MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Kondensimi i shkalleve te lirise

Zgjidhja e Sistemit te Ekuacioneve ne analizen sipas MEF bazohet ne
Metoda e Gausit
Kondensimi ne analizen Statike
Nenstrukturimi
Zgjidhja e sistemit te ekuacioneve ne analizen statike
𝐾𝑈=𝑃
 Metoda iterative, psh Gauss-Seidel
 Metoda direkte
Keto bazohen tek “metoda eliminimit te Gauss’it”
Do te trajtojme kondensimin e shkalleve te lirise dhe nenstrukturimin per sistemet ne veprimin e
ngarkimit statik.
Nenstrukturimi u perdor fillimisht nga inxhinierëtë projketimit aerospacial në vitet 1960.
Kjo u realizua duke kryer ndarjen esistemeve strukturorekomplekse si psh njëaeroplani plotë. Koncepti
është gjithashtu i vlefshem edhe per struktura te tjera inxhinierike dhe natyrisht edhe përstrukturat e
inxhinierise se ndertimit.

Zbërthimi mund të vazhdojënë mënyrë hierarkike përmes niveleve të tjera, siç është ilustruar në Figurën
2

Fig. 2 Procesi i dekompozimit mund te vazhdoje deri tek elementet baze

Trefaktorëkryesoremotivuespërnënstrukturimin mund të përmendim.

1. Lehtësimi ndarjen e punës. Grupet eprojektimitme njohuri dhe përvojë të specializuar.

2. Merr përparësi procesi i përsëritjes. Shpeshstrukturatjanë ndërtuar
nga disa njësi identikeose gati identike.
3. Kapërcehen kufizimet kompjuterike. Nënstrukturimi bën të mundur analizëne plotë me
strukturat e copëtuara.
Por duhet te themi qe sot qendron vetem motivi i pare.

1|Dr.HektorCullufi
 MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Kondensimi Statik

Shkallët e lirisë së një superelementi (nenstrukture) klasifikohen në dy grupe:

Shkallët e brendëshme te lirisë, quhen ato ShL që nuk janë të lidhura me Shkallet e lirisë të një
superelementi tjetër.Nyjet të cilave u perkasin keto shkalle lirije të brendshme quhen nyje të
brendshme.
Shkallët e lirisë kufitare. Këto janë të lidhur me të paktën një tjetër superelement. Ato zakonisht
janetënyjeve kufitare të vendosura në periferi të superelementit. Shih Figurën 4.

Fig 3. Klasifikimi i Shkalleve te Lirise se nje nenstrukture (superelementi) ne kufitare dhe te brendeshme

Objektivi është që të eliminojmë të gjithë shkallët e lirisë të brendshme.

Ky proces eliminimi quhet kondensimi statik , ose thjesht Kondensim.

Kondensimi isistemittëekuacioneve
Për të realizuar procesin e kondensimit , ekuacionet e ekuilibrit të një nënstrukture janë
grupuar si më poshtë

𝐊 𝐛𝐛 𝐊 𝐛𝐢 𝐮𝐛 𝐟
[ ] { 𝐮 } = { 𝐛} (1)
𝐊 𝐢𝐛 𝐊 𝐢𝐢 𝐢 𝐟𝐢

Ku nënvektorët ub dhe ui përfaqesojnë shkallet e lirisë kufitare e të brendëshme respektivisht.

Duke zbërthyer sipas rreshtit të dytë kemi

𝐊 ib 𝐮b + 𝐊 ii 𝐮𝐢 = 𝐟i (2)

NqsK ii ështëmatricëjosingulare ne mund të shkruajmë:

𝐮𝐢 = 𝐊 −𝟏
ii (𝐟i − 𝐊 ib 𝐮b ) (3)
Duke zevendesuar tek rreshti i pare i ekuacioneve perftojme ekuacionet e ekuilibrit per shkallet
e lirise te kondensuara.

