Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.

2011

Bileşik Eğilme-Eksenel Basınç ve Eğilme Altındaki

Elemanların Taşıma Gücü
GİRİŞ:
Betonarme yapılar veya elemanlar servis ömürleri boyunca gerek kendi ağırlıklarından gerek
dış yüklerden dolayı moment, eksenel, kesme ve burulma kuvvetleri gibi etkileri birlikte
maruz kalabilmektedir. Yalnız basınca maruz elemanların kolon gibi ve yalnız eğilmeye
maruz elemanların kiriş gibi çalıştığı düşünülebilir. Yalnız teknolojinin gelişmesi ile
betonarme yapı elemanları çeşitli etkileri bir arada taşıyabilir özelliklere sahiptirler. Örneğin
kolonlar eksenel basınç, hem eğilme momenti ve hem de kese kuvveti taşıyabilirler.

Eksenel yük: Kolon eksenine paralel etki eden kuvvetlerdir. Kolon kendi ağırlığı, kolon üst
ucuna bindirilen kirişlerden gelen tekil yükler, rüzgar deprem gibi yatay yüklerin etkisi
kolonların devrilme karşı gösterdiği direnci tepki olarak oluşan kuvvetler (basınç ve çekme
olabilir) vs. kolon eksenel yükünü oluştururlar.

Eğilme momenti: Kolonlarda esas eğilme moment rüzgar ve deprem gibi yatay kuvvetlerin
etkisi ile oluşur. Ancak kolonun karşılıklı iki tarındaki komşu açıklıkların oldukça farklı
yüklenmesi, kenar ve köşe kolonların da olduğu gibi kolunun bir tarafında açıklık
bulunmadığından dolayı sadece karşılıklı bir kenarından yüklenmesi, kirişlerin kolon
merkezine oturmaması veya kolonda yapımdan kaynaklı oluşabilecek şakulden kaçmalardan
oluşan eksantirisite de bazen önemli eğilme momentlerine sebep olabilmektedir.

Betonarme kolon bir betonarme binada diğer yapı elemanları ile monolitik bir yapı oluşturur.
Yukarıda da değinildiği gibi betonarme kolonlar eksenel yükün yanında eğilme momenti,
kesme kuvveti ve bazen de burulma momentlerine beraber maruz kalabilmektedirler. Bundan
dolayı kolonlar boyutlandırılırken daha önceki bölümlerde anlatıldığı gibi sadece eksenel
yüklere göre bir boyutlandırma yapılmaz. Diğer etkilerin de göz önüne alınması
gerekmektedir.

Bu bölümde kolon elemanlarının hem eksenel basınç/çekme gerilmesi ve moment etkisinde

kaldıkları göz önüne alınacaktır.

1
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

Betonarme kolonların kesit boyutları boylarına oranla küçük olduğunda, kolonlar genellikle
narin elemanlardır. Yapılan incelemelerde perdeler ile rijitleştirilmiş yapıların yaklaşık
%90'nında ve rijitleştirilmemişlerin yaklaşık %40'ında narinlik etkisinin ihmal edilebilir
düzeyde oldukları görülmüştür. Şekil 1’de görüldüğü gibi eksenel bir yüke maruz kolonda
y=e+eadd kadar bir yerdeğiştirme oluşturur. Bu durumda kolona bir “e” dışmerkezlikten dolayı
etki eden N.e momentine ilave olarak yerdeğiştirme nedeni ile ek bir momentte oluşacaktır.
“ikinci mertebe momenti” olarak adlandırdığımız bu moment N.eadd’e eşittir. Bu durumda
hesap momenti dışmerkezliğin oluşturduğu moment (birinci mertebe momenti) ve ikinci
mertebe momentinin toplamıdır. Şekil 1’den de kolaylıkla anlaşılacağı gibi birinci mertebe
momenti (N.e) kolon boyunca sabit olmasına karşılık, ikinci mertebe momenti (N.eadd) kolon
boyunca değişmektedir. Bu nedenle yerdeğiştirmenin en büyük olduğu kolon ortasındaki
toplam moment hesap momenti olarak değerlendirilir. İkinci mertebe momentleri yukarıda da
değinildiği gibi çoğu kez ihmal edilemeyecek düzeylerde olduğundan hesaplarda göz önüne
alınmalıdır. Her ne kadar betonarme elemanlarda yatay deplasmanların tam olarak
belirlenmesi mümkün olmamakla beraber, Şekil 1’de görüldüğü gibi ikinci mertebe
momentinin doğru hesaplanması yatay deplasmanların doğru hesaplanmasına bağlıdır.

