You are on page 1of 36

ॐ शश सद गगर ददे ववाय नम:

........... ऊऊ शशव गगोरक ...........

॥ आददे श ॥ ॥ आददे श ॥ ॥ आददे श ॥

नव-नवाथ-स्मरण

“आदद-नवाथ ओ स्वरप, उदय-नवाथ उमवा-मदह-रप। जल-रपश ब्रह्मवा सत-नवाथ, रवव-रप ववष्णग सन्तगोष-नवाथ। हस्तश-रप
गनदेश भतशजज, तवाकग कन्थड-नवाथ कहह जज। मवायवा-रपश मछछिन्दर-नवाथ, चन्द-रप चचौरङ्गश-नवाथ। शदेष-रप अचम्भदे-नवाथ,
ववायग-रपश गगर गगोरख-नवाथ। घट-घट-व्यवापक घट कवा रवाव, अमश महवा-रस स्त्रवतश खवाव। ॐ नमगो नव-नवाथ-गण, चचौरवासश
गगोमदेश। आदद-नवाथ आदद-पगरष, शशव गगोरख आददे श। ॐ शश नव-नवाथवाय नममः।।”

ववधधमः- उक्त स्मरण कवा पवाठ प्रछतददन करदे । इससदे पवापप कवा कय हगोतवा हज , मगोक कक प्रवापपत हगोतश हज । सगख-सम्पपतत-वजभव
सदे सवाधक पररपपणर हगो जवातवा हज । २१ ददनप तक २१ पवाठ करनदे सदे इसकक शसवद हगोतश हज ।

नवनवाथ-स्तगछत

“आदद-नवाथ कजलवाश-छनववासश, उदय-नवाथ कवाटज जम-फवाऊसश। सतय-नवाथ सवारनश सन्त भवाखज, सन्तगोष-नवाथ सदवा सन्तन
कक रवाखज। कन्थडश-नवाथ सदवा सगख-दवाई, अञ्चछत अचम्भदे-नवाथ सहवाई। जवान-पवारखश शसद चचौरङ्गश, मतस्यदेन्द-नवाथ दवादवा
बहगरङ्गश। गगोरख-नवाथ सकल घट-व्यवापश, कवाटज कशल-मल, तवारज भव-पशरवा। नव-नवाथप कदे नवाम सगशमररए, तछनक भस्मश
लदे मस्तक धररए। रगोग-शगोक-दवाररद नशवावज, छनमरल ददे ह परम सख
ग पवावज। भत
प -प्रदेत-भय-भञ्जनवा, नव-नवाथप कवा नवाम।
सदेवक सगमरदे चन्द-नवाथ, पपणर हपय सब कवाम।।”
ववधधमः- प्रछतददन नव-नवाथप कवा पपजन कर उक्त स्तगछत कवा २१ बवार पवाठ कर मस्तक पर भस्म लगवाए। इससदे नवनवाथप
कक ककपवा शमलतश हज । सवाथ हह सब प्रकवार कदे भय-पशडवा, रगोग-दगोष, भपत-प्रदेत-बवाधवा दरप हगोकर मनगोकवामनवा, सगख-सम्पपतत
आदद अभशष्ट कवायर शसद हगोतदे हह। २१ ददनप तक, २१ बवार पवाठ करनदे सदे शसवद हगोतश हज ।

नवनवाथ-शवाबर-मन्त्र

“ॐ नमगो आददे श गगर कक। ॐकवारदे आदद-नवाथ, उदय-नवाथ पवावरतश। सतय-नवाथ ब्रह्मवा। सन्तगोष-नवाथ ववष्णगमः, अचल
अचम्भदे-नवाथ। गज-बदेलह गज-कन्थडड-नवाथ, जवान-पवारखश चचौरङ्गश-नवाथ। मवायवा-रपश मच्छिदे न्द-नवाथ, जछत-गगर हज
गगोरख-नवाथ। घट-घट वपण्डदे व्यवापश, नवाथ सदवा रहह सहवाई। नवनवाथ चचौरवासश शसदप कक दह
ग वाई। ॐ नमगो आददे श गगर कक।।”

ववधधमः- पपणम
र वासश सदे जप प्रवारम्भ करदे । जप कदे पपवर चवावल कक नचौ ढदे ररयवाऊ बनवाकर उन पर ९ सप
ग वाररयवाऊ मचौलह बवाऊधकर
नवनवाथप कदे प्रतशक-रप मह रखकर उनकवा षगोडशगोपचवार-पपजन करदे । तब गगर, गणदेश और इष्ट कवा स्मरण कर आह्ववान
करदे । फफर मन्त्र-जप करदे । प्रछतददन छनयत समय और छनपशचत ससंख्यवा मह जप करदे । ब्रह्मचयर सदे रहदे , अन्य कदे हवाथप कवा
भगोजन यवा अन्य खवादय-वस्तए
ग ऊ ग्रहण न करदे । स्वपवाकक रहदे । इस सवाधनवा सदे नवनवाथप कक ककपवा सदे सवाधक धमर-अथर-
कवाम-मगोक कगो प्रवापत करनदे मह समथर हगो जवातवा हज । उनकक ककपवा सदे ऐदहक और पवारलचौफकक-सभश कवायर शसद हगोतदे हह।

ववशदेषमः-’शवाबर-पदछत’ सदे इस मन्त्र कगो यदद ‘उज्जजन’ कक ‘भतह


र क रर-गगफवा’ मह बजठकर ९ हजवार यवा ९ लवाख कक ससंख्यवा मह
जप लह , तगो परम-शसवद शमलतश हज और नचौ-नवाथ प्रतयक दशरन ददे कर अभशष्ट वरदवान ददे तदे हह।

ખપપર મમ ખખયમ , મશખન મમ મ લમટમ,

ઉસકક પપજ કકન મમટખયમ?

રખજ મમટખયમ રખજ પખત સમ જયમ,

પપરજ મમટખયમ દપ ધ પપત સમ જયમ.

મ પરદખય
નખથ સપ

नवनवाथ ससंप्रदवाय सदे हगआ. कशलयगग कदे प्रवारसं भ मह भगववान ववष्णग नदे कवव, हरर, असंतररक, प्रभगद

वपपलवायन,ववहगोत्र, दशग मल, चमस एवसं करभसंजन, इन नवनवारवायणप कगो अवतवार लदेनदे कगो कहवा. इस
कवारण कवव नवारवायण नदे मछिलह कदे पदेट सदे प्रकट हगोकर मपच्छिसं दनवाथ नवाम सदे अवतवार शलयवा तथवा

भगववान दततवात्रय कक शरण मह गए. हररनवारवायण कचरदे कदे स्थवान सदे जन्म लदेकर गगोरकनवाथ नवाम सदे

प्रशसद हगए एवसं उन्हपनदे मपच्छिसं दनवाथ कगो गगर फकयवा. असंतररक नवारवायण यजकसंग ड मह प्रकट हगए एवसं

जवालसंदरनवाथ नवाम सदे प्रशसद हगोकर उन्हपनदे भगववान दततवात्रय कगो गर


ग फकयवा. प्रबगद नवारवायण हवाथश कदे

कवान सदे प्रकट हगोकर कवाछनफ़वानवाथ नवाम सदे प्रशसद हगए. उन्हपनदे जवालसंदरनवाथ कगो अपनवा गगर बनवायवा.

वपपलवायन नदे कगश दवशप पर जन्म शलयवा. उनकवा नवाम चपरटहनवाथ रखवा गयवा. वदे भगववान दततवात्रय कदे

शशष्य थदे. अववहगोत्र नवारवायण नदे नवागदेशनवाथ नवाम सदे अवतवार लदेकर भगववान दततवात्रय कगो अपनवा गगर

फकयवा. उनकवा जन्म असंडदे सदे हगआ. शभकवापवात्र मह जन्म लदेनदे ववालदे दशग मल नवारवायण भतररहनवाथ नवाम सदे

प्रशसद हगए. वदे भगववान दततवात्रय कक शरण मह गए. करभसंजन नवारवायण शमटश कदे पगतलदे सदे सवाकवार

हगए. इसशलए उनकवा नवाम गदहनशनवाथ रखवा गयवा. उन्हह गगोरकनवाथ नदे दहकवा दह. वहहसं चमसनवारवायण नदे

नदह कदे फकनवारदे रदे तश मह जन्म शलयवा. इसशलए उनकवा नवाम रदे वणशसदनवाथ रखवा गयवा. वदे भगववान

दततवात्रय कदे ककपवापवात्र शशष्य थदे. ऐसदे इन नवनवारवायणप नदे जग उदवार कदे शलए अखसंड प्रववास फकयवा.

