E DREJTA NDËRKOMBËTARE PUBLIKE

LISTA E PYETJEVE KONTROLLUESE I

1. Cilet jane termat e perdorur per te Drejtën Ndërkombëtare?

Nocioni I se dr. nderkombetare u pergjigjet termave Jus-Gentium- E Drejta e popujve, Jus-
inter-Gentes – E drejta midis popujve, Jus-inter-Civitates – E drejta midis shteteve,
International Laë- e dr. – ndrekombetare, Laë of Nations – E drejta e popujve.
2. Si përkufizohet e Drejta Ndërkombëtare?
E dr. nderkombetare eshte teresia e rregullave dhe normave te sjelljes ndermjet subjekteve
te se drejtes nderkombetare.
3. Cilët janë subjektët e së Drejtës Ndërkombëtare?
Subjetet e se dr. nderkombetare jane: shtetet, organizatat nderkombetare, individet, ndersa
subjektiviteti I bartesve te tjere varet nga vullneti I subjekteve te permendura.
4. Si ndahet e Drejta Ndërkombëtare?
E dr.nderkombetare ndahet ne : a) te dr. nd. Publike dhe private b) pergjithshme dhe
regjionale c) pozitive dhe natyrore d) zakonore dhe kontraktuese e) dr, nd, luftes dhe paqes
etj.
5. Cila është natyra juridike e Drejtës Ndërkombëtare?
E dr. nderkomb. eshte e drejte, padyshim me pak e persosur se e dr. nacionale Dobesite e
saj rriedhin nga fakti se ajo rregullon maredheniet mes shteteve sovrane ge kane force,
ndersa nga ana tieter nuk ka ndonje force te organizuarte bashkesise ne nivel nderkombetar
6. Cili është raporti në mes të drejtës ndërkombëtare dhe nacionale?
Sa i perket raportit mes te drejtes nderkombetare dhe nacionale, ekzistojne dyr teori, ajo
dualiste sipas se ciles e drejta nderkombetare dhe nacionale jane rende ndara dhe nuk kane
ndikim te ndersjelle dhe teoria moniste qe i konsideron si dy pjese te nje sistemi te
pergiithshem unik. Ne teorine moniste ekzistojne mendime te ndryshme per epersine e
njeres apo tjetres, por ne praktiken nderkombetare favorizo het epersia e se drejtes
nderkombetare ndaj asaj nacionale. Perndryshe raporti mes tyre rregullohet me kushtetute
7. Çfarë kuptoni me Teorinë Moniste dhe Dualiste ?
Teoria Dualiste Sipas teorise dualiste e drejta nderkombetare dhe e drejta e brenshme jane
dy sisteme juridike te pavarura dhe te ndara. Teoria Moniste- Sipas teorise moniste e drejta
nderkombetare dhe e drejta e brenshme jane dy pjese e nje sistemi te perbashket
8. Si klasifikohen burimet e të drejtës ndërkombëtare?
Burimet e se drejtes nderkombetare klasifikohen ne : BURIMET THEMELORE,
"Traktatet"Zakonet nderkombetare parimet e pergjithshme juridike BURIME NDIHMUESE
Jurisprudenca praktika giyqesore Doktrina"Rezulutat nderkombetare
9. Si definohet e drejta ndërkombëtare zakonore?
E drejta zakonore nderkombetare Eshte rezultat i praktikes konsistente te shumices se
shteteve te mbeshtetura Nga besimi se Praktika Eshte obligim (opinio juris) PSH shtetet Mund
te perdomi territorin tuaj ne ate menyre qe te shkaktoje dem ne shtetet tjera -Eshte ligji per
Te Gjitha shtetet pavaresisht nese ATA kane Marre Pjese formimin e zakonit.
10. Si përkufizohet drejta ndërkombëtare kontraktore?
E drejta nderkombetare kontraktuese perbehet nga detyrimet e shtetve te pranuara
shpehimisht dhe vullnetit ne mes tyre ne traktate.
