Doko - VN 159042 Bai Tap Ky Thuat Dien Tu

Chương 1: Diode
Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn
Bộ môn Viễn thông, Khoa Điện-Điện tử

Đại học Bách Khoa TP.HCM
(nttbk97@yahoo.com)
Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 1

Chương 1: Diode
Nội dung
• Diode bán dẫn (chỉnh lưu)
– Lý tưởng
– Thực tế
• Diode Zener (ổn áp)
– Thực tế
– Lý tưởng

1.1
Diode lý tưởng
• Ký hiệu – Cực tính
• Đặc tuyến hoạt động – Mô hình
• Phương pháp tổng quát (giả sử)
• Kết luận với mạch cơ bản
• Ứng dụng chỉnh lưu
• Ứng dụng giới hạn điện áp
• Một số ứng dụng khác

Diode lý tưởng
Ký hiệu – Cực tính
• 2 chân (cực)
• Bất đối xứng  cần phân biệt rõ!
D
Diode lý tưởng
Đặc tuyến hoạt động – Mô hình
Lưu ý quy ước dòng/áp!
– Vùng dẫn: ngắn mạch
– Vùng tắt: hở mạch

Diode lý tưởng
Ví dụ 1
Trường hợp ID VD Đúng/Sai?
1 0 0
2 0 1
3 0 -1
4 1 -1
5 1 1
6 1 0
7 -1 0
8 -1 1
9 -1 -1

Diode lý tưởng
Phương pháp phân tích mạch
1. Giả sử diode dẫn (/tắt)
2. Vẽ lại mạch với mô hình tương ứng
3. Kiểm tra (điều kiện) giả sử
4. Kết luận đặc tính hoạt động của diode
– Luôn dẫn
– Luôn tắt
– Lúc dẫn lúc tắt
5. Phân tích mạch theo yêu cầu
Diode lý tưởng
Ví dụ 2
a) Xác định diode dẫn hay tắt.
b) Diode có thay đổi trạng thái
dẫn/tắt không.
c) Tính dòng và áp qua diode.
d) Mạch có tính ứng dụng hiệu
quả không.

Diode lý tưởng
Ví dụ 3
b) Diode có thay đổi trạng thái
dẫn/tắt không.
c) Tính dòng và áp qua diode.
d) Mạch có tính ứng dụng hiệu
quả không.

Diode lý tưởng
Ví dụ 4
b) Vẽ dạng sóng ngõ ra vO theo dạng sóng ngõ vào vI.
c) Vẽ đặc tuyến vào-ra (vO theo vI).
d) Vẽ dạng sóng điện áp trên diode.

• Giả sử diode dẫn
• Giả sử diode tắt

Half-wave rectifier
• Dạng sóng ngõ ra theo dạng sóng ngõ vào

• Đặc tuyến vào-ra

• Dạng sóng điện áp trên diode

Diode lý tưởng
Mạch cơ bản
• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode lý tưởng và điện trở

mắc nối tiếp
Giá trị nguồn Dương Âm
Cực tính nguồn và diode
Cùng (+ nối +) Dẫn Tắt

Ngược (+ nối -) Tắt Dẫn

Diode lý tưởng
Mạch cơ bản
• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode lý tưởng và điện trở

mắc nối tiếp
Diode Dẫn Tắt
Cùng (+ nối +) Vi > 0 Vi < 0

Ngược (+ nối -) Vi < 0 Vi > 0

Diode lý tưởng
Ví dụ 6
• Xác định diode dẫn hay tắt.

Diode lý tưởng
Ví dụ 7
Xác định và vẽ dòng điện qua diode D.
a) Vs = 1 Vac, Vdc = 0
b) Vs = 0 Vac, Vdc = 2
c) Vs = 1 Vac, Vdc = 2
d) Vs = 2 Vac, Vdc = 1

Diode lý tưởng
Ví dụ 8
a) Xác định diode dẫn hay tắt hoặc thời lượng dẫn/tắt trong mỗi chu kì. Kết
quả thay đổi thế nào nếu nguồn Vs có dạng sóng chữ nhật hoặc tam giác.
b) Xác định giá trị đỉnh của dòng điện qua diode.
c) Xác định giá trị lớn nhất của điện áp ngược trên diode (PIV).

a) Diode dẫn 1/3 chu kì với sóng sin (AC).
b) 0.12 A
c) -36 V

Diode lý tưởng
Ví dụ 9

Diode lý tưởng
Ví dụ 10

Đặc tính tụ điện
• Nguồn DC
• Nguồn AC
• Nguồn xung (bất kì)
 Điện áp trên tụ không thay đổi giá trị đột

ngột!

