KROVNI POKROVI

ELEMENTI VISOKOGRADNJE II

Kandidat: Mentor:
Sadržaj

UVOD............................................................................................................................................................. 3
1. KROVNE KONSTRUKCIJE ........................................................................................................................ 4
1.1 Drvene konstrukcije ...................................................................................................................... 4
1.2 Čelične konstrukcije ...................................................................................................................... 4
2. KROV I POKROV ..................................................................................................................................... 5
2.1 Pokrovi strmih krovova ................................................................................................................. 5
2.2 Pokrovi krovova blagih nagiba ...................................................................................................... 6
3. ZAŠTITA KROVNIH KONSTRUKCIJA ........................................................................................................ 6
4. MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA ................................................................................................... 7
4.1 Crijep ............................................................................................................................................. 7
4.1.1 Betonski crijep....................................................................................................................... 7
4.1.2 Glineni crijep ......................................................................................................................... 8
4.2 Lim ................................................................................................................................................. 8
4.2.1 Rebraste limene ploče .......................................................................................................... 9
4.2.2 Lim u obliku crijepa ............................................................................................................... 9
4.3 Zeleni krovovi .............................................................................................................................. 10
4.3.1 Vrste zelenih krovova .......................................................................................................... 10
ZAKLJUČAK .................................................................................................................................................. 12
LITERATURA ................................................................................................................................................ 13

2
UVOD

Krov služi da bi štitio građevinu od vjetra i vremenskih prilika. Naziva se još i „petom fasadom“
jer prema obliku, nagibu i materijalu, prema krovnoj konstrukciji i oblikovanju detalja
predstavlja bitan oblikovni element objekta. Svaki krov mora biti barem toliko čvrst i elastičan
da uz vlastitu težinu podnese težinu snijega, tlak najjačeg vladajućeg vjetra i težinu čovjeka (pri
slaganju i popravcima pokrova). Pokrovni materijal mora odolijevati udarcima tuče. Ne smije
prskati niti se ljuštiti uslijed smrzavice. Osim toga ako se dobro iskoriste izgrađeni krovovi i
krovne terase nude dodatni prostor za stanovanje. Odluko o tome kakav je krov najbolji za kuću
ovisi od više faktora: od geografskog položaja i klime, o planiranoj uporabi, o tlocrtu kuće, o
raspoloživom budžetu i konačno o osobnom ukusu.
Krov mora ispuniti različite funkcije i zahtjeve, za koje je osim krovne nosive konstrukcije i
pokrivača potreban čitav niz pomoćnih elemenata: žljebovi i žljebne cijevi za odvodnju kišnice,
snjegobrana, opeka za odzračivanje, krovne folije, krovni prozori, uvale, grebeni, razne kopče za
pričvršćivanje.

3
 1. KROVNE KONSTRUKCIJE

Krovna konstrukcija ili krovište predstavlja nosivi dio građevine koji je najĉešće vidljiv samo na
tavanu. Osim svoje vlastite teţine, krovišta moraju nositi i teţinu pokrova, snijega i ljudi koji rade
ili se zadrţavaju na krovu, te podnositi tlak i udarce vjetra. Svako krovište mora biti tako
konstruirano da sve terete bez deformacije prenosi na vertikalne konstrukcije zgrade (zidove,
stupove, temelje) i na temeljno tlo. Prema vrsti materijala krovne konstrukcije se dijele na drvene
i ĉeliĉne.

1.1 Drvene konstrukcije

Drvena su krovišta razmjerno vrlo laka, lako se izrađuju, podižu i sastavljaju. Za pokrov drvenih
konstrukcija prikladne su sve vrste tradicionalnih pokrova, a i suvremeni pokrovi od lima, te
ravnih i valovitih ploča. Prema vrsti i veličini pojedine zgrade, njezinom tlocrtnom obliku i
položaju, a s obzirom na praktične potrebe i estetske zahtjeve, izrađuju se različite vrste krovišta.
Razlike se očituju po jednostavnijim ili složenijim tlocrtnim konturama zgrada, koje uvjetuju
broj krovnih streha i raščlanjenost krovova. Postoje različite krovne konstrukcije, od
jednostrešnih, dvostrešnih, višestrešnih krovova, složeni, šatorasti krovovi, do tornjeva, kupola,
bazilikalnih i zaobljenih krovova.