जन प्रबगोधन फकयवा एवसं मवानव जवाछत कगो सतय, प्रकवाश, स्वधमर इ. कवा मवागर ददखवायवा. मपच्छिसं दनवाथ

कदे भववष्य मह ९ ककपवापवात्र शशष्य हगए. गगोरकनवाथ कदे ८ शशष्य, जवालसंदरनवाथ कदे ८, कवाछनफवानवाथ कदे

९, चपरटहनवाथ कदे ९, चचौरसं गशनवाथ कदे ६, भतररहनवाथ कदे ९, गदहनशनवाथ कदे ६, मपच्छिसं दनवाथ कदे पगत्र

शमननवाथ कदे ६, जवालसंदरनवाथ कदे पगत्र धमरनवाथ कदे ६ एवसं रदे वणशसद नवाथ कदे ८ ऐसदे कगल ८४ शशष्य

एवसं नवनवाथ शमलकर नवाथ ससंप्रदवाय कवा छनमवारण हगआ.

गगोरक जवालसंदर चपरटवाशय अडपभसंग कवाछनफ मपच्छिसं दरवादयवामः।

चचौरसं गश रदे ववाणच भससंतगज


र वा भगम्यवासं बभपवगनव
र नवाथ शसदमः॥
नवाथ सम्प्रदवाय कवा पररचययह सम्प्रदवाय भवारत कवा परम प्रवाचशन, उदवार, ऊऊच-नशच कक भवावनवा सदे परदे एसंव अवधपत अथववा
यगोधगयप कवा सम्प्रदवाय हज ।इसकवा आरम्भ आददनवाथ शसंकर सदे हगआ हज और इसकवा वतरमवान रप ददे नदे ववालदे यगोगवाचवायर
बवालयछत शश गगोरकनवाथ भगववान शसंकर कदे अवतवार हगए हज । इनकदे प्रवादभ
ग वारव और अवसवान कवा कगोई लदेख अब तक प्रवापत
नहह हगआ।पद, स्कन्द शशव ब्रह्मण्ड आदद पगरवाण, तसंत्र महवापवर आदद तवासंतत्रक ग्रसंथ बह
क दवारण्यवाक आदद उपछनषदप मह
तथवा और दस
प रदे प्रवाचशन ग्रसंथ रतनप मह शश गगर गगोरकनवाथ कक कथवायह बडदे सगचवार रप सदे शमलतश हज ।शश गगोरकनवाथ वणवारशम
धमर सदे परदे पसंचमवाशमश अवधत
प हगए हज पजन्हगोनदे यगोग फक्रियवाओसं दववारवा मवानव शरहरस्थ महवा शपक्तयप कवा ववकवास करनदे कदे
अथर ससंसवार कगो उपददे श ददयवा और हठ यगोग कक प्रफक्रियवाओसं कवा प्रचवार करकदे भयवानक रगोगप सदे बचनदे कदे अथर जन समवाज
कगो एक बहगत बडवा सवाधन प्रदवान फकयवा।शश गगोरकनवाथ नदे यगोग सम्बन्धश अनदेकप ग्रन्थ ससंस्ककत भवाषवा मह शलखदे पजनमदे
बहगत सदे प्रकवाशशत हगो चक
ग दे हज और कई अप्रकवाशशत रप मह यगोधगयप कदे आशमप मह सरग ककत हह।

शश गगोरकनवाथ कक शशकवा एसंव चमतकवारप सदे प्रभवाववत हगोकर अनदेकप बडदे-बडदे रवाजवा इनसदे दहककत हगए। उन्हपनदे अपनदे अतगल
वजभव कगो तयवाग कर छनजवानन्द प्रवापत फकयवा तथवा जन-कल्यवाण मह अग्रसर हगए। इन रवाजवषरयप दववारवा बडदे-बडदे कवायर हगए।
शश गगोरकनवाथ नदे ससंसवाररक मयवारदवा कक रकवा कदे अथर शश मतस्यदेन्दनवाथ कगो अपनवा गगर मवानवा और धचरकवाल तक इन दगोनप
मह शकवा समवाधवान कदे रप मह ससंववाद चलतवा रहवा। शश मतस्यदेन्द कगो भश पगरवाणप तथवा उपछनषदप मह शशववावतर मवानवा गयवा
अनदेक जगह इनकक कथवायह शलखश हह।यप तगो यह यगोगश सम्प्रदवाय अनवादद कवाल सदे चलवा आ रहवा फकन्तग इसकक वतरमवान
पररपवादटयप कदे छनयत हगोनदे कदे कवाल भगववान शसंकरवाचवायर सदे 200 वषर पपवर हज । ऐस शसंकर ददपगवजय नवामक ग्रन्थ सदे शसद
हगोतवा हज ।बगद कवाल मह ववाम मवागर कवा प्रचवार बहगत प्रबलतवा सदे हगअ पजसकदे शसदवान्त बहगत ऊऊचदे थदे, फकन्तग सवाधवारण बगवद कदे
लगोग इन शसदवान्तप कक ववास्तववकतवा न समझ कर भ्रष्टवाचवारह हगोनदे लगदे थदे।इस कवाल मह उदवार चदेतवा शश गगोरकनवाथ नदे
वतरमवान नवाथ सम्प्रदवाय क छनमवारण फकयवा और ततकवाशलक 84 शसदप मह सगधवार कवा प्रचवार फकयवा। यह शसद वज्रयवान
मतवानगयवायश थदे।इस सम्बन्ध मह एक दस
प रवा लदेख भश शमलतवा हज जगो फक छनम्न प्रकवार हज मः-ओसंकवार नवाथ, उदय नवाथ, सन्तगोष
नवाथ, अचल नवाथ, गजबदेलह नवाथ, जवान नवाथ, चचौरसं गश नवाथ, मतस्यदेन्द नवाथ और गगर गगोरकनवाथ। सम्भव हज यह उपयगक्त
नवाथप कदे हह दस
प रदे नवाम हज ।यह यगोगश सम्प्रदवाय बवारह पन्थ मह ववभक्त हज , यथवामः-सतयनवाथ, धमरनवाथ, दररयवानवाथ, आई
पन्थश, रवास कदे, वजरवागय कदे, कवपलवानश, गसंगवानवाथश, मन्नवाथश, रवावल कदे, पवाव पन्थश और पवागल।इन बवारह पन्थ कक
प्रचशलत पररपवादटयप मह कगोई भदेद नहह हह। भवारत कदे प्रवायमः सभश प्रवान्तप मह यगोगश सम्प्रदवाय कदे बडदे-बडदे वजभवशवालह आशम
हज और उच्च कगोदट कदे ववदववान इन आशमप कदे ससंचवालक हह।शश गगोरकनवाथ कवा नवाम नदेपवाल प्रवान्त मह बहगत बडवा थवा और
अब तक भश नदेपवाल कवा रवाजवा इनकगो प्रधवान गगर कदे रप मह मवानतदे हज और वहवाऊ पर इनकदे बडदे-बडदे प्रछतपष्ठत आशम हह। यहवाऊ
तक फक नदेपवाल कक रवाजककय मगदवा (शसक्कदे) पर शश गगोरक कवा नवाम हज और वहवाऊ कदे छनववासश गगोरक हह कहलवातदे हह। कवाबगल-
गवान्धर शसन्ध, ववलगोधचस्तवान, कच्छि और अन्य ददे शप तथवा प्रवान्तप मह यहवा तक फक मक्कवा मदहनदे तक शश गगोरकनवाथ नदे
दहकवा दह थश और ऊऊचवा मवान पवायवा थवा।इस सम्प्रदवाय मह कई भवाऊछत कदे गगर हगोतदे हह यथवामः- चगोटह गगर, चशरवा गगर, मसंत्र गगर,
टगोपवा गगर आदद।शश गगोरकनवाथ नदे कणर छिदे दन-कवान फवाडनवा यवा चशरवा चढ़वानदे कक प्रथवा प्रचशलत कक थश। कवान फवाडनदे कगो
ततपर हगोनवा कष्ट सहन कक शपक्त, दृढ़तवा और वजरवागय कवा बल प्रकट करतवा हज ।शश गगर गगोरकनवाथ नदे यह प्रथवा प्रचशलत
करकदे अपनदे अनगयवाछययप शशष्यप कदे शलयदे एक कठगोर परहकवा छनयत कर दह। कवान फडवानदे कदे पशचवात मनगष्य बहगत सदे
सवासंसवाररक झसंझटप सदे स्वभवावतमः यवा लज्जवा सदे बचतवा हह। धचरकवाल तक परहकवा करकदे हह कवान फवाडदे जवातदे थदे और अब भश
ऐसवा हह हगोतवा हज । तबनवा कवान फटदे सवाधग कगो 'ओघड' कहतदे हज और इसकवा आधवा मवान हगोतवा हज ।

