Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc

Chương 2: HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG

Bài 1: ACCU KHỞI ĐỘNG
1. Khái quát về accu
1.1Công dụng accu
Accu trong ô tô thường được gọi là accu khởi động
để phân biệt với loại accu sử dụng ở các lĩnh vực khác.
Accu khởi động trong hệ thống điện thực hiện chức năng
của một thiết bị chuyển đổi hóa năng thành điện năng và
ngược lại. Đa số accu khởi động là loại accu chì – axit.
Đặc điểm của loại accu nêu trên là có thể tạo ra dòng điện
có cường độ lớn, trong khoảng thời gian ngắn (5÷10s), có
khả năng cung cấp dòng điện lớn (200÷800A) mà độ sụt
thế bên trong nhỏ, thích hợp để cung cấp điện cho máy
khởi động để khởi động động cơ.
Hình 1. Accu khởi động
Accu khởi động còn cung cấp điện cho các tải điện
quan trọng khác trong hệ thống điện, cung cấp từng phần hoặc toàn bộ trong trường hợp động cơ
chưa làm việc hoặc đã làm việc mà máy phát điện chưa phát đủ công suất (động cơ đang làm việc ở
chế độ số vòng quay thấp): cung cấp điện cho đèn đậu (parking lights), radio cassette, CD, các bộ
nhớ (đồng hồ, hộp điều khiển…), hệ thống báo động…
Ngoài ra, accu còn đóng vai trò bộ lọc và ổn định điện thế trong hệ thống điện ô tô khi điện áp
máy phát dao động.
Ñieän aùp cung caáp cuûa accu laø 6V, 12V hoaëc 24V. Ñieän aùp accu thöôøng laø 12V ñoái vôùi xe du
lòch hoaëc 24V cho xe taûi. Muoán ñieän aùp cao
hôn ta ñaáu noái tieáp caùc accu 12V laïi vôùi nhau.
Accu cung cấp điện khi:
¾ Động cơ ngừng hoạt động: Điện từ bình
accu được sử dụng để chiếu sáng, dùng
cho các thiết bị điện phụ, hoặc là các
thiết bị điện khác khi động cơ không
hoạt động.
¾ Động cơ khởi động: Điện từ bình accu
được dùng cho máy khởi động và cung
cấp dòng điện cho hệ thống đánh lửa Hình 2. Accu và hệ thống điện
trong suốt thời gian động cơ đang khởi
Trang: 27
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
động. Việc khởi động xe là chức năng quan trọng nhất của accu.
¾ Động cơ đang hoạt động: Điện từ bình accu có thể cần thiết để hỗ trợ cho hệ thống nạp khi
nhu cầu về tải điện trên xe vượt qua khả năng của hệ thống nạp. Cả accu và máy phát đều
cấp điện khi nhu cầu đòi hỏi cao.
1.2 Phân loại accu
Trên ôtô có thể sử dụng hai loại accu để khởi động: accu axit và accu kiềm. Nhưng thông dụng
nhất từ trước đến nay vẫn là accu axit, vì so với accu kiềm nó có sức điện động của mỗi cặp bản cực
cao hơn, có điện trở trong nhỏ và đảm bảo chế độ khởi động tốt, mặc dù accu kiềm cũng có khá
nhiều ưu điểm.
2. Cấu tạo accu
Một bình accu trên ô tô bao gồm một dung dịch acid sunfuric loãng và các bản cực âm, dương.
Khi các bản cực được làm từ chì hoặc vật liệu có nguồn gốc từ chì thì nó được gọi là accu chì-acid.
Một bình accu được chia thành nhiều ngăn (accu trên ô tô thường có 6 ngăn), mỗi một ngăn có
nhiều bản cực, tất cả được nhúng trong dung dịch điện phân.

Hình 3. Cấu tạo accu

2.1 Cấu tạo của một ngăn
Cơ sở cho hoạt động của accu là các ngăn của accu. Các bản cực âm và bản cực dương được
nối riêng rẽ với nhau. Các nhóm bản cực âm và bản cực dương này được đặt xen kẽ với nhau và

Trang: 28
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
ngăn cách bằng các tấm ngăn có lỗ thông nhỏ. Kết hợp với nhau, các bản cực và tấm ngăn tạo nên
một ngăn của accu. Việc kết nối bản cực theo cách này tăng bề mặt tiếp xúc giữa vật liệu hoạt tính
và chất điện phân. Điều đó cho phép cung cấp một lượng điện nhiều hơn. Mặt khác dung lượng của
bình accu tăng lên vì diện tích bề mặt tăng lên. Càng nhiều diện tích bề mặt đồng nghĩa với việc
accu cung cấp điện nhiều hơn.

