3.

Specificatie & functie

3.1 Introductie specificatie & functie

Bij een project waarbij je een product ontwerpt heb je altijd te maken met

materialen en onderdelen, daarbij is het van groot belang om een goed

overzicht te krijgen van de situatie. De materialen moeten immers zorgvuldig

geselecteerd worden, en precies goed zijn voor de situatie. Daar komen de

objecten- en functieboom van pas. Deze twee grafieken zijn erg geschikt om

een goed overzicht te krijgen van de situatie om zo de beste materialen voor de

onderdelen te vinden.

Voor de selectie van de ideale brug is er onderzoek gedaan naar de

verschillende soorten bruggen en welke dan het best toepasbaar zijn in de

huidige situatie. Zo zijn er een aantal soorten afgevallen, bijvoorbeeld de

kraagbrug. Dit is een brug met een constructie van een kraag eromheen. Echter

is deze brug niet toepasbaar voor de situatie, hier is namelijk niet genoeg

ruimte voor. De liggerbrug is nog een soort die afvalt, de liggerbrug is namelijk

een brug die steunt op pijlers. Dit vormt geen probleem, alleen is het essentieel

voor die brug dat het wegoppervlak geen helling heeft, dat is niet mogelijk. De

drie bruggen die wel als geschikte kandidaat uit het onderzoek kwamen zijn: de

brug op pijlers, de hangbrug en de boogbrug. Het voordeel van al deze bruggen

is dat er weinig ruimte nodig is voor de constructie ervan. Daarom is de

objectenboom beperkt tot deze drie soorten.

3.2 Omschrijving objectenboom

Een standaard brug valt onder te verdelen in drie delen: de fundering, de

onderbouw en de bovenbouw. Onder dit kopje wordt er uitgelegd waaruit zo

een brug bestaat en worden deze onderdelen nader uitgelegd. Verder is de

omgeving ook onderdeel van de brug, ook al wordt dit in de bouwkunde niet

meteen daarmee geassocieerd. De onderdelen van een standaard brug zijn

eigenlijk terug te vinden in 4 subonderdelen die hieronder een voor een

behandeld worden.

3.2.1 De fundering
De fundering is bedoeld om de brug te dragen. De lading van de andere

onderdelen, deze worden later behandeld, vallen op de fundering, deze moet

dus goed sterk zijn. De fundering zit bij de

landhoofden onder de beginpunten van de brug. Er

is een verschil tussen een hoog en een laag

gefungeerd landhoofd: een laag gefundeerd

landhoofd bevindt zich niet bij een helling (talud) en

is daarom over het algemeen een kleine brug, bij een

hoog gefundeerd landhoofd bevindt zich wel een

helling en daarom zijn hoog gefundeerde bruggen

meestal groter.

Afbeelding 3.1: Het bovenste

plaatje is een

landhoofd dat hoog is gefundeerd

en het onderste plaatje is een

landhoofd

dat laag is gefundeerd.

3.2.2 De onderbouw
De onderbouw heeft vooral de functie om de bovenbouw te dragen. Dit doet

het mede door onderdelen zoals pijlers, lagers en caps. In afbeelding 3.2, op de

volgende pagina, valt alles goed te zien. Hierin wordt duidelijk dat op de pijlers

een cap zit. Op deze wordt vervolgens weer een ander stel pijlers gezet, die ook
weer bij elkaar gehouden worden door een cap. Als laatste zit er tussen het

wegdek en de pijlercap nog een lager. Dit zijn allemaal onderdelen waar de rest

van de brug op rust.

3.2.3 De bovenbouw
De bovenbouw bestaat verder uit alle andere delen van de brug die op de

ondersteunende onderbouw zijn gemonteerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de

boog en alles boven het wegdek zoals verkeerslichten, lantaarnpalen, kabels en

balustrades. Dit zijn nog maar een paar voorbeelden, er zijn nog veel meer

onderdelen te verzinnen die de bovenbouw van een brug completeren.

3.2.4 De omgeving
De omgeving van de brug wordt vaak over het hoofd gezien, terwijl dit

onderdeel net zo belangrijk is als de rest van de onderdelen. Daarom is het

belangrijk dat men naar de omgeving, van de in dit geval Aalsmeerderbrug,

kijkt voor de bouw van de brug van start gaat. Na bij de Aalsmeerderbrug te

zijn geweest zijn er al genoeg dingen op te merken, zo heb is er sprake van de

autoweg, het fietspad en het voetpad, de op- en afrit, maar ook de ringvaart

dat niet te vergeten is. Om het verkeer overzichtelijk te houden wordt iedereen

duidelijk geïnformeerd door de informatievoorzieningen, waarover later meer.