भवारत मह शश गगोरखनवाथ कदे नवाम पर कई ववख्यवात स्थवान हह और इसश नवाम पर कई महगोतसव मनवायदे जवातदे हह।यह
सम्प्रदवाय अवधपत सम्प्रदवाय हज । अवधपत शब्द कवा अथर हगोतवा हज " स्त्रश रदहत यवा मवायवा प्रपसंच सदे रदहत" जजसवा फक " शसद
शसदवान्त पदछत" मह शलखवा हज मः-"सववारन न प्रककछत ववकवारन वधग नगोतशतयऽवधपतमः।"अथवारत न जगो समस्त प्रककछत ववकवारप कगो
तयवाग ददे तवा यवा झवाड ददे तवा हज वह अवधत
प हज । पन
ग शचमः-" वचनदे वचनदे वदेदवास्तशथवारछन च पददे पददे ।इष्टदे इष्टदे च कजवल्यसं
सगोऽवधपतमः धशयदे स्तगनमः।""एक हस्तदे धत
क स्तयवागगो भगोगशचजक करदे स्वयम नअशलपतस्तयवाग भगोगवाभ्यवासं सगोऽवधपतमः
धशयस्तगनमः॥"उपयगक्
र त लदेखवानगसवार इस सम्प्रदवाय मह नव नवाथ पपणर अवधपत हगए थदे और अब भश अनदेक अवधपत
ववदयमवान हज ।नवाथ लगोग अलख (अलक) शब्द सदे अपनदे इष्ट ददे व कवा ध्यवान करतदे हज । परस्पर आददे श यवा आदहश शब्द सदे
अशभववादन करतदे हह। अलख और आददे श शब्द कवा अथर प्रणव यवा परम पगरष हगोतवा हज पजसकवा वणरन वदेद और उपछनषद
आदद मह फकयवा गयवा हज ।यगोगश लगोग अपनदे गलदे मह कवालह ऊन कवा एक जनदेऊ रखतदे हज पजसदे 'शसलदे' कहतदे हज । गलदे मह एक
सशसंग कक नवादह रखतदे हज । इन दगोनप कगो सशसंगश सदेलह कहतदे हज यह लगोग शजव हह अथवारत शशव कक उपवासनवा करतदे हज । षट दशरनप
मह यगोग कवा स्थवान अतयगच्च हज और यगोगश लगोग यगोग मवागर पर चलतदे हह अथवारत यगोग फक्रियवा करतदे हज जगो फक आतम दशरन
कवा प्रधवान सवाधन हज । जशव ब्रह्म कक एकतवा कवा नवाम यगोग हज । धचतत वपक तत कदे पपणर छनरगोध कवा यगोग कहतदे हज । वतरमवान
कवाल मह इस सम्प्रदवाय कदे आशम अव्यवपस्थत हगोनदे लगदे हह। इसश हदे तग "अवधपत यगोगश महवासभवा" कवा ससंगठन हगआ हज और
यत्र तत्र सध
ग वार और ववदयवा प्रचवार करनदे मह इसकदे ससंचवालक लगदे हगए हज ।प्रवाचशन कवाल मह स्यवाल कगोट नवामक रवाज्य मह
शसंखभवाटह नवाम कदे एक रवाजवा थदे। उनकदे पपणम
र ल और ररसवालग नवाम कदे पगत्र हगए। यह शश गगोरकनवाथ कदे शशष्य बननदे कदे
पशचवात क्रिमशमः चगोरसं गश नवाथ और मन्नवाथ कदे नवाम सदे प्रशसद हगोकर उग्र भ्रमण शशल रहह । "यगोगपशचत वपक तत छनरगोधमः"
सत्र
प कक अपन्तमवावस्थवा कगो प्रवापत फकयवा और इसश कवा प्रचवार एसंव प्रसवार करतदे हगए जन कल्यवाण फकयवा और भवारतशय यवा
मवाननशय ससंस्ककछत कगो अकपण्ण बनदे रहनदे कवा बल प्रदवान फकयवा। उपरयगक्त 12 पसंथगो मह जगो "मन्नवाथश" पसंथ हज वह इन्हह कवा
शश मन्नवाथ पसंथ हज । शश मन्नवाथ नदे भ्रमण करतदे हगए वतरमवान जयपगर रवाज्यवान्तगरत शदेखवाववाटह प्रवान्त कदे तबसवाऊ नगर कदे
समशप आकर अपनवा आशम छनमवारण फकयवा। यह ग्रवाम अब 'टवाऊई' कदे नवाम सदे प्रशसद हज । शश मन्नवाथ नदे यहहसं पर अपनवा
शरहर तयवाग फकयवा थवा, यहह पर इनकवा समवाधध मपन्दर हज और मन्नवाथश यगोधगयप कवा गगर दववार हह। 'टवाऊई' कदे आशम कदे
अधशन प्रवाचशन कवाल सदे 2000 बशघवा जमशन हज , अच्छिवा बडवा मकवान हज और इसमदे कई समवाधधयवाऊ बनश हगई हज । इससदे जवात
हगोतवा हज फक शश मन्नवाथ कदे पशचवात न यहवाऊ पर दहघरकवाल तक अच्छिदे सन्त रहतदे रहदे हज । इस स्थवान मह बवाबवा शश ज्यगोछतनवाथ
जश कदे शशष्य शश कदेशरनवाथ रहतदे थदे। अब शश जवाननवाथ रहतदे हह। इन ददनप इस आशम कवा जशणर्णोदववार भश हगआ हह। शश
मन्नवाथ कदे परम्परवा मह आगदे चल कर शश चसंचलनवाथ अच्छिदे ससंत हगए और इन्हगोनदे कदवाधचत ससं. 1700 वव. कदे आस पवास
झगसंझगनग(जयपगर) मह अपनवा आशम बनवायवा यहह इनकवा समवाधध मपन्दर हह।इससदे आगदे कवा इछतहवास इस पगस्तक कदे
पररशशष्ट ससं. 2 मह शलखवा गयवा हज । यदद सम्भव हगआ तगो शश गगोरकनवाथ कक शशकवाएऊ एकत्र करकदे प्रकवाशशत करनदे कक चदेष्टवा
कक जवायगश।नवाथ लकणमः-"नवाकरगोऽनवादद रपसंच'थकवारमः' स्थवापयतदे सदवा"भगवनत्रय मह वजकमः शश गगोरक नमगोल्तगतदे।"शपक्त
ससंगम तसंत्र॥अवधत
प लगोग अदवजत ववादह यगोगश हगोतदे हज जगो फक तबनवा फकसश भचौछतक सवाधन कदे यचौगपगन प्रज्वशलत करकदे
कमर ववपवाक कगो भस्म कर छनजवानन्द मह रमण करतदे हज और अपनश सहज शशकवा कदे दववारवा जन कलयवाण करतदे रहतदे हज ।
तभश उपयगक्त नवाथ शब्द सवाथरक हगोतवा हज ।इनकवा शसदवान्तमः-न ब्रह्म ववष्णग रदचौ, न सगरपछत सगरवा,नजव पथ्
क वश न चवापचौ।
नजववापगननवपर ववायगमः न च गगन तलसं,नगो ददशप नजव कवालमः।नगो वदेदवा नजव यजवा न च रवव शशशनचौ,नगो ववधध नजव कल्पवामः।स्व
ज्यगोछतमः सतय मदेकसं जयछत तव पदसं ,सपच्चदवानन्दमपतर,ऊऊ शवापन्त ! प्रदेम!! आनन्द!!!

