Ειδικότητα:

Μουσική Τεχνολογία

Μάθημα:

Μουσική Βιομηχανία

Διδάσκουσα: Μήλλιου Κυριακή

Χειμερινό Εξάμηνο Έτους 2017 - 2018

1
1.1 Δισκογραφική εταιρεία

Μια δισκογραφική εταιρεία είναι ένα εμπορικό σήμα ή σήμα κατατεθέν που
σχετίζεται με την εμπορία μουσικών ηχογραφήσεων και μουσικών βίντεο. Συχνά, μια
δισκογραφική εταιρεία είναι, επίσης, μια εκδοτική εταιρεία που διαχειρίζεται τέτοια
είδη και εμπορικά σήματα και συντονίζει την παραγωγή, τη διανομή, την εμπορία,
την προώθηση και την επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για τις
ηχογραφήσεις και τα μουσικά βίντεο. Διεξάγει την αναζήτηση ταλέντων και την
ανάπτυξη των νέων καλλιτεχνών και διατηρεί συμβάσεις με τους καλλιτέχνες και
τους διαχειριστές τους. Ο όρος «δισκογραφική» προέρχεται από την κυκλική ετικέτα
στο κέντρο του δίσκου βινυλίου που εμφανίζει έντονα το όνομα του κατασκευαστή,
μαζί με άλλες πληροφορίες.

1.2 Διαδικτυακή προώθηση μουσικού υλικού

Ο ρόλος των προωθητών της µμουσικής και των τραγουδιών είναι η

αξιοποίηση αρκετών ενεργειών µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι ενέργειες αυτές
είναι οι εξής:
 Η ενθάρρυνση των ομάδων να µμοιραστούν τη µμουσική µε τους φίλους τους
καθιστώντας τη διαδικασία αυτή όσο το δυνατόν πιο εύκολη. Όταν, για
παράδειγμα, ένας θαυμαστής στείλει ένα email µε διθυραμβικά σχόλια για ένα
CD, μπορεί να του ζητηθεί να υποβάλει τη γνώμη του σε µορφή κριτικής σε
ένα ή περισσότερα από τα σημεία παρουσίας ή πώλησής του, κατευθύνοντάς
τον µε την παροχή των κατάλληλων συνδέσµων για αυτό (Amazon, iTunes
κ.α.). Επίσης, μπορεί να του ζητηθεί να επισκεφθεί µια συγκεκριµένη µέρα
ένα δικτυακό τόπο στον οποίο προβάλλεται ένα τραγούδι και να το ψηφίσει
βοηθώντας το να ανέβει σε δηµοτικότητα.
 Να γίνει πληροφόρηση των όρων αναζήτησης που χρησιμοποιούν στο
διαδίκτυο οι οπαδοί όταν αναζητούν μουσική. Στη συνέχεια, να γίνεται
αξιοποίηση σε µια προσπάθεια να αποκτηθεί η µεγαλύτερη δυνατή έκθεση σε
κορυφαία sites.

2
  Να δοθεί στο κοινό η δυνατότητα να δηµιουργήσει µε αφορµή ή µε βάση το
υλικό (τραγούδια, μουσική κ.ά.). Στη νέα αυτή εποχή ο καθένας έχει την
ευκαιρία να εκφραστεί δηµιουργικά και αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί προς
όφελός της προώθησης του μουσικού υλικού. Οπότε πρέπει να δοθούν στους
οπαδούς οι ευκαιρίες να συνδηµιουργήσουν µαζί με τους συνθέτες ζητώντας
τους να βοηθήσουν στην παραγωγή βίντεο, σχεδίων, ακόµη και εναλλακτικών
εκδόσεων της ηχογραφημένης µμουσικής.

1.3 Διαδικτυακά εικονικά μουσικά καταστήματα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της IFPI (ΤΜ), το 2013 οι ψηφιακές υπηρεσίες

απέδωσαν 39% των συνολικών εσόδων της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας, με
τζίρο 5,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 67% αυτών των εσόδων προήλθε από
πωλήσεις σε ψηφιακά μουσικά καταστήματα.
Το iTunes (ΤΜ) της Apple (ΤΜ) είναι το πιο σημαντικό ψηφιακό μουσικό
κατάστημα της αγοράς, καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο λιανικό πωλητή μουσικής
στον κόσμο. Σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία NDP Group (ΤΜ), κατά τη
διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του 2012, το 64% των ψηφιακών πωλήσεων στις
ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε μέσω του iTunes. Δεύτερο σε δημοτικότητα στην έρευνα
της NDP Group (ΤΜ) ήταν το μουσικό κατάστημα της Amazon με μερίδιο 16% των
ψηφιακών πωλήσεων. Τα Google Play (ΤΜ) , eMusic (ΤΜ) , Zune Music Pass (ΤΜ)
κ.ά. είχαν ποσοστό 5% ή χαμηλότερο, αν και έκτοτε η μουσική υπηρεσία της Google
(ΤΜ) έχει κερδίσει σε δημοτικότητα (NPD Group, 2012). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι
ΗΠΑ αποτελούν την πιο ενεργή αγορά όσον αφορά την ψηφιακή μουσική, καθώς από
το 2011 τα έσοδα της μουσικής βιομηχανίας από τις ψηφιακές πωλήσεις ξεπερνούν
αυτά που προέρχονται από τα φυσικά μέσα αναπαραγωγής μουσικής (Peoples, 2012).
Το ψηφιακό κατάστημα iTunes (ΤΜ) διαθέτει κατάλογο 37 εκατομμυρίων
τραγουδιών και λειτουργεί σε 119 χώρες ανά την υφήλιο. Ξεκίνησε να λειτουργεί τον
Απρίλιο του 2003 και έκτοτε έχει πουλήσει περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια
τραγούδια. Κατά μέσο όρο, 15.000 τραγούδια μεταφορτώνονται κάθε λεπτό από το
iTunes (ΤΜ) (Apple Press Info, 2013).
Η Apple (ΤΜ) προτείνει στους ανεξάρτητους καλλιτέχνες την ανάρτηση
υλικού μέσω διαδικτυακών διανομέων, καθώς υπάρχει μία σειρά απαιτήσεων που

3
πρέπει να πληρεί ο ενδιαφερόμενος. Μία εξ αυτών είναι η κατοχή φορολογικής
ταυτότητας στις ΗΠΑ, γεγονός που απαγορεύει στη συντριπτική πλειονότητα των
ανεξάρτητων Ελλήνων καλλιτεχνών να συνεργαστούν άμεσα με την Apple (ΤΜ) .
Ωστόσο, ακόμα και αν ο ενδιαφερόμενος πληροί όλες τις προϋποθέσεις, δεν είναι
δεδομένο ότι η Apple (ΤΜ) θα δεχθεί το υλικό απευθείας από αυτόν.
Το κόστος των τραγουδιών στο iTunes (ΤΜ) κυμαίνεται συνήθως από 0,69
έως 0,99 δολάρια το τραγούδι, ενώ η τυπική τιμή ενός άλμπουμ είναι 10 δολάρια.
Από αυτή την τιμή, η Apple (ΤΜ) παρακρατεί 30% για τις υπηρεσίες που προσφέρει,
ενώ ανάλογα το διαδικτυακό διανομέα που έχει επιλεγεί, ο καλλιτέχνης ενδέχεται να
παραχωρήσει επιπλέον 9-15% από τα δικά του έσοδα στον μεσάζοντα. Προφανώς, το
συγκεκριμένο μοντέλο δε συμφέρει τον καλλιτέχνη σε σύγκριση π.χ. με το Bandcamp
(ΤΜ), ωστόσο το iTunes (ΤΜ) είναι το πιο πολυσύχναστο ψηφιακό κατάστημα
μουσικής στον κόσμο.
Στο Amazon MP3 (ΤΜ) φιλοξενούνται περισσότερα από 29 εκατομμύρια
τραγούδια (Business Wire, 2013), με τιμές που κυμαίνονται από 0.69 έως 1,29
δολάρια. Το Amazon MP3 (ΤΜ) είναι το δεύτερο δημοφιλέστερο ψηφιακό
κατάστημα στον κόσμο.
Το Google Play (ΤΜ), σε αντίθεση με τα δύο προαναφερθέντα, δεν απαιτεί τη
μεσολάβηση διαδικτυακού διανομέα για την ανάρτηση υλικού. Αν όμως ο
καλλιτέχνης θέλει να αναρτήσει o ίδιος τη μουσική του στο Google Play (ΤΜ), θα
πρέπει να καταβάλλει ένα εφάπαξ αντίτιμο ύψους 25 δολαρίων, συν 30%
παρακράτηση εσόδων από την Google (ΤΜ). Οι καλλιτέχνες έχουν τη δυνατότητα να
καθορίσουν την τιμή των προϊόντων τους (μεταξύ 0,69, 0,99 και 1,29 δολαρίων) και
έχουν την επιλογή να τα διαθέσουν και δωρεάν, σε αντίθεση με τα περισσότερα
ψηφιακά μουσικά καταστήματα. Το Google Play (ΤΜ) ξεκίνησε να λειτουργεί στις
16 Νοεμβρίου 2011, είναι διαθέσιμο σε 28 χώρες και διαθέτει περισσότερα από 20
εκατομμύρια τραγούδια.