1.2 Čelične konstrukcije

Prema vrsti i svrsi pojedine zgrade, te prema rasponu i opterećenju, rade se različite vrste

krovnih konstrukcija. Za raspone od 8 do 24 m najpovoljnije su trokutne i gredne rešetkaste

krovne konstrukcije. Za veće raspone, čak do 100 m, izrađuju se od čelika specijalne halske

rešetkaste krovne konstrukcije.

Trokutaste rešetkaste krovne konstrukcije prvenstveno se koriste kod dvostrešnih krovova,

kojima su štapovi simetrično nagnuti prema strehi pod kutom od 15° do 30°. Prema rasporedu

štapova rešetke razlikuju se engleski, belgijski i njemački nosioci.

4
Gredne rešetkaste krovne konstrukcije razlikuju se od trokutastih najviše po tome što im oba

gornja pojasa od sljemena do strehe padaju u blagom nagibu 5° do 10°, a vanjski su im krajevi

iznad ležišta uzdignuti vertikalnim štapovima.

2. KROV I POKROV

Krov predstavlja konstruktivni dio građevine koji joj daje neki oblik, dok je pokrov vidljivi dio
građevine koji daje sliku ili reljef u nekoj boji. Zbog toga se krov i pokrov moraju estetski
uskladiti ne samo s ostalim dijelovima građevine, nego i s okolinom u kojoj je zgrada. O vrsti
pokrova odlučuje se već u prvoj fazi projektiranja građevine, kada se odlučuje i o vrsti krovne
konstrukcije.

Uz osnovne principe projektiranja treba za odluku o vrsti krova i pokrova posebno uzimati u
obzir mjesne klimatske prilike, te vrstu i svrhu građevine. Prema nagibu krova postoje tri vrste
krovova:

 strmi krov
 krov blagog nagiba
 te krov neznatnog nagiba, odnosno ravni krov.

2.1 Pokrovi strmih krovova

Krov predstavlja konstruktivni dio građevine koji joj daje neki oblik, dok je pokrov vidljivi dio
građevine koji daje sliku ili reljef u nekoj boji. Zbog toga se krov i pokrov moraju estetski
uskladiti ne samo s ostalim dijelovima građevine, nego i s okolinom u kojoj je zgrada. O vrsti
pokrova odlučuje se već u prvoj fazi projektiranja građevine, kada se odlučuje i o vrsti krovne
konstrukcije.

5
 2.2 Pokrovi krovova blagih nagiba

Pokrovi krovova blagog nagiba imaju nagib od 5° do 25°. Ti krovovi pokrivaju se tlačenim
crijepom i žljebnjacima, prirodnim škriljevcem, salonit pločama, valovitim limom i valovitim
pločama od plastike, krovnom ljepenkom pod određenim nagibima.

3. ZAŠTITA KROVNIH KONSTRUKCIJA

Ravne krovne konstrukcije se moraju zaštiti od oborina s gornje strane, dok je s donje strane
neophodna zaštita od difuzije pare iz unutarnjih prostorija, kako bi se izbjeglo vlaženje krovne
konstrukcije. Obloga krova se kod ravnih krovova sastoji od višeslojnih brtvenih materijala od
zavarenih bitumenskih, katranskih ili plastičnih brtvenih traka. Ti brtveni materijali moraju se
zaštiti od djelovanja UV-zračenja slojem šljunka. Konstrukcija s donje strane mora imati blokadu
pare ili difuzijski otvorenu blokadu prolaza pare, u ovisnosti o tome radi li se o konstrukcijski
hladnom ili toplom krovu. Kod ventiliranog, takozvanog hladnog krova je termoizolirana, nosiva
konstrukcija razdvojena od omotača krova zračnim slojem.

Kod nagnutih, ali i ravnih krovova zrak može ventilirati kroz taj sloj te transportirati vlagu, ali i
toplinu iz krova u ljetnom razdoblju. Rizik od građevinskih oštećenja je kod ventiliranih
konstrukcija značajno manji nego kod neventiliranih toplih krovova.