// ॐ चजतन्यवा शश नवनवाथवाय नममः // // अलख// //आददे श // //छनरसं जन//

ज्यवा वदेळश पथ्


क वशवर खपप पवाप, अन्यवाय अततयवाचवार ववाढलदे , तयवा वदेळश भगववान न शशककष्णवानदे नव्नवारवाय्नवानवा बगोलवावपन
वदेगवदेगल्यवा नवाववानदे पथ्
क वशवर अवतवार घ्यवायलवा सवासंधगतलदे। तयवासंचवा आददे श मवानन
प तयवासंनश नवनवाथ अवतवार कवायर सर
ग कदेलदे।

१] कवव नवारवायवाण -शश मछछिन्दवानवाथ

२] हरह नवारवायण- शश गगोरकनवाथ

३] अन्तररक नवारवायण - शश जवाशलन्दरनवाथ

४] प्रबपध नवारवायण - शश कवानशफ्नवाथ

५] वपम्पलवायन - शश चपरददनवाथ

6] अववरहगोत्र नवारवायण - शश नवागनवाथ

७] दशग मल नवारवायण - शश भरतह


ग वारहनवाथ

८] चवामस नवारवायण - शश रदे वसंनवाथ


९] करभवाजन नवारवायण - शश गदहनशनवाथ

The Birth Stories of Navanathas

In the Naatha sampradaya only nine Narayanas have incarnated as Navanatha on the earth. The
navanathas and Navanarayanas are as follows:

Machchindranatha – Kavinarayana

Gorakshanatha – Harinarayana

Jalandharnatha – Antarikshanarayana

Kanifnatha – Prabuddhanarayana

Charpatinatha – Pippalayana

Naganatha – Aavirhotra Narayana

Bhartarinatha – Drumilnaraya

Revananatha – Chamasnarayana

Gahaninatha – Karbhajan.

These incarnations of Navanatha are created for the welfare of the people. A reference to the effect is
found in the grantha “Shri Navanatha Bhaktisaar” in the beginning.

Machchindranatha

Machchindranatha was born to a fish in the river Yamuna. While he was in womb of the fish he listened
to the sermon given of Lord Shankara to Goddess Parvati. When at last, Lord Shankara asked Parvati
about the essence of the sermon Machchindranatha replied from the womb of the fish that, “only a
single force (brahma) is filled in the whole universe. It is the only essence of your sermon.” After
completion of the gestation period of the fish a divine child was born. Further this child was brought up
a fishermen couple named Kamik and Sharadvata.
Gorakshanatha

This divine great personality was born out of a garbage dump. Machchindranatha had given holy ash to a
lady called Saraswati for conceiving a son. But she threw the holy ash in the garbage on the saying of
her neighbour. Twelve years later Machchindranatha returned to the village, and asked Saraswati about
the child. She was frightened and told him the whole story. Machchindranath gave a call and
immediately rushed a child with hallows from garbage. This child was nobody but Gorakshanatha.

Jalandharnatha

Once upon a time a king named Brihadrava was performing Somayajna at Hastinapur.
Antarikshanarayana entered into the flames of the yajna. After the completion of the yajna, a bright
child was obtained from the place of yajna. This child was Jalandharnatha.

Kanifnatha

Once upon a time Brahmadeva was attracted towards goddess Saraswati. At that time a drop semen fell
down and was carried away on winds and it entered into an ear of an elephant roaming in Himachal
Pradesh. Afterwards Prabhuddhanarayana entered it as pre-planned and Jalandharnatha ordered to get
out of the ear of the elephant. This is how Kanifanatha was born.

Charpatinatha
The birth story of Charpatinatha is equally unearthly. Once upon a time, when all the gods had
assembled on the occasion of Parvati’s wedding, the semen of Brahmadeva fell due to the effect of
Parvati’s beauty. At that time Brahmadeva crushed the semen with his heel. Thus it was divided in two
parts and out of one part sixty thousand Walkhilaya sages were born. Another part fell into a river and
stuck into a reed. As planned earlier one of the Navanathas i.e. Pippalayan entered it. And thus
originated a child, which became famous as Charpatinatha afterwards.

Naganatha

Long ago a female serpent had consumed the semen of Brahma and the fetus was developing in her
body. After completion of the gestation period the serpent laid an egg. And from the egg Vatasiddha
Naganatha was born.

Bhartarinatha

The birth story of Bhartarinatha is equally mysterious and unbelievable. It is not possible to unearth the
mystery behind it no matter how hard we imagine.

Once upon a time Surya fell in love with the heavenly beauty of Urvashi and excreted semen. A portion
of this semen fell into the alms utensil of sage Kaulik. The sage by virtue of his inner knowledge came to
know that Drumilnarayana is going to take birth from the semen after 3103 years. Hence he kept the
alms utensil (Bhartari) in a secured place, and as planned Drumilnarayana entered in it and came to life
in the form of a child was born. This child is known as Bhartarinatha.
Revananatha

In early period Brahmadeva’s semen fell on the banks of river Reva and as planned Chamasnarayana
entered it. And ultimately Revananatha was born in child form through it.

Gahaninatha

Once upon a time when child Gorakhsa was playing with other children, he made a statue out of clay. He
was chanting the Sanjeevani Mantra in order to learn it by heart simultaneously making the statue. As
he was chanting the Sanjeevani Mantra suddenly the statue came to life. This child was nobody else but
Gahaninatha. At a later stage he was brought up a Brahmin called Madhu and his wife Ganga.

These birth stories of Nathas are unthinkable. These mysterious stories further gave rise to more
mysteriousness about the Nathas. Still if we give a little deep thought the mystery behind these stories is
solved automatically. We come to know from these stories that the Nathas are ayonisambhava.

The navanathas took bodily possessions for the sole purpose of serving the downtrodden.

They understood that the knowledge about the gods and those of Vedas will become ineffective and the
common people will be left with no choice. Hence they created melodious lyrics and brought meaning in
the life of these people.)

सब जग बगोलदे जय नव नवाथ

जय जय गगर मछछिसं दर नवाथ

जय हगो जय हगो गगर गगोरख नवाथ


जय जय शश जवालसंधर नवाथ

जय हगो जय गगर कछनप नवाथ

जय जय गगर गहनश नवाथ

जय हगो जय गगर रदे वन नवाथ

जय हगो जय हगो गगर भतर नवाथ

जय हगो गगर नवागदेश नवाथ

जय हगो जय गगर चरपछत नवाथ

सब जग बगोलदे जय नव नवाथ

शशव आददे श

ॐ अलख छनरसं जन शशव कगो आददे श।

अववगत महवापगरष मपल पगरष पगरषगोततम आद पगरष शशव कगो आददे श। ज्यगोछत-परमज्यगोछत-अयगोछन रूद शशव कगो आददे श।
ववशन
प श ववशवमछप तर पवातवाल ग्रहणश शशव कगो आददे श। मख
ग देवदेद परग वाण नवाशसकवा गसंगवा - जमनवा - सरस्वतश शशव कगो आददे श।
ललवाटह चसंद मस्तकदे तत्रकगटवा ददे वतवा धवारह शशव कगो आददे श। नकत्रश मवालवा अठवारह भवार वनस्पतश हृदय कदे तजतशस करगोड
ददे वतवा धवारह शशव कगो आददे श। सदेलह शससंगश मशन मदेखलवा बवाघवाम्बरधवारह रगोम - रगोम सपत सवागरवा शशव कगो आददे श। शशव कदे
बवायशसं ओर छनगगण
र ब्रहम न दवादहनश ओर शपक्त महवामवायवा बशच मह स्वयसं पपणर अखण्ड ज्यगोछत स्वरूप शशव कगो आददे श।
ववभपछत धवारह बशज मसंत्र घगोर मसंत्र अघगोर मसंत्र कशर मसंत्र गवायत्रश मसंत्र अभय जवाप तसंत्र - मसंत्र स्वरूप शशव कगो आददे श। नर -
नवारह भपत - प्रदेत यक फकन्नर इन्दवादद ददे वतवा ब्रह्मवाण्ड व्यवापक शशव कगो आददे श। सवाधग - ससंत यगोगश - जवानश तपस्वश
तयवागश अवधत
प हर भक्त कदे ईष्ट शशव कगो आददे श। जशवप कवा आरवाध्यवा शशव कगो आददे श। सक्ष्
प म मह सक्ष्
प म ववरवाटप मह
व्यवापक महवातततव शशव कगो आददे श। सपक ष्ट उतपपतत ससंहवार पवालन पसंच महवातततव शशव कगो आददे श। चवार खवानश चवार बवानश
चन्द सपर पवन पवानश शशव कगो आददे श। चरवाचर सपक ष्ट कवा तबज शशव कगो आददे श। करगोडप सपयर प्रकवाशनवाथ यगोग आदशर
शशव कगो आददे श। परमवातमपपणर आनसंद सवर शपक्तमवान चजतन्य रूप पजतदेन्द मगोक कजवल्य मपग क्तदवातवा शभन्न - अशभन्न
शशव कगो आददे श। महवाजवानश ककपवा सवाकवातकवार शशव कगो आददे श। सवरनवाथ शसदप कवा सतगगर आददनवाथपज ॐकवार शशव कगो
आददे श। इतनवा शशव सबद छनरूपवा सम्पपणर भयवा। शशनवाथजश गगरजश कगो आददे श।

