Chuyên đề BĐT HOLDER hoàn chính bản

LƯU HÀNH NỘI BỘ |3
MỤC LỤC
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ LOVETOAN.WORDPRESS.COM
M t S Kí Hi u V T ng Và Tích ..................................................................................................4
B T Đ NG TH C HOLDER ..........................................................................................................5
M T S K THU T TH NG S D NG.....................................................................................8
1. M T S BÀI TOÁN M Đ U ..............................................................................................8
2. M T S BÀI TOÁN C B N .............................................................................................20
3. M T S BÀI TOÁN NÂNG CAO ........................................................................................58
4. K THU T Đ I BI N S .................................................................................................115
5. NÂNG CAO K THU T S D NG B T Đ NG TH C HOLDER ....................................146
B T Đ NG TH C RADON ........................................................................................................175
Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

- T ng hoán v .
cyc
- V i 3 bi n a, b, c : a3b = a3b + b3c + c3a .

cyc
- V i 4 bi n : a3b = a3b + b3c + c3d + d 3a .

cyc
- T ng đ i x ng.
sym
- V i 3 bi n a, b, c : ab = ab + bc + ca .
sym
- V i 4 bi n : ab = ab + ac + ad + bc + bd + cd .
sym
- Tích hoán v .
cyc
- V i 3 bi n a, b, c : (a + b) = (a + b)(b + c)(c + a ) .
cyc
- V i 4 bi n : (a + b) = (a + b)(b + c)(c + d )(d + a) .

cyc
- Tích đ i x ng.
sym
- V i 3 bi n a, b, c : (a 2 + b) = (a 2 + b)(b2 + c)(c 2 + a)(b2 + a)(c 2 + b)(a 2 + c) .

sym
- V i 4 bi n : (a + b) = (a + b)(a + c)(a + d )(b + c)(b + d )(c + d ) .

sym

Định lý 1.1. Cho các s d ng aij ( i = 1, m, j = 1, n ). Khi đó, ta có:
m
m n n m
aij m aij .
i =1 j =1 j =1 i =1
(1.1)
Chứng minh.
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
a11 a21 am1 a11a21...am1

+ + ... + mm
a11 + a12 + ... + a1n a21 + a22 + ... + a2 n am1 + am 2 + ... + amn (a11 + a12 + ... + a1n )(a21 + a22 + ... + a2 n )...(am1 + am2 + ... + amn )
a12 a22 am 2 a12 a22 ...am 2

+ + ... + mm
a1n a2 n amn a1n a2 n ...amn

+ + ... + mm
.
C ng t ng ng v v i v các b t đ ng th c trên, ta thu đ c Định lý 1.1.
a11 a21 am1

= = ... =
a11 + a12 + ... + a1n a21 + a22 + ... + a2n am1 + am 2 + ... + amn
a12 a22 am 2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi = = ... =
…
a1n a2 n amn
= = ... =
n
Định lý 1.2. Cho các s d ng xij ( ). Khi đó v i ki 0 ( "i = 1, n ) th a mãn ki = 1 , ta có:
i =1
kj
n m m n
k
xij xij j .
i =1 j =1 j =1 i =1
(1.2)
Chứng minh.

m
Gi s xij = 1 ( i = 1, n ), khi đó b t đ ng th c c n ch ng minh tr thành
j =1
m n
k
1 xij j .
j =1 i =1
S d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
m n m n n m n m n
ki xij = ki xij = xij = ki = 1 .
k
xij j kj
j =1 i =1 j =1 i =1 i =1 j =1 i =1 j =1 i =1
Đ nh lý đ c ch ng minh .
Một số trường hợp đặc biệt thường gặp của bất đẳng thức Holder .
V i thì ta có:
(1.3)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi .
a b c
= =
m n p
.
a b c
= =
x y z
Và khi thì ta có:
(a3 + b3 + c3 )(m3 + n3 + p3 )2 (am2 + bn2 + cp 2 )3 .
a b c
Đ ng th c x y ra khi và ch khi = = .
m n p
(B t đ ng th c Chrystal ).
Cho các s d ng aij ( i = 1, m, j = 1, n ).
Khi đó ta có:
1 + a11 + a12 + ... + a1n 1 + a21 + a22 + ... + a2 n ... 1 + am1 + am2 + ... + amn
m
1 + m a11a21...am1 + m a12 a22 ...am 2 + ... + m a1n a2 n ...amn .
(1.4)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a11 : a21 :...: am1 = a12 : a22 :...: am 2 = ... = a1n : a2n :...: amn = 1 .
Cho . Khi đó ta có b t đ ng th c:
a 3 b3 c 3 ( a + b + c )3
+ + .
x y z 3( x + y + z )
(1.5)

(B t đ ng th c Radon ).
Cho ak , xk > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó ta có:
n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
p
.
k =1 akp n
ak
k =1
(1.6)
x1 x2 x
Đ ng th c x y ra khi và ch khi = = ... = n .
a1 a2 an
B n đ c xem thêm Phần 3 v b t đ ng th c Radon .
1 1
. Cho và hai s th a mãn + = 1.
p q
Ch ng minh ho c ph đ nh b t đ ng th c sau:
1 1
(a p + b p + c p ) p ( x q + y q + z q ) q max(ax, by, cz ) + max(ay, bz, cx) + max(az , bx, cy ) .

K thu t tham s hóa-cân b ng h s .
x, y, z 0
Ví dụ 2.1. Cho . Tìm min P = x 3 + y 3 + z 3 .
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:
3 3
1 1 3 3
+ +1 2 2 + 3 3 +1 P
2 3
3 3
1 1 3 3
= + +1 2 2 + 3 3 + 1 x3 + y 3 + z 3
2 3
3
2x + 3y + z = 36 .
36
P = x3 + y 3 + z 3 .
36 + 4 3 + 9 2 1 + 81 3 + 16 2
a
x= 1
2a + 3b + c a=
2
b
Đ ng th c x y ra khi và ch khi y= v i 1 .
2a + 3b + c b=
3
c
z= c =1
2a + 3b + c
36
V y, min P = .
36 + 4 3 + 9 2 1 + 81 3 + 16 2
Nhận xét 2.1. Ý t ng gi i bài toán trên nh sau:
(amx + bny + cpz )3

P = x3 + y 3 + z 3 .
(a3 + b3 + c3 )(m3 + n3 + p 3 )
Ta hãy ch n sao cho đi u ki n đ c t n d ng tri t đ . Do đó, theo cách t

am bn cp
nhiên nh t, ta có th ch n th a mãn = = = 1 . Đ ng th i, d u b ng c a b t đ ng
2 3 1
th c Holder cũng ph i x y ra, t c là

x y z
= =
a b c
x y z
= =
m n p
2x 3 y z 2x + 3y + z 1
= = = =
2a 3b c 2a + 3b + c 2a + 3b + c
a
x=
2a + 3b + c
b
y=
2a + 3b + c
c
z=
2a + 3b + c
2a 2 3b 2 c2
= =
2a + 3b + c 2a + 3b + c 2a + 3b + c
a
x=
2a + 3b + c
b
y=
2a + 3b + c .
c
z=
2a + 3b + c
1
a=
2
1
b=
3
T đây ta ch n đ c
c =1 .
m=2 2
n=3 3
p =1
Ví dụ 2.2. Cho th a mãn . Tìm min P = x 4 + 2 y 4 + 3z 4 .
Lời giải.
4 4 4 3
3 3 3
x4 + 2 y 4 + 3z 4 +2 +3
1 1 1 1 1 1
1+ 3 + 3 3
2 1+ 3 + 3 3
3 1+ 3 + 3
2 3 2 3 2 3
3 3 4
3
3 3 3 316
x+2 y+3 z = 12
.
1 1 1 1 1 1 1 1
1+ 3
+ 3
2 1+ 3 + 3 3
3 1+ 3 + 3 1+ 3 + 3
2 33 2 3 2 3 2 3

L Ư U H À N H N Ộ I B Ộ | 10
316
12 3
1 1
1+ 3
+
2 33 3
P =3 .
4 4 3 1 1
4
1+ 3 + 3
2 3
3 3 3
+2 +3
1 1 1 1 1 1
1+ 3 + 3 3
2 1+ 3 + 3 3
3 1+ 3 + 3
2 3 2 3 2 3
3
x=
1 1
1+ 3 + 3
2 3
3
y=
Đ ng th c x y ra khi và ch khi 1 1 .
3
2 1+ 3 + 3
2 3
3
z=
1 1
3
3 1+ 3 + 3
2 3
Nhận xét 2.2. Ta có Bài toán Tổng quát cho bài toán trên.
n
Cho m, n Z + , các h ng s d ng a1 , a2 ,..., an và các s x1 , x2 ,..., xn > 0 th a mãn xi = n .
i =1
n
Tìm: min P = ai xim .
i =1
Lời giải.
m m -1 n -1 m
n n
n n
1 1
n j =1 n -1 aj n n j =1 n -1 aj
ai m
. ai xim ai xi
n -1 ai
i =1 i =1 i =1
ai n -1
m + n -1
n m
n
= n
. xi
1 i =1
j =1 n -1 aj
m n -1
n
= nm n
.
1
n -1 a
j =1 j

m n -1
n
nm n
1
j =1 n -1 aj nn
P m -1
= n -1
n
1
n j =1 n -1 a j
m -1 n -1 n
1
n n -1 aj
n j =1
n
.
1 i =1
n -1 ai
j =1 n -1 aj
n
n
1
j =1 n -1 aj n
Đ ng th c x y ra khi và ch khi xi = = ( "i = 1, n ).
n -1 ai n
n -1
1
ai
j =1 n -1 aj
Ví dụ 2.3. Cho th a mãn x + y + 2 x 2 + 2 xy + 3 y 2 = 4 . Ch ng minh r ng:
3
5
x 2 y 32 -1 .
3
Michael Rozenberg
Lời giải.
Ta vi t gi thi t l i thành
2
x 2
2 +2 + y+2 = 20 .
2
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c Holder ta có:
2 2 2 4
x 2 x x 2 x 2
20 = 2 +2 + y+2 = +2 + +2 + y+2 33 +2 . y+2
2 2 2 2
2
x x
3 3 . . y + 3 2.2.2
2 2
2
x2 y
= 3 2+ 3 .
4

3
5
x 2 y 32 -1 .
3
5 5
Đ ng th c x y ra khi và ch khi ( x, y ) = 4 -1 , 2 -1 .
3 3
BÀI TẬP
1. Cho . Tìm max F = x 2 + y 2 + z 2 .

x1997 + y1997 + z1997 = 3
THTT 241
Lời giải.
1997
1997 2
x2 = 1997 x
1997 1997
x .1.1.1.....1 31995. x1997 = 31997 .
1995
x2 3.
2. Cho và ,m n th a mãn x m + y m = x n + y n . Ch ng minh r ng:

.
Lời giải.
V i luôn t n t i các dãy s h u t an , bn sao cho
lim ak = m, lim bk = n .
k + k +
Do đó ta c n ch ng minh
v i x ak + y ak = xbk + y bk ( "k N * ).
Hay ta ch ng minh
.
+
V i và m, n Q , m n th a mãn x + y = x n + y n .
m m
A C
Đ t m= ,n = ( A, B, C , D Z + , gcd A, B = gcd C, D = 1 ).
B D
Không m t tính t ng quát, gi s m > n DA > BC .
A
x+ y = A x+ y
A
A B A B
=A A x B
+A y B
A A A A A A
xB + yB x B + y B ... x B + y B . 1 + 1 1 + 1 ... 1 + 1
A
A- B
B

A A B
= A 2 A- B. x B + y B
B
A A DA - BC
A- B
=A2 . DA- BC x +yB B
B
C C DA
x +y D D
A- B
=A2 . DA- BC BC
A A
xB + yB
B
DA
A BC A BC
DA x B
+ DA y B
= A 2 A - B. DA - BC
BC
A A
xB + yB
B
A A A A A A
x +y
B B
x +y B B
... x + y
B B
. 1 + 1 1 + 1 ... 1 + 1
DA - BC
A
2 A - B. DA - BC
BC
BC
A A
xB + yB
B
A A BC
DA - BC
2 . x +y B B
A- B
=A2 . DA - BC BC
A A
xB + yB
= 2.
3. Cho . Tìm .
x3 + y 3 = 1
4. Cho . Tìm .
5. Cho . Tìm .
a+b+c = 3
6. Cho th a mãn các đi u ki n:
+
k
0<a b c d
1 2 d
+ + 3 .
a b c
2 d
+ 2
b c
Ch ng minh r ng:
.

Lời giải.
S d ng phép nhóm Abel ta d th y:
k k k
d 2 1
d k + 2k + 1 = c k . + bk . + ak .
c b a
k k k k k k
d 2 d 1 2 d
= ck - bk . + bk - a k . + + ak . + + .
c b c a b c
k k k k k k k
1 2 d 1 2 d 1 2 d
+ + 3k -1 + + 3k + + 3.
a b c a b c a b c
k k k k k
2 d 2 d 2 d
+ 2k -1 + 2k + 2.
b c b c b c
Suy ra
k k k k k k
d 2 d 1 2 d
ck - bk . + bk - a k . + + ak . + +
c b c a b c
.
a =1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi b=2 .
c = d =1
Lưu ý 2.1. Ta nh c l i v phép nhóm Abel .

Cho 2 dãy s d ng x1 , x2 ,..., xn , y1 , y2 ,..., yn .
i
Đ t Si = y j ( i = 1, n . Khi đó:
j =1
n n
xi yi = xi - xi +1 Si (Quy c xn +1 = x1 ).
i =1 i =1
Ví dụ 2.4. Cho . Ch ng minh r ng:
Lời giải.
x 2 + xy + y 2 3 6 x 2 + xy + y 2 . z 2 + y 2 + yz . zx + x 2 + z 2
3
36 3
x 2 .z 2 .zx + 3 xy. y 2 .x 2 + 3 y 2 . yz.z 2 = 3 xy + yz + zx .
BÀI TẬP
7. Cho . Ch ng minh r ng:
a6 b6 c6 abc a + b + c
+ 2 + 2 2 .
b +c c +a a +b
22 2
2

Lời giải.
3 3 2
a6 a2 a2 a2
= = .
b + c2
2
b2 + c2 6 a2 6
2
a2 abc a
Ta ch ng minh . Th t v y,
6 2
2 2
a2 bc 3 ca.ab abc a
= .
6 6 6 2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c .
abc + 3 1 + a3 1 + b3 1 + c3 ab + bc + ca .
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c Holder ta có: 3 1 + a3 ab + c .
Hay ta c n ch ng minh b t đ ng th c abc + c bc + ca
c a -1 b -1 0 .
Đi u này hi n nhiên đúng vì theo nguyên lí Dirichlet , trong 3 s luôn có ít nh t 2
s cùng nh h n ho c b ng 0 ho c cùng l n h n ho c b ng 0 . Không m t tính t ng quát, gi s đó
là 2 s a - 1 và b - 1 , suy ra .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 .

a + 1 a + b b + c c + 16
abc .
81
Đ ng th c x y ra khi nào ?
10. Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:
a b + c + b 3 c2 + a 2 + c 3 a 2 + b2
3 2 2
12 .
Lời giải.
2
a 3 b2 + c2 = 3 a.a 2 . b2 + c 2 3 a a2 b2 + c2 = 23 a a2 .
a b c 27
3
+ 3
+ 3 2
.
b+c c+a a+b 8 a+b+c
Lời giải.
3
a 2 a 27
a .
b+c
3
b+c 8

a 27
3 2
.
b+c 8 a
BÀI TẬP
1 1 1 27
+ + .
a b +c b c+a c a +b 2 a +b+c
2

a b c a +b+c
a +b +c .
b+c c+a a +b 2
a +b b+c c+ a 3
a 2b + 3 b 2 c + 3 c 2 a
3 .
8 3
Lời giải.
3
3
a +b a 2b
Ta ch ng minh b t đ ng th c .
8 27
3 3
3
a 2b = 3
1.a.ab 3 a bc .
Bài toán quy v ch ng minh

a +b a bc
.
8 9
(2.1)
a bc
a+b a bc - abc a bc - a bc
= 9 = .
8 8 8 9
Lưu ý 2.2. B t đ ng th c (2.1) bài toán trên:

Cho . Khi đó ta có:
a + b b + c c + a a + b + c ab + bc + ca
. . . .
2 2 2 3 3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c và các hoán v .
Đây là 1 k t qu h t s c quen thu c hay đ c s d ng khi gi i toán.
4
a 4 + 3 + 4 b4 + 3 + 4 c4 + 3 4 108 a + b + c .

2 ab a+b a+b+c
8+ 3 a. . 3 a + ab + 3 abc .
a+b 2 3
Lời giải.
3
2 ab a+b a+b+c 3
Ta ch ng minh 8+ a. . 27 a + ab + 3 abc .
a +b 2 3
3 a a a a ab b a b c
a + ab + 3 abc 27 + + + + + + .
3 3 3 3 3 3 3 3 3
V y ta c n ch ng minh
3
2 ab a +b a +b+c a a a a ab b a b c
8+ a. . 93 + + + + + + .
a+b 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
3
2 ab a +b
8+ . 243 a + ab + b .
a +b 2
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
3
2 ab
3
a +b 2 a + ab + b a+b
8+ . = 3+ 3+ .
a+b 2 a+b 2
2 a + ab + b a + b
27.9. .
a+b 2
= 243 a + ab + b .
9a a + b 6bc
39 +3 4.
2 a+b+c
2
a +b a +b+c
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c Holder và b t đ ng th c AM - GM ta có:
3
9a a + b 6bc
39 +3 =
2 a +b+c
2
a +b a +b+c
3
2 2 2
2a 9 a +b 2a 9 a +b 2a 9 a +b 2b 3c
= 9 1. . + 9 1. . + 9 1. . + 3 1. .
a +b 4 a +b+c 2
a +b 4 a +b+c 2
a +b 4 a +b+c 2
a +b a +b +c

3
2 2 2
2a 9 a+b 2a 9 a+b 2a 9 a+b 2b 3c
= 3 1. 3 .3 + 3 1. 3 .3 + 3 1. 3 .3 + 3 1. .
a +b 4 a +b+c 2
a+b 4 a+b+c 2
a +b 4 a +b+c 2
a+b a+b+c
2
2a 2b 9 a +b 3c
4 33 + 33 +
a+b a+b 4 a+b+c
2
a+b+c
2a 2b 3 a+b 3 a+b 3c
4 1+1+ + 1+ + +
a +b a +b 2 a +b+c 2 a +b+c a+b+c
= 43 .
n
Cho a1 , a2 ,..., an > 0 . G i g n = n ai .
i =1
k
ai n
G i Ak = i =1
( "k = 1, n ). G i Gn = n Ai . Ch ng minh r ng:
k i =1
Gn g n
nn + n +1.
An Gn
IMO Shortlist 2004
Lời giải.
Ak -1
Đ t A0 = 0 . Và x1 = 1 , xk = ( ).
Ak
Ta có:
n
Ai
Gn n 2
= i =1
= n x2 x32 ...xnn -1 .
2
n
An Ann
gn n
ak n
kAk - k - 1 Ak -1 n
k - 1 Ak -1 n
=n = n = n k- = n k - k - 1 xk .
Gn k =1 Ak k =1 Ak k =1 Ak k =1
Ta c n ch ng minh
n
nn x2 x32 ...xnn -1 + n k - k - 1 xk n +1.
2
k =1
. Áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:
n
n n x2 x32 ...xnn -1 + n k - k - 1 xk =
2
k =1

1 2 n -1 1 2 n -1 1 2 n -1 n
n n n
= 1.x2n .x3n ...xn n + 1.x2n .x3n ...xn n + ... + 1.x2n .x3n ... xn n + n 1. k - k - 1 xk
k =2
n
1 2 k -1 n -1
n n + 1 nx2n + 2 - x2 nx3n + 3 - 2 x3 ... nxk n + k - k - 1 xk ... nxn n + n - n - 1 xn .
V i ,
k -1
nxk n + k - k - 1 xk = n n xkk -1.1n-k +1 + k - k - 1 xk
= n +1 .
1 2 k -1 n -1
n n + 1 nx2n + 2 - x2 nx3n + 3 - 2 x3 ... nxk n + k - k - 1 xk ... nxn n + n - n - 1 xn n +1.
. Áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
n n n +1 n
n2
n n x2 x32 ...xnn -1 + n k - k - 1 xk = n x1 x2 x32 ...xnn -1 + n k - k - 1 xk
2
2
k =1 k =1
1 n n +1 n
1 n
x1 + k - 1 xk + k - k - 1 xk
n 2 k =2 n k =1
n +1 1 n n +1 1 n
= + k - 1 xk + - k - 1 xk
2 n k =2 2 n k =2
= n +1 .

Trong ph n này, ta s xét m t s d ng toán áp d ng b t đ ng th c Holder đ n gi n, m t s bài toán là

nh ng k t qu quen thu c, m t s bài toán trong các kì thi Olympic các n c và khu v c, các kì thi IMO,…
Ví dụ 2.8. Cho th a mãn x + y = 2 a + b + c . Ch ng minh r ng:
ax3 + by 3 + c 27abc .
Lời giải.
2
1 1 1 3
ax3 + by 3 + c + + x + y +1 .
a b c
3
x + y +1
ax3 + by 3 + c 2
1 1 1
+ +
a b c
3
abc 2 a + b + c + 1
= 2
.
ab + bc + ca
3 2
Nên ta c n ch ng minh 2 a + b + c +1 27 ab + bc + ca .
3 3
2 a + b + c +1 3 3 1. a + b + c . a + b + c
2
= 27 a + b + c
2
27 ab + bc + ca .
1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = và .
3
2 3
2
a 2 + ab + b2 b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 a+b b+c c+a 3 - abc 3 .
Lời giải.
B t đ ng th c t ng đ ng v i
2 1 2
abc 3 + a 2 + ab + b 2 3
a+b 3 .
3
2
a 2 + ab + b 2 a +b
1+ 3 .
a 2b 2 c 2 a 2b 2c 2

3
2
a 2 + ab + b 2 a 2 + ab + b2 a+b
2
a+b
1+ 3 1+ = = .
a 2b2c 2 ab ab a 2b2c 2
Vasile Cirtoaje-Gazeta Matematica
Lời giải.
4 4 4
Ta ch ng minh r ng 24 a3 + 1 1 + abcd a2 + 1 .
a ,b ,c , d a ,b , c , d
4
1 + a4 1 + abcd .
a ,b , c , d
Do đó, ta ch c n ch ng minh r ng
4 4
24 a3 + 1 1+ a4 a2 +1 .
a ,b , c , d a ,b ,c ,d
4 4
Ta s ch ng minh 2 a3 + 1 1 + a4 a2 + 1 .
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c ta có:
4
4 2 2 2 a2 +1
2 a +1 = 2 a +1
3 3
a +1 3
2 a +1 . 3
2
.
a +1
B t đ ng th c c n ch ng minh t ng đ ng v i
2 2
2 a3 + 1 a +1 1+ a4
4
a -1 0 (Đúng).
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = d = 1.
Ví dụ 2.11. Cho x1 , x2 ,..., x3n > 0 . Ch ng minh r ng:
n
3n
1 + xk2 3n 1
2n 1+ xk n .
k =1 1 + xk k =1
Mihaly Bencze
Lời giải.

3n n 3n 3n 3n
1 1
1+ xk n = 3 1+ xk n 3 1 + xk3 .
k =1 k =1 k =1
3n
1 + xk2 3n
Bài toán quy v ch ng minh 2n 3 1 + xk3 .
k =1 1 + xk k =1
Ta s ch ng minh
1 + xk2
3
2. 3
1 + xk3 ( ).
1 + xk
3 3 4
2 1 + xk2 1 + xk3 1 + xk = 1 - xk + xk2 1 + xk .
4 1 2 2
1 - xk + xk2 1 + xk = . 1 + xk . 1 + xk . 4 1 - xk + xk2
4
2 2 3
1 1 + xk + 1 + xk + 4 1 - xk + xk2
.
4 3
3
= 2 1 + xk2 .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x1 = x2 = ... = x3n = 1 .
BÀI TẬP

4 4 4 2
1+ 2 2 1+ 1+ 3 a+b+c .
a +b b + c2
2
c + a2
2
Lời giải.
3
3
4 4 4 2
1+ 1+ 3 1+ = 27 3 a + b + c .
a + b2
2
a + b2
2
a +b2 2
3
16. Cho th a mãn abcd = 1 . Ch ng minh r ng:

4
1 1 1 1
44 a 4 + 1 b 4 + 1 c 4 + 1 d 4 + 1 a+b+c+d + + + + .
a b c d
Gabriel Dospinescu
Lời giải.
1
Ta ch ng minh 44 a4 + 1 a+ .
a ,b , c , d a ,b , c , d a
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:

1
4 a4 + 1 = 4 a 4 + 1 1 + b4 1 + c 4 1 + d 4 a + bcd = a + .
a ,b ,c , d a
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = d = 1 .
Nhận xét 2.4. Ta có Bài toán Tổng quát cho bài toán này.
n
Cho x1 , x2 ,..., xn > 0 th a mãn xi = 1 . Ch ng minh r ng:
i =1
n
n n n
1
nn xin + 1 xi + .
i =1 i =1 i =1 xi
Gabriel Dospinescu
x y z t
+ + + 1
2x + 3 x+ y x+ z x+t 2y + 3 y+z y+t y+x 2z + 3 z+t z + x z + y 2t + 3 t+x t+y t+z
Lời giải.
x x
=
x , y , z ,t 2 x + 3 x+ y x+ z x+t x , y , z ,t y z t
2x + x 3 1 + 1+ 1+
x x x
x
x , y , z ,t yzt
2x + x 1+ 3
x3
1
. =
yzt x , y , z ,t
3
3+
x
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s .
3
3 yzt ztx txy xyz 3 3
Đ t = a, = b, = c, =d abcd = 1 .
x y z t
B t đ ng th c tr thành
1
1.
a ,b , c , d 3 + a
Ta ch ng minh Bài toán Tổng quát c a bài toán trên.
n
Cho a1 , a2 ,..., an > 0 th a mãn ai = 1 . Khi đó ta có:
i =1
n
1
1.
i =1 ai + n - 1
Romania TST 1999
n
ai
1.
i =1 ai + n - 1
.
. Áp d ng b t đ ng th c và b t đ ng th c AM - GM ta có:
n 2
n
ai
ai i =1
ai + n - 1 n
i =1
ai + n - 1
i =1

n
ai + 2 ai a j
i =1 1 i< j n
= n
ai + n n - 1
i =1
n
n n -1 n n -1
ai + 2. 2 ai a j
i =1 2 1 i< j n
n
ai + n n - 1
i =1
n
ai + n n - 1
= i =1
n
= 1.
ai + n n - 1
i =1
n n
ai ai
=
i =1 ai + n - 1 i =1
n
ai + n - 1 n ai
i =1
n -1
n
ai n
= n -1
i =1
ai n + n - 1 n aj
j i
n -1
n
ai n
=
n -1 n -1
i =1
ai n + n - 1 n -1 ajn
j i
n -1
n n
a i
n -1 n -1
i =1
a i
n
+ ajn
j i
.
. Ta s d ng ph ng pháp ph n ch ng.
n
1
Gi s > 1.
i =1 ai + n - 1
n
ai
Hay <1.
i =1 ai + n - 1
n -1 ai
= 1-
ai + n - 1 ai + n - 1
n aj
>
j i a j + n -1
aj
n -1 n -1
j i a j + n -1
ai + n - 1
= n -1 n
.
n -1
ai ai + n - 1
i =1
n
ai ai + n - 1
i =1
n -1
>1.
ai + n - 1

n
ai ai + n - 1
1= i =1
n -1
> 1 (Vô lý).
i =1 ai + n - 1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x = y = z = t .

a) .
3 3 3 2 2 2
a b c a b c
b) 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ .
b3 c3 a3 bc ca ab
b3c 3 c3 a 3 a 3b3 bc3 ca3 ab3
c) 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ .
a3 b3 c3 a b c
a3 b3 c3 a b c
d) 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ .
b3c 3 c3a 3 a 3b3 bc3 ca3 ab3
e) .
f) .
12 12 12 7 7 7
a b c a b c
g) 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ .
b3 c 6 c 3a 6 a3b6 b4 c4 a4
a12 b12 c12 a7 b7 c7 b 3c c 3a a 3b
h) 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ 1+ .
b8 c 4 c8 a 4 a 8b 4 b7 c7 a7 a4 b4 c4
i) .
a) .
b) .
20. Cho a1 , a2 ,..., an > 0 . Ch ng minh r ng:
n n
1 + ai3 1 + ai2 ai +1 Quy c an +1 = a1 ).
i =1 i =1
Bây gi , ta s xem cách s d ng b t đ ng th c Holder gi i m t s b t đ ng th c có d ng tích c a các bi u

th c 3 bi n đ i x ng.
Vasile Cirtoaje-Mircea Lascu
Lời giải.
Khi thay a, b, c b i a , b , c , ta th y v trái c a b t đ ng th c ho c không đ i ho c gi m xu ng, còn v

ph i thì ho c không đ i ho c tăng lên. Do đó, không m t tính t ng quát, ta có th gi s .
3
Ta ch ng minh b t đ ng th c 3 1 - a + a2 1 + a3 + a6 .
Th t v y,
3 4
3 1 - a + a 2 - 1 + a3 + a 6 = 1 - a 2 - a + 2a 2 0.

3 1 - a + a2 3 1 + a3 + a 6 .
3
Mà, theo b t đ ng th c Holder ta có: 1 + a3 + a6 1 + abc + a 2b 2c2 .
2
9 1 + a 4 1 + b4 1 + c 4 8 1 + abc + a 2b2c 2 .
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
Khi thay a, b, c b i a , b , c , ta th y v trái c a b t đ ng th c không thay đ i, còn v ph i thì ho c không

đ i ho c tăng lên. Do đó, không m t tính t ng quát, ta có th gi s . Khi a = b = c , b t đ ng th c
t ng đ ng v i
3 2
9 1 + a4 8 1 + a3 + a 6 .
N u a = 0 , b t đ ng th c trên hi n nhiên đúng.
Ta xét tr ng h p a > 0 .
3 2
1 1
Hay ta c n ch ng minh 9 + a2 8 1 + a3 + .
a2 a3
1
Đ t a+ =x x 2.
a
Ta vi t b t đ ng th c c n ch ng minh v d ng
3 2
9 x2 - 2 8 x3 - 3 x + 1 0.
2
x-2 x x3 - 8 + 4 x3 - 5 + 6 x 2 0 Đúng do x 2 ).
3 2
9 1+ a4 83 1 + a3 + a 6 .
B t đ ng th c c n ch ng minh t ng đ ng v i:
3
1 + a3 + a 6 1 + abc + a 2b 2c2 (Luôn đúng .
Nhận xét 2.5. T l i gi i Ví dụ 2.13, b n đ c hãy gi i thích cách đánh giá b t đ ng th c Ví dụ 2.12.
BÀI TẬP
21. Cho a, b, c R . Ch ng minh r ng:

.
Vasile Cirtoaje

Lời giải.
Khi thay a, b, c b i a , b , c , ta th y v trái c a b t đ ng th c không thay đ i, còn v ph i thì ho c
không đ i ho c tăng lên. Do đó, không m t tính t ng quát, ta có th gi s . Khi a = b = c ,
b t đ ng th c t ng đ ng v i
3 3
2 1 + a2 1+ a 1 + a3 .
4
a -1 a2 + a + 1 0 Đúng .
3 3
2 1 + a2 1 + a3 . 1+ a .
Suy ra ta c n ch ng minh
3
1 + a3 1 + abc (Đúng).

