Mga Kontemporaryong Isyu

JESSABEL CARLA L. BAUTISTA, LPT

 Simbolo, Hulaan Mo!
Ano ang kahulugan at ipinahihiwatig ng kasunod na mga simbolo.
 Simbolo, Hulaan Mo!
Ano ang kahulugan at ipinahihiwatig ng kasunod na mga simbolo.

a. Madali mo bang natukoy ang kahulugan ng unang dalawang

simbolo? Ng pangatlo?
b. Ano sa palagay mo ang kinakatawan ng mga simbolong ito?
Ano ang ipinahihiwatig ng
dalawang simbolo na sa
timbangan?
Sa iyong palagay,
mayroon kayang hindi
napabilang sa
representasyon na
ipinahihiwatig ng
larawang ito?
Sino?
Ano sa palagay mo ang
pangkalahatang
mensahe ng larawan?
Sino siya?
 SINO SIYA?

VICE GANDA GAY

 SINO SIYA?

LIZA SOBERANO BABAE

 SINO SIYA?

AIZA SEGUERRA LESBIAN

 SINO SIYA?

DONNALYN BARTOLEME
BISEXUAL
 SINO SIYA?

COCO MARTIN LALAKI

 SINO SIYA?

GERALDINE ROMAN TRANSGENDER

 SINO SIYA?

JOEL CRUZ GAY

 SINO SIYA?

Sa ating munisipalidad o paaralan, may

mahahalintulad ba kayo sa mga personalidad
na ito kaugnay sa kanilang oryentasyon
seksuwal at kasarian?

Sino-sino ang mga ito?

 KONSEPTO NG KASARIAN

Ang konsepto ng gender at sex ay

magkaiba.
PICTURE
Ang SEX ay tumutukoy sa kasarian
– kung lalaki o babae. Ito rin ay
maaaring tumukoy sa gawain ng
babae at lalaki na ang layunin ay
reproduksiyon ng tao.

Ayon sa World Health Organization

(2014), ang SEX ay tumutukoy sa
biyolohikal at pisyolohikal na
katangian na nagtatakda ng
pagkakaiba ng babae sa lalaki.
 KONSEPTO NG KASARIAN

PICTURE

. Samantalang ang GENDER

naman ay tumutukoy sa mga
panlipunang gampanin, kilos, at
gawain na itinatakda ng lipunan
para sa mga babae at lalaki.
 Katangian ng Sex (Characteristics of Sex)

1. Ang mga babae ay

nagkakaroon ng
buwanang regla
samantalang ang mga
lalaki ay hindi.
 Katangian ng Gender (Characteristics of Gender)

2. Ang mga lalaki ay may

testicle (bayag) .
samantalang ang babae
ay hindi nagtataglay nito.
 Oryentasyong Seksuwal (Sexual Orientation)

 ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na

makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal,
emosyonal, sekswal;

 at ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang

kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa
kanya, o kasariang higit sa isa.
 Pagkakakilanlang Pangkasarian (Gender Identity)

 ay kinikilala bilang malalim na damdamin at

personal na karanasang pangkasarian ng isang
tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa
sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang
personal na pagtuturing niya sa sariling katawan
(na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa
pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang ekspresyon
ng kasarian, kasama na ang pananamit,
pagsasalita, at pagkilos.
 Sa simpleng pakahulugan,
ang salitang oryentasyong
sekswal ay tumutukoy sa iyong
pagpili ng iyong makakatalik,
kung siya ay lalaki o babae o
pareho.
Ang oryentasyong sekswal ay maaaring
maiuri bilang :

Heterosekswal

Homosekswal

Bisekswal
 Heterosexual

■– mga taong
nagkakanasang
seksuwal sa
miyembro ng kabilang
kasarian, mga lalaki
na ang gustong
makatalik ay babae at
mga babaeng gusto
naman ay lalaki
 Homosexual

■– mga nagkakaroon ng
seksuwal na pagnanasa
sa mga taong nabibilang
sa katulad na kasarian,
mga lalaking mas
gustong lalaki ang
makakatalik at mga
babaeng mas gusto ang
babae bilang sekswal na
kapareha
Iba pang uri ng Homosexual
 Lesbian

■– sila ang mga babae

na ang kilos at
damdamin ay panlalaki;
mga babaeng may
pusong lalaki at umiibig
sa kapwa babae
(tinatawag sa ibang
bahagi ng Pilipinas na
tibo at tomboy)
 Gay

■– - mga lalaking
nakararamdam ng
atraksyon sa kanilang
kapwa lalaki; may iilang
bakla ang nagdadamit at
kumikilos na parang
babae (tinatawag sa
ibang bahagi ng Pilipinas
na; bakla, beki, at bayot).
 Bisexual