शशशसंभगजतश गगर गगोरखनवाथ बवाल स्वरूप बगोशलए। इतनवा नचौ नवाथ स्वसंरूप मसंत्र सम्पपणर भयवा अनन्त कगोट शसदप मह
बजठकर गगर गगोरखनवाथपज नदे कहवायवा नवाथजश गगरजश आददे श।

૮૪ સસદદ નખ નખમ

कवपल नवाथ जश

सनक नवाथ जश

लसंक्नवाथ रवह जश

सनवातन नवाथ जश

ववचवार नवाथ जश

शभ्रथवारह नवाथ जश

चक्रिनवाथ जश
नरमश नवाथ जश

रततन नवाथ जश

शसंग
क देरह नवाथ जश

सनसंदन नवाथ जश

छनवछक त नवाथ जश

सनत कगमवार जश

ज्ववालहद नवाथ जश

सरस्वतश नवाथ जश

ब्रवाह्मश नवाथ जश

प्रभगददेव नवाथ जश

कनकक नवाथ जश

धगन्धकर नवाथ जश

नवारद ददे व नवाथ जश

मसंजप नवाथ जश

मवानसश नवाथ जश

वशर नवाथ जश

हररतदे नवाथ जश

नवागवाजगन
र नवाथ जश

भगस्कई नवाथ जश

मदर नवाथ जश

गवादहनश नवाथ जश
भपचर नवाथ जश

हम्ब्ब नवाथ जश

वक्रि नवाथ जश

चपरट नवाथ जश

तबलदेशयवाऊ नवाथ जश

कछनपवा नवाथ जश

तबबगक
र्बुं नवाथ जश

जवानदेशवर नवाथ जश

तवारवा नवाथ जश

सगरवानसंद नवाथ जश

शसद बगध नवाथ जश

भवागदे नवाथ जश

पशपल नवाथ जश

चसंद नवाथ जश

भद नवाथ जश

एक नवाथ जश

मवाछनक नवाथ जश

गदेहदेल्लदेअरवाव नवाथ जश

कवायवा नवाथ जश

बवाबवा मस्त नवाथ जश

यज्यवाववालवाक्य नवाथ जश
गचौर नवाथ जश

छतपन्तनश नवाथ जश

दयवा नवाथ जश

हववाई नवाथ जश

दररयवा नवाथ जश

खदेचर नवाथ जश

घगोडवा कगोशलपवा नवाथ जश

ससंजश नवाथ जश

सख
ग ददे व नवाथ जश

अघगोअद नवाथ जश

ददे व नवाथ जश

प्रकवाश नवाथ जश

कगोटर नवाथ जश

बवालक नवाथ जश

बवाल्गऊगदज नवाथ जश

शबर नवाथ जश

ववरूपवाक नवाथ जश

मपल्लकवा नवाथ जश

गगोपवाल नवाथ जश

लघवाई नवाथ जश

अलवालम नवाथ जश
शसद पढ़ नवाथ जश

आडबसंग नवाथ जश

गचौरव नवाथ जश

धशर नवाथ जश

सदहरगोबवा नवाथ जश

प्रगोद नवाथ जश

गरहब नवाथ जश

कवाल नवाथ जश

धरम नवाथ जश

मदेर नवाथ जश

शसदवासन नवाथ जश

सपरत नवाथ जश

मकर्बुंदय नवाथ जश

मशन नवाथ जश

कवाक्चसंदह नवाथ जश

भवागदे नवाथ जश

पशपल नवाथ जश

चसंद नवाथ जश

भद नवाथ जश

एक नवाथ जश
मवाछनक नवाथ जश

गदेहदेल्लदेअरवाव नवाथ जश

कवायवा नवाथ जश

बवाबवा मस्त नवाथ जश

यज्यवाववालवाक्य नवाथ जश

गचौर नवाथ जश

छतपन्तनश नवाथ जश

दयवा नवाथ जश

हववाई नवाथ जश

दररयवा नवाथ जश

खदेचर नवाथ जश

घगोडवा कगोशलपवा नवाथ जश

ससंजश नवाथ जश

सख
ग ददे व नवाथ जश

अघगोअद नवाथ जश

ददे व नवाथ जश

प्रकवाश नवाथ जश

कगोटर नवाथ जश

बवालक नवाथ जश

बवाल्गऊगदज नवाथ जश

शबर नवाथ जश
ववरूपवाक नवाथ जश

मपल्लकवा नवाथ जश

गगोपवाल नवाथ जश

लघवाई नवाथ जश

अलवालम नवाथ जश

शसद पढ़ नवाथ जश

आडबसंग नवाथ जश

गचौरव नवाथ जश

धशर नवाथ जश

सदहरगोबवा नवाथ जश

प्रगोद नवाथ जश

गरहब नवाथ जश

कवाल नवाथ जश

धरम नवाथ जश

मदेर नवाथ जश

शसदवासन नवाथ जश

सपरत नवाथ जश

मकर्बुंदय नवाथ जश

मशन नवाथ जश

कवाक्चसंदह नवाथ जश
गगर मपच्छिन्दनवाथ चवालहसवा...

दगोहवा

गणपछत धगररजवा पगत्र कगो सम


ग रूसं बवारम्बवार

हवाथ जगोड ववनतश करूसं शवारदवा नवाम आधवार

सतय शश आकवाम ॐ नममः आददे श

मवातवा वपतवा कगलगगर ददे वतवा सतससंग कगो आददे श

आकवाश चन्द सपरज पवावन पवानश कगो आददे श

नव नवाथ चचौरवासश शसद अनसंत कगोदट शसदप कगो आददे श

सकल लगोक कदे सवर ससंतप कगो सत न सत न आददे श

सतगगर मपच्छिन्द-नवाथ कगो हदर य पगष्प अवपरत कर आददे श

|| ॐ नममः शशववायदे ||

चचौपवाई

जय-जय गर
ग मपच्छिन्दनवाथ अववनवाशश ककपवा करगो गर
ग ददे व प्रकवाशश

जय-जय गर
ग मपच्छिन्दनवाथ गगण जवानश इच्छिवा रूप यगोगश वरदवानश

अलख छनरसं जन तगम्हवारगो नवामवा सदवा करगो भक्तन दहत कवामवा

नवाम तगम्हवारवा जगो कगोई गवावदे जन्म-जन्म कदे दमःग ख शमट जवावदे

जगो कगोई गगर मपच्छिन्द नवाम सगनवावदे भपत वपशवाच छनकट नहहसं आवदे
जवान तम्
ग हवारवा यगोग सदे पवावदे रूप तम्
ग हवारवा वणरत न जवावदे

छनरवाकवार तगम हगो छनववारणश मदहमवा तगम्हवारह वदेद नवा जवानश

घट-घट कदे तगम अन्तयवारमश शसद चचौरवासश करदे प्रणवामश

भस्म असंग गल नवाद ववरवाजदे जटवा सशस अछत सगन्दर सवाजदे

तगम तबन ददे व और नहहसं दज


प वा ददे व मगछन जन करतदे पपजवा

धचदवानसंद ससंतन दहतकवारह मसंगल करण अमसंगल हवारह

पपणर ब्रह्मवा सकल घटववासश गगर मपच्छिन्द सकल प्रकवाशश

गगर मपच्छिन्द-गगर मपच्छिन्द जगो कगोई ध्यवावदे ब्रह्मवा रूप कदे दशरन पवावदे

शसंकर रूप धर डमरू बवाजदे कवानन कगण्डल सगसंदर सवाजदे

छनतयवानसंद हज नवाम तगम्हवारवा असगर मवार भक्तन रखववारवा

अछत ववशवाल हज रूप तगम्हवारवा सगर नर मगछन जन पवावदे न पवारवा

दहन बन्धग दहन दहतकवारह हरगो पवाप हम शरण तगम्हवारह

यगोग मगपक्त मह हगो प्रकवाशवा सदवा करगो सन्तन तन ववासवा

प्रवातमः कवाल लदे नवाम तगम्हवारवा शसदश बडदे अर यगोग प्रचवारवा

हठ-हठ-हठ गगर मपच्छिन्द हठठीलदे मवार-मवार बजरह कदे ककलदे

चल-चल-चल गगर मपच्छिन्द ववकरवालवा दशग मन मवार करगो बदेहवालवा

जय-जय-जय गर
ग मपच्छिन्द अववनवाशश अपनदे जन कक हरगो चचौरवासश
अचल अगम हज गगर मपच्छिन्द यगोगश शसदश ददे वगो हरगो रसभगोगश