Şekil 1. Eksenel yük altında kolonlarda oluşan yerdeğiştirmeler

Yerdeğiştirmelerin doğru olarak hesaplanamamasının başlıca etkenleri; lineer olmayan

davranış, mesnet koşullarının belirsizliği, elastisite modülünün tam olarak hesaplanamaması,

2
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

zamana bağlı etkenler. İkinci mertebe momentlerinin taşıma gücü açısından sadece hesap
momentinin artırır. Bu bölümde ikinci mertebe momentlerinin hesabına değinilmeyecektir.
Öncelikle eksenel yük ve eğilme momenti etkisindeki bir betonarme kolunun genel davranışı
ve taşıma gücü incelenecektir. Bu bölüm kapsamında ayrıca narinlik etkisi de incelenecektir.

BİLEŞİK EĞİLME ALTINDAKİ ELEMANLARIN TAŞIMA GÜCÜ

Şekil 2.a’da eksenel yük ve momente (M=N.e) maruz genel bir dikdörtgen kesit verilmiştir.
Bu kesitte örnek olsun diye üç sıra donatı verilmiştir. Kesitteki birim deformasyon dağılımı
Şekil 2.b’de verilmiştir. Birim deformasyona karşılık gelen beton basınç ve donatı çekme
gerilmeleri ve karşı gelen kuvvetler Şekil 2.c’de verilmiştir.

As3 fiber e σc
εcu=0.003
fs3=As3σs3
c εci εs3 a Fc=0.85fcdAcc
xc
Acc xp x3 σci
t.e.
h
ağ.m
As2 εs2 x2 fs2=As2σs2
As1 x1
εs1 fs1=As1σs1
b

a) b) c)
Şekil 2. Eksenel yük altında kolonlarda oluşan yerdeğiştirmeler

Bu bileşik eğilme problemin çözümü, iki denge ve yeterli sayıda uygunluk denkleminden
oluşur. Uygunluk denklemlerinin sayısı, kesitteki donatı sırasına bağlıdır. Şekil 2’de
gösterildiği gibi üç sıra donatı için üç adet uygunluk denklemi yazılmalıdır. Aşağıda denge ve
uygunluk denklemleri genel halleri ile verilmiştir. Bu denklemler aynı zaman da dikdörtgen
kesitler için de geçerlidir.

Denge Denklemleri:

Yatay denge denklemi



  
   


3
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

Moment denge denklemi



 
   
        


Uygunluk Denklemleri:
    
  

  
  ! "#  $

%  % & '

Yukarıdaki denklemler problemin çözümünü sağlar.

Denklemlerde basınç (+) ve çekme (-) olarak düşünülmüştür. Dolayısı ile denklemlerden elde
edilen (+) değerler birim kısalma ve (-) değerler birim uzamaya karşılık gelmektedir. xi
değerleri ağırlık merkezinin üstünde (+) ve altında (-) olarak göz önüne alınmalıdır.

Kesit geometrisi, malzeme özellikleri ve donatı alanları bilindiğinde, yukarıdaki denklemler

kullanılarak verilen M için Nr veya verilen N için Mr basit bir şekilde hesaplanabilir.

Yukarıda verilen denklemler geneldir ve M=0 (eksenel basınç), N=0 (basit eğilme) ve aradaki
bütün durumların taşıma gücünü tanımlamaya yeterlidir.