.
Titu Andreescu
Lời giải.
Khi thay a, b, c b i a , b , c , ta th y v trái c a b t đ ng th c ho c không đ i ho c gi m xu ng,
còn v ph i thì ho c không đ i ho c tăng lên. Do đó, không m t tính t ng quát, ta có th gi s
.
2
N u a = 0 , b t đ ng th c t ng đ ng v i b2 c 2 b - c 0 (Đúng . Do đó, không m t tính t ng
quát, ta có th gi s .
3
Ta ch ng minh b t đ ng th c 3 a 2 - ab + b2 a 6 + a3b3 + b6 .
4
3 a -b 2a 2 + 2b2 - ab
B t đ ng th c này đúng do 3 a 2 - ab + b 2 - a 6 + a 3b3 + b 6 = 0.
a 3b 3
3
3 a 2 - ab + b2 a 6 + a3b3 + b6 . Ta c n ch ng minh b t đ ng th c
3
a 6 + a3b3 + b6 a3b3 (Đúng theo b t đ ng th c Holder ).
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c và các hoán v ho c 2 trong 3 s a, b, c
b ng 0.
Nhận xét 2.6. Ta th y toán này s d ng ý t ng g n gi ng 2 bài toán trong các Ví dụ 2.11, 2.12 và
Bài tập 21.
Ta có 1 bài toán nh sau:
Cho . Ch ng minh r ng:
.
3
a 2 + ab + bc b2 + bc + ca c 2 + ca + ab ab + bc + ca .
Trần Quốc Anh
Lời giải.
Không m t tính t ng quát, gi s là s n m gi a và c .
. Ta có:
b-c b-a 0.
.
Do đó bài toán quy v ch ng minh

3
a 2 + b2 + ca b2 + bc + ca c 2 + ca + ab ab + bc + ca .
3
ab + bc + ca .
.
3
a 2 + ab + bc b 2 + ca + bc ab + ca + c 2 ab + a 3 bc 2 + c 3 b2c .
Bài toán quy v ch ng minh a 3 bc 2 + c 3 b 2c bc + ca .

Th t v y, ta có:
a 3 bc 2 + c 3 b2c - bc - ca = a 3
bc 2 - c + c 3 b 2c - bc
2
= 3 c2 a -b 3
b - 3 c + 3 b2 3
b-3c
0 (Do là s n m gi a và c ).
.
a 3 b 3 c
Đ t x3 = ,y = ,z = và b t đ ng th c tr thành
b c a
3
x3 + y 3 + 1 xy 2 .
Không m t tính t ng quát, gi s y là s n m gi a z và . Khi đó, ta có:
x x- y y-z 0.
xy + zx
2 2
x y + xyz .
2
xy + y z + zx
2 2 2
x2 y + y2 z + 1 .
3 3 3
xy 2 + y 2 z + zx 2 x2 y + y 2 z + 1 = 3
x3 .x 3 . y 3 + 3 y 3 . y 3 .z 3 + 3 1.1.1 x3 + y 3 + 1 .
3
a 5 - a 2 + 3 b5 - b 2 + 3 c 5 - c 2 + 3 a+b+c .
USAMO 2004
Lời giải.
Ta ch ng minh b t đ ng th c .
2
Th t v y, a5 - a 2 + 3 - a3 + 2 = a - 1 a +1 a2 + a +1 0.
a5 - a 2 + 3 a3 + 2 .
3
Theo b t đ ng th c Holder ta có: a3 + 2 = a3 + 1 + 1 a .

BÀI TẬP

3
2a 2 + bc 2b 2 + ca 2c 2 + ab ab + bc + ca .
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
3
2a 2 + bc = a 2 + a 2 + bc b 2 + ca + b2 ab + c 2 + c 2 ab .
Ta khai tri n hai v c a b t đ ng th c
3 a3b3 + 3a 2b 2c 2 + 2abc a3 3 a 2b 2 bc + ca .
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c Schur ta có:
3 a3b3 + 3a 2b2c2 + 2abc a3 3 a3b3 + 3a 2b2c 2 + 6a 2b2c2
=3 a3b3 + 3a 2b2c 2
3
=3 ab + 3 ab . bc . ca
a 2b2 bc + ca .

2
2 1 + a 2 1 + b2 1 + c 2 1 + ab + bc + ca .
Michael Rozenberg
Lời giải.
Ta ch ng minh
2 4
4 1 + a 2 1 + b2 1 + c2 1+ ab
4
4 1 + a 2 1 + b2 1+ ab
4
4 a 2b 2 + a 2 + b 2 + 1 1+ ab .
4
1+ ab .

.
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
B ng cách bình ph ng 2 v đ ng th c trong gi thi t, ta có:
a 2 + 2 bc = a 4 + 2 b2c 2 .
.
V y ta c n ch ng minh a4 a 2 . Th t v y, theo b t đ ng th c Holder ta có:
2 3
a4 a2 a2 .
a4 a2

bc b 2c 2 .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c a, b, c = 0,0,1 và các hoán v ho c
và các hoán v .
a2 b2 c2
2
+ 2
+ 2
1.
b2 + c + a c2 + a + b a2 + b + c
Lời giải.
2
a2 2 3
2
a b2 + c + a a .
b + c+a
2
3 2
Bài toán quy v ch ng minh a a b2 + c + a .
Th t v y, ta có:
3 2
a - a b2 + c + a =2 a 2b + 6abc 0 .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a, b, c = 1,0,0 .
y+z z+x x+ y 4( x + y + z )
+ + .
x y z x+ y y+z z+x
Darij Grinberg
Lời giải.
2
y+z 2 3 3
. x2 y + z y+ z =8 x .
x
2
Ta c n ch ng minh x y+z 2 x2 y + z .
2
yz y - z 0 Đúng).

1 1 1 3
+ + .
a b +1 b c +1 c a +1 3
abc 1 + 3 abc
MOSP 2003
Lời giải.
. Ta ch ng minh b t đ ng th c
2
1 9
.
a b +1 3
abc
2
1 + 3 abc
2
2
Áp d ng b t đ ng th c quen thu c x + y + z 3 xy + yz + zx và b t đ ng th c Holder ta có:
2
1 1 3 a + bc
3 =
a b +1 ab a + 1 b + 1 abc a +1
3 3 abc + 1
= -
abc abc a +1
3 3 abc + 1
- 3
abc abc 1 + 3 abc
9
= 2
.
2
3
abc 1 + 3 abc
ky kz kx
. Đ t abc = k 3 . Khi đó sao cho a = ,b = ,c = .
x y z
x 3
.
y + kz k +1
Áp d ng b t đ ng th c ta có:
2 2
x x x 3
= .
y + kz k +1 yz x
2
k +1
k +1
3
1
1 + abc +3 =
a b +1
1 + abc
= +1
a b +1
a +1 b c +1
= +
a b +1 a +1

a +1 b c +1
= +
a b +1 a +1
a +1 b c +1
33 + 33
a b +1 a +1
3
= 3
+ 3 3 abc .
abc
3
+ 3 3 abc - 3
1 3
abc 3
= .
a b +1 1 + abc 3
abc 1 + 3 abc
Ví dụ 2.18. Cho x1 , x2 , x3 , y1 , y2 , y3 , z1 , z2 , z3 > 0 . Tìm h ng s t t nh t đ b t đ ng th c sau đúng:
Japan 2006
Lời giải.
3
Ta ch ng minh k = là h ng s t t nh t c n tìm.
4
3
x1 + x2 + x3
3 +1
x13 + x23 + x33 + 1 3
x1 + x2 + x3 x1 + x2 + x3
3
3
3 3 3
x1 + x2 + x3 1 1 1 y + y2 + y3 1 1 1 z +z +z
3 + + +3 1 + + +3 1 2 3
3 2 2 2 3 2 2 2 3
= 3
x1 + x2 + x3
3
3
3 3 3
x1 + x2 + x3 1 1 y + y + y3 1 1 z +z +z 1 1
3 3 . . +33 1 2 . . +33 1 2 3 . .
3 2 2 3 2 2 3 2 2
3
x1 + x2 + x3
3
3
3 x1 + x2 + x3
4 3
= 3
x1 + x2 + x3
3
3
= .
4

1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x1 = x2 = x3 = y1 = y2 = y3 = z1 = z2 = z3 = 3
.
6
Bây gi , ta s xét m t s bài toán trong các kì thi h c sinh gi i, Olympic các n c và khu v c trong vài
năm g n đây.
Ví dụ 2.19. Cho th a mãn a + b + c = 1 . Ch ng minh r ng:
13 a b c
ab + bc + ca 1 + 4abc 2
+ 2
+ 2
.
4 a +1 b +1 c +1
Chọn học sinh giỏi THPT Chuyên Khoa học Tự Nhiên ĐHQGHN 2011-2012
Lời giải.
a 2 3
2
. a a +1 a .
a +1
3 3
a 4abc a 4abc a 13
1 + 4abc 2
1+ 2
. Hay ta ch c n ch ng minh 1 + 2
bc .
a +1 a a +1 a a +1 4
4abc 13
1+ 2
1- a2 .
a +1 2 8
H n n a, theo b t đ ng th c Schur ta có:

3 2
4abc 4 4 a. bc - a 4 4 bc - 1 4 2 a -2 a2 - 1 4 1- 2 a2
1+ 2
1+ 2
= 1+ 2
= 1+ 2
= 1+ 2
a2 + 1 9 a2 + 1 9 a2 + 1 9 a2 +1 9 a2 + 1
1
Đ t a2 = t t . Ta ch ng minh b t đ ng th c
3
4 1 - 2t 13
1+ 2
1- t
9 t +1 8
3t - 1 39t 2 + 76t + 13 0 Đúng).
1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = .
3
1 1 1 3
+ + .
1 1 1 1
a + +1 b + +1 c + +1 3
abc + 3
+1
b c a abc
David Stoner- ELMO Shortlist 2013
Lời giải.

1 3
Xét -
1 1
a + +1 3
abc + 3 +1
b abc
1 3
= -1 + 1-
1 1
a + +1 3
abc + 3 +1
b abc
2
abc - 1
2 3
abc - 1
=- +
ab + b + 1 3
a b c 2 + 3 abc + 1
2 2
2 3
3
abc - 1 ab + b + 1 - 3
a 2b2c 2 + 3 abc + 1
= .
ab + b + 1 3
a 2b2c 2 + 3 abc + 1
B t đ ng th c này đúng do áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:

3
ab + b + 1 3
a 2b2c 2 + 3 abc + 1 .
rx ry rz
.Đ t . Khi đó sao cho a = ,b = , c = .
y z x
y 3
.
r x + ry + z
2
r + r +1
2
2
y y
r 2 x + ry + z r 2 +1 zx + r y2
2
y
= 2 2
r y + r -1 zx
2
y
2
2 2 y
r y + r -1
3
3
= .
r2 + r +1
a b c d
Ví dụ 2.21. Cho th a mãn abcd = 1 và a + b + c + d > + + + . Ch ng minh r ng:
b c d a
b c d a
a +b+c+d < + + + .
a b c d
IMO 2008 Shortlist

Lời giải.
a b c d a b c d b c d a a b c d 4
+ + + + + + + + + + + + a+b+c+ d .
b c d a b c d a c d a b d a b c
3
a b c d b c d a 4
Hay + + + + + + a+b+c+d .
b c d a a b c d
3
b c d a
+ + +
a b c d a+b+c+d
> 1.
a+b+c+d a b c d
+ + +
b c d a
a4 1 a a b a
a= 4 + + +
abcd 4 b b c d
b4 1 b b c b
b= 4 + + +
abcd 4 c c d a
.
c4 1 c c d c
c= 4 + + +
abcd 4 d d a b
d4 1 d d a d
d= 4 + + +
abcd 4 a a b c
a b c d
Mà a +b+c+d > + + + .
b c d a
b c d a
a+b+c+d < + + + .
a b c d
. Áp d ng b t đ ng th c và b t đ ng th c AM - GM ta có:
a b c d b c d a 1 1 1 1
+ + + + + + + = a+c + + b+d +
b c d a a b c d b d a c
1 1
= a+c b+d +
ac bd
2
1 1 1
a+c b+d +
2 ac bd
1 2 2 2
a+c b+d +
2 a+c b+d ac . bd
= 2 a+b+c+d .
Bây gi , ta s đ n v i m t bài toán quen thu c.

Ví dụ 2.22. Cho th a mãn ab + bc + ca = 1 . Ch ng minh r ng:
a 3 + a + b3 + b + c 3 + c 2 a+b+c .
Iran MO 2008
Lời giải.
2
a2 3
a a2 +1 . a .
a +1
2
2 a2
a 4 .
a +12
T i đây ta có nhi u h ng gi i.
. Ta có 1 b đ : N u cho thì khi đó ta có:
A A+C
.
B B +C
(2.2)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi C = 0 ho c .
Phép ch ng minh k t qu này r t đ n gi n, xin nh ng l i cho b n đ c.
Tr l i bài toán chính.
Không m t tính t ng quát, ta gi s c = min a, b, c .
a2 a2 2abc 2 8abc
D th y 4 =4 = 4 1- . V y ta s ch ng minh a + 4.
a +12
a+b a+c b+c b+c
2
a 8abc
+ 4.
bc b+c
2
a 8abc
+ 2.
bc b+c
Áp d ng b đ trên ta có:
2 2
a
2
8abc a + c2 8abc a + c2 8abc
+ + . Nên ta ch c n ch ng minh + 2.
bc b+c c+a c+b b+c c+a c+b b+c
2
b-c a + b - 2c 0 (Đúng).
. B ng bi n đ i đ i s ta có:
2 a2 2 a2
a -4 = a -4
a +1
2
a+b a+c

2 a2
= a -4 bc.
a+b a+c
2 2
a b -c b+c-a
=
b+c
0.
2 a2
V y, ta có: a 4 .
a +1
2
. Áp d ng b t đ ng th c Minkowski ta có:
a3 + a = a3 + a bc
= a2 a + abc
2 2 3
a2 a + 3 abc = a + 9abc
4 a. bc (Áp d ng b t đ ng th c Schur )
=2 a.
1
3
Lưu ý 2.3. B t đ ng th c (2.2) bài toán trên:
Cho thì khi đó ta có:
A A+C
.
B B +C
Đ ng th c x y ra khi và ch khi C = 0 ho c .
Ta ti p t c v i m t bài toán quen thu c khác: Bài b t đ ng th c IMO 2 hay còn đ c bi t t i v i tên
g i “B t đ ng th c Hàn Qu c”.
Cho và 4 d 13 + 3 33 th a mãn ab + bc + ca + abc = d . Ch ng minh r ng:
a+ b+ c 8 + abc .
Ji Chen
Khi d = 4 ta thu đ c bài toán trên.

a b c
+ + 1.
a 2 + 8bc b 2 + 8ca c 2 + 8ab
Hojoo Lee-IMO 2001
Lời giải.
2
a 3
a a 2 + 8bc a .
a + 8bc
2
Do đó ta ch c n ch ng minh b t đ ng th c
3
a a a 2 + 8bc .
a bc 9abc Đúng theo AM - GM ).
. B t đ ng th c c n ch ng minh t ng đ ng v i
3 3
a2 a2
1 hay 1
1.
a 3 + 8abc a + 8abc
3 2
Áp d ng b t đ ng th c Radon và b t đ ng th c AM - GM ta có:
3 3
3
a2 a 2 a a3 + 3 b+c a3 + 24abc
= = =1.
1 1
a + 24abc
3
a + 24abc
3
a3 + 24abc
a 3 + 8abc 2 a 3 + 24abc 2
. Áp d ng b t đ ng th c ta có:
2 2 2
a a2 a a a
= = .
a 2 + 8bc a a 2 + 8bc a a 2 + 8bc a . a a 2 + 8bc a a a 2 + 8bc
C n ch ng minh r ng
3
a a a 2 + 8bc .
a bc 9abc (Đúng theo AM - GM ).
4
a a3
. Ta s ch ng minh 4 4 4
.
a 2 + 8bc a +b +c 3 3 3
4 2 2
a 3
a 3 a 2 + 8bc .
4 4 4 4 2
b3 + c3 + 2 b3c 3 8a 3 bc Đúng theo AM - GM ).

Nhận xét 2.8. Ta có Bài toán Tổng quát và Bài toán Mở rộng cho bài toán này.
Bài toán Tổng quát.
Cho s d ng x1 , x2 ,..., xn . Đ t yi = x j . Ch ng minh r ng:

1 j n
j i
n
xi
1.
n -1
i =1 n -1 x i + nn-1 - 1 yi
Lời giải.
n -1
n n n n
xi
xi xin -1 + nn -1 - 1 yi xi .
i =1 n -1 xin -1 + n n-1 - 1 yi i =1 i =1
n n n n
Bài toán quy v ch ng minh xi xin + nn - n xi .
i =1 i =1 i =1
Ta có th th y b t đ ng th c này đúng.
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x1 = x2 = ... = xn .
Bài toán Mở rộng.
Cho . Ch ng minh r ng k = 8 là h ng s t t nh t đ b t đ ng th c sau đúng :
a b c 3
+ + .
a + kbc
2
b + kca
2
c + kab
2
1+ k
a b c
+ + 1.
8a + bc
2
8b + ca
2
8c + ab 2
BÀI TẬP

a b c
+ + 1.
2 2 2
a +2 b+c
2
b +2 c+a
2
c +2 a +b
2
Lời giải.

a 2 3
a a2 + 2 b + c a .
2
a +2 b+c
2
3 2
Ta c n ch ng minh a a a2 + 2 b + c .
ab a + b 6abc
c ab 9abc (Đúng theo AM - GM ).
n
28. Cho s d ng x1 , x2 ,..., xn ( n 3 ) th a mãn xi = 1 . Ch ng minh r ng:
i =1
n
xi
a) 1.
i =1 n2 - 1
x +
2
i
xi
n
xi
b) 1.
i =1 xi + n2 - 1
Lời giải.
. Áp d ng b t đ ng th c Holder . Xin nh ng l i bài t p cho b n đ c.
n
1
. Đ t xi = ( "i = 1, n ) yi = 1 .
yi i =1
n
1
1.
i =1 1 + n2 - 1 yi
n
1
Ta s d ng ph ng pháp ph n ch ng. Gi s <1.
i =1 1 + n2 - 1 yi
n
Khi đó ta c n ch ng minh yi > 1 .
i =1
1 1 - zi2
Ti p t c đ t zi = ( "i = 1, n ) 0 < zi < 1 và yi = ( "i = 1, n ).
1 + n 2 - 1 yi n2 - 1 zi2
Nên ta ph i ch ng minh
n n n
1 - zi2 > n2 - 1 zi2 .
i =1 i =1
n n n 2
1 - zi2 > zi - zi2

i =1 i =1 i =1
n n n
= zi - zi zi + zi
i =1 i =1 i =1
n
n2 - 1 zj . zi2 zj
n -1 n +1
1 j n 1 j n
j i j i
n n
= n2 - 1 zi2 .
i =1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x1 = x2 = ... = xn = 1 .

c) (Bài toán Tổng quát).

n
xi
m 1.
i =1 xi + nm - 1
2
a b2 c2 3
a) + + .
a + 24b c
4 2 2
b + 24c a
4 2 2
c + 24a b
4 2 2 5
a b c
b) + + 1.
3
a3 + 26abc 3
b3 + 26abc 3
c3 + 26abc
min a + b, b + c, c + a > 2
Ví dụ 2.24. Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:
a b c 3
2
+ 2
+ 2 2
.
b+c-a c + a -b a +b-c abc
IMO 2011 Shortlist
Lời giải.
a 3
2
a3 b + c - a a2 b + c - a a2 = 27 .
b+c -a
a 27
.
b+c-a
2
a b + c - a . a2 b + c - a
3
Áp d ng b t đ ng th c Schur ta có:
27 27 9 3
= .
a b + c - a . a2 b + c - a
3
abc a . 3abc 3 a 2
abc
2
abc
2
. Vì b + c > 2 .
T ng t ta có c + a - b và a + b - c > 0 .
Áp d ng b t đ ng th c Radon ta có:
3 3
a a2 a2 27
2
= 2 2
= 2
.
b+c-a 5 5 5
a 2
b+c-a a 2
b+c-a a 2
b+c-a
5
Bài toán quy v ch ng minh a2 b + c - a 3abc .
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c Schur ta có:
3
a2 a - b a - c 0.
5
a2 b + c - a abc a abc 3 3 a2 3abc .

BÀI TẬP

2 2 2
2 3 2 3 2 3
3a 2 + 1 + 2 1 + 3b2 + 1 + 2 1 + 3c 2 + 1 + 2 1 + 483 .
b c a
AZE JBMO TST
Lời giải.
4
2 2 2 2
2 3 3 2 3 3 3
3a + 1 + 2 1 +
2
= 3a + 1 + 1 +
2
+ 1+ 27 3a + 1
2 3 1+ .
b b b b
4
2
3 3
V y ta ch c n ch ng minh 3a 2 + 1 3 1+ 163 .
b
2
1
3 3
3a + 1
2 3 1+ 43 .
b
2 2
1 1
3 3 3 3 a2
3a + 1
2 3 1+ = 3a + 1 2 3 +1 33 +1 .
b b b2
a2
33 +1 43 Đúng theo b t đ ng th c Holder ).
b2
2
2
6 a
2 3a + + 3
2 12
2 3 b b 144a
3a 2 + 1 + 2 1 + = .
b 3 3 3b
2
2 3 144a
3a 2 + 1 + 2 1 + = 483 .
b 3b

a3 + 5b3 b3 + 5c3 c 3 + 5a3 2 2 2 2
+ + (a + b + c ) .
3a + b 3b + c 3c + a 3
USAJMO
3
x3 y3 z3 x+ y+z
+ + .
1 + 9 xy z 1 + 9 yz x 1 + 9 zx 2 y
2 2
18
Kyiv 2006
Lời giải.

3 3
x3 x x
= .
1 + 9 xy 2 z 3 1 + 9 xy 2 z 3 3 + 9 xyz x
V y, ta c n ch ng minh 3 3 + 9 xyz x 18 .
2
3xyz x 1= yz (Đúng).
1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x = y = z = .
3
Nhận xét 2.9. Bài toán trên là đ thi Uzbekizstan 2012, đ thi ch n đ i tuy n HSG Qu c Gia chuyên
Qu c H c Hu 2014-2015.
33. Cho th a mãn ab + bc + ca = 1 . Ch ng minh r ng:
3 3 3 1
4 + 6 3b + 4 + 6 3c + 4 + 6 3a .
a b c abc
Hong Kong National MO 2013
Lời giải.
4
3 3 3
+ 6 3b 1+1+1 4 + 6 3b .
a a
3 1
V y ta ch ng minh 27 + 6 3b 4
hay
a abc
1 3 1 1
3
+ 6 3b 4
(Do 27 3
).
3 3 abc a abc 3 3 abc
1 1 1
6b + . B t đ ng th c này đúng, b n đ c hãy t ch ng minh.
3 abc a
1
3

1 1 1 34 3
+ 2b + 4 + 2c + 4 + 2a
4 .
a b c abc
1 1 1 1
3 +b + 3 +c + 3 +a .
a b c abc
IMO 2004 Shortlist
3 3 3
a+b b+c c+a
+ + 12 .
3 2 a + b a 2 + b2 3 2 b + c b2 + c2 3 2 c + a c2 + a2
Korea 2013
Lời giải.
3 3
a +b
3
a+b 8 c
=
3 2 a + b a 2 + b2 3 3 2 a + b a 2 + b2 3 3 2 a + b a 2 + b2

3
8 c
2 + a + b + a 2 + b2
3
8 c
= .
2 3+ c+ c2
3
c 3 3+ c+ c2 .
Ta s d ng ph ng pháp .
Vi t b t đ ng th c trên v d ng p3 3 p 2 - 2q + p + 3
p - 3 p2 - 3 0 (Đúng do q = ab = 3 ).
3
3
a +b 2 4
2 a 2 + b2 a+b .
3 2 a + b a 2 + b2
3
2 4 2 4 2 4
a +b
3
a+b a+b a+b
= = .
2 a 2 + b2
2 2
3 2 a + b a 2 + b2 2 a + b - 4ab 2 a + b - 12
2
Đ t a+b = t , b t đ ng th c c n ch ng minh t ng đ ng v i
4
t
123 t - 2 t 3 + 12t 2 + 144t - 1728 0 Đúng).
2t - 12
3
a+b
. Ta ch ng minh b t đ ng th c 4ab .
3 2 a + b a 2 + b2
8
Hay a +b 128a3b3 a 2 + b 2 .
Th t v y, ta d th y b t đ ng th c này đúng:
4
a +b 2 8
128a3b3 a 2 + b2 = 64a 2b2 . 2ab a 2 + b2 64a 2b 2 . = 4ab a + b a +b .
4
3
a+b
T đó ta thu đ c 4 ab = 12 .
3 2 a + b a 2 + b2
10 2
. Ta s d ng b t đ ng th c a + b 44 a 3b3 a 2 + b2 (Phép ch ng minh xin đ c dành l i
cho b n đ c).
3
a +b
2 ab a + b
3 2 a + b a2 + b2
3
a +b
2 ab a + b 4 ab = 12 .
3 2 a + b a 2 + b2
37. Cho th a mãn x 2 y 2 + y 2 z 2 + z 2 x 2 = 6 xyz . Ch ng minh r ng:

x y z
+ + 3.
x + yz y + zx z + xy
MMC 2013
Lời giải.

yz zx xy x 1
Đ t a= ,b = ,c = a + b + c = 6 và = .
x y z x + yz 1+ a
Khi đó áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:
2 2
1 1
9 = 1+ a . 27 .
1+ a 1+ a
1 1 1
38. Cho th a mãn a + b + c = + + . Ch ng minh r ng:
a 2 b2 c 2
2(a + b + c) 3
7a 2b + 1 + 3 7b2c + 1 + 3 7c 2a + 1 .
Middle European Mathematical Olympiad 2013
Lời giải.
3
3
7 a 2b + 1
3
7a b + 1 =
2 3 .a.a
a2
7 a 2b + 1 2 1 2
c = 7 + b c
a2 b2
3
= 2 b
3
7 a 2b + 1 2 b
1 1 1 1
39. Cho th a mãn a + b + c + d = + + + . Ch ng minh r ng:
a 2 b2 c2 d 2
2 a +b+c + d 3
a 3 + 7 + 3 b3 + 7 + 3 c 3 + 7 + 3 d 3 + 7 .
40. Cho th a mãn abc = 1 . Ch ng minh r ng:
2 a +b +c 3
a 3 + 7 + 3 b3 + 7 + 3 c 3 + 7 .
Vasile Cirtoaje
1 1 1
41. Cho th a mãn + + = 3 . Ch ng minh r ng:
a b c
1 1 1 3
+ + .
a3 + b b3 + c c3 + a 2
Baltic Way 2014
Ta có các bài toán sau:

1 1 1
Cho th a mãn
+ + = 3 . Ch ng minh r ng:
a b c
1 1 1 3
a) 2 + + .
a + b b2 + c c2 + a 2
1 1 1 3
b) 3 + + .
a + b b3 + c c 3 + a 2
a b c 3
c) 3 + 3 + 3 .
a +b b +c c +a 2
a2 a + b a + c + b2 b + c b + a + c2 c + a c + b 6.

Lời giải.
2
a 3
a2 a + b a + c a = 27 .
a +b a +c
27
a2 a + b a + c .
a
a +b a +c
a 3 9
Do đó, ta c n ch ng minh = .
a +b a +c 4 4 a
2
a b-c 0 Đúng .
. Ta ch ng minh b t đ ng th c:
2
3 a a +b a +c 2 a .
3 2 2
a a+b + a+c - a+b - a+c 2 a
2
3 2
a2 - bc a a+b - a+c
2
2
2 a b-c
b-c 3 2
a+b + a+c
3a 2
1- 2
b-c 0.
a +b + a +c
Th t v y,
3a 2 3a 2 1 2
1- 2
b-c 1- 2
b-c = b-c 0.
a+b + a+c a+ a 4
n
Ví dụ 2.26. Cho n 3 , x1 , x2 ,..., xn > 0 th a mãn xi2 = n . Ch ng minh r ng:
i =1
x13 x23 xn3 n

+ + ... + .
x22 + x32 + ... + xn2-1 x32 + x42 + ... + xn2 x12 + x22 + ... + xn2- 2 n-2
Lời giải.

Đ t x0 = xn . Khi đó ta có:
x13 x23 xn3 n

xi3
+ 2 + ... + 2 = .
x + x + ... + xn-1 x3 + x4 + ... + xn
2
2
2
3
2 2 2
x1 + x2 + ... + xn2-2
2
i =1 n - xi2-1 - xi2
2 4
n
xi3 n n n
xi2 n - xi2-1 - xi2 n - xi2-1 - xi2 xi2 = n4 .
i =1 n - xi2-1 - xi2 i =1 i =1 i =1
n n
2
Bài toán quy v ch ng minh n2 n - 2 xi2 n - xi2-1 - xi2 n - xi2-1 - xi2 .
i =1 i =1
Đ ý r ng:
n
n - xi2-1 - xi2 = n2 - 2n .
i =1
n n n
xi2 n - xi2-1 - xi2 = n2 - xi2-1 xi2 - xi4
i =1 i =1 i =1
n
xi4-1 + xi4
= n2 - xi2-1 xi2 +
i =1 2
n
1 2
= n2 - xi2-1 + xi2 .
2 i =1
Nên ta c n ph i ch ng minh
n
1 2
n n-2 n2 - xi2-1 + xi2 .
2 i =1
n 2
xi2-1 + xi2 4n .
i =1
B t đ ng th c này đúng vì áp d ng b t đ ng th c ta có:
n n 2
2 1
xi2-1 + xi2 xi2-1 + xi2 = 4n .
i =1 n i =1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x1 = x2 = ... = xn = 1 .
BÀI TẬP

a b
+ 1.
a + 3b
2 2
b + 3a 2
2
Lời giải.
2
a b 3
+ . a a 2 + 3b2 + b b2 + 3a 2 a+b .
a + 3b
2 2
b + 3a
2 2

3
a b a+b
+ = 1.
a 2 + 3b2 b 2 + 3a 2 a a 2 + 3b 2 + b b 2 + 3a 2
. Ta s d ng ph ng pháp ph n ch ng.
a b
Đ t x= ,y= x 2 + y 2 + 8x 2 y 2 = 1 .
a + 3b
2 2
b + 3a
2 2
2
Gi s 4 xy x+ y 1.
1
xy (Mâu thu n).
4
a b
V y hay + 1.
a + 3b
2 2
b + 3a 2
2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b .

a b c
+ + 3.
b + 2c 2
c + 2a2
a + 2b
2
Trần Quốc Anh
Lời giải.
2
a 3
a b 2 + 2c a .
b + 2c
2

3
a 3 a b2 + 2c .
a3 + 3 a 2b + 6 6 ab .
a3 + c 2a + c 2a + c2a + 1 + 1 6 6 c6a 6 = 6ca .

a b c a b c
+ + a+b+c + + .
a + 2b b + 2c c + 2a 2a + b 2b + c 2c + a
Vasile Cirtoaje
1 1 1 3
5 5
+ 5
+ 5
.
a b+c
3
b c+a
3
c a +b
3
2
3
a b3 c3 d3 1
+ + + .
a+b a+c a+d b+c b+d b+a c+d c+a c +b d +a d +b d +c 2
Lời giải.
3
a3
a +c a +b a +d a
a ,b , c , d a +b a +c a +d a ,b , c , d a ,b , c , d a ,b , c , d

2 3
a3
.2 a. a a
a ,b , c , d a+b a+c a+d a ,b , c , d a ,b ,c , d a ,b , c , d
a3 1
.
a ,b , c , d a+b a+c a+d 2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = d .