Hình 4. Cấu tạo một accu đơn

2.1.1 Bản cực
Bản cực accu được cấu trúc từ một khung sườn làm bằng hợp kim chì có chứa Antimony hay
Canxi. Khung sườn này là một lưới phẳng, mỏng. Lưới tạo nên khung cần thiết để dán vật liệu hoạt
tính lên nó, cả ở bản cực âm và bản cực dương. Vật liệu hoạt tính được dán lên ở bản cực dương là
chì oxide (PbO2) và ở bản cực âm là chì xốp (Pb).

Hình 5. Cấu tạo bản cực Hình 6. Chất điện phân

2.1.2 Chất điện phân

Trang: 29
 Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
Chất điện phân trong bình accu là hỗn hợp 36% acid sulfuric (H2SO4) và 64% nước cất (H2O).
Dung dịch điện phân trên accu ngày nay có tỷ trọng là 1.270 (ở 200 C) khi nạp đầy. Tỷ trọng là
trọng lượng của một thể tích chất lỏng so sánh với trọng lượng của nước với cùng một thể tích. Tỷ
trọng càng cao thì chất lỏng càng đặc.
Một tỷ trọng kế được sử dụng để đo tỷ trọng của dung dịch điện phân. Chất điện phân trong
bình accu đã được nạp điện thì mạnh hơn và nặng hơn chất điện phân trong accu đã phóng điện.
Những cẩn trọng khi sử dụng accu:Chất điện phân trong bình accu là hỗn hợp của acid sulfuric và
nước. Acid sulfuric thì có tính ăn mòn rất cao và có thể gây thương tích trên da và mắt. Luôn luôn
mang đồ bảo hộ khi tiếp xúc với bình accu. Khi bị dung dịch acid dính vào tay phải rửa ngay bằng
nhiều nước, khi văng vào mắt phải rửa bằng nước ngay và khám y tế càng sớm càng tốt. Khi nạp
accu, khí Hydrogene được giải phóng vì vậy phải tránh xa ngọn lửa và tia lửa điện nếu không có thể
gây ra cháy nổ nghiêm trọng.
2.2 Vỏ accu
Vỏ accu giữ các điện cực và các ngăn riêng rẽ của bình accu. Nó được chia thành 6 phần hay 6
ngăn. Các bản cực được đặt trên các gờ đỡ, giúp cho các bản cực không bị ngắn mạch khi có vật
liệu hoạt tính rơi xuống đáy accu. Vỏ được làm từ polypropylen, cao su cứng, và plastic. Một vài
nhà sản xuất làm vỏ accu có thể nhìn xuyên qua để có thể nhìn thấy được mực dung dịch điện phân
mà không cần mở nắp accu. Đối với loại này thường có hai đường để chỉ mực thấp (lower) và cao
(upper) bên ngoài vỏ.

Hình 7. Vỏ accu Hình 8. Nắp thông hơi Hình 9.Dãy nắp thông hơi
2.3 Nắp thông hơi
Nắp thông hơi chụp trên các lỗ để thêm dung dịch điện phân. Nắp thông hơi được thiết kế để
hơi acid ngưng tụ và rơi trở lại accu và cho phép hydrogene bay hơi.
Dãy nắp thông hơi:
Hầu hết các accu ngày nay thiết kế một dãy nắp thông hơi để có thể chụp cho nhiều ngăn. Dãy
nắp thông hơi được thiết kế để hơi acid ngưng tụ và rơi trở lại accu và cho phép hydrogene bay hơi.
g hơi
2.4 Cọc accu

Trang: 30
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
Có 3 loại cọc bình accu được sử dụng, loại đỉnh, loại cạnh và loại L. Loại trên đỉnh thông dụng
nhất trên ô tô. Loại này có cọc được vát xiêng. Loại cạnh là loại đặc trưng của hãng General
Motors, loại L được dùng trên tàu thuỷ.