Karşılıklı Etki Diyagramı

Farklı yükleme durumlarını göstermek üzere tarafsız eksen derinliği “c” için çeşitli kabuller
yapılarak her “c” için yukarıdaki denklemlerden M ve N çiftleri hesaplanabilir. Hesaplanan bu
M ve N çiftleri kullanılarak, eksenel yükün moment ile değişimini gösteren bir eğri elde
edilebilir. Şekil 3’de herhangi bir kesit için verilen bu eğri “karşılıklı et diyagramı” olarak
adlandırılır. Eğri taşıma gücü denklemlerinden elde edildiğinden bir “dayanım zarfı”
niteliğindedir. Bu eğrinin içine düşen herhangi bir M-N bileşimi kesit tarafından güvenle
taşınabilir. Orijinden çizilen kesikli çizgiler kesite uygulanan eksantrisiteyi (dışmerkezlik)
göstermektedir. Şekilde işaretlenen “B” noktası dengelidurumu göstermektedir. Buraad
dengeli durumun tanımı kirişler iiçin yapılan tanım ile aynıdır. Bu noktadaki moment,
eksenel yük ve eksantirisite Mb, Nb (dengeli yük) ve eb olarak gösterilmiştir.

4
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

KARŞILIKLI ETKİ DİYAGRAMI

4000
Basit basınç
3000
e<eb
As2
2000
B 400
Nb
N ( kN )

1000 e=eb As1

0 e>eb
Basit Mb
0 100 200 300 400
-1000 eğilme
Basit çekme
-2000
M ( kNm )
Şekil 3. Karşılıklı et diyagramı

N<Nb veya e>eb olduğu durumlarda, Şekil 3’te görüldüğü gibi, dış yüze en yakın çekme
donatısı, beton ezilme konumuna ulaşmadan akacağından, sünek bir kırılma (çekme kırılması)
oluşacaktır.
N>Nb veya e<eb olduğu durumlarda, Şekil 3’te görüldüğü gibi, dış merkezliğe bağlı olarak
birim deformasyon dağılımı üçgen veya trapez olabilir. Her iki durumdada en dış lifteki beton
ezilme konumuna geldiğinde (εcu=0.003) çekme yüzüne en yakın donatı çekme nedeni ile
akma birim uzamasına ulaşmayacaktır. Ancak, tüm kesitte basıncın etkidiği durumlarda, söz
konusu donatının basınca çalışması ve akma birim kısalmasına erişmesi mümkündür. Bu
durumda gevrek basınç kırılması oluşacaktır.

Kirişlerde kırılma türü çekme donatısı oranına balı olduğundan, donatı için bir üst sınır
konularak gevrek kırılmaengellenebilir. Bileşik eğilmede ise, kırılma türü donatı oranından
bağımsız olup, eksenel yük düzeyine veya dışmerkezliğe bağlıdır. Kolon kesit boyutları
büyütülerek eksenel yükün dengeli yük düzeyinin altına inmesi sağlanabilir. Ancak böyle bir
sınırlama ekonomik olmayabilir. Buna karşın, aşırı gevrek kırılmayı önlemek için şu önlemler
alınabilir;

1- Sık yerleştirilmiş sargı donatısı ile süneklik artırılabilir,

2- Eksenel yüke bir üst sınır konularak, aşırı gevrek kırılmanın önüne geöilebilir.
TS500’de eksenel yük 0.9fcdAc(0.6fckAc) ile sınırlandırılmıştır. DBYBHY-2007’de bu
sınır biraz daha aşağı çekilmiştir; Nd≤0.75fcdAc(0.5fckAc).