1 1 1 1
2
+ 2
+ 2
.
a 5 b + 2c b 5 c + 2a c5 a + 2b 3
Titu Andreescu-USA TST 2010
Lời giải.
. Áp d ng b t đ ng th c Holder và b t đ ng th c AM - GM ta có:
3
1 2 1
2
a b + 2c
a5 b + 2c a
3
= bc
2
3 bc .
2
1 3 bc
2 2
a5 b + 2c a b + 2c
2
3 bc
= 2
9 bc
1
= .
3
1 1 1
. Đ t a = ,b = , c = .
x y z
x3 1
2
.
2y + z 3
Áp d ng b t d ng th c Radon ta có:
3
x3 x
2 2
2y + z 2y + z
x
=
9
3 3 xyz
9
1
= .
3
. Không m t tính t ng quát, ta gi s x y z xy zx yz .
5 2
x2
x3 x5
2
= 2 2
.
2y + z x2 2 y + z x2 2 y + z

5 2
2
3 x2 x2 2 y + z .
5 5
3 x5 + 6 y2z2 5 y2 z2 + 4 x.
Áp d ng b t đ ng th c và b t đ ng th c AM - GM ta có:
5 5
2 1
y z =
2 2
yz . yz y2 z2 yz y2 z 2 .
3
Do đó ta ch c n ch ng minh
3 x5 + y2 z2 4 x.
13
3x 5 + y 2 z 2 4x 4 .
13
3 x5 + y2 z2 4 x4
13
x 4
12
3
9
x 4
= 4 x
3
4 x.
x3 2y + z 2y + z x
2
+ + .
2y + z 27 27 3
x3 x
2
.
2y + z 9
Ví dụ 2.27. Cho a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác. Ch ng minh r ng:
1 1 1 1
3
+ 3
+ 3
.
8abc + a + b - c 8abc + b + c - a 8abc + c + a - b 3abc
Samin Riasat
Lời giải.
3
a+b-c 1 1 1
= - 3
.
8abc 8abc + a + b - c
3
8abc 8abc + a + b - c 24abc
3
a +b-c 1
3
.
8abc + a + b - c 3
3 3
a+b-c
3
a+b-c c 1
3
= .
8abc + a + b - c
3 3
3 8abc + a + b - c 3 24abc + a +b-c 3

BÀI TẬP

a3 b3 c3 1
+ + .
4 + 2b c + a + c 4 + 2c a + b + a 4 + 2a b + a + b3
2 3 2 3 2
3
5
x y5 z5
+ + 1.
yz x 2 + y 2 zx y 2 + z 2 xy z 2 + x 2
George Apostolopoulos
Lời giải.
x5 x6
=
yz x 2 + y 2 xyz x 2 + y 2
3
x2
6 xyz x2
2
x2
=
6 xyz
2 2
x
3
2 3
x
9
.
2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x = y = z = .
3
Ví dụ 2.28. Cho th a mãn a + b + c = 1. Ch ng minh r ng:
a b c 3
ab + bc + ca + + .
b2 + b c2 + c a 2 + a 4
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
a a a a 4 33 a
= - -
b +b
2
b b +1 b 44 b
a 4 33 a
= - 4 .a.a.a
b 4 b
a 4 33 a 3 a 4 33 a
- 4 a = - 4
b 4 b b 4 b

a
+9
a b 3 a 3 a
- = + -3
b 16 4 b 16 b
3 a
.
4 b
a 2
. ab a =1.
b
3 a 3
.
4 b 4 ab
1
3
BÀI TẬP
a b c
50. Cho th a mãn a + b + c + + . Ch ng minh r ng:
b c a
a 3c b3 a c 3b 3
+ + .
b a +c c b+a a c +b 2
Romania 2005
Lời giải.
a3c b 3
a+c a .
b a+c c
b b
a
2 33
a 3c a c c =3.
b a+c
2
b 2 2 2 2
c

a +b 3 b+c 3 c +a a+b+c
3 + + .
a+c c+a a +b 3
abc
Lời giải.
a+b 1
3 3 3 a+b
a +c a+c
1 1 1
3 6 b +
4 a c
1
=33 b
b

ac
=33 b .
abc
2
b
3
3 b . 3
abc
a
= 3
.
abc

a +b 6 b+c 6 c +a a+b+c
6 + + .
a+c b+a c +b 3
abc
Lời giải.
3
a +b 1 a+b
6 3 a+b =6 +9 .
a+c a+c a+c
3
a +b a+b a+b
Vì 3 6 +9.
a+c a+c a+c
a +b a
.
a+c 3
abc
a+b 1
2 a .
a+c b+c
Ta c n ch ng minh
1 a
2
b+c 3 2 2 2
abc
a b+c 3
2 abc 2 2 2
a2 + 3 bc .
Áp d ng b t đ ng th c (2.1) và b t đ ng th c AM - GM ta có:
8 2 83 2 2 2 2
a b+c a bc abc a .
9 3
Do đó ta ch ng minh
4 2
a a 2 + 3 bc
3
2
a 3 bc Đúng .
53. (Bài toán Tổng quát).

Cho và k 2 . Ch ng minh r ng:
a +b k b+c k c +a a+b+c
k + + .
a+c b+a c +b 3
abc
Võ Quốc Bá Cẩn
Lời giải.

k
k
2
-1 a +b a+b 2
3 k
a+c a+c
k
-1
a +b a+b 2
= k k
a+c a+c
k
-1 a+b
32 k .
a+c
a+b a+b
k .
a +c a+c
Nên ta c n ch ng minh
a +b a
(Ch ng minh Bài tập 52).
a+c 3
abc

b 2 + c 2 3 c 2 + a 2 3 a 2 + b2 a +b+c
3 + 2 + 2 .
a 2 + bc b + ca c + ab 3
abc
Phạm Hữu Đức
Xem Ví dụ 2.48.
55. Cho th a mãn a + b + c = 1. Ch ng minh r ng:
a b c 1
+ + .
b + 3c
2
c + 3a
2
a + 3b
2
1 + 3abc
Lời giải.
2
a 3
a b2 + 3c a =1.
b + 3c
2

1 + 3abc a b2 + 3c .
3
a + 3abc ab2 + 3 a ab
a 3
ab 2
Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
1
3
Ví dụ 2.29. Cho th a mãn abc = 1 . Ch ng minh r ng:
a4 - b b4 - c c4 - a
a. + b. + c. 0.
a 4 + 2b b4 + 2c c 4 + 2a
Lời giải.
a5 a
.
a + 2b 2 ac
4
3

a5 3
a 4 + 2b2 ac a a2 .
a 4 + 2b2 ac
3 2
Nên ta ch c n ch ng minh 3 a2 a a 4 + 2b2 ac .
2 2 2 2 2 3
a a 4 + 2b 2 ac a a 4 + 2abc a = a a2 3 a2 a2 =3 a2 .
BÀI TẬP

2 2 2 2
3 a 2 + ab + b2 + 3 b 2 + bc + c 2 + 3 c 2 + ca + a 2 3 3 2a 2 + bc + 2b2 + ca + 2c 2 + ab .
57. Cho th a mãn a + b + c = 1. Ch ng minh r ng:
a b c 3
+ + .
b+c b c+a c a+b a 2 ab + bc + ca
Lời giải.
2
a 2 4
ab a b+c a .
b+c b
4 2
Ta c n ch ng minh r ng 4 a 9 a b+c .
Ch ng minh b t đ ng th c này đ n gi n, xin nh ng l i cho b n đ c.
1
3
58. Cho th a mãn a + b + c = abc . Ch ng minh r ng:

a2 b2 c2 3
+ + a+b+c .
a +1
2
b +1
2
c +1
2 2
2a 3 2b3 2c 3
3 + 3 + 3 3.
a 2 + b2 b2 + c2 c2 + a2
Lời giải.
3
2a 3 a2
3 . 2a . a2 + c2 .
a 2 + b2 a 2 + b2 a 2 + c2
a2 3
Mà (Ch ng minh b t đ ng th c này đã đ c trình bày Cách 1 Ví dụ
a +b
2 2
a +c2 2
4
2.25).
3
2a 3
3 3 a a2 27
a + b2
2

2a 3
3 3.
a 2 + b2
1 1 1 9
+ + .
a 2 a + bc
2
b 2 b + ca 2
c 2 c + ab 2 2 ab + bc + ca
Lời giải.
2
1 2 a 2 + bc 1
3
.
a 2 a 2 + bc a a
5 2
Nên ta s ch ng minh 2 ab 81 abc a 2b2 + abc a .
Đ t . Khi đó b t đ ng th c tr thành
5
2 x 81xyz x2 + yz .
Vì 9xyz x yz .
4
Ta ch ng minh r ng 2 x 9 yz x2 + yz .
x2 - yz 2 x2 + yz 0 Đúng .
BÀI TẬP
60. Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Ch ng minh r ng:

b+c c+a a+b
+ + 4.
a 2 + bc b2 + ca c 2 + ab
Phạm Kim Hùng
Lời giải.
2
b+c 3 3
b + c a 2 + bc b+c =8 a .
a + bc
2
3
Bài toán quy v ch ng minh a 2 b + c a 2 + bc .
a3 + 3abc bc b + c Đúng .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi và các hoán v .

b+c c+a a+b

+ + 3.
a 2 + 3bc b 2 + 3ca c 2 + 3ab
Michael Rozenberg
Nhận xét 2.10. Ta có Bài toán Tổng quát cho 2 bài toán này.
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và k 0 . Ch ng minh r ng:
b+c c+a a +b 2 6
+ + min + 2, .
a + kbc
2
b + kca 2
c + kab
2
k k +1
3 3 3
a+b b+c c+a
+ + 1.
8ab 4a + 4b + c 8bc 4b + 4c + a 8ca 4c + 4a + b
a b c
+ + 1.
4b + bc + 4c
2 2
4c + ca + 4a
2 2
4a + ab + 4b2
2
Phạm Kim Hùng – Võ Quốc Bá Cẩn

a b c a +b+c
+ + .
b + bc + c
2
c + ca + a
2 2
4a + ab + 4b 2 2 2
ab + bc + ca
65. Cho th a mãn x 2 + y 2 + z 2 = 1 . Ch ng minh r ng:
1 1 1 9
+ + 3
.
2 2 2
x+ y y+z z+x 18
3
1- 3
1- 3
1-
4 4 4
66. Cho a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác th a mãn . Ch ng minh r ng:
a b c
+ + 3.
b+c-a c + a -b a+b-c

1
a b c ab + bc + ca 3
+ + 3 2 2 2 .
a 2 + ab + b 2 b 2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 a +b +c
Lời giải.
2
a 3
a a 2 + ab + b 2 a .
a + ab + b
2 2
2 3 3 2
a c c c
= = .
a 2 + ab + b 2 a a 2 + ab + b 2 c c2 c2
2 2
c ab + bc + ca 3
Ta c n ch ng minh 3 .
c2 a 2 + b2 + c 2
6 2
c 27 ab c2 (Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
Ví dụ 2.32. Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Ch ng minh r ng:
1 1 1 1 2
+ 2 + 2 + 2 2 2.
a + ab + b b + bc + c c + ca + a 2
2 2 2
bc + ca + ab a + b + c
Dương Đức Lâm
Lời giải.
1 2 1 2 2
b2 + bc + c 2 ab + bc + ca b 2 + bc + c 2 + ab + bc + ca = b+c a +b +c .
4 4
1 4 ab + bc + ca
b + bc + c 2
2
b+c
2
a+b+c
2
1 4 ab 1
.
b + bc + c 2
2
c
2
b+c
2
2
4 ab 1 1 2 c
Do đó ta s ch ng minh 2 2
+ = .
c a +b ab c2 ab c2
2 1 4
4 c2 ab 2
c .
a +b
Th t vây, áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:

2 1 2 1 4
4 c2 ab 2
= c2 c a +b 2
c .
a+b a+b
. Ta ch ng minh b t đ ng th c ch t h n
1 1 1 5 4
+ 2 + 2 + .
a + ab + b b + bc + c c + ca + a 2
2 2 2
3 bc + ca + ab 3 a + b2 + c 2
2
(2.3)
c a+b ab 5 4 ab
+ + .
a 2 + ab + b 2 a 2 + ab + b 2 3 3 c2
Ta có 1 b đ : N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó, ta có:
c a +b
2.
a 2 + ab + b2
(2.4)
Tr l i v i bài toán chính, s d ng b đ này, ta ch c n ch ng minh
1 ab 4 ab
+ .
3 a + ab + b2
2
3 c2
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta ch ng minh b t đ ng th c ch t h n:
1 2 ab 4 ab
+ .
3 3 a + b2
2
3 c2
ab 4 ab
1+ 2
a + b2
2
c2
2ab 4 ab
1+ +2
a + b2
2
c2
2 2
a+b 2 a
Đúng theo b t đ ng th c ).
a 2 + b2 a2
. Ta xét 2 tr ng h p.
:N u a2 4 bc .
Ta có 1 b đ : N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó, ta có:
1 9
2
.
b+c 4 bc
(2.5)

Tr l i v i bài toán chính. Ta có
2 1 2 1 3
+ .
a2 2 bc a2 bc 2 bc
1 3
Nên ta ch c n ch ng minh .
b2 + bc + c 2 2 bc
Áp d ng b đ trên, ta có:
1 1 9 3
.
b + bc + c 2
2
b+c
2
4 bc 2 bc
:N u a2 4 bc .
Ta có 1 b đ : N u cho . Khi đó, ta có:
1 9
.
a 2 + ab + b2 c
2
(2.6)
9 2 1
Áp d ng b đ trên, ta ch ng minh 2
+ .
a a2 bc
Đúng .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c > 0 .
Lưu ý 2.4. B t đ ng th c (2.3) trong bài toán trên:
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó, ta có:
1 1 1 5 4
+ + + .
a 2 + ab + b2 b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 3 bc + ca + ab 3 a 2 + b2 + c 2
Dương Đức Lâm
c a +b a b+c b c+a
+ 2 + 2 2.
a + ab + b b + bc + c c + ca + a 2
2 2 2
Darij Grinberg

Lời giải.
. Ta có:
1 4 ab + bc + ca
(Ch ng minh Cách 1 Ví dụ 32).
b + bc + c 2
2
b+c
2
a +b+c
2
a b+c 4a ab + bc + ca
.
b + bc + c 2
2
b+c a+b+c
2
a b+c 4 ab + bc + ca a
.
b + bc + c 2
2
a +b+c
2
b+c
2
4 ab + bc + ca a 4 bc a
. = 2.
a +b+c
2
b+c a
2
a b+c
a b+c a b+c a +b +c
a . -2 = - 2a
b + bc + c 2
2
b2 + bc + c 2
a ab + ac - b 2 - c 2
=
b2 + bc + c 2
ab a - b - ca c - a
=
b 2 + bc + c 2
ab a - b ab a - b
= -
b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2
2
ab a - b
= a . 0.
b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2
. Ta có 1 b đ :
N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó, ta có:
1 1 2 a+b
+ .
b + bc + c 2 c 2 + ca + a 2
2
ab a + b + bc b + c + ca c + a
(2.7)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b > 0 .
Chứng minh.
1 1 2
+ 2 .
b + bc + c c + ca + a 2
2 2
b + bc + c
2 2
c 2 + ca + a 2

ab a + b
Do đó ta c n ch ng minh b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 .
a +b
bc ca + b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 c 2 + ca + a 2 + ca b2 + bc + c 2 + bc = a + c b + c = ab + c a + b + c 2
b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 ab + a + b - ab c + c 2 .
2ab
ab + a + b - ab c + c 2 ab + a + b - c + c2
a +b
a 2 + b2
= ab + c + c2
a +b
ab a + b
= .
a +b
Tr l i v i bài toán chính. Áp d ng b đ trên, ta có:
a b+c ab ac
= +
b 2 + bc + c 2 b2 + bc + c 2 b 2 + bc + c 2
ab ab
= +
b + bc + c 2
2
c + ca + a 2
2
1 1
= ab +
b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2
2 a +b
ab . = 2.
ab a + b
Nhận xét 2.11. Ta có các Bài toán Mở rộng cho bài toán này:
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Ch ng minh r ng:
c a+b a b+c b c+a a 2b + b 2c + c 2 a ab2 + bc 2 + ca 2

a) + + + .
a + ab + b2 b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2
2
ab2 + bc 2 + ca 2 a 2b + b 2c + c 2 a
2 2 2
c a+b a b+c b c+a a -b b-c c-a
b) + + 2+4 .
a 2 + ab + b2 b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 a +b
2
b+c
2
c+a
2
Vasile Cirtoaje

c2 a + b a2 b + c b2 c + a
+ + 2.
a 3 + abc + b3 b3 + abc + c3 c 3 + abc + a3
Dương Đức Lâm
Lưu ý 2.6. B t đ ng th c (2.5) trong bài toán trên (B t đ ng th c )
1 1 1 9
+ + .
b+c
2
c+a
2
a+b
2
4 bc + ca + ab
Ji Chen
Lời giải.
1 2 1
11 a 2 + 14 bc 2
= 3a + b + c 2
b+c b+c
2
3a + b + c
b+c
2
a
= 9 1+ .
b+c
a
2
11 a 2 + 14 bc
Do đó ta c n ch ng minh 4 1+ .
b+c bc
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1.
4q - 1
Ta s d ng ph ng pháp r max 0, (Do p = a = 1 ).
9
B t đ ng th c c n ch ng minh tr thành
2
1+ q 11 - 8q
4 -2 .
q-r q
N u . Ta có:
2 2
1+ q 11 - 8q 1+ q 11 - 8q
4 -2 - 4 -2 -
q-r q q q
4 - 3q 1 - 4q
=
q2
0.
N u . Ta có:

2
2
1+ q 11 - 8q 1+ q 11 - 8q
4 -2 - 4 -2 -
q-r q 4q - 1 q
q-
9
1 - 3q 4q - 1 11 - 17 q
= 2
q 5q + 1
0.
. Ta có 1 b đ :
N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và a b c . Khi đó, ta có:
1 1 1 2 1
+ + + .
a+b
2
b+c
2
c+a
2
a+c b+c 4ab
(2.8)
Chứng minh.
1 2 1 1 1 2 1 1
- - = + - - -
a+b
2
a+c b+c 4ab b+c
2
c+a
2
a+c b+c 4ab a + b 2
2
a -b
2
1 1
= - -
b+c c+a 4ab a + b
2
2 2
a -b a -b
= 2 2
- 2
b+c c+a 4ab a + b
2 2
a -b a -b
2
- 2
a+b b+b a+a 4ab a + b
=0.
Tr l i bài toán chính. Áp d ng b đ trên, ta có:
1 2 1
bc bc + .
b+c
2
a+c b+c 4ab
2 1 9
Bài toán quy v ch ng minh bc + .
a + c b + c 4ab 4
2 ab + bc + ca ab + bc + ca 9
+
a+c b+c 4ab 4
2c 2 1 c a +b 9
2- + +
a+c b+c 4 4ab 4

c a +b 2c 2
4ab a+c b+c
a+b 8abc Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
Ta có 1 b đ : N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và a b c . Khi đó, ta có:
2 2 2
a b c 1 5 a 2 + b2 + c 2
+ + + . .
b+c c+a a+b 2 4 ab + bc + ca
Trần Quốc Anh-Dương Đức Lâm
(2.9)
Chứng minh.
2
a2 a2
2 2
.
b+c a2 b + c
2
a2 1 5 a2
Nên ta ch c n ch ng minh 2
+ . .
a2 b + c 2 4 bc
4q - 1 1 - q
6
2
1 - 2q 5
B t đ ng th c tr thành +6 .
q2 - r 2q
1
N uq . Ta có:
4
2
1 - 2q 5 2 - 5q 1 - 4q
+6- = 0.
q -r
2
2q 2q 2
1
N uq . Ta có:
4
2
1 - 2q 5 5 - 14q 1 - 3q 4q - 1
+6- = 0.
q -r
2
2q 2q 10q 2 - 5q + 1

2
2 1 9 a
Ta ch ng minh a 2
b+c 4 bc
2 2
a 9 a
1+
b+c 4 bc
2
a a 3 9 a2
+2 + .
b+c b+c 2 4 bc
Áp d ng b đ trên ta có:
2
a a 5 a2 1 a
+2 - +2 .
b+c b+c 4 bc 2 b+c

2
a a
b+c 2 bc
Nhận xét 2.12. Ta có Bài Toán Mở rộng cho bài toán trên.
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và k > 0 . Ch ng minh r ng:
1 1 1 9
2 + 2 + 2 2
.
kb + c kc + a ka + b k +1 bc + ca + ab
1 1 1 9
+ 2 + 2 .
a + ab + b b + bc + c c + ca + a 2
2 2 2
a+b+c
2
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
. Ta có:
1 4 ab + bc + ca
(Ch ng minh Cách 1 Ví dụ 2.32).
b2 + bc + c 2 b+c
2
a +b+c
2
1 4 bc 1
.
a + ab + b2
2
a
2
b+c
2

4 bc 1 9
2 2 2
.
a b+c a+b+c
. Ta ch ng minh
1 9 a2 + bc
a2 + bc
b 2 + bc + c 2 a
2
2
b 2 + bc + c 2 + a 2 + ab + ac 9 a - bc
b + bc + c
2 2
a
2
a 9 bc
a + 6.
b2 + bc + c 2 a
2
2
a 9 bc a 9 bc
a + a +
b + bc + c
2 2
a
2
a b + bc + c2 2
a
2
a 9 bc
= a + 2
bc a
2
a 9 bc
2 . 2
bc a
=6.
. Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1.
4q - 1
9
Đ ý r ng .
Do đó, b t đ ng th c tr thành
1
9.
1- a - q
9q3 - 6q 2 - 3q + 1 + 9r 0 .
1
N u 0<q . Ta có:
4
3 1
9q3 - 6q 2 - 3q + 1 + 9r > 9q 3 - 6q 2 - 3q + 1 = 4q - 1 48q 2 - 20q - 21 + >0.
64 64
1
N uq . Ta có:
4

BÀI TẬP

bc ca ab
+ + 1.
6a + 3
2
6b + 3
2
6c 2 + 3
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
2
bc 3
b 2 c 2 6a 2 + 3 bc .
6a 2 + 3
3
Bài toán quy v ch ng minh bc b 2c 2 6a 2 + 3 = b 2c 2 6a 2 + bc .
2
bc bc - b2c 2 18a 2b 2c 2
2abc a 6a 2b2c2
1 2
abc a b-c 0 Đúng .
3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c và các hoán v .

4
a a +b a +c b b+c b+a c c +a c +b a +b+c
3
+ 3
+ 3 2
.
b+c c+a a +b 6 ab + bc + ca
Lời giải.
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s bc = 3 .
4
a a2 + 3 a
3
.
b+c 54
4
a3 a a
3
+3 3
.
b+c b+c 54
3 a3 4
a b+c 3
a a .
b+c
3 a 4
a b+c 3
a .
b+c
2 3 2 2 4 4
3 a a a 3 bc . a =3 a a a a .

4 4 4
a3 a a a +3 a a
3
+3 3 3
.
b+c b+c a b+c 54

1 1 1 1 8
+ + + .
a 2 + ab + b2 b2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 3 bc + ca + ab a 2 + b2 + c 2
Phạm Kim Hùng
1 1 1 4
+ + .
4a + bc
2
4b + ca 2
4c + ab
2 a+b+c
Phạm Kim Hùng
Lời giải.
2
1 3 3 3
b+c 4a 2 + bc b+c =8 a .
4a + bc
2
5 3
Bài toán quy v ch ng minh a 2 b+c 4a 2 + bc .
2
a3 a - b a - c + 4 ab a + b a - b + abc 19 a 2 - 18 bc 0 Đúng .
Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c .
a
. Ta có: a -c b-c .
b
3 1 1
a+ b+ c
1 2 2 2
=
4a 2 + bc 3 1 1
a + b + c 4a 2 + bc
2 2 2
3 1 1
a+ b+ c
2 2 2 2
2
3 1 1
a + b + c + 4a 2 + bc
2 2 2
3a + b + c
=4 2
.
16a 2 + 4bc + 3a + b + c
3a + b + c 1
2
16a + 4bc + 3a + b + c
2
a
3a + b + c a
2
1
16a + 4bc + 3a + b + c
2

3a + b + c a 1
2
- 0
16a + 4bc + 3a + b + c
2
3
b2 + c 2 - 8a 2 + 3a b + c
2 2
0
16a 2 + 4bc + 3a + b + c
c + 4a c - a + b + 4a b - a
2
0
16a 2 + 4bc + 3a + b + c
c + 4a c - a b + 4a b - a
2
+ 2
0
16a + 4bc + 3a + b + c
2
16a + 4bc + 3a + b + c
2
c + 4b a - b b + 4a b - a
2
+ 2
0
16b + 4ca + 3b + c + a
2
16a + 4bc + 3a + b + c
2
2
a -b 7 a 2 + 7b2 - c 2 + 34ab - 6bc - 6ca
7 2 2
0
16b 2 + 4ca + 3b + c + a 16a 2 + 4bc + 3a + b + c
2 2
7a 2 + 7b2 - c 2 + 34ab - 6bc - 6ca 16c 2 + 4ab + 3c + a + b a -b 0.
Ta có:
2 2
7a 2 + 7b2 - c 2 + 34ab - 6bc - 6ca 16c 2 + 4ab + 3c + a + b a -b
2 2
7b2 + 7c 2 - a 2 + 34bc - 6ca - 6ab 16a 2 + 4bc + 3a + b + c b-c
2 2
+ 7c 2 + 7a 2 - b2 + 34ca - 6ab - 6bc 16c 2 + 4ca + 3b + c + a c-a
2 2
(Do a b c nên 7a 2 + 7b 2 - c 2 + 34ab - 6bc - 6ca 16c 2 + 4ab + 3c + a + b a -b 0)
2 2
7b2 + 7c 2 - a 2 + 34bc - 6ca - 6ab 16a 2 + 4bc + 3a + b + c b-c
a2 2 2
+ 7c 2 + 7 a 2 - b 2 + 34ca - 6ab - 6bc 16c 2 + 4ca + 3b + c + a b-c
b2
2
b-c
2 a 2 7c 2 + 7a 2 - b2 + 34ca - 6ab - 6bc 16c 2 + 4ca + 3b + c + a
=
b2 +b 2 7b 2 + 7c 2 - a 2 + 34bc - 6ca - 6ab 16a 2 + 4bc + 3a + b + c
2
2
b-c 2
b 2 16a 2 + 4bc + 3a + b + c 7c 2 + 7a 2 - b 2 + 34ca - 6ab - 6bc + 7b 2 + 7c 2 - a 2 + 34bc - 6ca - 6ab
b2
(Do a b c )
2
b -c 2 2
= b 2 16a 2 + 4bc + 3a + b + c 6 a - b + 28c a + b
b2
0.
a +b
.Đ t t= c . Ta ch ng minh b t đ ng th c
2

1 2 1
+ .
4a 2 + bc 4t 2 + tc 4c 2 + t 2
1 1 1 2 1 2 1
+ + + = +
4a 2 + bc 4b 2 + ca 4c 2 + ab 4 4a + bc 4b + ca
2 2
a +b
2
4 4a + bc 4b + ca
2 2
4c 2 + t 2
4c 2 +
4
2
2 2 c a+b
Do đó ta c n ch ng minh 4a 2 + bc 4b2 + ca 4t 2 + tc = a+b + .
2
2 c2
a -b + a 2 + b 2 + 6ab - 3bc - 3ca 0 Đúng .
4
2 1 4 4
Bây gi ta ch ng minh + =
4t + tc 2
4c + t
2 2 a 2t + c
1 2 1 1 2 4
- + - -
t 4t + tc
2 t 4c 2 + t 2 t 2t + c
2 1 4c
c - - 0.
t 2t + c 4t + tc 2t + 4t + tc t 4c + t t + 4c 2 + t 2
2 2 2 2
Th c ch t b t đ ng th c này là h qu c a 2 b t đ ng th c sau:
1 1
.
3t 2t + c 4t + tc 2t + 4t 2 + tc
2
5 4c
.
3t 2t + c t 4c + t 2 2
t + 4c 2 + t 2
Chứng minh.
1 1
3t 2t + c 4t + tc 2t + 4t 2 + tc
2
2
2
9t 2 2t + c 4t 2 + tc 2t + 4t 2 + tc
t 2 + 6ta + 2c 2 2t 4t 2 + tc + c 4t 2 + tc .
B t đ ng th c này đúng do t c . B n đ c t ki m tra.
5 4c
3t 2t + c t 4c + t 2 2
t + 4c 2 + t 2
5 4c 2 + t 2 t + 4c 2 + t 2 12c 2t + c .
5 4c 2 + t 2 t + 4c2 + t 2 = 5 4c 2 + t 2 5t + 5 4c 2 + t 2

4c + t 4c + 5 +1 t .
V y ta c n ch ng minh 4c + t 4c + 5 +1 t 12c 2t + c
5 + 1 t 2 + 16 - 4 5 tc + 4c 2 0.
B t đ ng th c này đúng do D < 0 . B n đ c t ki m tra.
Nhận xét 2.13. Ta có Bài toán Mở rộng cho bài toán này.
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Tìm h ng s t t nh t đ b t đ ng th c sau

đúng:
1 1 1 4 + 2k
+ + .
k a + bc
2 2
k b + ca
2 2
k c + ab
2 2 k a +b+c
BÀI TẬP

1 1 1 2
+ + .
4a + bc
2
4b + ca
2
4c + ab
2
ab + bc + ca
Lời giải.
2
1 3 3 3
b+c 4a 2 + bc b+c =8 a .
4a + bc
2
3 3
Bài toán quy v ch ng minh 2 a bc b+c 4a 2 + bc
Đúng .
a3 + 3b + b3 + 3c + c3 + 3a 6.
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho th a mãn a + b + c = 3 . Khi đó ta có:
(2.10)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 0,1, 2 và các hoán v .

2
a3 + 3b a + 3b a 2 + 3b .
a 2 + 3b
a3 + 3b .
a + 3b
a 2 + 3b
a3 + 3b .
a + 3b
2
a 2 + 3b 3 3
a 2 + 3b a + 3b a 2 + 3b = a2 + 9 .
a + 3b
3
Bài toán quy v ch ng minh a2 + 9 36 a 2 + 3b a + 3b .
Ta s d ng ph ng pháp .
Áp d ng b đ trên, ta có:
24 5 - q .
3
Nên ta ch ng minh 9-q 108 5 - q
2
3- q 21 - q 0 Đúng .
Cho th a mãn a + b + c = 3 . Khi đó ta có:
.
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
. Không m t tính t ng quát, gi s là s n m gi a và c . Khi đó, ta có:
a b -c b-a 0.
3
2 1 1 2b + c + a + c + a
b a+c = .2b c + a c + a = 4.
2 2 3

3
4 a 27 a 2b + abc .
Không m t tính t ng quát, ta gi s a = min a, b, c . Khi đó, đ t b = a + x và c = a + y v i .
B t đ ng th c t ng đ ng
2
9 x2 - xy + y 2 a + 2 x - y x + 4y 0 Đúng).
Ta có:
a 2b + ab2 + a 2b - ab2
a 2b + abc = + abc
2
a 2b + ab2 + 3abc - 3abc - ab2 - a 2b

= + abc
2
ab c - 3abc - a -b
= + abc
2
ab c - 3abc + a -b
= + abc (Do a b c )
2
2
ab c - 3abc + a -b
= + abc .
2
Ta s d ng ph ng pháp
q - 3r + q 2 - 4q 3 + 2 9q - 2 r - 27r 2
a 2b + abc = + r (Do p = a =1)
2
q - r + q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27 r 2
= = f r .
2
Ta có:
9q - 2 - 27r - q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27 r 2
f r = .
2 q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27 r 2
7 9q - 2 - 1 - 3q 7 1 - 3q
f r =0 r = r0 = .
189
Và 9q - 2 - 27r0 = q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r0 - 27r02 .