■– mga taong
nakararamdam ng
atraksyon sa dalawang
kasarian
 Asexual

■– mga taong walang

nararamdamang
atraksiyong seksuwal sa
anumang kasarian
 Transgender

■– kung ang isang tao

ay nakararamdam na
siya ay nabubuhay sa
maling katawan, ang
kaniyang pag-iisip at ang
pangangatawan ay hindi
magkatugma, siya ay
maaaring may
transgender na katauhan
 Pansexual

■– tumutukoy sa
pakiramdam na mayroong
potensiyal para sa sekswal na
atraksiyon, sekswal na
pagnanais, o romantikong
pag-ibig, patungo sa mga tao
ng lahat ng mga
pagkakakilanlan ng kasarian
at biyolohikal na kasarian.
 Intersex

■ kilala mas karaniwang

bilang hermaphroditism, ito
ay estado ng pagiging
pinanganak na may sexual
anatomy na hindi akma ang
standard ng lalaki / babae
kahulugan.
 Gawain 4 : Paano Nagkaiba?
Tukuyin kung ano ang pagkakaiba ng sex
at gender Ilista ang katangian ng sex at gender sa mga
kahon sa ibaba

GENDER SEX
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Dapat bang bigyan ang bawat tao
ng kalayaang makapili ng
seksuwalidad?

Pangatwiranan
GROUP ACTIVITY : VIDEO INTERVIEW

a. Hatiin ang klase sa 5 grupo na binubuo ng tig-9

miyembro

b. Atasang pagsasagawa ng Video Interview ang

bawat pangkat at iulat ito sa klase.
 Video Interview
1. Magsagawa ng isang Video Interview tungkol sa oryentasyong seksuwal sa inyong
Munisipalidad/barangay.
2. Kapanayamin ang mga sumusunod:
1- Babae 1-Lesbian
1- Lalaki 1-Gay/Transgender
3. Gamitin ang mga sumusunod na katanungan sa pakikipagpanayam.
A . Paano ang naging pakikitungo sa iyo ng mga sumusunod base sa iyong oryentasyong
seksuwal o pagiging babae/lalake/gay/lesbian?
a. Pamilya
b. Mga Kaibigan
c. Komunidad
d. Lugar ng iyong pinagtratabahuhan.

B. Ano-anong halimbawa ng diskriminasyon ang iyong naranasan base sa iyong kasarian o

oryentasyon seksuwal?

C. May mga pagkakataon ang nakaranas ka ng pantay na pakikitungo?

D. Para sa iyo, paano maipapakita ang paggalang sa seksuwalidan at kasarian ng isang

indibidwal?
 Rubric sa Video Interview
HINDI KAILANGAN
LUBOS NA
MAHUSAY GAANONG PANG
PAMANTAYAN MAHUSAY
3 MAHUSAY MAGSANAY
5
2 1
May isa o
Tama ang lahat May ilang mali sa Karamihan sa
dalawang mali
ng mga ibinigay mga ibinigay na ibinigay na datos
NILALAMAN sa mga ibinigay
na datos o datos o o impormasyon
na datos o
impormasyon impormasyon ay mali
impormasyon
Lubhang
Hindi gaanong
malinaw at Malinaw at Malabo at hindi
malinaw at
nauunawaan anuunawaan ang maunawaan ang
PAGLALAHAD nauunawaan ang
ang pagkakalahad ng pagkakatulad ng
pagkakalahad ng
pagkakalahad ng mga datos. mga datos.
mga datos
mga datos
May isa o
May sapat na May ilang Walang
dalawang
EDIDENSIYA ebidensyang ebidensyang ebidensiyang
ebidensyang
naipakita naipakita naipakita.
naipakita.
Nakahihikayat Bahagyang Hindi
Nakahihikayat
PAGHIHIKAYAT nang lubos ang nakahihikayat nakahihikayat
anf output
output ang output ang output.
Maiksing Pagsusulit
Mga Batayan ng Kasarian at
Sekswaliadad ng Isang Tao
 TANONG!
Sino ba ang dapat nagtratranaho sa bahay?
Sino dapat ang tumutulong sa kusina?
Sino dapat ang nanlilibre?

Sino ang dapat magbuhay ng pamilya?