11. Si përkufizohen parimet e përgjithëshme?
Parimet e pergjithshme juridike te pranuara nga kombet e qyteteruana-
Parimi mbi ceshtjen e giykuar-
Parimi se askush nuk mund te perfitoj nga faji I vet
Parimi i ndalimit te keqperdorimit te se drejtes
Parimi i pergiegiesise qe lind nga aktet e paligishme dhe rikthimi i asaj qe eshte fituar nga
pasurimi i pabaz
Parimi se askush nuk mund ta barte te drejta se qe ka ne tjeter kend
Parimi Lex Speciales Derogat Generali ( ligji I veqante derogon te pergjithshmin)
Parimi Lex Posterior Derogat Legi Priori (ligji I ri e derogon ligjin e vjeter) etj…
12. Ç’është praktika gjyqësore në të drejtën ndërkombëtare?
Praktika giyqesore konsiderohet mjet ndimes te cilat munddsoin te konstatohen rregullat
juridike. Roli I gjykatave nuk eshte pra per te krijuar te drejten, por per ta zbatuar ne raste te
caktuara Precedentet nuk i japin fuqi rregullave mirpo giithashtu nuk mund mohohet se ne
rezoning dhe ne marrjen e vendimeve nga ana giyqtarit-puna e gjyqtareve te meparshem
edhe nese nuk kane peshe vendimtare, megjith ate kane nje fare peshe, ndikimi…
13. Çfarë kuptoni me rregullat „Jus Cogens“ ?
Jus Cogens" Jane rregullat e se dreites nderkombetare te cilat jane konsideruar aq thelbesore
qe ato kurre nuk mund te shfuqizohen
P.sh.ndalimi i tortures, skllaveri, gjenocid. Dy ose me shume shtete nuk mund beje nje
marreveshie te vlefshme duke bere torture, skliaverise apo genocidin ligjore
14. Cili është nocioni i Traktateve Ndërkombëtare?
Traktatet Nderkombetare konsiderohen cdo pajtim i vullnetit midis shteteve me qellim te
krijimit, ndryshimit ose nderpreries se ndonje raporti juridik reciprok.
Traktatet Nderkombatare duhet te lidhen me shkrim
Traktatet permbajne ta dreita dhe detyra
Me to kufizohet liria e veprimit te shteteve ose kufizuhet reciprokisht sovraniteti i tyre
15. A është e kodifikuar e drejta e traktateve?
Konventa mbi te drejten e traktateve ( konventa e Vjenes) 1969
vlente vetem per marrveshjet ne mes shteteve
Konventa mdi te drejten e traktateve (Konventa e Vjenes ) 1986
marrveshjet midis nje apo me shume shteteve dhe nje apo me shume organizatave
nderkombetare
Marrveje midis organizatave nderkombetare
16. Cilat janë format dhe emertimet e Traktateve ?
Sipas formes traktatet mund te ndahen ne traktate me shkrim dhe traktate me goje, me
kusht qe te pranohet lidhja e traktateve me goje. Llojet e ndryshme te dokumenteve
nderkombetare te hartuara me shkrim paraqiten me emra te ndyshem me se shpeshti quhen
marrveshje ose traktate nderkombetare. Mirpo perdoren edhe emerime tjera si: Konvete,
pakt, kart, statut, deklarat, protokoll, kompromis, kartel, konkrodat, modus vivendi etj.
17. Cilat janë llojet e marrëveshjeve ndërkombëatre?
Traktatet nderkombetare klasifikohem ne baze te kritereve te ndryshme
a)sipas formes(me shkrim, me goje)
b)sipas dhe thjeshta?
c)sipas hapesires gjeografike pergiidishme rajonale)
c)sipas mundesis hyries aderimit (hapura, gjysem te hapura, mbyllura)
d)sipas landes (politike ekonomike juridike etj
dh) sipas qellimit(paqesi mbrojtes etj
e) sipas kohes sa do te jene ne fuqi (afatizuara, paafatizuara)
e)sipas veprimit te normave juridike (traktate ligje traktare kontrata)
f) sipas nr te subjekteve (dypaleshe, shumepaleshe)
g traktate te regjistruara dhe paregjistruara (sekrete dhe josekrete)