1.4 Παραγωγοί

Ως παραγωγός υλικού φορέα ήχου νοείται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με

πρωτοβουλία και ευθύνη του οποίου πραγματοποιείται η πρώτη εγγραφή σειράς ήχων
μόνο. Ως παραγωγός υλικού φορέα εικόνας ή ήχου και εικόνας νοείται το φυσικό ή

4
νομικό πρόσωπο, με πρωτοβουλία και ευθύνη του οποίου πραγματοποιείται η πρώτη
εγγραφή σειράς εικόνων, με ή χωρίς ήχο.

1.5 Studios

Ένα στούντιο ηχογράφησης είναι μια εγκατάσταση για την ηχογράφηση και
μίξη του ήχου. Ειδικότερα, οι χώροι καταγραφής και ακρόασης είναι ειδικά
σχεδιασμένοι από έναν σύμβουλο ακουστικής ώστε να επιτευχθούν οι βέλτιστες
ακουστικές ιδιότητες (ακουστική μόνωση ή διάχυση ή απορρόφηση του
ανακλώμενου ήχου) που θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στον ήχο που ακούει ο
ακροατής.
Τα στούντιο ηχογράφησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ηχογράφηση
μουσικών, διαφημίσεων ή αντικατάσταση διαλόγων στον κινηματογράφο, την
τηλεόραση ή τα κινούμενα σχέδια ή την καταγραφή συνοδευτικών μουσικών
soundtracks. Το τυπικό στούντιο ηχογράφησης αποτελείται από ένα δωμάτιο που
ονομάζεται «studio» ή «live room» («ζωντανό δωμάτιο»), όπου οι οργανοπαίκτες και
οι τραγουδιστές εκτελούν και το «control room» («δωμάτιο ελέγχου»), όπου οι
ηχολήπτες, μερικές φορές με τον παραγωγό ή τους παραγωγούς, χειρίζονται είτε
επαγγελματικές κονσόλες μίξης ήχου ή υπολογιστές με εξειδικευμένες σουίτες
λογισμικού, για να διαχειριστούν και να δρομολογήσουν τον ήχο, για αναλογική ή
ψηφιακή εγγραφή. Συχνά, υπάρχουν μικρότερα δωμάτια που ονομάζεται «θάλαμοι
απομόνωσης» για να φιλοξενούν δυνατά όργανα, όπως τύμπανα ή ηλεκτρική κιθάρα,
για να συγκρατήσουν αυτούς τους ήχους από το να είναι ακουστοί για τα μικρόφωνα
που συλλαμβάνουν τους ήχους από άλλα όργανα, ή για να παρέχουν «dry»
(«στεγνά») δωμάτια για την ηχογράφηση φωνητικών ή πιο ήσυχων ακουστικά
οργάνων.

1.6 Μουσική

Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη

σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου, καθώς και η
επιστήμη που επικεντρώνεται σε θέματα συνδεόμενα με την παραγωγή, οργάνωση
και λήψη ήχων. Με τον όρο αυτό, νοείται, επίσης, το σύνολο ήχων από το οποίο
απαρτίζεται ένα μουσικό κομμάτι.

5
1.7 Προώθηση – Προβολή

Στις περισσότερες εταιρείες υπάρχει ένα τμήμα το οποίο εργάζεται στις

δημόσιες σχέσεις και στην προώθηση των καλλιτεχνών. Το τμήμα αυτό είναι το
πλέον απαραίτητο και σημαντικό σε μια δισκογραφική εταιρεία ή σε έναν καλλιτέχνη
αφού ο συγκεκριμένος τομέας είναι επιφορτισμένος τόσο με το marketing της
δισκογραφικής δουλειάς όσο και του ίδιου του καλλιτέχνη. Σε μια εποχή που όλα
είναι εικόνα και σε μια λογική που έχει σαν βάση διαφημίζομαι άρα υπάρχω το τμήμα
marketing είναι η βάση της εταιρείας και ο βασικός συντελεστής των πωλήσεων. Υπό
την λογική αυτή οι περισσότερες εταιρίες διαθέτουν έναν τέτοιο τομέα ο οποίος
περιλαμβάνει μια πλειάδα ειδικοτήτων οι οποίες συνεργάζονται προς τον κοινό
στόχο, τις πωλήσεις.
Ειδικοί marketing, image makers, υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων, χορογράφοι,
γραμματείς, υπεύθυνοι internet, συνεργαζόμενοι σκηνοθέτες είναι μερικές μόνο
ειδικότητες που μπορούν να ενταχθούν στα πλαίσια της προώθησης. Όλοι αυτοί
πρέπει να ακούσουν το υλικό που πρόκειται να κυκλοφορήσει στην αγορά, να λάβουν
υπόψιν τους την ανταπόκριση του κοινού στα διάφορα είδη μουσικής, τις τάσεις των
ακροατών τις οποίες οι ίδιοι έχουν επιβάλλει με τα πρότυπα που προβάλλουν και
τέλος να οργανώσουν το marketing plan. Σύμφωνα με αυτό το πλάνο αρχικά
διαχωρίζονται οι αρμοδιότητες, ξεκινάει το «στήσιμο» του καλλιτέχνη και η
γνωστοποίηση της δουλειάς του στο κοινό. Το πλάνο αυτό διαφοροποιείται από το αν
ο καλλιτέχνης είναι πρωτοεμφανιζόμενος αφού σύμφωνα με το marketing είναι
ευκολότερο να διατηρήσεις τους ήδη υπάρχοντες πελάτες από το να προσεγγίσεις
νέους.
Χαρακτηριστικό της ομάδας promotion θα πρέπει να είναι η ικανότητα και η
πρωτοτυπία να εντοπίζουν τα κενά της αγοράς ώστε να τοποθετούν το κατάλληλο
προϊόν ακριβώς εκεί.

1.8 Διανομή σε δισκοπωλεία

Η διανομή των δισκογραφικών προϊόντων στην αγορά γίνεται μέσω

επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, οι οποίες μεταπωλούν τα συγκεκριμένα προϊόντα
στα δισκοπωλεία, αλλά και απευθείας από δισκογραφικές εταιρίες προς καταστήματα
λιανικής. Επίσης, ορισμένες δισκογραφικές εταιρίες αναλαμβάνουν τη διανομή

6
προϊόντων για λογαριασμό άλλων ομοειδών επιχειρήσεων. Οι μεγαλύτερες
δισκογραφικές εταιρίες και επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου πραγματοποιούν και
εισαγωγές δισκογραφικών προϊόντων. Τέλος υπάρχουν και περιπτώσεις όπου μεγάλα
δισκοπωλεία αλλά και μικρότερα καταστήματα που εξειδικεύονται σε συγκεκριμένα
είδη ρεπερτορίου εισάγουν απευθείας δισκογραφικά προϊόντα από το εξωτερικό.

1.9 Clubs

Ένα night club, δηλαδή νυχτερινό κέντρο διασκέδασης (επίσης γνωστό ως

discotheque, κλαμπ για χορό, ή απλώς κλαμπ ή ντίσκο) είναι ένας χώρος ψυχαγωγίας
που λειτουργεί, συνήθως, μέχρι αργά τη νύχτα. Ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης,
γενικά, διακρίνεται από ένα μπαρ, μια παμπ, με την ένταξη μιας πίστας χορού και
ενός θαλάμου για Dj, όπου ένας Dj παίζει ηχογραφημένη μουσική.
Η μουσική στα νυχτερινά κέντρα είναι είτε από ζωντανά συγκροτήματα ή,
συνηθέστερα, ένα μείγμα από τραγούδια που παίζει ο Dj, μέσω ενός ισχυρού
συστήματος P.A. Τα περισσότερα νυχτερινά μαγαζιά καλύπτουν ορισμένα είδη
μουσικής.

