nga ana tjetër mund të përkthehet në reduktim të

produktivitetit, dhe rrjedhimisht prodhimit, prej pak më shumë se 1% të PBB-së (Haskel dhe Martin

2023). Një pyetje kyçe këtu është nëse ky reduktim reflekton, të paktën pjesërisht, pasigurinë e lidhur me

Brexit-in, në të cilin rast mund të priten disa arritje.

Pra, duke marrë të gjitha këto së bashku, cili është përfundimi? Së pari, publiku ka të drejtë. Brexit ka

dëmtuar ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar. Por, në mënyrë të pashmangshme, mekanizmat dhe

rrjedhimisht ndikimet kanë qenë dukshëm më komplekse sesa mund të përfshinin ekonomistët në modelet

makroekonomike ose tregtare, me supozimet e tyre thjeshtuese në mënyrë të pashmangshme. Megjithatë,

për ta thjeshtuar shumë, do të ishte e arsyeshme të thuhet se ndikimi në tregtinë në përgjithësi ka qenë

gjerësisht në përputhje me parashikimet e deritanishme, që mbi imigracionin është shumë më pak negativ

(dhe ndoshta edhe pozitiv) dhe mbi investimet disi më keq.

Çfarë do të thotë kjo për ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar në përgjithësi? Vlerësimi më i mirë i

publikuar (Springford 2022) përsëri përdor një metodologji sintetike kundërfaktuale, duke ndjekur shumë

Campos et al. (2014), i cili përdori një metodë të ngjashme për të vlerësuar ndikimet (pozitive) në PBB të

MB të anëtarësimit në BE. Springford gjen një ndikim negativ prej rreth 5% që nga votimi për t'u larguar

në 2016. Megjithatë, në një kritikë të kohëve të fundit, Gudgin dhe Lu (2023) argumentojnë se "indeksi

doppelganger CER i [Springford] nuk ofron një masë të besueshme të ndikimit të Brexit “.
Megjithatë, siç e shpjegoj në Portes (2023b), jo vetëm që kritika e Gudgin dhe Lu nuk është bindëse në

baza teorike, qasja e tyre alternative – një mekanizëm i thjeshtë korrigjimi i gabimit – prodhon në fakt

rezultate që janë funksionalisht identike me ato të Springfordit, si dy figurat më poshtë. shfaqje.

Figura 1 GDP e Mbretërisë së Bashkuar kundrejt kundërfaktualit sintetik (Springford/Qendra për

Reformën Evropiane)

Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se teknika si kjo, të cilat në thelb mbështeten në vlerësimet

sasiore të ndryshimit në performancën relative ekonomike të Mbretërisë së Bashkuar pas votimit të

Brexit, mund të matin vetëm ndryshimin në rritjen e MB pas vitit 2016 në krahasim me vendet e tjera. Ata

nuk mund të matin pse ndryshoi. Ndërsa një pjesë apo edhe pjesa më e madhe e këtij ndryshimi mund t'i

atribuohet Brexit-it, faktorë të tjerë – për shembull, siç argumentojnë Gudgin dhe Lu, ndryshimet në

politikën fiskale të SHBA-së ose përshpejtimi i rimëkëmbjes ekonomike në Greqi – do të ndikojnë

gjithashtu në normat relative të rritjes, pasi në të vërtetë do të ndryshojë në mjedisin ekonomik të

Mbretërisë së Bashkuar që nuk ka lidhje me Brexit. Për shembull, ngadalësimi i fundit në rritjen e ofertës

së punës në Mbretërinë e Bashkuar nuk është kryesisht një fenomen Brexit (OBR 2023).

Është gjithashtu rasti që performanca e rritjes së Mbretërisë së Bashkuar në periudhën deri në referendum

krahasohet mirë me atë të ekonomive të tjera të mëdha evropiane dhe se supozimi i nënkuptuar se kjo do

të kishte vazhduar, në mungesë të Brexit, mund të mos jetë i saktë. Duket e mundshme që një pjesë

thelbësore, por aspak e gjithë 'nën-performancës' – e cila, siç theksojnë Gudgin dhe Lu dhe të tjerë, është
të paktën pjesërisht e ndarë nga disa vende të tjera të mëdha evropiane – nuk ka gjasa të jetë rezultat i

Brexit. , dhe se të dyja vlerësimet e raportuara më sipër janë për rrjedhojë shumë të mëdha.

Nisur nga kjo, është e dobishme të plotësohen modele të tilla si ato të mësipërme me një përshkrim cilësor

të gjërave të tjera që mund të kenë ndryshuar që nga viti 2016 për të ndikuar në trajektoren relative të

rritjes së Mbretërisë së Bashkuar, si dhe duke krahasuar me vlerësimet ex ante. Për shembull, Mbretëria e

Bashkuar në një Evropë në Ndryshim (2019) modelon ndikimet e një "Brexit të vështirë" të mundshëm

pak a shumë përgjatë linjave të Marrëveshjes aktuale të Tregtisë dhe Bashkëpunimit, e kombinuar me një

politikë migracioni relativisht "liberale"; me fjalë të tjera, diçka shumë e ngjashme me rezultatin aktual të

politikës. Kjo sugjeroi që ndikimi negativ do të ishte midis rreth 2% dhe 6% të PBB-së, me diapazonin e

madh që pasqyronte pasigurinë në lidhje me ndikimet e produktivitetit. Deri më tani, fotografia e

pikturuar më sipër duket gjerësisht në përputhje me analizën tonë.

A mund ta ngushtojmë diapazonin? Duke pasur parasysh performancën e dobët të investimeve të

Mbretërisë së Bashkuar, gjykimi im është se fundi i sipërm i atij diapazoni duket më i besueshëm, dhe –

shumë përafërsisht – ndoshta gjysma e këtij ndikimi është materializuar deri më tani, me pjesën tjetër

ende për të ardhur. Prandaj, pikëpamja ime qendrore është se vlerësimi më i mirë i ndikimit negativ në

Brexit në PBB-në e Mbretërisë së Bashkuar deri më tani është 2-3% e PBB-së. Por, siç tregon edhe

diskutimi i mësipërm, debati nuk ka përfunduar ende.