. N u 7 9q - 2 1 - 3q 7 1 - 3q .
Ta có: f r 0.
1 - 4q + 1 1 - 1 - 4q
f r f 0 = .
8
1 - 4q + 1 1 - 1 - 4 q 4
Ta ch ng minh .
8 27
Th t v y, ta có:
2
4 1 - 4q + 1 1 - 1 - 4 q 3 1 - 4q - 1 3 1 - 4q + 5
- = 0.
27 8 216
. N u 7 9q - 2 1 - 3q 7 1 - 3q .
3
1 - 3q 7 1 - 3 1 - 3q
3
1 - 3q .
2 7
Ta có: f r 0.
q - r0 + q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r0 - 27 r02
f r f r0 =
2
q - r0 + 9q - 2 - 27 r0
=
2
= 5q - 14r0 - 1
9q + 1 + 2 1 - 3q 7 1 - 3q
=
27
3
2 7 1 - 3q - 3 1 - 3q + 4
= .
27
3
2 7 1 - 3q - 3 1 - 3q + 4 4
Ta ch ng minh
27 27
1 - 3q 2 7 1 - 3q - 3 0 Đúng .
Đây là 1 k t qu quen thu c và đ p m t có th dùng đ gi i nhi u bài toán.

a 5 + a 4 + a 3 b5 + b 4 + b3 c 5 + c 4 + c 3
+ + 3.
a 3 + b 2 + c b3 + c 2 + a c 3 + a 2 + b
Rahim Shahbazov
Lời giải.
a5 + a 4 + a3 2
a3 + a 2 + a a2 + a + 1 =
a3 + b2 + c
a5 + a 4 + a3 2
= a3 + b 2 + c a2 + a +1
a3 + b2 + c
3
a3 + a 2 + a .
a5 + a 4 + a3 2 2
a2 + a + 1 a3 + a 2 + a .
a3 + b 2 + c
2 2
a3 + a 2 + a 3 a2 + a +1 .
Đ t abc = r và ab = 3 1 - t 2 t 0,1 .
Đ ý r ng
a 2 = 3 1 + 2t 2 .
a 3 = 3 9t 2 + r .
2 2
t 2 127t 2 - 4 + 22r + r - 1 = 127t 4 - 4t 2 + 22t 2 r + r - 1 0.
Ta s ch ng minh
1 - 4t 2 2 + t 2
Ta có r max 0, (B t đ ng th c Schur ).
3
N u 4t 2 1 . Ta có:
99
115t 2 - 4 + 22r > 115t 2 - 4 > 0.
4
N u 4t 2 1 . Ta có:

22 1 - 4t 2 2 + t 2
115t 2 - 4 + 22r 115t 2 - 4 +
3
-88t 4 + 227t 2 + 32
=
3
>0.
. Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c ta có:
a5 + a 4 + a3 3 3 a5 .a 4 .a3
a3 + b2 + c a3 + b 2 + c
a4
=3
a3 + b2 + c
a a3 + b 2 + c - a b 2 + c
=3
a 3 + b2 + c
a b2 + c
=3 a-
a3 + b2 + c
b2 + c
=3 a-
b2 c 2
a2 + +
a ac
b2 + c
3 a- 2
a+b+c
1 + a + ac
1 + a + ac b2 + c
= 3 3-
9
2
b +2 ca + 3
= 3 3- .
9

2
b +2 ca + 3 18
ca 3 Đúng .
BÀI TẬP

c a 3 + b3 a b3 + c 3 b c 3 + a 3 3
+ 2 2 + 2 .
a 2 + b2 b +c c + a2 2
Lời giải.
2
a3 + b3 a + b a 2 + b2
c a 3 + b3 c
a 2 + b2 a +b
c a 3 + b3 c
.
a 2 + b2 a+b
2
c 3
c a+b c .
a+b
3
Bài toán quy v ch ng minh 2 c 9 c a+b
3
c 9 ab .
Th t v y,
3 2
c = c c 3 3 abc 3 ab = 9 ab .
72. Cho th a mãn a + b + c = 3 . Ch ng minh r ng:

a3 + 2bc + b3 + 2ca + c3 + 2ab 3 3.
Nguyễn Văn Quý
Lời giải.
2
a3 + 2bc a + 2bc a 2 + 2bc
a 2 + 2bc
a3 + 2bc
a + 2bc
a 2 + 2bc
a3 + 2bc .
a + 2bc
L i áp d ng b t đ ng th c Holder ta có:
2
a 2 + 2bc 2 6
a + 2bc a 2 + 2bc a 2 + 2bc = a .
a + 2bc
Nh v y ta c n ch ng minh r ng
6
a 27 a + 2bc a 2 + 2bc
2
3 ab a - b 0 Đúng .
3 3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 0, , và các hoán v .
2 2
a 2 + 3bc + b2 + 3ca + c2 + 3ab a + b + c + 3 ab + bc + ca .

Lời giải.
Ta s ch ng minh a 2 + 3bc - a 3 bc
3bc
3 bc
a 2 + 3bc + a
bc bc
.
a + 3bc + a
2 3
2
2
bc 3
bc a 2 + 3bc + a bc .
a + 3bc + a
2
2 2
3 bc bc a 2 + 3bc + a
2 a a 2 + 3bc .
a 2 + 3bc 3 a 2 + 3bc
= 3 a2 + 9 bc
2
= 4 a + bc - a2
2 a.
a 2 + bc b 2 + ca c 2 + ab 3 2
+ + .
b+c c+a a +b 2
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
2
a 2 + bc 2 2 3
a 2 + bc b+c a 2 + bc .
b+c
3 9 2 2
Bài toán quy v ch ng minh a 2 + bc a 2 + bc b+c .
2
3
2 a6 + 6 a5 b + c + 12abc bc b + c - 4 bc - 6 a 4 b 2 + c 2 - 66a 2b 2c 2 0

2 a 6 + 3a 2b2c 2 - a 4 b2 + c 2 +4 a5 b + c - a 4 b2 + c 2
3
+2 a5 b + c - 2 bc + 12abc bc b + c - 6abc 0.
B t đ ng th c này đúng theo b t đ ng th c Schur và b t đ ng th c AM - GM .
2
a 2 + bc a 2 + bc b 2 + ca
Vì 3 .
b+c b+c c+a
Ta ch ng minh b t đ ng th c
a 2 + bc b2 + ca 3
b+c c+a 2
2 a +b a 2 + bc b 2 + ca 3 a +b .
2 a +b a 2 + bc b2 + ca = 2 a + b a 2 + bc a + b b 2 + ca
2 a3 + cb b3 + ca
3
=2 ab + a b5 + c5 + abc .
3
Ta ch ng minh 2 ab + a b5 + c 5 + abc 3 a+b
3
2 ab + 2 ab a 2 + b 2 3 ab a + b
ab 2ab + 2 a 2 + b 2 - 3 ab a + b 0
2
ab a- b 2a + ab + 2b 0 Đúng .
BÀI TẬP

a b c 27 ab + bc + ca
+ + 4 .
a +b b+c c+a 4
Phạm Hữu Đức
Lời giải.

2
a 3
a a +b a .
a +b
3 3
Bài toán quy v ch ng minh a a2 + bc 3 bc
2
3 2
2 a +3 bc 3 bc 3 a 3 bc .
3 3 3 2
2 a +3 bc 3 bc 33 a . a .3 bc 3 bc = 3 a 3 bc .
1 1 1 2
+ + 2 .
a + bc
2
b + ca
2
c + ab
2 ab + bc + ca
Phạm Kim Hùng
Lời giải.
Không m t tính t ng quát, ta gi s a = max a, b, c .
2
1 3 3
b+c a 2 + bc + a 3 b 2 + ca + a 3 c 2 + ab 2a + b + c .
a + bc
2

3 3
2a + b + c . bc 8 b + c a 2 + bc + 8a 3 b 2 + c 2 + ca + ab .
Do b t đ ng th c này là đ ng b c đ i v i và c nên không m t tính t ng quát, ta gi s b + c = 1 . Khi đó,

b t đ ng th c tr thành
3
2a + 1 a + bc 8 a 2 + bc + 8a3 1 - 2bc + a
3 3
bc 2a + 1 + 16a3 - 8 + a 2a + 1 - 8a 2 - 8a 3 a + 1 0.
3 3
B t đ ng th c này đúng do 2a + 1 b + c + 1 = 8 và .
Đ ng th c không x y ra.
Nhận xét 2.14. Ta có các k t qu sau r t đ p m t c a tác gi Võ Quốc Bá Cẩn:
1 1 1 3 2 -4 2
a) + + +2 .
a + bc
2
b + ca c + ab
2
a +b +c 2 2 2 2 ab + bc + ca
9
b) k = - 2 là h ng s t t nh t đ b t đ ng th c sau đúng:
4
1 1 1 8
+ + .
a + kbc
2
b + kca
2
c + kab
2 k ab + bc + ca
c) k = 9 là h ng s t t nh t đ b t đ ng th c sau đúng:

1 1 1 3
+ + 3 .
ka + bc
2
kb + ca
2
kc + ab
2 k + 1 ab + bc + ca
1 1 1 2 +1
d) + + .
2a + bc
2
2b + ca
2
2c + ab
2
ab + bc + ca
1 1 1 3+2
e) + + .
3a + bc
2
3b + ca
2
3c + ab
2
3 ab + bc + ca
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 th a mãn ab + bc + ca = 1 . Ch ng minh r ng:
1 1 1
+ + 2 2.
a + bc b + ca c + ab
a a 2 + 2bc + b b2 + 2ca + c c 2 + 2ab 3 ab + bc + ca .
Lời giải.
. Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c .
2
a 3
a a 2 + 2bc a .
a 2 + 2bc
3
a a
Do đó ta c n ch ng minh .
3 bc
2
a + 2bc
2
3 2
a a a a
Mà ta có: 2
= 2
.
3 bc 3 bc bc
a a
.
a + 2bc
2
bc
(2.11)
bc
a 1- 0
a + 2bc
2
a a -b a -c
0.
a 2 + 2bc
Th t v y,
a a -b a -c a a -b a - c b b -c b - a c c - a c -b
= + +
a 2 + 2bc a 2 + 2bc b2 + 2ca c 2 + 2ab
a a -b a -c b b -c b - a
+
a 2 + 2bc b2 + 2ca

2
c a -b 2a a - c + 2b b - c + 3ab
=
a 2 + 2bc b 2 + 2ca
0.
. Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c
. N u a 2 b + c . Áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
a a 2 + 2bc > a 2 + b2 + c 2
a2 2
+ 2 b + c + b2 + c 2
2
a2 a2
= + 3b2 + + 3c 2 + 4bc
4 4
a2 2 a2 2
>2 .3b + 2 .3c + 3bc
4 4
= 3 ab + bc + ca .
. N u a < 2 b + c . Ta ch ng minh b t đ ng th c
2 2
a a 2 + 2bc 3 bc
2
a 4 + 2abc a+2 bc b2 + 2ca c 2 + 2ab 3 bc .
Mà ta có:
a 4 + 2abc a+2 bc b 2 + 2ca c 2 + 2ab b2c 2 + 2abc a+2 bc b 2 + 2ca c 2 + 2ab
2
= bc + 2 bc b2 + 2ca c 2 + 2ab .
Bài toán s đúng n u ta ch ng minh đ c
2
bc b 2 + 2ca c 2 + 2ab bc .
Th t v y, ta s ch ng minh bc b2 + 2ca c 2 + 2ab bc bc
2
b-c 2b + 2c - a 0 Đúng .
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó ta có:
a b c a +b+c
+ + .
a 2 + 2bc b 2 + 2ca c 2 + 2ab ab + bc + ca

Vasile Cirtoaje
a b c a +b+c
+ + .
a + 2bc
2
b + 2ca
2
c + 2ab
2
ab + bc + ca
Hồ Phú Thái
Ví dụ 2.40. Cho th a mãn ab + bc + ca + abc = 4 . Ch ng minh r ng:
a b c a +b+c
+ + .
b+c c+a a+b 2
Cezar Lupu
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho th a mãn ab + bc + ca + abc = 4 . Khi đó ta có:
a bc .
(2.12)
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 2, 2,0 và các hoán v .
Tr l i bài toán chính
2
a 3
a b+c a .
b+c
Bài toán quy v ch ng minh a bc .
. Áp d ng b t đ ng th c và b đ trên ta có:
2 2
a a a a a
= a .
b+c a b+c 2 a bc 2 bc 2
Cho th a mãn ab + bc + ca + abc = 4 . Khi đó ta có:
a + b + c ab + bc + ca .
VMO 1996

Lời giải.
. Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c
2
a -1 + b -1 4 a -1 b -1 ab a - 1 b - 1
4-a-b
a + b - ab a + b -1
ab + 1
c ab + 1
a + b - ab a + b -1
ab + 1
a + b + c ab + bc + ca .
Vì ab + bc + ca + abc = 4 nên , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 th a mãn:
2x 2y 2z
a= ,b = ,c = .
y+z z+x x+ y
Khi đó b t đ ng th c tr thành
x yz
2
y+z z+x x+ y
x3 + 3xyz yz y + z Đúng theo b t đ ng th c Schur ).
a b c ab + bc + ca
+ + 3 .
a +b b+c c+a 2 a 2 + b2 + c2
Võ Quốc Bá Cẩn-Nguyễn Văn Thạch
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó ta có:
3 a 2 + b2 + c 2 2a 2 2b2 2c 2
+ + .
a +b+c a+c b+a c+b
(2.13)

Chứng minh.
Th t v y ta có:
2a 2 a 2 + b2
3 a2 - a =3 a2 - a
a+c a+b
c a2 + b2
= a2 -
a +b
2
ab a - b
=
a+c b+c
0 Đúng .
Áp d ng b t đ ng th c Holder và b đ trên ta có:

4
4 a2 a a
2 a =2 4 . . . a a +b a +c
a+c a+b a+b
2
a2 a
2 a a+b a +c
a+c a+b
2
3 a2 a
a a+b a+c .
a a +b
Ta c n ch ng minh
5
4 a 27 bc a a+b a+c .
Ta s d ng ph ng pháp q2 3r . B t đ ng th c tr thành
4 27q 1 - 2q + 3r .
Th t v y
2
4 - 27q 1 - 2q + 3r 4 - 27q 1 - 2q + q 2 = 4 - 3q 1 - 3q 0.
2a 2a 4a
= .
a+b 2a a + b 2a + a + b

2
2a a 4 a
4 .
a +b 2a + a + b a 3a + b
2
4 a ab
Nên ta c n ch ng minh 3 .
a 3a + b a2
ab
Đ tt= 1 . B t đ ng th c tr thành
a2
4 2t 2 + 1
3t .
t2 + 3
Th t v y, ta có:
2
4 2t 2 + 1 1- t 3 1- t + t +1
- 3t = 0.
t +3
2
t +3
2
11 a + b + c a 3 + b3 + c 3
8 3 abc + 3 3 .
3 3
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho . Khi đó ta có:
a 3 + b3 + c 3 8abc 11
+ a+b+c .
a + b + c ab + bc + ca
2 2 2
9
(2.14)
Chứng minh.
Ta bi n đ i b t đ ng th c v d ng nh sau:
2
2bc b + c + 13a3 - 11abc b - c 0.
Mà áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
2
2bc b + c + 13a3 - 11abc 4bc bc + 13a3 - 11abc 3 3 2bc bc .13a 3 - 11abc = 3 3 52 - 11 abc > 0 .

a3
B t đ ng th c tr thành 8 3 abc + 3 3 11 .
3
Áp d ng b t đ ng th c Holder và b đ trên ta có:

3 3
a3 8 3 abc 3 a3
8 abc + 3
3 3 = 27 +
3 3 3
3
8abc 8 8 c3 1
= 27 3 . ab . + 3 . c .2
ab 3 9 c2 3
c3 8abc 8 8 1
27 + c2 + ab +
c2 ab 3 9 3
2
11 11 3 c +2 ab
27. c
9 9 3
113 .
a 3 + b3 + c 3
3 a +b+c 8 3 abc + 3 .
3
Taiwan TST 2014
a 2a + b 2a + c + b 2b + c 2b + a + c 2c + a 2c + b 9.
Lời giải.
2 a2 3
a 2a + b 2a + c a = 27 .
2 a + b 2a + c
Bài toán quy v ch ng minh:
a2 1
.
2 a + b 2a + c 3
(2.15)
Th t vây, áp d ng b t đ ng th c ta có:

2 2
9a 2 2a + a 2a + a a2 2a a2
= + 2 = + 2 .
2 a + b 2a + c 2a a + b + c + 2a 2 + bc 2a a + b + c 2a + bc a + b + c 2a + bc
a2 a2
2+ .
2a + b 2 a + c 2a 2 + bc
a2
Ta ch c n ch ng minh 1
2a + bc
2
1 a2 1
- 2
2 2a + bc 2
bc
1.
2a 2 + bc
B t đ ng th c này là 1 k t qu r t quen thu c. Ch ng minh còn l i xin dành l i cho b n đ c.
Ta ch ng minh a 2a + b 2a + c a 3 a
a 2a + b 2a + c - a 3 a 0
a
a-b a -c 0.
2a + b 2a + c + 3a a
Ta có:
a
a -b a -c =
2a + b 2a + c + 3a a
a b
= a-b a-c - b-c
2a + b 2a + c + 3a a 2b + c 2b + a + 3b a
c
+ c - a c -b
2c + a 2c + b + 3a a
a b
a-b a-c - b-c .
2a + b 2a + c + 3a a 2b + c 2b + a + 3b a
a b
a-c b-c
2a + b 2a + c + 3a a 2b + c 2b + a + 3b a
a -b 3ab a + a-c a 2b + c 2b + a b-c b 2a + b 2a + c .
Ta s ch ng minh b t đ ng th c ch t h n là

a-c a 2b + c 2b + a b-c b 2a + b 2a + c .
N u b = c , b t đ ng th c hi n nhiên đúng.
Trong tr ng h p b > c , ta có:
a -c a a
.
b-c b b
Nên ta ph i ch ng minh a 2 2b + c 2b + a b 2 2a + b 2a + c
a 2 2ab + 2bc + ca b 2 2ab + 2ca + bc .
B t đ ng th c này s đúng n u a 2ab + 2bc + ca b 2ab + 2ca + bc .
Th t v y, ta có:
a 2ab + 2bc + ca - b 2ab + 2ca + bc = a - b 2ab + bc + ca 0.
3 3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 0, , và các hoán v .
2 2
a2 b2 c2 1
+ + .
2a + b 2a + c 2b + c 2b + a 2c + a 2c + b 3
Tigran Sloyan
Ví dụ 2.44. Cho th a mãn ab + bc + ca = 3 . Ch ng minh r ng:
1 1 1 3
3
+ 3
+ 3 3
.
a + kb b + kc c + ka k +1
Trần Quốc Anh
Lời giải.
3 4
1 3
3
c a + kb c 4
.
a + kb
3 4
3
3
Bài toán quy v ch ng minh c4 3 ab = 9 3 ab 2 .
3 3 3 4 4 4
Đ t x = a4 , y = b4 , z = c4 ab = xy 3 , bc = yz 3 , ca = zx 3 .

3
4 4 2
B t đ ng th c tr thành x 9 3 xy 3 .
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a =3.
4
Khi đó b t đ ng th c vi t l i thành xy 3 3.
4 1
x + y +1 4- z 1
xy 3 = xy. xy 3 xy. = xy. = 4 xy - 3xyz .
3 3 3
4 xy - 3xyz 9
3
4 z xy 27 + 9 xyz = z + 9 xyz Đúng theo b t đ ng th c Schur ).
BÀI TẬP

a2 b2 c2
+ 2 + 2 1.
a +b+c b +c +a c +a +b
2
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
3 2
a2
a2
a2 + b + c a a2 + b + c
3
a3 + 2 bc 2
= .
a3 + 6
3
Bài toán quy v ch ng minh bc 2 3.
3 2 3 2
3
3 bc 2 = 1+1+1 bc 2 bc = 27 .
3
bc 2 3.

2 2 2 2
a b c d 4
+ + + .
a +b+c b+c+d c+d +a d +a +b 9
Phạm Kim Hùng
Lời giải.

2 4 3
a2
2
a a+b+c a 3
.
a ,b ,c , d a+b+c a ,b ,c , d a ,b ,c ,d
4 3
a3
a2 a ,b , c , d
2 2
a ,b ,c, d a +b+c
a a +b+c
a ,b , c , d
4 3
a3
a ,b ,c , d
= 2
2 2
a+c + b+d + a+c b+d
4 4 3
a+c 3 b+d 3
2 +2
2 2
2 2 2
a +c + b+d + a+c b+d
4 4 3
a+c 3 + b+d 3
= 2
.
2 2
2 a+c + b+d + a+c b+d
4 4 3
a+c 3 + b+d 3
4
2
.
2 a+c + b+d
2 2
+ a+c b+d 9
1
a+c 3
Đ tu= . B t đ ng th c tr thành
b+d
3 2
9 u4 +1 8 u6 + u3 + 1 .
1
Ti p t c đ t v = t + 2 . Khi đó b t đ ng th c tr thành
t
3 2
9 v2 - 2 8 v3 - 3u + 1 .
2
v-2 v4 + 4v3 + 6v2 - 8v - 20 0
2
v-2 v4 + 4v 2 v - 2 + 4v v - 2 + 10 v 2 - 2 0 Đúng .
. Do b t đ ng th c trên là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1.
a ,b , c , d
2
a 4
.
a ,b , c , d 1- d 9
Gi s x, y, z, t là 1 b hoán v c a a, b, c, d th a mãn .
Áp d ng b t đ ng th c hoán v ta có:
2 2
a x
.
a ,b , c , d 1- d x , y , z ,t 1- t
2 2 2 2
x t z y
Đ tU= + và V = + .
1- t 1- x 1- y 1- z
Đ t s = x + t, r = y + z và p = xt . Khi đó ta có: s + r = 1 và s, r 0,1 .
Ta có:

2
2 p 2 - 2 1 - s 1 - 2s p + s 2 1 - s
U= 2
.
p2 + 2 1 - s p + 1 - s
2
f p = 2 - U p 2 - 2 1 - s 1 - 2s + U p + s 2 - U 1 - s =0.
2 2
D f = 1- s 1 - 2s + U - 2 -U s2 -U 0.
-1 + 4 s - 2 s 2
U 2
.
2-s
-1 + 4r - 2r 2
T ng t , ta có: V 2
.
2-r
-1 + 4 s - 2 s 2 -1 + 4r - 2r 2 5 s2 + r 2 - 2 s4 + r 4
U +V 2
+ 2
= 2
.
2-s 2-r 2 + sr
5 s2 + r 2 - 2 s 4 + r 4 4
2
.
2 + sr 9
Th t v y, ta có:
2
5 s2 + r 2 - 2 s 4 + r 4 4 45 s + r - 18 s + r - 4 2 + sr
2 2 4 4
2
- = 2
2 + sr 9 9 2 + sr
2 4 2
45 s 2 + 1 - s - 18 s 4 + 1 - s - 4 2 + s 1- s
= 2
9 2 + sr
2
- 2s - 1 10s 2 - 10s - 11
= 2
9 2 + sr
0.
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = d .
k k k k
a b c d 4 1
+ + + min 1, , .
a +b+c b+c+d c+d +a d +a+b 3k 2k -1
Lời giải.
. N u k 1 . Ta có:
k
a a a
=1.
a ,b , c , d a+b+c a ,b , c , d a + b+c a ,b ,c ,d a + b + c+d
. N u 1 k 2.
k 2k k +1
ak
k
a a +b+c a k +1 .
a ,b , c , d a+b+c a ,b ,c , d a ,b , c , d
2k k +1
a k +1
ak a ,b , c , d
k k
a ,b , c , d a +b+c
a a +b+c
a ,b ,c , d

2k k +1
a k +1
a ,b , c , d
= k
2 2
a+c + b+d + a+c b+d
2k 2k k +1
a +c k +1 b+d k +1
2 +2
2 2
2k
(Vì 1)
a +c + b+d
2 2
+ a+c b+d
k
k +1
2k 2k k +1
a +c k +1 b+d k +1
2 +2
2 2
2 2 k
a +c + b+d + a+c b+d
2k 2 k k +1
a+c k +1 + b+d k +1
1
= . .
2k -1 a + c 2 + b + d 2
+ a+c b+d
k
1
a+c k +1
Không m t tính t ng quát, gi s a + c b + d . Đ t t = 1 . Ta có:
b+d
k +1
ak 1 t 2k + 1 1
. = .f t .
a ,b , c , d a +b+c
k
2k -1 t 2 k + 2 + t k +1 + 1 k
2k -1
k
kt k k + 1 t 2 k + 1 t 2 k - 2t k +1 + 2t k -1 - 1
f t = k +1
.
t 2 k +2 + t k +1 + 1
t =0
f t =0 t >0 .
t =0
t >0
.
t 2 k + 2t k -1 - 1
g t = -2=0
t k +1
k - 1 t 2 k - 4t k -1 + k + 1 h t
Ta có: g t = = k +2 .
t k +2 t
h k -2 kt k +1 - 2 0.
Do h t 0 suy ra h t là hàm đ ng bi n. Do đó g t có t i đa 1 nghi m thu c 0,1 . Suy ra
g t có t i đa 1 nghi m thu c 0,1 , trong đó có 1 nghi m là 1. T đây, ta có:
2k +1
f t min f 0 , f 1 = min 1, .
3k
k
a 1 4
min , .
a +b+c 2k -1 3k
. N u k 2.
k
2 2
a
k
a a +b+c 4
4 a ,b , c , d
.
a ,b , c , d a +b+c 4 3k

B t đ ng th c đ c ch ng minh.
ab bc ca 1 a +b b+c c +a
+ + + .
b+c c+a a +b 2 2 2
Trần Quốc Anh
Lời giải.
. Áp d ng b t đ ng th c Holder và b t đ ng th c (2.10) ( Ví dụ 2.34) ta có:

2
ab 3
ab b + c ab .
b+c
2 3 3 3
ab ab ab ab
=
b+c ab b + c ab2 + abc + 2abc 2abc + 4
3 2 2
ab ab ab 2 ab
= .
b+c 2 abc + 2 2. ab abc + 2 2 ab + abc + 2
2
4 ab
Bài toán quy v ch ng minh +2 3 ab - abc .
ab + abc + 2
2
4 ab
+ ab + abc + 2 4 ab Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
ab + abc + 2
1 1 b+c 3
+ + .
b+c b+c 2 2 2
1 3 b+c 6- b+c
- = .
b+c 2 2 4 2 4 2
ab 6ab - ab b + c
.
b+c 4 2
ab 1 1 1
+ 6ab - ab b + c + .
b+c 2 4 2 2
6ab - ab b + c + 4 2 b+c
6ab - ab b + c + 4 2 a bc - abc
6ab - ab b + c + 4 6 bc - 2abc
ab2 + abc 4 Đúng theo b t đ ng th c (2.10)).

Lời giải.
3 2
a 4b3 a 6b3 a3b3 .
Đ t .
2
Ta c n ch ng minh x2 y xy 27 .
Mà ta có:
2
2 x
x2 y xy x2 y xy = 3 x2 y xy .
3
Nên ta quy bài toán v ch ng minh
x2 y xy 9.
(2.16)
. Gi s a, b, c là 1 b hoán v c a th a mãn a b c .
Vì ab ca bc nên theo b t đ ng th c hoán v ta có:
x2 y = x.xy + y. yz + z.zx a.ab + b.ca + c.bc = b a 2 + ac + c 2 .
Nên ta c n ch ng minh b a 2 + ac + c 2 ab + bc + ca 9.
4
a 2 + ac + c 2 + ab + bc + ca
b a + ac + c
2 2
ab + bc + ca b
2
2 2
b c+a a+b+c
=
4
2
9b c + a
=
4
c+a c+a
= 9.b. .
2 2

3
c+a c+a
b+ +
2 2
3
3
9 a+b+c
=
27
=9.
Không m t tính t ng quát, gi s y là s n m gi a và z . Khi đó, ta có:
z x- y y-z 0.
2
x2 y + xyz y z+x
2
x2 y y z + x - xyz = y z 2 + zx + x 2 .
Nên ta ch c n ch ng minh y z 2 + zx + x 2 . xy 9.
Ta ch ng minh
b a 2 + ac + c 2 ab + bc + ca - 9 0
2
b a + c - ac b a + c + ca - 9 0
2
b 3 - b - ac b 3 - b + ca - 9 0 .
2
f ac = -b ac + 2b3 - 9b 2 + 9b ac - b5 + 9b4 - 27b3 + 27b2 - 9 0 .
Nh ng đi u này đúng do
2
D = 2b3 - 9b2 + 9b - 4b b5 - 9b4 + 27b3 - 27b2 + 9
2
= 9b b - 1 b-4
2
< -9b b - 1
<0.
Cho th a mãn . Khi đó ta có:
x 2 y + y 2 z + z 2 x xy + yz + zx 9.
Vasile Cirtoaje

a 4 + 2b2c 2 b4 + 2c 2 a 2 c 4 + 2a 2b2
+ + a+b+c .
a + 2bc
2
b + 2ca
2
c 2 + 2ab
Jedaihan
Lời giải.
3
a 4 + b2c 2 + b2c2 a + b + c a + c + b a 2 + bc + bc .
a 4 + 2b 2c 2 a 2 + 2bc
a 2 + 2bc a+b+c
a 4 + 2b2c 2 a 2 + 2bc
= a.
a 2 + 2bc a+b+c
Do b t đ ng th c trên là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s abc = 1 .
3
a6 + 1 + 1 a 2 + a + 1 a 2 + 1 + a a a3 + 2 .
a6 + 2 a3 + 2 3
= a -1+ 2
a a3 + 2 a + a +1
2
a + a +1
a6 + 2 1
a +3 -1 .
a a3 + 2 a2 + a +1
1
Bài toán quy v ch ng minh: 1.
a2 + a +1
(2.17)
yz zx xy
Đ t a= ,b = 2 ,c = 2 , v i
x2 y z
x4
1.
x 4 + x 2 yz + y 2 z 2
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c ta có:
2 2 2
x4 x2 x2 x2
= =1.
x 4 + x 2 yz + y 2 z 2 x 4 + x 2 yz + y 2 z 2 x 4 + xyz x+ y2 z2 x4 + 2 y2z2
a 4 + 2b2c 2 a 4 + 2b2c 2 b4 + 2c 2 a 2
+2 a2 + 2 bc
a 2 + 2bc a 2 + 2bc b2 + 2ca

3a 2bc a 4 + 2b 2c 2 b4 + 2c 2 a 2
a 2 + bc - +2 a2 + 2 bc
a 2 + 2bc a 2 + 2bc b2 + 2ca
a a 4 + 2b2c 2 b4 + 2c 2 a 2
a2 + bc - 3abc +2 a2 + 2 bc .
a 2 + 2bc a 2 + 2bc b2 + 2ca
Áp d ng b t đ ng th c (2.11) ( Ví dụ 2.39) ta có:
a a 4 + 2b 2c 2 b4 + 2c 2a 2 3abc a a 4 + 2b2c 2 b 4 + 2c 2 a 2
a2 + bc - 3abc +2 a2 + bc - +2
a 2 + 2bc a 2 + 2bc b 2 + 2ca bc a 2 + 2bc b2 + 2ca
a2 .
a 4 + 2b2 c 2 b4 + 2c 2 a 2
Nên ta ch c n ch ng minh bc .
a 2 + 2bc b 2 + 2ca
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c ta có:
a 4 + 2b2c 2 b4 + 2c 2 a 2 a 4 + 2b2c 2
33
a + 2bc b + 2ca
2 2
a 2 + 2bc
2
a 2 + 2bc
3
3 3
a 2 + 2bc
=3 a 2 + 2bc .
3
V y ta c n ch ng minh a 2 + 2bc bc
2
b3c3 + 3 abc + 4abc a3 3abc bc b + c .
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c Schur và b t đ ng th c AM - GM ta có:
2
b3c3 + 3 abc + 4abc a3 abc bc b + c + 4abc a3
= abc bc b + c + 2abc a 3 + b3
abc bc b + c + 2abc bc b + c
= 3abc bc b + c .
Cho th a mãn abc = 1 . Khi đó ta có:
1 1 1
+ 2 + 2 1.
a + a +1 b + b +1 c + c +1
2

Võ Quốc Bá Cẩn-Vasile Cirtoaje
Đây là 1 bài toán r t ch t và quan tr ng, có nhi u ng d ng giúp ta gi i đ c nhi u bài toán khó và thú v .
n
Cho n 3 , a1 , a2 ,..., an > 0 th a mãn ai = 1 và 2 s p, q 0 th a mãn . Khi đó ta có:
i =1
n
1
1.
i =1 1 + pai + qai
2
Vasile Cirtoaje
b2 + c2 3 c2 + a 2 3 a 2 + b2 a+b+c
3 + 2 + 2 .
a 2 + bc b + ca c + ab 3
abc
Phạm Hữu Đức
Lời giải.
3 3
b2 + c 2 a
Ta ch ng minh 3 .
a 2 + bc abc
3
b2 + c2 1
3 3 b2 + c2
a 2 + bc a + bc
2
1
=6 a2 .
a 2 + bc
3
1 a
Ta c n ch ng minh 6 a 2
a + bc
2
abc
3
a abc
6
a 2
a + bc
2
3
a a a 2 + bc - a3
6
a2 a 2 + bc
3
a a3
+6 6 a.
a 2
a + bc
2
2 2
a3 a2 a2
= .
a + bc
2
a a 2 + bc a3 + 3abc

3 2
a 6 a2
+ 6 a.
a2 a 3 + 3abc
3q 2 1 - q
Ta s d ng ph ng pháp r (Do p = a = 1 ).
2 - 3q
2
1 6 1 - 2q
+ 6.
1 - 2q 1 - 3q + 6r
Ta có:
2 2
1 6 1 - 2q 1 6 1 - 2q
+ +
1 - 2q 1 - 3q + 6r 1 - 2q 3q 2 1 - q
1 - 3q +
2 - 3q
14 - 99q + 264q 2 - 315q3 + 144q 4

= .
1 - 2q 2 - 9q + 12q 2 - 3q 3
V y ta ch c n ch ng minh r ng
14 - 99q + 264q 2 - 315q3 + 144q 4

6
1 - 2q 2 - 9q + 12q 2 - 3q 3
2
2 - 9q + 12q 2 1 - 3q 0 Đúng .
Lưu ý 2.14. Đánh giá trong bài toán trên:
Đ t .
Ta có
2 2 2
0 P = a -b b-c c-a
= p 2 q 2 - 4q3 + 2 p 9q - 2 p 2 r - 27r 2 = f r .
Do đó ta thu đ c
p 9q - 2 p 2 - 2 p 2 - 3q p 2 - 3q p 9q - 2 p 2 + 2 p 2 - 3q p 2 - 3q
r .
27 27
(2.18)
T đây ta có các k t qu quan tr ng sau:
1) N u f r là hàm đ ng bi n ( f r 0 khi đó ta ch c n ch ng minh
p 9q - 2 p 2 - 2 p 2 - 3q p 2 - 3q
f max 0, 0.
27
(2.19)

Hay ta ch c n xét tr ng h p có 2 bi n b ng nhau và tr ng h p p 2 4q thì f 0 0.