1.10 Συναυλιακοί χώροι

Ένας συναυλιακός χώρος είναι ένα πολιτιστικό κτίριο που χρησιμεύει ως

χώρος παρουσιάσεων, κυρίως για την κλασική μουσική. Πολλές αίθουσες συναυλιών
υπάρχουν ως μέρος ενός συνόλου αιθουσών ή χώρων παρουσιάσεων, μέσα σε ένα
μεγαλύτερο κέντρο παρουσίασης τέχνης.
Πολλές μεγάλες πόλεις έχουν δημόσιους και ιδιωτικούς συναυλιακούς
χώρους. Ιδιαίτερα, στις μικρότερες πόλεις, που διαθέτουν λιγότερους εναλλακτικούς
χώρους, αυτοί οι συναυλιακοί χώροι μπορούν, ακόμη, να χρησιμοποιηθούν για να
φιλοξενήσουν άλλες δραστηριότητες. Από ροκ συναυλίες, μέχρι και τελετές
αποφοίτησης πανεπιστημίων, επιπροσθέτως του πρωταρχικού σκοπού τους.

1.11 Οργανωτές συναυλιών

Οι οργανωτές συναυλιών είναι άτομα ή επιχειρήσεις που είναι υπεύθυνα/ες

για την οργάνωση περιοδειών, με ζωντανές συναυλίες ή ειδικές εκδηλώσεις. Ο

7
οργανωτής συναυλιών κάνει μια προσφορά εργασίας σε έναν συγκεκριμένο
καλλιτέχνη, συνήθως μέσω του ατζέντη ή μάνατζερ του καλλιτέχνη. Ο οργανωτής και
ο ατζέντης διαπραγματεύονται το συμφωνητικό της συναυλίας.

1.12 Συνθέτες

Οι συνθέτες είναι πρόσωπα που γράφουν μουσική. Χρησιμοποιούν μελωδίες -

μοτίβα που τις περισσότερες φορές είναι της φαντασίας τους ή χρησιμοποιούν
μελωδίες - μοτίβα που τους έχουν υποδειχτεί από άλλους συνθέτες.
Ο όρος αναφέρεται, ιδιαίτερα, σε κάποιους που γράφουν μουσική
επιτρέποντας, κατά συνέπεια, σε άλλους, να την εκτελέσουν. Αυτό διακρίνει τους
συνθέτες από τους μουσικούς που αυτοσχεδιάζουν ή παίζουν ένα μουσικό όργανο. Το
επίπεδο διάκρισης μεταξύ των συνθετών και άλλων μουσικών, ποικίλλει, καθώς έχει
διαφορές, σε ζητήματα όπως τα πνευματικά δικαιώματα και ο σεβασμός που δίνεται
στις ερμηνείες ενός κομματιού μουσικής.

1.13 Σύνθεση

Σύνθεση ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία τα ηχητικά στοιχεία

γίνονται μουσική, μόνο χάρη στην οργάνωσή τους από κάποιον συνθέτη, ο οποίος
αποφασίζει για την οργάνωση κάποιων συγκεκριμένων ή μη ήχων που θα επιλέξει,
μέσα σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα.
Ο τρόπος με τον οποίον οργανώνει ο συνθέτης το ηχητικό υλικό, έτσι ώστε να
παράξει μουσική, εξαρτάται από την αλληλεπίδρασή του με το φυσικό, κοινωνικό και
πολιτισμικό περιβάλλον, από φυσικούς νόμους όπως η συμμετρία, η περιοδικότητα, η
επανάληψη, η ταλάντευση, η ηχώ και πιθανόν, από ποικίλους άλλους αστάθμητους
παράγοντες.

1.14 Μουσικές εκδόσεις (Publishing)

Στη μουσική βιομηχανία, ένας μουσικός εκδότης (ή εκδοτική εταιρεία) είναι

υπεύθυνος για τη διασφάλιση της πληρωμής των στιχουργών και των συνθετών, όταν
οι συνθέσεις τους ή οι στίχοι τους χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς. Μέσα
από μια συμφωνία, που ονομάζεται εκδοτική σύμβαση, ο τραγουδοποιός ή συνθέτης

8
«εκχωρεί» τα πνευματικά δικαιώματα της σύνθεσής του σε μια εκδοτική εταιρεία. Σε
αντάλλαγμα, η εταιρία αδειοδοτεί τις συνθέσεις, βοηθά στην παρακολούθηση της
χρήσης των συνθέσεων, συλλέγει τα δικαιώματα και τα διανέμει στους συνθέτες.
Επίσης, είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια των προμηθειών για τη μουσική και την
προώθηση των υφιστάμενων συνθέσεων σε καλλιτέχνες, τον κινηματογράφο και την
τηλεόραση.

1.15 Πνευματικό δικαίωμα

Πνευματικό Δικαίωμα ή Πνευματική Ιδιοκτησία αποκτά ο πνευματικός

δημιουργός πάνω στο πρωτότυπο έργο του, που περιλαμβάνει: «... πνευματικό
δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή,
ιδίως τα γραπτά, ή προφορικά κείμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα
θεατρικά έργα, με μουσική ή χωρίς, οι χορογραφίες και οι παντομίμες, τα
οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία περιλαμβάνονται
τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες,
τα αρχιτεκτονικά έργα, οι φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι
εικονογραφήσεις, οι χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία,
την τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη.» (Νόμος 2121/1993, Άρθρο 2,
παράγραφος 1).
Η πνευματική ιδιοκτησία που αποκτά ο δημιουργός πάνω στο έργο του
περιλαμβάνει δύο απόλυτα και αποκλειστικά δικαιώματα:

 Το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα).

 Το δικαίωμα προστασίας του προσωπικού του δεσμού με το έργο (ηθικό
δικαίωμα).

Ο πνευματικός δημιουργός έχει τη δυνατότητα από το νόμο να εκχωρήσει /

μεταβιβάσει και να αναθέσει τη διαχείριση του περιουσιακού δικαιώματός του σε
τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα (όπως η ΑΕΠI, που σύμφωνα με τον Ν.2121/1993
αποτελεί έναν «Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης» αυτών των δικαιωμάτων).
Το ηθικό δικαίωμα είναι προσωποπαγές και αμεταβίβαστο, παραμένει δε στο
δημιουργό ακόμα και μετά τη μεταβίβαση του περιουσιακού δικαιώματος.

9
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρήση ενός μουσικού έργου είναι η άδεια του
δημιουργού του.
Η συμβατική εκχώρηση των νομίμων εξουσιών του δημιουργού πάνω στο
έργο του προς την ΑΕΠΙ, καθιστά αυτή αρμόδια για την παροχή ή απαγόρευση της
αδείας χρήσεως του μουσικού ή / και στιχουργικού ρεπερτορίου που εκπροσωπεί.

1.16 Μηχανικά – εκτελεστικά δικαιώματα

Η χρήση ενός μουσικού έργου γεννά στην πράξη για τον ή τους δημιουργούς
του δύο βασικές κατηγορίες πνευματικών δικαιωμάτων:

1. Τα μηχανικά δικαιώματα. Είναι αυτά που απορρέουν για τον δημιουργό από
την αποτύπωση - εγγραφή (άμεση ή έμμεση, προσωρινή ή μόνιμη, εν όλω ή εν
μέρει με οποιοδήποτε μέσο και μορφή) του μουσικού έργου του σε υλικούς
φορείς ήχου ή ήχου και εικόνας (LP, MC, CD, CD-ROM, DVD, κτλ.) και σε
υλικά μέσα (όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα κτλ.).
2. Τα εκτελεστικά δικαιώματα. Είναι αυτά που απορρέουν για τον δημιουργό
από τη δημόσια εκτέλεση του μουσικού του έργου και την παρουσίαση του
στο κοινό, είτε ζωντανά, είτε με την χρήση οποιουδήποτε μηχανικού
μέσου (π.χ. ραδιόφωνο, τηλεόραση, CD Player κτλ.), είτε μέσω
δικτύων (κινητή τηλεφωνία, internet κτλ.).