18. Cilat janë palët kontraktuese të një traktati ndërkombëtar?
Pale kontraktuese mund te jete cdo subjekt I se drejtes nderkombetare. Kete te drejte e kane
shtetet, organizatat nderkombetare dhe kryengritesit, nese jane te pranuara si pale
nderluftuese,
19. Kush janë organet kompetente për lidhjen e traktateve?
Kryetaret e shteteve, kryetaret e qeverive dhe ministrat e puneve te jashtme shtetitte
Shefat e misioneve diplomatike
Perfaqesuesit e shteteve ne konferencat nderkombetare ose ndonje organ I tyre per pranimin
e teksiti te marrveshjes ne ata konference,organizat ose organ
20. Cila është rendësia e Pajtimit të Vullnetit?
Ne drejten nderkombetare sikurse ne te drejuan e brendshme kerkohet qe pajtimi i vullnetit
ne cdo rast duhet te perputhet me vullnelin e vertet te te subjekti nderkombatar dhe te jete
dhene linisht. Vetem nese ky ekzison,marrveshja nderkombetare ka vlere te plote. Per kete
arsye supuzohet se akti nderkombetare eshte I vlefshem perderisa nuk deshmohet ekzistimi I
mungeses qe e bene te pavlefshem si: Dhuna, Lajthimi, Mashtrimi, Korrupsioni I
perfaqesueseve te shtetit.
21. Cila është lënda e një Traktati Ndërkombëtar?
Lenda e mameveshjes eshte cdohere nje ose me shuma detyrime midis shteteve ose vetem
njeres pa prej tyre. Shumica marrveshjeve nderkombetare permbajne detyrime ta dyanshme
qofshin ato te njellojta ose te ndryshme por mund te jene detyrime te nje anshme si
marreveshje per bamiresi ose shumica traktateve te paqes. Lenda e Marreveshieve
Nderkombetare - Pamundesia fillestare - Juridikisht e lejueshme - Fizikisht e mundshme -
Lenda e ndaluar(inponimi i detyrimeve ndaj shteteve te treta)
22. Në cilat gjuhë hartohen Traktatet Ndërkombëtare?
Bisedimet rendom perfundojne me hartimin e tekstit te shkruar te traktatit. Pas gjuhes latine
qe ka pushuur te quhet gjuhe e pergiitishme, prej atehera gjuha frenge perdoret por kjo
gjuhe nuk eshte medeomos e detyrueshme. Tani krahas frenge pardoret gjuha angleze
Perkitazi me gjuhen e traktateve shtetet kane shume mundesi zgiedhje: a)shtete perdorin nje
gjuhe, marreveshjet i lidhin ne gjuhen e tyre te perbashket. P.sh SHBA te, Mbreteria e
Bashkuar, Kanada etj. b)shtetet qa skane gjuhe ta parbashket marrevestjet mund ti lidhin ne
nje giuhe(ma se shpeshti gjuhen diplomatik) ose ne dy gjuhe (na gjuhet e seciles pale
kontraktuese)
23. Cilat janë efektet e nënshkrimit të Traktatit Ndërkombëtar?
Efekti I nenshkrimit varet nga fakti se a I nenshtrohet marrveshja ne fjale ratifikimit, pranimit
apo aprovimit. Nese cilado nga keto eshte parapare, atehere neshkrimi perfaqeson vetem
deshmi per tekstin e aprovuar, per te cilin eshte arritur pajtimi.
24. Ç’janë instrumentet e ratifikimit ?
Jane dokumente shuma formale mbi ratifikimin e marreveshjeve. Me to organi i shtetit
konstaton se marrveshja eshte pranuar nga sbteti dhe detyrohet ta respektoje. Ato
parmbajne tekstin e plote te marriveshjes ose vetem pjese nga hyrja dhe perfundimi i
marreveshjes (titullin, premabulen,datan dhe emrat e shefit te shtetit dhe te ministrit te
puneve te jashtme).
25. Çfarë kuptoni me aderim në Traktatet Ndërkombëtare?
Nje shtet mund te behet pala kontraktuese jo vetem me nenshkrim dhe ratifikim por edhe
me aderim. Ne kate rast shteti I ketille nuk merr pjese ne bisedime,te cilar kane sjelle deri tek
lidhja e marreveshjeve, por vetem ftohet nga pala kontraktuese tiu bashkohet. Ne kete
menyr shteti me nje akt juridik hyne ne nje regjim kontrakrues I cili eshte ne fuqi midis
shteteve nenshkruese.