2) N u f r là hàm ngh ch bi n ( f r 0 khi đó ta ch c n ch ng minh
p 9q - 2 p 2 + 2 p 2 - 3q p 2 - 3q
f 0.
27
(2.20)
Hay ta ch c n xét tr ng h p có 2 bi n b ng nhau.
3) N u f r là hàm lõm ( f r 0 khi đó ta ch c n ch ng minh
p 9q - 2 p 2 + 2 p 2 - 3q p 2 - 3q p 9q - 2 p 2 - 2 p 2 - 3q p 2 - 3q
min f , f max 0, 0.
27 27
(2.21)
Hay ta ch c n xét tr ng h p có 2 bi n b ng nhau và tr ng h p p 2
4q thì f 0 0.
p 9q - 2 p 2 + 2 p 2 - 3q p 2 - 3q
4) r
27
3
2 p 2 - 3q p 2 - q p p 2 - 3q
1 2
= p 9q - 2 p 2 +
27 3
p p - q
2
2
2
3
p 2 - 3q p2 - q + p 2 p 2 - 3q
1 2
p 9q - 2 p 2 +
27 3
p p2 - q
2
q2 p2 - q
= .
2 p 2 p 2 - 3q
q2 p2 - q
V y, r .
2 p 2 p 2 - 3q
(2.22)
p 9q - 2 p - 2 p - 3q
2 2
p - 3q
2
5) r
27
1 2 p 2 - 3q p 2 - 2q p p 2 - 3q
= p 9q - 2 p 2 -
27 p p 2 - 2q
2
1 2 p 2 - 3q p 2 - 2q + p 2 p 2 - 3q
p 9q - 2 p -
2
27 p p 2 - 2q
4q - p 2 4 p 4 - 10 p 2 q + 3q 2
=
p p 2 - 2q
4q - p 2 4 p 4 - 10 p 2 q + 3q 2
V y, r max 0, .
p p 2 - 2q
(2.23)
Bây gi , ta th xem cách s d ng b t đ ng th c Holder đ gi i m t s bài toán có d ng căn th c Nesbitt .

a b c ab bc ca
+ + + + + 3.
b +c c +a a +b b+c c+a c +a a +b a +b b +c
Lời giải.
2
a a
+ 6.
b+c b+c
2
a a
.
b+c 2 bc
2 3
a a
.
b+c a2 b + c
2 3
a a
Nên ta ch ng minh + 6.
2 bc a2 b + c
4q - 1 1 - q
Ta s d ng ph ng pháp và r max 0, (Do p = a = 1 ).
6
1 2
+ 12 .
q q - 3r
1
N uq . Ta có:
4
1 2 3
+ 12 .
q q - 3r q
1
N uq . Ta có:
4
2
1 2 1 2 1 - 3q 1 - 4q
+ + = 12 + 12 .
q q - 3r q 4q - 1 1 - q q 4q 2 - 3q + 1
q-
2

a b c ab bc ca 9
+ + + + + .
b+c c+a a +b a +b
2
b+c
2
c+a
2
4
Trần Quốc Anh
Lời giải.
2
a 3
a2 b + c a .
b+c
3 3
a a a a
= .
b+c a2 b + c a 2 b + c + 2abc bc
M t khác, áp d ng b t đ ng th c ta có:
2 2
ab ab 2ab 1 3 a+b 3 c 3
= + - = - - .
2 a 2 + b2 4 a 2 + b2 4 a 2 + b2
2
a +b 4 4 4 2 c2 4
2
a a
Ta ch ng minh + 3.
bc 2 a2
2 2 4 4 4
a a a a a a a a
+ = + + 33 33 2
= 33 4
=3.
bc 2 a2 2 bc 2 bc 2 a2 8 bc a2 2 bc + a2 a
a b c abc
+ + 2 1+ .
b+c c+a a+b (b + c)(c + a)(a + b)
Vũ Đình Quý
Lời giải.
2 3 3
a a2 a a
= .
b+c a+b a+c 3 (b + c)(c + a )( a + b ) b+c
Ta c n ch ng minh
3
a abc a2 a bc a2
1+ = . .
b+c b+c a +b a +c b+c a +b a +c

2
a a2
Hay .
bc a+b a+c
Do b t đ ng th c này là thu n nh t nên không m t tính t ng quát, ta có th gi s bc = 1 . Đây chính là

bài toán đã đ c trình bày Cách 1 ở Ví dụ 2.22.
. Đ t x = a , y = b , z = c , ta ph i ch ng minh:
x2 x2 y 2 z 2
2 1+ .
y + z2
2
y2 + z 2
2
x2 3
x y2 + z2 x .
y + z2
2
Do đó, ta c n ch ng minh:
3
x 4 x2 y 2 z 2
4+
x y2 + z2 y2 + z2
3
x 4x2 y2 z 2
-4 .
x y2 + z2 y2 + z2
Vì ta có:
3
x x x - y x - z + 3xyz 3 xyz
-4 = .
x y +z 2 2
x y +z 2 2
x y2 + z2
Và
4x2 y2 z 2 4x2 y 2 z 2 9 xyz. xyz x 9 xyz y2 z 2 9 xyz

= = .
y2 + z2 8
x2 y2 z2 2 x 2 2 2
y z x 2 x 2 2 2
y z x 2 x2 x
9
3 xyz 9 xyz
Nên ta c n ch ng minh r ng: .
x y2 + z2 2 x2 x
2
x+ y x- y 0 Đúng).
. Không m t tính t ng quát, ta gi s c = min a, b, c . Ta ch ng minh b t đ ng th c:
a b a+b
+ 2 .
b+c c+a a + b + 2c
(2.24)
2
a b 3
+ a 2 b + c + b2 c + a a+b .
b+c c+a
V y ta c n ch ng minh r ng:

3
a + b + 2c a + b 4 a + b a 2 b + c + b2 c + a .
Th t v y,
2
4 a + b a 2 b + c + b2 c + a = 4 a + b ab a + b - 2c + c a + b
2 2 3
a+b a+b a + b - 2c + 4c a + b = a + b + 2c a + b .
a b a +b
V y, + 2 .
b+c c+a a + b + 2c
Ta l i có:
abc ab c
1+ = 1+ .
a +b b+c c +a a +b
c 1
= 1+ .
a +b c a +b+c
+1
ab
c 1
1+ .
a + b 4c a b + c
+
+1
( a + b) 2
c (a + b) 2
= 1+ .
a + b a + b + 2c 2
c a+b
= 1+ 2
.
a + b + 2c
a +b c c a+b
Bài toán quy v ch ng minh: 2 + 2 1+ .
a + b + 2c a+b a + b + 2c
2
2c
Đ tt= 1.
a+b
Tr ng h p t = 0 , b t đ ng th c hi n nhiên đúng.
t 2t 2t 2t + 3
Ta xét tr ng h p 0 < t 1 . B t đ ng th c đ c vi t l i thành +2 .
2 t +1 t +1
2
t 4 2t 2t + 3
Hay + 2
.
2 2t t + 1 t +1
t 4 t 8 t 8
+ + + .
2 2t t + 1 2 2 2t t + 1 2 3t + 1
t 8 2t 2t + 3
V y, ta c n ch ng minh + . B t đ ng th c này đúng do
2 3t + 1 t +1
2

2
t 8 2t 2t + 3 3t + 5 t - 1
+ - = 0.
2 3t + 1 t +1
2
3t - 5 t + 1
2
Nhận xét 2.17. Khi ta ti n hành quy đ ng các phân th c và chu n hóa ab + bc + ca = 1 , ta thu đ c Ví dụ
2.22.
Nhận xét 2.18. Ta có m t s bài toán sau c a tác gi Võ Quốc Bá Cẩn là h qu c a bài toán trên:
a b c abc
a) 3 +3 +3 2 3 1+ .
b+c c+a a+b (b + c)(c + a )(a + b)
a b c 44abc
b) 3 +3 +3 3 8+ .
b+c c+a a+b (b + c)(c + a )(a + b)
a b c 196abc
c) 4 +4 +4 4 16 + .
b+c c+a a+b (b + c)(c + a)(a + b)
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 sao cho c = min a, b, c . Khi đó ta có:
a b a+b
+ 2 .
b+c c+a a + b + 2c
48a 48b 48c

1+ + 1+ + 1+ 15 .
b+c c+a a +b
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
. Không m t tính t ng quát, ta gi s c = min a, b, c .
Áp d ng b t đ ng th c Minkowski ta có:
2
48a 48b 2 48a 48b
1+ + 1+ 1+1 + +
b+c c+a b+c c+a
2
a b
= 4 + 48 +
b+c c+a
48.4 a + b 48 a + b
4+ = 2 1+ (Theo b t đ ng th c (2.24) Ví dụ 2.51).
a + b + 2c a + b + 2c
48c 48 a + b
Bài toán quy v ch ng minh 1+ + 2 1+ 15 .
a+b a + b + 2c

48c
Đ t 1+ = t +1 0 t 4.
a+b
t 2 + 2t + 1176
B t đ ng th c t ng đ ng v i t +1+ 2 15 .
t 2 + 2t + 24
t 2 + 2t + 1176
2 14 - t
t 2 + 2t + 24
4 t 2 + 2t + 1176 2
14 - t
t 2 + 2t + 24
2
t 18 - t t - 4 0 Đúng).
1 + 47a
15 .
1- a
2
.N u c .
27
Ta ch ng minh
2
1 + 47 x 54 7 2
x+ (V i x 1)
1- x 5 5 27
3
12 27 x - 2 3x - 1
0 Đúng .
25 1 - x
1 + 47a 54 7
a+ = 15 .
1- a 5 5
2
.N u c .
27
Ta ch ng minh
2
1 + 47 x 96 1
x+ (V i 0 x 1)
1- x 7 7
3
48 48x + 1 2 x - 1
0 Đúng .
49 1 - x
1 + 47a 96 1 96 1 1 + 47c
a+ + b+ +
1- a 7 7 7 7 1- c
96 1 + 47c
= 14 - c+ .
7 1- c

96 1 + 47c
14 - c+ 15
7 1- c
1 + 47c 96
1+ c.
1- c 7
1 + 47c 11
Đ t =t 1 t . B t đ ng th c tr thành
1- c 5
96 t 2 - 1
t 1+
7 t 2 + 47
t - 1 7t 2 - 96t + 233
0 Đúng .
7 t 2 + 47
BÀI TẬP
76. Cho . Tìm min:

a b c
P = 1+ + 1+ + 1+ .
b+c c+a a+b
16a 16b 16c
1+ + 1+ + 1+ 9.
b+c c+a a+b
a b c 3 ab + bc + ca 7 2
+ + +3 .
b+c c+a a+b a2 + b2 + c2 2
Lời giải.
Không m t tính t ng quát, ta gi s a = max a, b, c .
2
b c 3
+ b2 c + a + c2 a + b b+c .
c+a a+b
3
b c b+c
+
c+a a+b b2 c + a + c2 a + b
3
b+c
=
a b 2 + c 2 + bc b + c

3
b+c
a b 2 + c 2 + 2abc
3
b+c
= 2
a b+c
b+c
= .
a
V y
b c b+c
+ .
c+a a+b a
(2.25)
3 bc 3a b + c 3a b + c
M t khác, ta có .
a 2 + b2 + c2 a 2 + b2 + c2 a2 + b + c
2
a b+c 3a b + c 7 2
Do đó, ta ch c n ch ng minh + +3 2 .
b+c a a + b+c
2
2
a b+c
Đ t + = x + 2, x 0 .
b+c a
3 7 2
x + 2+3 .
x2 + 4 x + 2 2
2
Ti p t c đ t x + 2 - 2 = t 2 .
3 3 7 2
t2 + 2 + .
t 2
Th t v y, áp d ng b t đ ng th c AM - GM và ta có:
3 3 t2 + 2 6 + 2 3 3 6t + 2 3 3 3 3 3 1 1 7 2
t2 + 2 + = + + = t+ + 3 2+ = .
t 2 2 t 2 2 t 2 t 2 2 2
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a, b, c = 3 + 2 2,1,0 và các hoán v .
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và k 0 . Ch ng minh r ng:
a b c ab + bc + ca k
+ + +k min x + .
b+c c+a a+b a2 + b2 + c2 x 2
x2 - 2
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 sao cho a = max a, b, c . Khi đó ta có:

b c b+c
+ .
c+a a+b a
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c bc = 0 .
Lời giải.
b c b+c
+
c+a a+b a
b c bc b+c
+ +2
c +a a +b c +a a +b a
bc bc bc
2 +
c +a a +b a a+b a a+c
2a 2a + b + c
bc a+c a+b
2a 2a + b + c
-2 -2
bc a+c a+b
2 2
2a - b - c + b- c a+c - a+b
bc a+c a+b
2
2a - b - c b- c b -c
2
+ 2
bc bc a+c a+b a+c + a+b
2
2a - b - c b - c 1 1
+ 2
- 2
0.
bc bc bc b+ c a+c a+b a +c + a +b
Ta có:
1 1 1 1
2
- 2 2
- 2
bc b+ c a+c a+b a+c + a+b bc b+ c b+c c+c c+c + b+b
3
= 2
4 bc b+ c
>0.
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c bc = 0 .
3
b+c c+a a+b 16 a + b + c
+ + .
a b c 3 a +b b+c c+a
Lời giải.

2
b+c 2 3 3
a b+c b+c =8 a .
a
3 3
8 a 16 a
Do đó ta c n ch ng minh .
a b+c
2
3 b+c
2
3 b+c 2 a b+c
a bc 9abc Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
2 3
b+c 1 1
.
a a b+c
2
a
3 3
1 16 a 1
Nên ta c n ch ng minh .
a 3 b+c a2 b + c
1 1 1
Đ t a = ,b = ,c = .
x y z
3
3 16 yz x
B t đ ng th c tr thành x .
3 y+z y+z
Áp d ng b t đ ng th c (2.1) ( Bài tập 13) ta quy bài toán v ch ng minh

2
3 6 yz x
x .
x y+z
4
x 1
6 x 2 + 6 xyz .
yz y+z
1 1 1 1
6 xyz 6 xyz + =3 yz .
y+z 4 y z
4
x
Ta c n ch ng minh 6 x2 + 3 yz .
yz
x 2 - yz
0 Đúng .
yz
a+b a+c 4 a
b+c .
a a 3

Đ t .
p
a = p - x, b = p - y , c = p - z , = x+ y+z .
2
Xét có là đ dài 3 c nh t ng ng đ i di n các đ nh p là n a chu vi c a tam giác.
Khi đó đ ý r ng:
a+b a+c yz 1
= = .
a a p p-x cos
X
2
Nên b t đ ng th c c n ch ng minh t ng đ ng v i
x 4p
X 3
cos
2
X sin X
sin
2 3
3 X X X
sin sin cos .
2 2 2 2
Không m t tính t ng quát, ta gi s X Y Z.
X Y Z
sin sin sin
2 2 2
.
X Y Z
cos cos cos
2 2 2
X X 1 X X
sin cos sin cos
2 2 3 2 2
1 X 3 3
sin .
3 2 2
3 X
= sin .
2 2
BÀI TẬP

b+c c+a a+b 6 a +b+c
+ + 3
.
a b c abc

2
2a 2b 2c a+b+c
+ + .
b+c c+a a+b a 2 + b2 + c2
b+c c+a a+b 6 a +b+c
+ + .
a b c bc + ca + ab
2 b+c 2 c+a 2 a+b 27 a + b b + c c + a
+ + .
a b c 4 a + b + c ab + bc + ca

Tr c h t, ta nh c l i m t s l u ý v k thu t đ i bi n s .
Trong khuôn kh bài vi t, ta ch nh c l i v k thu t đ i bi n v i nh ng bài toán b t đ ng th c 3 bi n s

hay đ c s d ng và ph bi n.
Cho .
Không m t tính t ng quát, đ i v i các bài toán đ i x ng hay hoán v v i 3 bi n ta đ u có
th gi s x = min x, y, z .
y = x+a
Khi đó: sao cho .
z = x+b
Phép đ i bi n ngh ch đ o: Cho .
1 1 1
Khi đó: sao cho x = , y = ,z = .
a b c
Đ c biêt, khi ta có , ta s có abc = 1 .
Tr ng h p xyz = k ( k > 0 đ
3
c gi i quy t t ng t .
Cho .
x = am
Khi đó: $ và m R sao cho y = bm .
z = cm
1 1
Thông th ng, ta thng ch n m Q + nh là m = , , 2,3,... ho c m Q - nh là
3 2
(Phép đ i bi n ngh ch đ o) ,... .
Đ c biêt, khi ta có , ta s có abc = 1 .
Tr ng h p xyz = k ( k > 0 đ
3
c gi i quy t t ng t .
Phép đ i bi n ki u hoán v :
Cho th a mãn .
b c a
x = ,y = ,z =
a b c
b a c
x = ,y = ,z =
a c b
Khi đó: sao cho .
a b c
x = ,y = ,z =
b c a
a c b
x = ,y = ,z =
b a c
Các phép đ t trên là t ng đ ng v m t đ i s nh ng ta c n ch n cách đ t sao cho các bi u th c
càng đ c l p v i nhau càng t t, nh v y s d nhìn h n, thu n l i h n khi gi i toán.
Thông th ng, ta th ng s d ng phép đ t này v i nh ng bài toán mà các bi n hoán v . Nh ng
nhi u khi, ta cũng s d ng phép đ t này v i c nh ng bài toán mà các bi n đ i x ng.
Tr ng h p xyz = k 3 ( k > 0 đ c gi i quy t t ng t .
Ng c l i, khi cho và sao cho
b c a
x = , y = ,z =
a b c
b a c
x = ,y = ,z =
a c b
a b c
x = , y = ,z =
b c a
a c b
x = , y = ,z =
b a c

thì ta có .
Phép đ i bi n ki u đ i x ng:
Cho th a mãn .
a2 b2 c2
x=
,y = ,z =
bc ca ab
Khi đó: $ sao cho .
bc ca ab
x = 2 ,y = 2 ,z = 2
a b c
Các phép đ t trên là t ng đ ng v m t đ i s nh ng ta c n ch n cách đ t sao cho các bi u th c
càng đ c l p v i nhau càng t t, nh v y s d nhìn h n, thu n l i h n khi gi i toán.
Thông th ng, ta th ng s d ng phép đ t này v i nh ng bài toán mà các bi n đ i x ng.
Tr ng h p xyz = k 3 ( k > 0 đ c gi i quy t t ng t .
Ng c l i, khi cho và sao cho
a2 b2 c2
x= ,y = ,z =
bc ca ab
bc ca ab
x = 2 ,y = 2 ,z = 2
a b c
thì ta có .
Phép đ i bi n Ra - vi :
Cho .
Khi đó: là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác
x =b+c
sao cho y = c+a.
z = a+b
Ngoài ra ta còn có m t s ki u đ i bi n khác ph bi n và hay đ c s d ng.
x+ y z
(*) Cho th a mãn y+z x.
z+x y
x =b+c
Khi đó: sao cho y = c+a.
z = a+b
(*) Cho .
Khi đó: là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác
a+b
x=
2
b+c
sao cho y=
2
c+a
z=
2
a 2 + b2
x=
2
b2 + c 2
ho c y= .
2
c2 + a2
z=
2
Ngoài ra ta còn có r t nhi u phép đ i bi n khác.
Cho .
Khi đó:

b+c
x=
a
c+a
$ sao cho y= .
b
a +b
z=
c
Cho .
Khi đó:
a
x=
b+c
b
sao cho y= .
c+a
c
z=
a +b
Cho th a mãn .
1
a = x+
x
1
Đ t b= y+ .
y
1
c=z+
z
Khi đó ta có: th a mãn .
min a , b , c 2
Ng c l i, n u cho th a mãn .
1
a = x+
x
1
Khi đó: v i th a mãn b= y+ .
y
1
c=z+
z
Cho th a mãn .
Khi đó:
2a
x=
a +b a +c
2b
(*) $ sao cho y= .
b+c b+a
2c
z=
c+a c+b
2 bc
x=
a+b a+c
2 ca
ho c sao cho y= .
b+c b+a
2 ab
z=
c+a c+b

x = 2cos A
(*) DABC nh n sao cho .
z = 2cos C
a2 b2 c2
+ + 1.
a 2 + 7ab + b2 b2 + 7bc + c 2 c 2 + 7ca + a 2
Lê Hữu Điền Khuê
Lời giải.
b c a
.Đ t = x, = y, =z xyz = 1 .
a b c
1
B t đ ng th c tr thành 1.
x4 + 7 x2 + 1
1 1
Ta s ch ng minh r ng . B t đ ng th c này đúng do
x4 + 7 x 2 + 1 x2 + x + 1
2 2
x2 + x + 1 - x 4 + 7 x2 + 1 = 2 x x - 1 0.
1 1
1 (Theo b t đ ng th c (2.17) Ví dụ 2.47).
x4 + 7 x 2 + 1 x2 + x + 1
b c a
.Đ t = x, = y, = z xyz = 1 .
a b c
1
x + 7x +1
2
n2 p 2 p 2 m2 p 2n 2
Đ t x= , y = , z = . B t đ ng th c đ c vi t l i thành
m4 n4 p4
m4
1.
m + 7m n p 2 + n4 p 4
8 4 2
2
m4 3
m m8 + 7 m 4 n 2 p 2 + n 4 p 4 m3 .
m + 7m n p + n p
8 4 2 2 4 4
Ta c n ch ng minh
3
m3 m m8 + 7m4 n2 p 2 + n4 p 4 .
3 m3n3 m3 + n3 + 6m3n3 p3 7 m5 n 2 p 2 + mn 4 p 4
3 m3n3 p3 7m 2 n 2 p 2 p3 + mnp m3n3 + 3m3n3 p 3 0
7 p3 m3n3 - 3m2 n2 p 2 + m3 n 3 p3 - 9m3n3 p3 + m3 n 3 p3 - 3mnp 0 Đúng .

Cho và k -2 . Ch ng minh r ng:
a2 b2 c2 3
+ 2 + 2 min 1, .
a + kab + b
2 2
b + kbc + c 2
c + kca + a 2 k +2
Lời giải.
Theo ch ng minh bài toán trên thì rõ ràng ta ch c n ch ng minh bài toán này v i k 7.
b c a
Đ t = x, = y, = z xyz = 1 .
a b c
1
x + kx 2 + 1
4
n2 p 2 p 2 m2 p 2n 2
Đ t x= 4
, y = 4 , z = 4 . B t đ ng th c đ c vi t l i thành
m n p
m4
1.
m8 + km4 n2 p 2 + n4 p 4
2
m4 3
m m8 + km 4 n2 p 2 + n4 p 4 m3 .
m + km n p + n p
8 4 2 2 4 4
Ta c n ch ng minh
3
k +2 m3 9 m m8 + km4 n 2 p 2 + n4 p 4 .
Th t v y, ta có:
3
k +2 m3 - 9 m m8 + km4 n 2 p 2 + n4 p 4
2 3
=k m3 m3 - 9m 2 n 2 p 2 + 2 m3 -9 m9 - 9 m4n4 p
2 3
7 m3 m3 - 9m 2 n 2 p 2 + 2 m3 - 9 m9 - 9 m4 n 4 p
3
=9 m3 - m m8 + 7m4 n2 p 2 + n4 p 4
0 (Ch ng minh Cách 2 Ví dụ 2.54).
BÀI TẬP


1 1 1
+ + 1.
2x + 6x + 1
2
2 y + 6 y +1
2
2z + 6z + 1
2
Nguyễn Văn Thạch
Lời giải.
bc ca ab
Đ t x = 2 , y = 2 , z = 2 , b t đ ng th c tr thành:
a b c
a2
1.
a 4 + 6a 2bc + 2b2c 2
2
a2 3
a 2 a 4 + 6a 2bc + 2b 2c 2 a2 .
a + 6a bc + 2b c
4 2 2 2
3
Bài toán quy v ch ng minh a2 a 2 a 4 + 6a 2bc + 2b 2c 2
a 2b 2 a 2 + b 2 2abc a3
2
c4 a - b 0 Đúng .

1 1 1
+ + 1.
3
a 2 + 25a + 1 3
b2 + 25b + 1 3
c 2 + 25c + 1
Lời giải.
Đ t .
1
1.
x + 25 x 6 + 1
3 6
1 1
Ta ch ng minh b t đ ng th c
3
x + 25 x + 1
6 6 x 2
+ x +1
3
x 6 + 25x 6 + 1 x2 + x + 1
2
3x x - 1 x2 + 4 x + 1 0 Đúng .
1 1
1 (Theo b t đ ng th c (2.17) Ví dụ 2.47).
3
x + 25 x + 1
6 6 x2 + x + 1

a2 b2 c2 3
+ 2 + 2 .
a + 14ab + b
2 2
b + 14bc + c 2
c + 14ca + a 2 4
2
a 2 + b2 b 2 + c 2 c 2 + a 2 8 a 2b 2 + b 2 c 2 + c 2 a 2 .
Titu Andreescu-Gabriel Dospinescu
Lời giải.

1 1 1 1
Đ t m = ,n = , p = =1.
a b c m
2
m2 + n 2 8 p2
2
1 2
m2 + n2 8 p2
p
1
m2 + n2 2 2 p2 .
p
Ti p t c đ t .
p = y + z - x, m = z + x - y , n = y + z - x .
xyz
z.
x+ y-z
v i là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác.
. Áp d ng b t đ ng th c Schur và b t đ ng th c Radon ta có:
xyz x y + z - x x3
x3
= 2
1
y+z-x
3
x
2
.
1
y+z-x
1
xyz x.
y+z-x
. Ta đ t u = y + z - x, v = z + x - y, w = y + z - x .
u+v 1
w
8 w
2 2
u+v uv 8uvw w
2
u+v u+v w
= .
2 uv 8uvw uv
Vì u + v 2 uv nên áp d ng b t đ ng th c (2.2) ( Ví dụ 2.22) ta có:

3
u +v u +v+w w
= .
2 uv 2 uv + w 2 uv + w
Nên bài toán quy v ch ng minh

2
w uv 2 uv + w
2
u- v 0 Đúng .
1
3
BÀI TẬP

.
Lời giải.
Đ t x = a , y =b ,z =c
2 2 2
x = 3.
x yz .
2 3
x x2 x = 27 .
2
Bài toán quy v ch ng minh x2 yz 27 .
2
x2 yz = x2 yz yz
3
x2 + yz + yz
3
2 3
x
= = 27 .
3
2
2 x+ x2 x =3 x.
B t đ ng th c này đúng do áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
2
2 x + x2 33 x .x 2 = 3x .

x+2+ y+2+ z+2 3 3 .
Lời giải.

1
Đ t ab = abc hay = 1.
a
a 3 3.
2 2 1
a = a 27 .
a

3
a+3b+3c 3 3 3 + a + b + c + ab + bc + ca .
Cezar Lupu
Lời giải.
x2 y2 z2
Đ t a = ,b = ,c = ( ).
yz zx xy
x2 x2 yz
3 3 3 3+ + .
yz yz x2
x2 x x x x x2 yz
3 = 3 1. . 3 3 = 3 3 3+ + .
yz y z y z yz x2

x+ y y+z z+x 3
+ + .
x2 + y 2 + 6 z y2 + z2 + 6x z 2 + x2 + 6 y 2
Lời giải.
Ta có:
x+ y x+ y
=
x2 + y 2 + 6 z x + y +2
2 2
z z
x+ y
=
z + 2 zx + x + y 2 + 2 yz + z 2
2 2
2
x+ y
= 2 2
.
y+z + z+x
2 2 2
Đ t y+z = a, z + x = b, x + y =c ( ) a =6.
a 3
.
b+c 2
2
a 3
a2 b + c a .
b+c
3
2 a 9 a2 b + c .

B t đ ng th c này đúng. Ch ng minh còn l i r t đ n gi n, xin nh ng l i cho b n đ c.

