Mga KontemporaryongIsyu

CHRISTIAN JOHN P. SANTOS,LPT

PANAHONG PALEOLITIKO
FEMINISM
 Simbolo, HulaanMo!
Anoangkahulugan at ipinahihiwatig ngkasunod namgasimbolo.
 Simbolo, HulaanMo!
Anoangkahulugan at ipinahihiwatig ngkasunod namgasimbolo.

a.Madali mo bang natukoy ang kahulugan ng unang dalawang

simbolo? Ngpangatlo?
b. Anosa palagay moang kinakatawan ng mgasimbolong ito?
Ano angipinahihiwatig ng
dalawang simbolo nasa
timbangan?
Sa iyong palagay,
mayroon kayang hindi
napabilang sa
representasyon na
ipinahihiwatig ng
larawang ito?
Sino?
Ano sa palagay mo ang
pangkalahatang
mensahe ng larawan?
Sino siya?
 SINO SIYA?

VICE GANDA GAY

 SINO SIYA?

LIZA SOBERANO BABAE

 SINO SIYA?

AIZASEGUERRA LESBIAN
 SINO SIYA?

DONNALYN BARTOLEME
BISEXUAL
 SINO SIYA?

COCO MARTIN LALAKI

 SINO SIYA?

GERALDINE ROMAN TRANSGENDER

 SINO SIYA?

JOEL CRUZ GAY

 SINO SIYA?

Sa ating munisipalidad o paaralan, may

mahahalintulad ba kayo sa mga personalidad
na ito kaugnay sa kanilang oryentasyon
seksuwal at kasarian?

Sino-sino ang mga ito?

 KONSEPTO NGKASARIAN

Ang konsepto ng gender at sex ay

magkaiba.
PICTURE
Ang SEX ay tumutukoy sa kasarian
– kung lalaki o babae. Ito rin ay
maaaring tumukoy sa gawain ng
babae at lalaki na ang layunin ay
reproduksiyon ng tao.

Ayon sa World Health Organization

(2014), ang SEX ay tumutukoy sa
biyolohikal at pisyolohikal na
katangian na nagtatakda ng
pagkakaiba ng babae sa lalaki.
 KONSEPTO NGKASARIAN

PICTURE

. Samantalang ang GENDER

naman ay tumutukoy sa mga
panlipunang gampanin, kilos, at
gawain na itinatakda ng lipunan
para sa mga babae at lalaki.
 Katangian ng Sex (Characteristics of Sex)

1. Ang mga babae ay

nagkakaroon ng
buwanang regla
samantalang ang mga
lalaki ay hindi.
 Katangian ng Gender (Characteristics of Gender)

2. Ang mga lalaki ay may

testicle (bayag) .
samantalang ang babae
ay hindi nagtataglay nito.
 Oryentasyong Seksuwal (Sexual Orientation)

 ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na

makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal,
emosyonal, sekswal;

 at ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang

kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa
kanya, o kasariang higit sa isa.
 Pagkakakilanlang Pangkasarian(Gender Identity)

 ay kinikilala bilang malalim na damdamin at

personal na karanasang pangkasarian ng isang
tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa
sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang
personal na pagtuturing niya sa sariling katawan
(na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa
pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang ekspresyon
ng kasarian, kasama na ang pananamit,
pagsasalita, at pagkilos.
 Sa simpleng pakahulugan,
angsalitangoryentasyong
sekswal aytumutukoy sa iyong
pagpili ng iyong makakatalik,
kung siya aylalaki o babaeo
pareho.
Angoryentasyong sekswal aymaaaring
maiuri bilang:

Heterosekswal

Homosekswal

Bisekswal
 Heterosexual

■– mgataong
nagkakanasang
seksuwal sa
miyembro ng kabilang
kasarian, mgalalaki
na anggustong
makatalik aybabaeat
mgababaenggusto
naman ay lalaki
 Homosexual

■– mganagkakaroon ng
seksuwal na pagnanasa
sa mgataong nabibilang
sa katulad na kasarian,
mgalalaking mas
gustong lalaki ang
makakatalik at mga
babaengmas gusto ang
babaebilang sekswal na
kapareha
Iba pang uri ng Homosexual
 Lesbian

■– sila angmgababae
naangkilos at
damdamin ay panlalaki;
mgababaengmay
pusong lalaki at umiibig
sa kapwa babae
(tinatawag sa ibang
bahagi ng Pilipinas na
tibo attomboy)
 Gay

■– - mgalalaking
nakararamdam ng
atraksyon sa kanilang
kapwa lalaki; may iilang
bakla angnagdadamit at
kumikilos na parang
babae(tinatawag sa
ibang bahagi ng Pilipinas
na; bakla, beki, at bayot).
 Bisexual