कवाटगो मवागर यम न कगो तगम आई तगम तबन मदेरवा कचौन सवाहवाई

अजर अमर हज तगम्हवारह ददे हवा सनकवा ददकन सब जगो रहह नदेहवा

कगोदटन रवव सम तदेज तगम्हवारवा हदे प्रशसद जगत उपजआरवा

यगोगश शलखदे तगम्हवारह मवायवा पवार ब्रह्मवा सदे ध्यवान लगवायवा

ध्यवान तम्
ग हवारवा जगो कगोई लवावदे अष्ट शसदश नव छनधध धर पवावदे

शशव मपच्छिन्द हज नवाम तगम्हवारवा पवापश ईष्ट अधम कगो तवारवा

अगम अगगोचर छनभरय नवाथवा सदवा रहगो सन्तन कदे सवाथवा

शसंकर रूप अवतवार तगम्हवारवा गचौरव गगोपशचसंद भतरहरह कगो तवारवा

सगन लहजगो प्रभग अरज हमवारह ककपवा शसन्धग यगोगश चमतकवारह

पपणर आस दवास कक ककजदे सदेवक जवान जवान कगो दहजदे

पछतत पवावन अधम अधवारवा छतनकदे हदे तग तगम लदेत अवतवारवा

अलख छनरसं जन नवाम तगम्हवारवा अगम पथ पजन यगोग प्रचवारवा

जय-जय-जय गगर मपच्छिन्द भगववानवा सदवा करगो भक्तन कल्यवानवा

जय-जय-जय गगर मपच्छिन्द अववनवाशश सदेववा करदे शसदश चचौरवासश

जगो यदे पढ़दह गगर मपच्छिन्द चवालहसवा हगोए शसद सवाकश जगदहशवा

हवाथ जगोडकर ध्यवान लगवावदे और शदवा सदे भह ट चडवावदे

बवारहवा पवाठ पडदे छनत जगोई मनगोकवामनवा पपणर हगोई


दगोहवा

सगनदे सगनवावदे प्रदेम वश पपजदे अपनदे हवाथ, मन इच्छिवा सब कवामनवा पगरदे गगर मपच्छिन्दनवाथ

अगम अगगोचर नवाथ तगम पवारब्रह्मवा अवतवार, कवानन कगण्डल शसर जटवा असंग ववभपछत अपवार

शसद पगरष यगोगदेशवरह दगो मगझकगो उपददे श, हर समय सदेववा करूऊ सगबह शवाम आददे श

नवाथ पसंथश धगप मसंत्र

ॐ नमगो आददे श. गगरूजश कगो आददे श. ॐ गगरूजश. पवानश कवा बपसंद, पवनकवा थम्ब, जहवा उपजवाकल्प वक
क कवा कसंध।

कल्पवक
क वक
क कगो छिवायवा । पजसमदे छतल घगसलदे कदे फकयवा ववास।

धन
ग श धवप पयवा अगन चढवायवा, शसद कवा मवागर ववरलदे पवायवा।

उरध मगख चढ़दे अगन मगख जलदे हगोम धगप ववासनवा हगोय लह, l

एफकस ब्रह्मसंडवा तजतशस करगोड, ददे वश ददे व कगन हगोम धगप ववास।

सपतमदे पटल नव्कगलह नवाग , वसगक कगन हगोम घत


क ववास।

शश नवाथवाजश कक चरण कम पवादक


ग वा कगन हगोम धगप ववास।

अलहल अनद धमर्बुं रवाजवा धमर्बुं गर


ग ददे व कगन हगोम धप
ग ववास।

धरतरह अकवास पवन पवानश कगन हगोम धगप ववास।

चवाऊद सपरज कसंप हगोम धगप ववास ,

तवारवा ग्रह नकत्र कसंप हगोम धगप ववास।

नवनवाथ चचौरवासश शसद कसंप हगोम धगप ववास।

अपगन मख
ग धप
ग पवन मख
ग ववास।

ववासनवा ववासलगो थवापनवा थवापलगो जहवाऊ धप


ग तह ददे व।
जहवा ददे व तह पपजवा . अलख छनरसं जन और न दज
प वा।

इछत मसंत्र पढ़ धगप ध्यवान करदे सगो जगोगश अमरपगर तवारदे ।

तबनवा मसंत्र धगप ध्यवान करदे खवाय जरदे न ववाचवा फगरदे ।

इतनवा धप
ग कवा मसंत्र जप ससंपपणर सहह। ।

अनसंत कगोट शसद मदे शश नवाथजश कहह,

नवाथजश गगरूजश कसंप आददे श आददे श, , ,

.. शश नवनवाथ मसंगलवाष्टक .. .

आददनवाथ गगरददे व नवाथपसंथश चवालकवा।

वसंददतगो मश भपक्तभवाव छनतयवानवाथवा तव पवादक


ग वा.

ववशव कतवार उमवाकवासंत नवाथ शपक्त तझ


ग श सकल

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

दहननवाथवा दततवात्रदेय नवाथपसंथश गगरददे व

मसंत्रशसदवा, तसंत्र शसद यगोगशनवाथ तझ


ग श सदेववा

अलख छनरसं जन वदतवा नवाथ आददे श हवा दयवाववा


भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

मतस्यदेन्द नवाथ मवायवा ददे ववा नवाथपसंथश यगोधगरवाज

ककॉल जवानश शसद नवाथ तवापगोधवानश महवारवाजवा

यगोग मवायवा तझ
ग श सदेववा मसंत्र शसद जवान रवाजवा

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

गगोरकनवाथवा यगोगश रवाजवा नवाथपसंथश सगधवारक

जवान शसवद तवापगोधवानश ध्यवान समनश अवधपत धचपन्तकवा

सवाधकवासंचवा गगर हगोई यगोगश ठदे ववा सवाधकवा

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

जवाशलसंदर नवाथ सतयवानवाथवा नवाथपसंथश तपगोधनश

कवापवाशलकवा ब्रह्म रूपवा छनतय वप्रयवा यगोग समवाधश

गगरककपवा तझ
ग श सदेववा मगोक सधदे तव सवाधनश
भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