Hindi ba ito maaring gawin ng

parehong lalaki at babae?
May mga tinitignan na batayan
o pamantayan ang lipunan sa
kung ano ang nararapat na
tungkulin ng bawat kasarian ,
GENDER ROLES ang tawag
dito
.
Nakadepende sa kultura at
kapaligiran ang mga
tungkulin na ginagampanan
ng babae at lalaki, ngunit
may pgkakataong hindi
nagiging pantay ang
pagtrato sa pareho.
Ilang teorya at batayan
tungkol sa GENDER
ROLES
 PATRIARKIYA

■Galing sa salitang Latin na

“PATRIARKES” na ang ibig
sabihin ay “AMANG
NAMUMUNO”.
 Malaki ang pagpapahalaga
sa lalaki
 Ginagawang pinuno ng
pamilya at tuwirang
pagsunod sa kanya ang
lahat ng miyembro ng
pamilya
 PATRIARKIYA

■Ang kalakarang ito ay

nagsasanay sa bawat lalaki
na maging pinuno sa bawat
aspekto ng buhay;sa larangan
ng trabaho, politika, pamilya
at relihiyon.

■Lohikal na kasipan na
LALAKI = lohikal, matapang,
malakas
BABAE=emosyonal,
mahinhin, at mahina
 PATRIARKIYA

■ Ilang problema sa ganitong uri ng pamamalakad:

1. Nagpapamalas ng pang-aapi sa mga kababaihan.

2. Nagkakaroon ng paghihiwalay sa babae at lalaki,na

ipinanganak na may pantay na karapatan at pagtingin.

3. Hindi sa lahat ng pagkakataon na ang lalaki o babae ay

nagpapamalas ng mga pagkakaibang nabanggit.
 MATRIARKIYA

Babae naman ang

namamalakad sa lahat ng
aspeto ng buhay sa lipunang
ito.

Ang lahat ng desisyon ay nasa

kamay ng babae sa iba’t-
ibang larangan; mapa-
pamily, politika o sa trabaho .
 MATRIARKIYA

Batay sa kasaysayan…
■ Ang Timog- Silangang Asya
noong panahon bago ang
kolonyalismo ay
pinamumunuan ng mga
kababaihan.
 MATRIARKIYA

Sa Pilipinas…
■ Babae ang namumuno sa
aspektong panrelihiyon at
pampolitka, tulad ng mga
BABAYLAN at KATALONAN.
 MATRIARKIYA

Hindi tulad ng sistemang patriarkiya, ang ganitong

lipunan ay hindi nagmamark sa mga tungkulin ng babae at
lalaki.

Sa kasalukuyan, bihira ang mga lipunang ito dahil mas

namumuno ang mga kalalakihan sa lahat ng aspekto ng buhay
ng mga pamayanan.
Gender
Timeline
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Bago dumating ang mga

Espanyol, ayon sa Boxer Codex,
ang mga lalaki ay pinapayagang
magkaroon ng maraming asawa
subalit maaaring patayin ng
lalaki ang kaniyang asawang
babae sa sandaling makita niya
itong kasama ng ibang lalaki.
Ipinakikita sa kalagayang ito na
mas malaki ang karapatan na
tinatamasa ng kalalakihan noon
kaysa sa kababaihan.
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Paano naman winawakasan ang

pagkakatali sa kasal noon?
■Bagamat kapwa pinapayagan noon
ang babae at lalaki na hiwalayan ang
kanilang asawa, mayroon pa ring
makikitang pagkiling sa mga lalaki.
■Kung gustong hiwalayan ng lalaki ang
kaniyang asawa, maaari niya itong
gawin sa pamamagitan ng pagbawi sa
ari-ariang ibinigay niya sa pahahon ng
kanilang pagsasama.
■Subalit kung ang babae ang
magnanais na hiwalayan ang kanyang
asawa, wala siyang makukuhang
anumang pag-aari.
 PANAHONG NG KASTILA

■Reared and trained primarily for

motherhood or for the religious life,
her education principally
undertaken under the supervision
of priests and nuns. Being
economically dependent on her
men folk, she had to be subservient
to them. Held out as an example
was the diffident, chaste, and half-
educated woman, whose all-
consuming preoccupation was to
save her soul from perdition and
her body from the clutches of the
devil incarnate in man. (Garcia,
 PANAHONG NG PAG-AALASA/REBOLUSYON

■may mga Pilipina ring nagpakita

ng kanilang kabayanihan gaya ni
Gabriela Silang. Nang mamatay ang
kanyang asawang si Diego Silang,
nag-alsa siya upang labanan ang
pang-aabuso ng mga Espanyol.
Gayundin, sa panahon ng
Rebolusyon ng 1896, may mga
Katipunera tulad nina Marina Dizon
na tumulong sa adhikain ng mga
katipunero na labanan ang pang-
aabuso ng mga Espanyol
 PANAHONG NG AMERIKANO

