I.

KHÁI NIỆM, CẤU TẠO CỦA ẮC QUY AXIT CHÌ

1. Khái niệm:
Ắc quy axit chì là một loại ắc quy thứ cấp, loại ắc quy này có thể sạc lại nhiều
lần. 
Ắc quy axit chì có các tấm chì và chì oxit trong dung dịch axit sunfuric. Chì oxit sẽ
oxi hóa tấm chì, tạo ra dòng điện. Ắc quy axít chì là loại ắc quy có thể sạc lại rẻ
nhất và có thể tạo ra nhiều năng lượng.

Ắc quy axit chì

Vì giá thành rẻ, ắc quy axit-chì được sử dụng rộng rãi. Các sản phẩm ắc quy axit-
chì khổ lớn được sử dụng rộng rãi để lưu trữ trong nguồn cung cấp điện dự phòng
trong tháp điện thoại di động, các địa điểm cần nguồn điện liên tục như bệnh
viện,...

2. Cấu tạo ắc quy axit chì:

 Cấu tạo tổng quát ắc quy axit
Ắc quy chì axit gồm có các bản cực bằng chì có cấu trúc phẳng và ô xít chì làm
bằng hợp kim chì antimon nhồi các hạt hóa chất tích điện ngâm trong dung dịch
axit sunfuric.

Các bản cực được liên kết với nhau thông qua những thanh chì, cực dương nối với
cực dương, cực âm nối với cực âm. Dung lượng của bình ắc quy sẽ được xác định
thông qua số lượng, chiều ngang, chiều dài và chiều dày các bản cực.
 Cấu tạo bình ắc quy axit chì

Bản cực âm thường nhiều hơn bản cực dương vì các bản cực âm được bố trí dày
đặc ở phía ngoài. Do bản cực âm có diện tích tiếp xúc ít hơn bản cực dương nên
cấu tạo của chúng thường mỏng hơn. 

Bình ắc quy sử dụng dung dich axit sunfuric để ngâm các bản cực. Nồng độ của
dung dịch axit sunfuric phụ thuộc vào tình trạng phóng nạp bình ắc quy cũng như
loại ắc quy.

Dung lượng của bình ắc quy tính bằng Ah. Tuỳ vào nhiệt độ chất điện phân, dòng
điện phóng, điện thế cuối cùng sau khi phóng và tỷ trọng của dung dịch mà dung
lượng của bình ắc quy có thể thay đổi.

Bình ắc quy axit gồm vỏ bình, bên trong có các ngăn riêng. Số ngăn tùy thuộc vào
điện áp định mức bình:

+ ắc quy 6V thường 3 ngăn (2,1V/1Cell).

+ ắc quy 12V thường 6 ngăn (2,1V/1Cell).

Vỏ bình:

+ Chế tạo từ các loại nhựa ebonit, axphantopec.

+ Để tăng độ bền vững và khả năng chịu axit, người ta ép vào bên trong bình một
lớp lót chịu axit dày 0,6 mm bằng poluclovinlim > tăng tuổi thọ vỏ bình.

+ Phía trong vỏ chia thành những vách ngăn riêng biệt, ở đáy mỗi ngăn có 4 sống
đỡ khối bản cực tạo thành khoảng trống > tránh được hiện tượng chạm chập do
sunfat lead tạp ra khi xả.

+ Các ngăn ắc quy được nối tiếp với nhau bằng cầu nối > bình battery.

2 Điện cực +, - từ Cell đầu và Cell cuối battery.

Dung dịch điện phân: H2SO4 + nước

 Cấu tạo chi tiết ắc quy axit

II. PHÂN LOẠI VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA ẮC QUY AXIT CHÌ

1. Phân loại:

Thị trường sản phẩm Ắc quy hiện nay khá đa dạng, điều này khiến đại đa số
người tiêu dùng không thể tránh khỏi việc nhầm lẫn về công dụng & đặc tính của
các loại ắc quy, dẫn đến gây khó khăn trong việc chọn mua loại bình phù hợp với
nhu cầu đặt ra.
1.1. Pin axit chì ngập nước (FLA)

Trong nhiều năm rần đây, pin axit-chì bị ngập nước được xem là tiêu chuẩn trong
ngành điện năng lượng mặt trời. Loại pin này cũng thường được sử dụng cho xe di
chuyển trong sân golf và xe nâng. Chúng là loại pin chì-axit có chi phí hiệu quả
nhất.

Pin axít-chì bị ngập nước có chứa chất điện phân có thể tự do di chuyển bên trong
lớp vỏ pin. Khi được sạc, axit và tấm chì bên trong pin sẽ phản ứng để lưu trữ điện.
Loại ắc quy này được thiết kế đứng với phần vỏ khá kín nên chúng ta có thể hoàn
toàn yêu tâm về việc rò rỉ axit ra bên ngoài.

