Πώς κάνουμε χρονικές αντικαταστάσεις.

Ορισμός Χρονική αντικατάσταση είναι η μεταφορά ενός ρηματικού τύπου σ' όλους τους χρόνους.
Συνηθίζεται τη χρονική αντικατάσταση να τη γράφουμε καθέτως.
Πώς κάνουμε χρονική αντικατάσταση σε τύπο του ρήματος;
Για να κάνουμε χρονική αντικατάσταση σε τύπο του ρήματος, θα πρέπει:
1. να καταλάβουμε τον τύπο που μας δίνεται.
Βήματα

2. να ξέρουμε όλους τους χρόνους του ρήματος

3. να κλίνουμε με το μυαλό μας (ή στο χαρτί) το ρήμα στον καθένα χρόνο, ώσπου να φτάσουμε στον τύπο
που θέλουμε.
Για τον ρηματικό τύπο που μας δίνεται, υπάρχουν 2 περιπτώσεις:
1. να μας δώσουν κάποιο συγκεκριμένο τύπο, π.χ. β' ενικό οριστικής του τάδε ρήματος (π.χ. γράφω).
Ξεκινώ να κλίνω τον ενεστώτα και φτάνω ως το β' ενικό, συνεχίζω με τον παρατατικό και φτάνω ως το β'
ενικό κ.τ.λ.
π.χ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο β' ενικό πρόσωπο της οριστικής του ρήματος γράφωà θα
γράψω το β' ενικό της οριστικής όλων των χρόνων.
χρόνος κλίνω το ρήμα ως τον τύπο που χρειάζομαι
ενεστώτας γράφω γράφεις
παρατατικός ἔγραφον ἔγραφες
μέλλοντας γράψω γράψεις
αόριστος ἔγραψα ἔγραψας
παρακείμενος γέγραφα γέγραφας
Περιπτώσεις

υπερσυντέλικος ἐγεγράφειν ἐγεγράφεις

2. να μας δώσουν κάποιο τύπο του ρήματος, π.χ. πείσει

Πρέπει να βρούμε μόνοι μας σε ποιο χρόνο είναι το ρήμα, σε ποια έγκλιση (οριστική, υποτακτική, κ.τ.λ.),
σε ποιο πρόσωπο (α', β', γ' ενικού ή πληθυντικού)!
π.χ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση του πείσει.
Βρίσκω ότι ο τύπος πείσει είναι μέλλοντας του ρ. πείθω, οριστική, γ' ενικό à γράφω το γ' ενικό της
οριστικής όλων των χρόνων.
χρόνος κλίνω το ρήμα ως το τύπο που χρειάζομαι
ενεστώτας πείθω, πείθεις πείθει
παρατατικός ἔπειθον, ἔπειθες ἔπειθε
μέλλοντας πείσω, πείσεις πείσει
αόριστος ἔπεισα, ἔπεισας ἔπεισε
παρακείμενος πέπεικα, πέπεικας πέπεικε
υπερσυντέλικος ἐπεπείκειν, ἐπεπείκεις ἐπεπείκει
Πώς κάνουμε χρονική αντικατάσταση σε τύπο της μετοχής;
Για να κάνουμε χρονική αντικατάσταση σε μετοχή, θα πρέπει:
1. να καταλάβουμε τον τύπο που μας δίνεται.
Βήματα

2. να ξέρουμε όλους τους χρόνους του ρήματος

3. να ξέρουμε τους τύπους της μτχ. και στους 4 χρόνους, ενεστώτα, μέλλοντα, αόριστο, παρακείμενο.
4. να ξέρουμε πώς κλίνονται οι μετοχές.
Για τον τύπο της μετοχής που μας δίνεται, υπάρχουν 3 περιπτώσεις:
1. να μας δώσουν κάποιο συγκεκριμένο τύπο, π.χ. το αρσενικό γένος της μετοχής του τάδε
ρήματος(π.χ. γράφω).
Γράφω τον τύπο της μετοχής στους τέσσερις χρόνους.
Περιπτώσεις