26. A duhet regjistruar dhe publikuar Traktatet Ndërkombëtare?
Duke filluar nga Pakti I Lidhjes se Kombeve e me pas edhe Karta e OKB-se eshe parapare
detyrimi qe traktatet mes shteteve anetare (dhe shteteve anetare dhe ato joanetare) te
regjistrohen ne Sekretariat dhe me pas Sekretariati ti publikoje sa me pare.
27. A kanë të drejtë shtetet të vendosin rezerva me rastin e lidhjes së Traktateve
Ndërkombëtare?
Sipas rregullave me te pergjithshme venia e rezervave ne nje traktat seshte e lejushme
perpos nese ato jane te pranuara nga te gjitha shtete nenshkruese
28. Cilat janë pjesët kryesore të një Traktati Ndërkombëtar?
Pjeset kryesore jane : a) pj. Hyrese , b) pj. Dispozitive dhe c) pj. perfundimtare
29. Ciat janë mjetet e sigurimit të zbatimit të Traktateve Ndërkombëtare?
Mjetet e sigurimit per zbatimin e traktateve nderkombetare jane: betimi, dhenja e pengjeve,
dhenia e mallit peng, hiptoeka jus retentionis, garantumi nga shteti i trete, okupimu i
territorit dhe masat e dhunshme te Bashkesive Nderkomtare.
Tri te parat - pjese e se kaluares (jane zhdukur ne teresi)
30. Cilat janë menyrat e hyrjes në fuqi të një traktati?
Menyrat mund te jene te ndryshme p sh. a) kur te giitha shtetet pjesemarrese shprehin
pajtimin e tyre, b) pasi te jene shkembyer deponuar instrumentet e ratifikimit, c) pas
kalimit te nje afati te caktuar. d) diten e caktuar sipas marreveshies, d) ndonjehere vetem
pas aprovimit te ndonje ligji.
31. Cilat janë meyrat e mbarimit të veprimit të Traktatit Ndërkombëtar?
E drejta nderkombetare njeh disa menyra te mbarimit te veprimit te traktatit si: Kalimi I afatit
te traktatit plotesimi I qellimit te traktatit marreveshja e paleve kontraktuese lidhja e
marreveshjes se re e cila shkakton abrogimin e marrveshjes se meparshme, pamundesia qe te
plotesohet marrveshja, zhdukja e njeres pale si subjekt si dhe veprimi I klauzoles"rebus sic
stantibus’’
32. Çfarë parasheh Konventa e Vjenës në lidhje me mabrimin e veprimit të Traktateve
Ndërkombëtare?
Konventa e Vjenes neni 42 (2) me qellim qe te mbroje sigurine e traktateve nderkombetare
ka parapare : mbarimi I marrveshjes, denoncimi I saj apo terheqja e njeres pale kontraktuese
mund te behet vetem ne baze te zbatimit te rregullave kontraktuese ose te kesaj Konvente,
po e njejta rregull vlen edhe per nderprerjen e zbatimit te nje traktati
33. Cili është koncepti (nocioni) i shtetit?
Shteti perkufizohet si institucion krijuar nga grupi per realizimin e disa qellimeve prej te cileve
me rendesishmi eshte ruajtja e se dreites dhe rendit brenda kufijve si dhe ruajtja e pavarsise
se popullit ne marredhenie me popujt e tjere
34. Cilat janë elementet kryesore/konstituive të shtetit?
Elementet kryesore te shtetit jane: Territori, Popullsia dhe Pushteti.
35. Çfarë rregulla ekzistojnë sipas të Drejtës Ndërkombëtare në lidhje me lindjen e
shteteve?
a. A është çështje faktike apo juridike lindja e një shteti sipas të Drejtës Ndërkombëtare?