3.2.5 Verdere onderdelen

Een verdere lijst waar de onderdelen wat verder worden uitgelegd:
- Landhoofden zijn dragers van een brug. Die zo versterkt zijn dat ze ook

grote zijwaartse druk kunnen

verdragen.

- De informatievoorzieningen zijn

onderdelen van het verkeer die er voor

zorgen dat het verkeer niet chaotisch

loopt en dat alles veilig blijft.

Informatievoorzieningen zijn

bijvoorbeeld de stoplichten, de

verkeerslijnen op de weg en alle verkeersborden.

- Pijlers zijn betonnen palen die de Afbeelding 3.2: Een weergave

van een boogbrug

grond in worden gedrukt om de brug met de naamgeving van enkele

onderdelen te ondersteunen. De afstand tussen de pijlers wordt

zo berekend dat de rest van de brug er op kan leunen.

- Cap is een onderdeel van de brug dat boven op pijlers zit. Het biedt

extra ondersteuning en verdeelt de belasting van de brug over de

pijlers. De combinatie van een pijler met een cap heet ‘Bent’.

- Een balk is een van de hoofdcomponenten van een brug. De balk zit nog

onder het wegdek, hierover wordt later meer uitgelegd. Kijk voor een

beter beeld naar afbeelding 3.2.

- De dekplaat, oftewel het wegdek, ligt bovenop de balk. De

dekplaat is het oppervlak waar je op loopt of rijdt. De

dekbalk bestaat uit bijvoorbeeld de stoep, het wegdek en

het fietspad. Ook heeft deze een naderingsvlak, de plek

waar de plaat samenkomt met de grond. Dit

naderingsvlak wordt ook wel de stootplaat genoemd.

- Balustrades zitten op de bovenbouw van de brug en meestal op het

wegdek. Denk bijvoorbeeld aan leuningen. Afbeelding 3.3: Brug met een

gesloten spandrels
 - De bogen op de bruggen onderscheiden zich door

het aantal scharnieren dat ze hebben, die

bepalen hoeveel spanning en belasting ze maximaal

kunnen dragen, en het type materiaal waarvan de boog is

gebouwd. Er bestaan ook bogen onder de brug, deze

heten: ‘spandrel-braced’. Een spandrel is de bijna

driehoekige ruimte tussen de boog van de brug en het

dek. Stenen bruggen gebruiken “gesloten” spandrels (afbeelding 3.3),

terwijl moderne bruggen die van metaal zijn gemaakt vaak

Afbeelding 3.4: Brug met een open spandrel hebben (afbeelding 3.4).

open spandrels -

- Truss is een structuur waarbij twee delen zodanig met elkaar verbonden

zijn dat het als een geheel gedraagt. Deze structuur wordt vaak gebruikt

om zware onderdelen te dragen en om de spanningskrachten te

verdelen.

3.2.6 Andere bruggen

Er zijn ook andere soorten bruggen waarvoor weer andere onderdelen nodig

zijn. Deze andere bruggen met de bijbehorende onderdelen zullen hier onder

de loep worden genomen.

3.2.6.1 Hangbrug

Hangbruggen bevatten net zoals de standaard brug een

fundering, onderbouw en wegdek. De fundering is niets anders

dan die van een standaard brug. Hij bevat dan ook landhoofden

om de druk van de brug te dragen. De onderbouw en het

wegdek daarentegen zijn wel anders dan de standaard brug. De

onderbouw wordt gedragen door pylonen en dus niet door

pijlers. Deze pylonen zitten onder de brug en lopen door tot

boven het wegdek, waarover later meer. Het deel van de pyloon dat zich onder

het wegdek bevindt wordt de basis van de pyloon Afbeelding 3.5: Een hangbrug

genoemd. Ook aan de zijkant van de brug zitten met pylonen

en zijpylonen zulke pylonen, de zijpylonen. Daarnaast bestaat ook het

wegdek uit onderdelen die afwijken van de onderdelen van de andere bruggen.

Deze andere onderdelen zijn vrij makkelijk te ontdekken. Zo heeft het wegdek

van de hangbrug kabels, dat is het grote verschil. Deze kabels worden

onderverdeeld in draagkabels en in hangkabels. De draagkabels zijn de kabels

die vanaf de top van de pylon naar beneden strijken. Aan deze draagkabels

hangen de hangkabels die naast het wegdek vastzitten.

3.2.6.2 Boogbrug

De boogbrug is net zoals de hangbrug net iets anders dan de standaard brug.