Σχετικά με τη χρήση / εκμετάλλευση μουσικών έργων και σύμφωνα με τη

σύμβαση ανάθεσης διαχείρισης και προστασίας δικαιωμάτων πνευματικής
ιδιοκτησίας, μεταξύ δημιουργού / δικαιούχου και ΑΕΠΙ, οι κατηγορίες των
δικαιωμάτων / εξουσιών, που μπορεί ο δημιουργός / δικαιούχος να εκχωρήσει και να
μεταβιβάσει στην ΑΕΠΙ είναι οι ακόλουθες:

α. το γενικό εκτελεστικό δικαίωμα,

β. το δικαίωμα ραδιοφωνικής μετάδοσης,
γ. το δικαίωμα δημόσιας εκτέλεσης των ραδιοφωνικά μεταδιδόμενων έργων,
δ. το δικαίωμα τηλεοπτικής μετάδοσης,
ε. το δικαίωμα δημόσιας εκτέλεσης τηλεοπτικά μεταδιδόμενων έργων,
στ. το δικαίωμα κινηματογραφικής προβολής,

10
 ζ. το δικαίωμα μηχανικής αναπαραγωγής και διάθεσης,
η. το δικαίωμα δημόσιας εκτέλεσης μηχανικά αναπαραχθέντων έργων,
θ. το δικαίωμα κινηματογραφικής παραγωγής,
ι. το δικαίωμα παραγωγής, αναπαραγωγής και διάθεσης υλικών φορέων
εγγραφής εικόνας,
ια. το δικαίωμα δημόσιας εκτέλεσης υλικών φορέων εικόνας, καθώς και
ιβ. το δικαίωμα online (μέσω Δικτύων) διαδραστικής (interactive) χρήσης
μουσικής,
ιγ. το δικαίωμα online (μέσω Δικτύων) μη διαδραστικής (non interactive)
χρήσης μουσικής,
ιδ. εκμίσθωση υλικών φορέων ήχου ή ήχου και εικόνας, με καταβολή
εύλογης αμοιβής,
ιε. τα δικαιώματα από τρόπους εκμετάλλευσης που προκύπτουν από την
τεχνική εξέλιξη ή από μελλοντικές νομοθετικές μεταβολές.

1.17 Συγγενικό δικαίωμα

Το συγγενικό δικαίωμα είναι δικαίωμα κατοχυρωμένο από τη Διεθνή

Σύμβαση της Ρώμης, την οποία έχει προσυπογράψει και η χώρα μας και έχει
θεσμοθετηθεί για πρώτη φορά σε αυτή από τον ισχύοντα νόμο 2121/1993.
Όπως και με το πνευματικό δικαίωμα που κατοχυρώθηκε από τη διεθνή
σύμβαση της Βέρνης, ο νόμος επικυρώνει τις δύο δεσμεύσεις της Ελλάδας σχετικά με
την ψήφιση αυτοδύναμου νομοθετικού πλαισίου για τα δύο αυτά δικαιώματα. Επίσης,
προβλέπει τον τρόπο, τα μέσα και τη διαδικασία προστασίας και διαχείρισής τους.
Οι παραγωγοί (φωνογραφικές εταιρείες), οι τραγουδιστές και οι
μουσικοί, όσοι δηλαδή εργάζονται και συμμετέχουν στην παραγωγή, ερμηνεία και
εκτέλεση ενός ηχογραφημένου μουσικού έργου είναι από κοινού φορείς και
δικαιούχοι του συγγενικού δικαιώματος.
Η δημόσια εκτέλεση ενός ηχογραφημένου μουσικού έργου, σύμφωνα με το
νόμο, υποχρεώνει το χρήστη να καταβάλει στους δικαιούχους των τριών κατηγοριών,
εύλογη αμοιβή για τη χρήση της συμμετοχής και εκτέλεσης του έργου από τους
μουσικούς, της ερμηνείας από τους τραγουδιστές που εμπεριέχονται στο
χρησιμοποιούμενο ηχογράφημα.

11
 Η διανομή - απόδοση του ποσού αυτού σύμφωνα με το γράμμα του νόμου
2121/1993, γίνεται κατά 50% προς τους παραγωγούς και κατά 50% στις άλλες δύο
κατηγορίες δικαιούχων σε ποσοστό που οι ίδιοι έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους.
Για την προστασία και την από κοινού είσπραξη του συγγενικού δικαιώματος,
έχουν δημιουργηθεί στη χώρα μας τρεις Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης:

 GRAMMO (με μέλη παραγωγούς –φωνογραφικές εταιρείες)

 ΑΠΟΛΛΩΝ (με μέλη μουσικούς)
 ΕΡΑΤΩ (με μέλη τραγουδιστές)

Το ύψος της χρηματικής αποτίμησης των συγγενικών δικαιωμάτων με βάση

τα διεθνώς ισχύοντα είναι σαφώς κατώτερο της αξίας του πνευματικού κι αυτό γιατί
το πνευματικό δικαίωμα είναι πρωτεύον και κυρίαρχο, απόδειξη δε της υπεροχής
αυτού είναι ότι μόνον ο φορέας του (δηλαδή του πνευματικού) έχει την εξουσία να
επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση και εκμετάλλευση των έργων του.
Αντίθετα, οι δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων έχουν από το νόμο μόνο το
δικαίωμα καθορισμού εύλογης αμοιβής για τη δημόσια εκτέλεση των
ηχογραφημένων εκτελέσεών τους.
Τη διεθνή σύμβαση της Ρώμης έχουν προσυπογράψει 70 χώρες μεταξύ των
οποίων και η Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι σ' αυτές και μόνον τις χώρες υπάρχει
προστασία και αμοιβαιότητα, εφόσον υπάρχουν συμβάσεις εκπροσωπήσεως μεταξύ
των αντίστοιχων Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης για τα συγγενικά δικαιώματα.

1.18 Διαφορές πνευματικών – συγγενικών δικαιωμάτων

Πνευματικό δικαίωμα

Δικαιούχοι: Δημιουργοί και δικαιούχοι πνευματικών έργων.

Νομική προστασία: Ποινικές κυρώσεις και αστική προστασία σύμφωνα με όσα
προβλέπει ο Ν.2121/1993 σε συνδυασμό με πρόσφορες διατάξεις του ποινικού και
αστικού κώδικα.
Διεθνής προστασία: Το πνευματικό δικαίωμα προστατεύεται σε 200 περίπου χώρες,
η πλειοψηφία των οποίων εκπροσωπείται στην Ελλάδα από την ΑΕΠΙ.

12
Δικαίωμα είσπραξης από δημόσια εκτέλεση: Το πνευματικό δικαίωμα
εισπράττεται από οπουδήποτε εκτελείται δημόσια ένα πνευματικό έργο ( π.χ.
μουσική), είτε αυτό εκτελείται ζωντανά είτε με οποιοδήποτε μηχανικό μέσο.
Παροχή άδειας: Με βάση τους όρους προστασίας του πνευματικού δικαιώματος, ο
χρήστης ενός πνευματικού έργου υποχρεούται να ζητήσει την προηγούμενη άδεια για
τη χρήση αυτή από το δημιουργό ή τους δημιουργούς του ή το νόμιμο εκπρόσωπό
του (π.χ. ΑΕΠΙ).
Αξία του πνευματικού δικαιώματος: Την αξία του πνευματικού δικαιώματος
καθορίζει ο ίδιος ο δημιουργός ή ο δικαιούχος του, διότι το πνευματικό δικαίωμα
είναι απόλυτο.

Συγγενικό δικαίωμα

Δικαιούχοι: Οι φωνογραφικές εταιρείες (παραγωγοί φορέων ήχου), οι μουσικοί και

οι τραγουδιστές.
Νομική προστασία: Ο νόμος προβλέπει αστικές και ποινικές κυρώσεις για τους
παραβάτες χρήστες, αλλά δε δίνει στους δικαιούχους το δικαίωμα να προβούν σε
απαγόρευση της χρήσης του ηχογραφημένου έργου, αφού το δικαίωμα αυτό έχει
αποκλειστικά ο δημιουργός και δικαιούχος του πνευματικού έργου.
Διεθνής προστασία: Το συγγενικό δικαίωμα προστατεύεται σε 70 μόνο χώρες, όσες
έχουν δηλαδή προσυπογράψει τη διεθνή σύμβαση της Ρώμης. Χαρακτηριστική είναι
η απουσία των ΗΠΑ από τη λίστα των χωρών στις οποίες προστατεύονται τα
συγγενικά δικαιώματα.
Δικαίωμα είσπραξης από δημόσια εκτέλεση: Το συγγενικό δικαίωμα με βάση το
νόμο εισπράττεται:

α. Μόνο από χώρους που μεταδίδουν ηχογραφημένα μουσικά έργα (όχι από
χώρους που φιλοξενούν μουσικές παραστάσεις με ζωντανή εκτέλεση των
έργων).
β. Μόνο για τα ρεπερτόρια που έχουν προστασία στην χώρα τους (το
Αμερικανικό π.χ. ρεπερτόριο δεν προστατεύεται).