कवाछनफवा प्रबद
ग नवारवायणवा नवाथपसंथश कवापवाशलकवा

ब्रह्मचयर तझ
ग वा ठदे ववा शसद नवाथ कवान्हगपवा

ग्रन्थ करतवा यगोधगरवाज मसंत्रशसदवा गगर सदेवक

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

गदहछननवाथवा अचल्नवाथवा नवाथपसंथश शसदवानवाथवा

तपयगोगश मसंत्रददे शश जवान तझ


ग दे जवान नवाथ

भक्त सरदे पपन्न्ध्रिलवा यगोगश तप पसंढरह नवाथवा

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

रदे वन नवाथ दसं ड नवाथवा नवाथपसंथश दज वश मवायवा

चपरटह कगमरनवाथवा रवामपसंथश यगोगमवायवा


नवागनवाथवा नटदे श-वरवा यगोगशसवद गगर छिवायवा

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

भरतरह नवाथ सतयवानवाथवा नवाथपसंथश हवा बजरवागश

छनछतधमवार रवाजयगोग शसदवामसंत्र मसंत्रयगोगश

नवाथपसंथश सवरव्यवापश कशलयगगश शसदयगोगश

भक्त तझ
ग वा रकवा नवाथ कगयवारत सदवा मसंगलम . शशवमसंगलम, गगरमसंगलम॥

नव-नवाथ-मवालवा

'आदद-नवाथ' महदे श आकवाश-रप छिवाय रहदे ।

'उदय-नवाथ' पवावरतश पथ्


क वश-रप भवाए हह ।

'सतय-नवाथ' ब्रह्मवा जश पजनकवा हज जल-रप ।

वहह तगो ककपवा कर सपक ष्ट कगो रचवाए हह ।

ववष्णग 'सन्तगोष-नवाथ' तदेज खवाऊडवा खड्ग-स्वरप ।

रवाज्पवाट-अधधकवारह वहह तगो कहवाए हह ।

अचल 'अचम्भदेनवाथ' पजनकवा हज शदेष-रप ।

पथ्
क वश कवा भवार सब शशश पर उठवाए हह ।
गज-बलह 'कन्थभ-नवाथ' शसवद ददे तवा हवार ।

हपस्त-रपश घवाड गण-पछत कहलवाए हह ।

जवान-पवारखश चन्दमवा-शसद हह 'चचौरसं गश-नवाथ' ।

अठवार भवार वनस्पछत मह वहह समवाए हह ।

मवायवा-पछत दवादवा-गगर ककपवालग 'मतस्यदेन्द-नवाथ' ।

सब हह कगो अन्न-धन-कपडवा पगरवाए हह ।

गगर तगो 'गगोरक-नवाथ' स्वयसं ज्यगोछत-स्वरप जगो ।

ववशव भर यगोग-शपक्त उदवार फजलवाए हह ।

बडदे हह जगो भवागय-वन्त पजन यगोग प्रवापत फकयवा ।

नव-नवाथ 'नव-नवाथ' गगर-गण गवाए हह ।

नवाथ यदे तत्रलगोक 'नव-नवाथ' कगो नमन कर ।

नव-नवाथ-नवाम शगभ मदेरदे मन भवाए हह ।

।।दगोहवा।।

शश 'नव-नवाथ' कगो चगनऊऊ, दहपजए शगभ आशशष ।

आप हह मम सवरस्व हह, आपदह हह मम ईश ।।

करह ककपवा मझ
ग दहन पर, करूऊ सय
ग श गण
ग -गवान ।

'नव-नवाथ-मवालवा' शभ
ग गगनऊप, ककपजए बगवद प्रदवान ।।

पजसकदे पठन-शवण सदे, शमटदे तत्रववध भव-तवाप ।

अचल मगोक-पद-पवावहहसं, जवपहह जगो धचत लवाय ।।

नव-नवाथ-स्वरप
'आदद-नवाथ' सदवा-शशव हह, पजनकवा आकवाश-रप,

'उदय-नवाथ' पवावरतश पथ्


क वश-रप जवाछनए ।

'सतय-नवाथ' ब्रह्मवा जश जल-रप मवाछनए ,

ववष्णग 'सन्तगोष-नवाथ' छतनकवा हज तदेज-रप ।

अचल हह 'अचम्भदे-नवाथ' पजनकवा हज शदेष-रप,

गज-बलह 'कन्थभ-नवाथ' हपस्त-रप जवाछनए ।

जवान-पवारखश जगो शसद हह वह 'चचौरसं गशनवाथ' ,

अठवार भवार वनस्पछत चन्द-रप जवाछनए ।

दवादवा-गगर 'शशमतस्यदेन्द-नवाथ' पजनकवा हज मवायवा-रप ,

गगर 'शशगगोरक-नवाथ' ज्यगोछत-रप जवाछनए ।

बवाल हह तत्रलगोक, 'नव-नवाथ' कगो नमन करऊ ,

नवाथ जश यदे बवाल कगो अपनवा हह जवाछनए ।।

नव-नवाथ-चररत

।।दगोहवा।।

'आदद-नवाथ' आकवाश-सम, सपक्ष्म रप ॐकवार ।

तशन लगोक मह हगो रहवा, आपछन जय-जय-कवार ।।१

।।चचौपवाई।

जय-जय-जय कजलवाश-छनववासश, यगो-भपशम उतर-खण्ड-ववासश ।


शशश जटवा सग-भगजसंग ववरवाजज, कवानन कगण्डल सगन्दर सवाजदे ।।२

डडमक-डडमक-डडम डमर बवाजदे, तवाल मद


क सं ग मधगर ध्वछन गवाजदे ।

तवाण्डव नतक य फकयवा शशव जब हह, चचौदह सपत्र प्रकट भदे तब हह ।।३

शब्द-शवास्त्र कवा फकयवा प्रकवाशवा, यगोग-यगपक्त रवाखदे छनज पवासवा ।

भदेद तगम्हवारवा सबसदे न्यवारवा, जवानदे कगोई जवानन-हवारवा ।।४

यगोगश-जन तगमकगो अछत पयवारदे , जरवा-मरण कदे कष्ट छनववारदे ।

यगोग प्रकट करनदे कदे कवारण, 'गगोरक' स्वरप फकयवा धवारण ।।५

ब्रह्म-ववष्णग कगो यगोग बतवायवा, नवारद नदे छनज शशश नववायवा ।

कहवाऊ तलक कर वरनऊप गवाथवा, आदद-अनवादद हगो आदद-नवाथवा ।।६

।।दगोहवा।।

'उदय-नवाथ' तम
ग पवावरतश, प्रवाण-नवाथ भश आप ।

धरतश-रप सग-जवाछनए, शमटदे तत्रववध भव-तवाप ।।७

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय 'उदय'-मवात क भववाछन, करगो ककपवा छनज बवालक जवानश ।

पथ्
क वश-रप कमवा तगम करतश, दग
ग वार-रप असगर-भय हरतश ।।८

आदद-शपक्त कवा रप तगम्हवारवा, जवानत जशव चरवाचर सवारवा ।

अन्नपपणवार बन कदे जग पवालवा, धन्यगो रप सगन्दरह बवालवा ।।९

ब्रह्मवा-ववष्णग भश शशश नमवाएऊ, नवारद-शवारद शमल गण


ग गवाएऊ ।

यगोग-यपग क्त मह तम
ग सहकवारह, तझ
ग दे सदवा पपजह नर-नवारह ।।१०
यगोगश-जन पर ककपवा तगम्हवारह, भक्त-भशड-भय-भञ्जन-हवारह ।

मह बवालक तगम मवात क हमवारह, भव-सवागर सदे तगरतदहसं तवारह ।।११

ककपवा करगो मगो पर महरवानश, तगम सम न कगोइ दस


प र दवानश ।

पवाठ करज जगो यदे धचत लवाई, 'उदय-नवाथ' जश हपइ सहवाई ।।१२

।।दगोहवा।।

'सतय-नवाथ' हह सपक ष्ट-पछत, पजनकवा हज जल-रप ।

नमन करत हह आपकगो, स-चरवाचर कदे भपप ।।१३

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय 'सतय-नवाथ' ककपवालवा, दयवा करगो हदे दहन-दयवालवा ।

करकदे ककपवा यह सपक ष्ट रचवाई, भवाऊछत-भवाऊछत कक वस्तग बनवाई ।।१४

चवार वदेद कवा फकयवा उचवारवा, ऋवष-मगछन शमल कदे फकयवा ववचवारवा ।

सनत न सनन्दन-सनतकगमवारवा, नवारद-शवारद गगण-भण्डवारवा ।।१५

जग दहत सबकगो प्रकदटत ककन्हवा, उततम जवान यगोगश-पद दहन्हवा ।

पवातवालदे भगवनदेशवर सगन्दर, सतय-धवाम-पथ धवाम मनगोहर ।।१६

कगर-कदेत्रदे पथ
क पदक सगन्दर, 'सतय-नवाथ' यगोगश कहलवाए ।

आपन मदहमवा अगम अपवारवा, जवानत हज तत्रभगवन सवारवा ।।१७'

आशवा-तष्क णवा छनकट न आए, मवायवा-ममतवा दरप नसवाए ।

'सतय-नवाथ' कवा जगो गगण गवाएऊ, छनशचय उनकवा दशरन पवाएऊ ।।१८
।।दगोहवा।।

ववष्णग तगो 'सन्तगोष-नवाथ', खवाऊडवा खड्ग-स्वरप ।

रवाज-सम ददव्य तदेज हज , तशन लगोक कवा भपप ।।१९

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय शश स्वगर-छनववासश, करगो ककपवा शमटदे कवाम फवाऊसश ।