De boogbrug is qua onderbouw en fundering hetzelfde als de standaard brug,

daarom zal het daar verder niet meer over gaan bij de boogbrug. In het kader

van de boogbrug zijn er twee verschillende versies: Je hebt de zuivere boogbrug

en de boogbrug met trekband. Bij een zuivere boogbrug ligt het wegdek in

principe boven de boog. De zuivere boogbrug lijkt qua onderdelen en bouw in

principe op de standaard brug. Daarom zal er meer ingegaan worden op de

boogbrug met trekband. Bij de boogbrug met trekband is de zogenoemde

trekband de boog die boven het wegdek uitkomt. Aan deze boog hangen

hangers naar beneden. Deze hangers kunnen op verschillende manieren

gespannen worden. Zo zijn er de standaard hangers, linker onderstaande

afbeelding, die recht naar beneden hangen. De andere twee manieren zijn iets

artistieker: De diagonale hangers, middelste afbeelding, zijn over de hele boog

diagonaal gespannen en mogen maximaal maar een andere hanger kruisen.

De netwerk hangers, rechter afbeelding, hangen ook diagonaal maar mogen in

plaats van maximaal een ander paar meerdere paren kruisen.

Afbeelding 3.6: Diverse soorten boogbruggen met op verschillende manier gespannen

hangers
3.2.7 De objectenboom

Figuur 1: Objectenboom van verschillende type bruggen

In figuur 1 is de objectenboom van verschillende type bruggen weergegeven.

Deze wordt opgedeeld in drie verschillende soorten bruggen, namelijk de

hangbrug, de brug die steunt op pijlers, ook wel de standaard brug genoemd in

dit onderzoek, en de boogbrug. Zowel de brug met pijlers als de hangbrug

hebben een boven- en onderbouw, de boogbrug heeft enkel een onderbouw.

Algemene specificaties zijn weergeven bij de ‘’Brug met Pijlers’’ en weggelaten

bij de andere soorten omdat dit zou resulteren in een onoverzichtelijke

objectenboom.
3.3 Koppelpunten

Voor de selectie van de materialen is het belangrijk dat de koppelpunten van

elke soort brug duidelijk zijn, stel een brug heeft veel punten waar gelast moet

worden, dan kan er gekozen worden voor een materiaal met een hoge

lasweerstand.

3.3.1 De brug met pijlers

Bij deze brug steunt het wegdek voornamelijk op de pijlers. De pijlers

hebben dan ook een aantal belangrijke koppelpunten. Het belangrijkste

koppelpunt is die van de bovenkant van de pijler met de onderzijde van

het wegdek. Aangezien een pijler vaak gemaakt wordt van beton en de

constructie van de brug van metaal, worden deze delen aan elkaar gelast.

Daarom is het belangrijk om een betonsoort te kiezen met een hoge

lasweerstand, dan is de brug op zijn stevigst.

Nog een koppelpunt dat cruciaal is voor de stevigheid van de brug is het

oprijdpunt. Op deze plaats zijn het asfalt van de weg en dat van de brug

verbonden. Het is vooral belangrijk dat het asfalt hier dik is en goed vast

Afbeelding 3.8: kan plakken aan het asfalt van de weg.

Koppelpunt in de

in de vorm van pijlers

3.3.2 De hangbrug

De basis van een hangbrug bestaat uit pylonen, deze objecten verzorgen de

stevigheid van de gehele constructie. De pylonen zijn hoger dan de brug,

hieraan zitten staalkabels bevestigd die het wegdek omhoog houden. De

bevestiging aan het wegdek is een belangrijk koppelpunt, de staalkabels zitten

vast aan grote draadklemmen. De draadklemmen zitten met bouten in het

wegdek gevestigd. Het is dus belangrijk dat de draadklemmen goed vastzitten,

anders kunnen de draadklemmen hun werk niet verrichten. Het materiaal waar
de draadklemmen in bevestigd zitten, moet dan ook erg stevig zijn en niet

uiteen brokkelen wanneer er een bout in geboord wordt. Verder is het wegdek

ook aan de pylonen zelf gekoppeld, dit wordt gedaan door deze twee objecten

aan elkaar te lassen. Dus de materialen van zowel het wegdek als de pyloon

moet een goede lasweerstand hebben.

3.3.3 De boogbrug

Een boogbrug wordt volledig ondersteund door een frame van een stevig

materiaal. Dit is direct een belangrijk punt om het materiaal op te selecteren.