5
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

Basit donatılı bir kesitin maruz kalabileceği farklı durumlardaki M, N çiftleri aşağıda
hesaplanmıştır. Hesaplanacak bu değerler kullanılarak bir kesitin bileşik eğilme altında taşıma
gücünü belirlemede son derece kullanışlı olan “karşılıklı etki diyagramı” veya “etkileşim
diyagramı” elde edilecektir. Bu işlem için “e” ye farklı değerler verilerek gerçekleştirilebilir.
uzama kısalma
B
Mr εcu=0.003
III
II
Nr I
IV

B εsu=0.01
0.1
Şekil 4. Güç tükenmesine karşı gelen kesit şekil değiştirme durumları

Şekil 4’te güç tükenme durumlu noktalı düşey düz çizgi ile gösterilmiştir. Görüldüğü uzama
için güç tükenmedurumu çeliğin %1 uzamasına ve basınç için güç tükenme durumu betonun
%0.3 birim kısalmasına karşılık gelemektedir. Bileşik eğilmeye maruz bir kesittte mümkün
olan bütün göçme durumları Şekil 4’te verilmiştir. Bileşik eğilme etkisindeki bir kesitin güç
tükenmesi için şekil değiştirme durumları A noksatından geçmek ve I ve II bölgelerinde
bulunmak, B noktasından geçmek ve III veya IV bölgelerinde bulunmak zorundadır. Her
bölgeden tipik bir şekildeğiştirme durumuna karşı gelen M ve N çiftleri hesaplanarak
karşılıklı etki diaygramı çizilebilir.

I-- Eksenel Basınç ve Çekme Durumu (e=0, M=0, Nrb ve Nrç )

Eksenel basınç durumunda birim deformasyon dağılımı kesitte düzgün yayılı olacaktır (Şekil
5) ve bütün donatılar akam birim deformasyonunu geçecektir. Bu durumda donatılardaki
gerilme de Şekil 6’da görüldüğü gibi akma gerilmesine eşit olacaktır. Göçme durumu betonun
0.003 birim deformasyonuna ulaşması ile gerçekleşecektir Şekil 6.

εc = 0,003 0,85 fcd

Fs2
As2 ε s’

Fc
As1 εyd Fs1

Şekil 5. Eksenel basınç durumu (As1=As2)

6
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

Şekil 6. Birim deformasyonlar ve karşı gelen gerilmeler

Kesitin eksenel basınç kapasitesi;

(  
)*  + ,'

Eksenel çekme durumunda birim deformasyon kesitte gene düzgün yayılı olacaktır ve bütün
donatılar akam birim deformasyonunu geçecektir. Bu durumda donatılardaki gerilme de Şekil
5’te görüldüğü gibi akma gerilmesine eşit olacaktır. Göçme durumu donatıların
kopmauzaması olan εcu değerine ulaşması ile gerçekleşecektir Şekil 5.

Kesitin eksenel çekme kapasitesi;

-  + ,'

II- Basit Eğilme (N=0, Mr)

Çekme ve basınç donatıları birbirine eşittir (Şekil 7). Eksenel yük olmadığından denge altı
durumu söz konusudur. Bu durumda çekme donatısındaki gerilme akma gerilmesine eşittir.
Bu durum için kesitin taşıyabileceği eğilme momenti hesaplanacaktır.

εc = 0,003 0,85 fcd

Fs2
As2 ε s’
c
a

x
Fc

As1 Fs1
εs

Şekil 7. Basit eğilme durumu (As1=As2)

Öncelikle basit donalı (As2=0) bir kesit hesap yapalım;

Denge denklemi yazılırsa;

   
   '


7
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

Acc=ab yerine yzılır;


).   '

 '

.

)
Moment denge denklemi yazılırsa;


 
   
        


Bu denklemde ilgili yerler yazılırsa;

* . *
   '
     '
  0
/ / /
.
   '
0  
/
olarak bulunur. Basit kirişin eğilme etkisi ile aynı durum elde edilmiştir. Moment basit olarak
donatıda kuvvetin moment kolu ile çarpımına eşittir.

Karşılıklı etki diyagramı için hesapları Şekil 2’deki genel durum için aşağıdaki sırada
gerçekleştirilebilir;

1- İlk önce e=0 basit basınç ve çekme durumları için Nr değerleri hesap edilir.