Hình 10. Cọc accu

Ký hiệu trên cọc accu:
Ký hiệu trên cọc accu để nhận biết cực dương hay âm. Thông
thường, ký hiệu "+" để chỉ cực dương, "-" để chỉ cực âm. Đôi khi,
các ký hiệ "POS" và "NEG" cũng được sử dụng để ký hiệu cực
dương và cực âm. Trên loại accu có cọc là loai đỉnh, đầu của cọc
dương thường lớn hơn cực âm, mục đích để dễ phân biệt.
Đầu kẹp accu:
Đầu kẹp cáp của accu có thể làm bằng thép hoặc chì tuỳ thuộc vào
nhà chế tạo. Hình 11. Ký hiệu cọc accu

Thép Chì
Hình 12. Đầu kẹp accu
2.5 Cửa xem tỷ trọng
Cửa xem tỷ trọng dùng
một quả cầu có thể đo được
tỷ trọng của dung dịch điện
phân trong một ngăn.

Hình 13. Cửa xem tỷ trọng

Trang: 31
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
3. Hoạt động của accu
3.1 Hoạt động của một ngăn
Hai kim loại không giống nhau đặt trong dung
dịch acid sẽ sinh ra hiệu điện thế giữa hai cực. Cực
dương làm bằng chì oxide PbO2, cực âm làm bằng
chì Pb. Dung dịch điện phân là hỗn hợp acid
sunfuric và nước. Chúng tạo nên một phần tử của
ngăn.
Accu chứa điện ở dạng hoá năng. Thông qua
phản ứng hoá học, accu sinh ra và giải phóng điện Hình 15. Quá trình phóng, nạp
vì các nhu cầu của hệ thống điện và các thiết bị
điện. Khi accu mất đi hoá năng trong quá trình này,
accu cần được nạp điện lại bằng máy phát. Bằng
dòng điện ngược đi qua accu, quá trình hoá học
được phục hồi, vì vậy nạp cho bình accu. Chu trình
phóng nạp được lặp lại liên tục và được gọi là chu
trình của accu.
Mỗi một ngăn có điện áp xấp xỉ 2.1V không
xét đến kích cỡ và số lượng các bản cực. Accu trên
ô tô có 6 ngăn nối tiếp với nhau, sinh ra điện áp
12.6 V. Hình 14. Hoạt động accu

3.2 Các quá trình điện hóa trong accu

Trong accu thường xảy ra hai quá trình hóa học
thuận nghịch đặc trưng là quá trình nạp và phóng điện,
và được thể hiện dưới dạng phương trình sau:
PbO2 + Pb + 2H2SO4 ⇔ 2PbSO4 + 2H2O
Trong quá trình phóng điện, hai bản cực từ PbO2
và Pb biến thành PbSO4. Như vậy khi phóng điện, axit
sunfuric bị hấp thụ để tạo thành sunfat chì, còn nước
được tạo ra, do đó, nồng độ dung dịch H2SO4 giảm.
Sự thay đổi nồng độ dung dịch điện phân trong
Hình 16. Điện áp accu
quá trình phóng và nạp là một trong những dấu hiệu để
xác định mức phóng điện của accu trong sử dụng.

Trang: 32
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
Quá trình phóng điện
Bản cực âm Dung dịch Bản cực dương
điện phân
Chất ban đầu Pb 2H2SO4 + 2H2O PbO2

Quá trình ion hóa SO4- -, SO4- -,4H+ 4OH - Pb++++

2e- 2e-
Quá trình tạo dòng Pb++ - 2 e- Pb+++2e-

4H2O
Chất được tạo ra PbSO4 -2H2O PbSO4
2H2O

Bảng 1. Quá trình phóng điện

Quá trình nạp điện

Bản cực âm Dung dịch Bản cực
điện phân dương
Chất đượïc tạo ra cuối PbSO4 4H2O PbSO4
quá trình phóng

Quá trình ion hóa Pb++, SO4- - 2H+, 4OH -, 2H+ SO4- -, Pb++
-
+ 2e 2e-
Quá trình tạo dòng
Pb++++
2H2O
Chất ban đầu
Pb H2SO4 H2SO4 PbO2