■– mgataong
nakararamdam ng
atraksyon sa dalawang
kasarian
 Asexual

■– mgataong walang
nararamdamang
atraksiyong seksuwal sa
anumang kasarian
 Transgender

■– kung angisang tao

aynakararamdam na
siya ay nabubuhay sa
maling katawan, ang
kaniyang pag-iisip at ang
pangangatawanayhindi
magkatugma, siya ay
maaaring may
transgender nakatauhan
 Pansexual

■– tumutukoy sa
pakiramdam na mayroong
potensiyal para sa sekswal na
atraksiyon, sekswal na
pagnanais, oromantikong
pag-ibig, patungo sa mgatao
ng lahat ng mga
pagkakakilanlan ng kasarian
at biyolohikal nakasarian.
 Intersex

■kilala mas karaniwang

bilang hermaphroditism, ito
ayestado ng pagiging
pinanganak namaysexual
anatomy na hindi akma ang
standard ng lalaki / babae
kahulugan.
 Gawain 4 : Paano Nagkaiba?
Tukuyin kung ano ang pagkakaiba ng sex
at gender Ilista ang katangian ng sex at gender sa mga
kahon sa ibaba

GENDER SEX
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Dapat bang bigyan ang bawat tao
ng kalayaang makapili ng
seksuwalidad?

Pangatwiranan
GROUP ACTIVITY : VIDEO INTERVIEW

a. Hatiin ang klase sa 5 grupo na binubuo ng tig-9

miyembro

b. Atasang pagsasagawa ng Video Interview ang

bawat pangkat at iulat ito sa klase.
 Video Interview
1. Magsagawa ng isang Video Interview tungkol sa oryentasyong seksuwal sa inyong
Munisipalidad/barangay.
2. Kapanayamin ang mga sumusunod:
1- Babae 1-Lesbian
1- Lalaki 1-Gay/Transgender
3. Gamitin ang mga sumusunod na katanungan sa pakikipagpanayam.
A . Paano ang naging pakikitungo sa iyo ng mga sumusunod base sa iyong oryentasyong
seksuwal o pagiging babae/lalake/gay/lesbian?
a. Pamilya
b. Mga Kaibigan
c. Komunidad
d. Lugar ng iyong pinagtratabahuhan.

B. Ano-anong halimbawa ng diskriminasyon ang iyong naranasan base sa iyong kasarian o

oryentasyon seksuwal?

C. May mga pagkakataon ang nakaranas ka ng pantay na pakikitungo?

D. Para sa iyo, paano maipapakita ang paggalang sa seksuwalidan at kasarian ng isang

indibidwal?
 Rubric sa Video Interview
HINDI KAILANGAN
LUBOS NA
MAHUSAY GAANONG PANG
PAMANTAYAN MAHUSAY
3 MAHUSAY MAGSANAY
5
2 1
May isa o
Tama ang lahat May ilang mali sa Karamihan sa
dalawang mali
ng mga ibinigay mga ibinigay na ibinigay na datos
NILALAMAN sa mga ibinigay
na datos o datos o o impormasyon
na datos o
impormasyon impormasyon ay mali
impormasyon
Lubhang
Hindi gaanong
malinaw at Malinaw at Malabo at hindi
malinaw at
nauunawaan anuunawaan ang maunawaan ang
PAGLALAHAD nauunawaan ang
ang pagkakalahad ng pagkakatulad ng
pagkakalahad ng
pagkakalahad ng mga datos. mga datos.
mga datos
mga datos
May isa o
May sapat na May ilang Walang
dalawang
EDIDENSIYA ebidensyang ebidensyang ebidensiyang
ebidensyang
naipakita naipakita naipakita.
naipakita.
Nakahihikayat Bahagyang Hindi
Nakahihikayat
PAGHIHIKAYAT nang lubos ang nakahihikayat nakahihikayat
anf output
output ang output ang output.
Maiksing Pagsusulit
Mga Batayan ng Kasarian at
Sekswaliadad ng Isang Tao
 TANONG!
Sino ba ang dapat nagtratranaho sa bahay?
Sino dapat ang tumutulong sa kusina?

Sino dapat ang nanlilibre?

Sino ang dapat magbuhay ng pamilya?

