MANTIK TA ÖNERME ÇEŞİTLERİ i

niteliği bakımından ya olumlu ya olumsuzdur eyer olumlu ise konu ile yüklemi birbirine

yaklaştırıyorsun örn;Ahmet iyi bir insandır dediğin zaman Ahmet ile iyiliği birbirine yaklaştırdın

fakat Ahmet iyi değildir dediğin zaman bu sefer Ahmet ile iyiliği birbirinden uzak tutuyorsun

YARGI NİCELİKLERİNE GÜRE VE KURULUŞLARINA GÜRE ÖNERMELER,

ya basittir veya birleşiktir basit önerme yüklemli ve kategorik da denir . basit önerme tümel basit ve
tikel basit tekil basit belirsiz basit kısımlara ayrılır karmaşık önerme o da basit önerme dır nasıl şöyle
ki Adalette çalışan Ahmet benim dostumdur.manayı zenginleştirmek istiyorsun veya aşağılaştırmak
istiyorsun .bu da basit önermedir.

birleşik önermenin beş çeşidi vardır;

birleşiği açık olan önerme veya birleşiği gizli olan önerme ikiye ayrılır

birleşiği açık olan beş kısma ayrılır. şunlardır;

bağlantılı; şartlı; nedenli; güreli; ekli; şartlı da iki çeşittir bitişik ve ayrık olmak üzere
ikiye ayrılır.bitişik şartlı önerme da ikiye ayrılır ;ya gereklidir (lüzümiye) veya rastlantıdır
(ittifakiyye) ayrık da ya gereklidir (inadiyye) veya rastlantıdır(ittifakiyye) bağlantılı önerme ya ve
bağlaç ile birbirine bağlıdırlar veya yadsıma bağlaç ile birbirine bağlantılıdırlar. Ahmet ve Alı çalışkan
ve zekidirler. nedenli önerme ise ikinci önerme birinci önermenin sebebidir: güreli önermeye
gelince madam sözcüğünün yeri var veya güre,veya ise, fethi bey mustefa nin babası ise o da
onun oğludur. ekli önermelere gelince içinde fakat veya ancak sözcüğün yeri var para malı
satın alabilir fakat canı alamaz

BİRLEŞİĞİ GİZLİ OLAN ÖNERMELER

ya özgülüdür(maksura) ya çıkarmalı dır, ya karşılaştırmalıdır ya sınırlabdırmalıdır.

özgülü olan yüklem bir tek konuyu ifada eder ancak fakat yalnız sözcükler kullanılır.ör: ancak
Ahmet oraya gitmiş yalnız ben yaptım.henüz gelmemiş vs,

çıkarmalı önerme de istisna var konunun kaplamına giren bazı üyeleri çıkarıyorsun ör: Alı hariç
bütün öğrencileri severim.Ali değil de Ahmet gelsin.

karşılaştırmada ise daha ziyade fazilet kullanılır.Ahmet Alı dan iyidir. yanı Alı da iyi fakat bu daha
iyi .

sınırlandırma önermesi ise zamanla sınırlandıyorsun. örn: üç gündür hasan hastanede yatıyor.

İKİ ÖNERME ARASINDAKI İLİŞKİ:

KARŞIT OLMA EŞDEĞER OLMA

nitelik bakımından farklı (karşıtlık)(müstezad) veya nicelik bakımından farklı
(altık)(mütedahil) veya hem nitelik hem nicelik bakımından farklı (çelişkilik)(mütenakız)

EŞDEĞER ÖNERMELERDE İSE

düz döndürmek: ters döndürmek:

tümel olumlu tümel olumlu

tümel olumsuz tümel olumsuz

tikel olumlu tikel olumlu

tikel olumsuz tikel olumsuz.