Παροχή άδειας: Ο δικαιούχος συγγενικού δεν έχει δικαίωμα να δώσει άδεια για τη
χρήση των έργων. Την άδεια δίνει μόνο ο δημιουργός τους. Ο δικαιούχος συγγενικού

13
δικαιώματος έχει δικαίωμα μόνον να απαιτήσει από τους χρήστες του ηχογραφήματος
εύλογη αμοιβή.
Αξία του συγγενικού δικαιώματος: Σε αντίθεση με το πνευματικό δικαίωμα, όπου η
αξία του καθορίζεται από το δημιουργό, η εύλογη αμοιβή του δικαιούχου συγγενικού
δικαιώματος καθορίζεται από την εφαρμοζόμενη διεθνή πρακτική, προσαρμοσμένη
στις οικονομικές δυνατότητες της χώρας μας.

1.19 Άδειες χρήσης μουσικής (Licensing)

Η άδεια χρήσης της μουσικής είναι η άδεια χρήσης των πνευματικών

δικαιωμάτων της μουσικής. Η μουσική αδειοδότηση έχει ως στόχο να εξασφαλίσει
ότι οι ιδιοκτήτες των πνευματικών δικαιωμάτων των μουσικών έργων θα
αποζημιωθούν για ορισμένες χρήσεις του έργου τους. Ο αγοραστής έχει περιορισμένα
δικαιώματα για χρήση του έργου χωρίς ξεχωριστή συμφωνία.

1.20 Σωματεία

Ένα σωματείο ή μια επαγγελματική ένωση (ονομάζεται επίσης επαγγελματικό

σώμα ή επαγγελματική οργάνωση) είναι συνήθως, ένας μη κερδοσκοπικός
οργανισμός ο οποίος επιθυμεί να προωθήσει ένα συγκεκριμένο επάγγελμα, τα
συμφέροντα των ιδιωτών που ασχολούνται με αυτό, καθώς και το δημόσιο συμφέρον.

1.21 Manager

Ένας manager (διαχειριστής μουσικής) μπορεί να χειριστεί τους τομείς

σταδιοδρομίας για συγκροτήματα, τραγουδιστές, Djs κ.ά. Mπορεί να προσληφθεί από
έναν μουσικό ή συγκρότημα ή μπορεί ο ίδιος να ανακαλύψει το συγκρότημα και η
σχέση τους δεσμεύεται, συνήθως, από συμβόλαιο με αμοιβαίες διαβεβαιώσεις,
εγγυήσεις, παραστάσεις εγγύησης κ.ο.κ. Η κύρια εργασία του manager είναι να
βοηθά με κρίσιμες αποφάσεις που σχετίζονται με τις κινήσεις της καριέρας. Δηλαδή,
των κρατήσεων, των προωθήσεων, των επιχειρηματικών συμφωνιών, την καταγραφή
των συμβάσεων κ.λπ. Ο ρόλος των μουσικών managers ενδέχεται να είναι
εκτεταμένος και μπορεί να περιλαμβάνει παρόμοια καθήκοντα με εκείνα ενός

14
εκπρόσωπου τύπου, προωθητή, πράκτορα κρατήσεων, διευθυντή επιχειρήσεων,
managers περιοδειών και μερικές φορές, ακόμη και προσωπικοί βοηθούς.

1.22 Agents

Ένας ατζέντης ταλέντων είναι ένα πρόσωπο που βρίσκει θέσεις εργασίας για
ηθοποιούς, συγγραφείς, σκηνοθέτες, μουσικούς, μοντέλα, παραγωγούς ταινιών,
επαγγελματίες αθλητές, συγγραφείς, σεναριογράφους, δημοσιογράφους
ραδιοφωνικής μετάδοσης και άλλους, σε ψυχαγωγικές ή παρόμοιου είδους
επιχειρήσεις. Επιπλέον, ένας ατζέντης υπερασπίζεται, στηρίζει και προωθεί τα
συμφέροντα των πελατών του.

1.23 Δικηγόροι

Οι νομικές υπηρεσίες που παρέχουν ειδικευμένοι δικηγόροι στη βιομηχανία

της ψυχαγωγίας αποτελούν τους νόμους περί ψυχαγωγίας (ή νόμους περί μέσων
ενημέρωσης). Οι νόμοι περί ψυχαγωγίας επικαλύπτονται από το νόμο περί
πνευματικής ιδιοκτησίας (ιδίως των εμπορικών σημάτων, δικαιωμάτων πνευματικής
ιδιοκτησίας και το δικαίωμα της δημοσιότητας), αλλά η πρακτική του νόμου περί
ψυχαγωγίας συχνά περιλαμβάνει θέματα εργατικού δικαίου, συμβάσεων,
αδικοπραξιών, εργατικού δικαίου, πτωχευτικού νόμου, μετανάστευσης, συμφέροντα
ασφαλείας, πρακτορείο, δικαίωμα ιδιωτικού απορρήτου, δυσφήμιση, διαφήμιση,
ποινικό δίκαιο, φορολογικό δίκαιο, διεθνές δίκαιο (ιδίως το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο)
και ασφαλιστικό δίκαιο.
Μεγάλο μέρος του έργου της πρακτικής νομοθεσίας της ψυχαγωγίας
βασίζεται σε συναλλαγές, δηλαδή σε συμβάσεις σύνταξης, διαπραγμάτευσης και
διαμεσολάβησης.

1.24 Οργάνωση συναυλιών

Οι οργανώσεις των συναυλιών γίνονται από τους οργανωτές συναυλιών που

είναι άτομα ή επιχειρήσεις υπεύθυνα/ες για την οργάνωση περιοδειών, με ζωντανές
συναυλίες ή ειδικές εκδηλώσεις. Ο οργανωτής συναυλιών κάνει μια προσφορά
εργασίας σε έναν συγκεκριμένο καλλιτέχνη, συνήθως μέσω του ατζέντη ή μάνατζερ

15
του καλλιτέχνη. Ο οργανωτής και ο ατζέντης διαπραγματεύονται το συμφωνητικό της
συναυλίας.

1.25 Δισκογραφία

Η δισκογραφία είναι η μελέτη και καταλογογράφηση δημοσιευμένων

ηχογραφήσεων. Οι ακριβείς πληροφορίες που περιλαμβάνονται ποικίλλουν ανάλογα
με τον τύπο και την έκταση της δισκογραφίας, αλλά μια καταχώρηση δισκογραφίας
για μια συγκεκριμένη ηχογράφηση αναφέρει συχνά λεπτομέρειες όπως τα ονόματα
των εμπλεκομένων καλλιτεχνών, τον χρόνο και τον τόπο της ηχογράφησης, τον τίτλο
του κομματιού, ημερομηνίες κυκλοφορίας, θέσεις γραφημάτων και στοιχεία
πωλήσεων.