̂ 𝒃𝒃 𝐮b
𝑲 = 𝒇̂𝒃 (4)

2|Dr.HektorCullufi
 MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Ku
̂ 𝒃𝒃 = (𝐊 bb − 𝐊 bi 𝐊 −𝟏
𝑲 ii 𝐊 ib ), dhe𝒇̂𝒃 = 𝐟b − 𝐊 bi 𝐊 −𝟏
ii 𝐟i ,

Te cilat quhen matriva e ngurtesise e kondensuar dhe vektori forcave i kondensuar.

Në përgjthësi çdo nënstrukturë ka sistemin e saj"lokal " koordinativ. Referimin esaj ndajnjë
sistemitë përgjithshëm koordinativ është e nevojshmeta bëjmë para kondensimit.

Fusha e cvendosjeve për shkallët e lirisëtë brendëshme

Pasi kemi gjetur cvendosjet qe i takojne shkalleve te lirise kufitare ne llogarisim fushen e
cvendosjeve për shkallët e lirisëtë brendëshme sipas ekuacionit (3).

Shembull.

Le te shohim kondesimin e shkallev te lirise per nje element shufer me tre nyje (3 shl)
Po paraqesim matricat e ngurtesise per elementi shufer (a. me dy nyje, b. me tre nyje, dhe c.
me tre nyje me seksion variabel).

a. elementi shufer me dy nyje me seksion konstant

𝐄𝐀 𝟏 −𝟏
[𝐊] = [ ]
𝐋 −𝟏 𝟏

b. elementi shufer me tre nyje me seksion konstant

𝐄𝐀 𝟕 −𝟖 𝟏
[𝐊] = [−𝟖 𝟏𝟔 −𝟖]
𝟔𝐋
𝟏 −𝟖 𝟕

c. elementi shufer me tre nyje me seksion variabel

𝐄𝐀 𝟏𝟕 −𝟐𝟎 𝟑
[𝐊] = [−𝟐𝟎 𝟒𝟖 −𝟐𝟖]
𝟔𝐋
𝟑 −𝟐𝟖 𝟐𝟓

3|Dr.HektorCullufi
 MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Le te trajtojme per elementin e trete kondensimin e shklalles se brendeshme te lirise u2 .

Ne kemi per kete element :

𝑢1 𝑓1
EA 17 −20 3
𝑢
[−20 48 −28] [ 2 ] = [𝑓2 ]
6L
3 −28 25 𝑢3 𝑓3

Fillimisht riorganizojme sistemin e ekucioneve sipas ub dhe ui .

EA 17 3 −20 𝑢1 𝑓1
[ 3 25 −28] [𝑢3 ] = [𝑓3 ]
6L
−20 −28 48 𝑢2 𝑓2

Kondensimi statik do te jape

20
EA 17 3 𝑓1 + 𝑓
−20 1 𝑢1 48 2 ]
{[ ]−[ ] [ ] [−20 −28]} [𝑢 ] = [
6L 3 25 −28 48 3 20
𝑓3 + 𝑓2
48
Ose

5
13 𝐸𝐴 1 −1 𝑢1 𝑓1 + 𝑓
[ ][ ] = [ 12 2 ]
9 𝐿 −1 1 𝑢3 7
𝑓3 + 𝑓2
12
Dhe

1
𝑢2 = (3𝐿/𝐸𝐴 𝑓_2 + 10𝑢_1 + 14𝑢_3)
24

4|Dr.HektorCullufi
 MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Dinamika
Minimizimi i numrit të përgjithshëm të ShL-së në një analizë dinamike është shpesh një
domosdoshmëri për të reduktuar kohën e llogaritjes. Kjo arrihet përmes kondensimit tëgjitha
ShL -së nëdisa prej tyre i quajtur master.
Kondensimi i matricës ngurtësise realizohet pa ndonjë përafrim, ndërsa per kondensimin e
sistemeve ku merr pjese edhe matrica e mases , megjithse ka shumë metoda iterative
që të realizohet procesi i kondensimit te matricate masës, zgjedhja e duhur e ShL-së ndikon
konsiderueshem ne konsistencën e rezultateve.