सन्
ग दर रपदे ववष्ण-ग तन धवारदे , स-चरवाचर कदे पवालन हवारदे ।।२०

सब ददे वन मह नवाम तगम्हवारवा, जग-कल्यवाण-दहत लदेत अवतवारवा ।

जग-पवालन कवा कवाम तगम्हवारवा, भशड पडदे सब ददे व उबवारवा ।।२१

यगोग-यगपक्त 'गगोरक' सदे लहन्हह, शशव प्रसन्न हगो दहकवा दहन्हह ।

शसंख-चक्रि-गदवा-पद-धवारह, कवान मह कगण्डल शगभ-कवारह ।।२२

शदेषनवाग कक सदेज तबछिवाई, छनज भक्तन कदे हगोत सहवाई ।

ऋवष-मगछन-जन कदे कवाज सऊचवारदे , अधम दष्ग ट पवापश भश तवारदे ।।२३

ददे ववासगर-ससंग्रवाम छछिडवाए, मवार असगर-दल मवार भगवाए ।

'सन्तगोष-नवाथ' कक ककपवा पवाएऊ, जगो धचत लवाय पवाठ यह गवाएऊ ।।२४

।।दगोहवा।।

शदेष रप हज आपकवा, अचल 'अचम्भदेनवाथ' ।

आदद-नवाथ कदे आप वप्रय, सदवा रहह उन सवाथ ।।२५

।।चचौपवाई।।
जय-जय-जय यगोगश अचलदेशवर, सकल सपक ष्ट धवारदे शशव ऊपर ।

अकथ अथवाह आपकक शपक्त, जवानगो पवावन यगोग कक यगपक्त ।।२६

शब्द-शवास्त्र कदे आप छनयन्तवा, शदेषनवाग तगम हगो भगवन्तवा ।

बवाल यतश हज रप तम्


ग हवारवा, छनदवा जशत कगधवा कगो मवारवा ।।२७

नवाम तगम्हवारवा बवाल गगन्हवाई, दटल्लवा शशवपगरह धवाम सगहवाई ।

सवागर मथन कक हगइ तजयवारह, ददे व दज तयकक सदेनवा भवारह ।।२८

पर-दख
ग -भञ्जन पर-दहत कवाजवा, नदेछत आप भयदे शसद रवाजवा ।

सवागर मथवा अमत


क प्रकटवायवा, सब ददे वन कगो अमर बनवायवा ।।२९

यछतयप मह भश नवाम तम्


ग हवारवा, यगोधगयप मह शसद-पद धवारवा ।

छनत हह बवाल-स्वरप सगहवाए, अचल अचम्भदेनवाथ कहवाए ।।३०

।।दगोहवा।।

'गज-बशल' गज कदे रप हह, गण-पछत 'कन्थभ-नवाथ' ।

वप मह हह अग्र-तम, सब हह जगोडह हवाथ ।।३१

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय शशकन्थभ ददे ववा, हगो ककपवा मह करूऊ छनत सदेववा ।

मगोदक हह अछत तगमकगो पयवारदे , मपषक-ववाहन परम सगखवारदे ।।३२

पहलदे पपजवा करदे तगम्हवारह, कवाज हपय शगभ मसंगल-कवारह ।

ककपन्ह परहकवा जब तत्रपगरवारह, ददे खख चतरग तवा भयदे सख


ग वारह ।।३३

ऋवद-शसवद चरणप कक दवासश, आप सदवा रहतदे वन-ववासश ।


जग दहत यगोगश-भदेष बनवायदे, कन्थभ नवाथ सग-नवाम धरवायदे ।।३४

कन्थ कगोट मह आसन ककन्हवा, चमतकवार रवाजवा कगो दहन्हवा ।

सवात बवार तगो कगोट धगरवाए, बडदे-बडदे भपपनदहसं नमवायदे ।।३५

वसन
ग वाथ पर ककपवा तम्
ग हवारह, करह तपस्यवा कपप मह भवारह ।

भजक कवापडश शशष्य तगम्हवारदे , करगो ककपवा हर ववघ्न हमवारदे ।।३६

।।दगोहवा।।

जवान-पवारखश शसद हह, चन्द चचौरसं धग नवाथ ।

पजनकवा वन-पछत रप हज , उन्हह नमवाऊऊ मवाथ ।।३७

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय शश शसद चचौरसं गश, यगोधगन कदे तगम छनत हगो ससंगश ।

शशतल रप चन्द अवतवारवा, सदवा बरसगो अमत


क कक धवारवा ।।३८

वनस्पछत मह असंश तगम्हवारदे , औषधध कदे सगख भयदे सगखवारदे ।

शवाशलववान हज वसंश तम्


ग हवारवा, बवालपनदे यगोगश तन धवारवा ।।३९

अछत सगन्दर तव सगन्दरतवाई, सगन्दरर रवानश ददे ख सगभवाई ।

गगर-शरण मह रवानश आई, हवाथ जगोड यह ववनय सन


ग वाई ।।४०

शशष्य आपकवा मगझदे चवादहए, नहहसं तगो प्रवाण तन मह बदहए ।

सगनकर गगर जश करणवा ककन्हहसं, जब तगझदे यहह आजवा दहन्हहसं ।।४१

रवानश ससंग चलदे मछत पवाई, जवाय महल मह ध्यवान लगवाई ।

रवानश नदे तब शशश नमवायवा, हगए अदृशय भदेद नहहसं पवायवा ।।४२
।।दगोहवा।।

मवायवा-रपश आप हह, दवादवा मछिन्दनवाथ ।

रखपऊ चरण मह आपकदे, करगो ककपवा मम नवाथ ।।४३

।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय अलख दयवा-सवागर, मतस्य मह प्रकट जय करणवाकर ।

अमर कथवा शश शशवदहसं सन


ग वाई, गचौरह कदे जगो मन कगो भवाई ।।४४

सपक्ष्म वदेद जगो शशवदह सगनवायवा, गभर मह आपनदे वह पवायवा ।

जवाकर अपनवा शशश नववायवा, उमवा महदे श सग-वचन सन


ग वायवा ।।४५

जशव जगत कवा कर कल्यवाणवा, लदे आशशष चलदे भगववानवा ।

शससंहल दवशप सग-रवाज चलवायवा, सवारदे जग मह यश फजलवायवा ।।४६

कदलह-वन मह फकयवा छनववासवा, यगोग-मवागर कवा फकयवा प्रकवाशवा ।

मवायवा-रपदह आप सगहवाएऊ, जग कगो अन-धन-वस्त्र पगरवाएऊ ।।४७

दवादवा पद हज आपन सन्


ग दर, करह ककपवा छनज भक्त जवानकर ।

मदहमवा आपकक महवा भवारह, कदह न सकदे मछत मन्द हमवारह ।।४८

।।दगोहवा।।

शशव गगोरक शशव-रप हह, घट-घट पजनकवा ववास ।

ज्यगोछत-रप मह आपनदे, फकयवा यगोग प्रकवाश ।।४९


।।चचौपवाई।।

जय-जय-जय गगोरक गगरजवानश, तगोग-फक्रियवा कदे तगम हगो स्ववामश ।

बवालरप लघग जटवा ववरवाजज, भवाल चन्दमवा भस्म तन सवाजज ।।५०

शशवयगोगश अवधत
प छनरञ्जन, सरग -नर-मछग न सब करतदे वन्दन ।

चवारप यगग कदे आपदह यगोगश, अजर अमर सगधवा-रस भगोगश ।।५१

यगोग-मवागर कवा फकयवा प्रचवारवा, जशव अससंख्य अभय कर जवारवा ।

रवाजवा कगोदट छनभवानदे आए, ददे कर यगोग सब शशष्य बनवाए ।।५२

तगम शशव गगोरख रवाज अववनवाशश, गगोरकक उततरवापथ-ववासश ।

ववशव-व्यवापक यगोग तम्


ग हवारवा, 'नवाथ-पन्थ' शशव-मवागर उदवारवा ।।५३

शशव गगोरक कदे शरण जगो आएऊ, हगोय अभय अमर-पद पवाएऊ ।

जगो गगोरख कवा ध्यवान लगवाएऊ, जरवा-मरण नदहसं उसदे सतवाएऊ ।।५४

।।दगोहवा।।

मवालवा यह नव-नवाथ कक, कण्ठ करदे जगो कगोइ ।

ककपवा हगोय नव-नवाथ कक, आववागमन न हगोइ ।।५५

नव-नवाथ-मवालवा सग-रचश, तगच्छि मतश अनगसवार ।

त्रदग ट कमवा करह यगोधग-जन, कर लदेनवा स्वशकवार ।।५६

नदहसं ववदयवा मह छनपगण हपऊ, नदहसं हज जवान ववशदेष ।

यगोगश-जन गगर-पपजवा कगो, करतवा हपऊ आददे श ।।५७

।।पवाठ-ववधध और फलवाददे श।।


कर स्नवान शगद प्रवाणवायवाम करज बजठ कर,

आम पशपल आदद कक सशमधवा जलवाइए ।

धपनश कक पपजवा कर प्रदेम सदहत, गगोकगल धपप करह ,

नव-नवाथ-मवालवा कवा पवाठ छनतय सन


ग वाइए ।।

एक सचौ आठ बवार मवालवा पठन करदे ,

नव-नवाथ-मवालवा प्रदेम सदे फफरवाइए ।

अष्ट-शसवद नव-छनधध मगक्तवा-मवाल प्रवापत हगो,

मवालवा कदे प्रतवाप मह मगोक-फल पवाइए ।।

आशवा और तष्क णवा छनकट नहहसं आएऊगश,

जरवा-मरण आधध-व्यवाधध तझ
ग दे न सतवाएऊगश ।

नव-नवाथ-मवालवा कदे पठन-प्रभवाव सदे,

भपत-प्रदेत-चगोर आदद कभश न डरवाएऊगदे ।

बवाल यदे तत्रलगोक नव-नवाथ कदे आशशष सदे,

हगोइगश जगो इच्छिवा शशघ वहह फल पवाएऊगदे ।।

You might also like