Vlaga nastala uslijed toplinskih mostova ili konstrukcijskih grešaka ostaje u građevinskom
elementu i trajno vodi ka stvaranju plijesni. Alternativno rješenje za ravni krov je da se kod
reverzibilnog krova uz nosivu konstrukciju nanose direktno dva sloja polimer-bitumenske
ljepenke.

Na to se zatim postavlja vodootporna termoizolacija postojana na mraz, čije su ploĉe povezane

međusobno po principu pera i utora. Na te ploče još se može staviti šljunčani zasip, pločĉe za
hodanje ili zeleni krov.

6
 4. MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA

4.1 Crijep

Crijep je materijal koji se koristi za pokrov građevina još od vremena starih Rimljana koji su
donijeli crijep u srednju Europu. Za izradu crijepa koristili su mješavinu gline i ilovače. Pošto
crijep ima dugačku tradiciju proizvodnje s vremenom su razvijene mnogobrojne vrste crijepa za
krov. Osim što se noviji crijep razlikuje po obliku, velikih razlika ima i u načinu proizvodnje,
formiranju žlijeba, u boji. Crijep bez žljebova predstavlja klasičnu varijantu proizvodnje. Crijep
može biti sa ili bez žlijeba. Boja se stvara prilikom pečenja. U proizvodnom procesu može
nastati crijep u prirodnoj boji, obojeni crijep ili crijep s glazurom.
Crijep je izdržao sve promjene tijekom vremena i opstao kao osnovni pokrov za većinu kuća.
Osim prirodne ljepote, nove tehnologije su omogućile da se materijali poput gline prilagode
novim zahtjevima korisnika, ne samo kao funkcionalna zaštita od vremena, već i kao estetski
ukras pete fasade objekta. Prema vrsti materijala iz kojeg je izgrađen crijep se dijeli na betonski i
glineni crijep.

4.1.1 Betonski crijep

Betonski crijep prisutan je na krovovima već duţe od 150 godina, koji je uz glineni najviše
korištena vrsta krovnog pokrova u ovom podneblju. Sastoji se od cementa, kvarcnog pijeska,
vode i pigmenta u obliku boje. Te se komponente miješaju u određenom omjeru, po određenoj
recepturi koju svaki proizvođač ima, s malim vodocementnim omjerom, tako da se dobije
polusuha mješavina. Polusuha mješavina se oblikuje na kalupima koji su raznih oblika. Takav
svježi crijep se stavlja u sušaru, gdje se provodi ubrzano dozrijevanje pod povišenom
temperaturom i velikom relativnom vlažnosti zraka. Očvrsnuli crijep odvaja se u kalupe, te se
pakira i odvozi na skladište. Moguće su razne završne obrade površine crijepa, npr. može se
nanijeti akrilna boja u određenim željenim tonovima – crvena, smeđa, zelena, crna, siva, plava.
Pored standardne crvene boje tu je i opcija sa zagasitim i sjajnim površinama.

7
Svojstva betonskog crijepa mijenjaju se ovisno o vanjskim utjecajima, npr. u slučaju obilnih kiša
javlja se određena zasićenost crijepa vodom, ali i pri potpunoj zasićenosti vodom, on ne bi smio
propuštati vodu u unutrašnjost objekta. Što se tiče otpornosti na mraz, dakle smrzavanja,
betonski crijep zbog svoje strukture upija određenu količinu vode koja se u zimskom razdoblju
može smrznuti te izazvati oštećenja na crijepu u vidu ljuštenja i pucanja. To se može izbjeći
isušivanjem crijepa. Sa svoje gornje strane on se isušuje prirodnim putem djelovanjem sunca i
vjetra, a s donje strane pravilnom izvedbom ventilacije (odzračivanja) koja podrazumijeva
mogućnost ulaza zraka na okapnici kod žlijeba, njegovo prirodno uzlazno nesmetano kretanje, te
izlaz pri vrhu krovne plohe. Ako je potkrovni prostor namijenjen boravku ljudi, ventiliranje se
mora predvidjeti u prostoru između pokrova i hidroizolacije.