Diode lý tưởng
Ví dụ 11

Diode lý tưởng
Mạch phát hiện đỉnh

Diode lý tưởng
Ví dụ 12
• Clamper (DC restorer)

Diode lý tưởng
Ví dụ 13

Diode lý tưởng
Ví dụ 14
Tìm (I, V)
(1m, 0) (0, 3.3)

Diode lý tưởng
Ví dụ 15
• Xác định và vẽ Vo theo Vi.

Hard and soft limiter

1.2
Diode thực tế
• Cấu tạo – Ký hiệu
• Nguyên lý hoạt động
• Đặc tuyến hoạt động
• Mô hình gần đúng lý tưởng (nguồn áp Vpn)
• Kết luận với mạch cơ bản
• Ứng dụng chỉnh lưu, giới hạn điện áp
• Ứng dụng ổn áp
• Các mô hình gần đúng khác
Diode thực tế
Cấu tạo - Ký hiệu
• Tiếp xúc (mối nối) pn

Diode thực tế
Nguyên lý hoạt động
• Trạng thái mạch hở: cân bằng (miền nghèo hạt dẫn)
– Dòng khuếch tán
– Dòng trôi
 Duy trì bởi điện thế hàng rào V = Vpn (Si: 0.6 0.9, Ge: 0.2 0.4)

Diode thực tế
Nguyên lý hoạt động (t.t.)
Phân cực thuận Phân cực ngược

Diode thực tế
Nguyên lý hoạt động (t.t.)
Phân cực thuận Phân cực ngược

Diode thực tế
Đặc tuyến hoạt động
• Vùng phân cực thuận
• Vùng phân cực ngược
• Vùng đánh thủng

Diode thực tế
Vùng phân cực thuận
• Is: dòng bão hòa ngược, khoảng 10-15A, tăng gấp đôi khi nhiệt
độ tăng 5oC.
• VT: điện áp nhiệt.
– k = 1.38x10-23 J/oK: hằng số Boltzmann
– T = 273 + t oC : nhiệt độ tuyệt đối kelvins
– q = 1.6x10-19 C: điện tích Coulomb
 Nhiệt độ phòng (20oC): VT 25mV
• n (1 2): hệ số hiệu chỉnh thực tế

Phương pháp đồ thị

Diode thực tế
Ví dụ 16
Cho diode bán dẫn (Si) có điện áp phân cực
thuận 0.7V tại dòng 1mA.
a) Xác định dòng bão hòa.
b) Xác định độ thay đổi điện áp khi dòng
điện thay đổi từ 0.1mA đến 10mA.
c) Tìm R để vo = 2.4V

Diode thực tế
Vùng phân cực ngược và đánh thủng
• Vùng phân cực ngược:
• Vùng đánh thủng
– Điện áp đánh thủng VZK từ hiệu ứng Zener (< 5V)
và hiệu ứng thác lũ (> 7V)
– Áp ít thay đổi  ổn áp

Diode thực tế
Mô hình gần đúng lý tưởng

Diode thực tế
Ví dụ 17

Diode thực tế
Mạch cơ bản
• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode thực tế và điện trở mắc

nối tiếp
Diode Dẫn Tắt
Cùng (+ nối +) Vi > 0.7 Vi < 0.7

Ngược (+ nối -) Vi < -0.7 Vi > -0.7

Diode thực tế
Ví dụ 18

Diode thực tế
Clipper (Limiter)

Diode thực tế
Ví dụ 19
• Vi = 1Vdc. Tìm và vẽ Vo.

Diode thực tế
Mô hình tín hiệu nhỏ

Diode thực tế
Ví dụ 20
• Mạch 3 diode thực tế (mô hình tín hiệu nhỏ) thiết kế để cung
cấp áp ra cố định 2.1V. Tính phần trăm thay đổi áp này trong
trường hợp:
a) Không tải
b) Có tải

1.3
Diode Zener
• Cấu tạo – Ký hiệu
• Nguyên lý hoạt động
• Đặc tuyến hoạt động
• Mô hình gần đúng lý tưởng vùng ổn áp (Vz)
• Mô hình gần đúng thực tế vùng ổn áp (Vz, rz)
• Ứng dụng ổn áp

Diode Zener thực tế
Cấu tạo - Ký hiệu
• Cấu tạo tương tự diode bán dẫn (chỉnh lưu) ở
vùng phân cực thuận và ngược, nhưng được
thiết kế đặc biệt ở vùng đánh thủng (dốc đứng
hơn và không hư hại)  ổn áp
• Ký hiệu