(  
)*  + ,'
ve
-  + ,'

2- Dengeli durum için Nb ve Mb değerleri hesaplanır. Dengeli durumun tanımı gereği

εcu=0.003 ve εs1= εsy olduğundan birim deformasyon dağılım üçgenlerinden c ve esi
değerli basit bir şekilde hesaplanır. Yatay ve moment denge denklemlerinden Nb ve
Mb çifti hesaplanır.
3- Tarafsız eksen derinliği (c) ile ilgili yeterli sayıda (3-4 tane) bir varsayım yapılarak,
karşı gelen M, N çiftleri hesaplanır. c için başlangıçta büyük bir değerden başlak
dahauygun olabilir, örneğin c=1.2h.
4- εcu=0.003 ve varsayılan c değeri ile tanımlanan birim deformasyon dağılımı
kullanılarak gerekli olan bütün εsi değerleri kolaylıkla bulunabilir. Çeliğin gerilme-
şekildeğiştirme ilişkisi kullanılarak bulunan şekildeğiştirmelere karşı gelen σsi
değerleri hesap edilir.

  *2/
  ! 1#  344% % & '


εsi değerleri birim deformasyon üçgenleri kullanılarak üçgen benzerliğinden hesap edilebilir.

8
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

5- Farklı düzeylerdeki donatıların taşıdıkları kuvvetler hesaplanır; Fsi=Asiσsi.

6- Beton basınç bileşkesi hesaplanır; Fc=0.85fcdab.
7- Varsayılan c değeri için M, N çifti moment ve yaty denge denklemlerinden hesaplanır.
8- Karşılıklı etki diyagramının çizimi için bir çok M, N çiftlerinden oluşan noktalara
ihtiyaç vardır. Bu yüzden c için bir çok kez varsayımlar yapıp 3-7 adımları tekrar
edilmelidir. Bu şekilde yeterli sayıda M, N çiftlerinden oluşan noktalarelde edildikten
sonra M-N karşılıklı etkş diyagramı çizilir.

Karşılıklı etki diyagramı

Aşağıda şekilde kesit boyutları ve donatısı verilen kolunun karşılıklı etki diyagramını çiziniz.
d'=40 mm,

Beton sınıfı: C30

As2
Donatı sınıfı: S420
400
As1=As2=420
As1

dp := 40mm 400
b := 400mm h := b
Db := 20mm
2
Db
As1 := 4⋅ π ⋅
4
2 −3 2
As2 := As1 = 0.00126m Ast := As1 + As2 = 2.513 × 10 m
fck
fck := 30MPa fcd := = 20000000Pa
1.5

fyk := 420MPa fyk

fyd := = 365217391.3Pa Es := 200000MPa
1.15

a ) Eksenel Çekme ve basınç

Fs2

Nç := −( Ast ) ⋅ fyd = −917891.4N

Mç := 0
Fs1

9
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

εc = 0,003 0,85 fcd

Fs 2
ε s’

Fc

εyd Fs 1

Nb = -91.8 kN
Nç = 3595.2 kN Nb := 0.85⋅ fcd ⋅ ( b ⋅ h − Ast ) + Ast ⋅ fyd = 3595165.8N
Mb := 0

b ) Dengeli durumda taşınabilecek Nr ve Mr

εc = 0,003 0,85 fcd

Fs 2
x ε s’
a

Fc

Fs 1
εyd

Birim deformasyon eğrisindeki üçgen benzerliğinden;

εcu := 0.003 εyd := 0.001825 d := 360mm

xb := d ⋅   = 0.224m
εcu

 εcu + εyd 

a := 0.82⋅ xb = 0.184m
Fc := 0.85⋅ fcd ⋅ b ⋅ a = 1248099.5N
⋅

 ( 224 − 40)  ⋅ 0.003 = 0.00246

εs2 :=   εyd değerinden büyük olduğundan basınç donatısı da
 224  akmıştır, gerilme akma gerilmesi olan fyd ye eşit olacaktır.