1.26 Παραγωγή

Ένας μουσικός παραγωγός επιβλέπει και διαχειρίζεται την ηχογράφηση και

την παραγωγή μιας μπάντας ή ενός ερμηνευτή, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από την
εγγραφή ενός τραγουδιού έως την εγγραφή ενός ολόκληρου άλμπουμ. Ένας
παραγωγός έχει πολλούς ρόλους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της ηχογράφησης.
Οι ρόλοι ενός παραγωγού ποικίλλουν. Μπορεί να συγκεντρώσει μουσικές ιδέες για το
έργο, να συνεργαστεί με τους καλλιτέχνες για την επιλογή τραγουδιών ή πρωτότυπων
τραγουδιών από τον καλλιτέχνη / ομάδα, να συνεργαστεί με τους καλλιτέχνες και να
τους βοηθήσει να βελτιώσουν τα τραγούδια και τους στίχους.
Ένας παραγωγός μπορεί επίσης να επιλέξει τους μουσικούς που θα παίξουν
συγκεκριμένα τμήματα ή συνοδευτικά μέρη τραγουδιών, να συγγράψει μαζί με τους
συνθέτες, να προτείνει αλλαγές στα τραγούδια και να προετοιμάσει τους
τραγουδιστές και τους μουσικούς στο στούντιο.
Ο παραγωγός εποπτεύει συνήθως ολόκληρη τη διαδικασία από την
προεπεξεργασία, μέχρι τα στάδια εγγραφής και μίξης του ήχου και, σε ορισμένες
περιπτώσεις, μέχρι το στάδιο του mastering. Ο παραγωγός μπορεί να εκτελέσει ο
ίδιος αυτούς τους ρόλους ή να βοηθήσει στην επιλογή του μηχανικού και να κάνει
προτάσεις σ’ αυτόν. Επίσης μπορεί να πληρώσει τους μουσικούς και τους μηχανικούς
και να εξασφαλίσει ότι ολόκληρο το έργο θα ολοκληρωθεί εντός του
προϋπολογισμού των δισκογραφικών εταιρειών.

16
1.27 Μουσική στο ραδιόφωνο

Στα ραδιόφωνα αποστέλλονται promo δίσκοι, δείγματα δηλαδή του

ηχογραφημένου υλικού που θα προωθηθεί στην αγορά. Επιπλέον, κατόπιν συμφωνίας
ανάμεσα στην δισκογραφική εταιρία και τους σταθμούς μπορούν να δοθούν κάποια
κομμάτια του δίσκου τα οποία παίζονται κατ’ αποκλειστικότητα για ένα χρονικό
διάστημα (συνήθως ένα μήνα) πριν κυκλοφορήσει στην αγορά με αντάλλαγμα ο
σταθμός να τυπώσει αφίσες του καλλιτέχνη που θα κατακλίσουν τους δρόμους ή να
προωθεί τον δίσκο αναφέροντας συνεχώς τον τίτλο του και την εταιρία παραγωγής ή
ακόμα το κομμάτι να τοποθετηθεί στην playlist του σταθμού και να εκπέμπεται συχνά
χωρίς καμία παρέμβαση «παραγωγού» ή και χωρίς εκφωνήσεις. Εξαιρούνται οι
πρωτοεμφανιζόμενοι καλλιτέχνες όπου η εκφώνησή τους είναι απαραίτητη.
Σημαντικό ρόλο έχουν και οι συνεντεύξεις - παρουσιάσεις των καλλιτεχνών
προκειμένου να υπάρχει μετάδοση των τραγουδιών από τον συγκεκριμένο σταθμό
και το κοινό να έχει την δυνατότητα εκτός από το να γνωρίσει την καινούργια του
δουλειά ή την πρώτη του αν πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενο, να μάθει
περισσότερα για την ζωή του κάνοντας ερωτήσεις απευθείας στο πρόσωπό του/της,
να τον ακούσει να ερμηνεύει τα κομμάτια του/της σόλο χωρίς την συνοδεία μουσικών
οργάνων αλλά και να τον/την δει από κοντά συνήθως κερδίζοντας σε κάποιο
διαγωνισμό που αφορά τον ίδιο.

1.28 Τηλεόραση (TV)

Υπό μορφή συνεντεύξεων σε εκπομπές που ταιριάζουν στο ύφος του κάθε
καλλιτέχνη συχνά με ερωτήσεις προκαθορισμένες από την εταιρία ή τον manager
παρουσιάζονται τα κομμάτια ενός δίσκου είτε ζωντανά είτε με την μορφή playback.
Επίσης πραγματοποιούνται και διαφημίσεις του υλικού με σποτ ειδικά στην αρχή ή
την μέση εκπομπών με μεγάλη θεαματικότητα.

1.29 Διαφήμιση

Στις περισσότερες εταιρείες υπάρχει ένα τμήμα το οποίο εργάζεται στις

δημόσιες σχέσεις και στην προώθηση των καλλιτεχνών. Το τμήμα αυτό είναι το
πλέον απαραίτητο και σημαντικό σε μια δισκογραφική εταιρεία ή σε έναν καλλιτέχνη

17
αφού ο συγκεκριμένος τομέας είναι επιφορτισμένος τόσο με το marketing της
δισκογραφικής δουλειάς όσο και του ίδιου του καλλιτέχνη. Σε μια εποχή που όλα
είναι εικόνα και σε μια λογική που έχει σαν βάση διαφημίζομαι άρα υπάρχω το τμήμα
marketing είναι η βάση της εταιρείας και ο βασικός συντελεστής των πωλήσεων. Υπό
την λογική αυτή οι περισσότερες εταιρίες διαθέτουν έναν τέτοιο τομέα ο οποίος
περιλαμβάνει μια πλειάδα ειδικοτήτων οι οποίες συνεργάζονται προς τον κοινό
στόχο, τις πωλήσεις.
Ειδικοί marketing, image maker, υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων, χορογράφοι,
γραμματείς, υπεύθυνοι internet, συνεργαζόμενοι σκηνοθέτες είναι μερικές μόνο
ειδικότητες που μπορούν να ενταχθούν στα πλαίσια της προώθησης. Όλοι αυτοί
πρέπει να ακούσουν το υλικό που πρόκειται να κυκλοφορήσει στην αγορά, να λάβουν
υπόψιν τους την ανταπόκριση του κοινού στα διάφορα είδη μουσικής, τις τάσεις των
ακροατών τις οποίες οι ίδιοι έχουν επιβάλλει με τα πρότυπα που προβάλλουν και
τέλος να οργανώσουν το marketing plan. Σύμφωνα με αυτό το πλάνο αρχικά
διαχωρίζονται οι αρμοδιότητες, ξεκινάει το «στήσιμο» του καλλιτέχνη και η
γνωστοποίηση της δουλειάς του στο κοινό. Το πλάνο αυτό διαφοροποιείται από το αν
ο καλλιτέχνης είναι πρωτοεμφανιζόμενος αφού σύμφωνα με το marketing είναι
ευκολότερο να διατηρήσεις τους ήδη υπάρχοντες πελάτες από το να προσεγγίσεις
νέους.
Χαρακτηριστικό της ομάδας promotion θα πρέπει να είναι η ικανότητα και η
πρωτοτυπία να εντοπίζουν τα κενά της αγοράς ώστε να τοποθετούν το κατάλληλο
προϊόν ακριβώς εκεί.

1.30 Film

Ο κινηματογράφος, που αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη και Έβδομη

Τέχνη, αρχικά εμφανίστηκε περισσότερο ως μια νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης
και οπτικοποίησής της, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος = κίνηση +
γραφή). Ο κινηματογράφος είναι ένα οπτικό -ακουστικό θέαμα, στην υλοποίηση του
οποίου συμβάλλουν πολλές τέχνες και τεχνολογίες. Ο λόγος, η εικόνα, ο ήχος και η
μουσική συνθέτουν ένα σύμπαν αλληλεπιδράσεων και ισορροπιών, μεταξύ
διαφορετικών νόμων και κωδίκων, ένα σύμπαν με πολλαπλά επίπεδα νοημάτων και
αισθητικές λειτουργίες. Η χημεία των τεχνών, αρχικά ανεξάρτητων, αλλά στη

18
συνέχεια διαμορφωμένων στο κινηματογραφικό περιβάλλον, συντελεί στην
κατάκτηση της συνολικής κινηματογραφικής εμπειρίας.
Κατά συνέπεια, η κινηματογραφική μουσική δεν μπορεί να απομονωθεί από
το περιβάλλον το οποίο εξυπηρετεί και να αντιμετωπισθεί με κριτήρια απόλυτης
μουσικής, που προορίζεται αποκλειστικά για ακρόαση. Πλέον, δεν αναφέρεται απλώς
σε σύνθεση μουσικής, αλλά σε σύνθεση μουσικής για εικόνα, γεγονός που κάνει την
έκφραση «ωραία μουσική» να στερείται νοήματος σε αντίθεση με τον χαρακτηρισμό
«λειτουργική». Η μουσική πρέπει να είναι κατάλληλη και πρέπει να επιτυγχάνει αυτό
που έχει κατά νου ο σκηνοθέτης. Πρέπει δηλαδή να παίζει το ρόλο της σαν ένα
αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου που «βιώνει» ο θεατής.