Het frame bestaat uit een grote boog met daaronder stevige balken. De

onderkant van deze balken is bevestigd aan het wegdek en de bovenkant aan

de grote boog. De balken worden aan de boog bevestigd door enkele dikke

bouten, het is daarom belangrijk dat er bouten in het materiaal geboord

kunnen worden en goed blijven zitten. De balken zitten aan het wegdek

bevestigd door te lassen. Beide materialen moeten dus een hoge lasweerstand

hebben.

3.4 Functieboom

Een brug moet voldoen aan een aantal eisen om goed te kunnen functioneren.

Deze functies worden in dit verslag beschreven op een zo duidelijk mogelijke

manier.

De brug moet doorstroming bieden voor het verkeer op de hoofdweg, het

kanaal, voetpaden en de parallelweg. Mocht dit niet het geval zijn dan wordt

het verkeer een grote, onoverzichtelijke boel. Dit kan leiden tot gevaarlijke

situaties voor de verkeersdeelnemers. Daarom is het belangrijk voor de

veiligheid dat er een duidelijke, onbelemmerde doorstroming is voor al het

verkeer. Omdat het hier gaat om een ongelijkvloerse kruising, een kruising van

twee of meerdere verkeersstromen (weg, waterweg, spoorweg, fietspad of

voetpad) waarbij gebruikgemaakt wordt van kunstwerken (zoals bruggen,

viaducten en tunnels) zodat de stroom of het verkeer niet gehinderd wordt, is

het belangrijk dat het verkeer op beide hoogtes overzichtelijk is1.
Afbeelding 3.9: Ongelijkvloerse kruising

Overzichtelijkheid op zowel het fietspad, dat zich

onder de Aalsmeerderbrug bevindt, als op de

hoofdweg en stoep, die zich bovenop de

Aalsmeerderbrug bevinden.

Onder dit kopje zullen de verschillende delen van de

(toekomstige) brug en de functies die zij uitoefenen

worden beschreven2.

3.4.1 De bovenkant, de autoweg

Om de functies van de autoweg te kunnen verklaren is het van belang om te

achterhalen hoe het verkeer momenteel over de kruising gaat. De gebieden die

het verkeer passeert zullen hieronder eerst worden beschreven. Aan de hand

hiervan kunnen de functies worden uitgewerkt.

Om hier antwoord op te krijgen moeten de HW-vragen worden gesteld. (hoe,

wie, wat, waar etc.). Men kan zich afvragen: Hoe komt het verkeer ‘het systeem’

binnen en wat gebeurd er daarna3.

Het verkeer komt binnen op de autoweg en wordt geïnformeerd door de

informatievoorzieningen, deze zijn in het vorige hoofdstuk reeds behandeld.

Hierna zal het verkeer over de brug rijden en aan de andere kant van de vaart

terecht komen. De autoweg biedt een onbelemmerde doorgang voor het

verkeer en klimt omhoog van de hoogte van het land tot aan de passage

hoogte, de hoogte waar de brug over het water spant. Verder heeft de autoweg

1
Coinsweb: Ongelijkvloerse kruising. Geraadpleegd op 30 november 2018, van
http://www.coinsweb.nl/wiki/index.php/Voorbeeld_%E2%80%98Ongelijkvloerse_Kr
uising_Van_Harinxmakanaal%E2%80%99
2
Sommige delen die beschreven worden zijn momenteel nog niet aanwezig bij de
Aalsmeerderbrug, zoals de fietsonderdoorgang. Toch zullen hiervan de functies worden
beschreven zodat het duidelijk is wat de functies zijn waaraan de onderdoorgang moet gaan
voldoen.
3
Met het systeem wordt de kruising bedoeld.
ook nog de functie om ruimte en doorgang te bieden aan hulpverleners en

onderhoudspersoneel.

3.4.2 De kruising
Wat de functies van de kruising zelf zijn en aan welke eisen een kruising moet

voldoen zal hier kort worden beschreven. Wanneer er wordt gekeken naar de

kruising zelf hebben we het niet over de wegen zelf, maar meer over het

fundament. De kruising heeft eigenlijk maar twee belangrijke taken: het

gewicht dragen van de auto’s en de autoweg en een onbelemmerde doorgang

geven aan het fietspad. Mocht de onderdoorgang er daadwerkelijk komen dan

zouden dit de functies zijn waaraan voldaan moet worden.

3.4.3 De informatievoorziening
De informatievoorzieningen hebben een belangrijke functie: Het informeren

van het verkeer. De informatie voorzieningen zijn bijvoorbeeld de stoplichten,

de verkeerslijnen op de weg en alle verkeersborden. Deze functie speelt een

belangrijke rol in het verkeer, zonder de informatievoorzieningen zal het

verkeer namelijk resulteren in chaos.