Fs1 := As1 ⋅ fyd = 458945.7N

Fs2 := As2 ⋅ fyd = 458945.7N
Nrb := Fc + Fs2 − Fs1 = 1248099.5N

Mrb := Fc⋅ 
h a h  h 
−  + Fs1⋅  − dp  + Fs2⋅  − dp  = 281942J
2 2  2   2 

Nrb = 124.8 kN
Mrb = 281.9 kNm

10
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

c ) N=0 durumunda taşınabilecek Mr

εc = 0,003 0,85 fcd

Fs 2
x ε s’

a
Fc

Fs 1
εs

εcu = 0.003 εyd = 0.001825

ε c = ε cu = 0, 003
ε s > ε yd
kabullerini yaparsak
ε s2 > ε yd

Fc = 0.85fcd*b*a=0.85*20*400*0.82x1
Fs11 := As1 ⋅ fyd = 458945.7N

x−d' x − 40 x − 40
ε s2 = ε cu = 0, 003 σ s = ε s2 ⋅ E s = 600
x x x

x − 40
Fs2 = As 2 ⋅ σ s = 1257 ⋅ 600 ⋅
x

Fc + Fs2 − Fs1 = 0

x 2 + 52,976 x − 5410,279 = 0 x = 52 mm a = 52 ⋅ 0,82=43mm

360 − 52
εs = 0,003 = 0,0177 > ε yd
52

Fc = 5576 x = 5576 ⋅ 52 = 289, 95 kN

52 − 40
Fs2 = As 2 ⋅ σ s = 1257 ⋅ 600 ⋅ = 174 kN
52

M r = Fc ⋅ ( h / 2 − a / 2 ) + Fs1 ⋅ ( h / 2 − d ' ) + Fs 2 ⋅ ( h / 2 − d ')

M r = 289,95 ⋅ ( 200 − 43/ 2) + 458,81⋅ ( 200 − 40) + 174 ⋅ ( 200 − 40 ) = 153 kNm
Mr1 := 153000J
Nr1 := 0kN

11
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

d ) ε c = 0,003 εs =0,01 şekildeğiştirme durumu :

εsu2 := 0.01

 εcu  ⋅ d = 0.083m
x2 :=   a2 := 0.82⋅ x2 = 0.068m
 εcu + εsu2 

Fc2 := 0.85⋅ fcd ⋅ b ⋅ a2 = 463237N

εcu
εs22 := ( x2 − dp ) ⋅ = 0.001556 bu değer akma şekildeğiştirmesinden küçük
x2 olduğundan basınç donatısı akmamıştır.

σs22 := εs22 ⋅ Es = 311111111Pa σs22 = 311 MPa

Fs12 := As1 ⋅ fyd = 458946N

Fs22 := As2 ⋅ σs22 = 390954N

Nr2 := Fc2 + Fs22 − Fs12 = 395245N

Mr2 := Fc2⋅ 
h a2  h  h 
−  + Fs12⋅  − dp  + Fs22⋅  − dp  = 212853J
2 2 2  2 
Mr2 = 212.9 kNm
Nr2 = 395.3 kN

Şekil Değiştirme Nr (kN) Mr (kNm)

Eksenel Çekme -917,61 0,00

Basit Eğilme 0,00 153,01

εc=0,003 ; εs=0,01 394,33 212,68

εc=0,003 ; εs=εyd 1251,20 281,95

Eksenel Basınç 3594,80 0,00

Moment := Eksenel :=
0 0
0 0 0 -917.6
1 153 1 0
2 212.7 2 394
3 282 3 1.251·103
4 0 4 3.595·103
5 0 5 0

12
Yrd. Doç. Dr. İdris BEDİRHANOĞLU/Bileşik Eğilme Dicle Üniversitesi/10.04.2011

KARÞILIKLI ETKÝ DÝYAGRAMI

4000
0.003 0.003

veya
Eksenel Kuvvet (kN)

3000
εs1
εs1<εyd
2000 0.003
e<eb
Eksenel
1000 e=eb
e>eb εs1=εyd

0
0.003

− 1000 εs1>εyd
0 100 200 300
Moment

Moment (kNm)

Nr (kN)

Ndmax=0.9fcdAc

ρmax
ρmin emin=15mm+0.03h

Mr (kNm)

KAYNAKLAR
Uğur Ersor ve Güney Özccebe (2001). Betonarme.
Zekai Celep (2009). Betonarme Yapılar.

13