Ví dụ 2.56. Cho a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác. Ch ng minh r ng:
a b c 5
+ + .
13 13 13 2
a 2 + bc b 2 + ca c 2 + ab
5 5 5
Lời giải.
2
a 3
a 5a 2 + 13bc a .
5a + 13bc
2
3 1
Bài toán quy v ch ng minh a a 5a 2 + 13bc .
2
Vì a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác nên sao cho .
x3 + 3xyz yz y + z (B t đ ng th c Schur ).
Ví dụ 2.57. Cho DABC . Ch ng minh r ng:
sin A sin B sin B sin C sin C sin A

+ + 9.
C A B
sin 2 sin 2 sin 2
2 2 2
CĐT Olympic 30-4 THPT Chuyên Lương Thế Vinh Đồng Nai 2014
Lời giải.
A B C
Đ t a = tan , b = tan , c = tan ( ). Ta có: ab = 1 .
2 2 2
2a A a
sin A = ,sin =
1 + a2 2 1 + a2
2b B b
Và sin B = ,sin = .
1 + b2 2 1 + b2
2c C c
sin C = ,sin =
1+ c 2
2 1 + c2
Đ ý r ng
sin A sin B 4ab 1 + c 2 4ab

= = .
c 1+ a 1+ b
2
C 2 2 2
c a +b
2
sin 2
2
Nên ta ch ng minh

ab 9
2
.
c2 a + b 4
ab 2 3
2
abc a + b ab = 1 .
c a +b
2
ab 1 1 1 9
2 2
= 2 2
= .
c a +b
2
abc a + b 4 abc a bc
2 4
4
3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi DABC là tam giác đ u.
1 1 1 3
+ + .
a a +b b b+c c c +a 2abc
Phan Thành Nam
Lời giải.
. Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s abc = 1 . Khi đó,

x z y
sao cho a = ,b = ,c = .
y x z
y y 3
.
x x + yz 2 2
2
y y 2 4
xy x 2 + yz y .
x x + yz
2
Nên ta ch c n ch ng minh
4
2 y 9 xy x 2 + yz
2
2 x2 + 2 yz 9 xy x2 + yz
x2 - yz 2 x2 + yz 0 Đúng .
2
y y y
x x 2 + yz xy x 2 + yz

2
y
xy x 2 + yz
2
z
=
1
2 xy z2 + xy
2
2
z
1
z2 + xy + 2 xy
2 2
2
z
=
1 2
z + xy
2 2
2
z
2
1 2 z
z +
2 2 3
2
z
=
2 2
z
3 2
3
= .
2
. Ta ch ng minh r ng
2
1 9
.
a a +b 2abc
2
1 1
Mà ta có: 3 .
a a +b ab a +b b +c
1 9
3
ab a+b b+c 2abc
c 3
.
a+b b+c 2
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c ta có:
c 2c
a +b b+c a +b + b+c
2
2 c
c a + 2b + c

2
2 c
= 2
c + ab
2
2 c
2
2 c
c +
3
3
= .
2
ab + bc + ca
4
2a 2 + bc + 4 2b 2 + ca + 4 2c 2 + ab 4
a+ b+ c .
3
Lời giải.
1 1 1
Đ t a = ,b = ,c = . Khi đó b t đ ng th c tr thành
x y z
x 2 + 2 yz x 1
4
4
.
x 3 x
4 4 2
x 2 + 2 yz x 1
4 .
x 3 x
4 4
2 2
x 2 + 2 yz 1 1
4 = 4 x 2 + 2 yz . .1 3 x 2 + 2 yz
x x x
2
1 2
=3 x .
x
4
2 x
Nên bài toán quy v ch ng minh 3 x .
3
x 3 Đúng theo b t đ ng th c AM - GM ).
2
1 1 1
3 + + x+2 y+2 z+2 .
x y z
Gabriel Dospinescu

Lời giải.
x y y z z x x y z
. xy + yz + zx + xyz = 4 . + . + . + 2 . . = 1.
2 2 2 2 2 2 2 2 2
2a 2b 2c
th a mãn x = ,y= ,z = . Khi đó, b t đ ng th c tr thành:
b+c c+a a+b
2 3
b+c 16 a
3 .
a b+c
Đây chính là Ví dụ 2.53 đã đ c gi i b ng b t đ ng th c Holder .
.Đ t .
2bc 2ca 2ab

và x = ,y= ,z = .
a b c
2
3 a 16 a + bc .
M t khác, ta th y r ng DABC nh n sao cho .
Ta g i p là n a chu vi, r là bán kính đ ng tròn n i ti p, R là bán kính đ ng tròn ngo i ti p DABC .
Đ ý r ng:
c + ab = cos C + cos A cos B
= - cos A + B + cos A cos B
= sin A.sin B .
Khi đó, b t đ ng th c tr thành
3 cos A 4 sin A .
Ta s d ng m t s đăng th c quen thu c.
A
p = 4R cos
2
A
r = 4R sin . B t đ ng th c t ng đ ng v i
2
r
cos A = 1 +
R
r+R 2rp
3
R R2
R + r R 3 2rp .
3 3
S d ng b t đ ng th c Euler và k t qu quen thu c p R ta thu đ c đi u ph i ch ng
2
minh.

2 2
x2 + y 2 y2 + z 2 z 2 + x2 xy + yz + zx 8x 2 y 2 z 2 x 2 + y 2 + z 2 .
Lời giải.
2
1 2
x2 + y2 . 8 z2 .
z
Đ t là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác.
Và .
2
1 2
B t đ ng th c trên tr thành abc a .
b+c-a
2
1 3
a3 b + c - a a .
b+c-a
V y ta c n ch ng minh
abc a3 b + c - a
a2 a - b a - c 0 Đúng theo b t đ ng th c Schur ).
a b c 3
+ + .
b +3
2
c +3
2
a +3
2 2
Lời giải.
x z y
Đ t a= ,b = , c = .
y x z
x 3
Khi đó b t đ ng th c tr thành .
3xy + yz 2
2
x 3
x 3xy + yz x .
3 xy + yz

3 27
Bài toán quy v ch ng minh x x 2 y + xyz .
4
Đây chính là b t đ ng th c (2.10) ( Ví dụ 2.34).
. Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c ta có:
a a
b +3
2
b +
2
ca
a
=
b+a b+c
2a
a + 2b + c
2
2 a
a a + 2b + c
3
(Ch ng minh Cách 2 Ví dụ 2.58).
2
a b c 3
1. + + .
b+3 c+3 a+3 2
a b c 3
2. 3 +3 +3 .
b+7 c+7 a+7 2
3. (Bài toán Tổng quát).
Cho th a mãn và k 0 . Ch ng minh r ng:
x y z 3
3 +3 +3 .
y+k z+k x+k 3
k +1
Vasile Cirtoaje
4. Cho th a mãn và k 0 . Ch ng minh r ng:
x y z 3
4 +4 +4 .
y+k z+k x+k 4
k +1
Lời giải.
x z y
a) Đ t a = , b = , c = . B t đ ng th c tr thành
y x z
x 3
.
y 3x + z 2

2
x 3
xy 3x + z z .
y 3x + z
Ta ch c n ch ng minh:
3
4 a 27 a 2b + abc .
Đây chính là b t đ ng th c (2.10) ( Ví dụ 2.34).
x4 z4 y4
b) Đ t a = 4
, b = 4 , c = 4 . B t đ ng th c tr thành
y x z
x8 3
3 .
y 7 x4 + z 4
4
2
3
4
x8 x2
3 7 x4 + z 4 .
y 7 x4 + z 4
4
y
Ta ch c n ch ng minh:
4
x2
27 z4 .
y
(2.26)
Do b t đ ng th c này là thu n nh t nên không m t tính t ng quát, ta gi s z 4 = 3 . V y, ta c n
ch ng minh
x2
3.
y
2
x2 3
x2 y 2 x2 .
y
3
T ng đ ng v i vi c ch ng minh x2 9 x2 y2
3
x2 3 x2 y2 3 z4 .
Đ t a= x2 , b = y2 z2 .
a3 3b 3 a 2 - 2b
2
a 2 - 3b a 2 + 6b 0 Đúng).
a4 c4 b4
c) Đ t x= , y = , z = ( ). B t đ ng th c tr thành
b4 a4 c4
8
a3 3
4
.
3
k +1
b 3 3
c 4 + ka 4
8 3
4
a3 a2
4
c 4 + ka 4 .
b
b 3 3
c + ka
4 4

4
a2
27 a4
b
a2 a4
34 Đúng .
b 3
a5 c5 b5
d) Đ t x = 5
, y = 5 ,z = 5 ( ). B t đ ng th c tr thành
b a c
5
a2 3
.
k +1
5 4
b 4 4
c + ka
5 5
5 4
5
a 2
a2
5
c5 + ka5 .
b
b 4 4
c + ka
5 5
5
a2
81 a5
b
a2 a5
35 .
b 3
(2.27)
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1 . Khi đó ta c n ch ng
minh
a2
3.
b

a b c2
2 2 6 a 2 + b2 + c 2 - 3 ab + bc + ca
+ + .
b c a a +b+c
(2.28)
Chứng minh.
. Không m t tính t ng quát, ta gi s a = min a, b, c . Khi đó, đ t b = a + x và c = a + y v i

. B t đ ng th c tr thành
x 2 - xy + y 2 a 3 + 3xy 2 y - x a + x4 - 5x3 y + 6 x2 y 2 + xy 3 + y 4 0.
Ta s ch ng minh
f a = x 2 - xy + y 2 a 2 + 3xy 2 y - x a + x 4 - 5x 3 y + 6 x 2 y 2 + xy 3 + y 4 0.
Ta có:
D f = g x = - 4 x 6 - 24 x 5 y + 39 x 4 y 2 - 4 x 3 y 3 - 12 x 2 y 4 + 4 y 6 .
N u x 3 y . Ta có:
g x = -12 x x - 2 y 2 x 2 x - 3 y + xy 2 + y 3 0.
Df = g x g 3 y = -31y 6
0.

N u x 3 y . Áp d ng b t đ ng th c AM - GM ta có:
2 2
D f = g x = - 2 x3 - 6 x 2 y + xy 2 + y 3 + x3 y 2 3 y - x + y 3 x3 + 4 y 3 - y x + y
2
- y 3 x3 + 4 y 3 - y x + y
3
x+ y 2
- y3 + 3 y3 - y x + y
4
3 3
x+ y x+ y 2
- y3 3 3 . .3 y 3 - y x + y
8 8
33 3 2
= - y3 -1 y x + y
4
0.
Ta ch ng minh
a2 6 a2 - 3 bc
- a - a
b a
2 2
a +b a-b b+c a-c b-c 5 a -b +5 a-c b-c
+
ab ac a
a+b 5 2 b+c 5
- a -b + - a-c b-c 0.
ab a ac a
a -b
N u b -c .
2
2
3 a -b 3 a -b
a-c a-c b-c .
2 4
2 a +b 5 b+c 5
a -b 4 - +3 -
a+b 5 2 b+c 5 ab a ac a
- a -b + - a-c b-c .
ab a ac a 4
a +b 5 b+c 5
4 - +3 - 0
ab a ac a
3b 2 + 7bc + 4ca a + b + c 35abc .
7bc 7bc a a a
3b2 + 7bc + 4ca a + b + c 5 5 3b2 . . .2ca.2ca 55 . . .bc
2 2 3 3 3
147
= 25 5
abc
27
> 35abc .
a -b
N u b -c .
2
2 a-c 2 4 a -c b-c
a -b a -b .
3 3
a +b 5 b+c 5
a -c b-c 4 - +3 -
a +b 5 2 b+c 5 ab a ac a
- a-b + - a-c b-c
ab a ac a 3

a+b 5 b+c 5
4 - +3 - 0.
ab a ac a
Áp d ng b đ ta quy bài toán v ch ng minh
6 a2 - 3 bc a5
33 .
a 3
1 - q2
Đ t bc = q 0,1 .
3
2
1- q
1 + 2q
Và abc = r r (Do a = 1 ). Xem bi n đ i b t đ ng th c (2.18).
27
1
Đ ý r ng: a5 = 15 q 2 + 2 r + 35q 4 - 25q 2 - 1 .
9
5
9 15 q 2 + 2 r + 35q 4 - 25q 2 - 1 5q 2 + 1 .
Ta có:
2
5 q2 + 2 1 - q 1 + 2q
9 15 q 2 + 2 r + 35q 4 - 25q 2 - 1 9 + 35q 4 - 25q 2 - 1 .
9
2
5 5 q2 + 2 1 - q 1 + 2q
5q + 1
2
9 + 35q 4 - 25q 2 - 1
9
Đúng .
Nhận xét 2.21. Ta có Bài toán Mở rộng cho bài toán (c) trên.
Cho th a mãn abcd = 1 . Ch ng minh r ng:
a b c d 4
4 +4 +4 +4 .
b+k c+k d +k a+k 4
k +1
Nhận xét 2.22. Ta có các bài toán nh sau:
a) Cho . Ch ng minh r ng:
a 2 b2 c2 6 a 2 + b2 + c 2
+ + +a+b+c .
b c a a+b+c
Phạm Hữu Đức
3 bc
Ta th y r ng b t đ ng th c này là 1 h qu c a b đ trong bài toán (d) trên do a .
a
b) Cho . Ch ng minh r ng:
ab 2 bc 2 ca 2 6 a 2 + b2 + c2
+ 2 + 2 +a+b+c .
c2 a b a +b+c

Nhận xét 2.23. Ta có Bài toán Tổng quát cho các bài toán trên:
Cho th a mãn abc = 1 , 0 m 5 và k 0 . Ch ng minh r ng:
a b c 3
m +m +m .
b+k c+k a+k m
k +1
a 2 b2 c 2 a 4 + b4 + c 4
+ + 34 .
b c a 3
Alexey Gladkich
Lời giải.
Do b t đ ng th c này là thu n nh t nên không m t tính t ng quát, ta gi s a4 = 3 a, b, c < 4 3 < 2 .
V y, ta c n ch ng minh
a2
3.
b
a 2 b2 c2 3 a 3 + b3 + c 3
+ + .
b c a a 2 + b2 + c 2
(2.29)
Chứng minh.
Vi t b t đ ng th c trên v d ng nh sau:
a 2 + b2 2
-b b -c 0.
c
. N u a b c.
a 2 + b2 c2 + a2
Ta d ch ng minh -b , -a 0.
c b
Ta có:
a 2 + b2 b2 + c2 a 2 b2 b b - c b2 + 2c 2
-b + 2 - c = + - 2c + +
c a c a c a

a 2 b2
+ - 2c
c a
a 2 b2
+ - 2c
b a
2
a+b
- 2c
a +b
= a + b - 2c
0.
N u a2 2b 2 . Ta có:
c2 + a 2 b2 + c 2 a - b a 2 - 2b2 c 2 2c 2
-a +2 -c = + + +2 b-c
b a ab b a
0.
N u a2 2b 2 . Ta có:
c2 + a2 b2 + c2 a a - b c 2 2c 2 2b2
-a +2 -c = + + + - 2c .
b a b b a a
N u a 2c . Ta có:
a a - b c 2 2c 2 2b 2 2b2
+ + + - 2c - 2c
b b a a a
a - 2c
0.
N u a 2c . Ta có:
a a - b c 2 2c 2 2b 2 a a - b a 2 a 2b2
+ + + - 2c + + + - 2c
b b a a b 4b 2 a
a - b 5a - 4b 3a b2
= + + + b - 2c
4ab 4 a
3a a
+ -c
4 2
0.
N u c b a.
b2 + c 2 c2 + a2
Ta d ch ng minh -c , -a 0.
a b
Ta có:
b2 + c2 a 2 + b2 b b - a + c c - a a 2 + b2
-c + -b = +
a c a c
0.

Áp d ng b đ ta quy bài toán v ch ng minh
a3 a2 .
Th t v y, ta có:
4 a3 - a2 = 4 a3 - a2 - a4 - 1
2
= a -1 1 + 2a - a 2
0.
Bài toán này cũng là m t ví d đi n hình cho k thu t s d ng b t đ ng th c Holder .
a 2 b2 c2 a 5 + b 5 + c5
+ + 35 .
b c a 3
Nhận xét 2.24. Ta có Bài toán Tổng quát cho 2 bài toán trên.
21
Cho và m 0, . Ch ng minh r ng:
4
a 2 b2 c 2 a m + bm + c m
+ + 3m .
b c a 3
Nhận xét 2.25. Ta có m t s bài toán sau:
a) Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:

a b c2 d 2
2 2
+ + + 4.
b c d a
Lời giải.
2 3
a2
a 2b 2 a2 = 64 .
a ,b , c , d b a ,b ,c , d a ,b , c , d
a2 64
a ,b , c , d b a 2b 2
a ,b , c , d
64
=
a 2 + c 2 b2 + d 2

64
2
a + c + b2 + d 2
2 2
4
= 4.
b) (Bài toán Mở rộng).

Cho th a mãn . Khi đó ta có:
a b c2 d 2
2 2
+ + + 4.
b c d a
Phạm Kim Hùng
c) Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:
a 2 b2 c 2 d 2
+ + + 4.
b c d a
d) Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:
a 2 b2 c 2
+ + 3.
b c a
e) Cho th a mãn . Ch ng minh r ng:
a 5 b5 c 5
+ + 3.
b c a
Trần Quốc Anh
Xem Ví dụ 2.82.
f) Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Ch ng minh r ng:
a2 b2 c2 3 4 a 4 + b4 + c4
+ + .
b+c c+a a+b 2 3
Alexey Gladkich
Lời giải.
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a 4 = 3 . Khi đó ta c n
ch ng minh
a2 3
.
b+c 2
2
a2 2 3
a2 b + c a2 .
b+c
Nên ta ch c n ch ng minh
3 9 2
a2 a2 b + c .
4
3
Mà a2 9 b2c 2 (Ch ng minh phần b Ví dụ 2.63).
Do đó ta quy bài toán v ch ng minh
2
4 b2c 2 a2 b + c
2
a2 b - c 0 Đúng .
g) Cho . Ch ng minh r ng:

a2 b2 c2 3 5 a 5 + b5 + c 5
+ + .
b+c c+a a+b 2 3
Michael Rozenberg
2
Ví dụ 2.64. Cho th a mãn x + y + z + xy + yz + zx = 2 . Ch ng minh r ng:
x+ y y+z z+x 3 2
+ + .
z + xy + 1
2
x + yz + 1
2
y + zx + 1
2 2
Lời giải.
Đ t và ab = 2 .
a 3
.
a + 3bc
2 2
Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c.
2
a 3
a a 2 + 3bc a .
a + 3bc
2

3
4 a 9 a a 2 + 3bc .
1 1 3 1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi x = y = z = ho c x, y, z = , , và các hoán v .
6 4 4 4
1 1 1 1
Ví dụ 2.65. Cho th a mãn + + = . Ch ng minh r ng:
a 2 + 47 b2 + 47 c 2 + 47 24
47
a + b + c 10 .
23
Yongyao
Lời giải.
1 1 1 1 1 1- x 1 1- y 1 1- z
Vì , , , ta đ t 2 = , = , = .
a 2 + 47 b2 + 47 c 2 + 47 47 a + 47 47 b 2 + 47 47 c 2 + 47 47
25
và x= .
24
x 10
.
1- x 23
Không m t tính t ng quát, ta gi s z = min x, y, z .

2 2
x+ y x+ y+z > .
3 3
2 2 3
3x + 3 y - 2 x - y x+ y x+ y
0 = - - x 2 + y 2 - x3 + y 3
4 2 4
2 3
x+ y x+ y
= - - x2 1 - x + y 2 1 - y .
2 4
2 3
x+ y x+ y
x2 1 - x + y 2 1 - y - .
2 4
2
x y 3
+ x2 1 - x + y2 1 - y x+ y .
1- x 1- y
3
x y x+ y
+
1- x 1- y x2 1 - x + y 2 1 - y
3
x+ y
2 3
x+ y x+ y
-
2 4
25 - 24 z
=2 .
23 + 24 z
z 25 - 24 z 10
+2 .
1- z 23 + 24 z 23
Th t v y, ta có:
z 25 - 24 z 10 z 48 10
+2 - = + 2 -1 -
1- z 23 + 24 z 23 1- z 23 + 24 z 23
192 100
-4-
=
z
+ 23 + 24 z 23
1- z 48 10
2 -1 +
23 + 24 z 23
z 24 z
= -
1- z 48 10
23 23 + 24 z 2 -1 +
23 + 24 z 23
1 24 z
= z -
1- z 48 10
23 23 + 24 z 2 -1 +
23 + 24 z 23

24
> z 1-
48 10
23.23. 2 -1 +
23 + 24 23
z 232 23 + 5 47 - 12 1081
=
232 23 + 5 47
>0.
1375 1375
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a, b, c = , , 0 và các hoán v .
23 23
Nhận xét 2.26. Ta có 1 bài toán nh sau:
1 1 1 1
Cho th a mãn min a, b, c 1 và + + = . Ch ng minh r ng:
a 2 + 47 b2 + 47 c 2 + 47 24
a + b + c 15 .
Sau khi th c hi n k thu t đ i bi n t ng t , ta thu đ c Ví dụ 2.52.
x y z xyz
+ + + 2 2 2 -3 2.
y+z z+x x+ y x+ y y+z z+x
Dương Đức Lâm
Lời giải.
Đ t ( ).
a 2 2 2 - 3 abc
+ 2.
b +c2 2
b2 + c 2
Áp d ng b t đ ng th c Holder , b t đ ng th c (2.1) ( Bài tập 13) và b t đ ng th c ta

có:
3
a 2 2 2 - 3 abc a 2 2 2 - 3 abc
+ +
b2 + c2 b2 + c 2 a b +c2 2
8
a2 b 2c 2
9
3
a 2 2 2 - 3 abc
= +
a b +c2 2
4
b2 b 2c 2 + c2 b2c 2
9
3
a 2 2 2 - 3 abc
+
a b +c2 2
4 2 2
b2c + bc 2
9

3
a 2 2 2 - 3 abc
+
a b +c
2 2
4 1 2
b2c + bc 2
9 2
3
a 2 2 2 - 3 abc
= + .
a b +c
2 2
2 2
a2 b + c
9
q2 4q - 1
3 9
1 3 4-3 2 r
+ 2
q - 3r q - 3r
q - 3r 2q - 9 2 - 2 r
2
q - 3r 2q - 9 2 - 2 r
2
f r = 81 2 - 2 r 2 - 3 23 - 12 2 r + 4q 2 - q 0 .
Ta d ki m tra đ c f r 0 , suy ra f r là hàm l i.
N u . Ta có:
q2
f r max f ,f 0 .
3
q2
f = 3 - 2 2 q 3q - 1 6q 2 + 3 + 2 2 1 - 2q 0.
3
f 0 = q 4q - 1 0.
N u . Ta có:
q2 4q - 1
f r max f ,f .
3 9
q2
f = 3 - 2 2 q 3q - 1 6q 2 + 3 + 2 2 1 - 2q 0.
3
4q - 1 17 - 12 2
f = 4q - 1 3q - 1 0.
9 3
Đ ng th c x y ra khi và ch khi ho c và các hoán v .

Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và . Ch ng minh r ng:
x y y 8xyz
n +n +n + 2n 2 - 3 n 2n 2 .
y+z z+x z+x x+ y y+z z+x
Nhận xét 2.28. bài toán này, có 1 đi u đ c bi t.
N u ta áp d ng b t đ ng th c Holder nh sau:
3
x x
.
y+z x2 y + z
Sau đó quy bài toán v ch ng minh
3
x xyz
+2 2 2 -3 2.
x 2
y+z y+z
Thì b t đ ng th c này l i không đúng !!
Th nh ng, đây, n u s d ng k thu t đ i bi n nh trên thì ta l i có th v t qua rào c n này và s

d ng b t đ ng th c Holder khá hi u qu .
Ví dụ 2.67. Cho th a mãn xyz = 8 . Ch ng minh r ng:
x2 y2 z2 4
+ + .
x +1 y +1
3 3
y +1 z +1
3 3
z +1 x +1
3 3 3
APMO 2005
Lời giải.
a c b
Đ t x = 23 , y = 2 3 , z = 2 3 . B t đ ng th c c n ch ng minh tr thành
b a c
7
a6 1
1
.
3
b 6
8a + b 8c + a
6
7
4 10
6
a 3
1
8a + b 8c + a ab a5 .
b 6
8a + b 8c + a
4 10
3 3
36
a 5
8a + b 8c + a ab = 8 a 2 + 73 ab ab .
Ta có:
3 3 3
8 a 2 + 73 ab ab 9 a 2 + 72 ab ab = 36 a2 + 8 ab ab .

4 10
3
a 5
a2 + 8 ab ab .
Do có các k t qu Lưu ý 2.14, ta ch c n xét các tr ng h p a = 0 ho c b = c .
. a =0.
Không m t tính t ng quát, ta gi s b c = 1 .
4 10
3
b +1
5
b b 2 + 8b + 1
4 10
b5 +1
f b = 3
1.
b b 2 + 8b + 1
Th t v y, ta có:
4 9 2 12 8 7 6 4 2
b5 +1 b 5 - 1 b 5 + b 2 - 6b 5 + 32b 5 - 6b 5 + 32b - 6b 5 + b 5 + 1
f b = 4
b 2 b 2 + 8b + 1
0.
128
f b f 1 = >1.
125
. b=c.
Không m t tính t ng quát, ta gi s b = c = 1 .
4 10
3
a5 + 2 2a + 1 a 2 + 16a + 10
4 10
a5 + 2
g a = 3
1.
2a + 1 a 2 + 16a + 10
Ta có:
4 9 1 1
2 a5 + 2 a 5 -1 k a 5
g a = 1
2 4
a 5 2a + 1 a 2 + 16a + 10
Trong đó
k x = x14 + x13 + x12 + x11 - 13x10 + 52 x9 + 52 x8 + 52 x7 + 52 x 6 - 82 x5 + 28x 4 + 28x3 + 28x 2 + 28x - 40 .

Ta d ki m tra đ ck x 0 , suy ra k x là hàm đ ng bi n.
Mà k 0 .k 1 = -40 .189 < 0
x0 0,1 sao cho k x0 = 0 .
g a có đúng 2 ngi m a = 1 và a = x05 0,1 .
Ta có b ng bi n thiên:
0 x05 1
g a min g 0 , g 1
g a + 0 - 0 +
128
= min ,1 = 1 .
125 128
g a g x05
125
x2 x2
=
x3 + 1 y 3 + 1 x + 1 x2 - x + 1 . y +1 y2 - y +1
x2
x +1 + x - x +1
2
y +1 + y2 - y +1
2 2
4x2
= .
x + 2 y2 + 2
2
x2 1
x +2 y +2
2 2
3
3 x2 z 2 + 2 z2 + 2 .
B t đ ng th c này đúng. Ch ng minh còn l i r t đ n gi n, xin nh ng l i cho b n đ c.

a 2 - bc b2 - ca c 2 - ab
+ + 0.
a 2 + 2b 2 + 3c 2 b2 + 2c 2 + 3a 2 c 2 + 2a 2 + 3b2
Nguyễn Anh Tuấn
Lời giái.
8 a 2 - bc 8 a 2 - bc + b + c 6 a 2 + 2b 2 + 3c 2
+b+c =
6 a 2 + 2b 2 + 3c 2 6 a 2 + 2b2 + 3c 2
8 a 2 - bc + b + c a + 2b + 3c
6 a 2 + 2b2 + 3c 2
2
8a 2 + c 2 + ab + bc + ca + 2 b - c
=
6 a 2 + 2b2 + 3c 2
8a 2 + c 2 + ab + bc + ca
.
6 a 2 + 2b 2 + 3c 2
8a 2 + c 2 + ab + bc + ca
2 6 a.
6 a 2 + 2b2 + 3c 2
2
8a + c + ab + bc + ca
2 2
3
8a 2 + c 2 + ab + bc + ca a 2 + 2b2 + 3c 2 27 3 a2 + bc .
6 a + 2b + 3c
2 2 2
Ta c n ch ng minh
3
27 3 a2 + bc 24 8a 2 + c 2 + ab + bc + ca a 2 + 2b2 + 3c 2 .
Do b t đ ng th c này là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1 . S d ng ph ng pháp

4q - 1 1
r max 0, và q .
9 3
8a 2 + c 2 + ab + bc + ca a 2 + 2b2 + 3c 2 = 53q 2 - 38q + 11 - 42r

.
3 a2 + bc = 3 - 5q
3
Ta ch ng minh 27 3 - 5q 24 53q 2 - 38q + 11 - 42r

1
N uq . Ta có:
4
1 623
=- 4q - 1 18000q 2 - 21116q + 9297 +
64 64
623
> 0.
64
1
N uq . Ta có:
4
336 4q - 1
155 - 911q + 1601q 2 - 1125q3 + 336r 155 - 911q + 1601q 2 - 1125q3 +
9
1
= 1 - 3q 1125q 2 - 1226q + 353
3
0.
3
a + bc + 3 b + ca + 3 c + ab 3
2 ab + bc + ca .
Trần Quốc Anh
Lời giải.
Ta ch ng minh r ng
a + bc
3 bc .
2
a + bc b + ca c + ab
Đ t x= ,y= ,z = . Khi đó ta có:
2 2 2
a + bc
x=
2
3 bc
= +
2 2
2
3 a
+
2 6
= 3.
1
yz = b + ca c + ab
4
1
= bc + a b2 + c 2 + a 2bc
4
1
= bc + a b2 + c 2 + abc a
4

1
= bc + a b 2 + c 2 + 3abc
4
1
= bc + a bc
4
1
= bc + 3 bc
4
= bc .
Nên b t đ ng th c c n ch ng minh tr thành
3
x yz
3
x yz
.
3 3
1
1 3 8 3
5
3 5 3
3
x 3
x x 3 3
x x x 4
= .
3 3 3 3 3 3

8
3 3
4
x yz
.
3 3
3
Do b t đ ng th c này là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s x4 = 3 .
yz 3 .
3 3 3
Đ t m = x 4 , n = y 4 , p = z 4 . Ta có: m = 3 . B t đ ng th c tr thành
4
np 3 3.
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c Schur ta có:
4 1
np 3 = np. np 3
n + p +1
np.
3
np 4 - m
=
3
4 np - 3mnp
=
3

4 m np - 9mnp
=
9
3
m
9
= 3.
a b c
+ + 3.
1 + b + bc 1 + c + ca 1 + a + ab
Phan Thành Việt
Lời giải.
2 3
2
a
a 1 + b + bc a3 .
1 + b + bc
2 3
a 3
3 a 1 + b + bc .
Ta có:
2 3 2 2 2 2 2 2 2
a3 = a2 + 3 b 3 c 3 b 3 + c 3 + 6a 3 b 3 c 3
2 2 2
a2 + 6 bc + 6a 3 b 3 c 3
2 2 2
= 9+ 4 bc + 6a 3 b 3 c 3 .