Bảng 2. Quá trình nạp điện

3.3 Thông số accu chì-axit

3.3.1 Sức điện động của accu
Sức điện động của accu phụ thuộc chủ yếu vào sự chênh lệch điện thế giữa hai tấm bản cực khi
không có dòng điện ngoài.
- Sức điện động trong một ngăn
ea = ϕ+ - ϕ- (V)
- Nếu accu có n ngăn Ea = n.ea.
Sức điện động còn phụ thuộc vào nồng độ dung dịch, trong thực tế có thể xác định theo công thức
thực nghiệm:
E0 = 0,85 + ρ25oC
Trang: 33
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
E0 : sức điện động tĩnh của accu đơn (tính bằng volt).
ρ: nồng độ của dung dịch điện phân được tính bằng (g/cm3) quy về + 25oC.
ρ25oC = ρđo – 0,0007(25 – t)
t : nhiệt độ dung dịch lúc đo.
ρđo : nồng độ dung dịch lúc đo.
3.3.2 Hiệu điện thế của accu
- Khi phóng điện: Up = Ea - Ra.Ip
- Khi nạp điện: Un = Ea + Ra.In
Trong đó:
Ip - cường độ dòng điện phóng.
In - cường độ dòng điện nạp.
Ra - điện trở trong của accu.
3.3.3 Điện trở trong accu
Raq = R điện cực + R bản cực + R tấm ngăn + R dung dịch
Điện trở trong accu phụ thuộc chủ yếu vào điện trở của điện cực và dung dịch. Pb và PbO2 đều
có độ dẫn điện tốt hơn PbSO4 . Khi nồng độ dung dịch điện phân tăng, sự có mặt của các ion H+ và
SO42- cũng làm giảm điện trở dung dịch. Vì vậy điện trở trong của accu tăng khi bị phóng điện và
giảm khi nạp. Điện trở trong của accu cũng phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Khi nhiệt độ thấp,
các ion sẽ dịch chuyển chậm trong dung dịch nên điện trở tăng.
3.3.4 Dung lượng của accu
Lượng điện năng mà accu cung cấp cho phụ tải trong giới hạn phóng điện cho phép được gọi
là dung lượng của accu.
Q = Ip.tp (A.h)
Như vậy dung lượng của accu là đại lượng biến đổi phụ thuộc vào chế độ phóng điện. Người ta còn
đưa ra khái niệm dung lượng định mức của accu Q5, Q10, Q20 mang tính quy ước ứng với một chế
độ phóng điện nhất định như chế độ 5 giờ, 10 giờ, 20 giờ phóng điện ở nhiệt độ +30oC.
Các yếu tố ảnh hưởng tới dung lượng của accu:
• Khối lượng và diện tích chất tác dụng trên bản cực.
• Dung dịch điện phân.
• Dòng điện phóng.
• Nhiệt độ môi trường.
• Thời gian sử dụng.
Dung lượng của accu phụ thuộc lớn vào dòng phóng. Phóng dòng càng lớn thì dung lượng
càng giảm, tuân theo định luật Peukert.
I pn . tp = const (2.10)
Trong đó:
n là hằng số tùy thuộc vào loại accu (n = 1,4 đối với accu chì)
Trang: 34
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
4. Kiểm tra và bảo dưỡng accu
3.1 Kiểm tra bằng mắt