Formulimi tipik për kondensimin

Ekuacioni klasik për lëkundjet e lira të strukturave pa shuarje jepet nga

(𝐊 − 𝐞𝝺𝒊 𝐌)𝐮𝒊 = 𝟎 i=1,2, ...n (5)

Ku M dhe K janë matricat (nxn) e masës dhe ngurtësisv, e 𝝺𝒊 vlerat e veta dhe 𝐮𝒊 veltorët e vetë
korespondues.
Duke renditur ShL-së në master dhe slave , të tilla qe m+s=n dhe duke mos shënuar për
thjeshtësi indeksin (i) marrim formën:

𝐊 𝐦𝐦 𝐊 𝐦𝐬 𝐌 𝐌𝐦𝐬 𝐮𝐦 𝟎
([ ] − 𝞴 [ 𝐦𝐦 ]) { 𝐮 } = { } (6)
𝐊 𝐬𝐦 𝐊 𝐬𝐬 𝐌𝐬𝐦 𝐌𝐬𝐬 𝐬 𝟎

Sipas rreshtit te dytë do kemi 𝑢𝑠

𝑢𝑠 = −[(𝐾𝑠𝑠 − 𝜆𝑀𝑠𝑠 )−1 ∙ (𝐾𝑠𝑚 − 𝜆𝑀𝑠𝑚 )]𝑢𝑚 = 𝑡𝑠𝑚 (𝜆)𝑢𝑚 (7)

Pra , 𝑡𝑠𝑚 e kemi një matricë transformimi, që varet nga frekuencat vetiake 𝝺𝒊 . Transformimi i
vektorëve vetiake nga njëset i plotë iShL-së ë ato që lidhen me shkallet e lirisë master-është:

𝐮𝐦 𝐈
𝐮 = { 𝐮 } = [ 𝐦𝐦 ] 𝐮𝐦 = 𝐓𝐧𝐦 (𝜆𝝺)𝐮𝐦 (8)
𝐬 𝐭 𝐬𝐦 (𝛌)

T
Duke zëvendësuartek (5) dhe shumëzuar me Tnm , marrim shprehjet për matricën e masës dhe
të ngurtesisë tëreduktuara

𝐓 (𝝺)𝐊𝐓 𝐓 (𝝺)𝐌𝐓
𝐊 𝐑 (𝝺) = 𝐓𝐧𝐦 𝐧𝐦 (𝜆𝝺) , 𝐌𝐑 (𝝺) = 𝐓𝐧𝐦 𝐧𝐦 (𝝺𝜆) (9)

Këto matrica të reduktuara të ngurtësisë dhe masës janë të sakta vetëm për një frekuencëtë
caktuartë lëkundjeve vetiake. Kjo nënkupton se aplikimi për vektoret e vet që nuk lidhen me
ketë frekuencë modifikon jo saktë karakteristika te matricave të strukturës.
Kompleksiteti kompjuterik lidhet me invertimin e matricave që i përkasin shkallëve të lirisë
slave, e që duhet të bëhet për çdofrekuencë rrethore të dhënë .

5|Dr.HektorCullufi
 MEF Kondensimi ishkalleve te lirise 2013

Përafrimi sipas metodes Gayan neglizhon tëdytermat e inercise tëekuacionit (7). Si rrjedhim ,
G
matrica transformimit Tnm , thjeshtohet ne

G
𝐈𝐦𝐦 𝐈𝐦𝐦
Tnm =[ G ][ ] (10)
t sm −𝐊 −𝟏
𝐬𝐬 𝐊 𝐬𝐦

Dhe shprehjet per matricat e kondensuara jane:

𝐊 𝐑 = (𝐊 𝐦𝐦 − 𝐊 𝐦𝐬 𝐊 −𝟏
𝐬𝐬 𝐊 𝐬𝐦 )

𝐌𝐑 = (𝐌𝐦𝐦 − 𝐌𝐦𝐬 𝐊 −𝟏 −𝟏 −𝟏 −𝟏
𝐬𝐬 𝐊 𝐬𝐦 − 𝐌𝐦𝐬 𝐊 𝐬𝐬 𝐌𝐬𝐦 + 𝐊 𝐦𝐬 𝐊 𝐬𝐬 𝐌𝐬𝐬 𝐊 𝐬𝐬 𝐊 𝐬𝐦 )

6|Dr.HektorCullufi