2 2 2
9+4 bc + 6a 3 b 3 c 3 3 a 1 + b + bc
2 2 2
bc + 6a 3 b 3 c 3 9abc .
2 2 2 2 2 2 2 2 2
bc + 6a 3 b 3 c 3 9a 3 b 3 c 3 = 3a 3 b 3 c 3 a 9abc .
2
a 3 3 6
. a 2 1 + b + bc 2a + b + 3c a 2a + b + 3c =8 a .
1 + b + bc

6 3
Bài toán quy v ch ng minh 8 a 3 a 2 1 + b + bc 2a + b + 3c
7 3 2
8 a a 2 2a + b + 3c a + 3b a + 9bc .
Ta có:
7 3 2
8 a - a 2 2a + b + 3c a + 3b a + 9bc
4 ab a 4 + b4 + 26 a 2b 4 + 39 a 4b 2 + 54 a3b3 + 261a 2b2c 2 24abc a3 + 93abc a 2b + 97abc ab 2 .
B t đ ng th c này đúng theo b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c Schur .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 3,0,0 và các hoán v .
BÀI TẬP
89. Cho th a mãn a + b + c = 3 . Ch ng minh r ng:

a b c
+ + 3.
1 + 2bc 1 + 2ca 1 + 2ab
Phan Thành Việt
Lời giải.
2 3
2
a
a 1 + 2bc a3 .
1 + 2bc
2 3
a3 3 a 1 + 2bc .
Ta có:
2 3 2 2 2 2 2 2 2
a 3
= a2 + 3 b 3 c 3 b 3 + c 3 + 6a 3 b 3 c 3
2 2 2
a2 + 6 bc + 6a 3 b 3 c 3
2 2 2
= 9+ 4 bc + 6a 3 b 3 c 3 .
2 2 2
9+4 bc + 6a 3 b 3 c 3 3 a 1 + 2bc
2 2 2
2 bc + 3a b c 3 3 3
9abc .
2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 bc + 3a 3 b 3 c 3 9a 3 b 3 c 3 = 3a 3 b 3 c 3 a 9abc .
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 1 ho c a, b, c = 3,0,0 và các hoán v .


a b c
+ + 1
a + 6b + 2bc b + 6c + 2ca c + 6a + 2ab
Nguyễn Văn Quý-Vasile Cirtoaje
Lời giải.
2 3
2
a
a a + 6b + 2bc a3 .
a + 6b + 2bc
2 3
a 3
a a + 6b + 2bc
2 2 2 2
b3c 3 b3 + c 3 2 bc
2 2 1 1 2
b3c3 b3 - c3 0 Đúng .
1 1 1
+ + 5.
2 2 2
b-c c-a a-b
a+ b+ c+
4 4 4
Walther Janous
Lời giải.
2
2
1 3 b-c 3
a + 2b + 2c a+ a + 2b + 2c = 125 a = 125 .
b-c
2 4
a+
4
Ta c n ch ng minh
2
3 b-c
5 a + 2b + 2c a+ .
4
Ta s d ng ph ng pháp q2 3r (Do p = a = 1 ).
3q 2 q
5q + 3r 11 - .
4 4
Th t v y, ta có:
3q 2 q 3q 2 q
5q - - 3r 11 - 5q - - q 2 11 -
4 4 4 4

q q 2 - 47q + 20
=
4
0.
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a, b, c = 1,0,0 và các hoán v .
2 a + b + c ab + bc + ca 3 2a + b 2b + c 2c + a .
a 2 + b2 + c 2 + ab + bc + ca
Sung Yoon Kim
Lời giải.
Ta ch ng minh
3 3 3
8 a bc 2a + b a2 + bc .
3 3 3
8 a bc = 8 b + c + abc
3
8 a + b + a3
=8 2a + b a 2 + ab + b2 .
Do đó bài toán quy v ch ng minh

3
8 a 2 + ab + b 2 a2 + bc .
3
a6 + 3 a5 b + c + abc a3 - 2 a4 b2 + c2 - bc - abc a 2 b + c - 3a 2b 2c 2 0
3
a 6 + 3a 2b2c 2 - a4 b2 + c2 + a5 b + c - a 4 b2 + c 2 +2 a5 b + c - 2 bc
3
+3 bc - 3a 2b2c 2 + abc a3 + 3abc - a2 b + c 0.
B t đ ng th c này đúng theo b t đ ng th c Schur và b t đ ng th c AM - GM .
2a + b = 2 a 2b + 2 a ab + 3abc
2
2 ab
+2 a ab + 3abc .
a
Ta c n ch ng minh
2 3 3
2 ab 8 a bc
+2 a ab + 3abc 3 .
a a2 + bc


4q - 1
r max 0, (Do p = a = 1 ).
9
8q3
2q 2 + 2q + 3r 3
.
1- q
N u . Ta có:
8q 3 8q 3
2q 2 + 2q + 3r - 3
2q 2 + 2q - 3
1- q 1- q
2 q 1 - 2q - 4q 2 + 2q 3 - q 4
= 3
1- q
2q 1 - 2q - 4q 2
3
1- q
2q 1 - 3q
3
1- q
0.
N u 1 4q . Ta có:
8q 3 4q - 1 8q3
2q 2 + 2q + 3r - 3
2 q 2 + 2q + - 3
1- q 3 1- q
1 - 3q 2q 4 - 2q 3 + 3q 2 + 10q - 1
= 3
1- q
0.
a 2 + bc b 2 + ca c 2 + ab
+ 2 + 2 6.
b + bc + c
2 2
c + ca + a 2
a + ab + b2
Lời giải.
2
a 2 + bc 2 3
a 2 + bc b2 + bc + c 2 a 2 + bc .
b + bc + c 2
2


3 2
a 2 + bc 6 a 2 + bc b 2 + bc + c 2 .
Do b t đ ng th c này là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1.
1 - q2
Đ t bc = q 0,1 .
3
2
1+ q 1 - 2q
Và abc = r r max 0, (Do a = 1 ). Xem bi n đ i b t đ ng th c (2.18).
27
Đ ý r ng:
17 6 8 4 20 2 10
-2 4q 2 + 5 r + q - q - q + 0.
27 9 9 27
N u . Ta có:
17 6 8 4 20 2 10 17 6 8 4 20 2 10
-2 4q 2 + 5 r + q - q - q + q - q - q + 0.
27 9 9 27 27 9 9 27
N u 1 2q . Ta có:
2
17 6 8 4 20 2 10 -2 4 q 2 + 5 1 + q 1 - 2q 17 6 8 4 20 2 10
-2 4q 2 + 5 r + q - q - q + + q - q - q +
27 9 9 27 27 27 9 9 27
1 2
= q 17q 4 + 16q3 + 20q - 38
27
0.
a b+c b c+a c a+b

+ + 2.
2b + c b + 2c 2c + a c + 2a 2a + b a + 2b
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
2
a b+c a 2 2b + c b + 2c 3
a .
2b + c b + 2c b+c
Ta c n ch ng minh
3 a 2 2b + c b + 2c
a 2
b+c

2
2a 2 b + c + a 2bc
a3 + 3 bc b + c + 6abc 2
b+c
2a
a3 + 3 bc b + c + 6abc 4 bc b + c + abc
b+c
2a
a3 - bc b + c + 3abc abc -3
b+c
abc 2a + b + c a - b a - c
a a -b a -c
b+c
abc 2a + b + c
a- a-b a-c 0
b+c
a 2 b2 + c 2 + ab + ac
a -b a -c 0.
b+c
Ta có:
a 2 b2 + c 2 + ab + ac a 2 b2 + c 2 + ab + ac b 2 c 2 + a 2 + bc + ba
a -b a -c a -b a -c + b-c b-a
b+c b+c b+c
a - b a 2 b2 + c 2 + ab + ac a - c - b2 c 2 + a 2 + bc + ba b - c
=
b+c
a - b a 2 b2 + c 2 + ab + ac b - c - b 2 c 2 + a 2 + bc + ba b - c
b+c
a - b b - c a 2 b2 + c 2 + ab + ac - b 2 c 2 + a 2 + bc + ba
=
b+c
2
a -b b-c c 2 + ab a + b + c a 2 + ab + b 2
=
b+c
0.
. Đ t a = x2 , b = y2 , c = z 2 ( ). B t đ ng th c tr thành
2 y2 + z2
x 2.
2 y2 + z 2 y 2 + 2z 2
Ta ch ng minh
2 y2 + z2 y+z
2y + z
2 2
y + 2z
2 2
y 2 + yz + z 2
2 2
2 y2 + z2 y 2 + yz + z 2 y+z 2 y2 + z2 y 2 + 2z 2
2
y2 z2 y - z 0 Đúng .

Áp d ng b t đ ng th c (2.4) ( Ví dụ 2.32) ta có:
2 y2 + z 2 x y+z
x 2.
2y + z
2 2
y + 2z
2 2
y + yz + z 2
2
a b+c b c+a c a+b

+ + 2.
b +c
2 2
c +a
2 2
a2 + b2
Ta th y r ng b t đ ng th c này là 1 h qu c a bài toán trên do b2 + c 2 b 2 + 5bc + c 2 = 2b + c b + 2c ,

c2 + a2 2c + a c + 2a và a 2 + b2 2a + b a + 2b .
a b c 1 1 1
+ + + + .
b2 c 2 a 2 a 2 - ab + b2 b2 - bc + c 2 c 2 - ca + a 2
Lời giải.
3
a a
2
.
b2 ab
1 1
3 .
a 2 - ab + b2 a 2 - ab + b2
3
a 1
3
ab
2
a 2 - ab + b2
6
a 1
3 .
ab
4
a - ab + b2
2
4q - 1 3q - 10q + 4
2
q2 1 - q
max 0, r (Theo các k t qu (2.22), (2.23)).
1 - 2q 2 2 - 3q
Đ ý r ng:

a 2 - ab + b2 = -3q3 + q 2 + 10rq - 8r 2 - 3r .
b2 - bc + c2 c 2 - ca + a 2 = 7q 2 - 5q - 2r + 1 .
f r = 8r 2 - 6q 4 + 10q - 3 r + 21q 6 - 15q5 + 3q 4 + 3q3 - q 2 0.
Ta có:
2
q2 1 - q q 2 1 - 2q 3q - 1 2 + q - 22q 2 + 30q3
f =
2 2 - 3q 2 2 - 3q
2
0.
1 4q - 1 3q 2 - 10q + 4
Vì q nên > 0.
3 1 - 2q
1 1 ab
a - ab + b
2 2 ab a 2 - ab + b 2
1
3
ab
1
.
c
1 a
c b2
a a 1 1
= + -
b2 b2 a b
1 1 1
2 - = .
b b b
a 2 b2 c2
+ + a 2 - ab + b 2 + b2 - bc + c 2 + c 2 - ca + a 2 .
b c a
Nguyễn Mạnh Tuấn-THTT 389

a3 b3 c3
2 + + 2 a 2 + b 2 + c 2 - 3abc a + b + c .
b+c c+a a+b
Nguyễn Công Minh
Lời giải.
a3 3
a a2 b + c a2 .
b+c
3
a3 a2
.
b+c a a2 b + c
Ta c n ch ng minh
3
a2
+ 3abc a 2 a2 .
a a2 b + c

4q - 1 1 - q
r max 0, (Do p = a = 1 ).
6
3
2 1 - 2q
+ 3r 2 1 - 2q .
q - 3r
N u . Ta có:
3 3
2 1 - 2q 2 1 - 2q
+ 3r - 2 1 - 2q - 2 1 - 2q
q - 3r q
2 1 - 2q 1 - 4q 1 - q
=
q
0.
N u . Ta có:
3 3
2 1 - 2q 2 1 - 2q 4q - 1 1 - q
+ 3r - 2 1 - 2q + - 2 1 - 2q
q - 3r 4q - 1 1 - q 2
q-
2
2 2q - 1 4 q - 1 1 - q 4q - 1 1 - q
= +
4q 2 - 3q + 1 2
4q - 1 1 - q
= 4q 2 - 3q + 1 + 2 2q - 1 2 4q - 1 1 - q
2 4q 2 - 3q + 1

4q - 1 1 - q
4q 2 - 3q + 1 + 2q - 1 2 4q - 1 + 1 - q
2 4q 2 - 3q + 1
2
2 4q - 1 1 - q 1 - 3q
=
4q 2 - 3q + 1
0.
a 2 + ab + b 2 b 2 + bc + c 2 c 2 + ca + a 2 3 6
+ + .
c + ab
2
a + bc
2
b2 + ca 2
Nguyễn Văn Thạch
Lời giải.
2 3
a 2 + ab + b 2 a +b c 2 + ab 3 3
a +b =8 c .
c 2 + ab a 2 + ab + b2
Ta c n ch ng minh
3
16 3 a +b c 2 + ab
c
27 a + ab + b 2
2
16 3 ab a + b c 2 + ab
c 2 ab a + b + .
27 a 2 + ab + b 2
Ta có:
ab a + b c 2 + ab ab a + b c 2 + ab
2 ab a + b + 2 ab a + b +
a + ab + b
2 2
3
a+b
2
4 a 2b 2 4 c
=2 ab a + b + + abc
3 a +b 3 a+b
1 4 c
2 ab a + b + ab a + b + abc
3 3 a +b
7 4 c
= ab a + b + abc .
3 3 a +b
16 3 c
c 7 ab a + b + 4abc .
9 a+b

4q - 1 1 - q q2
max 0, r (Do p = a = 1 ).
6 3

16 1+ q
7 q - 3r + 4r -3
9 q-r
f r = 297r 2 + 52 - 324q r - 16q + 63q 2 0.
4q - 1 1 - q q2
f r max max 0, f ,f .
6 3
Ta có:
q2 q 3q - 1 33q 2 - 97q + 48
f = 0.
3 3
1
N u0 q . Ta có:
4
f r = 297r 2 + 52 - 324q r - 16q + 63q 2 f 0 = -16q + 63q 2 = q 63q - 16 0.
1 1
N u q . Ta có:
4 3
4q - 1 1 - q 3q - 1 528q3 - 280q 2 + 29q + 5

f =
6 12
1 5 44
q3 3q - 1 -3 + - 148 + 84
q q2 q
=
12
1 5 44
q 3 3q - 1 -3 + - 148 + 84
q 1 1
9 3
12
1
q 3 3q - 1 29 - 3 + 84
q
=
12
0.
Ví dụ 2.78. Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 th a mãn a + b + c = 3 . Ch ng

minh r ng:
a3 b3 c3 3
+ 2 + 2 .
a + 3b
2 2
b + 3c 2
c + 3a 2 2
Phan Thành Việt
Lời giải.

2
a3 3 3 3
a 2 + 3b2 a + c a a+c = a2 + ab .
a 2 + 3b 2
3 9 3
a2 + ab a 2 + 3b 2 a + c
4
3 3
4 a2 + ab 3 a a 2 + 3b 2 a + c
a6 + 9 a5b + 12 a 4b 2 + 27 a 4bc 3 a 2b 4 + 2 a 3b3 + 12 a 2b3c + 6 a 3b 2c + 78a 2b 2c 2 .
a3 + b3 + c3 - 3abc 4 a - b b - c c - a .
(2.30)
Chứng minh
1 2
c a -b 4 a -b .
2
Không m t tính t ng quát, ta gi s c = min a, b, c . Đ t ( ).
3c + x + y x 2 - xy + y 2 4 x - y xy .
N u xy = 0 , b t đ ng th c hi n nhiên đúng.
Xét tr ng h p xy > 0 . Đ t x = ty ( t > 0 ).
Ta có:
3c + x + y x 2 - xy + y 2 - 4 x - y xy x + y x 2 - xy + y 2 - 4 x - y xy
= y 3 t + 1 t 2 - t + 1 - 4t t - 1
= y 3 t 3 - 4t 2 + 4t + 1
0.
Áp d ng b đ , ta c n ch ng minh
9 a5b + 7 a 4b2 + 27 a 4bc 12 a 2b3c + 6 a 3b2c + 75a 2b 2c2 .

9 a5b + 7 a 4b 2 + 27 a 4bc = 12 a 4bc + 6 a 4bc + 9 a 5b + 7 a 4b 2 + 9 a 4bc
12 a 2b3c + 6 a3b2c + 9 a 5b + 7 a 4b 2 + 9 a 4bc
12 a 2b3c + 6 a3b 2c + 75a 2b 2c 2 .
a3 a2
=6
a 2 + 3b 2 4a a 3 a 2 + 3b2
a2
12
4a a + 3 a 2 + 3b2
a2
= 12 .
7 a + 9b + 4ab + 4ac
2 2
a2 2 2
c + 2a 7a 2 + 9b2 + 4ab + 4ac a c + 2a
7a + 9b + 4ab + 4ac
2 2
2
= 2 a2 + ab .
2
a2 2 a2 + ab
.
7a + 9b + 4ab + 4ac
2 2
c + 2a
2
7 a 2 + 9b 2 + 4ab + 4ac

2 2
8 2 a2 + ab c + 2a 7a 2 + 9b 2 + 4ab + 4ac
a4 + a 2b 2 + 3 a3b - 3 ab3 - 2abc a 0.
Không m t tính t ng quát, ta gi s a = min a, b, c . Đ t ( ).
6 x 2 - xy + y 2 a 2 + 4 x3 + 9 x 2 y - 9 xy 2 + 4 y 3 a + x 4 + 3x 3 y + x 2 y 2 - 3xy 3 + y 4 0.
B t đ ng th c này đúng do
9 2 7
4 x3 + 9 x 2 y - 9 xy 2 + 4 y 3 = 4 x3 + y 2x - y + y3 0.
4 4
2
3 3
x 4 + 3 x3 y + x 2 y 2 - 3xy 3 + y 4 = x 2 + xy - y 2 + x2 y2 0.
2 4
Nhận xét 2.29. Ta có 1 bài toán nh sau:

a3 + b3 + c3 - 3abc 9+6 3 a-b b-c c-a .
b c
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c ho c a = 0, + = 1 + 3, b < c và các hoán v .
c b
Đây là 1 k t qu ch t h n r t nhi u so v i b đ trong bài toán trên.
BÀI TẬP

1 1 1 9
+ + .
2a 2 + ab + bc 2b2 + bc + ca 2c 2 + ca + ab 2 a +b+c
Lời giải.
2
1 3 3 3
2a 2 + ab + bc a + 3b + 4c a + 3b + 4c = 512 a .
2a + ab + bc
2
5 3
2048 a 81 2a 2 + ab + bc a + 3b + 4c .
1886 a5 + 6514 a 4b + 925 ab 4 + 8236 a3bc 5521 a 2b3 + 3739 a 3b 2 + 8301 a 2b 2c .
.
Trong đó
A = 34560 x 2 - xy + y 2 0.
.
.
.

a b c 3
+ + .
b + 15ca
2
c + 15ab
2
a + 15bc
2 4
Park Doo Sung
Lời giải.
2
a 3 3 6
a b2 + 15ca a + 2b a a + 2b = a .
b + 15ca
2

6 3
16 a 9 a b 2 + 15ca a + 2b .
.

.
Trong đó
A = 567( x 2 - xy + y 2 ) 0 .
.
C = 18 11x + 47 x y + 204 x y - 82 xy 3 + 11y 4
4 3 2 2
0.
D = 9 9 x5 + 68 x 4 y + 118 x3 y 2 + 134 x 2 y 3 - 69 xy 4 + 9 y 5 0.
.

a b c 3
+ + .
b + 3c
2 2
c + 3a
2 2
a + 3b
2 2 2
Vasile Cirtoaje
Lời giải.
2
a 3 3 3
a b 2 + 3c 2 2a + b a 2a + b = 2 a2 + ab .
b + 3c 2 2

3 3
4 2 a2 + ab 9 a b2 + 3c 2 2a + b .
.
.
Trong đó
.
.
C = 9 101x + 146 x y - 111x y - 73xy + 101y 4
4 3 2 2 3
0.
D = 9 31x5 + 48 x 4 y + 33x 3 y 2 - 88 x 2 y 3 - xy 4 + 31y 5 0.
.
2
x a2 y2 b2 z2 c2
.Đ t = 2 , = 2 , = 2 ( ).
4 b + 3c 4 c + 3a 4 a + 3b 2
2 2
Đ ý r ng
x2 y2 a 2b 2
=
16 b + 3c 2 c 2 + 3a 2
2
a 2b 2 a 2 + 3b 2
=
a 2 + 3b 2
28a 2b 2c 2
= 1-
a 2 + 3b 2
x2 y2 z 2
= 1 - 28. . .
4 4 4

7 x2 y2 z 2
= 1- .
16
3 x2 y 2 + 7 x2 y 2 z 2 = 16 .
x 3.
Ta s d ng ph ng pháp ph n ch ng. Ng c l i, ta gi s x < 3 . Khi đó k > 1 sao cho
3=k x= kx .
Đ t và u + v + w = 3 .
7u 2 v 2 w2 3 u v + v w + w u
2 2 2 2 2 2
16 = + < 7u 2 v 2 w2 + 3 u 2 v 2 + v 2 w2 + w2u 2 .
k6 k4
Ta s ch ng minh
16 7u 2v 2 w2 + 3 u 2v 2 + v 2 w2 + w2u 2 .
4q - 9 q2
Ta s d ng ph ng pháp max 0, r .
3 9
f r = 7r 2 - 18r + 3q 2 - 16 0 .
4q - 9 q 2
f r max 0, , .
3 9
Ta có:
13
f 0 = 3q 2 - 16 = -< 0.
16
4q - 9 q - 3 139 q - 303
f = 0.
3 9
q2 q - 3 q + 3 7q 2 + 144
f = 0.
9 81
Đi u này d n đ n mâu thu n. Do đó b t đ ng th c c n ph i ch ng minh đúng.
Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 và k > 0 . Ch ng minh r ng:
a b c 3 2
+ + min , .
kb 2 + c 2 kc 2 + a 2 ka 2 + b2 k +1 4 k
a b c
+ + 4
8.
2b + c
2 2
2c + a
2 2
2a + b 2
2
Phạm Kim Hùng

a b c 3
+ + .
3b + ca
2
3c + ab
2
3a + bc
2 2
Vasile Cirtoaje
a 2 b2 c2 3 a 3 + b3 + c 3
+ + 4
. a 2 + b2 + c2 .
b c a abc

Lời giải.
Ta s ch ng minh
8 2 4
a2 9 a3 a2
.
b a 2b 2 c 2
8 6 2
a2 a2 a2
=
b b b
3 2
a4 a 2b a4
= +2
b2 c a 2b
2 2
2
a4 a 2b a2
27 . .
b2 c a 2b
Ta c n ch ng minh
2 2 2 4
2
a4 a 2b a2 9 a3 a2
27 .
b2 c a 2b a 2b 2 c 2
a4 2 2 2
3 a3b2 a 2b a3 .
b2
Áp d ng b t đ ng th c Holder , b t đ ng th c và b t đ ng th c ta có:
a4
a 3b 2 a2 a3b2 a 3 a3
a 4
3 2 2
b2
3 ab =
b2 a3 a2 a
3 2
a3 . a 2b . a2 a
3 2
a a a
2 2
= a 2b a3 .
Ví dụ 2.80. Cho a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác th a mãn . Ch ng minh r ng:
b+c c+a a+b

+ + 6.
b+c-a c + a -b a +b-c
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0. Khi đó ta có:

4a 3 b + c - a 4b3 c + a - b 4c 3 a + b - c
ab + bc + ca 2
+ 2
+ 2
.
b+c c+a a +b
(2.31)
Chứng minh.
a2 b2
2 2
Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c b+c c+a .
2 2
2a - b - c 2b - c - a
Ta ch ng minh
4a3 b + c - a
a2 - 2
a2 - bc
b+c
2
a 2 2a - b - c
2
c2 - ab .
b+c
Áp d ng b t đ ng th c và b t đ ng th c ta có:
2 2
a 2 2a - b - c 1 a2 b2 2 2 c 2 2c - a - b
2 2
+ 2
2a - b - c + 2b - c - a + 2
b+c 2 b+c c+a a+b
2
c 2 2c - a - b
2
1 a b 2 2
+ 2a - b - c + 2b - c - a +
4 b+c c+a a+b
2
2 2
1 4 a +b 2 2 c 2 2c - a - b
. . 2a - b - c + 2b - c - a +
4 a + b + 2c 2 a+b
2
2 2 2
a +b 2c - a - b c 2 2c - a - b
2
+ 2
.
2 a + b + 2c a+b
Ta l i có:
c2 - ab = c 2 - c a + b + a 2 - ab + b 2
2
a+b
c2 - c a + b +
4
2
2c - a - b
= .
4
2
2 a+b c2 1
2c - a - b 2
+ 2
- 0.
2 a + b + 2c a+b 4

2
a +b c2 1
2
+ 2
.
2 a + b + 2c a+b 4
Do b t đ ng th c này là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s a = 1.
Ta có:
2 2
a+b c2 1 1- c c2 1
2
+ 2
- = 2
+ 2
-
2 a + b + 2c a+b 4 2 1+ c 1- c 4
5c 4 - 8c3 + 18c 2 - 8c + 1
= 2 2
2 1+ c 1- c
>0.
2
b+c 4a3 b + c - a 3
2
a .
b+c-a b+c
3
b+c a
b+c-a 4a 3 b + c - a
2
b+c
3
4 a
bc
3
4 a
=
1
bc bc a2
3
3
4 a
3
1 bc + bc + a2
3 3
3
4 a
= 3
=6.
a
9

Ví dụ 2.81. Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 th a mãn a + b + c = 3 . Ch ng

minh r ng:
3 a 2 b2 + c2 + 3 b 2 c 2 + a 2 + 3 c 2 a 2 + b 2 33 2 .
Michael Rozenberg
Lời giải.
3
2 b2 + c2
3 a2 b2 + c2 a b+c 2
b+c
2 bc
=4 bc 3-2 2
.
b+c
Ta c n ch ng minh
27 bc
2
+2 2
3
bc b+c
4
a bc
2
+2 2
3.
6 bc b+c
4 4
a bc a 3 bc 3
2
+2 2
= 2
+ +2 2
-
6 bc b+c 6 bc 2 b+c 2
2
a bc 3
+2 2
- .
bc b+c 2

2
a bc 9
+2 2
.
bc b+c 2
(2.32)
2
a 2bc 1
-3 + 2
- 0
bc b+c 2
bc 2
1- 2
b-c 0.
b+c
2 a2 2
Không m t tính t ng quát, ta gi s a b c . Ta có: c - a b-c .
b2
Ta có:

bc 2 bc 2 ca 2
1- 2
b-c 1- 2
b - c + 1- 2
c-a
b+c b+c c+a
2 b2 bc a2 ca
b-c b2 - 2
+ a2 - 2
b+c c+a
b2
2 b2 a2
b-c a 2 + b2 - bc 2 + 2
b+c c+a
=
b2
2 b2 a2
b-c a 2 + b2 - b + c c + a 2
+ 2
b+c c+a
b2
2 b+c c+a
b-c a2 1- + b2 1 -
c+a b+c
= 2
b
2 2
b-c a -b ac
=
b2 b + c c + a
0.
2bc 2ca 2ab a 2 + b2 + c2 5

+ + + .
b+c
2
c+a
2
a +b
2
ab + bc + ca 2
Vasile Cirtoaje
a 5 b5 c 5
+ + 3.
b c a
Trần Quốc Anh
Lời giải.
3
a5 4
a 9b 3 a6 = 81 .
b
a 9b3 3.

2
3 a 9b3 a6 .
Đ t . B t đ ng th c tr thành
2
3 x3 y x2 .
(2.33)
. Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s x = 1 . Khi đó ta ch c n

xét b t đ ng th c trong tr ng h p x y z là đ .
Ta có:
x3 y + xy 3 + x3 y - xy 3
x y=
3
x3 y + xy 3 + xyz x - xyz x+ x3 y - xy 3
=
2
x2 yz - xyz x+ x3 y - xy 3
=
2
2
x -2 yz yz - xyz x+ x x2 y - xy 2
=
2
2 2
x yz - 2 yz - xyz x- x x- y
=
2
2 2
x yz - 2 yz - xyz x+ x x- y
= (Do x y z)
2
2 2 2
x yz - 2 yz - xyz x+ x x- y
= .
2
Ta s d ng ph ng pháp
q - 2q 2 - r + q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27r 2
x3 y = = f r .
2
Ta có:
9q - 2 - 27r - q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27 r 2
f r = .
2 q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r - 27 r 2
7 9q - 2 - 1 - 3q 7 1 - 3q
f r =0 r = r0 = .
189
Và 9q - 2 - 27r0 = q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r0 - 27r02 .
V i ta có:

q - 2q 2 - r0 + q 2 - 4q3 + 2 9q - 2 r0 - 27r02
f r f r0 =
2
q - 2q 2 - r0 + 9q - 2 - 27 r0
=
2
= - q 2 + 5q + 1 - 14r0
-27 q 2 + 9q + 1 + 2 1 - 3q 7 1 - 3q
= .
27

2
1 - 2q 3 f r0
2
9 1 - 2q -27q 2 + 9q + 1 + 2 1 - 3q 7 1 - 3q
1 - 3q 8 - 21q - 2 7 1 - 3q 0
2
9 1 - 3q 2 - 7q
0 Đúng .
8 - 21q + 2 7 1 - 3q
.Đ t . B t đ ng th c tr thành
f x = a 2 - ab + b2 x 2 + a3 - 5a 2b + 4ab 2 + b3 x + a 4 - 3a 3b + 2a 2b 2 + b 4 0.
Ta có:
2
D f = a3 - 5a 2b + 4ab2 + b3 - 4 a 2 - ab + b2 a 4 - 3a3b + 2a 2b2 + b 4
2
= -3 a3 - a 2b - 2ab2 + b3
0.
.Đ t .
Ta có:
a2 = x4 + 2 y2 z 2 - 2 y3 z .
bc = y3 z .
Vì a2 bc x4 + 2 y2 z 2 3 y3 z
2
x2 3 y3 z .
. Đ t a = x x - 2 y - z , b = y y - 2z - x , c = z z - 2x - y .
Ta có:
a2 = x4 + 5 y 2 z 2 + 4 xyz x-4 y3 z - 2 yz 3 .

bc = 3 y 2 z 2 + 4 xyz x- y3 z - 2 yz 3 .
Vì a2 bc x4 + 2 y2 z 2 3 y3 z
2
x2 3 y3 z .
.Đ t .
Ta có:
a= x2 .
bc = y3 z .
2 2
Vì a 3 bc x2 3 y3 z .
. Ta có các đ ng th c sau:
2 1 2
x2 -3 y3 z = x 2 - y 2 - xy + 2 yz - zx 0.
2
2 1 2
x2 -3 y3 z = 2 x 2 - y 2 - z 2 - 3xy + 3 yz 0.
6
2 1 2 3 2 2 2
x2 -3 y3 z = 2 x 2 - y 2 - z 2 - 3xy + 3 yz + y - z - xy - yz + 2 zx 0.
4 4
2
3 x3 y + y 3 z + z 3 x x2 + y 2 + z 2 .
Vasile Cirtoaje
x y z
Đ ng th c x y ra khi và ch khi ho c = = và các hoán v .
4 2 2
2
sin sin sin 2
7 7 7
Đây là 1 bài toán r t khó và là 1 k t qu r t quan tr ng có nhi u ng d ng th ng đ c bi t đ n v i tên

g i “B t đ ng th c Vasile”.
Ví dụ 2.83. Cho , trong đó không có 2 s nào đ ng th i b ng 0 th a mãn a + b + c = 3 và n 2 .

Ch ng minh r ng:
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c Holder và b t đ ng th c (2.16) ( Ví dụ 2.46) ta có:

n n -1 n -2 n -2
ab n a ab a 2b = ab ab a 2b 9 ab 3n .

a3 b3 c3 3 a 2 + b2 + c2
+ 2 2+ 2 .
a + b b + c c + a2
2 2
2
Lời giải.
2
a3 3 3 3 1 2 3
a2 + c2 a 2 + b2 a 2 a2 + c2 = a 2 + b2 .
a + b2
2
8
Ta c n ch ng minh
2 3 3 3
a 2 + b2 6 a2 a2 + c2 a 2 + b2 .
2 2 2
Đ t x = a 2 + b2 , y = b2 + c 2 , z = c 2 + a 2 . B t đ ng th c tr thành
3
x 3 x xy x .
Áp d ng b t đ ng th c ta có: x 3 x.
Nên ta ch ng minh
5
x 2 3 3 xy x .
Do b t đ ng th c là đ ng b c nên không m t tính t ng quát, ta gi s x =3.
xy x 3 (Ch ng minh Ví dụ 2.83).

Định lý 3.1. Cho , và . Khi đó, ta có:
p +1 p -1 2
x p +1 y p +1 x+ y p x+ y bx - ay
p
+ p - p p
.
a b a+b ab a + b
(3.1)
Chứng minh.
N u , b t đ ng th c hi n nhiên đúng.
Xét tr ng h p .
Ta có:
p +1 p p p
x p +1 y p +1 x+ y x bx a + b + y ay a + b - x + y ab x + y
+ p - p
= p
ap b a +b a pb p a + b
p p p p
x abx + b2 x - abx + aby - y abx + aby - aby + a 2 y
= p
.
a pb p a + b
Không m t tính t ng quát, ta gi s . S d ng h qu đ n gi n c a đ nh lý ,v i

và 0 < u v thì ta có:
pu p-1 v - u vp -up pv p-1 v - u .
Ta thu đ c
p p p p
x abx + b2 x - abx + aby - y abx + aby - aby + a 2 y
p
a pb p a + b
p -1 p -1
xp abx + aby b 2 x - aby - yp abx + aby abx - a 2 y
p
a pb p a + b
p -1 2
p x+ y bx - ay
= p
.
ab a + b
Định lý 3.2. Cho ak > 0, xk 0 ( "k = 1, n ) và p 0 . Khi đó, ta có:

n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
p
.
k =1 akp n
ak
k =1
(3.2)
Chứng minh.
p p +1 p +1
n n
xkp +1 n
x p +1 n
ak p +1 a . k p
k = xk .
k =1 k =1 akp k =1 akp k =1
n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
. Đ t dn = - p
.
k =1 akp n
ak
k =1
p +1
x1p +1 x2p +1 x +x
d1 = 0, d 2 = + p - 1 2 p
,...
a1p a2 a1 + a2
Ta s ch ng minh dn 0 v i "n 2 .
Hay ta ch ng minh d n n
là dãy không gi m v i "n 2 .
V i n = 2 b t đ ng th c tr thành
p +1
x1p +1 x2p +1 x1 + x2
+ p p
Đúng theo b t đ ng th c (3.1)).
a1p a2 a1 + a2
V i n > 2 ta có:
n +1 p +1 n p +1
xk xk
n +1
xkp +1 k =1
n
xkp +1 k =1
d n +1 - d n = - p
- - p
k =1 akp n +1
k =1 akp n
ak ak
k =1 k =1
n p +1 n +1 p +1
xk xk
xnp++11 k =1 k =1
= + p
- p
anp+1 n n +1
ak ak
k =1 k =1
0 Đúng theo b t đ ng th c (3.1)).
"n 2 .
B t đ ng th c Trung bình lũy th a suy r ng .