1.31 Σχεδιασμός καριέρας

Η διαδικασία που είθισται να ακολουθείται από τον manager προκειμένου να

προετοιμάσει τον καλλιτέχνη του πριν εκτεθεί στο κοινό είναι η εξής:

1. Μαθήματα φωνητικής

Ο καλλιτέχνης οφείλει να εξασκεί συνεχώς τις φωνητικές του ικανότητες

ώστε να είναι έτοιμος να ανταποκριθεί στα είδη αυτών των κομματιών που
ταιριάζουν στην χροιά του. Ακόμα και καταξιωμένοι καλλιτέχνες έχουν προσωπικούς
δασκάλους φωνητικής προκειμένου να είναι τονικά σωστοί και να αντέχουν στην
πολύωρη ερμηνεία πάνω στην πίστα. Τα έξοδα των μαθημάτων τα καλύπτει ο ίδιος ο
καλλιτέχνης.

2. Κινησιολογία – χορογραφία

Οι εποχές που ο καλλιτέχνης μπορούσε να ερμηνεύσει καθισμένος από το

πάλκο έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Δεν αρκεί πλέον μόνο η σωστή τονική
τοποθέτηση και η ιδιαίτερη χροιά. Μια καλή χορογραφία κερδίζει τις εντυπώσεις και
ταυτόχρονα αποπροσανατολίζει τον θεατή από αυτό που ακούει σ’ αυτό που βλέπει.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα περισσότερο βλέπουμε παρά ακούμε με εξαίρεση
μεγάλους λαϊκούς κυρίως καλλιτέχνες που το μεγάλο «όπλο» τους είναι η φωνή και
μόνο.

19
3. Image making

Ο κλάδος που ειδικεύεται στην διαμόρφωση της γενικής εικόνας του

τραγουδιστή. Ο τρόπος που μιλάει, που φέρεται, που απαντάει στις δύσκολες
ερωτήσεις των δημοσιογράφων, που ντύνεται ακόμα και η κοινωνική ευαισθησία που
προβάλλει είναι ευθύνη των image maker.
Ο manager κανονίζει τα πάντα (δημόσιες εμφανίσεις, συνεργασίες με άλλους
καλλιτέχνες, κίνηση κ.τ.λ.) αλλά συνήθως κατόπιν συνεννόησης με τον καλλιτέχνη.
Η
εταιρίες στην Ελλάδα δεν αναλαμβάνουν τέτοια έξοδα (χορογραφίες, μαθήματα
κ.τ.λ.) γι’ αυτό όπως θα δούμε παρακάτω είναι απαραίτητη η ύπαρξη χορηγού.

Βασικές υποχρεώσεις και δικαιώματα του καλλιτέχνη και της δισκογραφικής

εταιρίας

Οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του καλλιτέχνη απέναντι στην εταιρία του

καθορίζονται βάση των συμβολαίων που υπογράφονται εκατέρωθεν. Στον
διακανονισμό αυτό, διασφαλίζεται κυρίως το ποιος καλύπτει το κόστος παραγωγής,
κοπής, διαφήμισης αλλά και ποια η αμοιβή του καλλιτέχνη. Με στοιχεία από την
ελληνική αγορά η πρώτη δισκογραφική απόπειρα ενός καλλιτέχνη συχνά είναι
αυτοχρηματοδοτούμενη. Η εταιρία, συνήθως, μετά τον δεύτερο δίσκο έχει την
υποχρέωση να καλύψει το οικονομικό κόστος της παραγωγής ολοκληρωμένα.
Επιπλέον στο συμβόλαιο εξασφαλίζονται τα όρια «ελευθερίας» του καλλιτέχνη.
Δηλαδή μετά την υπογραφή του συμβολαίου δεν έχει το δικαίωμα, να δρα
αυτόνομα, π.χ. να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε συναυλία, δημόσια εμφάνιση ή
συνέντευξη χωρίς την έγκριση του παραγωγού και κατ’ επέκταση της εταιρίας.
Επίσης καθορίζεται ο χρόνος παραμονής της δισκογραφικής δουλειάς στην αγορά
που διαρκεί συνήθως ένα με δύο χρόνια αλλά και τα κριτήρια για την παραγωγή της
επόμενης. Το μεγάλο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την μία δισκογραφική
δουλειά στην άλλη οφείλεται στο γεγονός ότι ο καταναλωτής δεν αφομοιώνει εύκολα
το υλικό του κάθε καλλιτέχνη και σε περιπτώσεις πού στην αγορά υπάρχουν δύο
δίσκοι είναι βέβαιο ότι ο ένας δεν θα αποφέρει τα αναμενόμενα κέρδη.
Η λογική των όρων αυτών στο συμβόλαιο μεταξύ εταιρίας και καλλιτέχνη
είναι η ακόλουθη: η δισκογραφική και ο παραγωγός είναι υπεύθυνοι για την

20
δημιουργία της δημόσιας εικόνας του καλλιτέχνη και είναι φυσικό να θέλει να
προστατεύει και να «χρησιμοποιήσει» όπως νομίζει την επένδυσή της.
Οι προωθητικές υποχρεώσεις της εταιρείας είναι πολλές και δεν γίνεται να
οριοθετηθούν. Πριν την έκδοση μιας νέας παραγωγής, πρωτότυπης ή διασκευής,
χαράσσεται μια ολόκληρη στρατηγική του προϊόντος. Ένα πρόγραμμα προβολής,
ραδιοφωνικής προώθησης και δημιουργίας συνειδήσεων στα δισκοπωλεία. Σε αυτή
την περίπτωση οι «ισχυροί», όσοι δηλαδή είναι ευνοημένοι από τις εταιρείες, είναι οι
τυχεροί. Αν το προϊόν ακουστεί από συγκεκριμένους σταθμούς ύστερα από τις
σχετικά γνωστές συμφωνίες και βομβαρδίσει τις αντοχές των ακροατών, θα πάει
«μπροστά». Όπως μπορούμε να κατανοήσουμε διαφορετική επένδυση και
προωθητική δύναμη θα δοθεί σε κάποιον πρωτοεμφανιζόμενο καλλιτέχνη και
διαφορετική αντιμετώπιση θα έχει κάποιος ερμηνευτής που είναι ήδη γνωστός και
έχει κάνει και κάποια επιτυχία.

1.32 Δίσκος βινυλίου

Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε το βινύλιο ως υλικό ήταν το 1931 όπου

η RCA Victor κατασκεύασε ένα δίσκο που «έτρεχε» στις 33 1/3 στροφές. Ο χρόνος
αναπαραγωγής έφτανε τα 10 λεπτά ανά πλευρά ενώ ο επιφανειακός θόρυβος είχε
μειωθεί κατά πολύ. Παρόλα αυτά δεν κατάφεραν τότε να καθιερωθούν γιατί δεν ήταν
προσιτοί στους καταναλωτές λόγω της οικονομικής ύφεσης που επικρατούσε εκείνη
την περίοδο στις Η.Π.Α. Έτσι σταμάτησε η παραγωγή τους μετά από λίγο το 1933.
Δίσκοι βινυλίου εμφανίστηκαν και το 1939 (στις 78 στροφές) για μια
εμπορική διαφήμιση εταιρίας κατασκευής τσιγάρων η οποία στέλνονταν σε
ραδιοφωνικούς σταθμούς μέσω ταχυδρομείου. Αυτό έγινε γιατί οι δίσκοι βινυλίου
ήταν πιο δύσκολο να σπάσουν κατά τη μεταφορά τους σε σχέση με τους δίσκους από
shellac. Επίσης στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιούσαν 12ιντσους δίσκους
βινυλίου ειδικά για την αποστολή τους σε απομακρυσμένα μέρη όπου βρισκόταν ο
στρατός των Η.Π.Α. Οι δίσκοι αυτοί ήταν των 78 rpm (rounds per minute) και είχαν
διάρκεια περίπου 6 λεπτά ανά πλευρά και ονομάζονταν V-Discs. Έτσι μέχρι τις αρχές
της δεκαετίας του 1950 δίσκοι βινυλίου 78 στροφών χρησιμοποιούνταν κυρίως για
αποστολή ηχογραφημένων διαφημίσεων σε ραδιοφωνικούς σταθμούς. Επίσης πρέπει
να αναφερθεί ότι ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ένας λόγος που το shellac (βερνίκι

21
λάκης) αντικαταστάθηκε από το βινύλιο ήταν γιατί δεν υπήρχαν προμήθειες αρκετού
shellac από τη νοτιοανατολική Ασία λόγω του πολέμου.
Επίσης υπήρχαν και οι πολύ σπάνιοι σήμερα δίσκοι βινυλίου με μέγεθος 16
ίντσες οι οποίοι έπαιζαν στις 33 1/3 στροφές και ήταν αποκλειστικά για
ραδιοφωνικούς σταθμούς που περιείχαν τραγούδια για το πρόγραμμα των σταθμών.
Οι δίσκοι βινυλίου είναι φτιαγμένοι από ένα υλικό που ονομάζεται
πολυβινολοχλωρίδιο (PVC). Συνήθως όμως υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό από
συμπληρώματα (λιγότερο από το 25%) όπως χρωστικές, ουσίες σταθεροποίησης του
υλικού και αντιστατικές ουσίες.