Hình 17. Kiểm tra bằng mắt

1. Kiểm tra nứt vỏ và gãy cọc accu. Điều đó có thể làm rò rỉ dung dịch điện phân. Nếu bị, thay
bình accu.
2. Kiểm tra đứt cáp hay mối nối và thay thế nếu cần thiết.
3. Kiểm tra sự ăn mòn ở cọc accu, chất bẩn và acid trên mặt accu. Nếu các cọc bị ăn mòn
nghiêm trọng phải sử sụng chổi kim loại.
4. Kiểm tra giá giữ accu và siết lại khi cần.
5. Kiểm tra mực dung dịch điện phân trong accu. Nhìn từ bên ngoài hay mở nắp. Thêm vào
nước cất khi cần, đừng đổ tràn.
6. Kiểm tra dung dịch điện phân có bị mờ hay biến màu không, nguyên nhân là do quá nạp và
dao động. Thay thế bình accu nếu đúng vậy.
3.2 Kiểm tra tình trạng sạc
Tình trạng sạc của accu có thể dễ dàng kiểm tra bằng một trong những cách sau:
Kiểm tra tỉ trọng
Kiểm tra điện áp hở mạch
3.2.1 Kiểm tra tỉ trọng
Tỉ trọng có nghĩa là khối lượng chính xác. Một cái phù kế có thể được sử dụng để so sánh khối
lượng chính xác của dung dịch chất điện phân với nước. Chất điện phân có nồng độ cao trong một
Trang: 35
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
bình accu đã được nạp điện thì nặng hơn chất điện phân có nồng độ thấp trong bình accu đã phóng
hết điện. Dung dịch chất điện phân là hỗn hợp acide và nước có tỉ trọng là 1.27.
Bằng cách đo tỉ trọng của dung dịch chất điện phân có thể cho chúng ta biết được bình accu
đang đầy điện, cần phaỉ sạc hay phải thay thế.
Tỷ trọng Phần trăm được
nạp
1.270 100%
1.230 75%
1.190 50%
1.145 25%
1.100 0%
Bảng 3. Tỷ trọng và phần trăm nạp
Sự chênh lệch tỉ trọng của các ngăn:
Sự chên lệch tỉ trọng của các ngăn không vượt quá 0.05. Sự chênh lệch so sánh giữa ngăn cao nhất
và ngăn thấp nhất. Một bình accu nên bỏ đi nếu sự chên lệch vượt quá 0.05. Trong ví dụ dưới đây,
sự chênh lệch tỉ trọng của dung dịch chất điện phân trong ngăn thứ nhất và ngăn thứ và ngăn thứ 5
là 0.07. Nên bình accu cần được thay thế. Ngăn thứ 5 đã hỏng.
Ngăn 1 Ngăn 2 Ngăn 3 Ngăn 4 Ngăn 5 Ngăn 6
1.260 1.230 1.240 1.220 1.190 1.250
Bảng 4. Tỷ trọng các ngăn
Nhiều yếu tố gây nên sự chênh lệch giữa các ngăn, ví dụ, khi mới châm nước vào các ngăn, làm cho
dung dịch bị loãng, kết quả là đọc được tỉ trọng thấp. Nạp bình accu rồi đo lại sẽ cho ta kết quả
đúng.
Trình tự kiểm tra tỉ trọng
1. Đeo thiết bị bảo vệ mắt thich hợp
2. Mở nắp bình accu
3. Bóp cái bầu hút của phù kế và đưa cái đầu hút vào ngăn gần cực dương nhất.
4. Từ từ thả lỏng bầu hút, hút vừa đủ dung dịch điện phân để làm nổi đầu đo bên trong
lên.
5. Đọc tỉ trọng chỉ trên đầu đo. Đảm bảo rằng đầu đo được nổi lên hoàn toàn.
6. Ghi lại giá trị rồi thực hiện lặp lại quá trình cho các ngăn còn lại.
Qui trình quan sát cửa xem tỉ trọng:
1. Đeo dụng cụ bảo vệ mắt thích hợp
2. Quan sát phù kế lắp trong bình accu

Trang: 36
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
• Điểm quan sát màu xanh: bình accu đã nạp đủ
• Điểm quan sát màu xanh đen: Bình accu cần nạp
• Điểm quan sát màu vàng nhạt: bình accu hỏng, cần thay thế.

Hình 18. Đo tỷ trọng

3.2.2 Kiểm tra điện áp hở mạch

Dùng một đồng hồ số để kiểm tra điện áp bình accu khi hở mạch. Đồng hồ kim không chính xác và
không thể dùng.

Hình 19. Kiểm tra điện áp hở mạch

1. Bật đèn đầu lên pha trong vài phút để loại bỏ nạp bề mặt.
2. Tắt đèn đầu và nối đồng hồ qua hai cực của bình accu
3. Đọc giá trị điện áp. Một bình accu được nạp đầy có giá trị 12.6 V. Ngược lại một bình accu
đã hỏng điện áp là 12V.
3.3 Kiểm tra khả năng chịu tải nặng của accu

Trang: 37
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
Khi kiểm tra tình trạng sạc của bình accu, không cho chúng ta biết được khả năng cung cấp
dòng khi khởi động động cơ. Kiểm tra khả năng chịu tải nặng của accu cho chúng ta biết khả năng
phân phối dòng điện của accu.