E dr. nderkombetare nuk merret me ceshtjen e lindjes se shteteve, deri kur shteti paraqitet
faktikisht. Kerkohet qe shteti te jete krijuar me akt juridik dhe te ekzistoje me te vertete. E
dr. nderkombetare njeh krijimin e shteteve ne menyre origjinale dhe te prejardhur. Karta e
OKB-se permend ‘’vetevendosjen" dhe e shnderron nga parimi politik ne parim juridik.
a) Lindia e shtetit Shte ceshtje faktike e jo juridike
36. Cilat janë menyrat e lindjes së shteteve?
Ne dy menyra: ne menyre originale dhe ne menye te prejardhur apo derivartive.
Ne menyre origiinale ka te beje me krijimin e shteteve ne territore te pabanuara fare pak te
banuara ose ne territore ku me pare nuk ka ekzistuar nje shtet, ne te cilin transferohet e tere
popullsia.
Ne menyre derivative shteti mund te krijohet me ndarjen e nje province (krahine) ose regiioni
nga shteti I cili ka ekzistuar me pare ose me ndarien ne dy ose me hume shtete te pavarura.
37. Çfarë rregulla ekzistojnë sipas të Drejtës Ndërkombëtare në lidhje me zhdukjen e
shteteve?
a. A është çështje faktike apo juridike zhdukja e një shteti sipas të Drejtës Ndërkombëtare?
E dr. nderkombetare i mbron shtetet nga zhdukja e dhunshme Statuti i LK i detyron antaret
qe te respektojne dhe mbrojne integritetin territorial dhe pavaresine politike te te gjithe
anetareve te Lidhjes. Karta e OKB-se, percakton se anetaret ne marredheniet e tyre
nderkombetare do te rezervohen nga kercenimi me force kunder integritetit territotial dhe
pavaresise politike te cilit do shtet
a) Zhdukta si dhe lindja e shtetit eshte ceshtje taktike e jo juridike
38. Cilat janë menyrat e zhdukjes së shteteve?
Shteti ekziston nesi I ploteson tri kushtet e njohura: te kete popullsi te perhershme, territor te
caktuar dhe pushtet sovran. Prandaj me humbjen e cilitdo nga keto elemente qensore shteti
zhduket.
39. Cilat janë dy teorit në lidhje me njohjen e shtetit dhe çfarë parashohin ato?
Dy teori per njohjen e shtetit : teoria kostituive dhe teoria deklarative.
Teoria konstituive – shteti ne te se drejtes nderkombetare krijohet me aktin e njohjes.
Elementet e njohjes. Elemntet e territorit, popullsis dhe pushtetit sovran perfaqesojne fakte
te thjeshta, te cilat me njohje shendrrohen nga gjendja faktike ne gjendje juridike, pra shteti
behet subjekt I se drejtes nderkombetareme te drejta dhe detyra qe dalin nga kjo qe nga
momenti I njohjes. Keshtu njohja ka karakter konstituiv.
Teoria deklarative – shteti I ri automatikisht I fiton te drejtat qe I takojne subjektit
nderkombetar dhe behet antare I bashksis ndekombetare po qe se I ka plotesuar kushtet qe I
parasheh e drejta nderkombetare (kur nje bashkesi njerzore, ne nje territor te caktuar eshte
organizuar faktikisht).
40. Cilat janë llojet e njohjes së shtetit?
Ne te drejten nderkombetare permenden disa lloje te njohjes
a) Njohja de jure dhe de facto njohia de jure dhe e plote dhe l perishin te giitha mardhenjet
me shtetin e ri. Njohja de facto ekziston kur nje shtet i shtyre per nga arsyet politike ose per
shkak te paqartesise, frikesohet nga njohia e shtetit ose qeverise se re dhe per kete e shtyn
njohjen e plote por njekohesisht konsideron te nevojshme te vendos disa marredhenie me te,
per pa l paraprir kesaj akti mbi njohjen
b) Njohja mund te jepet shprehimisht apo heshtazi e para jepet me nje akt te njeanshem:
me telegram, me deklarate te shefit te shtetit. me note diplomatike qe I dergohet shtetit me
te cilin njoftohet se pranohet ose me nje traktat nderkombetare. Pjesemaria e delegacionit
zyrtar te nje shteti ne solemnitete me rastin e fitimit te pavaresise interpretohet si njohje
heshtazi
c) Njohja e shteteve te reja mund te behet individualisht osa kolektivisht njohja individuale
buron nga qeverite oso organet e ngarkuara me pune te jashtme dhe jepet me akt te
njeanshem. Njohja kolektive behet ne konferenca, kongrese ose ne organizata
nderkombetare, me resolute me te oilen organizata nderkombetare vendos per krijimin e
shtetit ose me proceduren e pranimit.