1.33 Τρόπος παραγωγής βινυλίου

Για να παραχθεί ένας δίσκος βινυλίου ώστε να διανεμηθεί στο εμπόριο

χρειάζεται να γίνει μια σειρά από διεργασίες που απαιτούν προσοχή σε όλα τα στάδια
παραγωγής. Από τον τεχνικό του στούντιο, όπου κάνει τη χάραξη μέχρι τους
ανθρώπους του εργοστασίου όπου γίνεται η μαζική παραγωγή.

Master lacquer

Αρχικά το τελικό μουσικό υλικό φτάνει στον μηχανικό του ήχου (σε
μαγνητοταινία ή σε ψηφιακή μορφή π.χ. αρχείο wav ή DAT) ο οποίος κάνει τη
χάραξη των ηχητικών κυμάτων σε ένα δίσκο που ονομάζεται master lacquer.
Αφού γίνει η χάραξη του master lacquer συνήθως γίνεται ένας έλεγχος από
τον μηχανικό ήχου αλλά και από τον καλλιτέχνη ή δημιουργό – παραγωγό του
μουσικού υλικού ακούγοντας το δίσκο. Αν συμφωνηθεί ότι το ηχητικό αποτέλεσμα
είναι αποτυπωμένο σωστά στο master lacquer ο μηχανικός σημειώνει χαράζοντας με
ένα κοφτερό αντικείμενο ένα νούμερο ή κωδικό πάνω στο δίσκο κοντά στην κεντρική
του τρύπα το οποίο είναι μοναδικό για τη συγκεκριμένη χάραξη. Τότε ο δίσκος είναι
έτοιμος να οδηγηθεί στο εργοστάσιο μαζικής παραγωγής δίσκων (pressing plants).

1ο μεταλλικό αντίγραφο (metal matrix)

Η δουλειά του εργοστασίου είναι να παράγει σε μεγάλες ποσότητες το τελικό

προϊόν (δηλαδή τους δίσκους βινυλίου) που θα διανεμηθεί στο εμπόριο. Για να

22
επιτευχθεί αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα πιστό αρνητικό αντίγραφο του master
lacquer (stamper) ώστε αυτό να οδηγηθεί στην πρέσα στην οποία συμπιέζεται το
αρνητικό αντίγραφο με το βινύλιο (PVC) και δημιουργείται έτσι το τελικό
αποτέλεσμα που είναι ο δίσκος βινυλίου.

Η μήτρα (metal mother)

Στις περισσότερες περιπτώσεις το metal matrix χρησιμοποιείται για την

δημιουργία νέων μεταλλικών αντιγράφων. Το νέο αυτό αντίγραφο ονομάζεται metal
mother. Για την τελική παραγωγή δημιουργείται ένα πέμπτο μεταλλικό αντίγραφο
προερχόμενο από το metal mother το οποίο είναι το stamper ο δίσκος δηλαδή που
οδηγείται στην πρέσα για να παραχθεί ο δίσκος βινυλίου. Το πρώτο αντίγραφο (metal
matrix) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αυτό ως stamper αλλά αυτό γίνεται συνήθως
για μικρές ποσότητες παραγωγής. Όταν το metal matrix είναι το stamper για μια
παραγωγή τότε λέμε ότι έγινε η διαδικασία δυο βημάτων για την παραγωγή του
τελικού προϊόντος ενώ σε περίπτωση όπου οι δίσκοι βινυλίου έχουν δημιουργηθεί
από τα stamper του metal mother τότε η διαδικασία είναι τριών βημάτων.

Stampers

Αφού χωριστεί ο metal mother δίσκος μπορεί και αυτός να χρησιμοποιηθεί για
δοκιμαστικούς σκοπούς αλλά το πιο σημαντικό είναι να δημιουργηθούν τα τελικά
stampers τα οποία θα οδηγηθούν στην πρέσα.
Αφού δημιουργηθούν τα stampers πρέπει να διαμορφωθούν έτσι ώστε να
ταιριάξουν στο καλούπι της πρέσας.

Τελικό στάδιο παραγωγής – πρέσα

Αυτό που συμβαίνει στην πρέσα είναι ότι συμπιέζονται τα δυο stampers (η
μπροστινή και η πίσω πλευρά) με ένα κομμάτι βινυλίου σε σχήμα μπισκότου ώστε να
αποτυπωθούν τα αρνητικά «αυλάκια» στο δίσκο.

23
Direct Metal Mastering

Η αρχική χάραξη δεν γίνεται σε αλουμινένιο δίσκο με επικάλυψη του απαλού

βερνικιού (lacquer) αλλά σε ένα δίσκο από χαλκού με υπόστρωμα χάλυβα. Αυτή η
μέθοδος χάραξης παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα στην γενικότερη διαδικασία της
παραγωγής των δίσκων βινυλίου. Λόγω του ότι ο δίσκος είναι άκαμπτος και έχει
σκληρή επιφάνεια οι διαμορφώσεις των αυλακιών από την βελόνα χάραξης
δημιουργούνται με μεγαλύτερη ακρίβεια. Υπάρχει καλύτερη απόκριση σε σήματα με
απότομες κορυφές (attacks) καθώς επίσης και καλύτερη φασική απόκριση με
αποτέλεσμα να βελτιώνεται η στερεοφωνική εικόνα. Επίσης λόγω της σκληρής
επιφάνειας του χαλκού είναι δυσκολότερο να δημιουργηθούν «γειτονικά» αυλάκια τα
οποία προκαλούν το φαινόμενο που ονομάζεται pre-echo. Ορισμένοι μηχανικοί ήχου
υποστηρίζουν ότι αυτή η σταθερότητα στην χάραξη δίνει την δυνατότητα να
ηχογραφηθεί περισσότερος χρόνος ανά πλευρά με μεγάλη ένταση σε dB σε σχέση με
τη χάραξη σε lacquer.
Ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι αυτός ο master δίσκος χρειάζεται
μόνο ένα βήμα επιμετάλλωσης για να δημιουργήσει τα «αρνητικά» stampers.
Ουσιαστικά δηλαδή αυτός ο δίσκος λειτουργεί ως metal mother κι έτσι αποφεύγεται η
διαδικασία των πολλαπλών αντιγράφων. Δεν χρειάζεται να γίνει επικάλυψη από
ασήμι κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί επιπλέον
επιφανειακός θόρυβος. Επίσης το σκληρό υλικό του χαλκού δεν χρειάζεται
συντήρηση απευθείας μετά τη χάραξη κάτι που συμβαίνει με το lacquer και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή στο μέλλον χωρίς απώλειες.
Ωστόσο αυτή η μέθοδος παρουσιάζει και κάποια μειονεκτήματα που έχουν
παρατηρηθεί από ορισμένους μηχανικούς ήχου. Ένα από αυτά είναι ότι δημιουργείται
τραχύτητα στις υψηλές συχνότητες με αποτέλεσμα την αύξηση της συριστικότητας
του ήχου. Επιπλέον λόγω της σκληρής επιφάνειας του χαλκού υποστηρίζεται ότι
υπάρχουν διαφορές στην τονικότητα του ήχου σε σχέση με την παραδοσιακή χάραξη
σε lacquer. Τέλος το direct metal mastering απαιτεί διαφορετική γωνία χάραξης
(περίπου 0°) κάτι που προκαλεί παραμορφώσεις στο σήμα κατά την αναπαραγωγή
αφού η βελόνα αναπαραγωγής έρχεται σε επαφή με τα αυλάκια με γωνία 15° ή 20°.

24