3.4.4 De toekomstige onderdoorgang

Bij de onderdoorgang wordt dezelfde manier van denken gehanteerd als bij de

bovenkant van de brug. Eerst wordt er bepaald welke gebieden en wegen het

verkeer passeert en daarna worden aan de hand daarvan de functies

geformuleerd. Het verkeer komt het systeem binnen via het fietspad dat onder

de brug, naast de ringvaart zal lopen. Dit zal op een eigen niveau zijn, dat los

van de autoweg staat en lager ligt dan het passage niveau van de autoweg. Het

verkeer onderlangs passeert onbelemmerd de kruising en zal ook op het eigen

niveau het systeem weer verlaten. Mocht er iets kapot zijn gegaan aan de

onderdoorgang of mocht er een ongeval zijn gebeurd, dan moet de

onderdoorgang ruimte en een doorgang bieden voor hulpverlening en

onderhoudspersoneel. De functies van het fietspad zijn het onderlangse

verkeer dragen, leiden, ruimte en doorgang verlenen aan hulpverleners en

onderhoudspersoneel.

3.4.5 De ringvaart
Over de ringvaart varen dagelijks tientallen boten. Hieronder vallen kleine en

grote boten. De kleine boten varen zonder enkel probleem onder de brug door,

maar de grote daarentegen moeten wachten tot de brug open gaat. De vaart

moet dus een duidelijke en onbelemmerde doorgang bieden aan het

vaarverkeer. De vaart heeft daarom als functie om het vaarverkeer te leiden en

te dragen.
3.4.6 Andere bruggen

3.4.6.1 Hangbrug

Een hangbrug heeft omdat het andere onderdelen heeft, ook een aantal

andere functies. Zo heeft de basis van de pyloon dezelfde functie als de pijlers.

Namelijk het dragen van de brug, deze krijgen alle druk van de brug op zich. De

rest van de pyloon die boven het wegdek uitkomt heeft weer een andere

functie: een aanknooppunt voor de kabels. De rest van de pyloon heeft dus niet

zo zeer een functie maar is meer een punt waar de kabels aan vast zitten. Deze

kabels hebben wel een belangrijke functie. Deze moeten er namelijk voor

zorgen dat de brug horizontaal blijft. Op deze kabels zit een enorm sterke

trekkracht. Doordat deze trekkracht aan het begin en aan het einde van de

brug hetzelfde is, zorgen deze kabels ervoor dat de brug recht overeind blijft

staan. Aan de kleine kabels is vervolgens het brugdek opgehangen. Dit wil dus

zeggen dat de kleine kabels, hangers genoemd, het wegdek praktisch tillen.

Doordat op deze manier de druk goed wordt verdeeld kunnen er met dit type

brug hele lange kunstwerken gemaakt worden.

3.4.6.2 Boogbrug

Op de zuivere boogbrug zal ook in de functieboom niet verder worden

ingegaan, omdat deze in de standaard functies ook al zo wat compleet wordt

beschreven. De boogbrug met trekband zal wel op in worden gegaan. De

boogbrug met trekband heeft een speciale specificatie die dan ook een speciale

functie uitoefent. De zogenoemde boog zorgt ervoor dat op een gelijk belaste

boog alleen nog maar drukkracht(en) wordt uitgevoerd. De drukkracht in de

boog zal zo groot zijn dat deze de trekspanning wegstreept. Hierdoor zal er

geen sprake meer zijn van een trekspanning in de boog. De grootte van de

drukkracht bepaalt de dikte van de boog. Daarom zullen voor het bouwen van

boogbruggen ook alleen materialen worden gebruikt die veel drukkracht

kunnen verdragen.
3.4.7 De functieboom

Hierboven is de functieboom weergegeven. In het tweede kopje van

bovenstaande grafiek staat de belangrijkste functie van een brug, namelijk een

onbelemmerde verkeersstroom creëren. Deze functie is opgedeeld in de twee

categorieën, onder- en bovenlangs. Daaronder zijn bij beiden de vier

belangrijkste functies gegeven, verder naar beneden staan de functies

specifieker weergegeven.
3.5 Kruistabel

In de kruistabel worden de functies aan de objecten gekoppeld. Dit wordt

gedaan door ze in een tabel te zetten, met de objecten op de ene as en de

functies op de andere as. Hierna wordt er een kruisje gezet bij de objecten die

nodig zijn om een bepaalde functie te vervullen. Dit is erg handig om te weten

omdat er dan achterhaald kan worden welke objecten bepaalde functies

vervullen.