Như đã nói ở trên, những loại pin axit chì ngập nước này là loại có lợi về mặt kinh
tế nhất nhưng chúng chỉ đạt được tuổi thọ cao tối ưu khi được chăm sóc, bảo trì
đúng cách. Phải luôn kiểm tra mực nước tiêu chuẩn và “châm” thêm nước cất định
kỳ ít nhất mỗi tháng một lần để đảm bảo ắc quy luôn hoạt động ở trạng thái tốt
nhất.

Lưu ý: Ắc quy chì-axit ngập nước sẽ thải ra khí hydro tương đối độc hại khi sạc.
Do đó chúng ta cần bọc kín và phải thông khí này ra bên ngoài để tránh những khí
này bị giữ lại trong môi trường bên trong nhà bạn.

1.2. Pin axit-chì kín (SLA hay VRLA)

Ắc quy axít chì kín có cách thức vận hành tương đối giống với loại ngập nước và
chỉ khác ở chỗ là chúng ta không thể can thiệp vào bên trong pin. Điều này cũng có
nghĩa bạn sẽ không cần phải thêm nước cất định kỳ như pin FLA. Các chất điện
phần, nước cất bên trong đã được những nhà sản xuất thiết lập đủ để chúng có thể
hoạt động trong suốt vòng đời của mình.

Đôi khi ở đâu đó bạn cũng sẽ thấy người ta gọi pin này là pin axit chì điều tiết van
(VRLA) bởi vì loại này có một cái van nhỏ để giúp thoát khí bên trong ra ngoài
trong quá trình sạc điện.

1.3. Pin axit chì kín thuỷ tinh hấp thụ (AGM)

Ắc quy thuỷ tinh hấp thụ là loại pin VRLA phổ biến nhất vì chúng có thể hoạt
động trong nhiều điều kiện khác nhau. Chất điện phân được treo trong một thảm
sợi thủy tinh mỏng nằm giữa các tấm chì. Điều này cho phép pin có khả năng
chống rung, khiến chúng trở thành lựa chọn tuyệt vời cho “nhà xe di đông” (viết tắt
là RV) và các ứng dụng di động khác.

Pin AGM có giá thành đắt hơn pin axit chì ngập nước và chúng cũng không tồn tại
lâu bằng. Nhưng điểu mạnh của loại này là sự tiện lợi trong quá trình sử dụng khi
bạn không cần phải bảo trì thường xuyên hoặc phải xử lý các khí độc hại thải ra
ngoài…

Loại này khá hoàn hảo cho các ứng dụng vào xe cộ, phương tiện di chuyển…vì
chúng ta hoàn toàn không phải lo ngại về vấn đề rò rỉ khí, axit hoặc trang bị chúng
ở những nơi xa ít có thời gian bảo trì như nhà máy, nương rẫy,…và cả những nơi
có điều kiện khí hậu khắc nghiệt.

1.4. Pin axit chì kín Gel

Là một loại pin VRLA khác rất giống với AGM, nhưng chúng sử dụng một miếng
dán dày thay vì thảm sợi thủy tinh.

Sự khác biệt chính giữa pin gel và AGM là tốc độ sạc. Pin AGM có thể xử lý tốc
độ sạc và xả cao hơn pin gel.

Pin gel là loại pin VRLA tốn kém nhất, nhưng là ứng cử viên tuyệt vời cho các dự
án cần xả sâu rất chậm. Chúng cũng tồn tại lâu hơn một chút ở nhiệt độ nóng hơn,
vì vậy nếu bạn lo lắng về nhiệt độ cao tại môi trường sinh sống của bạn thì có thể
lựa chọn chúng.
 Pin gel đắt hơn các loại pin axit chì khác, vì vậy chúng không hề lý tưởng ngoài
một số ứng dụng năng lượng mặt trời cụ thể (chủ yếu là khí hậu rất nóng). Công
nghệ này đã bị lu mờ bởi các loại ắc quy khác được phát triển gần đây.

Mọi người thường nhầm lẫn giữa 2 loại Gel và AGM, điều này có thể ảnh hưởng
tiêu cực đến tuổi thọ của pin.

