 Hortz-haginak elikagaiak mastekatzeko

 Ahoa  Boloa sortu

 Mihia (horko listu guruinen) listuarekin nahasteko

 Faringe + hestegorritik boloa urdaileraino iristeko

DIGESTIO (Bere mugimenduei esker) boloa + urin gastrikoekin nahastu  kimoa sortu
 Urdaila
APARATUA 2 balbula ditu: kardia (sarrerakoa) + piloro (irteerakoa)
 Heste Kimoa + pankreako urinak Kiloa sortu  Elikagaien mantenugaiak odolera pasatzeko
+ meharra + behazuna + heste urinak (substantzia likidoa)

 Heste lodia Ez aprobetxatutako substantziak bildu + gorozki bihurtu uzkian egozteko

DIGESTIOA  Digestio prozesua Hartutako elikagaiak mantenugai bihurtzeko aldaketen prozesua

 Sudur
Airea garbitu, hezetu + berotu
hobiak
Digestio aparatuaren organoa ere bada.
 Faringea
Ahotik ere arnas hartu ahal dugu honi esker
ARNAS
APARATUA  Arnasbideak  Laringea Faringe + trakea lotu. Barruan ahots kordak
A

 Osagaiak
 Trakea Bronkio izeneko 2 hoditan banatzen den hodia
Haien bidez airea birikietara sartu + irten. Bronkiolo hodi
O

+  Bronkioak
txikiagoetan banatzen dira
Arrosa koloreko 2 organo arol. Bakoitzaren barruan, bronkiolo muturretan birika
 Birikak
I

albeoloak daude (gasen trukea)

ARNASKETA  Arnasketa mugimenduak Arnasgora + arnasbehera airea biriketan sar + ateratzeko
Prozesua
Z

 hartzen dugun airearen oxigenoa odolera doa

 Gasen trukea (Albeoloetan)  odoletatiko karbono dioxidoa kanporatu

  Balbula mitrala
 4 barrunbe 2 eskuinean 1 2 2 ezkerrean
T

Goian: 2 aurikula (1,2) Balbula trikuspide  3 4

Bihotza Behean: 2 bentrikulu (3, 4) 
N

 Sistolea Uzkurtu, odola arterietara bultzatu

ZIRKU-  2 mugimendu
 Diastolea Erlaxatu, zaienetatiko odolaz bete
LAZIO  Osagaiak
1.- Arteriak Bihotzetik gorputzeko organo guztietara
U

APARA-
TUA Odol basoak 2.- Benak Atal guztietatik bihotzera
(lodienetik meheenera) 3.- kapilarrak Oso meheak. Arteriak + zainak lotu
F

Mantenugaiak + oxigenoa garraiatu + hondakinak bildu odol basoetatik

Odola Plasmaz + odol zelulez (globulu gorriak, zuriak + plaketak) osaturik
+
Bihotza Eskuineko bentrikulutik CO2dun Biriketatik O2dun odola birika zainen bidez
 Txikia/
 ezkerreko aurikulara  ezkerreko bentrikulura 
O

odola biriketara birika arteriaren

biriketakoa bidez (1) zirkulazio nagusira (2)
ZIRKU- birikak
LAZIOA Bihotza
I

 CO2 + hondakinak jaso ostean odola Ezkerreko bentrikulutik O2dun odola aorta
 Nagusia/ bihotzeko eskuineko aurikulara itzuli arteriatik atera gorputzeko organo
Gorputzeko
Z

orokorra kaba benatik, eskuineko bentrikulura guztietara oxigenoa + mantenugaiak utzi

gainerako pasatu eta hortik zirkulazio txikira (4) (3)
organoak
I

Babarrun formako 2 organo.

 Giltzurrunak
Odoletik hondakinak iragazi + urarekin nahastuz  gernua sortu
IRAITZ
R

 Gernu  Ureterrak 2 hodi. Gernua giltzurrunetatik gernu maskurira eramaten dute

APARATUA
sistema  Gernu + 0´25 l. tako zaku formako organoa.
maskuria Gernua bildu + barneko esfinter baten bidez nahiez uretratik askatu
T

+  Uretra Hodia. Gernua kanporatu

 Gertu dauden kapilarretako substantzia toxikoak kanporatzea
IRAIZKETA  Izerdi guruinak
U

(%99 ur + gatz) azaleko poroen bidez

funtzioak
 Izerdiaren bidez (azalean lurrintzean) gorputzeko tenperatura kontrolatu
N

Non Gaixotasuna Nola saihestu

 Hortz-haginetako txantxarrak: bakteriek hortz-haginak
 Gozoki gutxi jan, aho higienea zaindu
hondatu
1.

 Digestio
 Aerofagia: digestio egiten gasak sortzen dira  Neurriz jan, edari gasdun gutxiago
aparatua
 Ur asko eda, jaki arinak, medikuarenera
 Beherakoa: heste mehea txarto  gorozki likido + sarriak
joan
NUTRIZIO
 Gripe: Birus 1ek sortutako ohiko infekzioa. Sukarra,
FUNTZIO-  Txertoa hartu
 Arnasa ondoeza…
arekin aparatua  Asma: bronkioloak esutzean ez diote aireari pasatzen uzten  Bronkodilatatorearen bidez kontrola
zerikusia (itzulgarri) daiteke
duten  Tronbosia: arteria/zaina itxi. Arazoak sor ditzake segun eta
 Ez erre, ez izan gehiegizko pisua
GAIXO- non den.
TASUNAK  Zirkulazio  Miokardio infartua: oxigeno ezagatik bihotz zatiaren zelulak
 Dieta orekatua, ariketa fisikoa
aparatua hil (bihotzeko arterian)
 Arteriosklerosia: beraien barruan gantzak metatuz, arteriak  Ariketa fisikoa, neurriz jan, ez erre, gatz
gogortu tronbosia + infarto arriskua areagotu gutxi
 Zistitisa: bakteriek sortutako gernu maskuriaren infekzioa  Ura edan, higienea, ahabi zukua edan
 Iraitz  Giltzurruneko harriak: gernuan disolbatutako substantzietatik
 Ur edatea
aparatua sortzen diren masa solidoak.
 Giltzurrunetako gutxiegitasuna: gilturrunek huts egiten dute  Transplantea / dialisia