Hindi ba ito maaring gawin ng

parehong lalaki at babae?
May mga tinitignan na batayan
o pamantayan ang lipunan sa
kung ano ang nararapat na
tungkulin ng bawat kasarian ,
GENDER ROLES ang tawag
dito
.
Nakadepende sa kultura at
kapaligiran ang mga
tungkulin na ginagampanan
ng babae at lalaki, ngunit
may pgkakataong hindi
nagiging pantay ang
pagtrato sa pareho.
Ilang teorya at batayan
tungkol sa GENDER
ROLES
 PATRIARKIYA

■Galing sa salitang Latin

na “PATRIARKES” na ang
ibig sabihin ay “AMANG
NAMUMUNO”.
 Malaki ang
pagpapahalaga sa
lalaki
 Ginagawang pinuno
ng pamilya at
tuwirang pagsunod
sa kanya ang lahat
ng miyembro ng
pamilya
 PATRIARKIYA

■Ang kalakarang ito ay

nagsasanay sa bawat lalaki
na maging pinuno sa
bawat aspekto ng
buhay;sa larangan ng
trabaho, politika, pamilya
at relihiyon.

■Lohikal na kasipan na
LALAKI = lohikal,
matapang, malakas
BABAE=emosyonal,
mahinhin, at mahina
 PATRIARKIYA

■ Ilang problema sa ganitong uri ng pamamalakad:

1. Nagpapamalas ng pang-aapi sa mga
kababaihan.

2. Nagkakaroon ng paghihiwalay sa babae at

lalaki,na ipinanganak na may pantay na
karapatan at pagtingin.

3. Hindi sa lahat ng pagkakataon na ang lalaki o

babae ay nagpapamalas ng mga pagkakaibang
nabanggit.
 MATRIARKIYA

Babae naman ang

namamalakad sa lahat ng
aspeto ng buhay sa
lipunang ito.

Ang lahat ng desisyon ay

nasa kamay ng babae sa
iba’t- ibang larangan;
mapa- pamily, politika o sa
trabaho .
 MATRIARKIYA

Batay sa kasaysayan…
■ Ang Timog- Silangang
Asya
noong panahon
bago ang
kolonyalismo ay
pinamumunuan ng
mga kababaihan.
 MATRIARKIYA

Sa Pilipinas…
■ Babae ang namumuno
sa
aspektong panrelihiyon
at pampolitka, tulad
ng mga BABAYLAN at
KATALONAN.
 MATRIARKIYA

Hindi tulad ng sistemang patriarkiya, ang

ganitong lipunan ay hindi nagmamark sa mga
tungkulin ng babae at lalaki.

Sa kasalukuyan, bihira ang mga lipunang ito

dahil mas namumuno ang mga kalalakihan sa lahat
ng aspekto ng buhay ng mga pamayanan.
Gender
Timeline
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Bago dumating ang mga

Espanyol, ayon sa Boxer
Codex, ang mga lalaki ay
pinapayagang magkaroon
ng maraming asawa subalit
maaaring patayin ng lalaki
ang kaniyang asawang
babae sa sandaling makita
niya itong kasama ng ibang
lalaki. Ipinakikita sa
kalagayang ito na mas malaki
ang karapatan na
tinatamasa ng kalalakihan
noon kaysa sa kababaihan.
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Paano naman
winawakasan ang
pagkakatali sa kasal noon?
■Bagamat kapwa
pinapayagan noon ang
babae at lalaki na
hiwalayan ang kanilang
asawa, mayroon pa ring
makikitang pagkiling sa
mga lalaki.
 PANAHONG PRE-KOLONYAL

■Kung gustong hiwalayan

ng lalaki ang kaniyang
asawa, maaari niya itong
gawin sa pamamagitan ng
pagbawi sa ari-ariang
ibinigay niya sa pahahon
ng kanilang pagsasama.
■Subalit kung ang babae
ang magnanais na
hiwalayan ang kanyang
asawa, wala siyang
makukuhang anumang
pag-aari.
 PANAHONG NGKASTILA

■Reared and trained primarily for

motherhood or for the religious life,
her education principally
undertaken under the supervision
of priests and nuns. Being
economically dependent on her
men folk, she had to be
subservient to them. Held out as
an example was the diffident,
chaste, and half- educated
woman, whose all- consuming
preoccupation was to save her
soul from perdition and her body
from the clutches of the devil
incarnate in man. (Garcia,
 PANAHONG NGPAG-AALASA/REBOLUSYON

■may mga Pilipina ring nagpakita

ng kanilang kabayanihan gaya
ni Gabriela Silang. Nang
mamatay ang kanyang
asawang si Diego Silang, nag-
alsa siya upang labanan ang
pang-aabuso ng mga Espanyol.
Gayundin, sa panahon ng
Rebolusyon ng 1896, may mga
Katipunera tulad nina Marina
Dizon na tumulong sa adhikain
ng mga katipunero na labanan
ang pang- aabuso ng mga
Espanyol
 PANAHONG NGAMERIKANO