Hình 21. Kiểm tra khả năng chịu tải nặng

Trước khi kiểm tra tải nặng phải xác định dung lượng bình accu. Dung lượng bình accu ghi trên
nhãn bình. Nó có thể biểu diễn bằng CCA (Cold Cranking Amps) hay AH (Amp-Hour).

Hình 22. Thông số accu

Qui trình kiểm tra khả năng chịu tải nặng:
1. Lắp đặt bộ thử tải
2. Tăng tải lên bằng núm điều khiển đến khoảng gấp 3 lần AH hay một nửa CCA
3. Duy trì tải không quá 15s, ghi nhận giá trị điện áp.
4. Nếu điện áp đọc được là
• 9.6V hay cao hơn, bình accu còn tốt

Trang: 38
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
• 9.5V hay thấp hơn, bình accu có khiếm khuyết
và cần thay thế.
3.4 Kiểm tra rò điện
3.4.1 Dòng kí sinh
Dòng kí sinh là những dòng nhỏ cần thiết để hoạt động
các thiết bị điện khác nhau giống như đồng hồ, bộ nhớ máy
tính, cảnh báo mà nó tiếp tục hoạt động khi xe đã ngừng,
công tắc máy đã đóng. Tất cả các xe ngày nay đều có dòng kí
sinh nó sẽ làm cạn bình accu nếu không chạy xe và sạc định
kì. Vấn đề nảy sinh khi dòng kí sinh vượt quá 35mA.
Dòng rò không mong muốn là nguyên nhân tại vì sao
bình accu tiếp tục phóng điện. Dòng rò không mong muốn có
thể là dòng kí sinh quá mức cho phép hay mặt trên của bình
accu bị ẩm và ô xy hóa quá mức, nó có thể sinh ra một đường Hình 23. Kiểm tra dòng ký sinh
dẫn giữa hai cực, gây ra dòng rò, thường là lớn hơn 0.5 V cho
một bình tự phóng điện. Nó gọi là dòng rò nắp bình.
3.4.2 Kiểm tra dòng rò:
Để kiểm tra dòng kí sinh quá mức hay tải kí sinh người
ta dùng ampe kế. Đảm bảo rằng tất cả các tải điện trong xe
đều tắt hết, cửa đóng và chìa khóa xe được rút ra khỏi ổ cắm.
Tháo một trong các cáp nối ra khỏi bình accu, gắn một ampe
kế nối tiếp giữa cọc bình accu và cáp. Giá trị đọc được nên
nhỏ hơn 35mA. Nếu dòng lớn hơn chứng tỏ dòng kí sinh đã
vượt quá định mức. Một cái gì đó đang nối và gây hết điện
bình accu. Ô tô ngày nay cho dòng kí sinh không vượt quá
20mA để duy trì bộ nhớ điện tử và các mạch điện.
Chú ý:
Nếu bình accu bị gỡ cáp, dòng kí sinh tạm thời có thể Hình 24. Kiểm tra điện áp rò
tăng lên. Các mạch điện và máy tính thân xe sẽ được kích
hoạt và hoạt động trong một khoảng thời gian. Khoảng thời gian kích hoạt này nằm trong khoảng
vài giây đến 30 phút. Nếu khi nào có thể thì tránh gỡ cáp bình accu khi thực hiện phép thử này. Có
thể đặt một que đo của đồng hồ ampe lên một cọc của bình accu, một que còn lại lên đầu cáp của
bình accu. Cùng lúc đó tháo cáp bình accu ra.
Kiểm tra accu tự phóng điện (dòng rò trên nắp), chúng ta sử dụng một đồng hồ volt kế loại số.
Gắn que âm (màu đen) của đồng hồ vào cực âm của bình accu, que dương (màu đỏ) vào mặt trên
của vỏ accu. Nếu như điện áp lớn hơn 0.5V, rửa nắp bình accu bằng dung dịch soda và nước, sau đó
lau nước trên mặt bình.
Trang: 39
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
3.4.3 Kiểm tra sụt áp ở kẹp cực
