ЛИТЕРАЛНИ РАВЕНКИ

Дефиниција: Равенките кои содржат повеќе од една променливи се викаат литерални равенки.

Литералните равенки кои покажуваат како количествата кои се појавуваат во некоја практична ситуација се
поврзани помеѓу себе се викаат формули.

L 2 ( a + b ) - формула за периметар на правоаголник или s = vt формула за пресметување на поминат

Пр:=
1
пат, P = ah - плоштина на триаголник и I = Pr t - формула за процентен износ
2
Дефиниција: За литералната равенка ќе речеме дека е експлицитно решена по некоја променлива доколку таа
променлива е изолирана на едната страна на равенката (т.е. таа не се појавува на двете страни на равенката)

1. Определи дали
a. x = 1 е решение на равенката 5 x − 9 + 2 ( x + 1) =0.
b. x = 7 е решение на равенката 5 x − 9 + 2 ( x + 1) =0
c. t = 0 или t = 3 е решение на равенката 5 ( t − 2 ) − ( t + 2 ) =3 − t
d. s = −1 или s = 4 е решение на равенката s 2 − 4 s =4 − 2
2. Реши ги равенките:
a. 2 x + 5 = 11 t. 3 ( t + 1) − t= 2 ( t + 5 )
b. 3 x − 7 = x − 11
2 2
c. 4 ( t + 1) − 3t = 5t + 8 u. s − ( 4 + s ) = −
3 9
d. 3 y + 1 − ( y − 5 )= 2 y − 4 v. x + 8 − 2 ( x + 1) = 3 x − 6
e. 4 s − 2 (1 − s=
) 3 ( 2s + 1) − 5 w. 3 x − 2 =7
n n −1 x. y + 3( y − 4) =
4
f. +4=
3 4 y. 4x − 3 = 5 − 2x
g. 3 x + 5 = 20 z. x ) 2 ( 2 x − 5)
x − 3 − 2 ( 6 − 2=
h. 4 ( s − 2 ) =s + 10 2t − 9 3t + 4
aa. =
a a a 3 2
i. + + = 13
2 3 4 bb. Дополнителни задачи
j. 3 ( n − 14 ) − 7 ( n − 18 ) =
2 cc.
2x + 3 x −1
=
2x − 4 x +1
k. 3 ( x + 2) − 5x = 2 (3 − x )
dd. ( x − 3) + ( x + 1) = ( x − 2 ) + ( x + 3)
2 2 2 2

l. 7 − 5 ( x + 4) =−4 ( x + 1) + ( x − 7 )
ee. ( 2 x + 1) = ( x − 1) + 3 x ( x + 2 )
2 2
m. 4 ( 3 − 2 x ) = 3 ( 9 − x )
3 4 1
n. 4 ( 2 x − 3) + 3 ( x + 5 ) = 3 ( 9 − x ) ff. − =
z 5 z 10
o. 5 ( 2 x − 1) − 2 ( x − 6 ) = 2 x − 5 2x +1 x − 4
gg. + =3
p. 2t − 7 =13 x x +1
q. 5n − 10 = 7 n + 3 5 5 2 2
hh. − = −
t y −1 y +1 y − 2 y + 3
r. t= + 11
2 7 2 4
ii. + 2 =
s. 4n − 6 (1 − n=
) 4 ( 2n + 3) 2 2
x − 4 x − 3x + 2 x + x − 2
3. Реши ја секоја од наредните равенки експлицитно по зададената променлива

3x + y =7 ( y) 2 (t + x ) − 4 (t − x ) = 5x + 7 ( x)
3x + y =7 ( x)
( s + 5)( t + 7 ) =
u ( s ) задача плус
s + 4t − 2 = 2 s − 4 (s)
s + 4t − 2 = 2 s − 4 (t ) 1 1 1
= + ( f2 ) задача плус
a b a b f f1 f 2
− = + (b)
12 8 2 4 y −5
x= ( y) задача плус
y+2

2x + y − 3 =2 ( y) 2 ( x − p )= 3 ( 6 p − x ) ( x)
2x + y − 3 =2 ( x) 2by − 2a = ay − 4b ( y)
2a − 3b + 5 = a + 8 (a) 2x − a 2x − b
= ( x ) задача плус
b x
2a − 3b + 5 = a + 8 (b)
x−a x−c
= ( x ) задача плус
x y x y x −b x −d
− = + ( y)
3 6 2 4 2x − a 2x − b
= ( x ) задача плус
3 ( s + t ) − 2 ( 3s − 4t ) =t − 4 (t ) b a
1 1 1
y=
x−2
( x ) задача плус
+ = ( y ) задача плус
ay by c
x+2

( 3a − 5)( 2b + 7 ) =
−20 ( b ) задача плус

4. Задачи од збирката на просветно дело Да се решат следните равенки

a. 2 x − 7 = 3 x − 9 x+5
l. x − = 1
b. 4 x − 11 = 12 + 3 x 3
c. 14 − 4 x =17 − 7 x x−2
m. x= 2 −
d. 2 ( 2a − 1) + 3 ( 5 − a ) =
1 4
e. 2 ( x − 3) − 3 ( x − 4 ) =2 − x x −1 x + 2 x +1
n. − = 1−
3 4 2
f. 7 x − 3 ( x − 3) =
13
2x −1 x + 2 3x − 1
o. 2
−= −
g. 4 ( x − 2 ) − 2 ( x + 1) = 2 (1 + x ) − 12 4 3 6
h. 2 (1 − x ) − 3 ( 3 − x ) = 12 − ( x + 4 ) p. Дополнителни задачи
x+5
i. 2 ( x − 1) − 3 ( x + 2 ) = 4 − x q. =7
x−3
j. 5 ( x − 3) − 2 ( x + 1) =−3 (1 − x ) − 14 6 6x
r. = 5−
x −1 x +1 x +1
k. x− 3
=
2 5 4 x−4
s. − 2 =
x x − 2x x − 2