■Ang pagdating ng mga

Amerikano ay nagdala ng ideya
ng kalayaan, karapatan, at
pagkakapantay-pantay sa
Pilipinas.
■Sa pagsisimula ng
pampublikong paaralan na
bukas para sa kababaihan at
kalalakihan, mahirap o
mayaman, maraming
kababaihan ang nakapag-aral.
■Nabuksan ang isipan ng
kababaihan na hindi lamang
dapat bahay at simbahan ang
mundong kanilang
ginagalawan.
 PANAHONG NGAMERIKANO

■Ang isyu ng pagboto ng

kababaihan sa Pilipinas ay
naayos sa pamamagitan
ng isang espesyal na
plebesito na ginanap
noong Abril 30, 1937. 90%
ng mga bumoto ay pabor
sa pagbibigay-karapatan
sa pagboto ng
kababaihan. Ito ang
simula ng pakikilahok ng
kababaihan sa mga isyu
na may kinalaman sa
politika
 PANAHONG NGHAPONES

■Dumating ang mga

Hapones sa bansa sa
pagsiklab ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.

■Ang kababaihan sa
panahong ito ay kabahagi ng
kalalakihan sa paglaban sa
mga Hapones. Ang
kababaihan na nagpapatuloy
ng kanilang karera na dahilan
ng kanilang pag-iwan sa
tahanan ay hindi ligtas sa
ganitong gawain
 KASALUKUYAN

■marami nang pagkilos

at batas ang isinusulong
upang mapagkalooban
ng pantay na karapatan
sa trabaho at lipunan
ang mga babae, lalaki
at LGBT
Diskriminasyon
sa Kasarian at
Sekwalidad
 TRADISYON

■Sa maglipunan na anguri ng

pamumuhay aynakasentro sa iisang
uri(patriarkiya man o matriarkiya)
nagkakaroon ng diskriminasyon para sa
kaibang kasarian
 TRADISYON

■Halimbawa, ang
pagpapakasal sa mgababae
na nasa murang edaday
nararanasan sa mga
kulturang maykonsepto ng
“DOWRY” o pagbibigay ng
kabayaran ng babaesa
kanyangmapapangasawa.
 URI NGTRABAHO

■Naipapahayaganguri ng diskriminasyon
sa uri ngtrabaho.
■Dahilang biyolohikal angnakikitang
dahilan sa mababangpagtingin sa kaibang
kasarian.
 URI NGTRABAHO

■Halimbawa, hindi
nabibigyan ng pagkakataon
angmgababaeng
magtrabaho sa mga
trabahong maymatinding
pisikal napangangailangan
tulad ng construction,
transportasyon, dahil naiisip
ng madla ang“mahinang”
pangangatawanng babaena
para lamang sa bahay.
 POLITIKA

■Dahil sa pag-uuri ng mgatao sa lipunan,

nawawalan ng kapangyarihang magpasya
angilang sektor dito. Sa katotohanan,
nakukuha ng mgakilala, mayaman at
makapangyarihang uri anghustiya atmga
magagandangpribilehiyo sa lipunan
kumpara sa ibang sektor na mahihirap at
inaapi.
 POLITIKA

■Halimbawa, sa mga
bansang Kanlurang Asya
hindi maaring magtrabaho
para sa pamahalaanangmga
kababaihan dahil sa
alinsunod sa batas ng
kanilang relihiyon. Bawal din
angmgalesbians, gays,
bisexual attransgender.
Larangan o
tungkuling
Panlipuanan na
Ginagampanan ng
dalawang Kasarian
 TRABAHO

■Maternity Leave

■R.A. no. 1161

■60 – 75 na araw ngpahinga

ng babaengbagong
panganak.
 EDUKASYON

■Maraming babaengguro
angnasa paaralan at nakikita
bilang magandangpuwersa
sa magandangedukasyon ng
bansa.
 PAMILYA

■Malaki angresponsibidad
ng parehong kasarian sa
pagbuongpamilya.

■Hindi nag-iisangtungkulin
lamang sa mgababaeang
pagpapalaki sa mgaanak,
gayundin sa mgatrabahong
bahay.
 PAMAHALAAN

■Isa ring responsibidad ang

pamamahalang isang bansa.

■Sa kasaysayan,
panamahalaanito ng 2
babaingpresidente, iilang
babaesa lehislatura, at isang
punong mahistrado sa Korte
Suprema,
 RELIHIYON

■Katuwang ang mga babae

sa pagtaguyod ng relihiyon,
lalo nasa Pilipinas.
■Sa simbahang Katoliko
Romano, malaki angambag
ng mgamadre sa
pagtataguyodng mga
parokya ng simbahan sa
iilang pook