Cho b1 , b2 ,..., bn 0 và p1 , p2 ,..., pn > 0 . V i r s > 0 , ta có:
1 1
n r n s
r s
pb k k pb k k
k =1
n
k =1
n
.
pk pk
k =1 k =1
(3.3)
Định lý 3.3. B t đ ng th c Radon ((3.2) t ng đ ng v i b t đ ng th c Trung bình lũy th a suy rông

((3.3)).
(3.4)
Chứng minh.
r
n s
r s
pb
n n r n pk bks s
k =1
k k
pk bkr = pk bks s = r r
.
k =1 k =1 k =1 -1 n -1
pks s
pk
k =1
1 1
n r n s
r s
pb k k pb k k
k =1
n
k =1
n
.
pk pk
k =1 k =1
xk
Áp d ng b t đ ng th c (3.3) v i pk = ak , bk = ( "k = 1, n ), r = p + 1 ( ), s = 1 ta có:
ak
1
p +1 n
n p +1 xk
1 x
n
k
p
k =1
n
.
k =1 a
ak k
ak
k =1 k =1
n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
p
.
k =1 akp n
ak
k =1
Hệ quả 3.1. Cho ak , xk > 0 ( k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n p +1
n p +1
xk
x k =1
k
p p
.
k =1 a k
n
ak
k =1
(3.5)

Chứng minh.
Vì nên .
n -p n p +1
ak xk
n
xkp +1 n
ak- p k =1 k =1
= - p -1
= .
k =1 akp k =1 xk- p -1 n n p
xk ak
k =1 k =1
Lưu ý 3.1. Cho ( k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
p
.
k =1 akp n
ak
k =1
(3.6)
Hệ quả 3.2. Cho xk , bk > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n p +1
n
xi
xk k =1
p
.
k =1 bk n 1
p
xbk k
k =1
(3.7)
Chứng minh.
1
Trong (3.2) và (3.5) cho ak = xk bkp ( "k = 1, n . Ta thu đ c (3.7).
Định lý 3.4. Cho ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n p +1
xk p -1 2
n
xp +1
k =1
xi + x j ai x j - a j xi
k
p p
+ p. max p .
a 1 i< j n
k =1 k
n
ai a j ai + a j
ak
k =1
(3.8)
Chứng minh.
Cho dãy s n n 2 đ c cho b i công th c:

n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
n = p
- p
.
k =1 ak
n
ak
k =1
Ta có:
n p +1 n +1 p +1
xk xk
xnp++11 k =1 k =1
n +1 - n = + p
- p
0.
a pp+1 n n +1
ak ak
k =1 k =1
D a vào tính ch t đ n đi u này c a dãy n n 2 , suy ra n 2 ( "n 2 ).
p +1 p -1 2
x1p +1 x1p +1 x +x p x1 + x2 a1 x2 - a2 x1
n 2 = + p - 1 2 p p
.
a1p a2 a1 + a2 a1 a2 a1 + a2
Khi đó ta có b t đ ng th c:
p -1 2
p x1 + x2 a1 x2 - a2 x1
n p
a1 a2 a1 + a2
luôn đúng ngay c khi ta thay b a1 , a2 , x1 , x2 b i b b t kì ai , a j , xi , x j ( ). T đó Định lý 3.4

đ c ch ng minh.
N u đ t xk = k ak ( "k = 1, n thì ta thu đ c d ng t ng đ ng c a (3.8).
n p +1
ak p -1 2
n
p +1 k =1
k
ai a j i i a + j aj i - j
ak k p
+ p. max p
.
1 i< j n
k =1
n
ai + a j
ak
k =1
(3.9)
Trong (3.8) n u cho xk = 1 ( "k = 1, n thì ta thu đ c
Hệ quả 3.3. Cho ak > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
2
n
1 n p +1 p -1
ai - a j
p
- p
p.2 . max p
.
1 i< j n
k =1 ak ai a j ai + a j
n
ak
k =1
(3.10)
n n -1
C ng t t c b t đ ng th c
2
p -1 2
p xi + x j ai x j - a j xi
n p ( )
ai a j ai + a j
ta thu đ c

Hệ quả 3.4. Cho ak > 0, xk 0 ( "k = 1, n ) và p 0, n N 2 . Khi đó, ta có:
n p +1
xk p -1 2
n
xkp +1 k =1
xi + x j ai x j - a j xi
- p
p. max p
k =1 akp n 1 i< j n
ai a j ai + a j
ak
k =1
p -1 2
2p xi + x j ai x j - a j xi
.
n n -1 1 i< j n ai a j ai + a j
p
(3.11)
n
Hệ quả 3.5. Cho ( "k = 1, n ) và .Đ t s= xk . Khi đó, ta có:
k =1
p -1 2
n
xk 1 n
p
xi x j xi + x j xi - x j
. + p. max .
k =1 s - xk
p
s p -1 n - 1 1 i< j n
s - xi s - xj xi + x j s - xi2 + x 2j
p
(3.12)
Chứng minh.
Áp d ng b t đ ng th c (3.8) ta có:
n
xk n
xkp +1
p
= p
k =1 s - xk k =1 sxk - xk2
n p +1
xk p -1 2
k =1
p
+ p. max p
1 i< j n
n
s2 - xk2
k =1
n p +1
xk p -1 2
k =1
p
+ p. max p
1 i< j n
n 2
1
s - 2
xk
n k =1
p -1 2
1 n
p
= p -1 . + p. max .
s n -1 1 i< j n
p
Ta có các bài toán sau:

n
Cho xk > 0 ( "k = 1, n . Đ t s = xk . Ch ng minh r ng:
k =1
2
n
xk n xi x j xi - x j
a) + max .
k =1 s - xk n - 1 1 i< j n s - xi s - xj xi + x j s - xi2 + x 2j

n
xk n
b) .
k =1 s - xk n -1
Ta th y r ng các Bài toán Mở rộng trên c a b t đ ng th c Nesbitt là h qu c a Hệ quả 3.5.
Định lý 3.5. Cho ak > 0, xk 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n r
xk
n
xkr 1 k =1
. .
k =1 ak
p
n r - p -1 n p
ak
k =1
(3.13)
Chứng minh.
r
. Ta có: -1 0 .
p +1
r p +1
n p +1
p +1
xk
r k =1
p +1 p +1 n p +1
r n r x k
r
-1 r
n p +1
n
xkp +1 xkp +1 k =1
r
p +1
-1 xk
n r n
x k =1 1 1 k =1
k
p
= p p
= p p
= r - p -1
. p
.
k =1 a a n
n n n n
k k =1 k
ak ak ak ak
k =1 k =1 k =1 k =1
. Ta có 1 b đ (B t đ ng th c Jensen ):
N u cho q1 , q2 ,..., qn > 0 và .
1. N u f x 0 v i "x I thì ta có:

n n
qk f bk qk bk
k =1
n
f k =1
n .
qk qk
k =1 k =1
2. N u f x 0 v i "x I thì ta có:

n n
qk f bk qk bk
k =1
n
f k =1
n
.
qk qk
k =1 k =1
(3.14)
Đ t r = m +1 . B t đ ng th c tr thành

n m +1
xk
n
xkm +1 k =1
n p -m . p
.
k =1 akp n
ak
k =1
(3.15)
n n
Đ t Xn x = xk , An a = ak .
k =1 k =1
m +1
n
xkm +1 Xn x
n p -m . p
.
k =1 akp An a
Ta có:
m +1
n
xkm +1 n
ak x p +1
= An a tkp +1 , trong đó tk = k ( "k = 1, n ).
k =1 akp k =1 An a ak
Xét f : 0, + R đ c cho b i f x = x p +1 .
Ta có: f x 0v i x 0, + .
n
ak
Vì = 1 , áp d ng b t đ ng th c Jensen ta có:
k =1 An a
p +1 m +1 p +1
n n n
ak ak 1
tkp +1 tk = xkp +1 .
k =1 An a k =1 An a Anp +1 a k =1
m +1
Xét g : 0, + R đ c cho b i g x = x p +1 .
Ta có: g x 0v i x 0, + .
Áp d ng b t đ ng th c Jensen ta có:
m +1
n m +1 n p -m m +1
1 p +1
p +1
x k n xk = n p +1 X np +1 .
k =1 n k =1
n m +1
xk
n
xkm +1 k =1
n p -m . p
.
k =1 akp n
ak
k =1
-1
n
xkr
.Đ t Un x = p
k =1 ak
n -1
Và Hn a = ak .
k =1
Xét f : 0, + R đ c cho b i f x = ln x . Ta có f x là hàm lõm.

xkr 1
b1 = Un x q1 =
akp r
p
Áp d ng b t đ ng th c Jensen (3.14) v i n = 3 : b2 = ak H n a và q2 = .
r
b3 = n -1 r - p -1
q3 = 0
r
Ta thu đ c:
r - p -1
1 p
1 xkr p r - p - 1 -1
xk U n x r . Hn a r . n -1 r . U n x + .ak H n a + .n .
r akp r r
r - p -1
n 1 p n
1 xkr p r - p - 1 -1
xk U n x r . Hn a r . n -1 r . p U n x + .ak H n a + .n = 1 .
k =1 k =1 r ak r r
T đây ta thu đ c (3.13).
. Ta s d ng ph ng pháp quy n p toán h c.
V i n = 1 b t đ ng th c hi n nhiên đúng.
Gi s (3.13) đúng v i n = m hay
m r
m r
xk
x 1 k =1
k
. .
k =1 a
p
k mr - p -1 m p
ak
k =1
Ta ch ng minh (3.13) đúng v i n = m + 1 hay
m +1 r
m +1
xk
xkr 1 k =1
p r - p -1
. p
.
k =1 ak m +1 m +1
ak
k =1
m r
xk m
1 k =1
Đ t Rm x = r - p -1
. p
, Sm a = ak .
m m
k =1
ak
k =1
Khi đó ta có:
1
m +1 r - p -1 r - p -1
1 p
xr r p
xk = Rm x r . Sm a r .m r
+ mp+1 . am +1 r .1 r
.
k =1 am +1
Ta có:
m +1
xkr m
xkr xmr +1
p
= p
+ p
k =1 ak k =1 ak am +1
m r
xk
1 k =1 xmr +1
r - p -1
. p
+
m m amp +1
ak
k =1

1 r
r - p -1
xr r p
Rm x + mp +1 . S m a + am +1 r . m +1 r
am +1
1
= r - p -1
. p
m +1 Sm a + am +1
1 r
r - p -1
xr r p
Rm x + mp +1 . S m a + am +1 r . m +1 r
am +1
1
= r - p -1
. p
.
m +1 m +1
ak
k =1
Ta c n ch ng minh
1
m +1
xr r p r - p -1
xk Rm x + mp+1 . Sm a + am +1 r . m +1 r .
k =1 am +1
1 1
r - p -1 r - p -1 r - p -1
1 p
xr r p
xr r p
Rm x r . Sm a r .m r
+ mp+1 . am +1 r .1 r
Rm x + mp+1 . Sm a + am +1 r . m +1 r
am+1 am+1
1
r - p -1
1 p r - p -1 xmr +1 r p
r
. am +1 r .1
amp +1
1
+ 1
1.
r p r - p -1 r p r - p -1
x r x r
Rm x + m +1
p
. Sm a + am +1 r . m +1 r Rm x + m +1
p
. Sm a + am +1 r . m +1 r
a
m +1 a m +1
1 p r - p -1
Vì + + = 1 , áp d ng b t đ ng th c AM - GM suy r ng ta có:
r r r
1 p r - p -1
1 Rm x p Sm a r - p -1 m
. + . + .
1
r x r
r S m a + am +1 r m +1
xmr +1 r p r - p -1
Rm x + m +1
Rm x + . Sm a + am +1 r . m +1 r a p
m +1
amp +1
1
r - p -1
.
xmr +1 r p
r xmr +1
. am +1 r .1
amp +1 1 amp +1 p am +1 r - p -1 1
. + . + .
1
r xr r S m a + am +1 r m +1
xr r p r - p -1
Rm x + mp +1
Rm x + m +1
p
. Sm a + am +1 r . m +1 r am +1
am +1
T đây ta thu đ c
m +1 r
m +1
xk
xkr 1 k =1
. .
k =1 ak
p
n r - p -1 m +1 p
ak
k =1
Định lý 3.6. Cho ak , xk > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:

n r
xk
n
xkr 1 k =1
. .
k =1 ak
p
n r - p -1 n p
ak
k =1
(3.16)
Chứng minh.
Vì , áp d ng b t đ ng th c (3.13) ta có:
n -p n r
ak xk
n
xkr n
ak- p 1 k =1 1 k =1
= -r
. -r
= . .
k =1 ak
p
k =1 xk n - p - - r -1 n n r - p -1 n p
xk ak
k =1 k =1
Ví dụ 3.1. Cho , và . Ch ng minh r ng:
m - 2 p +1
x m - p +1 y m- p +1 z m- p +1 x+ y+z
+ + .
a 2 x 2 + byz
p
a 2 y 2 + czx
p
a 2 z 2 + dxy
p ap
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c (3.15) và b t đ ng th c ta có:
x m - p +1 x m+1
= p
p
a 2 x 2 + byz x a 2 x 2 + byz
m +1
x
p
x a 2 x 2 + byz
m +1
x
p
x a2 x3 + b + c + d xyz
m +1
x
p
a x x 3 + 24 xyz
m +1
x
p
3
a x x
m - 2 p +1
x
= .
ap

Khi cho ta thu đ c Ví dụ 2.23.
n
Ví dụ 3.2. Cho , n N , x1 , x2 ,..., xn 0 , a, b R và a xk - bxk > 0 ( "k = 1, n ). Ch ng minh r ng:
k =1
n m - 2 p +1
xk
n
xkm - p +1 k =1
p
n2 p -m . p
.
k =1
n
an - b
a xk - bxk
k =1
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c (3.15) và b t đ ng th c ta có:
n
xkm - p +1 n
xkm +1
p
= p
n n
k =1 k =1
a xk - bxk axk xk - bxk2
k =1 k =1
n m +1
xk
k =1
n p -m . p
n 2 n
a xk -b xk2
k =1 k =1
n m +1
xk
k =1
n p -m . p
n 2
n 2 b xk
k =1
a xk -
k =1 n
n m - 2 p +1
xk
k =1
= n2 p -m . p
.
an - b

n
Cho n N , x1 , x2 ,..., xn 0 , a, b R và a xk - bxk > 0 ( "k = 1, n ). Ch ng minh r ng:
k =1
n
xk n
.
n
an - b
k =1
a xk - bxk
k =1
Ta th y r ng Bài toán Mở rộng trên c a b t đ ng th c Nesbitt là h qu c a Ví dụ 3.2 khi cho .
Ví dụ 3.3. Cho , 1, r s > 0 . Ch ng minh r ng:
r
-1
n
xkr 1- n p s
n .
k =1 xls n -1 n
l k

Lời giải.
n
xkr n
xkr
n1-
k =1 xls k =1 xls
l k l k
r
n xks s
= n1-
k =1 xls
l k
r
n s
r xks
2-
k =1
n1- n s
.
xls
l k
r
-1
1- n p s
=n .
n -1 n
r
-1
1- n p s
=n .
n -1 n
Cho và . Ch ng minh r ng:
r -1
xr xr xr 3 x+ y+z
+ + .
y+z y+z y+z 2 3
Ta th y r ng bài toán này là h qu c a Ví dụ 3.3.

n
Ví dụ 3.4. Cho n N , th a mãn xk = 1 , quy c xn +1 = x1 . , . Ch ng minh
k =1
r ng:
n
xkp n
p p
.
k =1 xkm+-1p +1 axk +1 + bxk a +b
Lời giải.
m +1
1
n
xkp n
xk +1
p
= p
k =1 xkm+-1p +1 axk +1 + bxk k =1 a b
+
xk xk +1

m +1
n
1
k =1 xk +1
n p -m . p
n
1
a+b
k =1 xk +1
m +1- p
n
1
k =1 xk +1
= n p -m . p
a +b
m +1- p
n
1
nn
k =1 xk +1
n p -m . p
a+b
n
= p
.
a+b
n
Ví dụ 3.5. Cho , th a mãn xk = 1 . Ch ng minh r ng:
k =1
1 n n -1
-1
.
1 i< j n n +1 n - 2
xk xu xv
1 k n 1 u <v n
k i, j u i, j
Lời giải.
1 1
-1
= -1
1 i< j n 1 i< j n xk
xk xu xv 1 k n
xu xv - xi x j
1 k n 1 u <v n xi x j 1 u <v n
k i, j u i, j
-1
xi x j
=
1 i< j n
xu xv - xi x j
1 u <v n
-1
3- xi x j
n n -1 1 i< j n
.
2
xu xv - xi x j
1 i< j n 1 u<v n
3- -1 -2
n n -1 n n -1
= . -1 . xi x j
2 2 1 i< j n
3- -1 -2
n n -1 n n -1 n n - 1 n n -1
. -1 . . 2 xi x j
2 2 2 1 i< j n

3- -1 -2
n n -1 n n -1 n n -1
= . -1 .
2 2 2
n n -1
= .
n +1 n - 2
Cho th a mãn abc = 1 . Ch ng minh r ng:
1 1 1 3
+ 3 + 3 .
a b+c b c+a c a+b
3
2
IMO 1995
Ta th y bài toán này là h qu c a Ví dụ 3.4, 3.5.
Fn
Ví dụ 3.6. Cho n N , Fn là dãy Fibonacci , a > và . Ch ng minh r ng:
n 0
Fn +2 - 1
n
Fkm +1 n p -m m - p +1
p p
. Fn + 2 - 1 .
k =1 a Fn +2 - 1 - Fk an - 1
Lời giải.
Ta có 1 b đ : N u cho dãy Fibonacci Fn n 0

. Khi đó, ta có:
n
Fk = Fn + 2 - 1 .
k =1
Lucas
Ch ng minh b đ trên r t quen thu c, xin nh ng l i cho b n đ c.
Áp d ng b t đ ng th c (3.15) và b đ trên ta có:
n m +1
n m +1
Fk
F k =1
k
p
n p -m . p
k =1 a Fn +2 - 1 - Fk n
na Fn + 2 - 1 - Fk
k =1
m +1
Fn + 2 - 1
= n p -m . p
na Fn + 2 - 1 - Fn + 2 - 1
n p -m m - p +1
= p
. Fn + 2 - 1 .
an - 1
Định lý 3.7. Cho n N , và . Khi đó, ta có:

n m+ p
xk akp -1
n
xkm + p k =1
m + p -1
.
k =1 akm n
p
a k
k =1
(3.17)
Chứng minh.
n n
Đ t Un p = xk akp -1 , An p = akp .
k =1 k =1
. Ta có:
m+ p
n
xkm + p n
akp xk
= An p .
k =1 akm k =1 An p ak
Xét f : 0, + R đ c cho b i f x = x m + p .
Ta có: f x 0v i x 0, + .
akp x
Áp d ng b t đ ng th c Jensen (3.14) v i qk = , bk = k ta thu đ c
An p ak
m+ p m+ p m+ p
n
akp xk n
akp xk Un p
. = .
k =1 An p ak k =1 An p ak An p
n m+ p
xk akp -1
n
xkm + p k =1
m + p -1
.
k =1 akm n
p
a k
k =1
. Ta ch ng minh
m+ p m + p -1
n
xk An p
1.
k =1 Un p akm
Áp d ng b t đ ng th c Bernoulli ta có:
m+ p m + p -1 m+ p
n
xk An p n
akp xk A p
= . n
k =1 Un p akm k =1 An p Un p ak
m+ p
n
akp x A p - akU n p
= 1+ k n
k =1 An p akU n p
n
akp x A p - akU n p
1+ m + p k n
k =1 An p akU n p
n
akp n
xk akp -1 akp
= + m+ p -
k =1 An p k =1 U n p An p

N u cho xk = 1 ( "k = 1, n ) ta thu đ c
Hệ quả 3.6. Cho n N , ak > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó, ta có:
n m+ p
n
akp -1
1 k =1
m + p -1
.
k =1 akm n
p
a k
k =1
(3.18)
N u đ t xk = k ak ( "k = 1, n thì ta thu đ c d ng t ng đ ng c a (3.17).
n n m+ p
m+ p p p
k k a k ak
k =1
n
k =1
n
.
p
ak akp
k =1 k =1
(3.19)
Định lý 3.8. Các b t đ ng th c sau là t ng đ ng:
i. B tđ ng th c Holder .
ii. B tđ ng th c Bernoulli .
iii. B tđ ng th c Trung bình lũy th a suy r ng.
iv. B tđ ng th c Radon .
v. B tđ ng th c (3.17).
2
a b c ab + bc + ca ab + bc + ca
a2 + b2 + c2 .
b+c c+a a+b a 2 + b2 + c 2 2 a 2 + b2 + c2
Lời giải.
5 5 5 5
a a2 a b+c 2 2 bc 2 2 bc 2
a2 = = .
b+c b+c
1 1 1 5
a2 +
2
2
b+c 2
2 bc 2 4 a2 2
3
a19 3 b19 3 c19 19
+ + 6 a 2b 6 + b 2 c 6 + c 2 a 6 .
b c a
Lời giải.

1 19
+3
3
a19 a2 6 a 2b6 6 19
= 1 13
= a 2b 6 6 .
b 3 6 3 6
b b
1
Đ ng th c x y ra khi và ch khi a = b = c = 9
.
3
6
a3 b3 c3 a+b+c
+ + .
a + 2b b + 2c c + 2a 81 a 2 + b2 + c 2
2
Lời giải.
3 6 6
a3 a a + 2b a a
= .
a + 2b a + 2b
2 2
5 a2 + 4 ab
2
81 a2
2
BÀI TẬP

4 4 4
b+c c+a a+b 4
+ + a + b + c a 2 + b2 + c 2 - 1 .
a b c
1 1 1 27
3
+ 3
+ 3
.
a b+c b c+a c a +b 8
98. Cho a, b, c là đ dài 3 c nh c a 1 tam giác th a mãn . Ch ng minh r ng:
3
a3 b3 c3 2 ab + bc + ca - 1
+ + .
b +c - a c + a -b a +b -c 2 ab + bc + ca - 3
2
99. Cho , a + b > 0 và th a mãn x 2 + y 2 + z 2 = 1 . Ch ng minh r ng:

2 4
x4 y4 z4 2a + b x + y + z -b
2
+ 2
+ 2 3
.
a x + y + z + by a x + y + z + bz a x + y + z + bx 16 3a 2 + 2ab x + y + z
2
+ b2
n n
Định lý 3.9. Cho , xk , ak > 0 ( "k = 1, n . Đ t X n = xk , An = ak . N u sao
k =1 k =1
cho cAns > d max aks ( "k = 1, n ) thì khi đó, ta có:
1 k n
m +1 m +1
n aX np + bxkq xkr m +1 1 anq X np + r + bX nq + r
. .
n m +1 q + r -1 - ms
m m
k =1 cAnp - daks akm cn s - d Anm s +1

(3.20)
Chứng minh.
n
Đ t uk = aX np + bxkq xkr , vk = cAnp - daks ak ( "k = 1, n ), Vn = vk .
k =1
Ta có:
m +1 m +1
n aX np + bxkq xkr m+1 n
ukm+1 n
vk uk
m
= m
= Vn .
k =1 cAnp - daks akm k =1 vk k =1 Vn vk
Xét f : 0, + 0, + đ c cho b i f x = x m+1 .
Ta có: f x 0v i x 0, + .
n
vk
Vì = 1 , áp d ng b t đ ng th c Jensen ta có:
V
k =1 n
m +1 m +1 m +1
n n n
vk uk vk uk uk
. = .
V
k =1 n vk k =1 Vn vk k =1 Vn
n m +1
aX np + bxkq xkr
n
ukm +1 k =1
m m
k =1 vk
n
cAnp - daks ak
k =1
n n m +1
aX np xkr + b xkq +r
k =1 k =1
= m
.
n
p +1 s +1
cA n -d a
k
k =1
Xét g , h, k : 0, + 0, + l nl tđ c cho b i g x = xr , h x = x q +r , k x = x s+1 .
Ta có: g x , h x , k x 0v ix 0, + .
Áp d ng b t đ ng th c Jensen ta có:
n
X nr Xr
xkr n. r
= r -n1
k =1 n n
n
X nq + r X nq + r
xkq + r n. = .
k =1 n q +r n q +r -1
n
Ans +1 Ans +1
aks +1 n. = s
k =1 n s +1 n
m +1 m +1
n n
X np + r X q+r
aX np xkr + b xkq + r a + b q +n r -1 m +1
k =1 k =1 n r -1
n 1 an q X np +r + bX nq + r
= . .
n m +1 q + r -1 - ms
m m m
n n
s +1 As +1 cn s - d Anm s +1
cA n
p
ak - d ak cA n
p +1
- d ns
k =1 k =1 n

N u cho ta thu đ c (3.2).
a b c 1
3
+ 3
+ 3
.
b+2 c+2 a+2 9
Lời giải.
4 4
a a4 a a 1
3
= 3 3 3
= .
b+2 ab + 2a ab + 2 a a
2 9
+2 a
3
1 1
Ví dụ 3.11. Cho ( "k = 1, n ) và p, q > 0 th a mãn + = 1 . Ch ng minh r ng:
p +1 q
1
p +1 p +1
1
n n n
xk q
1
ak xk .
k =1 q k =1 k =1
a k
Lời giải.
Ta ch ng minh
p +1
p +1
n n n p +1
xk q
1
ak xk
k =1 k =1 k =1
akq
p +1
p +1
n
xkp +1 n q n
p +1
ak xk
k =1 k =1 k =1
ak q
1
p +1 -1 p +1
n
xkp +1 n p +1 n
1
ak xk
k =1 p +1 -1 k =1 k =1
p +1
ak
p p +1
n
xkp +1 n n
ak xk
k =1 akp k =1 k =1
n p +1
xk
n
xkp +1 k =1
p
k =1 akp n
ak
k =1
x1 x2 x
Đ ng th c x y ra khi và ch khi = = ... = n .
a1 a2 an

Ví dụ 3.12. Cho m > 0 , ak 0 ( "k = 1, n ) và ak +1 = a1 . Ch ng minh r ng:
2m m +1
n
n
2m akm +1
ak k =1
.
k =1 ak2 + ak ak +1 + ak2+1 n m
9m ak4
k =1
Lời giải.
Áp d ng b t đ ng th c AM - GM và b t đ ng th c (3.2) ta có:
2m m +1
2m akm+1
n n
ak
=
k =1 a + ak ak +1 + ak2+1
2
k k =1 ak4 + ak4+1 + 3ak2 ak2+1 + 2ak ak +1 ak2 + ak2+1
m
2m m +1
n
akm +1
m
k =1 3 4 2
ak4 + ak4+1 + ak + ak4+1 + ak2 + ak2+1
2
2m m +1
n
akm +1
= m
k =1 7 4
ak + ak4+1 + 2ak2 ak2+1
2
2m m +1
akm +1
n
m
k =1 9 4
ak + ak4+1
2
2m m +1
n
m akm +1
2 k =1
m
9 n
ak4 + ak4+1
k =1
2m m +1
n
akm +1
k =1
= m
.
n
9m ak4
k =1
BÀI TẬP

100. Cho th a mãn x , y 1 . Ch ng minh r ng:
1 1 2
+ .
1 - x2 1 - y 2 1 - xy
a 3 b3 c 3
+ + a+b+c.
bc ca ab
Canada 2002
102. Cho th a mãn ab + bc + cd + da = 1 . Ch ng minh r ng:
a3 b3 c3 d3 1
+ + + .
b+c+ d c +d +a d +a +b a +b+c 3
IMO 1998 Shortlist

Chuyên đề BĐT HOLDER hoàn chính bản

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuyên đề BĐT HOLDER hoàn chính bản

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LƯU HÀNH NỘI BỘ |3

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ LOVETOAN.WORDPRESS.COM

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

- V i 3 bi n a, b, c : a3b = a3b + b3c + c3a .

- V i 4 bi n : a3b = a3b + b3c + c3d + d 3a .

- V i 4 bi n : (a + b) = (a + b)(b + c)(c + d )(d + a) .

- V i 3 bi n a, b, c : (a 2 + b) = (a 2 + b)(b2 + c)(c 2 + a)(b2 + a)(c 2 + b)(a 2 + c) .

- V i 4 bi n : (a + b) = (a + b)(a + c)(a + d )(b + c)(b + d )(c + d ) .

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Định lý 1.1. Cho các s d ng aij ( i = 1, m, j = 1, n ). Khi đó, ta có:

a11 a21 am1 a11a21...am1

a12 a22 am 2 a12 a22 ...am 2

a1n a2 n amn a1n a2 n ...amn

C ng t ng ng v v i v các b t đ ng th c trên, ta thu đ c Định lý 1.1.

a11 a21 am1

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Và khi thì ta có:

(a3 + b3 + c3 )(m3 + n3 + p3 )2 (am2 + bn2 + cp 2 )3 .

Cho các s d ng aij ( i = 1, m, j = 1, n ).

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Cho ak , xk > 0 ( "k = 1, n ) và . Khi đó ta có:

B n đ c xem thêm Phần 3 v b t đ ng th c Radon .

(a p + b p + c p ) p ( x q + y q + z q ) q max(ax, by, cz ) + max(ay, bz, cx) + max(az , bx, cy ) .

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

K thu t tham s hóa-cân b ng h s .

Nhận xét 2.1. Ý t ng gi i bài toán trên nh sau:

(amx + bny + cpz )3

Ta hãy ch n sao cho đi u ki n đ c t n d ng tri t đ . Do đó, theo cách t

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Ví dụ 2.2. Cho th a mãn . Tìm min P = x 4 + 2 y 4 + 3z 4 .

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Ví dụ 2.3. Cho th a mãn x + y + 2 x 2 + 2 xy + 3 y 2 = 4 . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

1. Cho . Tìm max F = x 2 + y 2 + z 2 .

2. Cho và ,m n th a mãn x m + y m = x n + y n . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Lưu ý 2.1. Ta nh c l i v phép nhóm Abel .

Ví dụ 2.4. Cho . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

8. Cho . Ch ng minh r ng:

9. Cho . Ch ng minh r ng:

Ví dụ 2.5. Cho . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

12. Cho . Ch ng minh r ng:

Bài toán quy v ch ng minh

Lưu ý 2.2. B t đ ng th c (2.1) bài toán trên:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Ví dụ 2.6. Cho . Ch ng minh r ng:

Ví dụ 2.7. Cho . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

IMO Shortlist 2004

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Trong ph n này, ta s xét m t s d ng toán áp d ng b t đ ng th c Holder đ n gi n, m t s bài toán là

Ví dụ 2.8. Cho th a mãn x + y = 2 a + b + c . Ch ng minh r ng:

Ví dụ 2.9. Cho . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP

Ví dụ 2.10. Cho . Ch ng minh r ng:

Vasile Cirtoaje-Gazeta Matematica

Ví dụ 2.11. Cho x1 , x2 ,..., x3n > 0 . Ch ng minh r ng:

Nguy n Quang Huy K49 THPT Chuyên ĐHSP