Điện trở giữa cọc bình accu và kẹp cực cũng
là một vấn đề của accu. Mặc dù trông vẫn bình
thường nhưng ôxít kim loại và ăn mòn nhẹ có thể
gây ra điện trở lớn tại chỗ nối, vì vậy gây ra điện áp
rơi và giảm dòng điện qua máy khởi động. Cực
bình accu và kẹp cực nên được lau chùi mỗi khi
kiểm tra accu. Để kiểm tra điện trở chỗ nối, chúng
ta thực hiện phép đo điện áp rơi khi khởi động xe.
Điện áp rơi phải là 0V. Bất cứ giá trị đọc nào mà
lớn hơn 0V đều phải lau chùi điểm và kiểm tra. Hình 25. Kiểm tra sụt áp kẹp cực
3.5 Sạc bình accu
Tất cả các dụng cụ sạc bình accu đều hoạt động dựa trên nguyên lý: Một dòng điện được cấp
cho accu để chuyển đổi hóa học trong các ngăn accu. Không được nối đầu sạc hay gỡ ra trong
trường hợp máy sạc đang bật. Làm theo những chỉ dẫn khi sạc của nhà sản xuất. Không cố gắng sạc
một bình accu khi mà dung dịch điện phân của nó đã đóng băng. Khi sử dụng một máy sạc luôn
luôn gỡ cáp nối mát cho accu. Điều đó giảm thiểu khả năng gây hư hỏng cho máy phát và các bộ
phận điện tử trên xe. Bình accu có thể được xem là hoàn toàn đầy điện khi tất cả các ngăn đều giải
phóng ra khí và tỉ trọng của dung dịch điện phân không thay đổi trong hơn một giờ. Nạp chậm là 5
đến 10A trong khi nạp nhanh là 15A hay lớn hơn. Nạp chậm thì được ưa chuộng hơn.
Những qui định chung khi sạc accu:
• Luôn luôn mở nắp trong suốt quá trình nạp
• Luôn luôn làm theo những chỉ dẫn của nhà sản xuất.
• Luôn luôn sạc bình accu ở những nơi thông khí tốt, đeo bảo vệ mắt và găng tay.
• Luôn luôn tránh để gần tia lửa và ngọn lửa (Tránh hút thuốc gần)
• Tỉ lệ nạp giống như khi phóng. Accu phóng nhanh thì nạp nhanh, phóng chậm thì nạp chậm
(Nếu nghi ngờ thì thực hiện nạp chậm)
• Không bao giờ sạc khi accu đang lắp trên xe. Gỡ accu ra rồi mới nạp. Điện áp sạc cao quá có
khả năng làm hư hỏng các thiết bị điện trên xe.
• Kiểm tra tỉ trọng dung dịch sau từng khoảng thời gian.
• Kiểm tra nhiệt độ của accu khi đang sạc bằng cách sờ tay vào mặt cạnh, nếu cao quá, ngừng
sạc chờ nguội.
3.6 Bảo dưỡng bình accu
3.6.1 Lau chùi bình accu

Trang: 40
Chương 2: Hệ thống khởi động Lê Thanh Phúc
Sau một thời gian, acide sulfuric sẽ ăn mòn cực, kẹp cực và thanh đỡ. Sự ăn mòn này gây ra
điện trở và ngăn cản dòng đến và từ accu. Tháo kẹp ra khỏi cực và lau chùi. Có thể sử dụng chổi lau
chùi accu, có đầu lồi và đầu lõm, lý tưởng để lau cực và kẹp cực.

Hình 26. Bảo dưỡng accu

3.6.2 Thêm nước cho bình accu

Hiếm khi chúng ta châm nước cho bình accu, khi châm nước, chúng ta chỉ châm bằng nước
cất. Khoáng chất và các hóa chất thường được tìm thấy trong nước uống thông thường sẽ phản ứng
với vật liệu bản cực và giảm tuổi thọ của bình accu. Trong điều kiện bình thường thì nước không
cần thiết, tuy nhiên cần thiết trong những trường hợp quá sạc làm cho nước bốc hơi khỏi dung dịch
chất điện phân.

Trang: 41