π.χ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο αρσενικό γένος της μετοχής του ρ. γράφω.
χρόνος οι χρόνοι του ρήματος ο τύπος που χρειάζομαι
ενεστώτας γράφω ὁ γράφων
μέλλοντας γράψω ὁ γράψων
αόριστος ἔγραψα ὁ γράψας
παρακείμενος γέγραφα ὁ γεγραφώς
 2. να μας δώσουν κάποιο τύπο της μετοχής, π.χ. τὸ πεῖθον
Πρέπει να βρούμε μόνοι μας ποιος είναι ο χρόνος.
π.χ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση της μετοχής τὸ πεῖθον.
Βρίσκω ότι ο τύπος πεῖθον είναι μετοχή ενεστώτα του ρ. πείθω.
Άρα, θα γράψω το ουδέτερο γένος της μετοχής όλων των χρόνων.
χρόνος οι χρόνοι του ρήματος ο τύπος που χρειάζομαι
ενεστώτας πείθω τὸ πεῖθον
μέλλοντας πείσω τὸ πεῖσον
αόριστος ἔπεισα τὸ πεῖσαν
παρακείμενος πέπεικα τὸ πεπεικός

3. να μας δώσουν κάποιο τύπο της μετοχής, που έχει κλιθεί, π.χ. πειθούσης.
Πρέπει να βρούμε μόνοι μας ποιο είναι το γένος της μετοχής, ποιος χρόνος, αλλά και ποια πτώση και
ποιος αριθμός à θα πρέπει να ξέρουμε και την κλίση των μετοχών.
π.χ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση της μετοχής πειθούσης.
Βρίσκω ότι ο τύπος πειθούσης είναι μετοχή ενεστώτα του ρ. πείθω, θηλυκό γένος, γενική ενικού
à θα γράψω το θηλυκό γένος της μετοχής όλων των χρόνων στη γενική ενικού.
χρόνος οι χρόνοι του ρήματος ο τύπος της μετοχής ο τύπος που χρειάζομαι
ενεστώτας πείθω ἡ πείθουσα τῆς πειθούσης
μέλλοντας πείσω ἡ πείσουσα τῆς πεισούσης
αόριστος ἔπεισα ἡ πείσασα τῆς πεισάσης
παρακείμενος πέπεικα ἡ πεπεικυῖα τῆς πεπεικυίας

Πώς κάνουμε εγκλιτικές αντικαταστάσεις.

Ορισμός Εγκλιτική αντικατάσταση είναι η μεταφορά ενός ρηματικού τύπου σ' όλες τις εγκλίσεις
του ίδιου χρόνου. Συνηθίζεται την εγκλιτική αντικατάσταση να τη γράφουμε οριζοντίως.
Πώς κάνουμε εγκλιτική αντικατάσταση σε τύπο του ρήματος;
Για να κάνουμε εγκλιτική αντικατάσταση σε τύπο του ρήματος1, θα πρέπει:
1. να καταλάβουμε τον τύπο που μας δίνεται. Εδώ υπάρχουν δύο (2) περιπτώσεις(βλ. παρακάτω).
Βήματα

2. να ξέρουμε όλους τους χρόνους του ρήματος και τις εκγλίσεις,

3. να κλίνουμε με το μυαλό μας (ή στο χαρτί) το ρήμα στον καθένα χρόνο, ώσπου να φτάσουμε στον τύπο
που θέλουμε.
Για τον ρηματικό τύπο που μας δίνεται, υπάρχουν 2 περιπτώσεις:
1. να μας δώσουν κάποιο συγκεκριμένο τύπο, π.χ. β' ενικό, οριστική, ενεστώτα ενός ρήματος(π.χ.
γράφω).
Κλίνω την οριστική του ρήματος στο χρόνο που μας ζητείται (ενεστώτα) και φτάνω ως το β' ενικό,
συνεχίζω με την υποτακτική και φτάνω ως το β' ενικό κ.τ.λ.
π.χ. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β' ενικό πρόσωπο του ρήματος γράφω. à θα γράψω το β'
ενικό πρόσωπο σ' όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα
χρόνος οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική
Περιπτώσεις

ενεστώτας γράφω, γράφεις γράφω, γράφῃς γράφοιμι, γράφοις γράφε

2. να μας δώσουν κάποιο τύπο του ρήματος, π.χ. πείσει.

Πρέπει να βρούμε μόνοι μας σε ποιο χρόνο είναι το ρήμα, σε ποια έγκλιση (οριστική, υποτακτική, κ.τ.λ.)
σε ποιο πρόσωπο (α', β', γ' ενικού ή πληθυντικού).
π.χ.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση του ρ. πείσει.
Βρίσκω ότι ο τύπος πείσει είναι μέλλοντας του ρ. πείθω, οριστική, γ' ενικό à θα γράψω το γ' ενικό
σ' όλες τις εγκλίσεις του μέλλοντα.
χρόνος οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική
μέλλοντας πείσω, πείσεις, πείσει ---- πείσοιμι, πείσοις, πείσοι ----

1
Εγκλιτική αντικατάσταση δεν μπορεί να γίνει σε μετοχή και απαρέμφατο.