Đặc tuyến hoạt động - Mô hình
• Quy ước dòng/áp vùng ổn áp

iD
vz Vz0
Vf vD
izmin
izmax
iz

Diode Zener lý tưởng
iD
vz Vz0
Vf vD
izmin
izmax
iz

Ví dụ 21
• Vẽ đặc tuyến vào-ra

Ví dụ 22
• Thiết kế Ri để mạch hoạt động ổn áp: vZ = VZ ,
IZmax iZ IZmin.
iR Ri iL Vz = 10 V
IZmax = 1 A
+ IZmin = 100 mA
vS iZ VZ RL
_
VS: 14 20 V
IL: 100 200 mA

VS min VZ VS max VZ
Ri
I L max I Z min I L min I Z max
• Khi Ri = 10 , xác định điều kiện của diode
Zener để mạch hoạt động ổn áp:
a) IZmin = 100 mA, IZmax = 1.0 A
b) IZmin = 100 mA, IZmax = 0.8 A
c) IZmin = 100 mA, IZmax = 1.2 A
d) IZmin = 220 mA, IZmax = 1.0 A
e) IZmin = 220 mA, IZmax = 0.8 A
f) IZmin = 220 mA, IZmax = 1.2 A
g) IZmin = 80 mA, IZmax = 1.0 A
h) IZmin = 80 mA, IZmax = 0.8A
i) IZmin = 80 mA, IZmax = 1.2 A

Nguồn cung cấp DC

IC Ổn áp TL750L05
• Tuyến tính
• Ngõ ra ổn định 5V
• Dòng tải tối đa 150mA
• Áp ngõ vào tối đa 26V

Mạch bảo vệ nguồn song song
• Nguồn song song: dư thừa nhưng đảm bảo

nguồn cung cấp không gián đoạn (khi một
nguồn hở mạch)!
• Nhưng nếu một nguồn ngắn mạch thì sao?
Mạch bảo vệ nguồn song song

Mạch bảo vệ rờ-le (cuộn dây)

Mạch nhân đôi điện áp

Các loại diode đặc biệt
• Diode hàng rào Schottky (SBD):
– Chuyển mạch (dẫn/tắt) nhanh hơn
– Điện áp tiếp xúc nhỏ hơn
• Diode biến dung (varactor): phân cực ngược
• Diode thu quang (photodiode):
– Phân cực ngược: biến đổi quang-điện
– Không phân cực ngược: pin mặt trời
• Diode phát quang (LED): phân cực thuận

Ôn tập
1. Nhận biết được ký hiệu, cực tính, quy ước dòng áp
của diode chỉnh lưu và diode Zener.
2. Nắm vững các mô hình đặc tuyến hoạt động của
diode chỉnh lưu và diode Zener.
3. Biết cách phân tích mạch có diode chỉnh lưu và
diode Zener bất kì.
4. Có khả năng đánh giá và thiết kế một số mạch ứng
dụng cơ bản (chỉnh lưu, giới hạn, ổn áp) dùng diode
chỉnh lưu và diode Zener.

Bài tập 1
• Tìm (I, V).
(2m, 0) (0, 5) (0, 5) (2m, 0)

Bài tập 2
• Tìm (I, V).
(4m, 1)
(3m, 3)

Bài tập 3
• Tìm (I, V).

Bài tập 4
• Tìm (I, V).

Bài tập 5
• Xác định trạng thái đèn ứng với mức ngõ vào.

Bài tập 6
• Cho diode thực tế (Vf = 0.7).
a) Tìm điều kiện của nguồn
DC để ngõ ra duy trì ổn áp.
b) Tìm điều kiện của điện trở
tải để ngõ ra duy trì ổn áp.
c) Tìm điều kiện của điện trở
nối nguồn để ngõ ra duy trì
ổn áp.

Bài tập 7
• Vẽ dạng sóng 2 ngõ ra

Bài tập 8
• Vẽ đặc
tuyến
vào-ra.

Bài tập 9

Bài tập 10
• Vẽ đặc tuyến vào-ra (Vf = 0.7 và Vz = 8.2)

Bài tập 11

Bài tập 12

Bài tập 13

Bài tập 14

Bài tập 15
• Thiết kế mạch chỉ dùng các diode lý tưởng và
điện trở (xác định giá trị)
Vi (V)
220
20 40
0
10 30
t (ms)
-220
Vo (V)
10 20 30 40
0
-10 t (ms)

Bài tập 16
• Thiết kế mạch để có được điện áp ngõ ra Vo ổn áp tại
4V khi nguồn điện áp ngõ vào Vi thay đổi trong tầm
[5.@ 6.@]V, chỉ dùng các diode chỉnh lưu (V =
0.7V), diode Zener (Vz = 3.3V) và điện trở (xác định
giá trị).