4.1.2 Glineni crijep

Glineni crijep koristi se stoljećima i proizvodi se od kvalitetne prirodne gline koja kroz vlastite
kapilarne pore prihvaća i relativno brzo ispušta vlagu. Crijep predstavlja prirodni materijal, koji
stvara optimalnu klimu za stanovanje, ima dug životni vijek i otporan je na utjecaje iz okoliša,
pogodan je za različite sanacije i popravke, te je ekonomičan. Brzo se i jednostavno postavlja,
lako se reže i ne puca i ima veliku čvrstoću.

4.2 Lim

Pokrov od lima donedavno se smatrao optimalnim za prekrivanje objekta sekundarne namjene,

hale, skladišta, te zgrade koje se ne koriste za stanovanje ljudi i njihovo boravljenje. U današnje
vrijeme pokrov od lima postaje sve traženiji zbog sve većeg izbora u vrsti lima kojim se pokriva.
Lim se najčešće koristi u područjima koja su karakteristična po dugim i snježnim zimama,
prvenstveno u hladnim predjelima bez šuma u kojima nema mogućnosti upotrebe drvenog
materijala. Koristi se i u krajevima gdje je jaki i česti vjetar.
Proizvođači lima nude velik izbor boja, od svjetlijih do tamnijih nijansi, u zemljanim ili
klasičnim tonovima.

8
Najviše se upotrebljava pocinčani čelični lim, rjeđe cinčani lim, još rjeđe bakreni i olovni lim,
dok čelični lim bez prevlake
ili zaštite protiv korozije ne dolazi u obzir. Metalna industrija od ravnih limenih ploča proizvodi
posebno oblikovane komade s kojima se pokrivaju krovovi kao što su valovite limene ploče,
rebraste limene ploče, lim u obliku crijepa, samouklapajući krovni lim.

4.2.1 Rebraste limene ploče

Rebraste limene ploče dobivaju se na način da se kod ravnih ploča pocinčanog čeličnog lima
tvornički izrađuju rebraste limene ploče, na kojima su uglato formirane izbočine ili rebra.
Pravilno raspoređena rebra ili izbočine među ravnim dijelovima ploče, u prvom redu ukrućuju
ploču što ju čini izuzetno izdržljivom pri velikim opterećenjima, a zatim joj daju i bolji estetski
izgled.
Ploče se najviše proizvode od pocinčanog čeličnog i aluminijskog lima u četiri različita tipa koja
se razlikuju po visini i međusobnom razmaku rebra. Najveća proizvodna duţina ploča je 15 m.
Debljina lima u kojima se proizvode ploče su 0.6, 0.7, 0.8 i 1 mm. Ploče se izrađuju neobojene,
obojene i plastificirane, tj. s tankim zaštitnim slojem od plastične mase. Izvrstan su izbor za
pokrivanje objekata, a posebno su pogodni za pokrivanje industrijskih hala, gdje i nalaze
najčešću primjenu.

4.2.2 Lim u obliku crijepa

Smatra se odličnim za pokrivanje svih vrsta građevinskih objekata, od malih montažnih kuća,
spremišta, vikendica, obiteljskih kuća, pa do velikih stambenih i poslovnih objekata.
Prilagodljivost krovnog lima kod pokrivanja omogućuje njegovu uporabu na svim oblicima
krovova. Dobrom pripremom krovne konstrukcije i ugradnjom izolacije, postiže se i odlična
zvučna izolacija. Lim ove vrste može se nabaviti u različitim bojama od crvene, srednje plave,
tamno zelene, cigla crvene, smeđe, sivo bijele, crne pa sve do srebrne boje.

9
 4.3 Zeleni krovovi

Zeleni pokrovi poznati su od davnina i danas opet doživljavaju svoj novi procvat. Prvi zeleni
pokrov spominje se u doba starih civilizacija Rimskog Carstva, pa i dalje. Najpoznatiji od tih
pokrova su Semiramidini viseći vrtovi u Babilonu koji se svrstavaju u sedam svjetskih čuda.