41. A janë të obliguara shtetet që të njohin qeveritë dhe kryetaret e shteteve me rastin e
ndrrimit të tyre?
Njohja e qeverise ose kryetarit te shtetit eshte qeshtje e ndare nga njohja e shteteve. Nese
nje shtet refuzon te njohe kryetarin e nje shteti tjeter ose nderrimin e qeverisjes, ky I fundit
nuk e humd njohjen e tij si subjekt
42. A ka raste që të bëhet njohja e kryengritësve si palë ndërluftuese?
Paraqitet rralle dhe ndodhe ateher kur format e kryengritjes marrin permasa te medha dhe I
mundesojne shteteve te treta ta trajtojne si lufte te vertete. Me kete rast interes te njohjes se
kryengritsve mund te kete edhe vete shteti ku zhvillohet kryengritja, ndersa shtete e treta
duhet ta ruajne neutralitetin.
43. Cilat janë pesë parimet e të Drejtës Ndërkombëtare?
5 parimet: 1 popujt jane te pavarur dhe sovran, 2 popujt kane te drejte te organizojne dhe
ndyshojne formen e tyre te qeverisjes, 3. Cdo popull eshte zot ne terrirotin e tyre, 4. Asnje
popull nuk ka te drejte te perzihet ne punet e brendshme te nje populli tjeter, 5. Traktatet
jane te shenjeta dhe te pa cenueshme.
44. Cilat janë të Drejtat Themelore të Shteteve?
Te drejtat themelore: 1 e dr. e sovranitetit dhe pavaresise, 2. E dr. per ekzistence
(vetekzistence), 3. E drejta e barazise, 4. E dr. per tu respektuar dhe 5. E dr. per mbajtjen e
lidhjeve me shtetet tjera.
45. Ç’është Përgjegjësia Ndërkombëtare e Shteteve?
Pergjegjesia nderkombetare e shteteve eshte raport I shtetit me shtet, kur shteti qe ka pesuar
dem kerkon demshperblim.
46. Cilat janë elementet e Përgjegjesis Ndërkombëtare?
Te ekzsitoje veprimi ose mosveprimi, b) veprimi te jete I paligjeshem, c) te jete shkaktuar
demi, ç)te jene shfrytezuar mjetet juridike.
47. Cilat janë llojet e Përgjegjesisë Ndërkombëtare?
Llojet: a) Pergjegjsia e drejteperdrejte- kur e kane shkele te dr. nderkombtare vete organet
shtetrore per te cilat shteti mbane pergjegjesine dhe
b) Pergjegjsia e terthorte kur nje shtet merr nje pergjegjesi per shkeljen e se dr.
ndrekombetare nga shtetet tjera
48. Cila është Baza e Përgjegjesisë Ndërkombëtare?
Baze per pergjegjesine nderkombetare eshte qe vepra te jete kryer me
1. Paramendim
2. Qellim te keq dhe
3. Pakujdesi
a) teoria subjektive- fajit nese eshte shkaktuar demi me faj duhet te behet shpagimi I demit
nga keta persona qe e kane shkaktuar demin ose ata qe kane kontribuar
b) teoria objektive- e rrezikut per ekzistimin e pergjegjesise nuk ka rendesi a eshte shkaktuar
demi me paramendim qellim te keq apo nga kujdesia.
49. Cilat jane llojet e shteteve?

50. Cilat jane Pasojat e Pergjegjesise Nderkombetare ?

Shteti qe ka shkaktuar demin duhet te jape demshperblim per shtetin qe I eshte shkaktuar
demi, permes kthimit ne gjendjen e meparshme, duke : a) paguar nje shume si kompensim
dhe b) dhene statisfaksion ( kur kemi pergjegjes jo materiale/demi moral)