Bài tập 17
• Cho mạch diode lý tưởng với các thông số nguồn áp
V1=2cos100 t, V2=2.@ và các điện trở R1=1KΩ, R2=2KΩ,
Ro=3KΩ. Xác định biểu thức và vẽ dạng sóng của dòng điện
Io đi qua điện trở Ro.

Bài tập 18

Bài tập 19

Bài tập 20
Cho mạch diode Zener lý tưởng hoạt động ổn áp tại 10V với nguồn Vdc thay đổi từ
12V đến 17V (12V đến 18V ) và điện trở tải R2 thay đổi từ 20Ω đến 1KΩ (50Ω đến
100Ω).
a) Tìm điều kiện của giá trị điện trở R1 để đảm bảo mạch hoạt động ổn áp bình
thường, biết rằng diode Zener có dòng tối thiểu ở chế độ ổn áp là 10mA.
b) Trong trường hợp R1 = 50Ω, tính công suất tiêu tán tối đa trên diode Zener khi
mạch hoạt động ổn áp bình thường.

Bài tập 21
a) Trường hợp R1 = R2 = 1KΩ, vẽ đặc tuyến vo theo vi.
b) Trường hợp R1 = R2 = 1KΩ, xác định biểu thức của vo theo thời gian khi vi = 1V.
c) Trường hợp R1 = R2 = 1KΩ, vẽ vo theo thời gian khi vi = -1.4 + sin2πt (t:ms).
d) Trường hợp R2 = 1KΩ, tìm điều kiện của R1 để vo không đổi khi vi thay đổi trong phạm vi
từ 23.6V đến 26.3V.
+ u - i (mA)
SS
- 10 0
0.7 u (V)
-10
Hình 2A

Bài tập 22
• V1 = sin2π1000t (V1 tính theo V; t tính theo s) và V2 = V3 = 2V.
• R1 = R2 = R3 = R4 = 100Ω. Xác định dòng qua R4.
iD (mA)
iD (mA) iD (mA)
10
0 0.7 uD (V)
0 uD (V) 0 0.7 1 uD (V)

Bài tập 23
• Vi = 15V  18V
• RL = 12  50
• Dz1 có Vz1 = 7V; Izmin = 50mA
• Dz2 có Vz2 = 5V; Izmin = 100mA
• Xác định R, PR và PDzmax trên mỗi Zener để VL luôn là 12V không đổi.

Bài tập 24
• Cho V1 = 15  20 (V) RL = 10Ω  100Ω
• Có 2 Dz1 có Izmin = 10mA; PDzmax =10W; Vz = 12V;
• Hãy xác định R, công suất trên R và số lượng Zener cần dùng để VL = 12V
không đổi. Vẽ mạch tương ứng? Giải thích?

Bài tập 25
• Cho vi, D1 = D2 = D3 và
DZ1 = DZ2 có đặc tuyến
như trên hình vẽ.
a) Giải thích và vẽ điện áp
ra vo(t)
b) Xác định công suất trên
R, DZ1 và DZ2
vi (V) ID IZ
20
-6V
t VZ
- 20
0.7 V V

Bài tập 26
• Tính dòng điện I.

Doko - VN 159042 Bai Tap Ky Thuat Dien Tu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Doko - VN 159042 Bai Tap Ky Thuat Dien Tu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 1: Diode

Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn

Bộ môn Viễn thông, Khoa Điện-Điện tử

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 1

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 2

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 3

– Vùng tắt: hở mạch

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 5

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 6

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 8

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 9

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 10

• Giả sử diode tắt

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 11

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 12

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 13

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 14

• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode lý tưởng và điện trở

Cùng (+ nối +) Dẫn Tắt

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 15

• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode lý tưởng và điện trở

Cùng (+ nối +) Vi > 0 Vi < 0

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 16

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 17

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 18

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 19

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 20

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 21

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 22

 Điện áp trên tụ không thay đổi giá trị đột

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 23

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 24

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 25

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 27

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 28

(1m, 0) (0, 3.3)

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 29

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 30

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 31

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 33

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 34

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 35

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 36

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 37

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 38

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 39

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 41

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 42

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 43

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 44

• Mạch cơ bản: nguồn áp, diode thực tế và điện trở mắc

Cùng (+ nối +) Vi > 0.7 Vi < 0.7

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 45

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 46

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 47

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 48

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 49

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 50

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 51

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 52

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 53

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 54

Mạch điện tử Th.S. Nguyễn Thanh Tuấn 55