U srednjem vijeku nisu se gradili takvi pokrovi, dok se u renesansi pojavljuju na vilama
plemstva. U Švedskoj i Norveškoj mogu se naći takvi pokrovi na pastirskim kolibama, koji su
nastali zbog klimatskih prilika hladnog i vlažnog sjevera Europe i odgovarajućeg biljnog
materijala. Danas zeleni krov predstavlja najmoderniji element u građevinarstvu, te je značajan u
smislu gospodarenja prostorom, održivog razvoja i dobrog osjećanja stanara. Najviše se
upotrebljava kod ravnih krovova, a Njemačka prikazuje dobar primjer jer je 10% svih ravnih
krovova zeleno.

4.3.1 Vrste zelenih krovova

Uobičajena podjela takvih pokrova je u odnosu na zahtjevnost slojeva, projektiranost biljnog

sloja i prema zahtjevnosti održavanja. Prema zahtjevnosti dijele se na ekstenzivne (nisko
zahtjevne) i intenzivne (zahtjevne) zelene krovove. Ekstenzivni su krovovi manjih debljina,
ograničenog izbora za biljni sloj, ali i zahtjevi za održavanjem su minimalni. Korištenje takvih
krovova je ograničeno, ali osim toga zadržavaju sve tehničke prednosti koje vrijede za zeleni
krov. Intenzivni krovovi kao pravi krovni vrtovi pružaju široku mogućnost korištenja, ali
postavljaju veće zahtjeve, kako kod ugradnje, tako i kod održavanja. Smatraju se oni krovovi
koji izgledaju kao parkovi i sadrže drveće, grmlje i travu. Zahtijevaju održavanje kao i parkovi
posađeni na zemlji: drveće i grmlje treba obrezivati, kositi travu, dodavati gnojivo i navodnjavati
za vrijeme suše.

Što se tiče projektiranja mogućnosti su neograničene. Može se izgraditi najjednostavnija zelena

površina ili krovni vrt u punom smislu riječi. Potrebna je kosina od 0,5°. Općenito, nagib zelenih
krovova ne bi smio biti veći od 40° zbog erozije i očuvanja kompaktnosti zelene mase. Postoje
tehnologije gradnje i na većim kosinama, ali su one zahtjevnije i ekonomski skuplje.

10
Ovisno o statici objekta, treba paziti i na težinu zelenog krova. Postoje krovovi u čijoj izvedbi
sloj zemlje doseže debljinu od čak pola metra do onih s vrlo tankim slojem zemlje. Postoji
mogućnost stavljanja šljunka ili bala od slame iz kojih s vremenom krene vegetacija. Prvo se
razmnožavaju gljive, a zatim žitarice iz zaostalih sjemenki u balama. Slama s vremenom istrune
pa organski materijal koji ostane služi kao izolator.

11
ZAKLJUČAK

Cilj ovog rada je bio dati pregled materijala koji se koristi u građevinarstvu za pokrov građevina.
Da bi mogli pokrovni materijal ugraditi trebamo imati krovnu konstrukciju koja ovisi o vrsti
pokrova koja može biti drvena ili čelična. Što je krovna konstrukcija bolje zaštićena od oborina s
gornje strane i difuzije pare iz unutarnjih prostorija funkcija krova će biti dugotrajnija. Pokrov
predstavlja vidljivi dio građevine što daje konačni arhitektonski izgled. Materijali koji se koriste
za pokrov ovise o klimatskim prilikama, te vrsti i namjeni građevine. Tijekom povijesti gradnje
razvijeni su različiti materijali za pokrov. U stare materijale se ubraja škriljevac, azbestcementne
ploče, slama, trstika i šindra. Ubrzani razvoj krajem 20. st. rezultirao je velikim promjenama u
načinu gradnje zahvaljujući tehnologijama koje su ponudile nove materijale. Novi su materijali
crijep, lim, krovna folija, različite biljke koje se koriste za zelene krovove i lexan ploče. Novi
materijali za pokrov građevina otvorili su put novim konstruktivnim mogućnostima.

12
LITERATURA

1. Peulić, Đ. (1986): Konstruktivni elementi zgrada, Drugi dio, Tehniĉka knjiga, Zagreb
2. http://www.gradimo.hr
3. http://www.gramat.rs/krovni-pokrivaci.html
4. http://www.savic.nadlanu.com

13