2. Nguyên lý hoạt động của ắc quy axit chì:

* Nguyên lý phóng điện của ắc quy axit | lead acid battery

- Tại cực âm: Pb

  >Pb trong dd điện phân > Pb2+ + 2e-  (cọc âm có rất nhiều e)

- Tại cực dương: PbO2 

    > PbO2 + H20 > Pb4+ +4OH-   (nhiễm điện dương)
   - Cực âm dư e, cực dương thiếu e. Nếu nối dây dẫn qua 2 cực  qua 1 bóng đèn>
tạo dòng điện, bóng đèn phát sáng. 
    Khi đó: Battery phóng điện chì sunfat được hình thành ở hai điện cực + tạo nước
> nồng độ dung dịch + sức điện động ắc quy giảm dần.
 Nguyên lý phóng điện của ắc quy axit

* Nguyên lý nạp điện của ắc quy axit | lead acid battery

- Bản cực dương nối với nguồn điện có PbO2, bản cực còn lại có Pb, đồng thời gây
hụt nước do thoát khí > thêm nước cất. 
 Nguyên lý nạp điện của ắc quy axit chì

III. ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA ẮC QUY AXIT CHÌ VÀ ỨNG DỤNG:

1. Ưu nhược điểm của ắc quy axit chì:

 Ưu điểm: + Ắc quy axit chì có giá thành thấp và đơn giản để sản xuất.  

+ Khi được sử dụng đúng cách, axit-chì có độ bền cao.  

+ Số lần sạc lại ắc quy khá hạn chế, khả năng dự trữ năng lượng pin
cao.

 Nhược điểm:

+ Không thể lưu trữ trong điều kiện môi trường phóng điện

+ Khó khăn trong quá trình di chuyển do dung dịch điện phân ở dạng lỏng, nếu
tràn có thể gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do hàm lượng chì và chất điện
phân không thân thiện với môi trường.  
+ Sự thoát nhiệt có thể xảy ra nếu sạc không đúng cách.

2. ứng dụng:

+ Dùng để cấp điện tạm thời khi mất điện

Ắc quy được ứng dụng phổ biến cho bộ lưu điện UPS, các hệ thống báo cháy, hệ
thống chống trộm,… Trong trường hợp mất điện, các hệ thống này vẫn có thể tiếp
tục hoạt động nhờ vào nguồn điện được cung cấp từ bình ắc quy. Ứng dụng này là
một trong những ưu điểm nổi bật nhất của ắc quy.

+ Cung cấp điện cho các phương tiện giao thông

Ngày nay, chúng ta đang có xu hướng sử dụng các phương tiện giao thông chạy
bằng điện. Các phương tiện này sẽ thay thế cho các loại xe cộ chạy bằng nguyên
liệu hoá thạch. Qua đó giúp bảo vệ môi trường rất tốt.Các loại xe này muốn tích trữ
được một nguồn điện đủ lớn để duy trì cho quãng đường dài sẽ cần đến bình ắc
quy. Đây cũng là một ứng dụng giúp cho ắc quy được ưa chuộng để sử dụng.

+ Ắc quy được dùng để khởi động động cơ

Như đã đề cập ở trên, ắc quy sẽ được ứng dụng để khởi động các động cơ của xe
máy, xe ô tô, máy phát điện và các loại máy móc khác. Ắc quy sẽ cung cấp một
nguồn điện đủ lớn giúp cho các động cơ này hoạt động được.

+ Ứng dụng để sản xuất nguồn năng lượng xanh

Ắc quy là một bộ phận không thể thiếu trong các hệ thống điện năng lượng mặt
trời, điện gió,… Trong các hệ thống điện này sẽ được lắp đặt mô đun hệ thống lưu
trữ điện năng vào các bình ắc quy.

Khi muốn sử dụng, người ta sẽ lấy nguồn điện được lưu trữ trong các bình ắc quy
này để cung cấp cho các thiết bị. Sử dụng các nguồn năng lượng sạch là một trong
những cách tiết kiệm điện hiệu quả nhất.

+ Bình ắc quy rất bền và đảm bảo độ an toàn cao

Ắc quy được ứng dụng cho các hệ thống lưu trữ điện năng đòi hỏi phải có độ bền
và độ an toàn cao. Các hệ thống sử dụng bình ắc quy nhiều nhất có thể kể đến như:
hệ thống của ngành viễn thông, điện lực, các trung tâm lưu trữ dữ liệu,… Đặc điểm
của các hệ thống này là cần có nguồn điện được cung cấp liên tục và thường
xuyên.

Link tham khảo:

https://vinfastauto.com/vn_vi/tim-hieu-ac-quy-chi-axit-cau-tao-cach-hoat-dong-va-
su-dung-hieu-qua

https://giaphatbattery.vn/ac-quy-axit-chi-la-gi

https://upschinhhang.com/tin-tuc/phan-loai-ac-quy-huong-dan-su-dung-bao-quan-
ac-quy-1173.html

http://www.phanphoiacquy.com.vn/tin-tuc/254-cau-tao-va-nguyen-ly-hoat-dong-
cua-ac-quy-axit--lead-acid-battery.htm

https://tietkiemdiennang.net/bi-quyet/ac-quy-la-gi-ung-dung-cua-binh-ac-quy-
trong-doi-song-hien-nay-1229.html