■Ang pagdating ng mga

Amerikano ay nagdala ng ideya ng
kalayaan, karapatan, at
pagkakapantay-pantay sa Pilipinas.
■Sa pagsisimula ng pampublikong
paaralan na bukas para sa
kababaihan at kalalakihan,
mahirap o mayaman, maraming
kababaihan ang nakapag-aral.
■Nabuksan ang isipan ng
kababaihan na hindi lamang dapat
bahay at simbahan ang mundong
kanilang ginagalawan.
 PANAHONG NG AMERIKANO

■Ang isyu ng pagboto ng

kababaihan sa Pilipinas ay naayos
sa pamamagitan ng isang espesyal
na plebesito na ginanap noong
Abril 30, 1937. 90% ng mga bumoto
ay pabor sa pagbibigay-karapatan
sa pagboto ng kababaihan. Ito ang
simula ng pakikilahok ng
kababaihan sa mga isyu na may
kinalaman sa politika
 PANAHONG NG HAPONES

■Dumating ang mga Hapones sa

bansa sa pagsiklab ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.

■Ang kababaihan sa panahong ito

ay kabahagi ng kalalakihan sa
paglaban sa mga Hapones. Ang
kababaihan na nagpapatuloy ng
kanilang karera na dahilan ng
kanilang pag-iwan sa tahanan ay
hindi ligtas sa ganitong gawain
 KASALUKUYAN

■marami nang pagkilos at batas

ang isinusulong upang
mapagkalooban ng pantay na
karapatan sa trabaho at lipunan
ang mga babae, lalaki at LGBT
Diskriminasyon
sa Kasarian at
Sekwalidad
 TRADISYON

■Sa mag lipunan na ang uri ng

pamumuhay ay nakasentro sa iisang
uri(patriarkiya man o matriarkiya)
nagkakaroon ng diskriminasyon para sa
kaibang kasarian
 TRADISYON

■Halimbawa, ang
pagpapakasal sa mga babae
na nasa murang edad ay
nararanasan sa mga
kulturang may konsepto ng
“DOWRY” o pagbibigay ng
kabayaran ng babae sa
kanyang mapapangasawa.
 URI NG TRABAHO

■Naipapahayag ang uri ng diskriminasyon

sa uri ng trabaho.
■Dahilang biyolohikal ang nakikitang
dahilan sa mababang pagtingin sa kaibang
kasarian.
 URI NG TRABAHO

■Halimbawa, hindi
nabibigyan ng pagkakataon
ang mga babaeng
magtrabaho sa mga
trabahong may matinding
pisikal na pangangailangan
tulad ng construction,
transportasyon, dahil naiisip
ng madla ang “mahinang”
pangangatawan ng babae na
para lamang sa bahay.
 POLITIKA

■Dahil sa pag-uuri ng mga tao sa lipunan,

nawawalan ng kapangyarihang magpasya
ang ilang sektor dito. Sa katotohanan,
nakukuha ng mga kilala, mayaman at
makapangyarihang uri ang hustiya at mga
magagandang pribilehiyo sa lipunan
kumpara sa ibang sektor na mahihirap at
inaapi.
 POLITIKA

■Halimbawa, sa mga
bansang Kanlurang Asya
hindi maaring magtrabaho
para sa pamahalaan ang mga
kababaihan dahil sa
alinsunod sa batas ng
kanilang relihiyon. Bawal din
ang mga lesbians, gays,
bisexual at transgender.
Larangan o
tungkuling
Panlipuanan na
Ginagampanan ng
dalawang Kasarian
 TRABAHO

■Maternity Leave

■R.A. no. 1161

■60 – 75 na araw ng pahinga

ng babaeng bagong
panganak.
 EDUKASYON

■Maraming babaeng guro

ang nasa paaralan at nakikita
bilang magandang puwersa
sa magandang edukasyon ng
bansa.
 PAMILYA

■Malaki ang responsibidad

ng parehong kasarian sa
pagbuo ng pamilya.

■Hindi nag-iisang tungkulin

lamang sa mga babae ang
pagpapalaki sa mga anak,
gayundin sa mga trabahong
bahay.
 PAMAHALAAN

■Isa ring responsibidad ang

pamamahala ng isang bansa.

■Sa kasaysayan,
panamahalaan ito ng 2
babaing presidente, iilang
babae sa lehislatura, at isang
punong mahistrado sa Korte
Suprema,
 RELIHIYON

■Katuwang ang mga babae

sa pagtaguyod ng relihiyon,
lalo na sa Pilipinas.
■Sa simbahang Katoliko
Romano, malaki ang ambag
ng mga madre sa
pagtataguyod ng mga
parokya ng simbahan sa
iilang pook